نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مدیریت ورزشی - مدیریت راهبردی در سازمانهای ورزشی دانشکده مدیریت و حسابداری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین - ایران
2 گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
3 m jlh;
4 ksn;dxl
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The purpose of this study was to design a virtual business development model in the field of sports services based on data theory. The research method is qualitative with a systematic analysis approach. The statistical population included two sections of human society (sports managers (clubs, boards, federations, etc.), coaches and athletes active in the field of sports services and professors of sports management and sports marketing) and the information society. A sufficient number of statistical samples were selected based on theoretical saturation, non-probability purposeful and snowball technique (16 people and 26 documents). The validity of the instrument was assessed using qualitative validation methods (content validity, kappa coefficient (0.801)). For data analysis, a systematic approach has been used during the three stages of open, axial and selective coding. Finally, 18 main categories (education, innovation, participation in cyberspace, stakeholder network, content production, public awareness of virtual sports services, virtual business development of sports services, budget, tax system, economy, information, market orientation, After-sales service, innovation and creativity (attitude, culture, commercialization and branding) and 23 concepts were extracted. The development of virtual sports business in providing sports services is of great importance and has several aspects. Also, using this model, one can expect the development of a virtual sports business in sports services.
کلیدواژه‌ها [English]
طراحی مدل توسعه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی
تاریخ دریافت مقاله: 10/1/1400
تاریخ پذیرش مقاله:31/3/1400
مقدمه
در سالهای اخیر، زندگی انسانها تحت تاثیر ارتباطات نوین قرار گرفته است؛ چنان که توسعه استفاده فضای مجازی موجب استقبال کسب و کارها از شبکههای اجتماعی شده است. ظهور فضای سایبری و امکاناتی که فناوری اطلاعاتی به همراه آورده است، امیدها، آرزوها، فرصتها و چالشهایی را برای صاحبان کسب و کارها به همراه داشته است (جعفرزاده، حسینزاده شهری، راه چمنی و ساعی ارسی، 1398). از طرف دیگر، برای کسب‌وکارهای ورزشی بهویژه در بخش خدمات ورزشی مهم است که خودشان را به دلایلی مانند پاسخ آسان‌تر به چالشهای جهانی‌شدن و ایجاد فرصتهای کسبوکار جدید و کسب مزیت ارتباطات با رویدادهای ورزشی بزرگ، ورزشکاران و نمایندگان ورزشی دولتها به‌عنوان بخشی از صنعت گسترده ورزشی در نظر بگیرند (آمینودین[5] و پاریا[6]، 2008). همچنین امروزه، تعداد کسب‌وکارهایی که با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در سرتاسر جهان با یکدیگر مرتبط‌اند، هر روز بیشتر و بیشتر میشود (کاظمی و همکاران، 1395)؛ به‌طوری که در دهه‌های اخیر با رواج اینترنت، کسب‌وکارهای الکترونیکی به‌عنوان ابزاری برای سازمان‌دهی مدل کسبوکار شناخته میشوند. شرکتهای بسیاری برای تغییر مدلهای کسبوکار سنتی خود به مدل کسبوکار الکترونیکی برای کسب توان رقابتی بیشتر در دنیای پر تغییر و پر از پیچیدگی فعلی تلاش میکنند (محمدیان و همکاران، 1394). درنتیجه، مدلهای مختلفی در جهت رونق بخشی کسب‌وکارهای مجازی ورزشی وجود دارد که بخش خدمات ورزشی از این قضیه مستثنی نیست. از اینرو میتوان گفت که مدل کسبوکار عبارت است از: کلیاتی در مورد انتخاب مشتریان، انجام وظایف و برون‌سپاری، ترکیب منابع، رفتن به بازار وایجاد مطلوبیت برای مشتریان. در تعریفی دیگر، مدل کسبوکار منطق سیستم کسبوکار در ایجاد ارزش است که پشت سر فرآیندهای واقعی شرکت قرار میگیرد. همچنین مدل کسبوکار را شبکه‌ای از شرکت‌ها که هدف آنان ایجاد ارزش از طریق استقرار فرصتهای فناوری است می‌دانند که به دلیل تفاوت آنها در موارد فنی، کاربر، سازمان و نیازمندی‌های مالی باید با یکدیگر تطبیق و موازنه پیدا کنند (استروالدر[7]، 2004). مدل کسبوکار با ایجاد درک مشترک از منطق کسبوکار، امکان تجزیه‌وتحلیل منطق کسبوکار، بهبود مدیریت کسبوکار، ایجاد چشم‌انداز روشن و ایجاد حق امتیاز انحصاری کار موجب میشود که شرکت‌ها با طرح‌ها و ایدههای جدید خود، زمینه ورود به بازار کسبوکار جدید و در نتیجه امکان حفظ و ارتقای موقعیت شرکتشان در بازارهای داخلی و جهانی را فراهم نمایند (زعفریان و همکاران، 1390).
کسبوکار به معنای فعالیتهایی است که تولید، خرید کالا و خدمات با هدف فروش آنها به‌منظور کسب سود را در بر میگیرد. با پیدایش کامپیوتر، اینترنت و توسعه جوامع در پی سهولت ارتباطات شاهد نوع جدیدی از کسبوکار هستیم که در فضای مجازی در حال هر چه گسترده‌تر شدن میباشد (اخوان، 1396) و به آن «کسبوکار اینترنتی (مجازی)» گفته میشود (اخوان، 1396). فضای مجازی، از دهها هزار کامپیوتر به هم پیوسته، سرویس دهنده‌ها، شبکههای ارتباطی، سوییچ‌ها و کابل‌های فیبر نوری تشکیل شده است که امکان ایجاد ارتباطات را در یک سامانه جامع فراهم می‌آورد.
در عصر حاضر، اینترنت یکی از مهم‌ترین مجاری ارتباط بین صاحبان حرفه‌ها و کسب‌وکارها و بسیاری دیگر از افراد و نهادها به شمار میرود. این پدیده شیوه رایج کسبوکار سازمانها را تغییر داده است. تعداد کسب‌وکارهایی که برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در سرتاسر جهان با یکدیگر به برقراری ارتباط می‌پردازند، هر روز بیشتر و بیشتر میشود و به‌تبع آن فعالیتهای کسبوکار در محیط اینترنت در حال افزایش است (کاظمی و همکاران، 1395). در ایران هم مانند دیگر کشورها استفاده از رسانههای اجتماعی با گسترش روزافزون مواجه شده و تعداد کاربران این رسانهها به‌طور دائم در حال افزایش است. افزون بر تعداد بالای کاربر فعال ایرانی در رسانههای اجتماعی، طبق آمار، ایرانی‌ها بیش از چهار برابر متوسط جهانی برای رسانههای اجتماعی وقت می گذارند و از آنها استفاده میکنند (اقتصاد آنلاین، ۱۳۹۶).
