Document Type : Original Article
Authors
1 Ph.D. in Sport Management, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Ph.D., Associate Professor, Sport Management Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Abstract
The study is to predict the sports commitment of physical education students based on environmental factors. This is a descriptive study as a research strategy, in terms of execution path of Correlation type, in terms of time is a section, as data collection is a field, in terms of purpose is applied and in terms of outcomes it is prospective one. The statistical population of the study was all physical education students of physical education faculty in Islamic Azad University of Central and Northern Tehran and Research Science Branches (680 people). According to the Morgan table, 382 people were selected as a statistical sample. Accordingly, due to lack of cooperation (12 students), 370 students were randomly selected as sample. The Athletic Commitment Questionnaire of Scanlan et al. (1993) and the Environmental Factors Questionnaire of Reimers et al. (2006) were used to collect data. Content validity of the questionnaire approved by 10 professors of physical education and the reliability of the questionnaire was 0.82 and 0.81 respectively for the Cronbach's alpha coefficient for the sports commitment questionnaire and the environmental factors. To analyze the data, descriptive statistics (frequency and percentage of frequency, mean and standard deviation), and inferential statistics of Kolmogorov-Smirnov test, Spearman correlation coefficient and regression were used by SPSS software. According to the Spearman test, there is a significant and direct relationship between environmental factors and sport commitment of physical education students. The coefficient of determination (R2) shows that 25% of the total variance sport commitment changes related to environmental factors. Also, the results of regression test showed that the environmental factor has the ability to predict student sports commitment.
Keywords
پیشبینی تعهد ورزشی دانشجویان تربیت بدنی بر اساس عوامل محیطی
شهرزاد اسماعیلی[1]
فریده اشرف گنجویی[2]
علی زارعی[3]
تاریخ دریافت مقاله: 9/3/1396
تاریخ پذیرش مقاله:3/5/1396
مقدمه
امروزه در جهان ورزش، برندهها و بازندهها اغلب با دهمهایی از ثانیه یا فقط یک شوت یا یک خطای بحرانی از یکدیگر جدا میشوند و در سطوح بالای رقابتی، سطح مهارت اغلب برابر و یکسان است. در نتیجه، آنچه سبب تمایز ورزشکاران موفق از کمتر موفق میشود، مهارتهای روانشناختی است (گیل، 1998؛ ترجمه خواجوند، 1383). تعهد ورزشی به عنوان یک ساختار روانشناختی، نشاندهنده میل و خواست فرد جهت شرکت مستمر در فعالیت های ورزشی است و به حالت روانشناختی که نشان دهنده میل به مشارکت مستمر در فعالیت های ورزشی است گفته میشود(حقیقی،1393). تعهد ورزشی منعکس کننده نیروهای انگیزشی فرد برای ادامه مشارکت و نشان دهنده اهمیت زیرساختهای روانی مبتنی بر پافشاری بر ادامه یک رفتار یا فعالیت معین است که میتواند مربوط به یک برنامه ورزشی، یک رشته ورزشی و یا تعهد به شرکت مستمر در انواع فعالیت های ورزشی باشد (جانسون[4]، 2001). لین[5] (2005) در زمینه تعهد ورزشی آن را جزئی از خلق ورزشکار و مجموعه ای از احساسات پایدار دانسته که از نظر شدت و مدت متغیر است و معمولاً آن را طولانیتر از هیجان در نظر میگیرند و عاملی میدانند که در ارزیابی، تفسیر یک موقعیت روانشناختی و چگونگی عملکرد در گذشته، حال و آینده مداخله میکند. محتوای خلق و خو به گونهای است که بر شناخت و رفتار افراد و موفقیت و شکست آنها در موقعیت های بیرونی تأثیرگذار است. بنابراین، تعهد نگرش و حالت روانی است که به‌منظور توصیف تمایل افراد به رفتارهای مشخص استفاده میشود. درواقع، این مفهوم نشاندهنده میزان پشتکار و پایداری[6] افراد برای ادامه مشارکت در یک رفتار خاص است. از دیدگاهی دیگر، تعهد نوعی احساس وابستگی و تعلق‌خاطر به رفتاری خاص است. با توجه به آنچه در مورد مفهوم تعهد گفته شد، استفاده از این واژه برای مطالعه و پژوهش در زمینه تداوم مشارکت در ورزش مفید به نظر میرسد (میرحسینی و همکاران، 1391). در این راستا پژوهش هاش اسکانلان[7] و همکاران (1993) با بهره‌گیری از مبانی نظری تعهد در رفتار سازمانی و اجتماعی (گیل، 1998) و کاربرد مفهوم تعهد در زمینه‌های ورزشی، به ارائه مدل تعهد ورزشی[8] منجر شد(کاسپر و بابکز[9]،2008). در این مدل، پنج عامل به عنوان مؤلفه‌های اصلی تعیین‌کننده تعهد ورزشی منظور شده که با اقتباس از نظریه‌های تئوری تبادل اجتماعی[10]، مدل روابط بین فردی کلی[11](1983) و مدل سرمایهگذاری روزبولت[12] (1980) به دست آمده است. این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: لذت ورزشی[13]، سرمایهگذاری شخصی[14]، فشارهای اجتماعی[15]، مشغولیات جایگزین[16] و فرصتهای مشارکت[17] (اسکانلان و همکاران،2003).
