شناسایی و رتبه بندی موانع ورود گردشگر ورزشی به کشور ایران

صدیقه اسلامی[1]

 جمشید همتی[2]

ابراهیم زرینی[3]

تاریخ دریافت مقاله: 26/5/1394

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:19/6/1394

مقدمه

قرن بیست و یکم، سده بهره گیری از فرصت های تجاری ارزشمند در بخش های خدماتی به ویژه گردشگری است. گفته می شود که گردش مالی صنعت گردشگری جهان در این سده از گردش مالی بخش صنعت فراتر خواهد رفت و طی چند سال آینده دست کم به 2 تریلیون دلار خواهد رسید .در این فرایند، دستیابی کشورهایی که از جاذبه های وسیع گردشگری برخوردار هستند به یک درصد ارزش گردش مالی این صنعت، سالانه درآمدی حدود 20 میلیارد دلار ایجاد خواهد کرد که برای اقتصادهایی نظیر اقتصاد ایران، این رقم قابل توجه است و می تواند تمامی فعالیت های اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد. با وجود این، برای دستیابی به چنین درآمد قابل حصولی باید برنامه ریزی جامعی انجام شود و سرمایه گذاری های مناسب در زمینه های سخت افزاری و نرم افزاری این صنعت صورت پذیرد(نوبخت و پیروز، 1387: 8).

جهانگردی از لحاظ اقتصادی، فرآیندهای گوناگونی را ایجاد می کند که از جمله اثرات آن در تولید ناخالص ملی و بکارگیری بخش های مختلف اقتصادی است. بنابراین می توان گفت که جهانگردی عامل مهمی در جهت توسعه اقتصادی است که می تواند مزایای اقتصادی زیادی را در یک منطقه جهانگردی ایجاد کند (موسایی، 1390: 45).

از سوی دیگر، تنوع بخشی اقتصاد، بالا بردن شاخص های توسعه انسانی، مشکلات ناشی از صنعتی شدن و آلودگی بیش از حد استاندارد شهرها و بویژه کلان شهرها، مهاجرت روستایی، افزایش بهره وری و کارآمدی نیروی انسانی، اشتغالزایی، تعامل فرهنگ ها و گفتمان ها، حفظ محیط زیست و درمجموع توسعه پایدار از دغدغه هایی است که جهان امروز با آن رو بروست و هر کشور در هر سطحی از توسعه در تکاپوی یافتن پاسخ این دغدغه هاست. در این میان، کشورهایی که به متنوع سازی اقتصاد روی آورده اند و می خواهند خود را از اقتصاد تک پایه ای برهانند، برآن اند که در این راستا به شناخت راه های متداول یا خلق راه ها و روش هایی جدید بپردازند. یکی از این راه ها، توسه صنعت گردشگری است که اغلب کشور ها به ویژه کشورهایی که به لحاظ موقعیت مکانی، از مزیت برخوردارند، آن را در برنامه های توسعه ملی خود گنجانیده اند تا از این رهگذر بتوانند به این فرایند شتاب بخشند(میرزایی، 1388: 73).

نیم نگاهی به روند گردشگری پایدار و آمار مربوط به آن در ایران، این واقعیت را آشکار می سازد که هرچند کشور ایران از نظر ابنیه و آثار تاریخی در میان 9 کشور برتر دنیا قرار گرفته و حتی از نظر جاذبه های اکوتوریست نیز بین 10 کشور برتر دنیا می باشد، اما از نظر درآمد کسب شده- که ارتباط مستقیم به ورود گردشگر به کشور دارد- جایگاهی بهتر از رتبه 92 را به خود اختصاص نداده است(طیبی و همکاران، 1387: 67). حتی پیش بینی سازمان جهانی گردشگری برای سال 2019 در باره وضعیت صنعت گردشگری در بین 181 کشور بررسی شده، حکایت از این واقعیت دارد که ایران از نظر اندازه در رتبه 28، نسبت به اقتصاد جهانی در رتبه 99 و از لحاظ رشد در رتبه 100 قرار خواهد گرفت که نشانگر رشد منفی است(نورآقایی، 1388 : 12).

جعفری و صمیمی (1392) در مقاله ای بیان می دارند که تعداد ورود گردشگران خارجی، اثر مثبت و معناداری بر توسعه انسانی کشورها دارد. از این رو، توسعه این صنعت جهت دستیابی به اهداف توسعه اقتصادی و انسانی برای هر کشوری ضروری به نظر می رسد(جعفری و صمیمی، 1392: 16).

