نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه تربیت بدنی واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
2 کروه تربیت بدنی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه ازاد اسلامی، بروجرد ایران
3 گروه تربیت بدنی، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
4 مدیریت ورزشی و رسانه ، دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The recent structures of sport in any countries should be cohesive and comprehensive and the current goals and activities and their consistency should have logical scientific stability.The importance of the activities, goals, programming and the organizational structures must be explicit in the structures and plans of a sport organization. The purpose of this study is to formulate a developmental model of the structural factors of the championship sport of the Karate Federation and it is a combined exploratory mixed study which was done in two steps. The first phase (qualitative phase) was a qualitative study using grounded theory method. The data were collected through the snow ball method, deep and semi-structured interviews.Then, the data resulted from twenty interviews were encoded and analyzed through grounded theory
method. The data were analyzed through open, axial and selective coding. The second phase of the study (quantitative phase) was done quantitatively using structural equation modeling method.For this purpose, 29 questions of the questionnaire were used based on the model of sport for all in Iran (derived from the qualitative phase of the study).From Karate Premier League 278 participants were selected based on Morgan table. The data were analyzed through exploratory and confirmatory factor analysis and structural equation modeling through using LISREL software. The results show that the media, financial resources, rules and regulations play important roles in top organizational decisions. They also show their special roles in preparing a suitable structure in sport developments of Iranian Karate Premier sport.
کلیدواژه‌ها [English]
تدوین توسعه الگوی عوامل ساختاری ورزش قهرمانی فدراسیون کاراته
نجف آقائی[4]
10.22034/SSYS.2022.1189.1817
تاریخ دریافت مقاله: 12/11/1398
تاریخ پذیرش مقاله:28/7/1399
مقدمه
امروزه تشکیلات ورزشی هر کشور باید منسجم و مشخص باشد و فعالیت‌ها و اهداف در حال اجرا و پیگیری باید از استحکام و دلیل منطقی برخوردار باشند. در ساختار و سازمان برنامه‌های ورزش یک کشور، اهمیت فعالیت‌ها، هدف‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و تشکیلات باید واضح باشد. با توجه به موارد ذکر شده برای برنامه‌ریزی منظم و اصولی، در ورزش هر کشور باید به‌تمامی ابعاد ورزش توجه و بر آن‌ها تمرکز شود. مدل و الگو سلسله یافته‌هایی است که محقق به‌تبع ادراک از موضوع و پدیده‌های مربوط به آن به‌عنوان حقیقت می‌پذیرد (شعبانی، 1388). داشتن یک مدل برای کار و فعالیت در بسیاری از حوزه‌ها اهمیت دارد. برای مثال در برنامه‌ریزی درسی داشتن مدل‌هایی که فرایند آموزش، یادگیری و یادداری را نشان دهند در امر آموزش بسیار کمک‌کننده است و آن را اثربخش‌تر می‌کند. مدل به‌مثابه اصول زیربنایی و ساختار عمقی است که فرایندهای پدیده‌های سطحی را پشتیبانی می‌کنند. از یک مفهوم عامیانه می‌توان برای بررسی ضرورت مدل استفاده کرد. برای مثال اگر قصد ساخت خانه‌ای را دارید به یک نقشه یا مدل یا طرح کلی نیاز دارید. به‌طور کلی انسان برای انجام دادن هر گونه کار و فعالیتی نیازمند داشتن مدل و طرح کلی است. این مدل هرچه ملموس‌تر و مشهودتر باشد، به‌کارگیری آن راحت‌تر است (غفوری، 1388). مدل مول[5] و همکاران (2005) یکی از مدل‌های شناخته‌شده در رویکرد سلسله مراتبی به ورزش است. این پژوهشگران مدلی را برای چهار بخش (ورزش آموزشی، تفریحی، قهرمانی و حرفه‌ای) متصور شده‌اند. در مدل یادشده، میزان گستردگی هر کدام از ورزش‌ها تعیین‌شده است. در قاعده هرم، ورزش تعلیم و تربیتی (آموزشی) و در رأس آن ورزش حرفه‌ای قرار دارد. بیشترین سطح شرکت مربوط به‌قاعده هرم است و با نزدیک شدن به سمت رأس هرم، از تعداد شرکت‌کنندگان در ورزش کاسته می‌شود؛ به عبارت دیگر، در بخش ورزش آموزشی، تعداد تماشاچیان، کمترین و در ورزش حرفه‌ای، بیشترین است. این مدل ادعا می‌کند که گسترش ورزش آموزشی و پس از آن همگانی، سبب افزایش مشارکت عموم خواهد شد. در صورت گسترش ورزش حرفه‌ای، تعداد کمتری می‌توانند در آن شرکت کنند و اغلب باید به تماشای آن بپردازند. در مدل دیگر که شیبوری و همکاران (2009) ارائه دادند در قاعده هرم و در سطح گسترده ورزش آموزشی و مقدماتی وجود دارد و در سطح بعدی آن ورزش همگانی و قهرمانی در یک سطح قرار دارند و در سطح بالا و رأس هرم ورزش حرفه‌ای وجود دارد.