از سوی دیگر، امروزه به‌طور سنتی تلاش ها برای مقابله با بی‌تحرکی نوجوانان، اغلب متمرکز بر تدارک اطلاعات، آموزش و برنامههای مشاوره و بدون درک عمیقی از نقش متغیرهای فردی، اجتماعی و محیطی مؤثر بر فعالیت جسمانی نوجوانان بوده است. ازاین‌رو، فهم سهم هر یک از عوامل مؤثر بر فعالیت جسمانی در قلمرو متغیرهای روانشناختی چون عوامل محیطی در سال‌های اخیر مورد تأکید محققان قرارگرفته است (کیم و کاردینال[18]،2010). تأثیر عوامل محیطی بر پدیده‌های اجتماعی انکارناپذیر است، زیرا محیط همانند بستر و زمینه‌ای است که پدیدۀ اجتماعی در آن اتفاق می‌افتد و از عوامل محیطی تأثیر می‌پذیرد و بر آن تأثیر می‌گذارد (صفاری،1391) بر اساس، مدل های بوم شناختی- اجتماعی[19]، عوامل محیطی- مانند وجود فضاهای ورزشی و امکان دسترسی به آن- دارای اهمیتی خاص در رفتارهای مرتبط با سلامت میباشند. مدلهای بوم شناختی کنش‌های مربوط به سلامت و فعالیت های جسمانی را حاصل تعامل بین فرد و محیط میدانند. بر این اساس، محیط فیزیکی فراهم‌کننده فرصتهای بالقوه و یا ایجادکننده موانع برای سبک زندگی فعال است (ریمرز[20] و همکاران، 2012).
در ایران اغلب پژوهش‌ها در مورد عوامل بازدارنده فعالیت جسمانی و بررسی دلایل مشارکت (سعیدی، 1390) و عدم مشارکت (نادریان جهرمی و هاشمی، 1388) است و کمتر عوامل موثر بر تعهد در فعالیت های ورزشی، نقش عوامل اجتماعی، محیطی و فردی (تیموری و همکاران، 2010) مورد بررسی قرار گرفته شده است. یوسفی و همکاران (1393) طی تحقیقی با عنوان «عوامل محیطی و روانشناختی- اجتماعی همبسته با فعالیت جسمانی در اوقات فراغت دانش‌آموزان» به این نتیجه رسید که همه متغیرهای محیطی و روانی-اجتماعی، به طور معنیداری باهم همبستگی متقابل و با فعالیت جسمانی رابطه معناداری دارند. کلیه شاخص‌های برازش مدل در دامنه قابل قبولی بوده و به ترتیب عوامل حمایت اجتماعی (دوستان)، خودکارآمدی فعالیت جسمانی و دسترسی به محیط ورزشی، دارای ضریب تأثیر معنادار و پیشبینی کننده فعالیت جسمانی در اوقات فراغت بودند. کاسپر و بابکز[21] (2008) طی تحقیقی با عنوان «پیشبینی کنندگان دموگرافیک تعهد ورزشی شرکت‌کنندگان تفریحی تنیس» نشان دادند که متغیرهای شخصی، اجتماعی و اقتصادی به طور مستقیم بر تعهد ورزشی تأثیر می‌گذارند و تعهد در بین شرکت‌کنندگان در ورزش متفاوت است، اما در تمام بخش‌ها، لذت و فرصتهای مشارکت بیش‌ترین اهمیت را داشتند. همچنین افزایش زمان صرف شده در ورزش و سرمایه‌های پولی تعهد ورزشی را افزایش میدهد. کیم و کاردینال[22](2010) نیز در تحقیق خود نشان دادند سهم هر یک از عوامل موثر بر فعالیت جسمانی در قلمرو متغیرهای روانشناختی اجتماعی و محیطی (عوامل محرک تغییر) در سال‌های اخیر مورد تاکید محققان قرار گرفته است. با توجه به اینکه تعهد نیز مانند شروع فعالیت بدنی اهمیت بسزایی دارد و افراد برای دستیابی به مزایای کامل تندرستی باید به صورت منظم و مستمر تمرینات ورزشی را ادامه دهند و چون عوامل محیطی از عوامل مهم در افزایش تعهد ورزشی به خصوص در جوانان- که هسته اصلی جامعه وآینده سازان هستند- میباشد، لذا در این مطالعه به دنبال پیش بینی تعهد ورزشی بر اساس عوامل محیطی میباشیم.
