Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D., Associate Professor, Bu Ali Sina University, Hamedan,

2 Ph.D., Assistant Professor, Payam-e-noor University, Hamedan, Iran

3 Ph.D.,Full Professor, Tehran University, Tehran,

4 Ph.D. Student in Sport Management, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran

Abstract

The purpose of this research was to explain the indicators that influence success Sports Teams Success in International Events. Statically society including coaches, athletes and performance directors of Four Federations and National Olympic Committee and the Ministry of Sports and youth leaders that are non-randomly targeted and 153 subjects were selected based on Morgan table. Data gathering tool was the standardized questionnaire of elite sports climate (De Bosscher,2011) which consists of 95 questions. Content validity was evaluated by experts in the field of sports management and the reliability of the questionnaire through a pilot study with 30 participants and Cronbach’s Alpha (0/93) respectively. Using  path analysis, the factors affecting the success of the sports teams were surveyed. The results showed that both external financial support and Elite sport environment to the ensemble of respectively (0/189 , P<0/01), (0/199 ,P<0/05) have significant effect on the sporting success. Also talent identification variable had a standardized coefficient about 0/348. The maximum effect was of sports participation with standardized coefficients the 0/035 and post-Career support with standardized coefficients the 0/134- the minimum direct effect in sporting success. Finally, sporting administrators and policy makers should notice these success factors and focus on them.

Keywords

کاربرد مدل تحلیل مسیردرتبیینشاخص­های مؤثربرموفقیت ورزشیتیم­های ایران دررویدادهای بین­المللی

 

غلامرضا شعبانی بهار[1]          

نصراله عرفانی[2]    

محمود گودرزی[3]       

علی منصف[4]

تاریخ دریافت مقاله: 12/12/1393

  تاریخ پذیرش مقاله:26/1/1394

 

مقدمه

با افزایش چشمگیر نقش ورزش در توسعۀ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی کشورها، پیشرفت در زمینۀ ورزش به یکی از اولویت­های راهبردی برنامه­ریزان در کشورهای مختلف دنیا تبدیل شده است(سجادی وهمکاران،1390: 246-231). شرکت در مسابقات بین­المللی برای ورزشکاران و مربیان با اهمیت بوده و انگیزۀ قوی در بین آن­ها برای شرکت در این مسابقات به وجود می­آورد (آرمند،1374: 81-77). کسب عنوان  در رویدادهای ورزشی بزرگ و بین­المللی که درکانون توجه بسیاری از کشورها قرار دارد می­تواند شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی یک جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو، بسیاری از کشورها در تلاش اند با برنامه ریزی، ورزشکارانی را آماده و روانۀ مسابقات کنند که موفقیت آنها را در رویدادهای بزرگ تضمین کنند(سجادی و همکاران،1390: 246-231). یکی از ابعاد ورزش که می­تواند انگیزه­های مناسبی برای ورزش کردن در افراد جامعه به ویژه جوانان ایجاد کند، ورزش قهرمانی است. پیروزی­های بین­المللی و به ویژه موفقیت در رقابت­های المپیک در عرصۀ ورزش، به طور فزاینده­ای موجب رشد و توسعه در بسیاری از کشورها شده است. این برتری و موفقیت ورزشکاران نخبه در عرصۀ       بین­المللی هویت و شخصیت ویژه­ای به آن کشور می­دهد. برهمین اساس، دولت­ها تمایل بیشتری دارند با سرمایه گذاری مالی زیاد، موفقیت ورزشکاران نخبۀ خود را در عرصۀ بین­المللی فراهم کنند که این مسئله به بسط و توسعۀ سازمان­ها و سیستم­های مرتبط با پرورش و توسعۀ ورزشکاران نخبه در بٌعد ورزش قهرمانی منجر شده است(دی بوسچر[5]،215:2009-185).

آنچه که در نظام ورزش بارز و هویداست، علاقۀ شدید به موفقیت و تمایل محققان و سیاست­گذاران برای بررسی و تشریح این موفقیت­ها به خصوص در رویدادهایی مانند رقابت­های المپیک و جهانی است. با توجه به این نکته، مطالعات فراوانی از پایان قرن بیستم در مورد سیاست­های کشورهای مختلف در قبال ورزش به انجام رسیده است. با توجه به اینکه تشریح موفقیت ورزشی و یافتن دلایل موفقیت خود پیش نیاز و زمینه ساز موفقیت­های آتی است، اهمیت نگاه به این مسأله کاملا ملموس است(سجادی و همکاران،1390: 246-231). از آنجایی که همۀ تلاش­های وزارت ورزش و فدراسیون­های ورزشی در هر کشور متمرکز بر تیم­های ملی می­باشد، لذا تیم ملی هر رشته ورزشی را می­توان جلوه گاه تلاش­ها و کوشش­های ورزشی انجام شده در آن کشور دانست. در سال­های اخیر موفقیت­ها و ناکامی­های ملی پوشان ورزش کشور در مسابقات بین­المللی، حساسیت­های زیادی را در بین مردم و مسئولان به وجود آورده است؛ به طوری که به نظر می­رسد انتظارات مردم و مسئولان ورزشی و غیر ورزشی فزونی یافته و همه خواستار موفقیت­های بیشتر و ارزشمندتر در میادین بین­المللی نظیر مسابقات جهانی و المپیک می­باشند. امروزه تلاش برای کسب مدال­های بیشتر مستلزم کسب دانش بیشتر در مورد عواملی است که منجر به موفقیت ورزشی می­شوند. در این زمینه تلاش­های بسیاری صورت گرفته تا مشخص کنند چرا بعضی کشورها در صحنه رقابت­های بین­المللی موفق­تر از دیگر کشورها هستند، اما به دلیل تفاوت­های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، توسعۀ یک الگوی جامع که در آن همۀ عوامل اثرگذار­­ بر موفقیت ورزشی در سطح بین­المللی لحاظ شده باشد ­امکان­پذیر نیست. بر اساس تحقیقات، عوامل زیادی می­تواند برموفقیت ورزش قهرمانی تأثیرگذارباشد که از شاخص­ترین آنها می­توان به عوامل اقتصادی، جمعیت، شرایط آب و هوایی، منابع انسانی، رقابت­های ملی ­و بین­المللی، سیستم استعدادیابی، تسهیلات وامکانات ورزشی، تحقیقات علمی و پیشرفت­های پزشکی اشاره کرد. در کشور ایران علی­رغم سرمایه­گذاری­هایی که دولت در ورزش داشته، به دلیل نامشخص بودن وضعیت ورزش قهرمانی از این نظر که کدام نهاد یا سازمان(کمیته ملی المپیک یا وزارت ورزش) متولی ورزش قهرمانی هستند، عملاً حرکت­های موازی­صورت می­گیرد و استفاده بهینه از منابع سرمایه­ای کشور به عمل نیامده است. هر چند در طرح جامع ورزش کشور­ و در بخش ورزش قهرمانی تلاش­هایی صورت­گرفته و به مواردی از قبیل استعدادیابی، مربیگری و فرصت­های رقابتی اشاره شده است، باوجود این باید اذعان کرد که متاسفانه اولویت­بندی دقیقی در ورزش قهرمانی کشور وجود ندارد و به همین دلیل سالانه بخش قابل توجهی از منابع مادی و معنوی به­هدر می­رود(قره خانلو،1387: 63-57).