کوزه چیان و همکاران(2011) در مقاله ای به بررسی عوامل موثر برتوسعه گردشگری ورزشی در ایران با تاکید بر جاذبه های طبیعی ورزشی پرداختند و بیان کردند که مشکلات فرهنگی، مهمترین مسئله و مشکل گردشگری ورزشی است. مشکلات مدیریتی، دومین مشکل مهم و مشکلات زیربنایی و زیرساختی، سومین مانع توسعه گردشگری ورزشی در ایران می باشد. این موانع هم از جذابیت های گردشگری ورزشی می کاهد و هم در جذب گردشگر محدودیت ایجاد  می کند(کوزه چیان و همکاران، 2011: 220). به همین منظور و با توجه به لزوم تقویت و توسعه صنعت گردشگری برای دستیابی  به اعتبار و جایگاه واقعی خود در سطح بین المللی، باید بخش های مختلف این صنعت را شناسایی کرد و به بخش های پر اهمیت تر توجه ویِژه ای مبذول داشت. یکی از این بخش های مهم و پر اهمیت که قابلیت تبدیل به امر فرابخشی در صنعت گردشگری را دارد، ورزش است که از آن به عنوان "گردشگری ورزشی" نام برده می شود(محرم زاده و قیامی راد، 1387: 58).

گردشگری ورزشی، کلید عظیم میزبانی حادثه ای بزرگ مثل رقابت های المپیک یا جام جهانی است و این موضوع صرف بیلیون ها دلار را با جذب گردشگران به دنبال دارد(سونگ، 2010: 107).

در کشورهای صنعتی، گردشگری به عنوان یک مجموعه کامل بین 4 تا6 درصد تولید ناخالص داخلی را تولید می کند و گردشگری ورزشی بین 1 تا 2 درصد از تولید ناخالص داخلی را شامل می شود. اگرچه اندازه گیری ورزش و گردشگری در کل جهان مشکل است، با وجود این رشد صنعت گردشگری ورزشی حدود 10 درصد در سال برآورد شده است(کزاک، 2005: 230).

نتایج گزارشات مربوط به آثار اقتصادی گردشگری ورزشی و فرهنگی کانادا در سال 2007 نشان داد که گردشگری ورزشی و فرهنگی دارای اثرات اقتصادی معنی دار و مهمی می باشد و تولید ناخالص داخلی، درآمد، اشتغالزایی و مالیات را به طور معنی داری افزایش داده است(انجمن گردشگری ورزشی کانادا، 2007).

فواید و اثرات اقتصادی گردشگری با تعداد گردشگری که به کشور میزبان مسافرت می کند، رابطه مستقیم دارد. در همین زمینه کزاک و همکاران (2005)در تحقیقی به بررسی عوامل موثر برمسافرت گردشگران با توجه به ملیت و مقصد آنها پرداختند. نتایج تحقیق آنها نشان داد امکانات اقامتی، آب و هوا، سطح قیمت ها، محل جغرافیایی مقصد و دسترسی به دریا و ساحل، مهمترین دلایل سفر گردشگران انگلیسی برای رفتن به مالت و ترکیه بود(کزاک و همکاران، 2005: 222).

یاموگوشی (2005) در تحقیقی به بررسی دلایل، انگیزه ها و محدودیت های مسافرت کنندگان در قالب گردشگران ورزشی پرداخت. وی به این نتیجه رسید که در هر مطالعه ای که به منظور برنامه ریزی و توسعه برنامه ریزی گردشگری ورزشی در شهر یا کشور مقصد انجام می گیرد، باید دلایل، جذابیت ها و موانعی که برای گردشگران مهم است، شناسایی شوند(یاماگوشی، 2005: 35).

 اصلانی و همکاران(2012) در تحقیقی موانع اصلی توسعه گردشگری ورزشی استان خوزستان را موانع مدیریتی، زیر ساختی، فرهنگی و بازار یابی و تبلیغات معرفی کرده اند که همین موانع منجر به عدم ورود گردشگران یا کاهش جذب گردشگر ورزشی به این استان می شود(اصلانی و همکاران: 228).

