اثرات توسعه سرمایه گذاری بر توانمندسازی اقتصادی صنعت ورزش ایران

ابوالفضل امامی^[1]

فرشاد امامی^[2]

مصطفی افشاری^[3]

10.22034/SSYS.2022.1522.2113

تاریخ دریافت مقاله: 20/7/1399

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:17/9/1399

مقدمه

جهانی شدن فرآیندی در حال حرکت و توسعه است و افزایش رقابت جهانی بسیاری از صنایع را تحت تأثیر قرار داده است (هسیو-ون و همکاران[4]،71:2017). صعنت ورزش به دلیل تاثیرات مثبت اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی ،به یکی از بزرگترین صنایع جهانی تبدیل شده است و برای اغلب کشورها،این صعنت منبع مهمی برای فعالیت های اقتصادی،کسب درآمد،اشتغال زایی و تجارت بین الملل محسوب می شود(رضایی،1395: 67) این صعنت پدیده ای جهانی ویکی از صنایع بزرگ ومهم دنیاست به طوری که 5/2 درصد تجارت بین المللی را به خود اختصاص داده است (غفوری وهمکاران 1386: 52). امروزه ورزش صنعتی فوق العاده جذاب است. صنعتی میلیارد دلاری با رشد بالا در طول یک دهه که به عنوان یکی از صنایع برتر دنیا، به سرعت در حال رشد است(روس و همکاران[5]، 2006: 30).در این راستا صعنت ورزش برای همه حکومت ها اهمیتی دوچندان یافته است،چرا که با استفاده از ورزش اهداف گوناگونی در مسیر بهبودی اقتصادی،سیاسی،فرهنگی،رفاهی وسلامتی دنبال می شود ودرصورت وجود مدیریت و ساختاری صحیح می توان به این اهداف دست پیدا کرد.به عبارتی دیگر ،امروزه فراگیر شدن صعنت ورزش ،به عنوان ابزاری برای توسعه در ابعاد سیاسی ، اقتصادی، ،فرهنگی،و غیره مطرح است ،لذا لزوم تبیین عوامل موثر در رشد و توسعه این ابزار می تواند در نیل به اهداف و سیاست های استراتژیک کشورها موثر واقع شود(سجادی وهمکاران ،1396: 23).

صعنت ورزش یکی از صنایع متنوع در تجارت جهانی بوده است .همچنین به لحاظ اقتصادی ،یکی از عوامل مهم برای احیای اقتصاد ملی در بسیاری از کشورها به شمار می رود(زو و ژائو[6] ،2015: 218). اهمیت صعنت ورزش برای اقتصاد هر روز بیشتر می شود به طوری که ورزش در برخی از کشورها به یکی از پردرامدترین حوزه های اقتصادی تبدیل شده است.بخش های مختلف ورزش چون جهانگردی ورزشی،شرکت ها و مراکز ورزشی ،برگزاری همایش های بزرگ ورزشی ،اوقات فراغت، تبلیغات، باشگاها و سرانجام خود ورزش از مهم ترین حوزهای اقتصادی مرتبط با ورزش هستند(وایس[7]،336:2011).خلاقیت و ایجاد نواوری و ابتکار در صعنت ورزش و برنامه ریزی و سرمایه گذاری های بلند مدت می تواندموجب رشد اقتصادی ورزش حرفه ای گردد.به طوری که با بررسی و تجزیه وتحلیل وضعیت اقتصادی باشگاهای ورزشی در کشورهای توسعه یافته و با نگرشی عمیق تر به این پیشرفت اقتصادی در می یابیم که این کشورها در صعنت ورزش خود سرمایه گذاری های عظیمی را انجام داده اند ونهایتاً از سود بی شمار واشتغال زایی این صعنت پول ساز جهانی بهره می برند(هاروارد و کرامپتون[8]،2012: 2).    

در این راستا یکی از مهمترین شاخصه‌های توسعه و پیشرفت واقعی کشورها، ورزش می‌باشد. موفقیت در عرصه ورزش، توجه مدیران و دست‌اندرکاران ورزش را بیش از پیش به خود جلب کرده است(پرونا و همکاران[9]، 43:2018).. چرا که ورزش به عنوان یکی از عوامل تأمین کننده سلامت جسمانی و روانی افراد جامعه محسوب می‌شود(هوگو و همکاران[10]، 2018:915)..در واقع، یکی از علل سرمایه­گذاری بالای کشورها در زمینه توسعه ورزش، تأثیر بر شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه بوده (هیوم و استوارت[11]،2017 :7)و حتی تقویت وجهه و اعتبار آن کشور در عرصه جهانی را در پی خواهد داشت(جانسون و همکاران[12]، 2018:106)از سوی دیگر میزان سرمایه گذاری دولت در بخش ورزش متناسب با رشد و جمعیت جامعه و متقاضیان ورزش نیست و چنانچه همین روند در آینده ادامه یابد، میزان کمبودها بیشتر آشکار می شود (احسانی و همکاران،1387: 118). توسعه سرمایه گذاری از یک سو موجب جذب سرمایه های غیر کارا و هدایت آن ها به بخش های مولد اقتصادی گردیده و از سوی دیگر با توجه به جهت گیری سرمایه گذاران، سرمایه گذاری ها در صنایعی هدایت خواهند شد که از سود بیشتر یا ریسک کمتری برخوردارند و این امر موجب تخصیص بهینه در منابع خواهد شد(جونز[13]،2007: 45).

یکی از بخش هایی که ورزش می تواند در توسعه آن سهیم باشد، بخش اقتصادی هر جامعه ای است. امروزه رشد اقتصادی باعث توسعه همزمان بازارهای کار می گردد که این نیز از طریق افزایش قابلیت نیروی کار انگیزه کافی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه های مختلف را موجب می­سازد و ورزش نیز می تواند در بعد اقتصادی، گزینه مناسبی جهت سرمایه گذاری باشد(خزایی،1396 :64). چرا که سهم ورزش در اقتصاد ملی، رابطه‌ی مستقیم با میزان سرمایه گذاری انجام شده در بخش ورزش دارد که در شرایط حاضر با توجه به محدودیت ها و تنگناهایی که بخش خصوصی برای مشارکت در توسعه ی ورزش دارد، در مقایسه با کشورهای توسعه یافته بسیار پایین است. به طوری که در کشورهای ایتالیا، انگلستان و آلمان نسبت اقتصاد ورزش به تولید ناخالص داخلی به ترتیب2 درصد7/1 درصد و 4/1 درصد است و حال اینکه این نسبت در کشور ایران 1/1 درصد است (خسروی زاده و همکاران،209:1393). همانطور که اذعان شد در ایران، ورزش همیشه به عنوان یکى از مباحث فرعى در اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است. کمتر از 1 درصد از تولید ناخالص داخلى از طریق اقتصاد ورزش تأمین می شود. در بازار کالاها و خدمات ورزشی ایران مشکلات فراوانی وجود دارد؛ در سالهای اخیر حدود 75 درصد از تولیدکنندگان کالاهای ورزشی نیمه تعطیل و بخش اعظمی از آنها تعطیل شده اند. گران شدن مواد اولیه، افزایش هزینه ها، بیمه کارگری و دستمزد از عواملی هستند که تولیدکنندگان را با مشکل مواجه کرده است. تولیدات داخلی در حوزه لوازم ورزشی بیشتر در لوازم ریز مثل طناب، جوراب ورزشی و مورادی از این قبیل است. بسیاری از لوازم ورزشی از طریق قاچاق به کشور وارد میشوند (بخشنده،1398: 8)