رویداد بزرگی نظیر بازی­های المپیک، مهم­ترین رویداد بین­المللی برای ورزش ایران و همۀ کشورهای حاضر در پهناورترین قارۀ جهان محسوب می شود. بدون شک، این رویداد به مثابه ویترین و آینۀ تمام نمای عملکرد ورزشی تک تک کشورها طی گذشت 4 سال از آخرین حضورشان در این رویداد تاریخی است که می­توانند با اتکا به نتایج حاصله  موفقیت خود را در مقایسه با سایر کشورها مورد سنجش و ارزیابی قرار دهند(قاسمی،1384: 46-28). پس از افزایش رقابت­های بین­المللی در اواخر قرن نوزدهم، سیستم های ورزشی در کشورهای مختلف جهان به سمت حرفه­ای شدن گرایش پیدا کردند(ون بوتنبرگ[6]،2009: 129-111). از طرفی، جهانی شدن ورزش و ایجاد استانداردهای بین­المللی دراین صنعت، باعث رشد اقتصادی ورزش و تلاش گسترده برخی کشورها برای تمرکز و توسعه هویت ملی از طریق ورزش گردید(مورتون[7]،2002: 155-147). همچنین، رشد اقتصادی ورزش باعث توسعه سریع این حوزه  و تأکید بر ورزش قهرمانی و موقعیت حرفه­ای آن شد(روسلت[8]،2008:). به عنوان مثال، روند رو به رشد بازاریابی رسانه های ورزشی در جهان (شامل افزایش درآمدزایی از تلویزیون، اینترنت و شرکت­های رسانه­ای) باعث تأثیرات مهمی بر مخاطبان و گرایش به سمت تماشای مسابقات ورزشی گردید؛ به طوری که نزدیک 2 میلیارد نفر در سراسر جهان به تماشای فینال مسابقات جام جهانی فوتبال 1998 پرداختند(شیبلی[9]،2008: 21-1).  علاوه بر این، اشاعه و محبوبیت ورزش قهرمانی موجب افزایش رقابت برای تعیین ورزشکاران شایستۀ مرد و زن در رشته­های ورزشی و از طرف دیگر، رقابت بین کشورها در عرصۀ جهانی  ورزش برای کسب جایگاه برجسته شده است(اوکلی[10]،2007: 105-83). علاوه بر آن که کسب  مدال و عناوین قهرمانی در مجامع بین­المللی موجب افتخار، مباهات و سربلندی ملت­هاست. در جدول رده بندی مسابقات رسمی نظیر رقابت­های جهانی و المپیک، جایگاه هر کشور زمانی ارتقا می­یابد که ورزشکاران تیم ملی آن کشور در رشته­های مختلف ورزشی مدال­های متعدد و کثیری نصیب کاروان ورزشی خود نمایند.

حمایت­های اقتصادی و پوشش رسانه­ای حول محور ورزش قهرمانی عواملی هستند که موجب تأکید زیاد بر کسب موفقیت در رشته های ورزشی شده است. رویه های اخیر در ورزش، از افزایش حمایت دولت­ها از ورزشکاران نخبه برای کسب مدال و ثبت رکوردهای جدید حکایت دارد. از طرف دیگر پیشنهاد شده است که روند رو به رشد حمایت­های مالی و ارائه پاداش در قبال عملکرد ورزشکاران در رقابت­های مهم ورزشی به مثابه یک شاخص مهم در انتقال ورزش از شکل آماتور به حرفه­ای است. (ون بوتنبرگ،2009: 129-111) بررسی سیستم­های حرفه­ای ورزش، به ویژه در دهۀ گذشته نشان دهندۀ آن است که مزایای برنامه­های موفق ورزش قهرمانی شامل منافع اقتصادی و سیاسی برای کشورها از طریق فراهم کردن فرصت­های شغلی تمام وقت مرتبط با ورزش، فروش کالا و خدمات ورزشی، مشارکت در رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) و افزایش گردشگری ورزشی به دنبال میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی برای کشورها بوده است(اوکلی،2007: 105-83). بنابراین، امروزه رویکردهای منطقی و متمرکز در توسعه ورزش قهرمانی یا نخبه در بسیاری از کشورهای غربی در حال شکل گیری یا انجام گرفته است. علاوه بر این، شاخص­های سیستم­های موفق توسعۀ ورزش نخبه و نقش­های سازمان­های ورزشی در رابطه با این سطح از ورزش شناسایی و دسته بندی شده است(دی بوسچر وهمکاران،2007: 119-104).

 بدیهی است که تکرار هر موفقیتی تنها در سایه سرمایه گذاری، برنامه ریزی­های کلان­ و فراهم کردن زمینه­های مناسب به منظور رشد و تعالی ورزش قهرمانی امکان پذیر است. برای تدوین برنامه و موفقیت باید عوامل مؤثر بر موفقیت شناسایی و میزان تأثیر گذاری هرکدام نیز مشخص شود. جهت موفقیت در رویدادهای بین­المللی عوامل متعددی دخیل هستند که طبقه­بندی آن­ها کاری سخت و پیچیده است. عوامل محیطی اثرگذار در موفقیت رویدادهای بین­المللی را می­توان در 3 حیطه طبقه­بندی کرد:

1-    متغیرهای سطح کلان؛ 2- متغیرهای سطح متوسط3؛ - متغیرهای سطح خرد.

درطول چند­ سال­گذشته، مجموعه ادبیاتی از سیاست­های مرتبط با پرورش و توسعۀ ورزشکاران نخبه، درملل مختلف پدید آمده است(برگسگارد[11]،2007: 151-139). اگر چه همۀ این مطالعات به طور قابل توجهی به درک ما از سیاست­های ورزش نخبه  می­افزایند، ولی ملاحظات روش شناختی، اغلب مانعی برای بررسی تعامل بین سیاست­ها، موفقیت ورزش قهرمانی و فرایندهایی که پشت سیاست­هاست، می­باشد. ادبیات رقابت­ها به این اشاره دارد که به جای تلاش برای توضیح رقابت­ها در سطح ملی، ما باید ابتدا عوامل تعیین کننده یا موثر بر بهره­وری را درک کنیم(پورتر[12]،1990:96-87). این تحقیق به طور ویژه برآن دسته ازعوامل تعیین­کنندۀ بهره­وری­(عوامل سطح میانی) متمرکز شده است که می­تواند توسط سیاست­های ورزش شکل گیرد.­