روش شناسی پژوهش
از آنجا که هدف این تحقیق پیشبینی تعهد ورزشی از طریق عوامل محیطی است، پژوهش حاضر از حیث راهبرد از نوع توصیفی، به لحاظ مسیر اجرا از نوع همبستگی، به لحاظ زمان مقطعی، از حیث نحوه گردآوری دادهها میدانی و از نظر هدف کاربردی و از نظر نتایج آیندهنگر میباشد. جامعه آماری تحقیق را کلیه دانشجویان تربیتبدنی ورزشکار دانشکده تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، شمال وعلوم تحقیقات تشکیل میدادند که تعداد آنها حدود 680 نفر میباشد. بر اساس حجم جامعه آماری مطابق با جدول مورگان، تعداد 382 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به علت عدم همکاری برخی افراد (12نفر) تعداد 370 نفر از دانشجویان به صورت تصادفی طبقهای به عنوان نمونه انتخاب شدند؛ به طوری که ابتدا واحدهای جامعه مورد مطالعه در طبقه‌هایی که از نظر صفت متغیر همگن‌تر بودند، گروه بندی شدند تا تغییرات آنها در درون گروه‌ها کمتر شود. پس از آن از هر یک از طبقه‌ها تعدادی نمونه انتخاب شد. برای سنجش تعهد ورزشی از پرسشنامه تعهد ورزشی اسکانلان و همکاران (1993) استفاده گردید. این پرسشنامه مشتمل بر 26 سؤال 5 گویه ای میباشد. ضریب همسانی درونی آن بین 95/0 گزارش شده است. در بررسی اعتبار سازه‌ای پنج خرده مقیاس آن شامل لذت، تنوع‌طلبی، سرمایهگذاری شخصی، الزام اجتماعی و فرصت مشارکت تأیید و ضریب آلفای خرده مقیاس‌های آن بین 93/00 و برای کل مقیاس 90/0 گزارش گردیده است. همچنین برای سنجش عوامل محیطی از پرسشنامه 12 سوالی عوامل اجتماعی محیطی رمیرز و همکاران (2012) که برای تعیین نقش عوامل محیطی در فعالیت جسمانی استفاده گردیده، بهره گیری شده است. سوالات این پرسشنامه در طیف 4 گزینه‌ای از یک (به هیچ‌وجه) تا چهار (زیاد) قرار دارد که در این تحقیق سوالات 9-12 پرسشنامه ذکر شده مربوط به عوامل محیطی میباشد. برای اعتبار محتوایی و صوری از تأیید استادان راهنما، مشاور و صاحب نظران حوزه مدیریت ورزشی استفاده شده است. همچنین، جهت پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که برای پرسشنامه تعهد ورزشی 82/0 و عوامل محیطی 81/0 میباشد. اطلاعات حاصل از دادههای مربوط به پرسشنامهها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانیها و درصد فراوانیها، میانگین و انحراف معیار) و در بخش آمار استنباطی، از آزمون کلموگراف– اسمیرنوف برای آزمون طبیعی بودن توزیع دادههای تحقیق و برای بررسی ارتباط بین متغیرها با توجه به دادههای غیر نرمال از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. همچنین کلیه تحلیلهای آماری با استفاده از نرمافزارهای اسپیاساس نسخه 22 انجام گرفت (05/0≥p).
