نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 استادیار جمعیت شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
3 دانشیار جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The research is to investigate the relationship between juveniles’ developmental utopianism and their tendency to migration. The sample was 1217 respondents among young people in Tehran between 18 to 30 ages. The findings showed that amongst variables that have been studied, developmental utopianism has strongest impact on juveniles’ tendency to migration. Its coefficient of determination has been 0/441. The second important variable is religiosity with coefficient of determination 0/195. It has remarkable impact on tendency to migration, although it has been affected by other variables. Based on data, in line with increase in religiosity, the juveniles’ tendency to migration has been decreased. The next important variable is social capital with coefficient of determination 0/188. Those people who have possessed low social capital have had high tendency to migration. Also, coefficient of determination for other variables including education, age and income has been 0/151, 0/186 and 0/100. These coefficients have been 0/115 for gender, 0/133 for marital status and 0/102 for employment.
کلیدواژه‌ها [English]
تاثیر آرمان گرایی توسعه ای جوانان تهرانی بر گرایش آن ها به مهاجرت
علی افشاری[1]
سید رضا معینی[2]
حمید انصاری[3]
تاریخ دریافت مقاله: 11/4/1397
تاریخ پذیرش مقاله:11/6/1397
مقدمه
بررسی تاریخ توسعه کشورهای پیشرفته نشان می دهد که سرمایه انسانی نقش مهمی در فرآیند پیشرفت آنها بر عهده داشته و به یقین جامعه صنعتی، توسعه اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیکی خود را مرهون وجود سرمایه انسانی می داند. ملل در حال توسعه نیز جهت گذار از عقب ماندگی و رسیدن به مراحلی از توسعه، ناگزیر از تقبل هزینه در ایجاد سرمایه انسانی و توسعه دانش فنی در جوامع خود هستند. کشورهای کمتر توسعه یافته با درک این واقعیت از دهه های قبل توجه خود را به این امر معطوف کرده و برای تربیت نیروی کارآمد، اقدامات و سرمایه گذاری های قابل توجهی انجام داده اند، اما مشکلی که این کشورها از جمله ایران با آن روبرور بوده اند، این است که درست زمانی که این کشورها باید از سرمایه گذاری های انجام شده بر روی نیروی انسانی بهره برداری نمایند و در راستای ایجاد جهش اقتصادی کشورشان و حذف شکاف عمیق تکنولوژیکی با کشورهای توسعه یافته از آن استفاده نمایند و روند رشد و توسعه کشورشان را تسریع بخشند، به صورت جریانی پویا با حرکتی در جهت انتقال سرمایه انسانی از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه یافته مواجه شده اند. جریان مهاجرت از ملل عقب مانده، سال هاست که شروع شده و ادامه دارد و با سیاست های مهاجرتی کشورهای پیشرفته که عملا برای مهاجرت افراد متخصص اولویت قائل شده اند، بیم آن می رود که شتاب بیشتری گیرد و به حد نگران کننده ای برسد. ترک وطن نیروی انسانی متخصص و خبره به لحاظ اینکه هزینه های صرف شده جهت آموزش آن جبران نگردیده، کشورها را با خلا نوابغ و جمود ابداع مبتلا کرده است.
این مقاله نشان می دهد که چطور عدم توسعه یافتگی کشور و عدم جذب سرمایه های انسانی در داخل کشور سبب گرایش جوانان به مهاجرت شده، چگونه خود این مهاجرت به عقب ماندگی مضاعف کشور دامن می زند و چطور غرب با تبلیغ یک جامعه آرمانی و اتوپیایی باعث جذب جوانان و نخبگان کشورهای جهان سوم می گردد.
مهاجرت، فرایندی است که بر هر بعد حیاتی اجتماعی اثرگذارده و پویایی پیچیده ای آن را متحول می کند. از این رو، تحقیق پیرامون مهاجرت به شدت بین رشته ای است، به طوری که جامعه شناسی، علوم سیاسی، تاریخ، علم اقتصاد، جغرافیا، جمعیت شناسی، روانشناسی و علم حقوق همگی به این موضوع ارتباط پیدا می کنند (کستلز و میلر، 1396: 34).
پی یرلروی، مهاجرت را یک اقدام اجتماعی– اقتصادی، مطابق با فطرت و نیازهای طبیعی انسان می‌داند (زنجانی، 1380: 6).
رولان پرسا، مهاجرت را حرکات افراد یا گروه ها می‌داند که تغییر دائمی یا طولانی مدت محل اقامت معمولی فرد را به دنبال دارد (همان).
دونالد جی- بوگ، مهاجرت را پاسخ ارگانیسم انسانی به نیروهای اقتصادی- اجتماعی و جمعیتی در محیط تعریف می‌کند. (لهسایی زاده، 1368: 55).
وحیدی، مهاجرت را تغییر محل اقامت، ضمن عبور از مرزهای سیاسی برای مدت طولانی بیش از یک سال، تعریف می‌کند و سپس دو نوع مهاجرت را نام می برد: مهاجرت داخلی (یا درون مرزی) و مهاجرت خارجی (بین المللی یا برون مرزی) (وحیدی، 1364: 11).
مهاجرت بین المللی، بخشی از انقلاب فراملی است که به تغییر شکل جامعه ها و سیاست ها در جهان می انجامد.(کستلز و میلر، 1396: 20) در این مقاله مهاجرت بین المللی (ایران به خارج از کشور) مورد بررسی قرار گرفته است.
فرار مغزها، انتقال بین المللی منابع در قالب سرمایه انسانی است و اساساً برای مهاجرت افراد متخصص از کشورهای درحال توسعه به کشورهای توسعه یافته به کار می رود. به طور کلی از طرف عرضه، جهانی شدن اقتصاد دنیا تمایل به انباشتن سرمایه انسانی را تقویت می کند و این خود انتخابی را میان مهاجران بین المللی افزایش می دهد. کشور میزبان سیاست انتخابی بر اساس کیفیت را در پیش گرفتند و امروزه در جذب استعدادهای جهانی رقابت می کنند(عبداله پور، 13:1395).
مهاجرت مزایایی از جمله پر کردن شکاف نیروی کار برای مناطق میزبان را دارد(سلیمانی34:1397).
مهاجرت از گذشته تا زمان حاضر وجود داشته، اما در عصر حاضر پیچیدگی خاصی پیدا کرده است.(پورحدادیان، 12:1395).
تضادها و ستیزه های متعدد قومیتی، اقتصادی، دینی، نژادی، جنسیتی و باورداشت اقشار و گروه های مختلف در ممالکی که آمادگی کمتری در مدیریت این تضادها دارند، مهمترین اشکال تضادهایی است که افراد و گروه های درگیر و قربانی در این تضادها را ناگزیر از ترک وطن و اقدام برای مهاجرت می کنند. (کستلز و میلر،11:1396)
در سال 1330(1950) اولین موج مهاجرت با بهبود یافتن شرایط اقتصادی تدریجی ایران و شروع استخراج نفت بعد از جنگ جهانی دوم آغاز شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 موج دوم شدیدی از مهاجرت به غرب شروع شد که بیشتر به علت سیاسی و مخالفت با انقلابیون بود. به بیان دیگر، بسیاری از درباریان و نظامیان رده بالا و سرمایه داران و هنرمندان و سیاسیونی که با انقلاب مخالف بودند، به کشورهای غربی مهاجرت نمودند؛ «به طوری که شواهد نشان می دهد در طی سه سال از 1361 تا 1364 حدود 98139 نفر از ایرانیان از ایالات متحده درخواست پناهندگی کردند که از این عده به 11055 نفر پناهندگی سیاسی داده شده است»(طایفی،1380: 6).