این عوامل تعیین کنندۀ بهره­وری در مطالعۀ دی بوسچر وهمکاران موسوم به(spliss)[13] در نه عامل که ممکن است موفقیت ورزشی قهرمانی را تحت تاثیر قرار دهد دسته­بندی شده­اند. این مدل آزمایش شده در کشورها، به عنوان یک پایه و چارچوب تحلیلی (باتوجه به فرهنگ وسیاست­های داخلی کشورمان) برای اهداف این تحقیق مورد استفاده قرارگرفت. تحقیقات و مطالعات متعددی در زمینۀ بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت­های ورزشکاران در رشته­های مختلف ورزش قهرمانی صورت گرفته است که این پژوهش­ها     می­تواند به شناسایی مهمترین عوامل مؤثر بر موفقیت ورزشی تیم­های شرکت کننده در رقابت­های       بین­المللی کمک شایانی کند. سجادی طی پژوهشی به بررسی علل ناکامی تیم­های ملی فوتبال جوانان جمهوری اسلامی ایران در مسابقات قهرمانی جوانان آسیا طی 20 سال(1978-1998)پرداخته است. (سجادی،1386: 74-53) نتایج نشان داد که برگزاری اردوهای ناکافی و به روش سنتی، تدارکات در حد متوسط، عدم امنیت شغلی در نزد مربیان، عدم بهره گیری از مشاوران علمی و کادر پزشکی لازم در کنار تیم، وجود اشکال در برنامه­ریزی سازماندهی تدارکات فدراسیون فوتبال وجود مشکلات فنی از مهم­ترین عوامل ناکامی شناخته شدند(قاسمی،1384: 46-28). همچنین، سجادی در پژوهشی مهم­ترین علل ناکامی اردوهای تدارکاتی تیم ملی شمشیر بازی جهت حضور در بازی­های آسیایی 2002 را برگزاری نامنظم اردو در طی سال 1380و1381، اعزام­های بدون هدف، دخالت­های مکرر فدراسیون در کار مربیان خارجی و تغییر دائم برنامه­های مصوب دانست که منجر به عدم اعزام تیم ملی شمشیر بازی به بازی­های آسیایی 2002پوسان شد(سجادی،1382: 65-44). اکبری آرمند(1374) کمبود امکانات و تأسیسات رشته تنیس و بودجه و همچنین کافی نبودن منابع انسانی متخصص را از مهم­ترین علل رکود و عدم پیشرفت ورزش تنیس در کشور دانست (اکبری­آرمند،1374: 81-77). سجادی و همکاران(1390) درتحقیقی دیگر استعداد یابی و آموزش و پرورش ورزشکاران در رشته جودو، برنامه­ریزی و راه­کارهای مدیریتی و تجهیزات مناسب را از مهم­ترین عوامل در پیشرفت این رشته ورزشی دانسته­اند(سجادی و همکاران،1390: 246-231). سیدعامری و همکاران(1393) در پژوهشی دو عامل رسانه­های جمعی- که از مؤلفه­های محیط قهرمانی است- و ساختار سازمان­های ورزشی را از عوامل مؤثر بر گرایش مردم به ورزش قهرمانی دانستند(سید عامری وهمکاران،1393: 72-61). بیکر(2007) هفت عامل اساسی و عمده را درموفقیت یک تیم یا سازمان ورزشی، حیاتی می­داند که عبارت اند از: رهبری، انگیزش افرادگروه، امکانات مالی، اهداف، خلاقیت، ساختار و مهارت (بیکر،2007: 517-515). اوکلی وگرین(2007) بیان کردند که موفقیت­های ورزشی در عرصه جهانی و بین­المللی علاوه بر رونق اقتصادی، می­تواند موجب سربلندی هر کشور شود. به همین منظور تلاش­های زیادی برای دستیابی به راه­کارها و پرورش استعدادهای نخبه صورت می­گیرد تا یک کشور بتواند در رقابت­های المپیک موفق شود(اوکلی،2007: 105-83). نتایج تحقیقات هایدی و همکاران(2009) نشان داد که زمان بندی صحیح اردوهای کریکت و برگزاری آن در اقامتگاه­هایی با آب و هوای مساعد و شرایط مناسب، استفاده از کمیته­های پژوهش­هایی در این زمینه و تخصیص بودجه بیشتر به این رشته از مهم­ترین عوامل تأثیر گذار بر موفقیت کریکت هستند(هایدی[14] ،2009: 136-113). دی بوسچر و همکاران(2009) در بررسی سیاست­ها و برنامه­های آموزش و پرورش ورزشکاران نخبه در شش کشور، به این نتیجه رسیدند که از میان 9 عامل در نظر گرفته شده در این پرسشنامه(حمایت مالی، ساختار و سیاستگذاری ورزش، مشارکت ورزشی، سیستم استعدادیابی، حمایت شغلی- ورزشی، اماکن وتسهیلات تمرینی، سیستم مربیگری، رقابت­های ملی و بین­المللی و تحقیقات علمی) حمایت مالی، حمایت شغلی-ورزشی، اماکن و تسهیلات تمرینی و سیستم مربیگری از عوامل اصلی در توسعۀ ورزشکاران نخبه است(دی بوسچر،2009: 185-215). سوتریادو وهمکاران(2009) در پژوهشی روی 35 سازمان مرتبط با ورزش دراسترالیا در مورد چگونگی پرورش ورزشکاران نخبه، دریافتند که نقش اقتصادی، عوامل فرهنگی(درسطح کلان) و روش­های علمی می­تواند درتربیت ورزشکاران نخبه مؤثر باشد. همچنین طی مطالعه­ای در چهار سال قبل و بعد از المپیک سیدنی به این نتیجه رسیدند که کشف افراد علاقه­مند و با استعداد، تدوین راهبردهای بلند مدت برای دستیابی به موفقیت، جذب کمک­های مالی وکسب منزلت اجتماعی، از راه­های جذب افراد به ورزش و در نهایت تربیت ورزشکاران نخبه است(سوتریادو[15]،2009: 148-137). دی بوسچر و همکاران (2011) طی پژوهشی حمایت مالی، افزایش میزان شرکت ورزشکاران در رقابت­های ملی و بین­المللی، رشد پژوهش­های علمی در رشته­های ورزشی و حمایت و تضمین شغلی قهرمانان را از مهم­ترین عوامل موفقیت ورزش­های بین­المللی دانستند(دی بوسچر،2011: 215-185). ویکر[16] و همکاران (2012) در بررسی عوامل موفقیت در المپیک، رویکردهای یکپارچه  در ورزش، سیستم منسجم استعدادیابی، منابع مالی، استفاده از مربیان و روان­شناسان و اماکن و تسهیلات تمرینی را مهمترین عوامل موفقیت  کشورها در بازی­های المپیک ذکر کردند(ویکر وهمکاران ،2012: 355-337). کالیوپی[17](2009) در تحقیقی با عنوان "توسعه ورزش استرالیا"، استعدادیابی، تسهیلات کافی، مربیان مجرب و ساختار     رقابت­های ملی و فرصت شرکت در رقابت­های بین­المللی را عوامل اصلی موفقیت بیان کرده است(کالیوپی،2009: 223-217). گرین[18] و همکاران(2008) در مطالعه­ای با عنوان"سیاست و مسیرهای وابسته به سیاست در توسعۀ ورزش نخبگی استرالیا و فنلاند" گزارش کردند که تدوین برنامه­های ویژه برای افزایش مشارکت ورزشی گروه­های هدف (دانش­آموزان، زنان واسترالیایی­های بومی) از جمله سیاست­های اثر بخش در زمینۀ توسعه و موفقیت ورزش نخبگی این کشور بوده است( گرین،2008: 251-225).