از طرفی گسترش کسب‌وکارهای الکترونیکی در سایه اقتصاد دیجیتالی، انتخاب مدل کسبوکار الکترونیک را به یک ضرورت راهبردی تبدیل کرده است. بنابراین آگاهی از مجموعه عوامل مؤثری که این انتخاب را تحت تأثیر قرار می‌دهند، برای مدیران و محققان از اهمیت بالایی برخوردار است (محمدیان و همکاران، 1394). امروزه، صاحب‌نظران ورزش را یکی از زمینه‌های مساعد برای رسیدن به تغییرات اقتصادی اجتماعی مطلوب و باثبات می‌دانند (بال[8]، 2005). ورزش همچنین زمینه مهمی در تولید و اشتغال به شمار میآید (کاظمی و همکاران، 1395). با توجه به مطالب بیان شده انتظار میرود کسب‌وکارهای ورزشی نیز وارد محیط کسبوکار الکترونیکی شوند و با شناسایی فرصتهای نوآورانه و کسب مزیت رقابتی از این فرصتها، بقای سازمانی خود را تضمین کنند و سبب ایجاد سود و ارزش برای جامعه شوند (کاظمی و همکاران، 1393).
اسمیت[9] (2011) بیان میکند که دسترسی سازمانهای ورزشی به بازارهای هدف از طریق اینترنت بسیار مطلوب‌تر خواهد بود و همین امر، حرکت سازمانها به‌سوی حضور آنلاین در بازارها را توجیه میکند. بهویژه اینکه خصوصیات جمعیت شناختی کاربران اینترنت مشابه هواداران ورزشی است (رحیمیزاده و همکاران، 1397). همچنین افزایش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، تنوع نیازها و مناسب نبودن وضعیت کسب‌وکارهای امروزی باعث شده که خیلی از علاقه‌مندان این حوزه توان ورود به این بخش را نداشته باشند و حتی صاحبان کسب‌وکارهای ورزشی به دلایلی متعدد از قبیل تورم و رکود اقتصادی، داوطلبانه از محیط رقابتی خارج میشوند. با این حال افرادی نیز هستند که استواری خود را با کسب موفقیت در محیط امروزی به نمایش میگذارند (نوبخت و همکاران، 1394). در این میان، دنیای کسبوکار الکترونیک برای بسیاری از تازه‌واردان بسیار گیج‌کننده است و بسیاری با پارادوکسی مواجه هستند که تردید برای باقی ماندن در این‌گونه کسبوکار را ایجاد می‌نماید. سازمانها نیز با طیف وسیعی از مدلها و عوامل کسبوکار رو به رو هستند که انتخاب نهایی را برای آنها دشوار میکند (اریک[10]، 2005). در ادبیات مدلهای کسبوکار نیز به‌طور مکرر تأکید میشود که شرکتهای موفق نیازمند مدل کسبوکار انعطاف‌پذیر و مؤثر میباشند، ولی عواملی که برای موفقیت یا انعطاف‌پذیری و مؤثر بودن مدلهای کسبوکار ضرورت دارد شرح داده نشده است و همین چالشی برای مدلهای کسبوکار محسوب میشود. از این رو، تجزیه‌وتحلیل تعاریف و رویکردهای موجود میتواند در رفع چالش مدل کسبوکار مؤثر مفید باشد (ویرتز[11]، ۲۰۱۶).
امروز توسعه فضای مجازی بر حوزههای مختلف کسبوکار و زندگی بشر امروزی اثر داشته و باعث تحول سریع و تسهیل امور با ایجاد بسترهای یکپارچه شده است. مطابق پژوهشها، در آمریکا بیش از ۸۰ درصد مشاغل از طریق فضای مجازی اعلام میشوند و کارفرمایان نیروهای مورد نیاز خود را از این طریق استخدام میکنند. از اینرو، دارا بودن روابط شغلی مناسب در شبکههای مجازی و اجتماعی عامل بسیار مهمی در یافتن شغل مناسب است. به‌علاوه، اطلاعات مرتبط با سرمایهگذاری نیز به‌صورت گسترده در فضای مجازی ارائه میشود. در نتیجه موفقیت سرمایهگذاری تا حدود زیادی به آگاهی و دانش افراد از نحوه حضور در شبکههای مجازی وابسته است. جهان امروز در معرض دگرگونی و تغییر و تحولات فزاینده‌ای قرار دارد به‌خصوص حرکت به سمت و سوی "دهکده واحد جهانی" و در هم ریختن نظامها و سازمانهای ملی موجود (اخوان، 1396). در عین حال بروز و ظهور چالشها و بحرانهای جدید در عرصههای سیاست، فرهنگ، اقتصاد، امنیت و... در جهان ایجاب میکند که این تحولات و جریانها به‌دقت مورد مطالعه قرار گیرد و مهمتر اینکه عوامل و اسباب مؤثر در خیزش، تسریع و یا سمت و سو دادن این حوادث و تغییرات نیز باید ارزیابی و مورد شناخت قرار گیرد. رسانههای ارتباط جمعی و بهویژه فضای مجازی، در عصر حاضر نقش عمده و مهمی را در عرصه تغییر و تحولات اجتماعی بر عهده دارند و این وسایل منشأ بسیاری از تحولات معاصر، راهنما و کنترلکننده جریانها و تحولات در جهان محسوب میشوند. یکی از بهترین ویژگیهای بازاریابی فضای مجازی برای کسب‌وکارهای امروزی، این است که مانع چندانی برای ورود و استفاده از امکانات آنها وجود ندارد. در دورههای گذشته صاحبان کسبوکار باید هزاران دلار خرج تبلیغات میکردند تا به مشتری مورد نظرشان برسند، ولی امروزه میتوانید تنها با پرداخت هفتهای کمتر از ۵ دلار مستقیماً به مخاطب نزدیک شوید.