خانزادی (2014) به بررسی موانع توسعه گردشگری ورزشی در استان آذربایجان شرقی پرداخته است و بیان می کند که موانع و محدودیت های زیر ساختی، مدیریتی، فرهنگی- اجتماعی، تکنولوژیکی، اقتصادی و سیاسی به طور معنی داری بر توسعه گردشگری استان آذربایجان شرقی موثر بوده اند و منجر به محدودیت جذب گردشگر شده اند(خانزادی و همکاران، 2014: 284). 

موانع ورود گردشگر به ایران در بسیاری از حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و ... قابل بررسی است. عدم حمایت از سرمایه گذاری در صنعت گردشگری، سیاست های نامناسب اقتصادی، افزایش نرخ مالیات، عوارض، بیمه و ... همه از مواردی هستند که منجر به ناکافی بودن زیر ساخت های لازم برای خذب گردشگر می شود(محسنی، 1388: 169).

این امر در حالی است که بیشترین جذب گردشگر در ایران،  حدود 900 هزار نفر در سال و با درآمدی در حدود 450 میلیون دلار می باشد (روزنامه اعتماد،  1388، 8).

مسائل مذهبی موجبات مشروط سازی در ورود جهانگردان می شود به خصوص برای خانم ها که در بدو ورود باید از نظر حجاب ضوابطی را رعایت کنند. این ضوابط و قواعد، قیودی را برای گردشگران به وجود می آورد و سبب می گردد که جهانگردان کمتر جذب سفر به ایران شوند(موسایی و همکاران، 1391: 45 ).

یکی دیگر از مهمترین عوامل جذب گردشگر از سایر کشورها، اطلاع رسانی و تبلیغات درباره کشور ایران و امکانات و جاذبه های گردشگری آن است که متاسفانه سازمان ها و نهاد های درگیر با صنعت گردشگری که متولیان این صنعت هستند، در این خصوص فعالیتی ندارند و یا بسیار ضعیف عمل کرده اند. از سوی دیگر، کشورهای غربی با ایجاد جنگ روانی و تبلیغات منفی توسط رسانه های بین المللی باعث تغییر مسیر بسیاری از گردشگران خارجی از مقصد ایران شده اند( اژدری، 1388: 8).

مباحثی که تاکنون مطرح شد مربوط به موضوعات مشترک بین گردشگری و گردشگری ورزشی می باشد. یکی از موضوعات مهم برای جذب گردشگر ورزشی به کشور،  اخذ میزبانی رویدادهای بزرگ و بین المللی       می باشد که باعث ورود ورزشکاران و تماشاچیان زیادی (گردشگر ورزشی) به کشور می شود. از آنجایی که کشور ایران در مجامع بین المللی در عرصه ورزش کرسی های بسیار کمی دارد، برای اخذ میزبانی از حمایت کمتری برخوردار است(اسلامی، 1393: 192).

به طور کلی به دلیل ضعف فعالیت های جهانگردی، تحقیق و مطالعه در این زمینه نیز با رکود و محدودیت های زیادی روبروست. موسسات تحقیقاتی دانشگاه ها، گرایش چندانی به تحقیق در زمینه جهانگردی از خود نشان نمی دهند. در سال های قبل از انقلاب در کنار آن طرح های موردی و منطقه ای زیاد، "طرح جامع جهانگردی کشور توسط مشاوران توریست کنسول برای دولت ایران تهیه شده بود. ،  اما از آنجایی که شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی  لازم برای تهیه این طرح ها، پیش فرض های حاکم بر زمان خود را تعیین و دیکته کرده بودند، متاسفانه هیچکدام از آنها برای شرایط امروز قابل استفاده نیستند(وطن خواه، 1379: 4). بنابراین انجام تحقیقات تخصصی و علمی جهت کمک به بهبود وضعیت جهانگردی کشور بسیار ضروری به نظر می رسد.