یانگ[19](1990) اعتماد به تحقیقات علمی و اطلاعات دقیق و به روز، وحدت و همکاری بین ورزشکاران و مسئوولان و وجود کارشناسان تغذیه و روانشناس در کنار تیم را از مهم­ترین عوامل موفقیت تیم ژیمناستیک چین در بیست و پنجمین دوره این بازی­ها دانستند (یانگ،1990: 6-1). همفریز[20] و همکاران (2012) در بررسی و مقایسۀ رقابت­های بین­المللی بین کشورها، عوامل سیاسی ورزش، مشارکت ورزشی و عوامل نهادی و ساختاری  ورزش را از جمله مهمترین عوامل موفقیت کشورها در رقابت­های بین­المللی بیان کردند(همفریز وهمکاران ،2012: 237-222). همچنین نتایج پژوهش­های دیگر که به تشریح موفقیت ورزشی در سطوح بین­المللی پرداختند نشان داد که مهمترین عوامل در موفقیت بین­المللی ورزشکاران کشف افراد مستعد(دی بوسچر،2010 و سوتریادو و شیلبوری، 2009)، داشتن برنامه صحیح توسط مدیران ارشد فدراسیون­ها(سوتریادو وهمکاران،2009) و تخصیص بودجه و حمایت مالی (گیبونز،2003 ودی بوسچر،2009) می­باشد. پرینز[21] و همکاران (2013)  در تحقیقی با عنوان "برآورد شاخص­های موفقیت ورزش ملی"، منابع مالی، تسهیلات تمرینی، عامل مربیگری، رقابت­های ملی و بین­المللی، تحقیقات علمی و محیط قهرمانی را از شاخص­های اثر گذار بر موفقیت ورزش ملی بیان کردند(پرینز وهمکاران ،2012: 210-200). همچنین، قاسمی(1384) در پژوهش خود  در زمینه توسعۀ ورزش قهرمانی ژیمناستیک به این نتیجه رسید که تجهیز کامل سالن­ها به امکانات تخصصی، حمایت سازمان تربیت بدنی و کمیته ملی المپیک، استفاده از روانشناس، افزایش بودجه فدراسیون، راه اندازی کمیته تحقیقات، ارتقای سطح دانش علمی و فنی مربیان و استعدادیابی به روش علمی مهم­ترین عوامل در پیشرفت بعد ورزش قهرمانی ورزش ژیمناستیک کشور است (قاسمی،1384: 46-28). همچنین، محمدتقی پور طهرانی (1386) در پژوهشی دیگر در زمینۀ توسعۀ ورزش قهرمانی تکواندو زنان کشور به این نتیجه رسید که آمادگی روانی تکواندو کاران عضو تیم ملی زنان کشور برای حضور در اردوها و رقابت­ها، استفاده از مربی بدنساز برای ورزشکاران تیم ملی، حضور بیشتر در رقابت­های برون مرزی، استفاده از مربی خارجی و ارتقای سطح دانش علمی و فنی مربیان، از جمله مهمترین عوامل توسعه این رشتۀ ورزشی محسوب می­شود(محمدتقی پورطهرانی،1386: 63-42). با توجه به اینکه متخصصان و نخبگان هر رشته، معتبرترین و قابل اعتمادترین گروهی هستند که می­توان از آنها برای ترسیم سیاست­ها و راهبردهای مربوط به همان رشته کمک گرفت(غفوری وهمکاران،1382: 63-57) لذا ورزشکاران، مربیان و مدیران اجرایی در سطح قهرمانی به عنوان هستۀ اصلی ورزش قهرمانی نقش اساسی در روند پیشرفت و توسعۀ سیاست­های اثربخش در بعد ورزش قهرمانی دارند(دی بوسچر،2011: 600-567). بنابراین هر اندازه با استفاده  و بهره گیری مطلوب از تجربیات، نظرات و پیشنهادات این افراد و مطالعه به صورت علمی و دقیق حرکت شود، بی شک نتیجه مناسب­تری به دست خواهد آمد. شناخت نقش عوامل مؤثر در قالب ده عامل اصلی از جمله حمایت مالی، ساختار و سیاستگذاری ورزش، مشارکت ورزشی، سیستم استعدادیابی، حمایت شغلی- ورزشی، اماکن و تسهیلات تمرینی، سیستم مربیگری، رقابت­های ملی و بین­المللی، تحقیقات علمی و محیط قهرمانی سبب می­شود که برنامه ریزان وسیاست­گذاران ورزشی، نظیر وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک و فدراسیون­های ورزشی که سازمان­های ذینفع این تحقیق را هم تشکیل می­دهند، با آگاهی از آن­ها و اتخاذ تدابیر و برنامه­ریزی­های اصولی و دست یابی به اهداف ورزش کشور، در توسعه هر چه بیشتر بعد قهرمانی گام بردارند. گفتنی است که هر چند در طرح جامع ورزش کشور­ و در بخش ورزش قهرمانی تلاش­هایی صورت­گرفته و به مواردی از قبیل استعدادیابی، مربیگری و فرصت­های رقابتی اشاره شده است، باوجود این باید اذعان کرد که  در این زمینه تحقیق جامعی تا کنون به انجام نرسیده است. بنابراین، علاوه بر نو بودن، اهمیت دیگر این تحقیق در آن است که برای مدیران و برنامه­ریزان این امکان فراهم می­شود تا برای توسعه ورزش و کسب کرسی­های بین­المللی با توجه به امکانات و منابع بالقوه کشور و مقایسه با کشورهای دیگر سیاست­های مناسبی اتخاذ کنند؛  به گونه­ای که هدف­های بلند­مدت، میان­مدت و کوتاه­مدت خود را بر اساس  عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تعیین نمایند.

روش شناسی پژوهش

روش این پژوهش، توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش، شامل مربیان، ورزشکاران و مدیران اجرایی چهار فدراسیون­ منتخب و همچنین مدیران کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش وجوانان بود که به طور غیر تصادفی هدفدار انتخاب شدند. با استفاده از جدول مورگان، 153 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. به همین منظور250پرسشنامه در بین جامعه آماری توزیع گردید که 172پرسشنامه برگشت داده شد و با حذف پرسشنامه­های مخدوش و غیر قابل استفاده،  درمجموع      داده­های 153پرسشنامه مورد بررسی قرارگرفت. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامۀ بررسی جو ورزش نخبگان[22] (دی بوسچر وهمکاران،2011) می­باشد. به منظور اندازه گیری روایی صوری و محتوایی، پرسشنامۀ مذکور پس از ترجمه و اعمال تغییراتی مختصر در اختیار اساتید مدیریت ورزشی قرار گرفت و از نظرات و پیشنهادات آنها به منظور تدوین پرسشنامۀ نهایی استفاده شد. به منظور تعیین پایایی، پرسشنامۀ طراحی شده بین30 نفر از نمونۀ تحقیق توزیع شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت(Cronbach’s Alpha=0/93). این پرسشنامه در قالب مقیاس لیکرت تدوین و به هریک از شاخص­ها ارزش عددی 1تا5 (خیلی کم=1 تا خیلی زیاد=5) اختصاص داده شده است. برای اندازه­گیری موفقیت­ورزشی از روش موفقیت مطلق[23] استفاده گردید. به موجب این روش، مدال­های کسب شده توسط تیم­ها، تبدیل به امتیاز شده است (طلا = 3، نقره = 2، برنز = 1) و مجموع امتیازات به دست آمده، به عنوان امتیاز کل(موفقیت ورزشی) بیان  می­شود(دی بوسچر،2011: 600-567).

برای تجزیه وتحلیل داده­ها، از بستۀ نرم افزاریspss19 و برای ارائه آمار توصیفی، از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد.

یافته­های پژوهش

یافته­های توصیفی مربوط به نمونۀ آماری نشان داد که میانگین و انحراف استاندارد سن آزمودنی­ها 87/11±33/36 می­باشد. این موضوع نشان می­دهد که اغب آزمودنی­های تحقیق جوان بودند. از لحاظ تحصیلات 5/8 درصد دیپلم و 6/87 درصد لیسانس و فوق لیسانس و 9/3 درصد دارای مدرک دکتری بودند. بنابراین بیشتر آزمودنی­ها دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. همچنین، 2/24درصد افراد گروه نمونه مربی،0/19 درصد مدیر و 8/56 درصد ورزشکار بودند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص­های اثرگذار و موفقیت ورزشی رابطه مثبت و معنی­داری وجود دارد. به منظور تحلیل اطلاعات، ابتدا مدل رگرسیون چندگانه با استفاده از روش گام به گام[24] اجرا شد و به دنبال آن با استفاده از تحلیل مسیر آثارمستقیم و غیرمستقیم متغیرهای برونزا  بر متغیرهای درونزا بررسی گردید. شکل1 و جداول 1 تا 3 نتایج مربوط به مدل تحلیل مسیر را نشان می­دهد.

 

 

شکل 1: مدل تحلیل مسیر شاخص­های اثرگذار برموفقیت ورزشی

 

همان­گونه که در شکل 1 مشخص است، بین دو متغیر برونزای حمایت مالی و محیط قهرمانی همبستگی معنی­داری مشاهده می­شود (634/0r=) و نیز با ضرایب اثر به ترتیب 457/0و048/ 0بر ساختار و سیاست­گذاری به طور غیرمستقیم برموفقیت ورزشی اثرگذار می­باشند. علاوه بر این، متغیرسیستم مربیگری با ضریب اثر348/0 بیشترین تأثیر و متغیرهای مشارکت ورزشی با ضریب استاندارد 035/0 و حمایت شغلی-ورزشی با ضریب اثر134/0کمترین تأثیر را به طور مستقیم برموفقیت ورزشی دارند.

