بررسی چالش‌های پیش روی توسعه ورزش‌های همگانی، حرفه‌ای و قهرمانی، بانوان و تربیتی در استان یزد

جواد یوسفیان^[1]

تاریخ دریافت مقاله: 8/10/1397

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:10/11/1397

مقدمه

هر چند آرزوی دیرینه بشر همواره داشتن جسم و روان سالم بوده است، ولی امروزه با مدرنیته شدن زندگی افراد جامعه، رفتارهای سبک زندگی تغییر کرده است و به سمت  کم‌تحرکی و الگوی غذایی غیربهداشتی رفته است (اسچولنکورف و سیفکن^[2]، 2019). بدیهی است که داشتن سبک زندگی فعال و حفظ تندرستی با یکدیگر ارتباط زیادی دارند. ورزش همواره به عنوان وسیله‌ای برای کسب نتایج مثبت سلامتی استفاده شده است (ادواردز و راو^[3]، 2019). امروزه، برنامه‌ریزی دقیق در راستای ایجاد انگیزه در افراد جامعه و برطرف کردن مشکلات شرکت در فعالیت‌های بدنی و ورزش بیش‌ازپیش ضروری به نظر می‌رسد، زیرا که توسعه و پیشرفت فناوری و صنعت، ماشینی شدن زندگی، گسترش امکانات رفاهی و شیوه‌های نوین زندگی افراد جامعه را کم‌تحرک نموده است. انجام فعالیت‌های بدنی و شرکت در ورزش‌ها، راهکاری مناسب برای رسیدن به ‌سلامتی و تندرستی همه‌جانبه آحاد جامعه می‌باشد (عراقی و کاشف، 1393).  

یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار در هر کشوری، سلامت  افراد است. در واقع، برای داشتن یک جامعه توسعه‌یافته نیاز به افراد سالم می‌باشد. ورزش و به‌ویژه ورزش‌ همگانی یکی از عواملی است که می‌تواند برای تحقق این امر برنامه ریزان را یاری نماید. ورزش به‌ عنوان یک ضرورت انکارناپذیر و یک نیاز اساسی می‌تواند کمک کند تا افراد بر فشارهای جسمی، روحی، روانی و اجتماعی فائق آیند، کمتر از بقیه دچار ناراحتی‌های قلبی و عروقی شوند، فشارهای عصبی کمتری را تحمل کنند، از اعتمادبه‌نفس بیشتری برخوردار باشند، نسبت به زندگی خوش‌بین‌تر و کمتر به افسردگی دچار شوند (صادقیان، حسینی و فرزان، 1393).

واقعیت امر این است که تربیت‌بدنی و ورزش تا حدود زیادی وارد زﻧﺪﮔﻰ ﺧﺼﻮﺻﻰ و ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻣﺮدم ﺷﺪه است و به ‌عنوان ﻣﺤﺮکی برای ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺧﻼﻗﻰ، ﺳﯿﺎﺳﻰ، اﻗﺘﺼﺎدى، اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ محسوب می‌شود. بعلاوه، تربیت‌بدنی و ورزش ﯾﮑﻰ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار در سطح جامعه ﺑﺮاى ﺗﺤﻘﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار و ﻋﺎﻣﻠﻰ ﺑﺮاى ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎى ﻣﻨﻔﻰ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﻰ می‌باشد (دبیرخانه شورای راهبردی وزارت ورزش و جوانان، 1394). با در نظر گرفتن اهمیت ورزش در زمینه‌های ﯾﺎد ﺷـﺪه ﺑﺴﯿﺎرى از ﮐﺸـﻮرﻫﺎ تلاش می‌کنند تا با تکیه بر وضعیت اﻗﺘﺼﺎدى و ﻋﻠﻤﻰ ﺧﻮﯾﺶ، زمینه رﺷﺪ و ارﺗﻘﺎی اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه را در درون ﻣﺮزﻫﺎى ﺧﻮد فراهم سازند.

بر اساس گزارش راهبردی وزارت ورزش و جوانان، توسعه ورزش کشور می‌تواند در حوزه‌های مختلفی انجام پذیرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: حوزه توسعه ورزش همگانی، حوزه توسعه ورزش حرفه‌ای و قهرمانی، حوزه توسعه ورزش بانوان و حوزه ورزش تربیتی (دبیرخانه شورای راهبردی وزارت ورزش و جوانان، 1394). از میان حوزه‌های فوق، ورزش همگانی یکی از حوزه‌های مهم محسوب می‌شود، زیرا در تأمین سلامت و بهداشت تن و روان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. بنا بر توصیف ارائه شده توسط شعبانی، غفوری و هنری (1390: 14) ورزش همگانی «شکلی از فعالیت‌های جسمانی یا حضور منظم در فعالیت‌های جسمانی است که موجب تندرستی و سلامت بدنی و روانی شده، روابط اجتماعی را شکل می‌دهد و نتایج مثبتی در پی دارد». برخی ویژگی‌های ورزش همگانی عبارت‌اند از: مشارکت گسترده و گروهی بودن، کم‌هزینه بودن، آزادانه و انتخابی بودن، کم‌اهمیت بودن رقابت و بردوباخت، بانشاط و شاد بودن و محدود نبودن به سن، جنسیت، نژاد، زمان و مکان.