برای تبیین مسئله پژوهش به مرور مطالعات قبلی پرداخته شد. اخوان (1396) در مطالعهای با بررسی تاثیر فضای مجازی در بهبود و توسعه حوزه کسب و کار نشان داد که یکی از مزایای استفاده از فضای مجازی برای کسب و کارها، کاهش هزینههای بازاریابی میباشد. دهدشتی شاهرخ و بهیار (1396) در مطالعهای با عنوان «پیشزمینهها و پیامدهای مشارکت مصرفکنندگان در جوامع مجازی» نشان دادند که پیشزمینههای فردی و اجتماعی، خدمات ارائه شده توسط وبسایت، تمایل، نگرش و نیات ما در مشارکت تأثیر بسزایی دارند. همچنین نیات ما برای مشارکت در جوامع مجازی تأثیر منفی بر ارتباطات با خانواده و دوستان، همچنین استفاده کمتر از سایر رسانهها دارد، اما اطلاعات مصرفکنندگان را افزایش میدهد. همچنین جعفرزاده و همکاران (1398) در پژوهشی با هدف بررسی و ارائه مدل چالشها و فرصتهای کارآفرینی در شبکههای اجتماعی نشان دادند که چالشها شامل چالشهای سیاسی، مدیریت امنیتی و چالشهای بازار میباشند. رسولی، نصرالهی و مسیح (1398) در پژوهشی با عنوان «شناسایی عوامل مؤثر بر گسترش کسب و کار خانگی در تلگرام و اینستاگرام» دریافتند که مجموعه عوامل اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و زیرساخت ارتباطی، نظارت‌‌های دولتی، حمایت دولت و افزایش ساختار فناوری ارتباطی، مالیات و هزینه مبادله کالا و نوع شبکه مجازی در رشد و گسترش کسبوکار خانگی مؤثر میباشد. اسچوردر و کروز[12] (2021) در پژوهشی با بررسی آینده ورزش مجازی، آموزش، پرورش و همکاری نشان دادند که آموزش مجازی ایالات متحده که با استفاده از سیستم عامل های مختلف جلسات مجازی انجام می شود، نه تنها امکان ادامه آموزش تعلیمی را فراهم می کند، بلکه می تواند جلسات آموزشی "عملی" را با بازخورد فوری و مستقیم مربی که برای کسب صلاحیت لازم است، دوباره ایجاد کند. همچنین آموزش های ورزشی در ایالات متحده می تواند مناطق دور افتاده را گسترش دهد و همکاری بین متخصصان دور از هم را افزایش دهد- همه اینها بدون هزینه سفر و مدت زمان طولانی تر از کار است.
با توجه به مرور مطالعات انجام شده میتوان گفت که عواملی مانند سیستم تجارت الکترونیک (رحیمیزاده، 2016) و اکوسیستم کارآفرینی ورزشی (فرهمندمهر، 2017) در رونق صنعت ورزش نقش درخور توجهی دارند، اما به‌صورت کلی، تاکنون در پژوهشها ابعاد و مراحل گوناگون توسعه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی بررسی نشده است؛ این در حالی است که کسب اطلاعات جامع از این نوع کسبوکار در صنعت خدمات ورزش، به بررسی و تحلیل نیاز دارد. اینکه در حوزه کسبوکار مجازی ورزشی چه بازیگرانی نقش دارند و عوامل مؤثر در این رونق این بخشها از بازار کدام‌اند، مقدمهای برای ترسیم یک چارچوب تحلیل جامع است. پس هدف پژوهش حاضر پاسخگویی به این سؤال است:
مدل توسعه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی چگونه است؟
روش‌شناسی پژوهش
پژوهش حاضر کیفی و جامعه تحقیق شامل کلیه مدیران ورزشی (باشگاهها، هیئتها، فدراسیونها و ...)، مربیان و ورزشکاران فعال در عرصه خدمات ورزشی، فروشندگان و شرکتهای تجاری ورزشی در بخش کسبوکار مجازی و اساتید مدیریت ورزشی و بازاریابی ورزشی بود. از روش نمونه‌گیری غیر احتمالی هدفمند نظری (بازرگان، 1387) و تکنیک گلوله برفی برای انتخاب اعضای شرکتکننده در تحقیق استفاده شد. نمونه تحقیق 16 نفر از مدیران باشگاهها، هیئتها، فدراسیونها و ... ، مربیان و ورزشکاران فعال در عرصه خدمات ورزشی بودند. از مصاحبه عمیق و باز به مدت 40 تا 65 دقیقه با خبرگان برای گردآوری داده‌ها استفاده شد که تا حد اشباع نظری[13] ادامه یافت. این حالت در مصاحبه پانزدهم صورت گرفت و محقق برای اطمینان یک مصاحبه دیگر نیز انجام داد. محتوای هر مصاحبه، نوشته شد و بعد از کدگذاری اولیه، مفاهیم اولیه استخراج گردیدند. پس از اتمام مصاحبه‌ها اقدام به مطالعه عمیق‌تر مبانی نظری و تحقیقات پیشین شد تا از ترکیب مفاهیم گذشته، تجربیات پژوهشگر و نظرات صاحب‌نظران به مراحل بعدی تحلیل داده‌ها و در نهایت شناسایی مؤلفه‌های ثانویه و تم‌های اصلی اقدام شود. در نظریه دادهبنیاد سه رویکرد سیستماتیک، نوخاسته و سازنده‌گرا وجود دارد (اسکات و همکاران، 2006) که در این پژوهش، به علت وضوح مراحل و شیوه‌های کدگذاری از رویکرد سیستماتیک و از سه شیوه کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. در نهایت مصاحبهشوندگان به این سؤالات پاسخ دادند که عوامل زمینهای، عِلی، پدیده محوری، عوامل مداخلهگر، راهبردها و پیامدهای توسعه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی کدام اند؟
یافته های پژوهش
نتایج ویژگیهای جمعیت شناختی و تحلیل داده‌ها با استفاده از سه روش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی در جدول 1 و 2 خلاصه شده است:
جدول 1: توصیف نمونه آماری پژوهش
|
درصد فراوانی |
فراوانی N |
متغیر |
|
|
100 |
16 |
مرد |
جنسیت |
|
75/43 |
7 |
کارشناسی ارشد |
تحصیلات |
|
25/56 |
9 |
دکتری |
|
|
75/43 |
7 |
مدیران ورزشی (باشگاهها، هیئتها و فدراسیونها) |
شغل |
|
75/18 |
3 |
مربیان و ورزشکاران فعال در عرصه خدمات ورزشی |
|
|
5/37 |
6 |
اساتید مدیریت ورزشی |
|