یافته های پژوهش
جدول 1: توزیع نمونه آماری پژوهش بر حسب وضعیت تأهل
|
متغیر |
مجرد |
متأهل |
زن |
مرد |
زیر 20 سال |
21 تا 30 سال |
|
فراوانی |
350 |
20 |
186 |
184 |
261 |
109 |
|
درصد |
6/94 |
4/5 |
3/50 |
7/49 |
5/70 |
5/29 |
مقادیر جدول بالا بیانگر این است 6/94 درصد از نمونه آماری پژوهش را مجردها و 4/5 درصد را متأهلها تشکیل دادهاند. همچنین، 3/50 درصد از نمونه آماری پژوهش را زنها و 7/49 درصد را مردها تشکیل دادهاند. یافته های توصیفی بیانگر این است که 5/70 درصد از نمونه آماری پژوهش کمتر از 20 و 5/29 درصد 21 تا 30 سال سن دارند. بنابراین، افراد دارای سن کمتر از 20 سال درصد بیشتر و افراد دارای سن 21 تا 30 سال درصد کمتری از نمونه آماری پژوهش را تشکیل دادهاند(جدول 1).
جدول 2: توصیف متغیر تعهد ورزشی و ابعاد آن؛ عوامل محیطی با استفاده از شاخصها
|
متغیر |
شاخص |
|||
|
میانگین |
انحراف معیار |
کجی |
کشیدگی |
|
|
کل تعهد ورزشی |
110/3 |
532/0 |
259/0- |
246/0- |
|
تعهد ورزشی |
415/3 |
673/0 |
292/0- |
149/0- |
|
لذت ورزشی |
420/2 |
904/0 |
482/0 |
244/0- |
|
مشغولیات جایگزین |
943/2 |
866/0 |
239/0- |
061/0- |
|
سرمایهگذاریشخصی |
316/3 |
658/0 |
137/0- |
008/0 |
|
محدودیتهای اجتماعی |
088/3 |
789/0 |
180/0- |
042/0- |
|
فرصتهای مشارکت |
369/3 |
559/0 |
156/0 |
096/0 |
|
عوامل محیطی |
347/3 |
736/0 |
115/0- |
086/0- |
بر حسب مقادیر یافتههای توصیفی بالا:
1) میانگین متغیر تعهد ورزشی و ابعاد آن در نمونه آماری پژوهش بالاتر از میانگین فرضی (3)[23] است؛ به عبارت دیگر، نمونه آماری تعهد ورزشی و ابعاد آن را بالاتر از حد متوسط ارزیابی کردهاند.
2) مقدار شاخص انحراف معیار مربوط به متغیر تعهد ورزشی و ابعاد آن بیانگر پراکندگی در حد متوسط دادههای این متغیر از شاخص میانگین است.
3) مقدار منفی شاخص کجی متغیر تعهد ورزشی و ابعاد آن بیانگر تمایل دادههای این متغیرها به سمت مقادیر بالاتر از میانگین و مقدار مثبت این شاخص در ارتباط با بعد فرصتهای مشارکت گویای تمایل دادههای این متغیر به سمت مقادیر پایینتر از میانگین است. مقدار منفی شاخص کشیدگی متغیر تعهد ورزشی و دیگر ابعاد به جز سرمایهگذاری شخصی بیانگر توزیع نسبتاً مسطح دادههای این ابعاد و مقدار مثبت این شاخص در ارتباط با سایر ابعاد نشان دهنده توزیع نسبتاً برآمده دادهها این بعد در نمونه آماری پژوهش است. بر حسب مقادیر یافتههای به دست آمده، میانگین متغیر عوامل محیطی در نمونه آماری پژوهش بالاتر از میانگین فرضی و بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. همچنین، مقدار شاخص انحراف معیار مربوط به متغیر نیروهای محرک تغییر و ابعاد آن بیانگر پراکندگی در حد متوسط دادههای این متغیر از شاخص میانگین است.
در این قسمت از تحلیل آماری دادههای پژوهش ابتدا از حیث وضعیت نرمال بودن بررسی میشود .
جدول 3: وضعیت نرمال بودن دادهها
|
متغیر |
تعداد |
Z کولموگروف – اسمیرنف |
Sig |
|
|
تعهد ورزشی |
370 |
108/0 |
001/0 |
|
|
لذت ورزشی |
370 |
111/0 |
001/0 |
|
|
مشغولیات جایگزین |
370 |
132/0 |
001/0 |
|
|
سرمایه گذاری شخصی |
370 |
116/0 |
001/0 |
|
|
فشار اجتماعی |
370 |
074/0 |
001/0 |
|
|
فرصت مشارکت |
370 |
114/0 |
001/0 |
|
|
کل تعهد ورزشی |
370 |
056/0 |
007/0 |
|
|
محیطی |
370 |
130/0 |
001/0 |
نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف نشان میدهد که سطح معناداری به دست آمده برای متغیرهای تحقیق کمتر از 05/0 است؛ بدین معنی که با 95/0 اطمینان میتوان گفت توزیع متغییرها غیرنرمال بود(جدول 3).