یکی از چالش‌های پیش روی توسعه حوزه ورزش قهرمانی، ایجاد فرصت‌های مطلوب ورزشی در دسترس، متنوع، ارزان و ایمن برای تمام آحاد جامعه است. ورزش به هر فردی بدون توجه به جنسیت، نژاد، مذهب، توانایی جسمانی و اقتصادی تعلق دارد. مطابق آمار موجود، میزان مشارکت در ورزش نیز وضعیت مطلوبی ندارد و آخرین آمار قابل استناد حاکی از مشارکت کمتر از 20 درصد مردم است (غفوری، 1386). در چند دهه گذشته رقابت بین کشورها برای کسب مدال در رقابت‌های بین‌المللی شدت بالایی گرفته است. این امر منجر شده است که دولت‌ها و سازمان‌های ورزشی کشورها در سراسر جهان میزان بودجه اختصاصی به ورزش قهرمانی را افزایش دهند. گزارش گردیده است؛ نخبه شدن در ورزش به 10 سال زمان و 10 هزار ساعت تمرین نیاز دارد و هزینه آن برای هر نفر 37 میلیون دلار برای کسب هر مدال طلا است (دی بوسچر و همکاران[6]، 2006).
جوهره علم بر پایه مدل‌های فراگیر است، نه داده‌های پراکنده. داده‌ها بر پایه‌ی مدل می‌توانند کشف، تبیین و تعبیر شوند (صفاری و همکاران، 1391). توسعه به‌عنوان یک فرایند در حالی‌که لازمه بهبود و پیشرفت است، اساس بهبود وضعیت و رفع کاستی‌های اجتماعی و فرهنگی جوامع پیشرفته را فراهم می‌آورد و باید موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه باشد. توسعه سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تأمین نیازهای اولیه زیستی انسان، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفظ یگانگی اکولوژیکی (ضرابی و آذران، 1380). در امر توسعه ورزش قهرمانی و تربیت قهرمانان ورزشی، مدل‌ها و رویکردهای مختلفی وجود دارد که توجه به آن‌ها می‌تواند راه گشای توسعه ورزش قهرمانی کشور باشد. شناخت تفاوتهای ساختاری ورزشهای قهرمانی و عوامل مؤثر بر آن به‌منظور رسیدن به توسعه پایدار در رشته‌های ورزشی قهرمانی اجتناب‌ناپذیر است و حرکت در این مسیر با تدوین مدل‌های توسعه ورزشهای قهرمانی محقق خواهد شد. به‌عنوان‌مثال، برنامه راهبردی ورزش کانادا به دنبال آن است که محیطی پویا و عالی در ورزش ایجاد نماید و در پی افزایش تعداد افرادی است که بتوانند به‌طور مداوم و موفقیت‌آمیز، در بالاترین سطوح رقابتی ورزش شرکت نمایند. به‌طورکلی تئوری‌ها شامل سه قلمرو یا سطح رفتاری، ساختاری و محیطی می‌باشند (میرزایی اهرنجانی و امیری، 1381). مدیریت، خط مقدم اجرای راهبردها می‌باشد. تحقیقات انجام‌شده در این حوزه نشان می‌دهد که تحقیقات اندکی در این زمینه در داخل کشور انجام گردیده است. به‌طور خاص و ویژه، توجه به ورزش قهرمانی به‌عنوان یک نظام و با نگاه کلان و جامع در ایران به مطالعات طرح جامع تربیت‌بدنی و ورزش کشور (1382) برمی‌گردد که توانسته به همه عوامل و مؤلفه‌های داخلی و بیرونی ورزش قهرمانی بپردازد و با استفاده از یک مدل علمی و راهبردی، مشکلات و تنگناهای آن را شناسایی و برای اصلاح آن برنامه راهبردهای ویژه‌ای ارائه نماید که قبل از آن نبوده است. در این رابطه چند تحقیق شامل «نظام جامع ورزش قهرمانی» توسط مظفری و همکاران (1388)، «بخش خصوصی با رویکرد ورزش قهرمانی» توسط رضوی (1382) و «مقایسه دیدگاه مربیان، ورزشکاران و صاحب‌نظران در مورد راهکارهای پیشرفت ورزش قهرمانی ژیمناستیک» توسط تندنویس (1384) انجام‌شده است. جلایی و همکاران (1397) نیز در پژوهشی با عنوان «نقش منابع انسانی در رشد اقتصادی صنعت ورزش ایران» به این نتیجه رسیدند که منابع انسانی بخش ورزش، در کوتاه‌مدت و بلند مدت اثر مثبت و معنا‌داری بر رشد اقتصادی صنعت ورزش ایران دارند. «مقایسه ارزیابی عملکرد در حوزه موفقیت امور فنی ورزش قهرمانی فدراسیون‌های راکتی ایران (تنیس، تنیس روی میز، بدمینتون و اسکواش)» (اشرف گنجویی، 1398)، «شناسایی عوامل مؤثر بر جذب حامیان مالی در ورزش قهرمانی استان خراسان شمالی» (مرسل و همکاران، 1398)؛ «رسانه و ورزش قهرمانی و حرفه‌ای» (ظهرابی، 1393، جلالی، 1392، ایرج پور، 1395 و عرب نرمی و همکاران، 1397)؛ «بررسی زیرساختها و امکانات ورزش حرفه‌ای» (قادرپور، 1395، محمدزاده، 1394 و حسامی و همکاران، 1397)، «حامیان و پشتیبان‌های حاضر در بخش ورزش قهرمانی» (استورم و همکاران[7] 2016)؛ «منابع درآمدی باشگاههای حرفه‌ای» و همچنین «مباحث سرمایه‌گذاری در ورزش قهرمانی» (کوسیک[8]، 2011، رامامورت[9]، 1999، مایک وید[10]، 2001و استورم[11]، 2016) از دیگر پژوهش‌هایی در این حوزه می‌باشد.