جدول 1: مقادیر ضریب اثر غیر مستقیم متغیرهایی که برموفقیت ورزشی تاثیر گذار می­باشند

اثر متغیرها در مدل

مقدار برآورد

مقدار استاندارد شده

خطای استاندارد

t

P

حمایت­­­مالی بر روی ساختار و سیاستگذاری

294/

457/0

061/0

78/4

01/0>P

محیط قهرمانی بر روی ساختار و سیاستگذاری

044/0

048/0

087/0

508/0

05/0>P

 

جدول2: مقادیر ضریب اثر مستقیم ساختار و سیاستگذاری بر روی هر یک ازشاخص­های موفقیت ورزشی

اثر متغیرهادرمدل

مقدار برآورد

مقدار استاندارد شده

خطای استاندارد

t

P

ساختار و سیاستگذاری بر روی مشارکت­ورزشی

782/0

495/0

112/0

99/6

01/0>P

ساختار و سیاستگذاری ­بر روی­ سیستم ­استعدادیابی

347/0

288/0

094/0

69/3

01/0>P

ساختار و سیاستگذاری ­بر روی­ حمایت شغلی-ورزشی

399/0

272/0

115/0

47/3

05/0>P

ساختار وسیاستگذاری برروی­اماکن وتسهیلات­آموزشی

245/0

198/0

099/0

47/2

05/0>P

ساختار و سیاستگذاری بر روی­ توسعه مربیگری­

928/0

465/0

144/0

46/6

01/0>P

ساختار و سیاستگذاری ­بر روی­ رقابت­ ملی وبین­المللی

350/0

345/0

077/0

52/4

01/0>P

ساختار و سیاستگذاری برروی تحقیقات علمی

393/0

294/0

104/0

77/3

01/0>P

 

جدول 3: مقادیر ضریب ­اثرمستقیم هریک از شاخص­ها  بر روی موفقیت ورزشی

اثر متغیرها در مدل

مقدار برآورد

مقدار استاندارد شده

خطای استاندارد

t

P

مشارکت ورزشی بر روی موفقیت ورزشی

593/0

035/0

26/1

470/0

05/0>P

سیستم استعدادیابی بر روی موفقیت ورزشی

62/4

208/0

66/1

78/2

05/0>P

حمایت شغلی-ورزشی بر روی موفقیت ورزشی

44/2

134/0

29/1

98/1

05/0>P

اماکن وتسهیلات آموزشی بر روی موفقیت ورزشی

48/3

161/0

45/1

39/2

05/0>P

سیستم مربیگری بر روی موفقیت ورزشی

67/4

348/0

765/0

10/6

01/0>P

رقابت­های ملی وبین­المللی بر روی موفقیت ورزشی

95/5

225/0

795/1

31/3

05/0>P

تحقیقات علمی بر روی موفقیت ورزشی

61/3

180/0

517/1

38/2

05/0>P

 

بحثونتیجه­گیری

یافته­های پژوهش نشان داد که از دیدگاه ورزشکاران، مربیان و مدیران اجرایی رشته­های منتخب، عامل محیط قهرمانی با اثرکل(199/0) اثر مثبت و معنی داری بر موفقیت ورزشی تیم­ها دارد. گرین و همکاران (2008) در تحقیقی با عنوان "توسعه ورزش در استرالیا و فنلاند"، مداخلۀ دولت، نقش اسپانسرها و سرمایه گذاری وسیع و کنترل دوپینگ را از عوامل توسعه ورزش قهرمانی در استرالیا بیان کردند. دی­بوسچر وهمکاران(2011) در بررسی سیستم­های ورزش قهرمانی شش کشور، عامل محیط نخبگی را به عنوان یک عامل اثر گذار بر موفقیت ورزشی کشورها دانستند که این یافته­ها نیز با نتایج پژوهش حاضر همسو      می­باشد. مظفری و همکاران (1388) و غفوری(1388) گسترش رسانه­ها و توسعۀ پخش تلویزیونی    رشته­های ورزشی غیر فوتبال را- که یکی ازمؤلفه­های محیط نخبگی است- درتوسعۀ ورزش قهرمانی آن رشته با اهمیت یافته اند. سجادی وهمکاران(1390) در تحقیق خود  اهمیت نقش حمایت رسانه­های ورزشی را در موفقیت ورزشی تیم­ها بیان کرده­اند. پرینز و همکاران (2013)  در تحقیقی با عنوان "برآورد شاخص­های موفقیت ورزش ملی"، محیط قهرمانی را از شاخص­های اثر گذار بر موفقیت ورزش ملی دانستند که این یافته­ها با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. در کشور ما در سال­های اخیر به دلیل      علاقه­مندی زیاد جامعه به حمایت از ورزش قهرمانی و رشته­های مدال­آور، وجود سازمانی برای پاسخگویی به استراتژی­های ضد دوپینگ در کشور و همچنین کاهش تعداد ورزشکارانی که در کشور از دوپینگ استفاده می­کنند، این محیط نخبگی و قهرمانی از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.

برپایۀ یافته­های این پژوهش، ورزشکاران، مربیان و مدیران اجرایی رشته­های منتخب در تعیین اثر هر یک از شاخص­ها بر موفقیت ورزشی، حمایت مالی را با اثرکل(189/0)دارای  اثر مثبت و معنی دار بر موفقیت ورزشی تیم­ها دانسته اند. نتایج پژوهش­ سجادی و همکاران (1390) متغیر بودجه و امور مالی را در درجه آخر اهمیت برای توسعۀ ورزش قهرمانی جودو کشور از دیدگاه صاحب نظران نشان داده است که با یافتۀ پژوهش حاضر غیرهمسوست. دراین راستا بیکر(2007) هایدی و همکاران(2009) و دی­بوسچر و همکاران(2009) در پژوهش­های خود به این نتیجه رسیدند که حمایت مالی و فراهم بودن بودجۀ مالی لازم یکی از عوامل موفقیت و توسعۀ ورزش قهرمانی است. همچنین سوتریادو و شیلبوری(2009) یکی از     راه­های جذب افراد مستعد به ورزش قهرمانی را اعطای کمک مالی به آنان ذکر کرده­اند. اوکلی وگرین(2007) به این نتیجه رسیدند که موفقیت­های ورزشی در عرصۀ بین­المللی می­تواند موجب رونق اقتصادی کشور شود. ویکر و همکاران (2012) در بررسی عوامل موفقیت در المپیک، منابع مالی را از مهمترین عوامل موفقیت  کشورها دربازی­های المپیک بیان کردند. پرینز و همکاران (2013)  در تحقیق خود با عنوان "برآورد شاخص­های موفقیت ورزش ملی"، منابع مالی را از شاخص­های اثر گذار بر موفقیت ورزش ملی یافتند. گودرزی و همکاران(1390) در تحقیقات خود مبنی بر تدوین راهبرد توسعۀ ورزش قهرمانی استان­ها حمایت مالی از ورزشکاران نخبه را عاملی مهم در توسعۀ ورزش قهرمانی بیان کردند که این یافته­ها با نتایج پژوهش حاضر همسو می­باشد. از دلایل احتمالی اهمیت این عامل در بین نمونه­های تحقیق می­توان گفت که حمایت مالی کافی از فدراسیون­های ورزشی برای پیشبرد اهداف و همچنین تأمین مالی ورزشکاران نخبه و مدال­آور بسیار مهم و تأثیر گذار است، زیرا وزرشکاران بیشتر رشته­های مختلف ورزشی در کشور(به غیر از فوتبال) شرایط اقتصادی مناسبی ندارند و اهمیت عامل اقتصادی مانند کمک­های مالی و پاداش­های نقدی برای نخبگان ورزشی می­تواند به افزایش تمرکز آنها براهداف ورزش و ایجاد انگیزۀ مضاعف در بین آنان گردد.