دوران سوم که با موج سوم مهاجرت همراه شده است، 20 سال گذشته یعنی از 1375(1995) تاکنون را شامل می‌شود. این موج جمعیت بسیار متفاوتی را در بر می‌گیرد؛ جوانان با تحصیلات بالا که در داخل کشور جذب نمی گردند، افراد با مهارت بالا، طبقه کارگر و تا حد کمتری پناهندگان سیاسی و اقتصادی. در دهه اخیر مهاجرت بیشتر در بین جوانان با تحصیلات بالای آکادامیک است که وقتی راهی برای جذب و استخدام در داخل کشور برای آنها فراهم نیست، اقدام به مهاجرت می نمایند.
تعداد کل مهاجران ایرانی در سال 2013 برابر با 2649516 نفر می باشد که از این تعداد 1612034 نفر مرد و 10374482 نفر زن می باشند و بیشترین مهاجرت اول به کشور آمریکا با 393414 نفر و بعد کشور آلمان با 120657 نفر و سوم کشور کانادا با 108632 نفر و چهارم بریتانیا با 75773 نفر و پنجم کشور سوئد با 66978 نفر می باشد(پژوهشکده مطالعات فناوری، 1395: 65-66).
آرمان گرایی توسعهای، مفهومی است که به بررسی دیدگاه های ذهنی جوانان به توسعه می پردازد؛ این که جوانان چه دیدگاهی نسبت به توسعه دارند، چه آرمان ها و آرزوهایی را از توسعه انتظار دارند و در افکار و آرزوهای خود چه دیدی از توسعه و پیشرفت دارند. منظور از جنبه ذهنی، فرایندی است که به تغییر و تحولات نگرش ها و ارزشهای افراد در اثر تغییر و تحولات ناشی از توسعه و مدرنیزاسیون میپردازد که در این تحقیق نگرش افراد نسبت به شاخص های توسعه، بیانگر جنبه ذهنی توسعه است. آرمان گرایی توسعه ای، حاوی مجموعه ای از ایده هاست که مجموعه وسیعی از روابط و رفتارها را هدایت می کند. بر پایه این مجموعه از ایده ها، زندگی خوب تعریف می شود، روش ها و ابزارهایی برای ارزیابی اشکال مختلف سازمان های بشری و اجتماعی ارائه می شود، چارچوبی فراهم می شود که نشان می دهد زندگی خوب علت و معلول الگوهای اجتماعی خاص است و اصولی برای مشخص کردن حقوق اساسی انسان ها ارائه می شود. تورنتون معتقد است که این ایده ها و عقاید از طریق مکانیزم های متعددی مانند آموزش، حمل و نقل، ارتباطات و رسانه های گروهی و نظایر آن در سراسر جهان انتشار یافته و در سطح گسترده ای مورد پذیرش موسسات و نهادهای دولتی، سازمان های اجتماعی و افراد قرار گرفته است (Thornton,: 2005: 5).
در چند سال اخیر تعداد زیادی از جوانان کشور به امید تغیر وضعیت خود و در پی یافتن جامعه آرمانی و اتوپیایی از کشور مهاجرت نموده اند. بسیاری از این جوانان از غرب یک وضعیت آرمانی در ذهن دارند و گمان می کنند در صورت مهاجرت به خارج از کشور تمام آرزوهای مادی و معنوی آنها برآورده می شود و با توجه به فراهم نبودن وضعیت رفاهی کامل در داخل کشور و توسعه نیافتگی کامل، جوانان با هزار امید به خارج از کشور مهاجرت می نمایند. در این میان آن چه در ذهن این جوانان می گذرد خیلی مهم است. آنها گمان می کنند که غرب به توسعه کامل مادی و معنوی دست یافته و در واقع در ذهن خود یک آرمان گرایی توسعه ای از غرب تشکیل داده اند و گمان می کنند در غرب همه امکانات برای آنها فراهم است. متاسفانه با اینکه در طی سالیان اخیر تعداد زیادی از جوانان و نخبگان از کشور ایران مهاجرت نموده اند، تحقیق کامل و جامعی در این زمینه صورت نگرفته و نقش آن در ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار نگرفته است این تحقیق برآن شده به به بررسی این موضوع بپردازد که آیا آرمان گرایی جوانان از غرب باعث مهاجرت جوانان به غرب می گردد.
چارچوب نظری پژوهش
مکتب وابستگی در اندیشه های اقتصاد دانان ساختارگرایی چون رائول پربیش و اندیشه های نومارکسیستی ریشه دارد که بر عواقب منفی امپریالیسم تاکید می کردند، ایده اصلی مکتب وابستگی این است که توسعه اروپا، توسعه نیافتگی شدید دنیایی غیر اروپایی را به دنبال داشته است. (عطار، 540:1393) تلاش عمده والرشتاین معطوف نشان دادن و اثبات این تز بوده است که نظام سرمایه‌داری اروپا اساسا به یمن استعمار، استثمار و غارت جوامع و مناطق مستعمرات «پیرامونی» خود بسط و توسعه یافته و توانسته در سایه منابع سرمایه انسانی، درآمدها و ثروت‌های عظیمی که از این رهگذر در جوامع «مرکز» خود انباشت کند، امکان‌ها و شرایط لازم برای گسترش و توسعه خود در ابعاد جهانی را فراهم آورد و به این ترتیب به شکل نظامی جهانی درآید؛ جریانی که سرانجام با ظهور فرآیند جهانی‌شدن به تکامل نهایی خود رسید(والرشتاین، 1377: 40). نظریه نظام جهانی دست‌کم واجد سه موقعیت یا رکن اصلی است: مرکز[4]، پیرامون[5] و نیمه‌پیرامون[6].
الف) مناطق و حوزه‌های موسوم به «مرکز» به‌گونه‌ای تاریخی در پیشرفته‌ترین فعالیت‌های اقتصادی سرگرم اند مانند بانکداری، تولیدات صنعتی، کشاورزی با تکنولوژی پیشرفته، صنایع هواپیمایی، راه‌آهن، کشتی‌سازی، صنایع تسلیحاتی، دارویی، صنایع هوا- فضا و.... «مرکز» به‌لحاظ سیاسی نیز مشتمل است بر دولت‌ها و نظام‌های سیاسی قدرتمند، قوی، یکپارچه، واجد انسجام درونی که دامنه فعالیت‌های اقتصادی آنها بسیار متنوع و گسترده بوده و حول تملک سرمایه مادی و انسانی و بهره‌برداری از آن متمرکز شده است.