با بررسی پیشینه‌های ارائه‌شده در این حوزه به این نتیجه می‌رسیم که «طرح جامع تربیت‌بدنی و ورزش» و تحقیق مظفری با نگاه کلان و راهبردی و سایر تحقیقات با نگاه خرد به وضعیت ورزش قهرمانی در ایران و جهان پرداخته اند و می‌توان گفت که ورزش قهرمانی ابعاد و زوایای مختلفی دارد که مدل‌های توسعه آن در تحقیقات انجام‌شده بررسی‌شده ولی توجه به رشته‌ای خاص از آن هنوز نامعلوم است. بنابراین این مسأله مطرح است که بطور خاص راهبردهای راهبردی توسعه ورزشهای قهرمانی یکایک رشتهها در ورزش قهرمانی ایران چگونه است؟ از سوی دیگر، در ایران علی‌رغم وجود سازمان‌ها و بخش‌های متعددی که هر کدام خود را به نوعی در قبال ورزش قهرمانی مسئول می‌دانند؛ مثل فدراسیون ورزشهای مختلف ورزشی، معاونت امور بانوان و توسعه ورزش قهرمانی وزارت ورزش و جوانان، وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، باشگاههای بزرگ ورزشی، وزارت کار و امور اجتماعی و.... متأسفانه شاهد هستیم که جایگاه ورزش قهرمانی نسبت به سایر کشورها چندان مطلوب نیست.
علاقه و شرکت در ورزشهای رزمی مانند کاراته، تکواندو، کونگ‌فو و ووشو در سال‌های گذشته به میزان زیادی افزایش یافته است. کاراته یکی از مشهورترین هنرهای رزمی رقابتی است که در قرن 16 میلادی از اوکیناوای ژاپن سرچشمه گرفت. معنی لغوی کاراته «دست خالی» است و هدف از این نام‌گذاری تمرین دفاع از خود بدون استفاده از سلاح و با استفاده از ضربات دست[12]، ضربات پا[13]، و تکنیک‌های سدکردن نسبت به حریف و با به‌کارگیری دست‌ها، پاها، آرنج‌ها [14]، زانوها[15]، به‌صورت هر چه قویتر، سریعتر، دقیقتر و مؤثرتر انجام می‌شود (تامشنی[16]، 2008). امروزه این رشته در ایران به عنوان یکی از پرجمعیت‌ترین رشته‌های ورزشی بوده و از آن میان، قهرمانان بسیاری به کاراته دنیا معرفی گردیده‌اند (باتوانی و همکاران، 1395). کاراته، در بازیهای آسیایی دوحه قطر در سال 2006، با کسب 3 مدال طلا و 2 مدال برنز، عنوان موفقترین تیم اعزامی را در میان کاروان ورزشی ایران به خود اختصاص داده و با کسب چندین مدال طلا در بازیهای آسیایی گوانگژو چین در سال 2010، اینچئون کره‌ی جنوبی در سال 2014 و جاکارتای اندونزی 2018 خود را به‌عنوان یکی از رشته‌های پر پتانسیل مطرح نموده است. در آخرین رویداد جهانی (مسابقات جهانی اسپانیا) در سال 2018 نیز تیم کاراته کشورمان در رتبه دوم جهان"[17] قرار گرفته است. این رشته در حال حاضر در تمام استانهای کشورمان فعال بوده و در اکثر قریب به اتفاق شهرستانهای کشور، هیاتها و باشگاههای کاراته وجود دارند (فدراسیون کاراته ایران، 2019). با توجه به گستردگی این رشته ورزشی و آینده آن در جهان ورزش، تسهیل پیشرفت آن از ضروریات سازمان ورزش کشور محسوب می‌شود. کاراته ایران نیز از جمله رشته‌های مورد تأکید کمیته ملی المپیک برای کسب مدال در رقابت‌های جهانی و المپیک است که زمزمه پیش‌بینی ثبت‌نام این رشته به‌عنوان پنجمین رشته‌ی ورزشی کشور که بتواند در رقابت‌های المپیک مدال کسب کند به گوش می‌رسد. با این وجود نگاهی کوتاه نشان‌دهنده‌ی آن است که در کاراته سیستم کامل و جامعی که بتواند توسعه ورزش کاراته را تبیین نماید وجود نداشته است. لذا، با توجه به شرایط توسعه اختصاصی ورزش در ایران بررسی علمی‌ای را نیازمندست. بررسی ادبیات این حوزه نشان می‌دهد که در خصوص مدل‌سازی در حوزه ورزش قهرمانی نیز کار اندکی انجام‌شده و در پژوهش‌های صورت گرفته نیز بررسی مختص رشته کاراته وجود ندارد. بر این اساس هدف از تحقیق حاضر تدوین الگوی توسعه عوامل ساختاری ورزش قهرمانی کاراته کشور تعیین گردیده است. لذا سؤال اساسی پژوهش این بود:
عوامل تأثیرگذار مدیریتی (سطح ساختاری) به ترتیب اهمیت در ورزش قهرمانی کاراته ایران کدام اند و مدل توسعه عوامل ساختاری ورزش قهرمانی کاراته ایران چگونه است؟