براساس یافته­های پژوهش، عامل ساختار و سیاستگذاری ورزشی با اثرکل(271/0) بیشترین اثر را از دیدگاه ورزشکاران، مربیان و مدیران اجرایی رشته­های منتخب بر موفقیت ورزشی تیم­ها اثر دارد. سجادی وهمکاران(1390) مدیریت وبرنامه ریزی را عاملی مهم در توسعۀ ورزش قهرمانی جودو بیان کردند. مظفری و الهی(1388) و سوتریادو وشیلبوری(2009) تقویت برنامه­های توسعۀ ورزش در سطح پایه را یکی از عوامل تأثیرگذار در ورزش قهرمانی دانسته اند. سجادی(1386) اشکال در برنامه­ریزی و سازماندهی را از دلایل ناکامی تیم فوتبال جوانان یافته است. دی­بوسچر( 2007) بر این باور است کشورهایی که شانس واقعی موفقیت در ورزش قهرمانی را دارند باید سازماندهی مناسبی در ورزش داشته باشند. در واقع ساختار همسان و منسجم، یک پیش شرط اساسی برای استفادۀ مؤثر از منابع است. همفری وهمکاران (2012) هماهنگی عوامل نهادی و ساختاری  ورزش را از جمله مهمترین عوامل موفقیت کشورها دررقابت­های بین­المللی دانسته اند. کلامپنر(1994) خاطر نشان می سازد که سرمایه گذاری وسیع در ورزش قهرمانی تنها در صورتی می­تواند باعث موفقیت شود که از طریق سیاست گذاری و تعیین خط مشی مناسب و برخورداری از ساختار سازمانی قوی در جهت رسیدن به هدف هدایت شود. ویکر و همکاران (2012) در بررسی عوامل موفقیت در المپیک، رویکردهای یکپارچه  در ورزش را از مهمترین عوامل موفقیت کشورها در بازی­های المپیک بیان کردند. با این حال این یافته­ها با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد.کولینز و همکاران(2008) درمطالعۀ عوامل ساختاری ورزش نخبگان در نیوزیلند، ارتباط معنی­داری بین این عامل و موفقیت ورزشی نشان ندادند که نتیجه این مطالعه با نتیجۀ تحقیق حاضر همسو نبود. در کشور ایران     علی­رغم سرمایه­گذاری­هایی که دولت در ورزش داشته، به دلیل نامشخص بودن وضعیت ورزش قهرمانی از این نظر که کدام نهاد یا سازمان(کمیته ملی المپیک یا وزارت ورزش) متولی ورزش قهرمانی هستند، در عمل حرکت­های موازی­صورت می­گیرد و استفاده بهینه از منابع سرمایه­ای کشور به عمل نمی­آید که این می­تواند مورد بررسی دقیق­تر از سوی سیاست­گذاران ورزشی قرار گیرد.

طبق یافته­های پژوهش، مشارکت ورزشی با ضریب اثر(035/0) اثر مثبت و معنی­داری برموفقیت ورزشی تیم­ها دارد. شیلبوری و همکاران(2008) توسعۀ ورزش همگانی را زمینه­ای برای رشد ورزش قهرمانی   می­دانند و لزوم توسعۀ ورزش همگانی را بیش از ورزش قهرمانی متذکر می شوند. برنارد و بوش[25](2004) مشارکت در ورزش همگانی را زیربنایی برای ورزش قهرمانی می دانند و معتقدند که جمعیت ورزش قهرمانی و مشارکت مستقیم در ورزش­های سازمان یافته تأثیر بسیار بیشتری در توسعه ورزش قهرمانی دارد. دی­بوسچر و همکاران(2009) مشارکت ورزشی را زمینه­ای برای بروز استعدادهای ورزشی بیشتر دانستند. مول وهمکاران[26](1992) درمدل طراحی شدۀ خود پیوندی میان ورزش همگانی و قهرمانی ایجاد کردند که شامل یک پایه در قاعده (ورزش همگانی) و رأس، ورزش قهرمانی است که ورزش همگانی را بستر توسعۀ  ورزش قهرمانی دانستند. همفری وهمکاران (2012) مشارکت ورزشی را زمینه­ای برای پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان بیان کردند. بنابراین نتایج این پژوهش­ها با یافتۀ پژوهش حاضر همسو می­باشد. با توجه به یافته­های پژوهش شناسایی استعدادها باضریب اثر(208/0) اثر مثبت و معنی­داری برموفقیت ورزشی تیم­ها دارد. قاسمی(1384) استعدادیابی نوآموزان به روش­های علمی را از مهمترین عوامل مؤثر در توسعۀ ورزش قهرمانی ژیمناستیک دانست. سجادی و همکاران(1390) استعدادیابی، آموزش و پرورش ورزشکاران جودو را از با اهمیت­ترین عوامل پیشرفت ورزش قهرمانی جودو کشور معرفی کردند. غفوری(1388) نیز، در شناسایی عوامل اثر گذار بر توسعۀ ورزش قهرمانی به این نتیجه رسید که استعدادیابی یکی از شاخص­های مهم در توسعۀ ورزش قهرمانی است. سوتریادو و شیلبوری(2009)،کشف افراد علاقه­مند و با استعداد را از مهمترین عوامل مؤثر در توسعۀ ورزش قهرمانی استرالیا دانست. دی بوسچر(2011) بیان کرد که به طور کلی همۀ سازمان­های ملی ورزشی اذعان دارند که استعدادیابی نقش بسیار مهمی در تضمین آیندۀ ورزشی آن­ها جهت جایگزینی ورزشکاران قهرمان بازنشسته دارد. لذا نتایج پژوهش­های فوق با یافتۀ پژوهش حاضر همخوانی دارند.