ب) مناطق پیرامون شامل کشورهایی است که عمدتا در کار تولید و تدارک مواد خام هستند- کانی‌ها یا مواد معدنی، نفت، گاز، زغال‌سنگ، آهن، قلع، مس، بوکسیت، کائوچو، الوار، چوب و...- تا زمینه‌های لازم برای بسط و گسترش اقتصادی و رونق و پیشرفت جوامع مرکز فراهم آید.
ج) مناطق نیمه‌پیرامونی شامل آن دسته از دولت‌ها و نظام‌های سیاسی است که واجد عناصری از هر دو وجه تولید مرکز و پیرامون هستند. (Wallerstein,1967:75).
بر اساس این دیدگاه، نظام سرمایه داری نیازمند انباشت سرمایه است و این هدف موجب جذب منابع کشورهای پیرامون به مرکز می‌شود. فرایند مهاجرت به خصوص مهاجرت نخبگان نیز بخشی از فرایند انباشت سرمایه محسوب می‌شود. ناموزونی در انباشت سرمایه، درجه توسعه و تجمع قابلیت فناوری، تراکم سرمایه انسانی برای کشور میزبان را به همراه دارد. از نظر ادوارد دانشسن، یکی از کارشناسان اقتصادی آمریکا مهمترین عامل پیشرفت و رشد اقتصادی، نیروی انسانی متخصص است (غفوری،3:1387) و کشورهای غربی کمبود سرمایه انسانی خود را با مهاجرت تامین می نمایند.
به این ترتیب، در این مکتب عوامل مهاجرت جوانان را می توان تبیین کرد؛ چنان که سرمایه انسانی از یک منطقه دور افتاده در یک کشور به مرکز شهر و سپس مرکز کشور برای ادامه تحصیل یا یافتن شغل مهاجرت می نماید. سپس، از کشور پیرامون به کشورهای مرکز می رود که دارای نظام سرمایه داری است، تمامی امکانات و منابع سرشار اقتصادی در آنجا انباشته شده و مشوق جوانان کشورهای جهت جذب و مهاجرت آنها می باشد.
فرضیه های پژوهش
تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم اصلی
آرمان گرایی توسعهای
منظور از آرمان گرایی توسعهای، مفهومی است که به بررسی دیدگاه های ذهنی جوانان به توسعه می پردازد تا دریابد جوانان چه دیدگاهی نسبت به توسعه دارند، چه آرمان ها و آرزوهایی را از توسعه انتظار دارند، در افکار و آرزوهای خود چه دیدی از توسعه و پیشرفت دارند و در ذهن خود چه دنیای آرمانی و اتوپیایی را از مفهوم توسعه در غرب دارند. منظور از جنبه ذهنی آرمان گرایی توسعهای، فرایندی است که به تغییر و تحولات نگرش ها و ارزشهای افراد در اثر تغییر و تحولات ناشی از توسعه و مدرنیزاسیون میپردازد که در این تحقیق نگرش افراد نسبت به شاخص های توسعه، بیانگر جنبه ذهنی توسعه است، شامل میزان آرمانی دانستن غرب، میزان آشنایی با غرب، میزان اتوپیا دانستن غرب.
بعد ذهنی آرمان گرایی توسعه ای
آرمان گرایی توسعه ای حاوی مجموعه ای از ایده هاست که طیف وسیعی از روابط و رفتارها را هدایت می کند. بر پایه این مجموعه از ایده ها، زندگی خوب تعریف می شود، روش ها و ابزارهایی برای ارزیابی اشکال مختلف سازمان های بشری و اجتماعی ارائه می شود، چارچوبی فراهم می شود که نشان می دهد زندگی خوب علت و معلول الگوهای اجتماعی خاص است و اصولی برای مشخص کردن حقوق اساسی انسان ها ارائه می گردد. ترنتون معتقد است که این ایده ها و عقاید از طریق مکانیزم های متعددی مانند آموزش، حمل و نقل، ارتباطات و رسانه های گروهی و نظایر آن در سراسر جهان انتشار یافته و در سطح گسترده ای مورد پذیرش موسسات و نهادهای دولتی، سازمان های اجتماعی و افراد قرار گرفته است(Thornton, et.al., 2005).
در تحقیق حاضر بعد ذهنی آرمان گرایی توسعه ای با 10 گویه زیر سنجیده شده است:
روش شناسی پژوهش
این تحقیق به روش پیمایشی میباشد. روش پیمایشی[7] را میتوان این گونه تعریف نمود: توصیفی است از نگرش و رفتار جمعیتی بر اساس انتخاب نمونهای تصادفی و معرف از افراد آن جمعیت و پاسخ آنها به یک رشته سؤال. با این همه، محققان اجتماعی میکوشند با استفاده از تحقیقات پیمایشی به تبیین پدیدهها پرداخته و صرفاً به توصیف آن بسنده نکنند. (بیکر، 20:1381)
البته در این تحقیق علاوه بر پرسشنامه بسته از پیش ساخته، از پرسشنامه باز و سوالات باز و مصاحبه با پرسش شوندگان استفاده شده است.
جامعه آماری
مجموعه جوانان 18 تا 30 سال شهر تهران که با روش های نمونه گیری چند مرحله ای تعداد 1217 نفر جوان مورد پرسش قرار گرفتند. مطابق با سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 مرکز آمار ایران جمعیت جوان شهر تهران به تفکیک مناطق بیست و دوگانه، 784/963 نفر میباشد.
برآورد حجم نمونه
نمونه‌گیری با توجه به فرمول کوکران صورت می‌گیرد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
n = حجم نمونه آماری
N = جمعیت جامعه آماری
t2 = آزمون تی استیودنت در سطح معناداری 95 درصد اطمینان و 5 درصد خطا « 96/1 = t »
P = نسبت وجود صفت در جامعه آماری 50 درصد
q= نسبت عدم وجود صفت در جامعه آماری 50 درصد
= درصد خطا یا اطمینان قابل قبول برابر با 5 درصد.
ابتدا مناطق بر اساس شاخص‌های توسعه یافتگی به چهار طبقه تقسیم شد و با در نظر گرفتن تعداد کل جمعیت جوان در هر طبقه با فرمول فوق، حجم نمونه برای طبقه مورد نظر مشخص و نمونه‌های مشخص شده بر حسب جمعیت جوان در هر منطقه بین آنها توزیع گردید.
یافته های پژوهش
سیمای پاسخگویان
در جداول زیر سیمای کلی پاسخگویان ارائه گردیده است.
جنسیت
جدول 1: توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب جنسیت
|
جنسیت |
فراوانی |
درصد |
|
مرد |
617 |
69/50 |
|
زن |
600 |
30/49 |
|
جمع |
1217 |
100 |
همان طور که مشاهده می گردد 69/50 درصد پاسخگویان مرد و 30/49 درصد زن بودند.
وضعیت زناشویی
جدول 2: توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب وضعیت زناشویی
|
وضع زناشویی |
فراوانی |
درصد |
درصد معتبر |
|
هرگز ازدواج نکرده |
750 |
6/61 |
1/65 |
|
دارای همسر |
390 |
32 |
8/33 |
|
بی همسر بر اثر فوت |
3 |
2/0 |
2/0 |
|
بی همسر بر اثر طلاق |
9 |
7/0 |
7/0 |
|
بدون پاسخ |
65 |
3/5 |
- |
|
جمع |
1217 |
100 |
100 |
اکثر پاسخگویان (6/61 درصد) هرگز ازدواج نکرده بودند و 32 درصد پاسخگویان دارای همسر بودند.