روش‌شناسی پژوهش
این مطالعه به روش ترکیبی و از نوع طرح‌های تحقیقی آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی) و به لحاظ هدف کاربردی بود که در دو مرحله متوالی انجام گردید. جامعه آماری در بخش کیفی متخصصان ورزش کاراته در دو بخشی علمی و اجرایی بودند که در ورزش کاراته حداقل سابقه 7 سال مدیریت داشته، مربیان تیم‌های ملی؛ و یا در بخش دانشگاهی اعضای هیئت‌علمی بوده که دارای پژوهش یا کتاب در حوزه یادشده بودند. در بخش کیفی از نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. مصاحبه‌ها به‌صورت عمیق و نیمه ساختاریافته تا مرحله اشباع نظری انجام و در مصاحبه با نفر 20 به اشباع رسید. در بخش کمی نیز، جامعه آماری شامل مدیران، کارشناسان، مربیان، داوران، قهرمانان کاراته ایران و اعضای هیئت‌علمی و دانشجویان دکتری و ارشد دارای پژوهش در حوزه تخصصی کاراته ایران بودند که با توجه به تعداد تقریبی کل جامعه که برابر با 1034 نفر بود حجم نمونه بر اساس جدول مورگان برابر با 278 نفر تعیین شد که به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت تکمیل پرسشنامه تعداد 300 پرسشنامه توزیع و از میان آن‌ها تعداد 278 پرسشنامه که به‌طور کامل پاسخ داده بودند مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در این پژوهش در مرحله کیفی، مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند بود؛ به‌طوری که ابتدا عوامل ساختاری مرتبط با ورزش کاراته در ادبیات داخلی و بین‌الملل مورد بررسی قرار گرفت و بر این اساس راهنمای مصاحبه تدوین شد. سپس با متخصصان در خصوص عوامل ساختاری مؤثر در ورزش کاراته مصاحبه گردید. در طی بیست مصاحبه تکرار در مؤلفه‌ها حاصل شد به‌طوری‌که نیاز به جمع‌آوری اطلاعات بیشتر وجود نداشت. در مرحله دوم، نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی برآمده از مصاحبه‌ها و ادبیات موضوع، منجر به تدوین پرسشنامه با 29 گویه به شرح جدول 1 شد. به‌منظور بررسی روایی محتوایی پرسشنامه، از نظرات 14 نفر متخصصین حوزه مدیریت ورزشی و رشته کاراته (پیشکسوتان و اعضای فنی فدراسیون کاراته کشور) استفاده گردید و در نهایت با اعمال نظر متخصصان پرسشنامه‌ای با روش لیکرت و با ارزش عددی 1 تا 5 برای پاسخ هر سؤال امتیازبندی شد. به‌منظور بررسی پایایی، پرسشنامه در یک مطالعه راهنما بین 45 نفر عضو هیئت‌علمی دانشگاه، مدیران و کارشناسان بخش‌های مرتبط با ورزش کاراته توزیع و ضریب آلفای کرونباخ 0.811 تعیین شد.
جدول 1: تعداد گویه های مؤلفه‌های پرسشنامه عوامل ساختاری توسعه ورزش کاراته ایران برگرفته از فاز کیفی پژوهش
|
مؤلفه |
منابع انسانی |
منابع مالی |
تجهیزات و زیرساخت |
فناوری |
قوانین و مقررات |
سازمان‌های همکار |
رسانه‌های سازمانی |
مجموع |
|
گویه |
3 |
5 |
6 |
4 |
3 |
3 |
5 |
29 |
روش‌های تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در این پژوهش، در فاز اول (کیفی) به روش تئوری مفهوم‌سازی بنیادی[18] انجام شد و همچنین در این پژوهش، روش‌های آمار توصیفی (فراوانی/ درصد/ میانگین/انحراف استاندارد) با استفاده از نرم‌افزار SPSSنسخه 24 انجام شد. همچنین جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های آمار استنباطی معادلات ساختاری (SEM) و ضریب رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شدند. این ضرایب همبستگی توسط PRELIS برای ایجاد یک ماتریس کوواریانس مجانبی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این ماتریس به‌عنوان ورودی در کنار ماتریس واریانس–کوواریانس نمونه‌ای در لیزرل[19] استفاده و تحلیل عاملی تأییدی بر روی ماتریس واریانس-کوواریانس انجام گرفت.