سرمایه گذاری نقش مهم و کلیدی در رشد و توسعه ی اقتصادی ایفا می کند. تجربه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که توسعه سرمایه گذاری یکی از عوامل اصلی رشد و توسعه اقتصادی آن ها بوده است (رهبر و همکاران،1386 :2).که می تواند بر روی توانمندی اثر بگذارد. یکی از ابعاد مهم آن، توانمندسازی اقتصادی با هدف ایجاد اشتغال پایدار و افزایش سرمایه گذاری و بالطبع،کاهش فقر می باشد وتوانمندسازی جامعه، یک فرآیند پویا و فراگیر است(وارنر[14]،2010: 210).  توانمندسازی اقتصادی فرایندی است که طی آن دسترسی و کنترل بر منابع تولید و دیگر منابع مورد نیاز توسط افراد جهت افزایش درآمد و بالا بردن قدرت مذاکره فراهم گشته و باعث می گردد آن ها بر تمامی فرایند تولید کنترل داشته باشند(ده حقی،3:1392). کابر [15](2012: 7) توانمندسازی اقتصادی را شامل بازار کار برای افراد در سطح سیاست کلی و توانمندکردن آن ها برای رقابت در این بازارها می داند. همچنین افراد وقتی از لحاظ اقتصادی توانمند هستند که از توانایی موفقیت و پیشرفت اقتصادی برخوردار بوده و همچنین قدرت لازم برای اخذ تصمیمات اقتصادی و عملی ساختن تصمیماتشان را داشته باشند.( هانس و گوتیر،[16] 1992: 16) معتقدند که مهم ترین عامل در رونق و جذب سرمایه گذاری در ورزش حرفه ای و قهرمانی، افزایش تعداد تماشاگران است. لویز و فادال[17](887:2010) اشاره کردند که ورزش و تفریحات به طور بالقوه تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد یک کشور دارند. ( رامفورد[18] 2010 :436)در پژوهشی تغییر سازمان دهی و گرایش باشگاه ها به فعالیت های مجازی موجب جذب سرمایه گذاران خارجی و بین المللی، بخصوص سرمایه گذاران آمریکایی شده است. کارمین، سافرین و تیمریسورا[19] (2014:280) در پژوهش خود مبنی بر مدیریت جذب سرمایه گذاری در حوزه پروژه‌های بزرگ ورزشی اظهار داشت که برگزاری یونورسیاد دانشجویی بین الملی 2013 در جمهوری تاتارستان باعث تقویت جذب سرمایه گذاری در این کشور شده است. هیوم و استوارت[20] (2017: 7) در پژوهش خود بیان کردند که یکی از علل سرمایه گذاری بالای کشورها در زمینه توسعه ورزش، تأثیر بر شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه بوده است. از دیدگاه جانسون و همکاران[21](2018: 106)ورزش تقویت وجهه و اعتبار آن کشور در عرصه جهانی را در پی خواهد داشت. موانع های سیاسی، محیط های اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، قانونی، فرهنگی و تکنولوژیکی را به عنوان موانعی بیان نمود که کسب و کار در ورزش را تحت تاثیر قرار می دهد الفندی و سگوئین[22] (2008: 3).افشاری و همکاران (44:1396) در تحقیقات خود به بررسی تحلیل عوامل موثر بر توسعه اقتصادی صنعت ورزش ایران پرداخته اند که 9 عامل توسعه اقتصادی صنعت ورزش ایران از دید نمونه های تحقیق متناسب با اهداف تحقیق بوده و متعاقب آن نتایج تحلیل عاملی نشان داد که سرمایه گذاری و حمایت مالی و توسعه امکانات  و زیر ساخت های به ترتیب مهم ترین و کم اهمیت ترین عامل ها از دید نمونه تحقیق می باشند. معمولا سرمایه گذران وقتی متقاعد به سرمایه گذاری در یک صعنت می شوند که تاحدودی اطمینان یابند در صورت قرار دادن سرمایه خود در آن بخش بیش از سایر گزینه های قابل انتخاب سود خواهند برد و این وطیفه صاحبان صعنت ورزش است که شرایط و فضای مطمئن اقتصادی را فراهم کنند تا جذب سرمایه گذاری در ورزش به خوبی صورت پذیرد.(قاسمی وهمکاران،840:1394).به طور کلی سیاست گذاران اقتصادی بااستفاده از سیاست های کلان اقتصادی، سرمایه گذاری و تشکیل سرمایه بخش خصوصی را هدایت کرده و با ایجاد انگیزش هایی، سرمایه گذاران را به انجام پروژه های سرمایه گذاری ترغیب می نمایند. با عنایت به نقش موثر سرمایه گذاری در ایجاد فرصت های شغلی جدید، گسترش منابع درآمدی، افزایش درآمد ملی سرانه و بطور کلی رشد و توسعه اقتصادی، بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری توسعه ورزش در ایران به لحاظ شناخت توانمندی های اقتصادی و جهت دهی فعالیت های مولد و اشتغال زا از اهمیت خاصی در طراحی و مدیریت سیاست های اقتصادی کلان برخوردار است. با توجه به اهمیت ورزش در بسیاری از زمینه های سلامتی، بهداشتی، اجتماعی و فرهنگی امروز، سرمایه گذاری در این مقوله و نگاه اقتصادی به ورزش ضروری به نظر میرسد. با توجه به انچه ذکر شد،به نظر می رسد بایستی بستر پیشرفت روز افزون صعنت ورزش ایجاد گردد.برخلاف دنیا که از ورزش به عنوان صعنت یاد می کنند و آن را برای پیشبرد اهداف اقتصادی خود استفاده می کنند،در ایران همچنان به عنوان سرگرمی به آن نگریسته می شود .در راستای سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404،دست یافتن به جایگاه نخست اقتصادی،علمی و فناوری؛ با تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم ،به نطر می رسد صعنت ورزش ایران از طریق ایجاد توانمند سازی اقتصادی و قابلیتهای علمی ،صعنتی  می تواند در دستیابی به چشم انداز کشور ایفای نقش نماید بنابراین برای حرکت هدفمند ،نطام مند و اثر بخش در جهت توسعه اقتصادی صعنت ورزش باید پژوهش مرتبط با این پژوهش را سرلوحه تصمیمات این صعنت قرارداد. با وجود تحقیقات مختلف در ارتباط با موانع و چالش های ورزشی و بدست آوردن نتایج مختلف در حوزه اقتصاد ورزشی این موضوع یعنی عوامل موثر بر توسعه سرمایه گذاری و توانمندی اقتصادی در صنعت ورزش همچنان به عنوان مساله ای لاینحل و مبهم برای دست اندرکاران و مدیران و بازاریابان باقی مانده است. ازین رو با انجام این تحقیق می توان به توسعه شناخت و درک کامل تر پیرامون عوامل موثر بر سرمایه گذاری ورزش و نتایج حاصل از آن در ایران دست یافت. با توجه به درنظر گرفتن ابعاد نظری و دستاوردهای کاربردی این پژوهش که در مجموع نقاط قوت بسیاری دارد و همین طور با عنایت به سیاست های کلی نظام و برنامه های توسعه ی پیش بینی شده برای کشور و سند چشم انداز 1404 که در پیش رو داریم، می توان با بهره گرفتن از نتایج این تحقیق ومدنظر قرار دادن تمام همگرایی ها و واگرایی های موجود در نهایت گامی در راستای ایجاد چارچوب های قانون مند و منظم برای مدیران و حامیان مالی و افراد توانمند در راستای دسترسی به توسعه سرمایه گذاری، توانمندی اقتصادی و تعالی ورزش در کشورمان ایران برداریم. نتایج تحقیقات نشان می دهد که اکثریت تحقیقات به سرمایه گذاری و عوامل تاثیر بر جذب سرمایه گذار و حمایت مالی پرداخته شده است و خلای تحقیقاتی در بحث شناسایی عوامل موثر بر توسعه سرمایه گذاری در ورزش به صورت ویژه کاملا مشهود است و دید جامع نسبت به مسئله، در تحقیقات به شکلی که به عوامل موثر در سرمایه گذاری کمتر مشاهده شده است. در نتیجه به عنوان اولین قدم در راه توسعه سرمایه گذاری، شناسایی ابعاد پنهان آن نیازمند یک مطالعه اکتشافی و بهره جستن از آن نیازمند تدوین الگوی راهبردی توسعه سرمایه گذاری ورزشی است. جذب سرمایه در کشور بدون تغییر نگرش در میان مسئولین، سیاستمداران و کارشناسان و ایجاد بستر مناسب برای ورود سرمایه امکان‌پذیر نیست. در نظر گرفتن تمامی عوامل و موانع تأثیرگذار در جذب سرمایه گذاری و ارائه مدلی مناسب از رابطه و میزان تأثیر این عوامل می‌تواند سرمایه گذاران و سازمان های مربوطه را در مراحل آغازین سرمایه گذاری و در طی روند سرمایه گذاری راهنمایی نماید و به عنوان یک الگوریتم تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در ورزش استفاده شود. از این رو پژوهش حاضر درصدد است در بعد اول مدل اثرات توسعه سرمایه گذاری در ورزش ارائه خواهد شد و سپس تاثیر این مدل بر توانمند سازی اقتصادی ورزش ایران که بعد دوم موضوع اصلی تحقیق می باشد سنجیده خواهد شد. از لحاظ نو بودن در داخل کشور، موضوع پژوهش تاکنون انجام نشده است. ﺣﺎل اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ‌ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺪل ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی توسعه سرمایه گذاری چه تاثیری بر روی توانمندسازی اقتصادی در صنعت ورزش دارد؟