تحصیلات
جدول 3: توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب تحصیلات
|
تحصیلات پاسخگو |
فراوانی |
درصد |
درصد معتبر |
|
بی سواد |
0 |
0 |
0 |
|
ابتدایی |
0 |
0 |
0 |
|
راهنمایی |
0 |
0 |
0 |
|
دبیرستان و دیپلم |
210 |
2/17 |
7/17 |
|
فوق‌دیپلم |
110 |
9 |
2/9 |
|
کارشناسی |
730 |
9/59 |
6/61 |
|
کارشناسی ارشد |
115 |
4/9 |
7/9 |
|
دکتری |
15 |
2/1 |
2/1 |
|
تحصیلات حوزوی |
5 |
4/0 |
4/0 |
|
بدون پاسخ |
32 |
6/2 |
- |
|
جمع |
1217 |
100 |
100 |
بیشتر پاسخگویان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی می باشند(9/59 درصد) و در بین پاسخگویان افراد کمتر از تحصیلات دبیرستان و دیپلم نداشتیم.
سن
جدول 4: توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب سن
|
گروه سنی |
فراوانی |
درصد |
درصد معتبر |
|
18 تا 21 سالگی |
350 |
7/28 |
7/28 |
|
22 تا 25 سالگی |
415 |
1/34 |
1/34 |
|
26 تا 30 سالگی |
452 |
1/37 |
1/37 |
|
جمع |
1217 |
100 |
100 |
وضعیت اشتغال
در بین پاسخگویان، 7/28 درصد در گروه سنی 18 تا 21 سال، 1/34 درصد در گروه سنی 22 تا 25 سال و 1/37 درصد در گروه سنی 26 تا 30 سال قرار داشتند.
جدول 5: توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب وضعیت اشتغال
|
وضع فعالیت |
فراوانی |
درصد |
درصد معتبر |
|
شاغل |
250 |
5/20 |
5/21 |
|
بیکار جویای کار |
190 |
6/15 |
3/16 |
|
خانه‌دار |
25 |
2 |
1/2 |
|
دانشجو یا محصل |
600 |
3/49 |
7/51 |
|
سرباز |
40 |
2/3 |
4/3 |
|
سایر |
55 |
5/4 |
7/4 |
|
بدون پاسخ |
57 |
6/4 |
- |
|
جمع |
1217 |
100 |
100 |
بیشتر پاسخگویان (3/49 درصد) دانشجو یا محصل بودند و پس از آن 5/20 درصد شاغل، 6/15 درصد بیکار یا جویای کار، 2 درصد خانه دار و 2/3 درصد سرباز بودند.
درآمد ماهیانه
جدول 6: توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب درآمد ماهیانه
|
درآمد |
فراوانی |
درصد |
درصد معتبر |
|
زیر 1 میلیون تومان |
91 |
4/7 |
7/14 |
|
1 تا 5/2 میلیون تومان |
131 |
7/10 |
2/21 |
|
بین 5/2 تا 5 میلیون تومان |
220 |
18 |
6/35 |
|
بین 5 تا 10 میلیون تومان |
130 |
6/10 |
21 |
|
بالای 10 میلیون تومان |
45 |
6/3 |
2/7 |
|
بی پاسخ |
600 |
3/49 |
- |
|
جمع |
1217 |
100 |
100 |
بیشتر پاسخگویان (3/49 درصد) به این سوال پاسخی نداده اند که این با توجه به فرهنگ و سیاست کشور ما اقدامی معقولانه به نظر می رسد. در مجموع، 4/7 درصد پاسخگویان زیر یک میلیون تومان، 7/10 درصد بین 1 تا 5/2 میلیون تومان، 18 درصد بین 5/2 تا 5 میلیون تومان، 6/10 درصد بین 5 تا 10 میلیون تومان و 6/3 درصد بالای 10 میلیون تومان درآمد داشته اند.
سرمایه اجتماعی
جدول 7 ، نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف سرمایه اجتماعی است.
جدول 7: توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف سرمایه اجتماعی
|
گویه های سرمایه اجتماعی |
آماره |
خیلی زیاد |
زیاد |
متوسط |
کم |
خیلی کم |
میانگین نمره |
|
افراد خانواده و دوستان به من اعتماد لازم را دارند. |
فراوانی |
73 |
109 |
158 |
380 |
478 |
18/2 |
|
درصد |
5/6 |
0/9 |
0/13 |
3/31 |
3/39 |
||
|
این روزها به سختی می توان کسی را پیدا کرد که واقعاً بتوان به او اعتماد کرد. |
فراوانی |
82 |
170 |
167 |
380 |
417 |
28/2
|
|
درصد |
8/6 |
0/14 |
8/13 |
3/31 |
3/34 |
||
|
مردم در زندگی با یکدیگر صادقانه رفتار می کنند. |
فراوانی |
101 |
255 |
188 |
377 |
295 |
58/2 |
|
درصد |
3/8 |
0/21 |
5/15 |
0/31 |
3/24 |
||
|
مردم در روابط و معاملات به یکدیگر اعتماد دارند. |
فراوانی |
100 |
250 |
190 |
371 |
289 |
58/2 |
|
درصد |
2/8 |
5/20 |
6/15 |
4/30 |
7/23 |
||
|
اکثر اوقات احساس می کنم که دوستانم، با من صادق نیستند. |
فراوانی |
194 |
310 |
158 |
352 |
188 |
97/2 |
|
درصد |
0/16 |
5/25 |
0/13 |
0/29 |
5/15 |
||
|
چنانچه شما در زندگی به چیزی نیاز داشته باشید، مردم به شما کمک می کنند. |
فراوانی |
58 |
374 |
186 |
295 |
285 |
69/2 |
|
درصد |
8/4 |
8/30 |
3/15 |
3/24 |
5/23 |
||
|
اگرکسی در زندگی گرفتاری پیدا کرد، مردم او را حمایت می کنند |
فراوانی |
216 |
350 |
176 |
206 |
255 |
70/2 |
|
درصد |
8/17 |
8/28 |
5/14 |
0/17 |
0/21 |
||
|
اگر با یک وضعیت اضطراری مانند مرگ یکی از خویشان خود مواجه شوم، همسایگان به من آرامش می دهند. |
فراوانی |
167 |
295 |
176 |
265 |
279 |
05/3 |
|
درصد |
8/13 |
3/24 |
5/14 |
8/21 |
0/23 |
||
|
تا چه حد علاقمند به مشارکت در انتخابات (ریاست جمهوری، مجلس و شوراها و...) هستید. |
فراوانی |
243 |
285 |
271 |
152 |
259 |
09/3 |
|
درصد |
0/20 |
5/23 |
3/22 |
5/12 |
3/21 |
||
|
تا چه حد در حل مسائل مربوط به خانواده، با والدین و سایر اعضای خانواده مشارکت دارید. |
فراوانی |
101 |
107 |
174 |
377 |
460 |
19/2 |
|
درصد |
3/8 |
8/8 |
3/14 |
0/31 |
8/37 |
جدول فوق نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف سرمایه اجتماعی است. این طیف شامل 10 گویه می باشد. جمع نمرات به دست آمده از این 10 گویه، میزان سرمایه اجتماعی در حد پایینی را نشان می دهد. میانگین به دست آمده از کل گویه ها برابر (31/26) می باشد که با توجه به میانگین مورد انتظار (30) نشان دهنده گرایش در حد پایین است. هر چه این میانگین کل بیشتر از عدد30 باشد، بیانگر گرایش موافق پاسخگویان با گویه ها می باشد.