جدول 4: ماتریس همبستگی اسپیرمن عوامل محیطی و تعهد ورزشی جوانان
|
متغیر |
کل تعهد ورزشی |
تعهد ورزشی |
لذت ورزشی |
جایگزینهای مشارکت |
سرمایه گذاری شخصی |
محدودیتهای اجتماعی |
فرصت های مشارکت |
|
عوامل محیطی |
48/0** |
39/0** |
17/0** |
27/0** |
35/0** |
39/0** |
62/0** |
|
** معناداریدر سطح 01/0 |
|||||||
|
* معناداری در سطح 05/0 |
|||||||
برای اندازه گیری رابطه بین عوامل محیطی و مولفههای آن از آزمون اسپیرمن استفاده شده است. با توجه به نتایج آزمون اسپیرمن و با 95 درصد اطمینان، بین عوامل محیطی تغییر و تعهد ورزشی جوانان ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج نشان میدهد ارتباط نسبتا خوبی بین عوامل محیطی و تعهد ورزشی جوانان وجود دارد که این ارتباط مثبت و مستقیم (48/0r=) است. بنابراین نتیجه، میتوان گفت هرچه عوامل محیطی بیشتر گردد احتمالاً تعهد ورزشی جوانان نیز افزایش پیدا کند؛ به این معنی که اگر عوامل محیطی(عوامل محرک تغییر) بهبود پیدا کند متغیر تعهد ورزشی نیز افزایش پیدا میکند یا برعکس اگر عوامل محیطی شرایط خوب و مناسبی نداشته باشد تعهد ورزشی نیز کاهش مییابند. همچنین مشخص شد که رابطه ابعاد تعهد ورزشی، لذت ورزشی، جایگزینهای مشارکت، سرمایهگذاری شخصی، محدودیتهای اجتماعی و فرصتهای مشارکت با عوامل محیطی مثبت و معنادار است (05/0 ≥ p). بر اساس نتایج بین لذت ورزشی، جایگزینهای مشارکت، سرمایه گذاری شخصی، محدودیتهای اجتماعی و فرصتهای مشارکت با عوامل محیطی رابطه مستقیم و معنیداری وجود دارد.
جدول 5: خلاصه مدل رگرسیون تأثیر عوامل محیطی بر تعهد ورزشی
|
مدل رگرسیون |
ضریب همبستگی |
ضریب تعیین |
ضریب تعیین تعدیل شده |
خطای استاندارد برآورد |
دوربین واتسون |
F |
سطح معناداری |
|
خطی ساده |
50/0 |
250/0 |
246/0 |
304/0 |
924/1 |
35/103 |
001/0 |
جهت پیشبینی تعهد ورزشی بر اساس عوامل محیطی با مد نظر قرار دادن سطح سنجش و وضعیت نرمالیتی (دادهها از طریق لگاریتم طبیعی به وضعیت نرمال تبدیل شد) از رگرسیون خطی استفاده گردید. نتایج ضریب همبستگی در جدول 5 نشان میدهد که در حالت کلی بین عوامل محیطی و تعهد ورزشی ارتباط معناداری وجود دارد (001/0=Sig، 50/0=R). همچنین ضریب تعیین (R2) نشان میدهد که 25 درصد از واریانس کل تغییرات تعهد ورزشی به عوامل محیطی و 75 درصد به عوامل خارج از مدل مذکور مربوط میشود. همچنین با توجه به معناداری مقدار F (001/0=Sig، 35/103=F) میتوان نتیجه گرفت که مدل رگرسیونی تحقیق مرکب از متغیر مستقل (عوامل محیطی) و متغیر وابسته (تعهد ورزشی) مدل خوبی بوده و عوامل محیطی قادر است تغییرات تعهد ورزشی را تبیین کند.
جدول6: نتایج رگرسیون
|
مدل |
متغیرهای پیشبین |
ضرایب غیر استاندارد |
ضرایب استاندارد |
آمار t |
Sig |
|
|
1 |
B |
خطای استاندارد |
Beta |
|||
|
مقدار ثابت محیطی |
38/1 20/0 |
12/0 03/0 |
- 28/0 |
37/11 68/5 |
001/0 001/0 |
|
نتایج رگرسیون نشان میدهد که عوامل محیطی تأثیر معناداری بر تعهد ورزشی دارد (001/0=Sig، 37/11=T). شیب خط رگرسیونی (ضرایب تأثیر استاندارد نشده=B) نیز نشان میدهد که عوامل محیطی اثر مستقیم و مثبتی بر میزان تعهد ورزشی خواهد داشت (20/0=B). لذا فرض این که عوامل محیطی توان پیشبینی تعهد ورزشی را دارند، تأیید میگردد.