روش شناسی پژوهش

روش این تحقیق آمیخته بود که به شکل میدانی انجام پذیرفت. با توجه به اینکه مبانی نظری و ادبیات پیشینه مرتبط با  اثرات توسعه سرمایه گذاری بر توانمندسازی اقتصادی علی رغم مفیدن بودن نمی توانند به درک کامل از این پدیده منجر شود، در مرحله اول تحقیق با استفاده از استراتژی نظریه داده بنیاد[23] (گرندد تئوری) ارائه شده توسط استراوس و کوربین[24] استفاده گردید. ابتدا داده‌های کیفی با اطلاعات باز پاسخ برای ساخت ابزار اندزه‌گیری جمع‌آوری و پس از تدوین پرسشنامه ها، از طریق روش تحقیق توصیفی-پیمایشی داده‌های کمی گردآوری شد. جامعه آماری پژوهش را صاحب‌نظران و نخبگان صنعت ورزش کشور تشکیل دادند. این متخصصان در بخش‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و اجرایی موضوع تحقیق آگاه و مشغول به فعالیت بودند و شامل افراد دارای سابقه مدیریت در سطوح مختلف ورزش کشور، اقتصاددانان حتی الامکان آشنا به مسائل ورزش، اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه های کشور و فعالان حوزه اقتصاد ورزشی می باشد که به تأیید اساتید وخبرگان ورزشی رسیده بودند و افرادی هستند که ازنظر آگاهی و اطلاعات در این زمینه برجسته بوده و این‌که بتوانند با ارائه اطلاعات دقیق نمادی از جامعه باشند. از این رو در پژوهش حاضر نظرات 15 نفر از افراد نخبه و صاحب‌نظر در طی مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت پذیرفت. جامعه آماری مرحله کمی که متشکل از الف) کلیه افراد دارای سابقه مدیریت در سطوح مختلف ورزش کشور، ب) اقتصاددانان حتی الامکان آشنا به مسائل ورزش، ج) اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه های کشور، د) دانشجویان دکتری بازاریابی و مدیریت ورزشی، ه) فعالان و صاحب نظران اقتصاد و بازاریابی ورزشی می باشند که تعداد آنان حدودا نزدیک به 200 نفر می باشند. بر اساس روش کل شمار نمونه آماری برابر با جامعه بوده است. در نهایت تعداد  197 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. از سویی دیگر می توان بیان کرد که در تحلیل عاملی تاییدی و مدل ساختاری، حداقل حجم نمونه براساس متغیرهای پنهان تعیین می‌شود که ۲۰ نمونه برای هر عامل (متغیر پنهان) لازم است. با توجه به اینکه در پژوهش حاضر 6 متغیر پنهان وجود دارد حداقل تعداد 120 نفر به عنوان نمونه کفایت میکند. هر چند بطور کلی حداقل ۲۰۰ نمونه توصیه شده است.                                                                                              

به‌منظور گردآوری داده‌های مورد نیاز پژوهش و تعیین صحت و سقم آن‌ها در بخش کمی، پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته بر گرفته از کدهای حاصل از مصاحبه تنظیم شد. پس از انجام فاز کیفی پژوهش و استخراج مقوله ها و مفهوم از درون مصاحبه های صورت گرفته، مفهوم و مقوله ها در هر سوالات بررسی شده تبدیل به گویه های پرسشنامه شدند. پرسشنامه عوامل موثر بر توسعه سرمایه گذاری ورزشی در مرحله کیفی با مطالعه مبانی نظری، مصاحبه با اساتید و خبرگان دانشگاه و بر اساس تجزیه و تحلیل کیفی (داده نظریه بنیاد) شناسایی و تدوین گردید. پرسشنامه شامل 6 بعد عامل فرهنگی- اجتماعی، عامل اقتصادی، عامل مدیریتی- اجرایی، مشوق وابسته به سرمایه‌گذاری، عامل سیاسی- قانونی و عامل وابسته به ورزش بوده است. جهت اندازه گیری توانمندسازی اقتصادی از پرسشنامه محقق ساخته برگرفته از ابزار پژوهش دادی (1395) استفاده شده است. این پرسشنامه با مطالعه مبانی نظری، مصاحبه با برخی از اساتید، الگو گرفتن از مقالات و پژوهش های مرتبط مرتبط با توانمندسازی اقتصادی طراحی شد. این بخش که دارای 6 بعد دسترسی به اعتبارات و تسهیلات ورزشی، قدرت خرید و رفتار مصرف کننده ورزشی، میزان سرمایه‌گذاری ورزشی، مالکیت منابع و محصولات ورزشی، استفاده از تکنولوژی و فناوری و دسترسی به بازار فروش می باشد. روایی پرسشنامه ها بر اساس روایی صوری، محتوایی، سازه، همگرا و واگرا مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که تمامی گویه‌های مربوط به پرسشنامه توسعه سرمایه گذاری و توانمندسازی اقتصادی در ورزش دارای برازش لازم می باشد. همچنین پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد بررسی قرار گرفت که مقدار پایایی برای هر سازه بالای 7/0 بوده است که نتایج نشان از پایداری درونی مناسب برای مدل اندازه‌گیری دارد(80/0<α). از مدل معادلات ساختاری به منظور بررسی فرضیات تحقیق و بررسی تأثیر متغیرهای تحقیق استفاده شد. در این پژوهش از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 در بخش آمار توصیفی و همچنین بررسی ارتباط بین متغیرهای تحقیق بهره گرفته شده و از نرم‌افزار Amos نسخه 23 نیز به منظور بررسی روایی سازه ابزار تحقیق (تحلیل عاملی تأییدی) و بررسی فرضیات تحقیق (مدل معادلات ساختاری) استفاده گردید.

یافته های پژوهش

این تحقیق، که شامل دو قسمت تحلیل داده­های کیفی و کمی می­باشد، در ابتدا تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با خبرگان به صورت یافته­های موردی در سه مرحله ی کدگذاری بر اساس تحلیل اشتراوس و کوربین انجام شده است.

توصیف ویژگی های مصاحبه شوندگان در مرحله کیفی

جدول1: توصیف جنسیت، سابقه پژوهشی و اجرایی، تحصیلات وحوزه فعالیت در ورزش و محل اشتغال مصاحبه شوندگان

جدول 2: تحلیل داده های کیفی مرتبط با متغیر توسعه سرمایه گذاری

یافته‌های توصیفی (ویژگی‌های جمعیت شناختی)

شکل1:  توزیع نمونه‌های تحقیق بر اساس جنسیت

جدول3: توزیع فراوانی نمونه تحقیق بر اساس سن  وسابقه شغلی

به منظور بررسی اثرات عوامل توسعه سرمایه‌گذاری بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. در این مدل عوامل مؤثر بر توسعه سرمایه گذاری در ورزش شناسایی شده در این تحقیق به عنوان متغیرهای مستقل و توانمندسازی اقتصادی در صنعت ورزش به عنوان متغیر وابسته می باشد.