نگرش مذهبی
جدول 8 ، نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف نگرش های مذهبی است.
جدول 8: توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف نگرش های مذهبی
|
گویه ها نگرش های مذهبی
|
آماره |
خیلی زیاد |
زیاد |
متوسط |
کم |
خیلی کم |
میانگین نمره |
|
تا چه حد به اخبار مذهبی و رسانه ها و سایر مسائل مذهبی توجه دارید؟ |
فراوانی |
255 |
328 |
188 |
219 |
206 |
04/3 |
|
درصد |
0/21 |
0/27 |
5/15 |
0/18 |
0/17 |
||
|
تا چه حد درطول هفته به مطالعه کتب، مجلات و روزنامه هایی که جنبة دینی بیشتری دارند، می پردازید؟ |
فراوانی |
125 |
200 |
356 |
243 |
289 |
69/2 |
|
درصد |
3/10 |
5/16 |
3/29 |
0/20 |
8/23 |
||
|
به نظر شما تا چه حد دین نقش اساسی در زندگی انسان ها دارد؟ |
فراوانی |
770 |
352 |
247 |
76 |
97 |
79/3 |
|
درصد |
3/63 |
0/29 |
3/20 |
3/6 |
0/8 |
||
|
تا چه حد استفاده از راهنمای ها و اندرزهای اشخاص مذهبی باعث سعادت انسان ها می شود؟ |
فراوانی |
265 |
371 |
310 |
109 |
155 |
40/3 |
|
درصد |
8/21 |
5/30 |
5/25 |
0/9 |
8/12 |
||
|
تا چه حد اعتقاد دارید در راه اعتقاد دینی باید همه چیز، حتی جان را فدا کرد؟ |
فراوانی |
405 |
405 |
231 |
66 |
109 |
75/3 |
|
درصد |
3/33 |
3/33 |
0/19 |
5/5 |
0/9 |
||
|
تا چه حد مسجد مکان مناسبی برای شکل گیری روابط خوب اجتماعی است؟ |
فراوانی |
295 |
283 |
279 |
127 |
103 |
54/3 |
|
درصد |
3/24 |
3/23 |
0/23 |
5/10 |
5/8 |
||
|
تا چه حد دین برای فرد آرامشی دارد که هنگام غم، بدبختی و مصیبت برفرد حاکم می شود؟ |
فراوانی |
447 |
340 |
243 |
101 |
76 |
81/3 |
|
درصد |
8/36 |
0/28 |
0/20 |
3/8 |
3/6 |
||
|
شما تا چه حد تلاش می کنید که تمام رفتارهای زندگی تان را با دین خود همراه کنید؟ |
فراوانی |
249 |
283 |
313 |
158 |
97 |
44/3 |
|
درصد |
5/20 |
3/23 |
8/25 |
0/13 |
0/8 |
||
|
تا چه حد می توان براساس آموزه های دینی تمام مسائل و مشکلات را حل کرد؟ |
فراوانی |
234 |
423 |
255 |
109 |
186 |
34/3 |
|
درصد |
3/19 |
8/34 |
0/21 |
0/9 |
3/15 |
جدول فوق نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف نگرش های مذهبی است. این طیف شامل 9 گویه می باشد. نمرات هر گویه بین 1 تا 5 رده بندی شده است که نمره 1 نشان دهنده کمترین میزان گرایش مذهبی بین جوانان و نمره 5 نشانگر بالاترین میزان گرایش مذهبی است. جمع نمرات 9 گویه، نمره میزان گرایش مذهبی جوانان را نشان می دهد که بالقوه می تواند بین نمره 9 (حداقل نمره) و نمره 45 (حداکثر نمره) باشد. جمع نمرات به دست آمده از این 9 گویه، میزان گرایش های مذهبی در حد بالا را نشان می دهد. میانگین به دست آمده از کل گویه ها برابر (97/30) می باشد که از میانگین مورد انتظار (27) که نشان دهنده گرایش در حد متوسط است، بالاتر می باشد. هر چه این میانگین کل بیشتر از عدد 27 باشد، بیانگر گرایش موافق پاسخگویان با گویه هاست.
گرایش به مهاجرت
جدول9 ، نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف گرایش به مهاجرت است.
جدول 9: توزیع پاسخگویان برحسب میزان گرایش به مهاجرت
|
گویه های گرایش به مهاجرت |
آماره |
خیلی زیاد |
زیاد |
متوسط |
کم |
خیلی کم |
میانگین نمره |
|
مهاجران ایرانی در کشورهای دیگر با مشکلات زیادی مواجه نمی شوند. |
فراوانی |
250 |
351 |
311 |
155 |
131 |
36/3 |
|
درصد |
5/20 |
8/28 |
5/25 |
7/12 |
7/10 |
||
|
برای رفتن به غرب از کشور تمام تلاش خود را می‌کنم. |
فراوانی |
351 |
235 |
301 |
142 |
171 |
37/3
|
|
درصد |
8/28 |
3/19 |
7/24 |
6/11 |
14 |
||
|
در صورت داشتن دوست و آشنایی در غرب، حتما به غرب می‌روم. |
فراوانی |
361 |
241 |
290 |
152 |
157 |
41/3 |
|
درصد |
6/29 |
8/19 |
8/23 |
4/12 |
9/12 |
||
|
رفتن به غرب از کشور باعث موفقیت بیشتری می‌شود. |
فراوانی |
371 |
251 |
281 |
121 |
152 |
48/3 |
|
درصد |
4/30 |
6/20 |
23 |
9/9 |
4/12 |
||
|
علاقه زیادی برای مهاجرت به غرب دارم. |
فراوانی |
391 |
261 |
285 |
131 |
121 |
28/4 |
|
درصد |
1/32 |
4/21 |
4/23 |
7/10 |
9/9 |
||
|
در شرایط و امکانات برابر تمایل دارم در یک کشور غربی زندگی کنم. |
فراوانی |
219 |
231 |
315 |
211 |
223 |
01/3 |
|
درصد |
9/17 |
9/18 |
8/25 |
3/17 |
3/18 |
||
|
حتی اگر شغلی با درآمد بالایی داشته باشم، تمایل دارم به غرب مهاجرت نمایم |
فراوانی |
174 |
165 |
312 |
282 |
251 |
77/2 |
|
درصد |
2/14 |
5/13 |
6/25 |
1/23 |
6/20 |
||
|
در غرب، به پیشرفت های بیشتری (شغلی) دست خواهم یافت. |
فراوانی |
271 |
287 |
311 |
134 |
152 |
33/3 |
|
درصد |
2/22 |
5/23 |
5/25 |
11 |
4/12 |
||
|
در غرب، به پیشرفت های بیشتری (تحصیلی) دست خواهم یافت. |
فراوانی |
269 |
285 |
315 |
132 |
156 |
31/3 |
|
درصد |
1/22 |
4/23 |
8/25 |
8/10 |
8/12 |
||
|
حتی اگر خانواده ام با مهاجرت من به غرب مخالف باشند، من به غرب مهاجرت می نمایم. |
فراوانی |
114 |
112 |
421 |
271 |
286 |
80/2 |
|
درصد |
3/9 |
2/9 |
5/34 |
2/22 |
5/23 |
جدول فوق نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف گرایش به مهاجرت است. این طیف شامل 10 گویه می باشد. نمرات هر گویه بین 1 تا 5 رده بندی شده است که نمره 1 نشان دهنده کمترین میزان گرایش به مهاجرت بین جوانان است و نمره 5 بالاترین میزان گرایش به مهاجرت را از هر گویه نشان می دهد. جمع نمرات 10 گویه، نمره میزان گرایش به مهاجرت جوانان را نشان می دهد که بالقوه می تواند بین نمره 10 (حداقل نمره) و نمره 50 (حداکثر نمره) باشد. در صورتی که هر فرد برای همه گویه ها عبارت «تاحدودی» (متوسط) را علامت بزند، میانگین کل نمره او از این گویه 30 به دست خواهد آمد. میانگین نمره به دست آمده 28/4 از 5 است که نشان دهنده گرایش نسبتا زیاد در ارتباط با این گویه می باشد. جمع نمرات به دست آمده از این 10 گویه، گرایش به مهاجرت در حد بالا را نشان می دهد. میانگین به دست آمده از کل گویه ها برابر (43/36) می باشد که از میانگین مورد انتظار (30) که نشان دهنده گرایش در حد متوسط است، بالاتر می باشد. هر چه این میانگین کل بیشتر از عدد 30 باشد، بیانگر گرایش موافق پاسخگویان با گویه هاست.