(محیطی) 28/0 + 38/1= تعهد ورزشی
بحث و نتیجه گیری
شرکت افراد مختلف در فعالیتهای جسمانی و ورزشی به عنوان یک رفتار، همواره مورد توجه متخصصان علوم ورزشی بوده است. یکی از مفاهیم مهمی که امروزه به منظور درک و شناخت عوامل تعیین کنندة رفتار مشارکت ورزشی به کار میرود، تعهد است. تعهد، نگرش و حالتی روانی است که به منظور توصیف تمایل افراد به رفتارهای مشخص استفاده می شود. در واقع، این مفهوم نشان دهندة میزان پشتکار و پایداری افراد برای ادامة مشارکت در یک رفتار است. از دیدگاهی دیگر، تعهد نوعی احساس وابستگی و تعلق خاطر به رفتار خاص است. باتوجه به آنچه در مورد مفهوم تعهد ذکر شد، شناخت پیشایندهای این متغیر که در تبیین و پیشبینی آن نقش مؤثری دارند، ضروری به نظر میرسد. از اینرو در پژوهش حاضر پیش بینی تعهد ورزشی بر اساس عوامل محیطی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج نشان داد که بین عوامل محیطی و تعهد ورزشی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین بین عوامل محیطی با کلیه مولفه های تعهد ورزشی نیز رابطه مستقیمی وجود دارد. نتایج همسو با یافته یوسفی و همکاران (1393) و کیم و کاردینال (2010) می باشد. کیم و کاردینال (2010) نیز در تحقیق خود نشان داد سهم هر یک از عوامل موثر بر فعالیت جسمانی در قلمرو متغیرهای روانشناختی اجتماعی و محیطی (عوامل محرک تغییر) در سال‌های اخیر مورد تاکید محققان قرار گرفته است و یوسفی و همکاران (1393) به رابطه معنیدار بین عوامل محیطی و فعالیت جسمانی اشاره داشتند. همچنین این نتیجه تا حدودی با نتیجه گارسیا و همکاران[24] (2010) که رابطه انگیزش بیرونی و درونی را با تعهد و لذت ورزشی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که متغیرهای یاد شده در تبیین تعهد ورزشی نقش دارند، همخوان است. به طور کلی، عوامل محیطی عواملی است که از محیطهای داخلی و خارجی نشات گرفته اند و فرد را ملزم می‌کنند تا خود را با محیط تطبیق دهد. امروزه میتوان گفت که آنچه افراد را قبل و بعد از تغییر در یک صحنه نگاه میدارد، میزان تعهد آنها به آن است، زیرا سطوح پایین تعهد، احتمال ترک در هر جایی را بالا میبرد. یکی از آماج تعهد، میتواند نیروهای محرک تغییر و یا همان عوامل محیطی باشد، چرا که تغییر پایدار بیش از هر چیزی متکی بر پذیرش آن از سوی افراد است و چنانچه این پذیرش نباشد، تغییر عقیم میماند. هولت و همکاران[25] (2007) معتقد بودند آمادگی برای تغییر باید بر روی سطح فردی متمرکز شود- به دلیل این که فعالیت های تغییر توسط افراد شروع می شوند و به مرحله اجرا در میآیند. لذا لازم است که با ایجاد شرایط و ساخت فضاهای ورزشی و توسعه عوامل و فاکتورهای محیطی در توسعه تعهد ورزشی دانشجویان قدم مهمی برداشت. بنابراین باید محیط و شرایطی فراهم گردد که بتواند موجب لذت بخش شدن فعالیت ورزشی و ارضای نیازها و خواستههای فرد در این محیط بشود- به نوعی که به کاهش مشغولیات ذهنی وکاهش فشار بر روی فرد بینجامد. این عوامل چه به لحاظ ساخت سالن یا وضعیت ایمنی و بهداشتی و یا زیبایی سالنها و اماکن ورزشی و یا تامین نیازهای اجتماعی فرد در محیطهای ورزشی باید طوری باشد که دانشجویان بتوانند با مشارکت در فعالیت ورزشی، به نیازها و خواستههای درونی خود پاسخ مثبت دهند و در نهایت موجب تعهد آنها به انجام فعالیتهای ورزشی بیشتر گردد. لازم است که مدیران و روسای دانشگاه ها شرایط لازم برای تحقق نیازهای درونی دانشجویان را فراهم نمایند، جوی لذتبخش و دوستانه را در محیطهای ورزشی ایجاد کنند و با ارائه محیطی مناسب در راستای پاسخگویی به انگیزههای بیرونی افراد، تعهد آنها به فعالیتهای ورزشی را افزایش دهند.