شکل 2: مدل اثرات عوامل توسعه سرمایه‌گذاری بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش (ضرایب استاندارد شده)

در مدل تحقیق (شکل 2) همانطور که مشاهده می‌شود مقادیر بارهای عاملی (ضرایب استاندارد شده) بر تمامی متغیرها بیشتر از 3/0 بوده و همچنین در بررسی تحلیل عاملی و روایی سازه ابزار تحقیق نیز مشاهده شد مدل‌های اندازه‌گیری مورد تأیید می‌باشد. در ادامه اثرات عوامل مؤثر بر توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش گزارش شده است.

جدول4: اثرات عوامل توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش

بر اساس نتایج به دست آمده از مدل تحقیق می‌توان گفت که عامل ورزشی (001/0=Sig، 752/5=t)، عامل سیاسی- قانونی (001/0=Sig، 527/6=t)، عامل اقتصادی (001/0=Sig، 967/7=t)، عامل فرهنگی- اجتماعی (001/0=Sig، 183/6=t)، عامل مدیریتی- اجرایی (001/0=Sig، 546/5=t) و عامل مشوق وابسته به سرمایه‌گذاری (001/0=Sig، 335/4=t) بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش اثر مثبت معناداری دارند. همچنین بر اساس مقادیر ضرایب رگرسیون استاندارد شده (بارهای عاملی) می‌توان گفت که عامل اقتصادی (506/0=β) و عامل فرهنگی اجتماعی (417/0=β) بالاترین تأثیر و عامل مشوق وابسته به سرمایه گذاری (320/0=β) کمترین میزان اثرگذاری بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش دارند.

جدول 5: شاخص‌های برازش مدل عوامل توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی

با توجه به شاخص نیکویی برازش (GFI) و شاخص برازش تطبیقی (CFI) به‌عنوان شاخص‌های اصلی برازش مدل بیشتر از 9/0 بوده که نشان از تأیید مدل تحقیق دارد. نسبت کای اسکوآر به درجه آزادی (302/2) کمتر از 5 بوده که به منظور تأیید مدل تحقیق از مقدار قابل قبولی برخوردار است. همچنین مقدار RMSEA برابر با 062/0 می‌باشد و با توجه به اینکه کمتر از 1/0 است نشان می­دهد که مدل قابل‌قبول می‌باشد. درنهایت مشاهده می­شود که دیگر شاخص­های برازش (CFI، NFI، IFI) همگی در سطح خوب و بالا 9/0 قرار دارند.

در ادامه اثر کلی توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش بررسی شده است.

     شکل3: مدل اثر توسعه سرمایه‌گذاری بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش (ضرایب استاندارد شده)

همان طور که مشاهده می‌شود مقادیر بارهای عاملی (ضرایب استاندارد شده) مربوط به متغیرها (عوامل)‌ توسعه سرمایه گذاری در ورزشی بیشتر از 3/0 بوده است که نشان می‌دهد این متغیرهای شاخص‌های مناسبی برای اندازه گذاری سرمایه گذاری در ورزش به شمار می‌روند. همچنین در مورد توانمندسازی اقتصادی در ورزش نیز می‌توان گفت عوامل توانمندسازی اقتصادی شاخص‌های مناسبی برای اندازه‌گیری آن محسوب می‌شوند.

جدول6: اثر توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش

با توجه به نتایج مدل مشاهده می‌شود که توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی ورزش اثر مثبت معناداری (001/0=Sig، 566/10=t) با ضریب تأثیر (837/0=β) دارد.

جدول7: شاخص‌های برازش مدل اثر توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی

نتایج مربوط به شاخص‌های برازش مدل اثر توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی گزارش شده است. همانطور که مشاهده می‌شود مقادیر GFI و CFI به عنوان شاخص‌های اصلی برازش بیشتر از 9/0 بوده که نشان دهنده قابل قبول بودن برازش مدل است. همچنین نسبت کای اسکوآر به درجه آزادی 421/4 کمتر از 5 به دست آمده است. در نهایی مقادیر RMR کمتر از 05/0 و مقدار RMSEA نیز کمتر از 1/0 به دست آمده است. در نتیجه با توجه به مقادیر می‌توان گفت که مدل اثر توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی ورزشی از برازش کافی برخوردار است.

بحث و نتیجه گیری

به منظور اثرات توسعه سرمایه گذاری در ورزش بر توانمندسازی اقتصادی در صنعت ورزش از روش  مدل یابی معادلات ساختاری استفاده گردید. بر اساس نتایج به دست آمده از مدل تحقیق عامل وابسته به ورزش، عامل سیاسی- قانونی، عامل اقتصادی، عامل فرهنگی- اجتماعی، عامل مدیریتی- اجرایی و عامل مشوق وابسته به سرمایه‌گذاری بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش اثر مثبت معناداری دارند. همچنین بر اساس مقادیر ضرایب رگرسیون استاندارد شده (بارهای عاملی) می‌توان گفت که عامل اقتصادی و عامل فرهنگی اجتماعی  بالاترین تأثیر و عامل مشوق وابسته به سرمایه گذاری کمترین میزان اثرگذاری بر توانمندسازی اقتصادی در ورزش دارند. بر اساس یافته های تحقیق عوامل ورزشی به عنوان یکی از مولفه های تاثیرگذار توسعه سرمایه گذاری در ورزش ،.این بعد در مولفه های زیر مجموعه­ی خود شامل مولفه هاییست که مستقیما به ورزش مربوط می باشند و اگر توسعه ی سرمایه گذاری در ورزش اتفاق بیفتد می تواند یکی از این دلایل باشد. انواع ورزش­ها و کیفیت ورزش­ها و همچنین کیفیت داوران و مربیان و حتی تماشاچیان موجب توسعه ی سرمایه گذاری هستند. شدت و زمان ورزش­ها موجب توسعه سرمایه گذاری است. رویدادهای ورزشی به علت جذب بسیاری از ببینده های ورزشی، در صورت اجرای با کیفیت می تواند یکی از عوامل مهم توسعه ی سرمایه گذاری باشد. نتایج همسو با یافته های الهی (1387) و هانس و گوتیر (1992) کرامپتون (2014) و فرازیانی (1395) می باشد. هانس و گوتیر (1986) نشان دادند که مهم ترین عامل در رونق و جذب سرمایه گذاری در ورزش حرفه ای و قهرمانی، افزایش تعداد تماشاگران است و یا کرامپتون (2014) جذب سرمایه هوادران و فروش سهام را از عوامل جذب سرمایه بخش خصوصی در تاسیسات مورد نیاز ورزش قهرمانی شناسایی کردند و یا کارمین و همکاران (2014) نشان دادند که برگزاری یونورسیاد دانشجویی بین الملی سبب جذب سرمایه گذاری شده است. که جذب بازیکنان معروف به طور همزمان موفقیت ورزشی باشگاه­ها­، ارتقای وجه باشگاه­ها و در نتیجه جذب مانع مالی بیشتر از حامیان مالی، صحه­گذاری و نهایتاً افزایش قیمت سهام باشگاه را به همراه خواهد داشت، که با نتایج تحقیق حاضر همسو می­باشد. الهی (1387) نیز نشان دادند نهادهای حمایتی سازمان یافته هواداری به عنوان یکی از عوامل های جذب حامیان مالی معرفی نموده است که نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. به هر حال یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در رشد اقتصادی صنعت ورزش و توسعه سرمایه گذاری جذب و حفظ تماشاگران و هواداران با هویت باشگاه و کیفیت داوران و مربیان است که دارای نقش انکار ناپذیری در ادامه حیات ورزش و توسعه هستند. هنگامی که این عوامل به صورت سازماندهی شده و در قالب تشکل های مشخص به حمایت  بپردازند باشگاه ها و سازمان های ورزشی از جنبه اقتصادی ازآن سود خواهد برد. امروزه سرمایه گذاری بخش خصوصی بر روی استعدادهای ورزشی و موجب برقراری یک رابطه برد برد بین سرمایه گذار بخش خصوصی و ورزشکار و نیز باعث ارتقای ورزشی قهرمانی در کشور می شود، کمیته ملی المپیک آمریکا و فدراسیون های ورزشی با این رویکرد و اجرای آن در صدر ورزش قهرمانی جهان قرارگرفته اند. نوع ورزش ها، محبوبیت ورزشکاران، تماشاگران و هواداران و داشتن مربیان طراز اول جهانی باعث ترغیب و ایجاد امید در بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در ورزش می شود. همچنین تقویت نوع ورزش مثلا بانوان و ایجاد زیرساخت های لازم برای حضور زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه در ورزشگاه ها باعث رونق بلیت فروشی و تقویت حق پخش تلویزیونی خواهد شد و به دنبال آن سرمایه گذاری نیز افزایش می یابد.