با توجه به نتایج به دست آمده، حمایت شغلی- ورزشی با ضریب اثر(134/0) اثر مثبت و معنی­داری برموفقیت ورزشی تیم­ها دارد. رابینسون(2009) نشان داد که یک مرکز مربوط به ورزشکاران المپیک در کانادا، به ورزشکاران نخبۀ این کشور کمک می­کند تا برای دوره بازنشستگی آماده شوند. دی بوسچر و همکاران(2011) درپژوهش خود یکی از عوامل مهم در پرورش افراد نخبه را حمایت از ورزشکاران در دوران قبل و بعد از قهرمانی در زمینه­های مختلف بیان کرد تا ورزشکاران بتوانند در دورۀ ورزش خود بدون هیچ دغدغه­ای به ورزش قهرمانی بپردازند. سجادی(1390) حمایت از منابع انسانی از جمله تأمین آتیۀ ورزشکاران را از مهمترین عوامل توسعۀ ورزش قهرمانی جودو معرفی کرد که با نتایج پژوهش حاضر همخوانی دارد. خدمات حمایتی سهم مؤثری بر عملکرد ورزشکاران نخبه دارد و محیطی که ورزشکاران را از جنبه­های مختلف حمایت می­کند احتمال موفقیت بین­المللی آن­ها را افزایش می­دهد. بنابراین با توجه به اینکه در ایران نیز طبق آیین نامه، قهرمانان رقابت­های جهانی و المپیک، از تسهیلاتی مانند تسهیلات تحصیلی و غیره می­توانند استفاده کنند، باید فدراسیون­ها با کمک وزارت ورزش وجوانان و کمیته ملی المپیک از طریق تدوین راهکارهای مناسب به این مهم جامۀ عمل بپوشانند تا عملکرد و بهره­وری ورزشکاران نخبه ارتقا یابد. طبق یافته­های پژوهش، اماکن و تسهیلات آموزشی و تمرینی با ضریب اثر(161/0) اثرمثبت و معنی­داری برموفقیت ورزشی تیم­ها دارد. اکبری آرمند(1374) و قاسمی (1384) داشتن سالن­ها و تأسیسات اختصاصی را در موفقیت رشتۀ ورزشی تأثیرگذار دانسته­اند. غفوری(1388) اشاره می­کند که در زمینۀ عوامل بنیادی توسعۀ ورزش قهرمانی ایجاد مراکز مخصوص ورزش حرفه­ای، از عوامل تأثیرگذار برتوسعۀ ورزش قهرمانی است. سجادی وهمکاران(1382) دسترسی به باشگاه­های تخصصی و مکان­های مجهز را از عوامل موفقیت کاروان ورزشی می­دانند. سوتریادو وشیلبوری(2009) فراهم آوردن شرایط تمرینی مناسب را از مهمترین عوامل پیشرفت و موفقیت ورزشکاران نخبه عنوان کردند. ویکر وهمکاران (2012) در بررسی عوامل موفقیت در المپیک، اماکن و تسهیلات تمرینی را مهمترین عوامل موفقیت  کشورها دربازی­های المپیک بیان کردند. پرینز و همکاران (2013) تسهیلات تمرینی را از شاخص­های اثر گذار بر موفقیت ورزش ملی دانسته اند که با نتایج تحقیق حاضر همسو    می­باشد. بنابراین در صورت وجود اماکن و تسهیلات آموزشی کافی در کشور، تعداد زیادی از علاقه­مندان می­توانند در برنامه­های ورزشی شرکت کنند و از بین این افراد ورزشکاران نخبه برای حضور در عرصه­های قهرمانی انتخاب شوند. بر پایۀ یافته­های پژوهش، متغیر سیستم مربیگری با ضریب اثر(348/0) اثر مثبت و معنی­داری بر موفقیت ورزشی تیم­ها دارد. قاسمی(1384)، محمدتقی پورطهرانی(1386) و دی بوسچر(2009) افزایش و ارتقای سطح دانش مربیان را از عوامل توسعۀ ورزش قهرمانی برشمردند. مظفری(1388) ایجاد نظام مربیگری نوین را از راه­کارهای افزایش پیشرفت نظام توسعۀ ورزش قهرمانی در کشور می­داند. گولد و همکاران[27](1999) در تحقیق خود با عنوان "ارزیابی استراتژی­های اثر گذار بر عملکرد ورزشکاران" دریافتند که مربیان یکی از مهم­ترین عوامل موفقیت می­باشند. سوتریادو (2009) بیان می­کند که مربیان قلب و روح ورزش قهرمانی هستند. ویکر وهمکاران (2012) استفاده از مربیان  و     روان­شناسان در کنار تیم­ها را مهمترین عوامل موفقیت  کشورها در بازی­های المپیک معرفی کردند. همچنین پرینز و همکاران (2013) عامل مربیگری را از شاخص­های اثر گذار بر موفقیت ورزش ملی بیان کردند. یافتۀ پژوهش حاضر همسو با یافته­های پژوهش­های یاد شده می­باشد. از آن جا که این عامل در این پژوهش از دید صاحب­نظران بیشترین اثر را برموفقیت ورزشی دارد، لذا استفاده از مربیان ورزشی نخبه در این سطح و همچنین ارزیابی عملکرد مربیان و طبقه بندی آنها جهت ایجاد انگیزه بیش از پیش احساس می­گردد. بر اساس یافته­های پژوهش، متغیر رقابت­های ملی و بین­المللی با ضریب اثر(225/0) اثر مثبت و معنی­داری برموفقیت ورزشی تیم­ها دارد. بیکر و لوگان(2007) رقابت­ها و رویدادهای ورزشی را به عنوان سنگ پایه موفقیت­های بین­المللی بیان کرده­اند. هایدی وهمکاران(2009) نشان دادند برگزاری اردوهای تدارکاتی کریکت در موفقیت این تیم نقش اساسی داشته است. دی بوسچر وهمکاران(2011) افزایش شرکت ورزشکاران در رقابت­های بین­المللی را از عوامل مهم پیشرفت و موفقیت در ورزش دانسته اند. پرینز وهمکاران (2013) شرکت ورزشکاران در رقابت­های ملی و بین­المللی را عاملی جهت بهبود مهارت ورزشکاران بیان کردند. سجادی و همکاران(1390) برگزاری اردوهای بلند مدت و مسابقات درون مرزی را از عوامل پیشرفت ورزش قهرمانی جودوی کشور دانستند. این یافتۀ پژوهش نیز با یافته­های فوق همخوانی دارد. با توجه به اینکه یکی از عوامل موفقیت ورزشکاران در رویدادهای بزرگ، تدارک اردوها و مسابقات دوستانۀ متعدد است و نیز در کشورهای توسعه یافته، بعد از اتمام مسابقاتی نظیر المپیک، ورزشکار به حال خود رها نمی­شود و فدراسیون برای مسابقات پیش­ روی خود برنامه­های مدونی دارد، بنابراین برگزاری لیگ­های منسجم و منظم در رشته­های انفرادی نیز در کشور ما احساس می­شود. درانتها نتایج نشان داد متغیر تحقیقات علمی باضریب اثر(180/0) اثر مثبت و معنی­داری برموفقیت ورزشی تیم­ها دارد. یانگ- مینگ لینگ(1990) دسترسی به اطلاعات جدید و پژوهش­های علمی را به عنوان یک عامل مهم برای موفقیت ورزش­های قهرمانی قلمداد نمودند. پرینز و همکاران (2013) تحقیقات علمی را از شاخص­های اثر گذار بر موفقیت ورزش ملی بیان کردند. دی بوسچر و همکاران(2011) رشد پژوهش­های علمی در رشته­های ورزشی را عامل موفقیت ورزش­های قهرمانی دانستند. هایدی و همکاران(2009) و قاسمی(1384) به تأثیر کمیته­های تحقیقاتی بر موفقیت در رشته­های ورزشی اشاره دارند. سجادی(1390) نیز به تأثیرکارگاه­ها و برنامه­های علمی- آموزشی و راه اندازی کمیتۀ تحقیقات و انجام پژوهش در پیشرفت ورزش قهرمانی جودوی کشور اشاره داشته است. از این رو، می­توان نتایج پژوهش حاضر را با این یافته­ها همسو دانست. پس ارتباط متقابل و دوسویه بین بخش­های پژوهشی- علمی و اجرایی در ورزش کشور به خصوص در سطح ورزش قهرمانی می­تواند موجب ارتقای سطح عملکرد و اثربخشی شود.

به طور کلی نتایج پژوهش نشان داد که  همۀ شاخص­ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر موفقیت ورزشی تیم­ها اثر مثبت و معنی­دار دارند. همچنین، تمامی متغیرهای مدل توانسته اند همسویی خود را با قریب به اتفاق اسناد ادبیات تحقیق به اثبات برساند. همچنین، نزدیکی نتایج با مدل­ مفهومی spliss که توسط دی بوسچر و همکاران (2011) پیشنهاد شده است، قابل توجه بود. در نهایت، با توجه به اثر گذار بودن شاخص­های فوق بر موفقیت ورزشی تیم­ها، سیاست­گذاران ورزشی می­توانند با استفاده از تحلیل انجام گرفته و با تدوین برنامه­های راهبردی به توسعه ورزش نخبگان کمک کنند. همچنین، پیشنهاد        می گردد که برای مدیران و برنامه­ریزان این امکان فراهم آوده شود که برای توسعه ورزش و کسب    کرسی­های بین­المللی با توجه به امکانات و منابع بالقوه کشور و مقایسه با کشورهای دیگر سیاست­های مناسبی اتخاذ نمایند؛ به گونه­ای که هدف­های بلند­مدت، میان­مدت و کوتاه­مدت خود را بر اساس  عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تعیین نمایند.