آرمان گرایی توسعه ای جوانان
جدول 10، نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف آرمان گرایی توسعه ای جوانان است.
جدول 10: توزیع پاسخگویان برحسب آرمان گرایی توسعه ای جوانان
|
گویه های آرمان گرایی توسعه ای جوانان |
آماره |
خیلی زیاد |
زیاد |
متوسط |
کم |
خیلی کم |
میانگین نمره |
|
انسان با رفتن به غرب به تمام آرزوها و خواسته های خود می رسد. |
فراوانی |
277 |
261 |
295 |
162 |
156 |
29/3 |
|
درصد |
7/22 |
4/21 |
2/24 |
3/13 |
8/12 |
||
|
انسان غربی نسبت به انسان ایرانی مهربان تر هستند. |
فراوانی |
181 |
195 |
376 |
241 |
211 |
91/2 |
|
درصد |
8/14 |
16 |
8/30 |
8/19 |
3/17 |
||
|
انسان ها در غرب بیشتر احساس خوشبختی می نمایند. |
فراوانی |
275 |
281 |
296 |
152 |
178 |
27/3 |
|
درصد |
5/22 |
23 |
3/24 |
4/12 |
6/14 |
||
|
انسان در غرب بیشتر احتمال دارد به سعادت اخروی دست یابد. |
فراوانی |
189 |
184 |
321 |
221 |
255 |
85/2 |
|
درصد |
5/15 |
1/15 |
3/26 |
1/18 |
9/20 |
||
|
خودکشی در غرب کمتر از ایران است. |
فراوانی |
265 |
196 |
318 |
176 |
208 |
11/3 |
|
درصد |
7/21 |
1/16 |
1/26 |
4/14 |
17 |
||
|
توجه به خانواده و فرزندان در غرب بیشتر از ایران است. |
فراوانی |
195 |
211 |
370 |
187 |
191 |
02/3 |
|
درصد |
16 |
3/17 |
4/30 |
3/15 |
6/15 |
||
|
آرامش روانی افراد در کشورهای غربی بیشتر از ایران است. |
فراوانی |
241 |
238 |
296 |
209 |
184 |
12/3 |
|
درصد |
8/19 |
5/19 |
3/24 |
17/17 |
11/15 |
||
|
در غرب بیشتر می توان به افراد اعتماد کرد. |
فراوانی |
163 |
157 |
363 |
261 |
240 |
78/2 |
|
درصد |
3/13 |
9/12 |
8/29 |
4/21 |
7/19 |
||
|
روابط خانوادگی در کشورهای غربی مستحکم تر از ایران است. |
فراوانی |
231 |
249 |
289 |
199 |
185 |
12/3 |
|
درصد |
9/18 |
4/20 |
7/23 |
3/16 |
2/15 |
||
|
زندگی در داخل کشور، سخت تر از زندگی در غرب است. |
فراوانی |
296 |
301 |
265 |
162 |
183 |
30/3 |
|
درصد |
3/24 |
7/24 |
7/21 |
3/13 |
15 |
||
|
احساس می کنم در غرب به عنوان یک ایرانی تحقیر نخواهم شد. |
فراوانی |
261 |
257 |
321 |
185 |
165 |
22/3 |
|
درصد |
4/21 |
1/21 |
3/26 |
2/15 |
5/13 |
||
|
امنیت در غرب بیشتر از ایران است. |
فراوانی |
297 |
277 |
299 |
131 |
157 |
36/3 |
|
درصد |
4/24 |
7/22 |
8/23 |
7/10 |
9/12 |
||
|
در غرب میزان فساد و بی بندوباری های اخلاقی بیشتر رواج دارد. |
فراوانی |
214 |
211 |
295 |
230 |
223 |
96/2 |
|
درصد |
5/17 |
3/17 |
2/24 |
8/18 |
3/18 |
جدول فوق نشان دهنده توزیع فراوانی گویه های مربوط به طیف آرمان گرایی توسعه ای جوانان است. این طیف شامل 13گویه می باشد. نمرات هر گویه بین 1 تا 5 رده بندی شده است که نمره 1 نشان دهنده کمترین میزان آرمان گرایی توسعه ای جوانان است و نمره 5 بالاترین میزان آرمان گرایی توسعه ای جوانان را از هر گویه نشان می دهد. جمع نمرات 13 گویه، نمره میزان آرمان گرایی توسعه ای جوانان را نشان می دهد که بالقوه می تواند بین نمره 13 (حداقل نمره) و نمره 65 (حداکثر نمره) باشد. در صورتی که هر فرد برای همه گویه ها عبارت «تاحدودی» (متوسط) را علامت بزند، میانگین کل نمره او از این گویه 39 به دست خواهد آمد. میانگین نمره به دست آمده 29/3 از 5 است که نشان دهنده گرایش نسبتا زیاد در مورد این گویه می باشد. جمع نمرات به دست آمده از این 13 گویه، میزان گرایش به مهاجرت در حد بالا را نشان می دهد. میانگین به دست آمده از کل گویه ها برابر (31/40) می باشد که از میانگین مورد انتظار (39) که نشان دهنده گرایش در حد متوسط است، بالاتر می باشد. هر چه این میانگین کل بیشتر از عدد 39 باشد، بیانگر گرایش موافق پاسخگویان با گویه هاست.