نتایج رگرسیون نشان داد که عوامل محیطی قابلیت پیش بینی کننده تعهد ورزشی را دارا میباشند. همچنین بر اساس نتایج، 25 درصد از واریانس کل تغییرات تعهد ورزشی به عوامل محیطی و 75 درصد به عوامل خارج از مدل مذکور مربوط میشود. مدل رگرسیونی تحقیق مرکب از متغیر مستقل (عوامل محیطی) و متغیر وابسته (تعهد ورزشی) مدل خوبی بوده و عوامل محیطی قادر است تغییرات تعهد ورزشی را تبیین کند و این نتایج همسو با یافتههای (ریمرز و همکاران، 2012) و یوسفی و همکاران (1393) میباشد. یوسفی و همکاران (1393) به این نتیجه رسیدند که همه متغیرهای محیطی و روانی- اجتماعی، به طور معنیداری باهم همبستگی متقابل و با فعالیت جسمانی رابطه معناداری دارند و از قابلیت پیشبینی کنندگی فعالیت جسمانی برخوردارند. تحقیقات انجام شده در زمینه نقش محیط در فعالیت های جسمانی نیز موید رابطه مثبت و معنیدار محیط مناسب مانند فضاهای ورزشی و اماکن دسترسی با انجام فعالیت های جسمانی در نوجوانان است (پارک و کیم[26]،2008). بنابراین شرایط مناسب مانند وجود زمینها و سالنهای ورزشی برای دانشجویان، دسترسی آسان به اماکن و سالنهای ورزشی، ایجاد فضاهای ورزشی مناسب برای راه پیمایی و ورزش هایی چون دوچرخه سواری و تنیس و ... و وجود امنیت در استفاده از تسهیلات ورزشی میتواند سبب افزایش گرایش دانشجویان به ورزش و به تبع آن تعهد ورزشی شود. در نتیجه ارائه یک طرح و قالب کلی به جهت مرتفع ساختن مشکلات و معضلات موجود در زمینه ورزش دانشجویان میتواند گام موثری در جهت از بین بردن موانع و توسعه مشارکت ورزش دانشجویان به شمار آید. همچنین میتوان با تعیین اهداف و چشم انداز مناسب در برگزاری مسابقات دانشجویی و عوامل محیطی موجود در این راستا و نیز برنامهریزی صحیح و فراهم نمودن سالنهای منطبق با علاقه دانشجویان در تعهد ورزشی دانشجویان تاثیر مثبتی برجای گذاشت.
پیشنهاد میگردد که برای تعمیم بهتر نتایج، قلمروهای مکانی و زمانی مختلف در تحقیقات آتی مورد بررسی قرار گیرند.
همچنین، عوامل محیطی برای افزایش تعهد ورزشی تقویت شود، چرا که نتایج نشان داد با افزایش این نیروها تعهد ورزشی افزایش پیدا میکند. برای تحقق چنین هدفی لازم است انگیزش بیرونی افراد از جمله تقدیر و تشکر در جمع دیگران، دادن هدایایی برای تلاش انجام شده و ... صورت پذیرد.
پیشنهادها
- تاسیس اماکن و تأسیسات ورزشی مجزا به دانشجویان این اجازه را می دهد که آزادانه و بدون هیچگونه محدودیتی ضمن رعایت ارزش های دینی در محیطی سالم و ایمن فعالیت های بدنی مورد علاقه خود را دنبال نمایند؛
- افزایش تعداد فضاهای ورزشی مختص دانشجویان با توجه به جمعیت دانشجویان؛
- حضور مربیان، سرپرستان و مدیران مسئول از علل مهم افزایش مشارکت دانشجویان در فعالیت های تفریحی ورزشی میباشد و خود سبب تعهد ورزشی می گردد؛
- حمایت مدیران دانشگاه از برنامههای ورزشی دانشجویان موجب ارتقای سلامت جسمانی و روانی آنان و بهبود کارآیی و اثربخشی و تعهد ورزشی آنان می شود.