  • منابع

    • اکبری آرمند، علی .(1374). "توصیف وضعیت ورزش تنیس روی میزمردان کشور".  پایان نامه کارشناسی ارشد،. دانشگاه تربیت معلم تهران. ص.77-81.
    • محمد تقی پورطهرانی، پروانه .(1386). "مقایسه دیدگاه ورزشکاران، مربیان وصاحب نظران در مورد راهکارهای پیشرفت ورزش تکواندو زنان کشور". پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. ص63-42.
    • مظفری، امیراحمد؛ الهی، علیرضا و قره، محمدعلی .(1388). "نظام جامع توسعه ورزش قهرمانی". طرح پژوهشی، پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، تهران.
    • سید عامری، میر حسن و جامعی، فاطمه .(1393). "تبیین عوامل مؤثر در گرایش مردم به ورزش­های همگانی و قهرمانی با تأکید برنقش رسانه­های جمعی از دیدگاه کارشناسان تربیت بدنی استان کردستان". نشریه پژوهش­های کاربردی در مدیریت ورزشی. شماره1، تابستان 1393، ص.61-72.
    • حیدرعلی، هومن .(1388). مدل‌یابی معادلات ساختاری باکاربرد نرم‌افزار لیزرل. چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت
    • سجادی، سید نصرالله .(1386). "بررسی علل ناکامی تیم‌های ملی فوتبال جوانان در مسابقات آسیایی 1978-"1998. طرح پژوهشی، پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.ص74-53
    • سجادی، سید نصرالله .(1382). "بررسی نحوه اجرای برنامه­های تمرینی تیم ملی دو ومیدانی و شمشیربازی به منظور شرکت در بازی­های آسیایی2002پوسان". طرح پژوهشی، پژوهشکده تربیت بدنی وعلوم ورزشی، تهران.ص.65-44
    • سجادی، سید نصرالله؛ محمودی، احمد؛ ساعت­چیان، وحید و حاجی آخوند زاده، مسعود .(1390). "بررسی اولویت وراهکارهای پیشرفت ورزش قهرمانی جودوی کشور از دیدگاه صاحبنظران". نشریه مدیریت ورزشی. دورۀ6، شماره2،ت ابستان1393،246 -.231
    • عیدی، حسین و رمضانی‌نژاد، رحیم .(1388). " تحلیل فرآیند مدیریت ورزشکاران نخبه".  سومین کنگره ملی مدیریت منابع انسانی در ورزش. شهرکرد، 19 -20 آبان.ص11-7.
    • غفوری، فرزاد .(1382). "تعیین عوامل مؤثر برگرایش به ورزش همگانی و قهرمانی برای تعیین راهبردهای ورزش ژیمناستیک کشور". رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.تهران.ص.63-57.
    • قاسمی، محمدهادی .(1384). "مقایسه دیدگاه ورزشکاران، مربیان و صاحب‌نظران درمورد راهکارهای پیشرفت ورزش ژیمناستیککشور". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم. ص46-28.
    • قراخانلو، رضا و قراخانلو، احسان .(1387). سیاست­گذاری و اولویت بندی در توسعه ورزش قهرمانی. تهران: کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران
    • گودرزی، محمود؛ سیف­پناهی­شعبانی، جبار؛ حمیدی، مهرزاد و خطیبی، امین .(1390). "طراحی وتدوین راهبرد توسعه ورزش قهرمانی استان کردستان". نشریه مدیریت ورزشی. بهار1390، شماره8، ص.73-57
    • هادوی، فریده. (1378). "تحلیل منتخبی از روش های استعدادیابی برای دوهای سرعت واستقامتی در پسرانجوان،".رساله دکتری، دانشگاه تهران. ص62-48.
      • Bernard, A.B & Busse, M. R. (2000). "Who wins the Olympic games: Economies and medal totals". Review of Economics and Estatistics. 86(1), 413-417.
      • Baker, J., & Logan, A. J. (2007). "Developmental contexts and sporting success: Birth date and birthplace effects in national hockey league draftees 2000-2005". British Journal of Sports Medicine, 41,515-517.
      • Bergsgard, N.A., Houlihan, B., Mangset, P., Nodland, S.I. & Rommetveldt, H. (2007). Sport policy.A comparative analysis of stability and change. London: Elsevier,139-151
      • Clumpner, R.A. (1994). 21ste century success in international competition. In R. Wilcox (Ed.), Sport in the global village (pp.298-303). Morgantown, WV: FIT.
      • Collins, SNew Zealand. In B. Houlihan & M.Green. (2008). Comparative elite sport development. (pp.27-52). London: Elsevier.
      • De Bosscher, V., De Knop, P., Van Bottenburg, M. (2007). "Sports Policy Factors Leading to International Sporting Success". Ph.D dissertation, University of Brussels, Be: Vubress,104-119
      • De Bosscher, V., De Knop, P., Van Bottenburg, M., Shibli, S., Bingham, J. (2009). "Explaining international sporting success: An International comparison of elite sport systems and policies in six countries". Sport Management Review, 6,2, 185-215.
      • De Bosscher, V., De Knop, P., van Bottenburg, M., Shibli, S., & Bingham, J. (2011)."Developing a Method for Comparing the Elite Sport Systems and Policies of Nations: AMixed Research Methods Approach". Journal of Sport Management, Vol. 24 P.567-600.
      • Humphreys, B., Maresova, K., & Ruseski, J. (2012). Institutional factors, sport policy, and individual sport participation: An international comparison. (Working Paper No. 2012-01).pp.222-237.
      • Kalliopi, Popi, Christine, Green, David, Shilbury. (2009). "Sport Development. Systems, Policies and Pathways: An Introduction to the Special Issue". Sport Management ­Review, Volume 11, Issue 3, November 2009, Pages 217–223
      • Gibbons, T., McConnel, A., Forster, T., Riewald, S.T., & Peterson, K. (2003). "Reflections on success: US Olympians describe the success factors and obstacles that most influenced their Olympic development". Report phase II, United States Olympic Committee. USOC.
      • Gould, D., Guinan, D., Greenleaf, C., Medbery, R. & Peterson, K. (1999). "Factors influencing Olympic performance: perception of athletes and coaches from more and less  successful teams". The Sport Psychologist. 13, 371-394
      • Green, M. and Collins, S. (2008). "Policy, Politics and Path Dependency: Sport Development in Australia and Finland". Sport Management Review. 11,225.251.
      • Hyde, K. & Pritchard, A. (2009). "Twenty cricket: An examination of the critical success factors in the development of the competition". International Journal of Sports Marketing & Sponsorship, p. 113–136.
      • Morton, R.H. (2002). "Who won the Sydney 2000 Olympics? An allometric approach". The Statistician, 51, 147-155.
      • Oakley, B., & Green, M. (2007). "The production of Olympic champions: International perspectives on elite sport development system". European Journal for Sport Management, Vol. 8, P.83–105.
      • Prinz, J., & von Hanau, T. (2013). "Estimating the indicators of national sporting success". Sport Management Review, 15(2),pp. 200–210.
      • Porter, M.E. (1990). The competitive advantage of nations. London: the Macmillan Press LTD,78-96
      • Rosselet, S. (2008). Methodology and principles of analysis. IMD World Competitiveness yearbook. Retreived August 2nd, 2008 from the IMD
      • Robinson, L.and Bo”hlke, N. (2009). "Benchmarking of elite sport Systems". Management Decision. Vol. 47, No. 1. Pp. 67-84.
      • Sotiriadou, K., and Shilbury, D. (2009). "Australian Elite Athlete Development: An Organizational Perspective". Sport Management Review. Vol: 12. P. 137–148.
      • Shibli, S., Bingham, J. (2008). "A forecast for the performance of China in the Olympic Games 2008 and the underlying performance management issues". Managing Leisure, 13, 1-21.
      • Van Bottenburg, M. (2009). Het topsportklimaat in Nederland[The elite sports climate in the Netherlands]. Hertogenbosch, the Netherlands: Diopter-Janssens and van Bottenburg bv,111-129
      • Wicker, P., Hallmann, K., Breuer, C., & Feiler, S. (2012). "The value of Olympic success and the intangible effects of sport events—A contingent valuation approach in Germany". European Sport Management Quarterly, 12(4),pp.337–355.
      • Yang, Mingling .(1990). "Summary of Chinese men Gymnastics team in the 25th Gymnastics championship". Chinese Sports Science and Technology. Vol.5. P. 1-6