یافته‌های پژوهش
جدول 2، اطلاعات بیوگرافی مصاحبه‌شوندگان فاز کیفی را نشان می‌دهد.
جدول2: توصیف ویژگی‌های مصاحبه‌شوندگان در بخش کیفی
|
متغیر
فراوانی |
جنسیت |
بخش |
تحصیلات |
وضعیت تأهل |
||||||||
|
مرد |
زن |
کاتا |
کومیته |
زیر دیپلم |
دیپلم |
کاردانی |
کارشناسی |
کارشناسی ارشد |
دکتری |
مجرد |
متأهل |
|
|
تعداد |
20 |
0 |
6 |
14 |
1 |
4 |
2 |
6 |
5 |
2 |
2 |
18 |
|
درصد |
100 |
0 |
30 |
70 |
5 |
20 |
10 |
30 |
25 |
10 |
10 |
90 |
سطح سازمانی یا ساختاری کدهایی که به تشریح سطح اجرایی و بکارگیری سیستم‌های پشتیبانی نرم و سخت جهت تحقق بخشیدن به عمومی شدن ورزش قهرمانی کاراته در میان مردم می‌پردازد. نتایج تجزیه‌وتحلیل داده بنیاد نشان داد از مقایسه‌ی کدهای به‌دست‌آمده می‌توان تمامی کدهای ساختاری حاصل را در هفت مؤلفه اصلی جای داد (جدول 3).
جدول3: کدهای باز، محوری و انتخابی مستخرج از کل مصاحبه‌ها در سطح سازمانی (ساختاری)
|
کدهای محوری |
کدهای باز |
|
منابع انسانی |
نیروهای ستادی |
|
نیروهای صف |
|
|
نیروهای داوطلب |
|
|
منابع مالی |
بودجه دولتی |
|
نهادهای عمومی |
|
|
حامیان مالی |
|
|
بیمه‌ها |
|
|
کمک‌های مردمی |
|
|
تجهیزات و زیرساخت |
مطالعه و نیازسنجی |
|
دسترسی به تجهیزات و زیرساختها |
|
|
کیفیت تجهیزات و زیرساختها |
|
|
توزیع عادلانه تجهیزات و زیرساختها |
|
|
ایمنی تجهیزات و زیرساختها |
|
|
طراحی زیبا تجهیزات و زیرساختها |
|
|
فناوری |
استفاده از سخت‌افزارها |
|
استفاده از نرم‌افزارها |
|
|
شبکه‌های اجتماعی |
|
|
ارتقاء دانش فنی |
|
|
قوانین و مقررات |
اسناد توسعه‌ای ورزش قهرمانی کاراته استانی |
|
اسناد توسعه‌ای ورزش قهرمانی کاراته شهری |
|
|
اسناد توسعه‌ای ورزش قهرمانی کاراته سازمان‌ها |
|
|
سازمان‌های همکار |
وحدت سیاست‌گذاری |
|
شرح وظایف روشن |
|
|
تعاملات مستمر |
|
|
رسانه‌های سازمانی |
آموزش همگانی |
|
اطلاع‌رسانی |
|
|
بازاریابی اجتماعی |
|
|
پایش و رصد تغییرات محیطی |
|
|
رصد افکار و علایق عمومی |
نتایج تحلیل نشان می‌دهد که مدل فاز اول مطالعه مورد تأیید قرار می‌گیرد و داده‌ها برازش مناسبی با مدل دارد. شاخص‌های نیکویی برازش بررسی‌شده در این مطالعه در جدول 4 آورده شده است:
جدول4: شاخص‌های نیکویی برازش بررسی‌شده در این مطالعه
|
آماره |
کای اسکوئر |
RMSEM |
GFI |
AGFI |
NFI |
PGFI |
RMR |
|
مقادیر |
2/280 = 2χ |
090/0 |
9/0 |
96/0 |
97/0 |
9/0 |
49/0 |
|
وضعیت |
معنادار(01/0> P) |
نسبتاً خوب |
خوب |
خوب |
خوب |
مناسب |
مناسب |
یافته‌های توصیفی در بخش کمی نیز نشان می‌دهد بیشترین فراوانی افراد مورد مطالعه را مسئولان واحدهای شغلی مربوطه تشکیل داده اند که 4/43 درصد افراد مورد مطالعه را تحت پوشش قرار داد (جدول5).