.یکی از ابعاد مهم خروجی، بعد سیاسی قانونی است که در مولفه­ی اول می توان به توسعه ی محیط قانونی و سیاسی کشور در محیط بین المللی پرداخت که خاص حقیقی و حقوقی ایجاد می کند که برای تنظیم این روابط لازم است زمینه های حقوقی مناسبی فراهم شود. به بیان دیگر توسعه اقتصادی و سرمایه گذاری صنعت ورزش بدون توسعه حقوقی و قانونی لازم میسر نخواهد. دنیا پاداش (1388) نیز در تحقیق خود مبنی بر بررسی عوامل مؤثر بر خصوصی سازی باشگاه های ورزشی عوامل حقوقی و قانونی را در رتبه دوم عنوان کرد.الهی و همکاران (1388) نیز نشان داد موانع موجود در توسعه ی درآمدزایی حاصل از حمایت مالی تنها به عوامل مدیریتی محدود نمی شود و موانع اقتصادی و قانونی نیز نقشی در عدم توسعه ی حمایت مالی ایفا می کنند. در نتیجه لازم است نسبت به ساماندهی بسترهای سیاسی حقوقی و قانونی مناسب برای سرمایه گذاران نیز اقدام شود که از جملة آنها می توان به برطرف کردن موانع قانونی واگذاری باشگاه های ورزشی، ایجاد قوانین و مقررات لازم به منظور خصوصی سازی ورزش، برطرف کردن ابهامات قوانین و مقررات در حوزة سرمایه گذاری، تصویب آیین نامه های اجرایی مناسب و بسیاری از موارد دیگر اشاره کرد.

یکی دیگر از ابعاد مهم بدون شک بعد اقتصادی است که مولفه های اصلی تامین کننده ی اهداف سرمایه گذار را می توان در این بعد در نظر گرفت. رسیدن به سود، شفاف بودن مدیریت مالی باشگاه ها و سازمان های ورزشی و همچنین ایجاد ساختار و ساز وکار مالی قدرتمند و همچنین از همه  این موارد  مهم تر که بسیاری از متخصصین به آن اشاره کرده اند رسیدن به ثبات اقتصادی در کشور و سازمان های تابعه است که در توسعه ی سرمایه گذاری نقش بسزایی دارند ،پاداش(1388)، علی دوست قهفرخی(1389) و جلالی فراهانی(1392) شفاف سازی اطلاعات مالی و اقتصادی، سلیمانی (1393) تأثیر مثبت عوامل مالی و سرمایه­گذاری و دخالت­های اقتصادی دولت در امور اقتصادی بر پیشبرد خصوصی­سازی در ورزش و خسروی زاده(1393) موانع اطلاعاتی و بازار سرمایه را عنوان می­کنند که با یافته های مطالعه حاضر همراستا است. الفندی و سگوئین (2016) محیط های اقتصادی را به عنوان یک  مانع در کسب و کار در ورزش بیان کرد. الهی و همکاران(1388)، محیط نامطمئن اقتصادی و ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ورزش کشور را یکی از موانع توسعه صنعت باشگاه­داری حرفه­ای فوتبال ایران می­داند. منابع اقتصادی از عوامل ضروری برای توسعه ورزش می باشد. منابع مالی و اقتصادی برای برنامه های ورزشی به عنوان درونداد[25] می باشند. مثالهای زیادی از ملتها وجود دارد که با سرمایه گذاری باعث بهبود ورزش های خود شدند و این سرمایه گذاری ها اغلب بعد از شکست در رویدادهای بین المللی بوده است. تحقیقات نشان داده است که نقش دولتها در فراهم کردن منابع اقتصادی و مالی برای ورزش بسیار حیاتی می باشد و دولت ها با فراهم کردن حمایتهای مالی راه موفقیت ورزش و توسعه سرمایه گذاری را هموار می سازند. بی­شک درصورتی­که سیاستگذاری­های اقتصادی در راستای ایجاد فضای باز و مبتنی بر آزادسازی اقتصادی به­منظور دستیابی به بازارهای جدید، سرمایه­های خارجی و فناوری نوین تعریف شود و اقداماتی در راستای افزایش ثبات اقتصادی صورت پذیرد، ریسک سرمایه­گذاری کاهش خواهد یافت و به تبع آن، جریان سرمایه­گذاری  داخلی و خارجی در کشور افزایش خواهد یافت. ازاین رو تا زمانی که عوامل مذکور در ساختار اقتصادی کشور وجود داشته باشد، صنعت ورزش کشور نیز مانند دیگر صنایع متأثر از چنین فضایی خواهد بود و کل نظام اقتصادی کشور از تأثیرات فزاینده سرمایه گذاری های بخش خصوصی بی بهره خواهد ماند. در این راستا باید هرچه سریع تر اقتصاد کشور با مالکیت دولتی خداحافظی کند و انحصارها را بشکند و به دنبال ایجاد فضای رقابتی بر آن باشد.یکی از مولفه های مهم توسعه سرمایه گذاری در ورزش عامل فرهنگی اجتماعی می باشد. این بعد تمایل افراد بیشتر جامعه به ورزش می باشد که هر چه این آمار بیشتر باشد سرمایه گذاری توسعه ی بیشتری خواهد یافت. تمایل بین سازمانی موجب رشد بیشتر آمار ورود سرمایه گذاران در این حوزه می باشد. ایجاد فرهنگ سرمایه گذاری در کشور و مخصوصا در حوزه ی دانش افزایی می تواند در توسعه ی سرمایه گذاری نقش بسزایی داشته باشد. رسانه یکی از مهمترین عوامل توسعه ی سرمایه گذاری است که با ایجاد برنامه های حمایتی و یا بهتر دیده شدن سرمایه گذاران و برندهای آنان  می باشد.. عسکرزاده (1388) نشان داد عوامل عوامل اجتماعی بیشترین تأثیر را در جذب سرمایه گذاری داشته است. هیوم و استوارت (2017) در پژوهش خود بیان کردند که یکی از علل سرمایه گذاری بالای کشورها در زمینه توسعه ورزش، تأثیر بر شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه بوده است که همسو با یافته پژوهش حاضر می باشد. الفندی و سگوئین (2016) نیز یکی از موانع مهم کسب و کار ورزشی را عامل فرهنگی اجتماعی بیان کرده است. نتایج تحقیقات ذکر شده با یافته های تحقیق حاضر همخوانی دارد. بنابراین، تلاش برای ایجاد فرهنگ ورزش و فعالیت‌بدنی و از بین بردن برخی از نگر‌ش‌های منفی نسبت به مشارکت در این گونه فعالیت‌ها، به ویژه در مورد بانوان، ضروری است. می‌توان با اتخاذ مکانیسم‌های فرهنگی - اجتماعی نظیر آموزش سبک زندگی ورزش محور، ترغیب بانوان جامعه جهت گرایش به سمت ورزش، بالا بردن امنیت شهرها، تقویت و ارتقاء سلامت عمومی و افزایش گرایش جوانان به تفریحات سالم، کاهش محدودیت‌های فرهنگی زنان و نهادینه کردن ورزش در جامعه، زمینه‌های مختلف فرهنگی اجتماعی که باعث افزایش میزان مشارکت افراد به ورزش می‌شود را فراهم کرد. لذا پیشنهاد می شود که دولت ها و مدیران برای برون رفت از این مشکل، به اثربخشی و کارآیی بخش خصوصی اعتماد داشته باشد و  بخش خصوصی را به عنوان یک مولد بسیار خوب در کنار خود پذیرش نماید و این اعتماد ونگرش خوشبینانه را با فرهنگ سازی مناسب  از طریق صدا و سیما و...، در بین مردم و جامعه، ساری و جاری نماید. همچنین با ایجاد تعهد اجتماعی زمینه مشارکت تمام گروه­های ذی­نفع در فرآیند سرمایه گذاری ورزش را فراهم نماید.