|
75/18 |
3 |
1 تا 10 سال |
سابقه |
|
25/56 |
9 |
11 تا 20 سال |
|
|
25 |
4 |
بالاتر از 20 سال |
|
|
انحراف معیار |
میانگین |
سن |
|
|
01/7 |
28/44 |
||
جدول 2: کدهای ثانویه و مفاهیم
|
کد اولیه |
مفاهیم |
مقولات |
سازه اصلی |
|
آموزش و ترویج نتایج علمی مربوط به خدمات ورزشی در میان رسانههای مجازی، استفاده از دستاوردهای پژوهشگران در جهت توسعه کسبوکار ورزشی، برگزاری دورههای آموزش مجازی در زمینه خدمات ورزشی، آموزش ورزشهای مختلف و اصول علمی تمرین در رسانههای مجازی، استفاده از سخنان بزرگان در زمینه سلامتی و ورزش و هشدار در مورد اثرات بی‌تحرکی در رسانههای مجازی. |
بهبود دانش |
آموزشی |
شرایط علی |
|
ارائه خدمات ورزشی جدید در رسانههای مجازی، آموزش کارکنان باشگاههای ورزشی برای نوآور شدن، ارائه خدمات جدید (محافظه‌کار) در کسبوکار ورزشی. |
نوآوری در خدمات |
نوآوری |
|
|
تغییرات مستمر در فرایند ارائه خدمات ورزشی، جستجوی و تحقیق در روشهای جدید ارائه خدمات ورزشی برای سازمانهای ارائه‌کننده خدمات ورزشی، پیشتازی مستمر در ارائه روش‌ها و فرایندهای نوین خدماتی ورزشی، رقابت با رویهها و فرایندهای جدید ارائه‌شده توسط سازمانهای رقیب و ارائه رویه و فرایندهای بهتر نسبت به رقبا. |
نوآوری در فرایند |
||
|
تحقیق و استفاده از سیستمهای نوین مدیریتی (مانند سیستمهای جذب و استخدام) برای اداره بهتر کسبوکار مجازی ورزشی، استفاده از سیستمهای نوین ارزیابی جهت اداره بهتر کسبوکار مجازی ورزشی، پیشتازی در ارائه سیستمهای نوین مدیریتی در کسبوکار مجازی ورزشی. |
نوآوری در مدیریت |
||
|
به‌خوبی و آسانی فعالیت در رسانههای مجازی را انجام میدهم، در مدیریت زمان فعالیت در رسانههای مجازی به‌خوبی مهارت پیدا کردهام، شیوه دسترسی مناسب به محتوای و ابزارهای مربوط به رسانههای مجازی را بکار می‌گیرم، همواره در حال ارتقای دانش و مهارت کار با رسانههای مجازی هستم. |
مهارت و دانش |
مشارکت در فضای مجازی |
|
|
فعالیت در رسانههای مجازی بخش مهمی از زندگی من است، برای من فعالیت در رسانههای مجازی به معنای واقعی رسیدن به زندگی اجتماعی است، از رسانههای مجازی لذت میبرم و زمان حضور در آنها برای من هیجان‌انگیز است، من دوستان زیادی به‌واسطه مشارکت در رسانههای مجازی پیدا کردهام. |
هدف و دستاورد |
||
|
امکانات و خدمات رسانهای برای من به‌خوبی قابل دسترس است، هزینههای مالی امکانات و خدمات رسانهای موجود برای من به‌خوبی قابل تأمین است، از کیفیت امکانات و خدمات رسانهای رضایت دارم، از وضعیت امنیت امکانات و خدمات رسانهای رضایت دارم. |
امکانات و خدمات |
||
|
استفاده از حامیان مالی سازمانها و نهادهای ورزشی و غیرورزشی، درآمدزایی و بازاریابی برای توسعه کسبوکار خدمات ورزشی، رضایت مشتریان و بازگشت سرمایه. |
مالی |
توسعه کسبوکار مجازی خدمات ورزشی |
پدیده محوری |
|
استفاده از وسایل و تجهیزات نوین، به‌کارگیری تجهیزات تخصصی و استاندارد رشته‌های مختلف ورزشی، کیفیت مهندسی و ایمنی زیرساخت فضاهای ورزشی، قابلیت دسترسی به امکانات و فضاهای ورزشی، تناسب توزیع امکانات و فضاهای ورزشی بر اساس جمعیت ورزشی، معماری و زیبایی‌شناختی امکانات و فضاهای ورزشی. |
زیرساخت و امکانات |
||
|
توجه به هزینه و زمان برای توسعه کسبوکار مجازی، هزینه و زمان طراحی جامع وبسایت، هزینههای پشتیبانی و طراحی فنی وبسایت. |
هزینه |
بودجه |
شرایط مداخلهگر |
|
عدم توجه به حقوق مالکیت فکر و معنوی، ضرورت مراجعه به سازمان امور مالیاتی برای تشکیل پرونده، فقدان دستورالعمل خاصی برای کسب‌وکارهای اینترنتی از طرف سازمان امور مالیاتی. |
حقوقی و قانونی |
نظام مالیاتی |
|
|
نوسانات شدید نرخ ارز، وجود تحریمها، تغییر و اصلاح مداوم قیمت در فروش اینترنتی، عدم شناخت بدنه دولت از کسبوکار مجازی. |
نوسانات مالی |
اقتصادی |
ادامه جدول 2: کدهای ثانویه و مفاهیم
|
کد اولیه |
مفاهیم |
مقولات |
سازه اصلی |
|
میزان مشارکت عمومی در فضای مجازی، میزان نقش و حضور مردم در فضای مجازی، میزان نقش و حضور مسئولان در فضای مجازی، وجود جمعیت جوان و فعال در کشور، جلب کاربران از طریق در نظر گرفتن منافع آنها، اهمیت دادن به حضور مردم، تعامل با فعالان فضای مجازی، سازوکار گفتگو و همکاری بین فعالان، ترسیم شبکه ذینفعان و حضور مردم در فضای مجازی |
مشارکت ذینفعان |
شبکه ذینفعان فضای مجازی |
شرایط زمینهای |
|
وجود بخشها و المانهای موجود در وبسایت، ارائه خدمات نوین به مشتریان، راحتی دسترسی به امکانات وبسایت. |
برنامه |
تولید محتوا |
|
|
آشنایی با کلیپ‌های ورزشی با مضمون توسعه کسبوکار در رسانههای مجازی، افزایش آگاهی مردم از فوائد ورزش از طریق ارائه اطلاعات به‌روز در رسانههای مجازی، ارائه و معرفی ورزشهای کم‌خطر در شبکههای مجازی، معرفی ورزشهای کم‌هزینه در رسانههای مجازی، ارائه مطالب آموزنده ورزشی مرتبط با کسبوکار ورزشی، استفاده از متخصصان تربیتبدنی در رسانههای مجازی. |
دانشی |
آگاهی مردم از خدمات ورزش مجازی |
|
|
استفاده از یک سیستم ارتباطات یکپارچه بازاریابی، استفاده از شبکههای اجتماعی برای دادن اطلاعات به مشتریان (تبلیغ در شبکههای مجازی)، شرکت در نمایشگاه‌ها و همایشها، برگزاری رویدادها و حامیگری (حامی شدن در فضای فیزیکی برای شناختهتر شدن در بازار هدف) |