جمهوری اسلامی ایران با وجود برخورداری از جاذبه های مختلف گردشگری (تاریخی، مذهبی و طبیعی ) به دلیل عدم اتخاذ سیاست های مؤثر در این بخش، هنوز نتوانسته است به سهمی مناسب در بازار گردشگری جهان دست یابد و این امر سبب شده است تا بسیاری از معضلات اقتصادی – اجتماعی کشور که می تواند با توسعه گردشگری مرتفع گردد، همچنان پابرجا بماند. از آنجا که اولین گام  در استفاده از عواید و فواید گردشگری ورود گردشگر به کشور است، ضمن برشمردن چالش های اساسی مترتب بر ورود گردشگر به کشور با تاکید بر گردشگر ورزشی، به ارائه پیشنهاد هایی کابردی جهت تسهیل ورود گردشگر به کشور  پرداخته می شود. با توجه به ویژگی های فرهنگی کشور ایران و این موضوع که یکی از انواع گردشگری و جهانگردی سازگار با فرهنگ ایران گردشگری ورزشی می باشد و این گردشگری ورزشی است که می تواند تا حدود زیادی فاصله گرفتن کشور از جایگاه واقعی خود در سطح بین المللی را جبران نماید، محقق به دنبال آن است که دریابد:

 موانع اصلی ورود گردشگر ورزشی به ایران کدام اند؟

اولویت بندی موانع اصلی ورود گردشگر ورزشی به ایران چگونه استف

 نظر محققان و کارشناسان  در این زمینه چیست؟

روش شناسی پژوهش

با توجه به موضوع تحقیق، روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی و از لحاظ هدف، کاربردی بود که به صورت میدانی به اجرا در آمد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه افرادی بود که حداقل یک کتاب یا دو مقاله علمی پژوهشی در حوزه های مرتبط با اشتغال وگردشگری به چاپ رسانده اند و کارشناسان اداری در حوزه اشتغال و گردشگری با حداقل مدرک کارشناسی که دارای حداقل 10 سال تجربه کاری می باشند. بنابر این، جامعه آماری در 4 طبقه (دو طبقه آشنا با مبانی نظری و دو طبقه آشنا به مبانی مدیریتی و عملکردی) مد نظر قرار داشتند. از آنجا که مرجع پژوهشگر برای تعیین تعداد دقیق جامعه آماری محققان، سایت های جهاد دانشگاهی و کتابخانه ملی بوده است و با توجه به اینکه در مراجع مذکور، فقط آمار مقالات و کتب مربوط به حوزه های گردشگری و اشتغال ثبت شده و نه تعداد محققان و مولفان و همچنین با در نظر گرفتن اینکه این امکان وجود دارد که یک نویسنده واحد، صاحب چند اثر ( کتاب یا مقاله) باشد، لذا جامعه آماری محققان تقریبی در نظر گرفته شد. همین مسئله نیز برای کارشناسان دو حوزه گردشگری و اشتغال وجود داشت. محقق برای تعیین تعداد جامعه آماری کارشناسان به معاونت گردشگری و وزارت کار و امور اجتماعی مراجعه مرد، ولی به دلیل گردش شغلی کارشناسان هیچ آمار دقیقی از کارشناسانی که 10 سال سابقه اجرایی در این حوزه ها داشته باشند یافت نشد. پس با توجه به آمار افرادی که اکنون در این حوزه ها مشغول به کار هستند و بیشتر از 10 سال سابقه کار دارند، آمار تقریبی به دست آمد. حجم تقریبی جامعه آماری محققان 500 نفر و کارشناسان 450 نفر در نظر گرفته شد. نمونه گیری به شکل تصادفی انجام گرفت و از طریق جدول مورگان 274 نفر به صورت طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شد. بنابراین، 300 پرسشنامه بین آزمودنی ها توزیع شد(160 کارشناس(95 نفر حوزه اشتغال و 65 نفر حوزه گردشگری) و 140 محقق( 85 نفر حوزه اشتغال و کارآفرینی و55 نفر حوزه گردشگری و گردشگری ورزشی) که 278 پرسشنامه به صورت کامل پاسخ داده شد و نتایج تحقیق بر اساس این تعداد پرسشنامه تهیه و تنظیم شده است. کفایت نمونه برداری و مناسب بودن داده ها برای استفاده از روش تحلیل عاملی، با استفاده از آزمون کیسر-مایر-الکین(KMO) و آزمون کرویت بارتلت تایید شد(001/0p= ،304/2478= Chi-Square).  از این رو، ادامه و استفاده از سایر مراحل تحلیل عاملی جایز شد.

 از پرسشنامه محقق ساخته جهت بررسی موانع ورود گردشگران به داخل کشور استفاده شد. با توجه به جامعه گردشگری ورزشی، پرسشنامه بر اساس گردشگری ورزشی دوباره تنظیم شد. اعتبار صوری پرسشنامه با کسب نظر و اعمال اصلاحات مورد نظر چند تن(10نفر) ازاساتید که تخصص لازم را در این زمینه داشتند، مورد تایید قرار گرفت.