یکی از ابعاد مهم بعد مدیریتی اجرایی است. اجرای اصول مدیریتی نظیر برنامه ریزی، سازماندهی، تصمیم گیری و نظارت دقیق از موارد مهم توسعه ی سرمایه گذاری است که باید مناسب برای ورود سرمایه گذار باشد. تامین زیرساخت­های اجرایی نظیر امکانات و تسهیلات مادی و همچنین فراهم کردن فضای امن سرمایه گذای را می­توان از عوامل مهم توسعه ی سرمایه گذاری دانست. در نتیجه باید از طریق تدوین و تنظیم و برنامه ریزی و مدیریت برنامه های مطلوب و فراهم نمودن تسهیلات لازم و مناسب  و منطبق بر اصول و موازین علمی راه را برای رسیدن به این اهداف هموار نمود.تعیین اهداف طولانی مدت دیدی جامع به فرد می‌دهد که به سایر جنبه‌های تصمیم‌گیری‌ شکل می‌دهد و نقش موثری را در توسعه سرمایه گذاری ورزش در ابعاد مختلف ایفا کند. عسکرزاده (1390) حوزة زیرساخت­های فیزیکی را مهمترین عامل در جهت خصوصی­سازی ورزش دانسته، (علیدوست قهفرخی،1389؛ جلالی فراهانی،1394) عدم هماهنگی واحدهای اجرایی و تعدد مراجع تصمیم­گیری و زمان­بر بودن آن، (رضوی،1383) اصلاح ساختار موجود ورزش کشور را ضروری می­داند، وتأخیرها و پیچیدگی­های بوروکراتیک را از موانع خصوصی­سازی ورزش کشور شمرده­اند که با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. موفقیت در هیچ زمینه ای و تحت هیچ شرایطی، جز با وجود نیروی متخصص و به کار بردن اصول صحیح مربوط به آن حیطه امکان پذیر نمی شود. موضوع سرمایه گذاری نیز از این قاعده مستثنی نیست. بررسی در مورد مشکلات مدیریت حمایت های مالی و سرمایه گذاری و اقدام در جهت رفع آنها می تواند تا حد قابل توجهی رضایت خاطر سازمان های ورزشی و حامیان مالی را حاصل کند. بر این اساس توصیه می­شود تا با بهره­گیری از الگوهای کشورهای موفق در زمینه سرمایه گذاری ورزش (البته نه با تقلید)، تدوین و اجرای برنامه جامع و استفاده از روش­های مناسب در واگذاری­ها نظیر روش تدریجی و مرحله­ای و با نگاه بلند مدت و تخصصی در مدیریت فرآیند سرمایه گذاری ورزش کشور در جهت مهیا نمودن زیر ساخت ها و انجام الزامات ضروری قبل، حین و بعد از اجرای سرمایه گذاری برنامه ریزی نماید.

یکی از ابعاد مهم دیگر عامل مشوق وابسته به سرمایه گذاری است. با توجه به شرایط حضور سرمایه گذاران در حیطه های مختلف می توان با ایجاد مشوق های مالی نظیر حمایت های قانونی حذف مالیاتی و از این دست اقدامات مسیر ورود و رسیدن به اهداف را در شرکت های سرمایه گذار ورزشی توسعه داد. ایجاد ظرفیت های ممکن برای ورود سرمایه گذاران یکی از مولفه های مهمی است که سبب ماندگاری بیشتر سرمایه گذاران می شود. آموزش سرمایه گذاران و مدیران ورزشی نیز یکی از ارکان مهم توسعه ی سرمایه گذاری باشد. هر چه بهتر دیده شدن سرمایه گذاران در بین دست اندرکاران ورزشی مانند تماشاچیان و همچنین ساختار حمایتی و روانی مسئولین شرکت ها و سازمان های تاثیرگذار بسیار دخیل است. نتایج همسو با یافته های افشاری و همکاران (1396) و فرازیانی(1395) می باشد. افشاری و همکاران(1396) نشان داد که سرمایه گذاری و حمایت مالی از عوامل مهم در توسعه اقتصاد ورزشی می باشد. تدوین یک الگوی واحد برای وضعیت حقوقی و تشویق ها و حمایت های دولتی از  سرمایه گذاران به گونه ای که بتواند اهداف تجاری و ورزشی را همزمان برآورده سازد، سبب بهبود وضعیت عوامل موثر بر توسعه سرمایه گذاری می شود. مشـوق‌های سرمایه گذازی همچون (تصویب و اجـرای قانون معافیـت مالیاتـی اسپانسرهای تیم‌های ورزشی، افزایش تعرفه‌های تبلیغات برای شرکت‌ها در جراید و روزنامه‌ها، ایجاد تسهیلاتی از سوی صدا و سیما برای اسپانسرهای ورزشی، تدوین آیین‌نامه‌ها و فرم‌های قرارداد حمایت مالی، ایجاد آژانس‌های تخصصی بازاریابی ورزشـی در کشور، افزایش تعرفه‌های تبلیغات برای شرکت‌ها در تلویزیون) عامل هایی است که می تواند در این راه موثر باشد. تدوین قوانین و مشوق‌هایی برای اسپانسرها بدون تردید علاقه‌مندی آن­ها را برای سرمایه‌گذاری افزایش داده، به آن‌ها اطمینان بیش‌تری برای دست­یابی به اهداف خود خواهد داد.

جهت بررسی برازش عوامل موثر بر توسعه سرمایه گذاری در ورزش از تحلیل عاملی استفاده گردید. بر اساس یافته‌های مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم عوامل اثرگذار بر توسعه سرمایه‌گذاری در ورزش نشان می‌دهد که مدل مرتبه دوم عوامل اثرگذار بر توسعه سرمایه‌گذاری که شامل عامل عوامل وابسته به ورزش، عامل سیاسی- قانونی، عامل اقتصادی، عامل فرهنگی- اجتماعی، عامل مدیریتی- اجرایی، مشوق وابسته به سرمایه‌گذاری در ورزش می باشد، مناسب بوده و تمامی شاخص‌ها و مؤلفه‌ها از مقادیر تی و بار عاملی قابل قبولی برخوردار بوده اند. همچنین مقادیر شاخص‌های برازندگی مدل اندازه‌گیری مرتبه دوم عوامل اثرگذار بر توسعه سرمایه‌گذاری ورزش نشان‌دهنده قابل‌قبول و مناسب بودن شاخص‌های برازندگی (تناسب) و در‌نتیجه، برازش و مطلوب بودن مدل اندازه‌گیری تحلیل عاملی مرتبه دوم است. نتایج همسو با یافته های فرازیانی (1395) و افشاری و همکاران (1396) می باشد. فرازیابی (1395) در تحقیق خود به طراحی الگوی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ورزش ایران پرداخت. یافته‌های پژوهش حاکی از این بود که داده‌های این پژوهش با ساختار عاملی و زیربنای نظری تحقیق در مدل‌های تدوین‌شده برازش (ورزش قهرمانی، ورزش حرفه‌ای، ورزش تربیتی و ورزش همگانی) مناسبی دارد و این بیانگر همسو بودن سؤالات با سازه‌های نظری تحقیق بود. به عبارتی مدل به کار گرفته شده، یک مدل نظری قوی برای طراحی مدل عوامل موثر بر توسعه سرمایه گذاری صنعت کشور است و بارهای عاملی یا توانایی تبیین متغیر جذب سرمایه گذاری صنعت ورزش در شش دسته شامل عامل وابسته به ورزش، عامل سیاسی-قانونی، عامل اقتصادی، عامل فرهنگی-اجتماعی، عامل مدیریتی-اجرایی، مشوق وابسته به سرمایه‌گذاری تقسیم شدند. با به کار بردن این عوامل و اجرایی کردن آن ها می توان سرمایه گذاری بخش های مختلف در ورزش کشور را بهبود بخشید و به جذب منابع سرمایه در ورزش کشور پرداخت.