تبلیغات |
اطلاعاتی |
راهبردها |
|
استفاده از سیستم تعامل مشتریان با یکدیگر جهت فروش خدمات به روش c2c، پاسخگویی آنلاین به مشتریان در حداقل زمان، امکان جت آنلاین بین مشتریان و استفاده از تبلیغات دهان‌به‌دهان. |
مشتری‌گرایی |
بازار گرایی |
|
|
پیگیری کلیه درخواستها و انتقادات مشتریان و ثبت و ضبط درخواست آنها، دسته‌بندی مشتریان و ارائه خدمات متناسب با آنها، تجزیه‌وتحلیل اقدامات رقبا در جهت حفظ مزیت رقابتی. |
مشتریمداری |
خدمات پس از فروش |
|
|
ایجاد و ارائه بستههای خدماتی (تنوع خدمات) بر اساس فصلهای سال، ارائه خدمات منحصر به فرد که امکان دسترسی به آن از طریق رقبا امکانپذیر نیست، ارائه خدمات با درجهبندی کیفیتی |
تنوع خدمات |
نوآوری و خلاقیت |
|
|
ترویج اشتغال‌زایی، ترویج زندگی شاد و مشارکتی در ورزش، افزایش سهم ورزش در سبد خانوار، الگوسازی رفتاری برای ورزشکاران در رسانههای مجازی |
تغییر مثبت گرایش به ورزش |
نگرشی |
پیامدها |
|
الگوسازی ورزشکاران حرفه‌ای در جهت مشارکت بیشتر خانواده‌ها در ورزش پایه، ترویج حضور خانواده‌ها در برنامههای ورزشی مرتبط با ورزش پایه (در زمینه فرزندان)، برجسته نمودن ارزش‌های اخلاقی برای افراد، پخش انیمیشن آموزشی ورزش پایه و پرورشی در شبکههای مجازی. |
نهادینهسازی ورزش |
فرهنگی |
|
|
رونق اقتصادی کسبوکار مجازی در شرایط خاص (وجود اپیدمی کرونا)، ایجاد اشتغال برای مدرسین ورزشی به صورت مجازی، پرداخت مالیات و کسب درامد دولتی. |
اقتصادی |
تجاریسازی |
|
|
مطرح شدن کسبوکار خدماتی به‌عنوان یک برند، کسب رتبه بالا در موتورهای جستجو، امکان موفقیت در فروش انواع خدمات ورزشی، رضایت مشتریان، وفاداری مشتریان |
مطرح شدن |
برندسازی |
بعد از کدگزاری و طبقهبندی داده‌ها، مدل نهایی تحقیق بر اساس مدل پیشنهاده شده استراوس و کوربین (2008) طراحی و تدوین شد. شکل 1، مدل مفهومی برخاسته از نظریه دادهبنیاد برای توسعه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی را نشان میدهد:
شکل 1: مدل دادهبنیاد پژوهش، بر اساس رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین (2008)
بحث و نتیجه‌گیری
هدف از این پژوهش، طراحی مدل توسعه کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی مبتنی بر نظریه داده بنیاد بود. در پژوهش حاضر یک چارچوب علمی مبتنی بر دادههای کیفی شناسایی و تبیین شد. بنابراین مؤلفه‌های حاصل از پیمایش در قالب 6 بخش اصلی شرایط علی، شرایط زمینهای، پدیده اصلی، شرایط مداخلهگر، راهبردها و پیامدها- بر اساس نظریه دادهبنیاد- در 18 مقوله اصلی شامل آموزشی، نوآوری، مشارکت در فضای مجازی، شبکه ذینفعان، تولید محتوا، آگاهی مردم از خدمات ورزش مجازی، توسعه کسبوکار مجازی خدمات ورزشی، بودجه، نظام مالیاتی، اقتصادی، اطلاعاتی، بازارگرایی، خدمات پس از فروش، نوآوری و خلاقیت، نگرشی، فرهنگی، تجاریسازی و برندسازی در جهت کسب‌وکارهای مجازی در حوزه خدمات ورزشی طبقهبندی شد.
در راستای شرایط علی مسائل مطرح شده از سوی مصاحبهشوندگان در سه بخش آموزشی (بهبود دانش)، نوآوری (در خدمات، فرایند و مدیریت) و مشارکت در فضای مجازی دسته‌بندی شد که هرکدام از این عوامل نیز شامل زیرمجموعه‌هایی بود که در ادامه به آن پرداخته میشود. در این زمینه مصاحبهشوندگان اعتقاد داشتند که برای توسعه کسبوکار مجازی خدمات ورزشی و ارتقای آن باید بدنه حاکم ورزشی از طریق بهبود دانش و نوآوری در خدمات، فرایند و مدیریت اقدام کند؛ به‌طوری که به اعتقاد افراد شرکتکننده در پژوهش با استفاده از آموزش و ترویج نتایج علمی مربوط به خدمات ورزشی در میان رسانههای مجازی، استفاده از دستاوردهای پژوهشگران در جهت توسعه کسبوکار ورزشی، برگزاری دورههای آموزش مجازی در زمینه خدمات ورزشی، آموزش ورزشهای مختلف و اصول علمی تمرین در رسانههای مجازی، استفاده از سخنان بزرگان در زمینه سلامتی و ورزش و هشدار در مورد اثرات بی‌تحرکی در رسانههای مجازی میتوان در جهت ارتقا و بهبود دانش ذینفعان کسبوکار ورزشی قدم برداشت. همچنین جهت رونق کسبوکار ورزشی یاید از طریق نوآوری در ارائه خدمات گام برداشت؛ چنان که ارائه برنامههای ورزشی نوین و یا خدمات جدید به اعضای تازهوارد یا گروههای جدید (دلشب و همکاران، 2020) و فرایندهای جدید سازمانی را میتوان نام برد (ویمیر و همکاران[14]، 2016). بنابراین عنصر کلیدی در تعریف مفهوم نوآوری مبتنی بر دانش، خلق دانش جدید است. در آینده نزدیک، فقط و فقط سازمانهایی که دانش جدید خلق نمایند و آن را به صورت مؤثر و با بازدهی مناسب مورد استفاده قرار دهند، در ایجاد مزیت رقابتی موفق خواهند بود. از اینرو، مدیران کسبوکار مجازی میتوانند از طریق تغییرات مستمر در فرایند ارائه خدمات ورزشی، جستجو و تحقیق در روشهای جدید ارائه خدمات ورزشی برای سازمانهای ارائه‌کننده خدمات ورزشی، پیشتازی مستمر در ارائه روش‌ها و فرایندهای نوین خدماتی ورزشی، رقابت با رویهها و فرایندهای جدید ارائه‌شده توسط سازمانهای رقیب و ارائه رویه و فرایندهای بهتر نسبت به رقبا اقدام کنند و باعث توسعه کسبوکار مجازی ورزشی شوند.