برای تعیین پایایی پرسشنامه، از آزمون آلفای کرونباخ^[4] استفاده شد. به این ترتیب، 30 پرسشنامه بین آزمودنی هایی(در هر دو گروه آزمودنی) که به طور تصادفی انتخاب شده بودند، توزیع شد. نتایج آزمون آلفای کرونباخ، همسانی درونی بالای سوالات را نشان داد(ضریب آلفای کرونباخ 89/0). برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی(فراوانی، درصد و میانگین) و برای آزمون فرضیه ها از آزمون های فریدمن و یو من ویتنی در سطح معناداری 05/0 استفاده شد. کلیه محاسبات آماری با استفاده از  نرم افزار 19spss انجام گرفت.

یافته های پژوهش

در این بخش ابتدا یافته های توصیفی ارائه و سپس به آزمون فرضیات تحقیق و ارائه نتایج پرداخته می شود.

جدول 1:  ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها

ویژگی های جمعیت شناختی شرکت کنندگان مانند جنسیت، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه کار به شکل فراوانی و درصد در جدول 1 آمده است.

جدول2: نتایج آزمون فریدمن در مورد دیدگاه محققان پیرامون موانع ورود گردشگران ورزشی

بر اساس نتایج نشان داده شده در جدول 2، از دیدگاه محققان بین رتبه های موانع ورود گردشگران ورزشی به لحاظ آماری در سطح اطمینان 95 درصد تفاوت معنی داری وجود دارد(001/0p= ،21/810= Chi-Square). با توجه به وجود اختلاف معنی دار بین عوامل، مهمترین مانع ورود گردشگران ورزشی  کمبود امکانات زیر بنایی می باشد و عوامل عدم فعالیت شرکت های بین المللی در بخش گردشگری ورزشی و ضعف تبلیغات و بازاریابی در رتبه های بعدی قرار دارند.

جدول 3: نتایج آزمون یو من ویتنی در مورد مقایسه دیدگاه محققان و کارشناسان پیرامون موانع ورود گردشگران ورزشی

همانگونه که در جدول 3 مشاهده می شود، بین دیدگاه محققان و کارشناسان در مورد رتبه بندی عواملی مانند هجوم تبلیغاتی کشور های معارض (01/0p= ، 65/2- = Z)، ضعف تبلیغات و عدم بازاریابی مناسب (001/0p= ،76/3- = Z)، معضلات قانونی و اجرایی در سیستم اداری(001/0p= ،67/3-  = Z)، نامناسب بودن سیستم حمل و نقل(03/0p= ، 15/2-= Z)، ضعف نیروی شاغل در بخش گردشگری(001/0p= ،89/3- = Z)، گران بودن نسبی هزینه ها(007/0p= ،70/2- = z) و عدم احساس امنیت(001/0p= ،82/4- = z) و عدم اعتقاد دولت به جذب گردشگر ورزشی(03/0p= ،18/2- = z) با سطح اطمینان 95درصد به لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد، ولی در بقیه موارد تفاوت به لحاظ آماری معنی دار نشده است و بین کارشناسان و محققان اتفاق نظر وجود دارد.