توانمندسازی اقتصادی در هر کشوری و شرایط مطلوب آن، نشانگر وضعیت قابل قبول در زمینه سرمایه گذاری و فعالیت های اقتصادی است، در واقع یکی از محرک های اصلی پیشرفت وتوسعه اقتصادی، افزایش و جذب سرمایه گذاری در ورزش هاست و در نتیجه افزایش سرمایه گذاری همراه با توانمندی اقتصادی این حوزه می باشد. جونز[26](2007)بیان کرد که  توسعه سرمایه گذاری از یک سو موجب جذب سرمایه های غیر کارا و هدایت آن ها به بخش های مولد اقتصادی گردیده و از سوی دیگر با توجه به جهت گیری سرمایه گذاران سرمایه گذاری ها در صنایعی هدایت خواهند شد که از سود بیشتر یا ریسک کمتری برخوردارند و این امر موجب تخصیص بهینه در منابع خواهد شد. دراین راستا می توان بیان کرد که صنعت ورزش یکی از صنایع نوین در اقتصاد بین المللی طی دهه های اخیر نقش مولدی ایفا نموده و برای سرمایه گذاری های کلان اقتصادی بیش از پیش برای هر کشوری تأثیرگذار است. تقویت سلامتی جسمی در جامعه، رشد اقتصادی ناشی از تأثیرات آن در روح و جسم نیروی کار و ایجاد امنیت در اثر جلوگیری از روی آوری جوانان به رفتارهای خلاف، ازدیگر ابعاد مهمی است که موجب توجه بیشتر فعالان اقتصادی به مقوله ورزش شده است. نقش درآمد ملی در موفقیت ورزشی نشان دهنده آن است که ورزش یک بخش حاشیه ای در کشورها نیست، بلکه ورزش نیز مانند سایر بخش های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی با آخرین سیستم های علمی و مدیریتی برنامه‌ریزی و هدایت می شود که بر روی توانمندسازی اقتصادی ورزش کشور تاثیر مستقیمی دارد. درصورتی که سیاست‌گذاری های اقتصادی در راستای ایجاد فضای باز و مبتنی بر آزادسازی اقتصادی به منظور دستیابی به بازارهای جدید و سرمایه گذاران جدید سرمایه های خارجی و فناوری نوین اقتصادی تعریف شود و اقداماتی در راستای افزایش ثبات اقتصادی صورت پذیرد، ریسک سرمایه گذاری کاهش خواهد یافت و به تبع آن، جریان سرمایه‌گذاری کشور افزایش خواهد یافت و می تواند در توسعه توانمندسازی اقتصادی موثر واقع شود. ازاین رو تا زمانی که شاخصه های موثر در عامل اقتصادی همچون فراهم کردن سود سرمایه گذارو ایجاد نظام بازاریابی ورزشی، ایجاد سازوکار اقتصادی، ثبات و قدرت اقتصادی برای سرمایه گذاران وجود داشته باشد سبب بهبود توانمندی اقتصادی می گردد.ازین رو لازم است که با ایجاد فضای مطمئن اقتصادی برای ورود سرمایه گذاران، ثبات در سیاست­های پولی و مالی کشور، ایجاد ساختار رقابتی در اقتصاد ورزش، احیای حقوق قانونی باشگاه­ها و نهادهای ورزشی جهت استفاده از اسپانسرینگ، اطلاع رسانی مناسب در مورد حضور برندهای سرمایه گذار ورزشی، نظام مند کردن تبلیغات، برند و بازارسازی ورزشی، نرخ سود پایین تسهیلات طولانی مدت و...سبب افزایش توانمندی اقتصادی در صنعت ورزش گردید. نظر به این که دسترسی به بازار مصرف، سبب ایجاد اطمینان خاطر بیشتری برای سرمایه گذاران جهت حمایت مالی می شود، حس امنیت مالی را در آن ها به وجود می آورد. و سبب می شود سرمایه گذاران امکان یکپارچه سازی منابع انسانی، تجمیع سرمایه های کوچک و ایجاد اشتغال با شرایط آسان و در نتیجه توانمندسازی در ابعاد مختلف را فراهم می کنند. به طور کلی می توان بیان کرد که به طور عام، سرمایه گذاران بالقوه تمایل دارند تا در بخشهایی سرمایه گذاری نمایند که تا حدی از بازگشت سرمایه شان اطمینان یافته و نسبت به گزینه های موجود دیگر ریسک کمتری را تجربه نمایند. به بیان دیگراز نظر اقتصادی، در هر صنعتی که میزان ریسک برای سرمایه بالا باشد، حرکت سرمایه درآ ن جا کند و در هر صنعتی که میزان بازدهی انتظاری سرمایه بالاتر باشد حرکت سرمایه در آن جا سریع تر خواهد بود. نتایج پژوهش هودا[27](2001) نیز با یافته های حاضر همخوانی دارد. وی اصل انتظار سود حاصل از سرمایه گذاری را مهمترین عامل در جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی حامیان مالی در ورزش می داند. در این راستا در صورتی که مدیران و مسئولان امر بتواند به طور اساسی در فرآیند توسعه اقتصادی گام بردارد و به یک وضعیت تمام عیار مبدل گردد، محیط مطمئن اقتصادی برای سرمایه گذاری بوجود خواهد آمد و مانع مذکور نیز خود به خود حل خواهد شد. همچنین به لحاظ فرهنگی اجتماعی، پی نبردن جامعه به مفهوم سرمایه به عنوان عامل حرکت دهنده اقتصاد می تواند به نفی مفهوم سرمایه گذاری منجر شود و دفاع از سرمایه‌گذاری با مقاومت مواجه خواهد شد. اگر موضوعاتی همچون سرمایه گذاری های مولد در افکار جامعه ازنظر مزایا و نتایج آن ها به عنوان ارزش بیان شود و رابطه پیوسته و نزدیک میان توسعه و نظام اقتصادی و همچنین سرمایه‌گذاری در نظام فکری افراد و جامعه وجود داشته باشد، فضای فرهنگی جامعه برای سرمایه گذاری مساعد شده، موجب اعتمادبه نفس سرمایه گذاران و مدیران خواهد شد(رهبر، 1386). ازین رو، باوجود زمان بر بودن کارهای فرهنگی اجتماعی، به نظر می رسد بتوان با اتخاذ راه کارهایی مناسب و طی برنامه های کوتاه مدت و بلندمدت به ارتقای فرهنگ سرمایه گذاری و مشارکت سرمایه گذاران ورزشی کمک نمود. سرمایه گذاری در ورزش از جمله سرمایه گذاری هایی است که دارای دوران باروری هم کوتاه مدت و هم درازمدت می باشد. که با پرداختن به آن می توان نتایج اجتماعی فرهنگی و نتایج اقتصادی شایان توجهی را به دست آورد و در تأمین نیازهای جامعه و رفاه ملی و بهبود توانمندی های اقتصادی کوشید. بنابراین با توجه به نتایج تحقیقات انجام‌گرفته شده در این حوزه، استقرار و پیاده‌سازی مناسب توسعه سرمایه گذاری در ورزش مثمر ثمر می‌باشد، مسلم است برای استفاده از مزایای استقرار و پیاده‌سازی توسعه سرمایه گذاری نمی‌توان بدون طرح و برنامه پیش رفت. با توجه به ویژگی‌های خاص صنعت ورزش، موضوعی که اهمیت دارد ارائه یک مدل بومی و خاص به‌منظور توسعه سرمایه گذاری در صنعت ورزش و تاثیراتش بر روی توانمندسازی اقتصادی، استقرار و پیاده‌سازی آن می‌باشد که نتایج این پژوهش می تواند در این راستا موثر باشد.