بررسی فرضیات پژوهش
آزمون فرضیات[8] تحقیق با استفاده از دو تکنیک آماری، ضریب همبستگی پیرسون[9] و تحلیل واریانس[10] انجام گرفت. برای آزمون متغیرهای مستقلی که در سطح سنجش فاصله ای[11] قرار می گیرند با متغیر وابسته، که در سطح سنجش فاصله ای است، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است و جهت آزمون فرضیه هایی که متغیرهای مستقل آنها در سطح سنجش اسمی یا ترتیبی قرار دارد، از آزمون T (برای مقایسه دو میانگین) و از آزمون F (برای مقایسه بیش از دو میانگین) استفاده شده است. تحلیل واریانس یک روش آماری است که به منظور بررسی تفاوت بین میانگین های متغیرهای اسمی و رتبه ای یا تفاوت بین میانگین های دو یا چند نمونه آماری به کارمی رود که طی آن اثر یک متغیر مستقل(اسمی یا ترتیبی) بر روی متغیر وابسته (فاصله ای) مورد بررسی قرار می گیرد و به منظور آزمون فرضیه های تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. در این روش آماری، آزمون T و F بیانگر تفاوت بین میانگین ها می باشد.
ضریب همبستگی بین متغیرهای مستقل و گرایش به مهاجرت
جدول 11: ضریب همبستگی گاما بین متغیرهای مستقل و گرایش به مهاجرت
|
ضریب همبستگی گاما |
مقدار آزمون |
اشتباه استاندارد |
درجه آزادی |
سطح معناداری |
|
|
گرایش به مهاجرت |
سن |
121/0 |
044/0 |
755/2 |
04/0 |
|
گرایش مذهبی |
092/0 |
033/0 |
655/2 |
03/0 |
|
|
سرمایه اجتماعی |
188/0 |
067/0 |
552/2 |
02/0 |
|
|
آرمانگرایی توسعهای |
211/0 |
041/0 |
554/2 |
01/0 |
|
|
میزان درآمد |
145/0 |
031/0 |
563/2 |
01/0 |
|
|
|
میزان تحصیلات |
168/0 |
036/0 |
456/2 |
04/0 |
جدول 11، ضریب همبستگی بین متغیرهای مستقل تحقیق و گرایش به مهاجرت جوانان را نشان می دهد. نتایج به دست آمده از این جداول نشان دهنده رابطه بین متغیرهای مذکور با گرایش به مهاجرت جوانان می باشد. آمارهای جدول نشان می دهد که بین تمام متتغیرهای مستقل وارد شده در آزمون و گرایش به مهاجرت جوانان ارتباط معنی داری وجود دارد.
گرایش به مهاجرت و جنسیت
جدول 12: آزمون تفاوت میانگین نمره پاسخگویان بر اساس گرایش به مهاجرت و جنسیت
|
جنس |
تعداد |
میانگین نمره گرایش به مهاجرت |
انحراف معیار |
مقدارT |
سطح معناداری |
|
زن |
617 |
25/80 |
29/16 |
79/14- |
000/0 |
|
مرد |
600 |
92/97 |
69/16 |
جدول 12، میانگین نمره گرایش به مهاجرت را بر اساس جنسیت پاسخگویان نشان میدهد. بر اساس نتایج، میانگین نمره گرایش در بین زنان و مردان دارای تفاوت معناداری است؛ به عبارت دیگر، گرایش به مهاجرت بر حسب اینکه جنسیت افراد مرد باشد یا زن، متفاوت است.
گرایش به مهاجرت و نوع فعالیت
جدول 13: آزمون تفاوت میانگین بین گرایش به مهاجرت و نوع فعالیت
|
شهر |
نوع فعالیت |
تعداد |
میانگین نمره گرایش به مهاجرت |
انحراف معیار |
مقدارT |
سطح معناداری |
|
کل |
غیرفعال |
|
82/97 |
49/15 |
27/18 |
000/0 |
|
فعال |
|
57/76 |
84/15 |
جدول 13، نمره گرایش به مهاجرت افراد را بر اساس نوع فعالیت آنها نشان میدهد. درمورد کل افراد نمونه، میانگین نمره گرایش به مهاجرت در بین افراد غیر فعال بیشتر از میانگین نمره افراد فعال میباشد. به عبارت دیگر، گرایش به مهاجرت بر حسب اینکه افراد فعال باشند یا غیرفعال، متفاوت است.
گرایش به مهاجرت و وضعیت تأهل
جدول 14:آزمون تحلیل واریانس بین گرایش به مهاجرت و وضعیت تأهل
|
شهر |
وضعیت تأهل |
تعداد |
Df |
میانگین مربعات |
مقدارF |
سطح معناداری |
|
کل |
مجرد |
750 |
2 |
55/2456 |
13/7 |
001/0 |
|
متأهل مطلقه |
390 |
جدول 14، نمره گرایش به مهاجرت افراد را بر اساس وضعیت تأهل آنها نشان میدهد- بر اساس آمار توصیفی، مجردها بیشتر از افراد متأهل و مطلقه گرایش به مهاجرت داشتهاند.
نتایج استنباطی تحلیل مدل های چند متغیرة پژوهش
تحلیل رگرسیونی چند متغیره
مدل رگرسیون گرایش به مهاجرت جوانان، با توجه به نتایج حاصله از این آنالیز، حکایت از این مطلب دارد که تحلیل رگرسیون تا 9 گام پیش رفته است. در گام اول متغیر آرمان گرایی توسعه ای وارد معادله شده است که میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 55/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 309/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 307/0= به دست آمده است. در گام دوم با وارد شدن دومین متغیر یعنی سرمایه اجتماعی میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 632/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 399/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 395/0= به دست آمده است. در گام سوم با وارد شدن سومین متغیر یعنی میزان تحصیلات میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 655/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 428/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 423/0= به دست آمده است. در گام چهارم با وارد شدن چهارمین متغیر یعنی گرایش مذهبی میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 671/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 451/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 443/0= به دست آمده است. در گام پنجم با وارد شدن پنجمین متغیر یعنی جنسیت میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 685/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 469/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 460/0= به دست آمده است. در گام ششم با وارد شدن ششمین متغیر یعنی میزان سن میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 692/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 478/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 468/0= به دست آمده است. در گام هفتم با وارد شدن هفتمین متغیر یعنی وضعیت تاهل میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 701/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 491/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 479/0= به دست آمده است. در گام هشتم با وارد شدن هشتمین متغیر یعنی وضع فعالیت میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 706/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 499/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 485/0= به دست آمده است. در گام نهم با وارد شدن نهمین متغیر یعنی میزان وضعیت اقتصادی میزان ضریب همبستگی چندگانه آن (R) با متغیر وابسته 711/0 به دست آمده است. در این مرحله میزان ضریب تعیین برابر با 505/0= و ضریب تعیین تعدیل شده برابر با 490/0= به دست آمده است.