جدول 5: توصیف ویژگی‌های آزمودنی‌ها در بخش کمی بررسی
|
متغیر فراوانی |
جنسیت |
گروه‌های تحت مطالعه |
سوابق شغلی |
||||||||||
|
مرد |
زن |
اعضاء هیئت‌علمی |
مدیر |
مسئول واحد شغلی مربوطه |
کارشناس |
دانشجویان |
5> |
10-5 |
15-10 |
20-15 |
>20 |
||
|
تعداد |
229 |
49 |
9 |
40 |
121 |
68 |
40 |
49 |
20 |
63 |
24 |
122 |
|
|
درصد |
4/82 |
6/17 |
3/3 |
5/14 |
4/43 |
3/24 |
5/14 |
7/17 |
3/7 |
6/22 |
5/8 |
44 |
|
تعیین روابط بین سطوح مدل مطرح‌شده در فاز کیفی پژوهش، از طریق مدل‌سازی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفته‌اند. نتایج به‌دست‌آمده از 278 پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی لیزرل مورد بررسی قرار گرفت. شکل 1 ضرایب مسیر پیش‌بینی عوامل تأثیرگذار و جدول 6، تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی با در نظر گرفتن ضرایب مسیر برای بررسی عوامل تأثیرگذار ساختاری را نشان می‌دهند. نتایج نشان می‌دهد، که ضریب رگرسیون رسانه‌های سازمانی بیشترین تأثیر بر سطح سازمانی دارد و در سطح 01/0P≤ معنادار هست که 57% از واریانس سطح سازمانی را پیش‌بینی می‌کنند. در مرتبه دوم منابع مالی بر سطح سازمانی تأثیر می‌گذارد و 18درصد بر پیش‌بینی سطح سازمانی می‌افزاید و این افزایش از نظر آماری معنادار می‌باشد (01/0P≤). در مرتبه سوم قوانین و مقررات بر سطح سازمانی تأثیر می‌گذارد که 10درصد بر پیش‌بینی کنندگی می‌افزاید. در مرتبه چهارم منابع انسانی با 7 درصد افزایش مقدار 2R، و در مرتبه پنجم، تجهیزات و زیرساخت با 5 درصد افزایش مقدار 2R، در مرتبه ششم عامل فناوری نیز با 2 درصد افزایش 2R، در مرتبه هفتم سازمان‌های همکار با تنها 1 درصد افزایش 2R پیش‌بینی کنندگان سطح سازمانی هستند.
جدول6: تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی با در نظر گرفتن ضرایب مسیر برای پیش‌بینی عوامل تأثیرگذار ساختاری به ترتیب اهمیت
|
مدل |
متغیرهای مستقل(پیش‌بین) |
Β |
T |
P |
R |
2 R |
F |
Sig |
|
1 |
رسانه |
71/0 |
64/22 |
0001/0 |
76/0 |
57/0 |
53/393 |
0001/0 |
|
2 |
رسانه |
65/0 |
21/23 |
0001/0 |
87/0 |
75/0 |
33/531 |
0001/0 |
|
منابع مالی |
45/0 |
32/16 |
0000/0 |
|||||
|
3 |
رسانه |
56/0 |
23/28 |
0000/0 |
92/0 |
85/0 |
22/871 |
0001/0 |
|
عوامل مالی |
31/0 |
19/18 |
0001/0 |
|||||
|
قوانین |
21/0 |
26/14 |
0001/0 |
|||||
|
4 |
رسانه |
49/0 |
23/29 |
0000/0 |
96/0 |
92/0 |
171/1421 |
0001/0 |
|
منابع مالی |
33/0 |
62/18 |
0001/0 |
|||||
|
قوانین |
22/0 |
14/16 |
0000/0 |
|||||
|
منابع انسانی |
20/0 |
57/14 |
0001/0 |
|||||
|
5 |
رسانه |
51/0 |
44/38 |
0001/0 |
984/0 |
97/0 |
87/1643 |
0000/0 |
|
منابع مالی |
30/0 |
70/27 |
0001/0 |
|||||
|
قوانین |
21/0 |
21/17 |
0000/0 |
|||||
|
منابع انسانی |
20/0 |
03/16 |
0001/0 |
|||||
|
تجهیزات |
19/0 |
12/15 |
0001/0 |
|||||
|
6 |
رسانه |
36/0 |
09/41 |
0001/0 |
994/0 |
99/0 |
47/6554 |
0001/0 |
|
منابع مالی |
31/0 |
07/44 |
0001/0 |
|||||
|
قوانین |
16/0 |
24/24 |
0000/0 |
|||||
|
منابع انسانی |
12/0 |
06/20 |
0000/0 |
|||||
|
تجهیزات |
28/0 |
72/27 |
0000/0 |
|
|
|
0001/0 |
|
|
فناوری |
22/0 |
24/23 |
0000/0 |
|||||
|
7 |
رسانه |
27/0 |
- |
0000/0 |
100 |
100 |
- |
0000/0 |
|
منابع مالی |
24/0 |
- |
0001/0 |
|||||
|
قوانین |
17/0 |
- |
0001/0 |
|||||
|
منابع انسانی |
15/0 |
- |
0001/0 |
|||||
|
تجهیزات |
22/0 |
- |
0001/0 |
|||||
|
فناوری |
24/0 |
- |
0001/0 |
|||||
|
سازمان‌های همکار |
12/0 |
- |
0000/0 |
شکل1: ضرایب مسیر پیش‌بینی عوامل تأثیرگذار در سطح سازمانی
بحث و نتیجه‌گیری
افزایش مشارکت عمومی در ورزش همیشه مد نظر سیاست‌گذاران بوده است. در ایران علی‌رغم موفقیت‌های کسب‌شده رشته کاراته در میادین جهانی، متأسفانه روند تعداد کاراته کای کشور عزیزمان رو به کاهش بوده؛ به‌طوری‌که این تعداد بر اساس گزارشات فدراسیون کاراته جمهوری اسلامی ایران از بیش از یک‌میلیون نفر در دهه 80 به حدود 200 هزار نفر در اواخر دهه 90 نزول کرده است. هدف این بررسی تدوین توسعه الگوی عوامل ساختاری ورزش قهرمانی فدراسیون کاراته ایران بود. بر اساس نتایج حاصل، سطح ساختاری متأثر از هفت عامل بود.