برمبنای کلیه نظریه ها و پیشینه بیان شده در این پژوهش بر کسی پوشیده نیست که در کلیه صنایع از جمله ورزش، توسعه سرمایه گذاری منجر به رشد و پیشرفت در برخی ابعاد آن صعنت خاص می شود.همچنین این تحقیق به طور مشخص به دنبال این امر مهم مسلم بود که چگونه و بر چه متغیرهایی در توانمندسازی اقتصادی در ورزش کشور حائز اهمیت است.چرا که نتایج تحقیق بیان داشت توسعه سرمایه گذاری در ورزش می تواند منجر به توسعه رفتار مصرف کنندگان ورزشی و دسترسی بهتر به بازار فروش و مواردی از این دست گردد.با تاکید بر توانمندسازی ظرفیت های ورزشی داخلی،باید فرآیندهای گرفتن مجوزها و روند تولید تسهیل شود و جوانان ایرانی با تکیه بر توان و دانش داخلی می توانند زمینه رشد اقتصادی را در صعنت ورزش ایران فراهم کنند.

پیشنهادها

1. برپایه مدل حاضر می توان فرایند توسعه سرمایه گذاری ورزش ایران را بر نقش توانمندسازی اقتصادی تجزیه و تحلیل کرد و به نوعی به دسته بندی جدید دست یافت که مبتنی بر نظرات خبرگان ایرانی است. این مدل، چارچوبی مناسب و بومی برای مطالعات در این حوزه است و به عنوان مقدمه­ای به منظور توسعه سرمایه گذاری و توانمندسازی اقتصادی می تواند مبنای عمل قرار گیرد و شناختی کلان و جامع برپایه شناسایی عوامل کلیدی نقش­­های اثر گذار بر توسعه سرمایه گذاری در ورزش و چگونگی تعامل آنها با یکدیگر پدید می آورد؛ این مدل می تواند مبنای عقلانی سرمایه گذاری ورزش ایران قرار گیرد که قابلیت ارزیابی مستمر را ایجاد می کند.
2. نتایج حاصل از پژوهش لزوم اهتمام به جذب سرمایه گذاران را آشکار می سازد که با اثربخشی تبلیغات، افزایش میزان سرمایه گذاری بخش های مختلف و روی کارآمدن شرکت های مختلف تولیدی و خدماتی این امر محقق می شود. در این راستا دولت می تواند با حمایت از شرکت های خصوصی و ارائه تشهیلات و اعطای معافیت های مالیاتی سبب ورود شرکت ها به ورزش و سرمایه گذاری شوند..
3. پیشنهاد می شود با ایجاد سیستم یکپارچه مدیریتی و ایجاد ثبات مدیریتی در فدراسیون های ورزشی بر بسیاری از عوامل مهم در سرمایه گذاری صعنت ورزش ازجمله عوامل مالی و اقتصادی، عوامل تبلیغاتی و بازاریابی و حقوقی و قانونی، اجتماعی و ...می تواند تأثیرگذارباشد. .
4. با توجه به برازش مطلوب به دست آمده از مدل مدل نظری قوی برای طراحی مدل عوامل جذب سرمایه گذاری در صنعت ورزش،. می توان بیان داشت وجود امنیت برای سرمایه گذاران و انجام حمایت های لازم، مانند اعطای تسهیلات و معافیت ها و تخفیف های مالیاتی مناسب، انگیزه های حضور بخش خصوصی در زیر مجموعه های مختلف تربیت بدنی و ورزش را فراهم و با توجه به موانع دیگر و تمرکز بر ایجاد راهکارهایی جهت توسعه این امر احتمالا می‌تواند موجب سرمایه گذاری و مشارکت بخش خصوصی در ورزش شود.
5. با توجه به عامل اقتصادی، ضرورت ایجاد بخش بازاریابی ورزشی در درون حوزه ی طرح و برنامه تربیت بدنی وزارت علوم، وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون ها، هیئت های ورزشی و.. اجتناب ناپذیر است. این بخش در بسیاری از فدراسیون های ورزشی دنیا وجود دارد لذا پیشنهاد می شود بخش بازاریابی ورزشی در فدراسیون ها، سازمان ها و ادارات تربیت بدنی ایجاد شود و با استفاده از متخصصان امر و با دانش، استفاده از خبرگان و سرمایه گذاران در زمینه توسعه بازاریابی و درآمدزایی قدم برداشت.
6. با در نظر گرفتن نقش مهم برنامه ریزی و مدیریت پیشنهاد می شود برنامه ریزی های لازم برای جذب حامیان مالی بالاخص سازمان ها و صنایع بزرگ برای توسعه ورزش صورت پذیرد. ازین رو لازم است که مدیرانی که در این راستا تخصص و توانایی لازم را دارند استفاده نمود تا با استفاده از مهارت های ارتباطی، مدیریت و توانمندهای خود بتوانند زمینه ساز حضور سرمایه گذاران صنایع بزرگ در زمینه ورزش شوند.
7. با توجه به عامل وابسته به ورزش در توسعه سرمایه گذاری، پیشنهاد می شود مسئولین ورزشی در جهت بالا بردن سطح کیفیت مسابقات و رویدادهای ورزشی تلاش نموده و با افزایش رسانه ها در میادین ورزشی، سطح مخاطبان، تماشاچیان و طرفداران تیم­ها را افزایش دهند.
8. با توجه به نقش حقوقی سیاسی پیشنهاد می­شود مسئولین مربوطه در جهت اصلاح قوانین مربوط به رعایت حق پخش تلویزیونی که در تقویت تیم­ها و باشگاه­های ورزشی نقش مؤثری دارد و ایجاد قوانینی چون قانون حق­مؤلف و قوانین مربوط به بلیت فروشی توسط باشگاه­ها و همچنین اجرایی­نمودن قوانین مربوط به خصوصی نمودن واحدهای صنعتی و باشگاه­های ورزشی که زمینه­ساز ایجاد اقتصاد رقابتی و حضور سرمایه گذاران می­باشند، اقدام­های لازم را به عمل آورند.
9. با توجه به تأثیر عوامل اقتصادی-بازاریابی پیشنهاد می­شود مدیران و برنامه­ریزان ورزش با ایجاد فرصتی از طریق برگزاری دوره­ها و کارگاه­های آموزشی بازاریابی ورزشی برای مسئولین هیئت­ها و تیم­های ورزشی و استفاده­ی کاربردی تکنیک­ها و فنون بازاریابی در مسابقات و میادین ورزشی و تشکیل کمیته­ها، آژانس­های تخصصی بازاریابی ورزشی در تیم­ها و هیئت­های ورزشی، نقش مفیدی ایفا نمایند.
10. با توجه به عوامل و موانع های فرهنگی اجتماعی پیشنهاد می شود که دولت به اثربخشی و کارآیی بخش خصوصی و همچنین سرمایه گذاران صنایع اعتماد داشته باشد و آن ها را به عنوان یک مولد بسیار خوب در کنار خود پذیرش نماید و این اعتماد ونگرش خوشبینانه را با فرهنگ سازی مناسب از طریق صدا و سیما و...، در بین مردم و جامعه، جاری نماید. همچنین با ایجاد تعهد اجتماعی زمینه مشارکت تمام گروه­های ذی­نفع در فرآیند ترغیب سرمایه گذاران ورزش را فراهم نماید.