منابع
- حقیقی، صفورا. (1393). «ارتباط کمال‌گرایی و تعهد ورزشی دانشجویان شهر همدان». پایان نامه کارشناسی ارشد تربیت بدنی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کردستان.
- سعیدی، علی اصغر. (1390). «بررسی عوامل تأثیرگذار بر میزان گرایش شهروندان به مشارکت در اساتید وکارکنان دانشگاه آزاد اسلامی» . نشریه علوم تربیتی. سال دوم. شماره 8. ص 149-167.
- صفاری، مرجان. (1391). «طراحیمدلورزشهمگانیایران». رسالۀ دکتری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس. ص 134 و135.
- گیل، دایان. (1998). پویاییهای روانشناختی در ورزش. نورعلی خواجوند (1383). تهران: انتشارات کوثر
- میرحسینی، محمدعلی؛ مظفری، امیراحمد و هادوی، فریده. (1391). «روایی و پایایی مدل تعهد ورزشی در میان دانشجویان ورزشکار». نشریة مدیریت ورزشی. شمارة 15. صص105- 121.
- نادریان جهرمی، مسعود و هاشمی، هاجر. (1388). «عوامل بازدارندة مشارکت ورزشی زنان کارمند شهر اصفهان». نشریة پژوهش در علوم ورزشی. شمارة 23 (جزء اول). صص 53.
- یوسفی، بهرام؛ صابونچی، رضا ؛سنگ سفیدی، بیتا و عسگری، مریم. (1393). «عوامل محیطی و روانشناختی- اجتماعی همبسته با فعالیت جسمانی در اوقات فراغت دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر کرمانشاه» . پژوهش های معاصر در مدیریت ورزشی. 4(8). صص 93-101.
- Casper, J. M., Babkes, S. M. (2008). "Demographic predictors of recreational tennis participants’ sport commitment". Journal of Park and Recreation Administration. No 3. Pp 93-115.
- Garcia-Mas, A, Palou, P, Gili, M, Ponseti, X. (2010). “Commitment, Enjoyment and Motivation in Young SoccerCompetitive Players”. The Spanish Journal of Psychology. Vol 13. No 2. Pp 609-616.
- Holt, D. T., Armenakis, A. A., Feild, H. S., & Harris, S. G. (2007). “Readiness for organizational change the systematic development of a scale”. The Journal of applied behavioral science. Vol 43. No 2. Pp 232-255.
- Johnson, M.P. (2001). “Social and cognitive features of the dissolution ofcommitment to 14 / Scanlan, Carpenter, Schmidt, Simons, and Keeler relationships". In S. Duck (Ed.), Personal relationships: Vol 4. Dissolving personal relationships (Pp. 51-73). London: Academic Press.
- Kelley, H.H. (1983). “Love and commitment”. In H.H. Kelley, E. Berscheid, A.Christensen, J.H. Harvey, T.L. Huston, G. Levinger, E. McClintock, L.A. Peplau, &D.R. Petersen (Eds.). Close relationships (pp. 265-314). New York: W.H. Freeman and Company
- Kim, Y-H., & Cardinal, B. J. (2010). “Psychosocial correlates of Korean Adolescents’ physical activity behavior”. J Exerc Science Fit. Pp 97-104.
- Kline, P. (2005). An easy guide to factor analysis. London: routledge
- Park, H, RN, Kim, N., (2008). “Predicting Factors of Physical Activity in Adolescents: A Systematic Review”. Asian Nursing Research. Vol 2. No 2. Pp 113-128.
- Reimers, A, K. Jekauc, D. Mess, F. Mewes, N. Woll, A. (2012). “Validity and reliability of a self-report instrument to assess social support and physical environmental correlates of physical activity in adolescents”. BMC Public Health. 12:705. Pp 1-10.
- Scanlan, T., Carpenter, P., Schmidt, G., Simons, J., & Keeler, B. (1993). “An introduction to the sport commitment model". Journal of Sport and Exercise Psychology. Vol 15. Pp 1-15.
- Scanlan, T., Russel, D. G., Wilson, N. C., and Scanlan, L. A. (2003). “Project on elite athltete commitment (PEAK)”. Journal of sport and exercise psychology. 25 Pp 360-376.
- Taymoori, P. Rhodes, R. E. Berry, T. R. (2010). “Application of a social cognitive model in explaining physical activity in Iranian female adolescents”. Health Education Research. Vol 25. No 2. Pp 257-267.
)