بحث و نتیجه گیری

 همانگونه که نتایج تحقیق نشان می دهد، از دیدگاه محققان مهمترین مانع ورود گردشگران ورزشی کمبود امکانات زیر بنایی می باشد و مواردی مانند عدم فعالیت شرکت های بین المللی در بخش گردشگری ورزشی و ضعف تبلیغات و بازاریابی در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند. این نتایج با یافته های تحقیقات محسنی(1388)، اسلامی(1393)، اژدری(1388)، موسایی و همکاران(1391)، کسمیت و داسون(2009)، اصلانی و همکاران(2012)، خانزادی(2014) و کوزه چیان و همکاران(2011) همخوان می باشد. در مقایسه دیدگاه کارشناسان و محققان نیز نتایج نشان داد که کارشناسان و محققان بر روی 8 عامل که شامل کمبود امکانات زیربنایی، ضعف امکانات اقامتی و خدمات پشتیبانی، عدم برخورد صحیح مردم و مسئولان با گردشگران، عدم تطابق فرهنگی گردشگران برخی کشورها با ایران، کمبود مراکز خرید مناسب، کمبود مراکز تفریحی و دیدنی مناسب، تحریم های بین المللی و عدم فعالیت شرکت های بین المللی در بخش گردشگری ورزشی توافق نظر داشتند و این عوامل را به عنوان موانع مهم ورود گردشگران به داخل کشور می دانستند. این یافته با نتایج تحقیقات موسایی و همکاران(1391)، اسلامی(1393)، اصلانی و همکاران(2012)، خانزادی(2014) و کوزه چیان و همکاران(2011) همخوان می باشد. پیران(1370) با بررسی روند گردشگری و برنامه ریزی گردشگری در ایران، با توجه به قابلیت های کشور ایران، ظرفیت پذیرش 1/5 میلیون گردشگر را برای ایران(با حذف مشروط کننده ها و محدود کننده های گردشگری)برآورد کرد و با احتساب مشروط کننده های گردشگری ایران، ظرفیت جذب گردشگر را یک میلیون  نفر با درآمدی در حدود یک میلیارد دلار ذکر کرد(پیران، 1370: 71). این امر در حالی است که بیشترین جذب گردشگر در ایران حدود 900 هزار نفر در سال با درآمدی حدود 450 میلیون دلار می باشد(روزنامه اعتماد، 1388 : 8).

در واقع، موانع توسعه گردشگری به عنوان موانعی برای ورود گردشگر به کشور محسوب می شوند. در این پژوهش موانع مختلفی بر اساس پیشینه شناسایی و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همه عوامل مورد بررسی در ایجاد مانع برای ورود گردشگر ورزشی به کشور سهم دارند و سهم برخی از آنها بیشتر است.

به علت عدم سود آوری، حمایت ناکافی دولت و اقدامات سلیقه ای و محدود کننده برخی از مقامات غیر مسئول، فقدان تسهیلات لازم برای بخش خصوصی(مثل پرداخت وام های بلند مدت با بهره کم)، واگذاری زمین مناسب با بهای دولتی، حذف تشریفات زاید و دست و پا گیر اداری به منظور ایجاد هتل و مراکز رفاهی، تضمین امنیت سرمایه گذاری در صنعت گردشگری توسط دولت به منظور ایجاد انگیزه در بخش خصوصی از جمله راهکارهایی جهت توسعه و پیشرفت زیر ساخت های لازم جهت توسعه گردشگری ورزشی است(امین خاکی، 1390: 26).

حمایت دولت از بخش خصوصی، از یک سو و تلاش دولت در عرصه سیاسی جهت برداشتن تحریم های بین المللی که به ناحق بر علیه ایران اعمال شده است، از سوی دیگر سبب می شود که شرکت های بین المللی ایران را محیطی امن برای سرمایه گذاری قلمداد می کنند و این امر موجبات پیشرفت سریع تر ایران در حوزه زیر ساختی را فراهم می نماید.

تبلیغات و اطلاع رسانی، از مهمترین عوامل جذب گردشگر از سایر کشورها محسوب می شود. لذا باید با تهیه برنامه های تلویزیونی، فیلم های مستند در مورد جاذبه های گردشگری ایران و پخش آنها از شبکه های تلویزیونی بین المللی زمینه های آشنایی با ایران را برای گردشگران خارجی فراهم نمود(اژدری، 1388: 12).

نارسایی در وسایل اطلاع رسانی، کمبود و حتی فقدان نشریات، ژورنال ها، مجلات اطلاعاتی جهانگردی برای معرفی جاذبه ها، کمبود امکانات و راهنمایی مسافران، کمبود نقشه های سیاحتی و مصور راهنمای شهر ها به زبان های مختلف و بسیاری موارد دیگر از جمله محدودیت های تبلیغات داخلی است(اسلامی و همکاران، 1393:190).

بسیاری از کشورهای غربی با ایجاد جنگ روانی و تبلیغات منفی توسط رسانه های بین المللی و نشان دادن چهره ای منفی از ایران باعث تغییر مسیر بسیاری از گردشگران شده اند. جنگ تحمیلی و ناامن نشان دادن ایران به مردم جهان در کاهش جذب گردشگران خارجی به مقصد ایران نقش عمده ای داشته است(اژدری، 1388: 15).