شرایط زمینهای یا بسترهای لازم جهت توسعه کسبوکار مجازی در خدمات ورزشی از دیدگاه افراد شرکتکننده در تحقیق شامل شبکه ذینفعان (مشارکت ذینفعان)، تولید محتوا (برنامه) و آگاهی مردم از خدمات ورزش مجازی (دانشی) میباشد. درواقع شرایط زمینهای عبارت است از: سلسله شرایط خاصی که در آن فرآیندها و تعاملات برای اداره، کنترل و پاسخ به پدیده محوری صورت میگیرد (کوربین و استراوس، 2008). درواقع، پاسخ‌دهندگان به این سؤال جواب می‌دادند که چه بسترهای سازمانی و اجتماعی وجود دارد که کسبوکار مجازی ورزشی میتواند بر روی آن استوار شود؟ از دیدگاه مصاحبهشوندگان، میزان مشارکت عمومی در فضای مجازی، میزان نقش و حضور مردم در فضای مجازی، میزان نقش و حضور مسئولان در فضای مجازی، وجود جمعیت جوان و فعال در کشور، جلب کاربران از طریق در نظر گرفتن منافع آنها، اهمیت دادن به حضور مردم، تعامل با فعالان فضای مجازی، سازوکار گفتگو و همکاری بین فعالان، ترسیم شبکه ذینفعان و حضور مردم در فضای مجازی میتواند باعث شکوفایی و توسعه کسبوکار مجازی در خدمات ورزشی شود. به دلیل کاهش اعتماد به رسانههای رسمی و افزایش گرایش به رسانههای مجازی در تبیین این یافتهها میتوان گفت که امروزه رسانههای مجازی نقش بسیار مؤثری در جامعه ایفا میکنند، اما بیشتر این رسانههای مجازی به مرور زمان فیلتر و از دسترسی مستقیم مردم خارج میشوند. بنابراین، دسترسی مناسب به اینترنت و شبکههای اجتماعی یکی از دغدغههای مهم است (قاسمی و کشاورز، 1396). برا و همکاران (2016) در بررسی اثر شبکههای اجتماعی در فعالیت جسمانی نشان دادند که شبکههای اجتماعی در دنیای امروز فرصت‌هایی را نصیب جامعه کرده است تا بتواند فرهنگ‌های مثبت را به آرامی به جامعه القا کند که فعالیت بدنی نیز میتواند از این قابلیت شبکههای اجتماعی بهره‌مند شود. بر اساس یافتههای تحقیق حاضر مهارت و دانش، هدف و دستاورد فعالیت، امکانات و خدمات فعالیت و قصد و تمایل به فعالیت به ترتیب بیشترین میزان اثر و معناداری را در تبیین مشارکت در فضای مجازی داشتند. شواهد مختلف بیانگر این است که تحولات دو دهه اخیر در زندگی شهروندی و اجتماعی سبب شده است تعاملات مستقیم بین طبقات اجتماعی و اقشار مختلف کاهش یابد. این مسئله خود سبب کاهش شناخت متقابل بین این گروههای مرجع جمعیتی در جامعه میشود. با توجه با اینکه مشارکت ورزشی، مشارکت رسانهای و سرمایه اجتماعی به عنصر ارتباط پیوند خوردهاند، سازگارپذیری افراد نقش مهمی در شروع، حفظ و توسعه روابط اجتماعی دارد. سانتوس و همکاران (2016) نیز نشان دادهاند که حضور در گروههای ورزشی و تماسهای مجازی با افراد ورزشکار یکی از انگیزههای حضور افراد در برنامههای ورزشی پارکها بوده است. بنابراین میتوان گفت که از طریق روابط اجتماعی در رسانههای ورزشی مجازی و مشارکت در فضای مجازی میتوان میزان فعالیت و پیگیری در زمینه ورزش را افزایش داد.
شرایط مداخلهگر به‌مثابه بستری عمل میکند که باعث تخفیف یا تشدید پدیده‌ها میشود (کوربین و استراوس، 2008). این عوامل شامل بودجه (هزینه)، نظام مالیاتی (حقوقی و قانونی) و اقتصادی (نوسانات مالی) میباشد. از دید متخصصان وجود مسائل مالی همچون هزینه و بودجه برای توسعه کسبوکار، نظام مالیاتی کشور و نوسانات اقتصادی میتواند در روند توسعه کسبوکار مجازی ورزشی اختلال ایجاد کند. از اینرو، افراد شرکتکننده در تحقیق اذعان نمودند که در جهت توسعه کسبوکار مجازی میتوان عواملی همچون توجه به هزینه و زمان طراحی جامع وبسایت، هزینههای پشتیبانی و طراحی فنی وبسایت، توجه به حقوق مالکیت فکر و معنوی، ضرورت مراجعه به سازمان امور مالیاتی برای تشکیل پرونده، طراحی دستورالعمل خاصی برای کسب‌وکارهای اینترنتی از طرف سازمان امور مالیاتی و همچنین کاهش نوسانات شدید نرخ ارز و تحریمها، تغییر و اصلاح مداوم قیمت در فروش اینترنتی را اصلاح نمود و این موانع را برطرف کرد. عظیمیدلار (1396) فراهم آوردن شرایط زمینهای را در رونق کسب‌وکارهای کوچک و متوسط مرتبط با ورزش لازم می‌داند که در نهایت سبب ایجاد مزیتهای رقابتی در کسب‌وکارها می‌گردد. در همین راستا، دولتها میتوانند با اجرای نقش حیاتی خود در رویکرد تنظیمی، هنجاری و شناختی به‌عنوان یک تسهیل‌کننده عمل کنند و شرایط محیطی را برای صاحبان کسب‌وکارها آماده نمایند. نوبخت (1393) حمایت دولت در بعد کلان مثل رویکردهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در بعد خرد مثل مالیات، یارانه‌های شرکتی، تسهیلات ارزان قیمت و سیاست‌های تقویتی کسبوکار را در موفقیت کسب‌وکارها قابل توجه می داند. از طرفی، به دلیل لوکس بودن بحث ورزش از منظر اقتصادی در داخل کشور، حمایت دولت در کسب‌وکارهای ورزشی حائز اهمیت است. بنابراین انتظار می رود که کسب‌وکارهای ورزشی ضمن تدوین طرح کسبوکار، آموزش‌هایی را در زمینه دسترسی به سرمایه و اطلاعات، بازاریابی، فناوری‌های جدید، مهارت‌های کارآفرینی و توسعه شبکه کسبوکار فراگیرند و از حمایتهای دولتی و قانونی غافل نشوند.