جدول 15:آماره های تحلیل رگرسیون چند متغیره گرایش به مهاجرت جوانان
|
711/0 |
ضریب همبستگی چندگانه (Multiple R) |
|
505/0 |
ضریب تبیین (R Square) |
|
490/0 |
ضریب تبیین تصحیح شده(Adjusted R.Square) |
|
25/8 |
اشتباه معیار (Standard Error) |
|
99/1 |
آزمون دوربین-واتسون |
|
323/0 |
معنی داری آزمون کولموگروف- اسمیرنوف |
جدول 16:آماره های مربوط به متغیرهای مستقل مدل رگرسیونی (گرایش به مهاجرت)
|
متغیر هایی که در مدل باقی ماندند |
||||||
|
نام متغیر |
B |
Std. Error |
Beta |
t |
Sig t |
VIF |
|
آرمان گرایی توسعه ای |
857/0 |
086/0 |
442/0 |
9.914 |
000/0 |
190/1 |
|
سرمایه اجتماعی |
281/0 |
085/0 |
183/-0 |
3.326 |
001/0 |
804/1 |
|
میزان تحصیلات |
125/0 |
050/0 |
153/0 |
2.518 |
012/0 |
206/2 |
|
گرایش مذهبی |
547/0 |
152/0 |
198/0- |
3.611 |
000/0 |
793/1 |
|
جنس |
705/2 |
975/0 |
117/0 |
2.774 |
006/0 |
062/1 |
|
سن |
394/1- |
412/0 |
188/0- |
-3.387 |
001/0 |
841/1 |
|
وضعیت تاهل |
101/3 |
112/1 |
132/0 |
2.787 |
006/0 |
347/1 |
|
وضع فعالیت |
123/1 |
491/0 |
098/0 |
2.289 |
023/0 |
107/1 |
|
وضعیت اقتصادی |
051/8 |
000/0 |
101/0 |
2.010 |
045/0 |
503/1 |
|
متغیرهایی که از مدل نهایی حذف شده اند |
||||||
|
نام متغیر |
B |
Std. Error |
Beta |
t |
Sig t |
VIF |
|
قومیت |
023/0- |
135/1 |
062/0 |
558/0- |
577/0 |
044/1 |
معادله رگرسیون چند متغیره در تحقیق حاضر به این صورت می باشد:
گرایش به مهاجرت= 44/0(آرمانگرایی توسعه ای) + 18/0(سرمایه اجتماعی)+ 198/0(گرایش مذهبی)+
جدول17: اثرات مستقیم، غیرمستقیم وکل متغیرهای مستقل بر گرایش به مهاجرت
153/0 (میزان تحصیلات) + 117/0(جنسیت) + 188/0 (سن)+ 132/0(وضعیت تاهل)+ 101/0(وضعیت اقتصادی)+ 098/(وضع فعالیت)+ ei
تحلیل مسیر
حال برای رسم دیاگرام مسیر، باید اولین متغیر وابسته را در سمت چپ قرار داد و سپس به ترتیب اولویت، متغیرهای وابسته ی دیگر را در سمت چپ آن گذاشت تا در نهایت به متغیرهای مستقل یعنی به متغیرهای بیرونی برسیم. طبیعی است که در رسم دیاگرام، مقدار هر بتا را بر روی پیکان مربوطه می نویسند.
برای انجام تحلیل مسیر، ابتدا بین متغیرهای وابسته(گرایش به مهاجرت) و متغیرهای مستقل رگرسیون می گیریم.
اکنون نمودار را رسم می کنم تا به اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل و وابسته پی بریم:
|
گرایش به مهاجرت
|
|
آرمان گرایی توسعه |
|
گرایش مذهبی |
|
سرمایه اجتماعی |
|
وضعیت تاهل |
|
وضعیت اقتصادی |
|
441/. |
|
195/. پدر |
|
188/. |
|
151/. پدر |
|
241/. |
|
0/618 |
|
202/. پدر |
|
130/. پدر |
|
134/. پدر |
|
100/. پدر |
|
133/. پدر |
|
186/. پدر |
|
سن |
|
میزان تحصیلات |
|
151/. پدر |
|
جنسیت |
|
وضعیت اشتغال
|
|
119/.- |
|
115/. |
|
102/. پدر |
شکل 1: مدل تحلیل مسیر
جدول17 اثرات مستقیم، غیرمستقیم وکل متغیرهای مستقل بر گرایش به مهاجرت
|
متغیرها |
نوع اثر |
اثرکل(ضریب اثر) |
|
|
اثر مستقیم |
اثر غیرمستقیم |
||
|
آرمانگرایی توسعه ای |
441/0 |
- |
441/0 |
|
سنت گرایی |
195/0 |
1/0 |
295/0 |
|
سرمایه اجتماعی |
188/0 |
066/0 |
254/0 |
|
سن |
186/0 |
- |
186/0 |
|
میزان تحصیلات |
151/0 |
- |
151/0 |
|
درآمد |
100/0 |
002/0 |
102/0 |
|
وضعیت تاهل |
133/0 |
001/0 |
134/0 |
|
وضع فعالیت |
102/0 |
- |
102/0 |
|
جنسیت |
115/0 |
- |
115/0 |
جدول 17: اثرات مستقیم و غیرمستقیم و کل هر یک از متغیرها بر گرایش به مهاجرت طبق مدل تجربی تحقیق
جدول بالا اثرات مختلف مربوط به هر کدام از متغیرهای مستقل را گرایش به مهاجرت جوانان را نشان می دهد. با توجه به آمارهای موجود می توان چنین استدلال کرد که بیشترین اثر علی مستقیم مربوط به متغیر آرمان گرایی توسعه ای و کمترین اثر علی مستقیم مربوط به وضعیت اقتصادی می باشد.
جمع بندی و نتیجه گیری
در یک جمع بندی علمی از نتایج پرسشنامه باز و مصاحبه های این تحقیق مهم ترین عوامل و متغیرهای دخیل در پدیده مهاجرت در ایران عبارت اند از:
در نتیجه گیری کمی، پدیده مهاجرت از مهمترین مسائلی است که کشورها با آن مواجه می باشند و این تحقیق نشان می دهد چگونه آرمان گرایی و اتوپیایی فکر کردن جوانان نسبت به غرب باعث می شود آنها دست به مهاجرت بزنند. این تحقیق گویای آن است که بین میزان تحصیلات، سن، جنسیت، وضعیت تاهل، وضعیت اقتصادی، وضعیت فعالیت، سرمایه اجتماعی، گرایش مذهبی و آرمان گرایی توسعه ای و گرایش به مهاجرت رابطه وجود دارد که معادله رگرسیون چند متغیره در تحقیق حاضر به این صورت می باشد:
گرایش به مهاجرت= 44/0(آرمانگرایی توسعه ای) + 18/0(سرمایه اجتماعی)+ 198/0(گرایش مذهبی)+ 153/0 (میزان تحصیلات) + 117/0(جنسیت) + 188/0 (سن)+ 132/0(وضعیت تاهل)+ 101/0(وضعیت اقتصادی)+ 098/(وضع فعالیت)+ ei
پیشنهادهای پژوهش
با توجه به یافته های پژوهش پیشنهاد می گردد:
منابع
)