بنابراین با توجه به اینکه یکی از اقدامات مهم در راه رسیدن به توسعه صنعت گردشگری و گردشگری ورزشی، تبلیغات است، اصلاح کیفیت توزیع و دسترسی آسان به برشورها، نقشه های جهانگردی و سیاحتی ضروری است. در توزیع و عرضه محصولات جهانگردی نیز اصلاح تصویر وضعیت فعلی در داخل و خارج از کشور و ترغیب جهانگردان برای آمدن به کشور مهم به نظر می رسد. در غیر این صورت نمی توان جهت توسعه این صنعت اقدامات لازم را انجام داد. تاریخ گذشته ایران می تواند به عنوان بهترین وسیله تبلیغاتی در خدمت معرفی ایران به کشور ها و ملل جهان قرار گیرد(موسایی و همکاران، 1391: 48).

از دیگر موارد می توان به اعمال روش های نامعقول  و سلیقه ای در برخورد با گردشگران، عدم بکارگیری روش ها و اصول صحیح برقراری ارتباط با گردشگران و فقدان شرکت فعال در نمایشگاه های بین المللی خارج از کشور اشاره نمود که از جمله عوامل تبلیغاتی مانع ورود گردشگران به ایران شده اند(امین خاکی، 1389: 21).

تباید از نظر دور داشت که موفقیت های برخی از ورزشکاران ایرانی در عرصه بین المللی توانسته تصویر تازه ای از ایران به جهان نشان دهد؛ مانند تیم ملی والیبال مردان که با موفقیت های چشمگیر توانسته موجبات ورود تیم های دیگر کشورها از جمله آمریکا- که پرچم دار تبلیغات منفی بر علیه ایران است- را فراهم آورد و حضور در ایران موجب شد مسئولان این تیم ها به ویژه تیم ملی آمریکا در مصاحبه های تلویریونی و مطبوعات  در مورد تغییر نگرش و ایجاد تجربه و دیدگاه مثبت از ایران و ایرانی صحبت کنند. بی شم، تداوم این مسیر توسط دیگر ورزشکاران و  دیگر تیم ها، از بهترین و موثر ترین راه های تبلیغ و بازاریابی برای گردشگری و بخصوص گردشگری ورزشی ایران خواهد بود. با بیان این مساله می توان به اثر گذاری ورزش در همه عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... پی برد و با اطمینان گفت که ورزش، مسالمت آمیز ترین و بهترین راه برای بیان افکار، عقاید و ناگفته های فرهنگ یک ملت است.

مدیریت قوی و برنامه ریزی جامع در همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیرساختی در زمینه توسعه صنعت گردشگری ورزشی و آثار و فواید آن، می تواند راهگشای ما در این زمینه باشد. برای آنکه فعالیت های مختلف توریسم ورزشی در کشور پیاده شود، نخست نیاز به ایجاد  و توسعه بخش سخت افزاری و سپس در بعد ورزش نیازمند احداث مراکز ورزشی جامع و مجهز به صورت تخصصی می باشد. در کنار این دو عامل، توجه به امر تبلیغات رسانه ای و آگاهی بخشی داخلی و خارجی نکته ای بسیار مهم و ضروری است.

ایران می تواند با توسعه همه جانبه صنعت گردشگری ورزشی،  فعالیت های اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی از قبیل میزبانی رقابت های بین المللی در سطوح مختلف، میزبانی اردوهای ورزشی تیم های مطرح دنیا و ... انجام دهد و از این طریق با تبلیغاتی گسترده، گردشگران زیادی را جذب نماید و درآمد ملی را ارتقا دهد. به این ترتیب، بخش های مختلف این صنعت رونق می گیرد و فرصت های شغلی متنوعی ایجاد می شود. از سوی دیگر، فرهنگ ورزش و فعالیت بدنی نیز در کشور نهادینه می شود. آنچه که تحقیقات نشان می دهند و این تحقیق نیز موید آن می باشد، این است که کشور ایران می تواند با توسعه صنعت گردشگری ورزشی، به جایگاه واقعی خود در سطح بین المللی دست یابد. لذا  برنامه ریزی راهبردی توسعه صنعت گردشگری ورزشی کشور و اجرای آن ضروری به نظر می رسد، چر اکه با توجه به این مهم ایران می تواند از اقتصاد تک محصولی نجات یابد، منابع و ذخایر خود را حفظ کند، به رشد همه جانبه در زیرساخت ها نایل آید و در پی آن به حل معضل بزرگ بیکاری در کشور دست یابد.