مهم‌ترین مؤلفه در این سطح رسانه‌های سازمانی است. رسانه‌های سازمانی در مطالعه حاضر دارای کارکردهای متنوعی ازجمله آموزش رسانه‌ای رشته کاراته، اطلاع‌رسانی، آگاه‌سازی، کارکرد بازاریابی اجتماعی، نوگرایی و نظارتی هستند و به‌عنوان اثرگذارترین مؤلفه سطح سازمانی در سطح سازمانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. نتایج این بخش از پژوهش با نتایج تحقیق ظهرابی 1393، جلالی 1392، ایرج پور 1395 و عرب نرمی و همکاران 1397 و رو[20] 2009 همسو است. رو (2009) تدوین راهبردهای ملی به‌منظور ایجاد کانال‌های ارتباطی و بازاریابی اجتماعی را به‌عنوان خط‌مشی مؤثر در افزایش مشارکت مردم در ورزش اوقات فراغت می‌داند. غفوری (1382) در خصوص ارتباطات و روشندل اربطانی (1386) نیز با ارائه مدلی به کارکردهای رسانه به‌منظور توسعه ورزش تأکید می‌کند که همسو با نتایج مطالعه حاضر می‌باشند.
منابع مالی دومین مؤلفه از نظر اهمیت در سطح سازمانی هستند؛ نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقات منابع درآمدی باشگاههای حرفه‌ای و همچنین مباحث سرمایه‌گذاری در ورزش قهرمانی (کوسیک (2011)، رامامورت 1999، مایک وید 2001و استورم[21] 2016) و بنسون و هندرسون[22] (2005) و گرین[23] (2006) که به نقش منابع مالی دولتی در توسعه ورزش تأکید داشتهاند همسو بوده و آفرینش خاکی (1384)، و هولیهان[24] (2001) نیز به لزوم ورود سرمایه بخش خصوصی به ورزش همگانی تأکید می‌کنند. به نظر می‌رسد با توجه به گستردگی رشته ورزشی کاراته منابع مالی می‌بایست از بخش متعدد مثل بودجه دولتی، بودجه نهادهای عمومی، حامیان مالی، بیمه‌ها و کمک‌های مردمی تأمین گردد.
سومین مؤلفه از نظر اهمیت در سطح سازمانی قوانین و مقررات است. در مطالعه حاضر تدوین، تصویب و اجرای اسناد توسعه‌ای ورزش استانی، شهری و سازمانی مد نظر است. اصل سوم قانون اساسی توسعه ورزش رایگان برای همه است و تدوین قوانین و مقررات به‌عنوان یکی از حوزه‌های سیاست‌گذاری به‌منظور ایجاد تغییرات در ورزش انگلستان مدنظر بوده که بیانگر اهمیت این موضوع است (چارچوب ورزش انگلستان[25]، ٢٠٠٤).
چهارمین مؤلفه از نظر اهمیت در این سطح منابع انسانی است. جلایی و همکاران (1397) در پژوهشی با عنوان نقش منابع انسانی در رشد اقتصادی صنعت ورزش ایران به این نتایج رسیدند که منابع انسانی بخش ورزش، در کوتاه‌مدت و بلندمدت اثر مثبت و معنا‌داری بر رشد اقتصادی صنعت ورزش ایران دارد. بارسلونا و رس[26] (2004) به مزیت رقابتی تربیت مدیران ورزشهای اشاره می‌کند؛ همچنین مدل توسعه ورزش هنگ‌کنگ[27] (2009) به نیروهای داوطلب و نقش آموزش منابع انسانی تأکید دارد که با یافته‌های این مطالعه همسو است.