پدیده اصلی در پژوهش حاضر، توسعه کسبوکار مجازی خدمات ورزشی بود که در دو بعد مالی و زیرساخت و امکانات طبقهبندی شدند. افراد شرکتکننده در تحقیق معتقد بودند که در جهت توسعه کسبوکار مجازی در خدمات ورزشی میتوان از طریق استفاده از حامیان مالی سازمانها و نهادهای ورزشی و غیرورزشی، درآمدزایی و بازاریابی برای توسعه کسبوکار خدمات ورزشی، رضایت مشتریان و بازگشت سرمایه، استفاده از وسایل و تجهیزات نوین، به‌کارگیری تجهیزات تخصصی و استاندارد رشته‌های مختلف ورزشی، کیفیت مهندسی و ایمنی زیرساخت فضاهای ورزشی، قابلیت دسترسی به امکانات و فضاهای ورزشی، تناسب توزیع امکانات و فضاهای ورزشی بر اساس جمعیت ورزشی، معماری و زیبایی‌شناختی امکانات و فضاهای ورزشی. اقدام نمود. از اینرو، برای ارتقای توان رقابتی کسبوکار مجازی ورزشی، ایجاد زیرساختهای نوین (منابع فیزیکی و مادی) ضروری است. (وحدانی، محرمزاده و طلایی، 1394) از طرفی در جهت بهبود عملکرد کسبوکار مجازی ورزشی و کسب مزیت رقابتی باید خدمات و امکاناتی با کیفیت و استانداردهای جهانی ارائه شود. در نهایت باید گفت که بهبود هر یک از عوامل رقابتی نامبرده میتواند به افزایش مزیتهای رقابتی کسبوکار ورزشی در مقابل دیگر روشهای گذران اوقات فراغت و تفریحات شود. هر کدام از این عوامل به تناسب میزان اهمیت و ضعف و قوتی که نسبت به کسبوکار مجازی رقیب دارند، نیازمند سرمایهگذاری، برنامهریزی، مدیریت و توجه لازم است. از سوی دیگر، باید توجه داشت که به سبب افزایش پیچیدگیهای محیطی و شدت رقابت، مزیت رقابتی یا به راحتی توسط رقبا تقلید میشود یا از نظر مشتریان به زودی رنگ میبازد. بنابراین باید به فکر مزیتهای جدیدتری برای توسعه کسبوکار مجازی ورزشی در حوزه خدمات ورزشی نیز بود تا از این طریق بتوان ارزش ویژه برند کسبوکار مجازی ورزشی را حفظ نمود.
راهبردهای ارائه شده برای کنترل، اداره و برخورد با هر پدیده، تحت شرایط مشاهده شده خاصی هستند (کوربین و استراوس، 2008). کدهای استخراج شده از مصاحبه تحت 4 مقوله عمده اطلاعاتی، بازارگرایی، خدمات پس از فروش و نوآوری و خلاقیت کدبندی شدند. در این بخش افراد به این سؤال جواب می‌دادند که چه روش‌هایی را میتوان برای استقرار و توسعه کسبوکار مجازی در خدمات ورزشی به کار بست؟ مقوله اطلاعاتی بیان میکند که استفاده از یک سیستم ارتباطات یکپارچه بازاریابی، استفاده از شبکههای اجتماعی برای دادن اطلاعات به مشتریان (تبلیغ در شبکههای مجازی)، شرکت در نمایشگاه‌ها و همایشها، برگزاری رویدادها و حامی گری (حامی شدن در فضای فیزیکی برای شناختهتر شدن در بازار هدف) باعث رونق کسب‌وکاری مجازی ورزشی و ارتقا خدمات ورزشی می شوند. در تبیین این یافته میتوان به مطالعات قبلی رجوع نمود؛ به‌طوری که نتایج تحقیقات مختلف حاکی از این است که نوآوری در کسبوکار ورزشی، فرصتی برای رشد آن است و بخش بزرگی از درآمدهای باشگاههای بزرگ ورزشی از نوآوریهایی چون حق بیمه صندلیهای جدید و سوئیتهای لوکس به دست میآید (هیگینز و مارتین[15]،1966؛ لاچوتز[16] و مکدونالد، استون و کلارک، 2001). همچنین در مطالعه یوشیدا و ناکازاوا (2016) دو بعد موقعیت، نوآوری محیط زیباییشناسی عامل غالب در افزایش رضایت مصرف‌کننده، نگرش به برند و ایجاد مزیت رقابتی در باشگاههای ورزشی بود. از نظر یوشیدا و ناکازاوا (2016) نوآوری عامل اصلی در افزایش رضایت مشتری ورزشکاران است و میتواند پذیرش مصرفکنندگان از خدمات جدید را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین یوشیدا و گوردون[17] (2012) نشان دادند که نوآوری، به‌طور خاص نقش مهمی در افزایش رضایتمندی مشتری و نگرش برند در رویدادهای ورزشی دارد. از طرفی با توجه به رشد و توسعه تجهیزات، فناوری و اطلاعات، میزان علم و آگاهی مصرفکنندگان ورزشی در مورد خدمات ارائه شده در رویدادهای افزایش یافته است، بنابراین دیگر نمی‌توان به‌راحتی در مقابل مشتریان قرار گرفت. نوآوری و ایده‌پردازی در باشگاههای خدماتی ورزشی، تنها راه افزایش مزیت رقابتی و دیده شدن در شرایط کنونی بازارهای رقابتی است. کسبوکار مجازی ورزشی باید به‌درستی سلایق مشتریان خود را شناسایی کنند، مطابق با علایق آنها خدمات ورزشی ارائه کنند و از همه مهمتر، به شیوهای خلاقانه در تبلیغات ظاهر شوند.