مؤلفه بعدی تجهیزات و زیرساخت می‌باشد. تأمین تجهیزات و زیرساخت‌های ورزشی با توجه به امور مطالعاتی و نیازسنجی، دسترسی عموم، ارتقاء کیفیت، توزیع عادلانه و تأمین ایمنی و طراحی زیبا از یافته‌های این مطالعه است؛ که با مطالعات بررسی زیرساخت و امکانات ورزش حرفه‌ای (قادرپور 1395، محمدزاده 1394 و حسامی و همکاران 1397، ممتازبخش 1386، اتقیا 1386 که بر فضاها و اماکن ورزشی تأکید می‌کنند؛ همسو است. همچنین زیانگ[28] (2007) توسعه فضاهای ورزشی در اماکن مسکونی و تخصصی سازی مکان‌های ورزشی، افزایش تعداد میادین و پارک‌ها با اماکن دسترسی آسان به سیستم حمل‌ونقل عمومی را تأکید می‌کند. دی لیو[29] (2009) به مکان و تجهیزات مناسب در نزدیکی محل زندگی گروه‌های هدف اشاره دارد و ویکر[30] (2009) نیز به در دسترس بودن اماکن و فضاهای ورزشی تأکید می‌نماید.
مؤلفه ششم ازنظر اهمیت فناوری است؛ یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد ورود فناوری‌های نوین از طریق سخت‌افزارها، نرم‌افزارها و ارتقاء دانش فنی می‌تواند به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های سطح سازمانی مشارکت مردم را در ورزش اوقات فراغت افزایش دهد؛ همچنین این مؤلفه می‌تواند پشتیبان سایر مؤلفه‌های این سطح هم باشد.
و آخرین مؤلفه در این سطح سازمان‌های همکار است. پرِنتا و هاروِی[31] (2009) ایجاد مشارکت بین دو یا تعداد بیشتری سازمان مرتبط و مدیریت مشارکتی را یکی از حلقه‌های مهم در توسعه ورزش می‌دانند. منظور از سطح سازمانی (ساختاری)، ساختار مدیریتی و به‌کارگیری سیستم‌های پشتیبانی نرم و سخت جهت تحقق بخشیدن به توسعه ورزش در میان مردم است. به‌طورکلی این سطح شامل مسیرها، کانال‌ها و ظروفی هستند که فرآیندها و عملیات ورزش کاراته ایران در آن‌ها جاری می‌شوند و در برگیرنده همه عناصر، عوامل و منابع فیزیکی و غیر فیزیکی ورزش کاراته است که با نظم، قاعده و ترتیب خاصی بهم پیوسته و چارچوب و قالب ورزش کاراته را می‌سازند. به‌طورکلی می‌توان عنوان کرد سطح سازمانی به‌مثابه ظرف فعالیت‌های رزمی کاراته است. ظرفی که تمام فرایندهای ورزش قهرمانی کاراته ایران در آن جریان دارد و بر شرکت مردم در رشته رزمی کاراته اثر می‌گذارد. مدل‌های مشابه با این چارچوب را در مدل‌های مدیریتی ورزشهای تفریحی (مول، 2005) چارچوب ملی ورزش انگلستان (چارچوب ورزش انگلستان، 2004 ) و مدل توسعه ورزش همگانی هنگ‌کنگ (انجمن ورزش همگانی هنگ‌کنگ، 2009) می‌توان مشاهده نمود.
اهمیت رسانه‌های سازمانی، منابع مالی و قوانین و مقررات در سطح سازمانی نشان‌دهنده نقش ویژه این مؤلفه به‌منظور فراهم آوردن ساختاری مناسب برای مشارکت در ورزش کاراته ایران است؛ درحالی‌که شاهد هستیم بیشترین توجه وزارت ورزش و جوانان و سایر نهادهای ورزشی ازنظر رسانه‌ای، تزریق منابع مالی و حتی تدوین قوانین و مقررات به سمت ورزشهای توپی است و پرداختن به ورزشهای انفرادی کمتر مورد توجه قرار دارد. لذا؛ با توجه به شرایط فعلی نمی‌توان انتظار داشت در میزان مشارکت مردم در ورزشهای رزمی در ایران حرکت خاص و چشمگیری رخ دهد.در پایان به محققین آینده در این حوزه پیشنهاد می‌شود در راستای نتایج این تحقیق و بحث و نتیجه‌گیری به‌عمل‌آمده الزامات و برنامه‌ریزی عملیاتی جهت نهادینه کردن مؤلفه‌های توسعه ساختاری ورزش قهرمانی کاراته را مورد تحقیق قرار دهند و بر اساس نتایج آن اقدامات مورد نیاز در این راستا را به سازمان‌های ورزشی نشان دهند.همچنین پیشنهاد می‌گردد عوامل مؤثر بر توسعه منابع انسانی در ورزش قهرمانی مورد بررسی قرار گیرد.
[29] - De Liu
[30] - Wicker
[31] - Parenta. Milena. M , Harvey
منابع
)