در نهایت افراد شرکتکننده در تحقیق پیامدهای راهبردهای توسعه کسبوکار مجازی در حوزه خدمات ورزشی را در چهار عامل نگرشی (تغییر مثبت گرایش به ورزش)، فرهنگی (نهادینهسازی ورزش)، تجاریسازی (اقتصادی) و برندسازی (مطرح شدن) تقسیمبندی نمودند. از نظر مشارکت‌کنندگان در مصاحبه، کسبوکار ورزشی باید از طریق ترویج اشتغال‌زایی، ترویج زندگی شاد و مشارکتی در ورزش، افزایش سهم ورزش در سبد خانوار و الگوسازی رفتاری برای ورزشکاران در رسانههای مجازی در جهت تغییر نگرش مشارکت‌کنندگان ورزشی و گرایش بیشتر به ورزش اقدام نمایند. بنابراین میتوان گفت که ورزش نیز به‌عنوان یک مقوله فرهنگی میتواند توسط رسانهها فرهنگ‌سازی شود (نقش فرهنگ و تغییر گرایش و نگرش مثبت به کسبوکار مجازی ورزش در خدمات ورزشی). از یافتههای مطالعات قبلی جهت تبیین بیشتر این یافتهها میتوان استفاده کرد؛ به‌طوری که قره و همکاران (1395) و احسانی و همکاران (1390) در تحقیق خود نقش آموزش را به عنوان اولویت شناسایی کرده بودند، اما در تحقیقات هنری و همکاران (1391) و مرادی و همکاران (2012) نقش اطلاع‌رسانی و در مطالعه عیدی و همکاران (1393) نقش فرهنگ‌سازی در اولویت اول قرار داشت. این تفاوت احتمالاً به دلیل تفاوت در جامعه مطالعاتی و همچنین متغیر وابسته میباشد. اتقیا (1386) به عدم آموزش مناسب در حوزه ورزش همگانی اشاره میکند و دادن آموزش و آگاهی لازم را از طریق رسانه مقدم بر سایر فعالیتهای می داند. همچنین از دیگر پیامدهای توسعه کسب کار مجازی در خدمات ورزشی را میتوان رونق اقتصادی کسبوکار مجازی در شرایط خاص (وجود اپیدمی کرونا)، ایجاد اشتغال برای مدرسین ورزشی به صورت مجازی، پرداخت مالیات و کسب درامد دولتی، مطرح شدن کسبوکار خدماتی به‌عنوان یک برند، کسب رتبه بالا در موتورهای جستجو، امکان موفقیت در فروش انواع خدمات ورزشی، رضایت مشتریان و وفاداری آنان دانست.
با توجه به ابعاد شناسایی شده در شرایط علی توسعه کسبوکار مجازی ورزشی پیشنهاد میشود که در جهت بهبود کسبوکار ورزشی، فرهنگ‌سازمانی غنی ایجاد و الگوهای جدید در جهت تشویق به نوآوری در خدمات، فرایندها و مدیریت و ایجاد شرایط مشارکت در فضای مجازی مهیا گردد.
در عوامل زمینهای نیز پیشنهاد میشود که از طریق فراهم کردن مشارکت ذینفعان برای افزایش میزان مشارکت عمومی و حضور در فضای میتوان در جهت توسعه کسب‌وکارهای ورزشی مجازی در حوزه خدمات ورزشی گام برداشت.
با توجه به ابعاد شناسایی شده در شرایط مداخلهگر، پیشنهاد میشود که در سیستم مالیاتی کشور تغییرات لازم اعمال شود و با تدوین یک سیستم حقوقی و قانونی در جهت رونق این کسبوکار گام بردارند. همچنین حذف قوانین دست و پاگیر، کاهش دخالت مدیران در تمامی تصمیمات گرفته شده از سوی کارکنان و کاهش کنترل کارکنان در نظر گرفته شود.
برای توسعه کسبوکار مجازی ورزشی پیشنهاد میشود که مواردی همچون حذف وظایف موازی، توزیع متوازن قدرت، تقویت بخش خصوصی، تبیین شرح وظایف و ارتباطات روشن برای تمام نهادها و برقراری هماهنگی بین آنها رعایت گردد.
در بخش راهبردها پیشنهاد میشود که با پیگیری کلیه درخواستها و انتقادات مشتریان و ثبت و ضبط درخواست آنها، همچنین دسته‌بندی مشتریان و ارائه خدمات متناسب به آنها و تجزیه‌وتحلیل اقدامات رقبا در جهت حفظ مزیت رقابتی بکوشند.
در نهایت به متولیان کسبوکار مجازی ورزشی در حوزه خدمات ورزشی پیشنهاد میشود که با یک تقسیم کار بینسازمانی از موازیکاری جلوگیری نمایند تا از این طریق کسبوکار مجازی ورزشی در دنیایی پویا، پیچیده و سریع به سمت یک سیستم یکپارچه، انعطاف‌پذیر، کارآفرین و خلاق تغییر ماهیت دهند.
محدودیتهای متعددی در مطالعه حاضر وجود داشت؛ چنان که فقط ابعادی که در بخش خدمات ورزشی مورد نیاز است، به‌عنوان متغیرهایی در جهت توسعه کسبوکار مجازی در نظر گرفته شد. از این رو، مطالعات آینده میتوانند با بررسی سایر متغیرها مانند دیگر عوامل محیطی در زمینه مزیت رقابتی و نوآوری، مدل حاضر را گسترش دهند. همچنین ما خواستیم که افراد شرکتکننده در تحقیق اختیار تصمیمگیری داشته باشند که ممکن است پاسخهای آنها منعکسکننده نظر باشگاه ورزشی شان نباشد. بنابراین ممکن است اعمال یافتههای ما به سایر سازمانهای ورزشی- به‌طور مثال، کمیته ملی المپیک و باشگاههای ورزشی- دشوار باشد. از اینرو، مطالعات آینده با بررسی و مطالعه عمیق میتوانند اطلاعات غنیتری را ارائه دهند.
منابع
Doi: 10.22054/ims.2018.8511
https://civilica.com/doc/504665
DOI: 10.1080/16184742.2020.1768572
)