سواری، مهدی پور و رنجبر (1394: 84) در مورد این نوع از ورزش‌ها بیان می‌کنند که «ورزش‌های همگانی معادل کلمه انگلیسی ورزش برای همه و ورزش عمومی است. معمولاً به فعالیت‌های ورزشی اطلاق می‌شود که جنبه تفریحی دارد و بدون توجه به نتیجه آن- برد و باخت- انجام شود. در بعضی از منابع، واژه مشارکت کلان را معادل ورزش‌های همگانی می‌دانند». ورزش همگانی به‌ عنوان  برنامه‌ها و فعالیت‌های جامع و گسترده ورزش برای تمام گروه‌های سنی، جنسیتی، نژادها، مذاهب و ملل و با توانایی مختلف جسمی و روانی تعریف شده است. در واقع، ورزش همگانی فرصتی مناسب برای انجام فعالیت‌های فردی و گروهی در دست یافتن به تندرستی، نشاط و روابط اجتماعی بیشتر می‌باشد. ورزش همگانی در بین انواع ورزش‌ها، به‌ویژه ورزش‌های قهرمانی و حرفه‌ای نقش پایه و محوری دارد. برای نهادینه کردن ورزش همگانی مهم‌ترین عوامل به ترتیب عبارت‌اند از: عوامل سازمانی، گروهی، محیطی و فردی (آصفی و قنبرپور‌نصرتی، 1397).

ورزش قهرمانی نیز یکی دیگر از حیطه‌های مهم ورزشی است. هنری، احمدی و مرادی (1391: 146) پیرامون تعریف ورزش قهرمانی و اهداف آن بیان می‌دارند:

«ورزش‌های رقابتی و سازمان‌یافته‌ای که با توجه به قوانین و مقررات خاص برای ارتقای رکوردهای ورزشی و کسب رتبه یا مدال انجام می‌شود. اهداف ورزش قهرمانی عبارت‌اند از: افزایش جمعیت ورزشی قهرمانی، بهبود کیفیت و کسب مدال در میدان‌های بین‌المللی، افزایش تعداد رشته‌های ورودی به بازی‌های المپیک، افزایش تعداد نفرات ورودی به بازی‌های المپیک و حفظ و ارتقای جایگاه و تیم‌های ملی در رتبه‌بندی‌ها».

دی بوسچر، ون بوتنبورگ و شیبلی^[4] (2006) نه عامل را در قالب سه مرحله ورودی، عبوردهی و خروجی در توسعه ورزش قهرمانی کشورها تأثیرگذار می‌دانند: بخش ورودی شامل منابع انسانی و مالی می‌باشد. بخش عبوردهی عبارت است از راهبرد‌ها و سیاست‌هایی که توسعه ورزش قهرمانی را تسهیل می‌کند و مشتمل بر تسهیلات تمرین، مربی، مسابقات و پژوهش‌های علمی می‌گردد. بخش خروجی، نتیجه ورزش قهرمانی است و به وسیله مدال‌های المپیک و رقابت‌های ملی و بین‌المللی و تعداد ورزشکاران در سطح حرفه‌ای مشخص می‌گردد.

از دیدگاه تروینس، دی بوسچر، هیندلز و ورستربیک^[5] (2014) مزیت‌های رقابتی یک سازمان ورزشی برای رسیدن به موفقیت‌های ورزشی عبارت‌اند از: امکانات رقابتی و تمرینی، حمایت از حرفه ورزشکاری، کشف و پرورش استعدادها، مشارکت جوانان، حمایت دولتی و سازمانی، حمایت مالی، شرایط محیطی نخبگان ورزشی، حمایت‌های علمی، فرصت‌های رقابت، آموزش و تجهیز مربیان. در حالی که شش عامل مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی، مربیان کارآمد، فرآیند استعدادیابی، سرمایه‌گذاری بر تیم‌های پایه، منابع مالی و مادی، اردوهای آمادگی و مسابقات تدارکاتی به عنوان عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت والیبال ایران در سطح قهرمانی می‌باشند، حمایت‌های مالی و معنوی از مربیان و قهرمانان ملی در زمره چالش‌های مهم موجود هستند (سیف‌پناهی‌شعبانی و خطیبی، 1396).

علاوه بر این، ورزش حرفه‌ای به «فعالیت‌های ورزشی و سازمان‌یافته‌ای گفته می‌شود که به صورت رتبه مند و هدفمند، به منظور کسب درآمد برای توسعه ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی انجام می‌شود» (احسانی، امیری و قره‌خانی، 1392: 126). برای دستیابی به اهداف ورزش حرفه‌ای توجه به نیروی انسانی متخصص، تجهیزات و امکانات مطلوب، ساختار سازمانی مناسب، روش‌های اجرایی کارآمد و فضای کار مطلوب ضروری می‌باشد. مهم‌ترین موانع اقتصادی اثرگذار بر اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی در ورزش حرفه‌ای جمهوری اسلامی ایران عبارت‌اند از: بی‌ثباتی در سیاست‌های پولی و مالی کشور، مشارکت نکردن سرمایه‌گذاران خارجی در بازارهای سرمایۀ داخلی، مالکیت دولتی بسیاری از صنایع، کارخانجات، نهادها و سازمان‌های ورزشی و غیرورزشی، کم بودن سرانۀ درآمد ملی در کشور، نبود امنیت اقتصادی و خطر زیاد سرمایه‌گذاری در ورزش حرفه‌ای، عدم تخصیص حق پخش تلویزیونی مناسب به باشگاه‌ها، وجود رقابت ناعادلانه بین باشگاه‌های دولتی و باشگاه‌های خصوصی، ساختار بلیت‌فروشی متمرکز در سازمان لیگ حرفه‌ای و شفاف نبودن اطلاعات مالی و اقتصادی باشگاه‌ها، سازمان لیگ و فدراسیون (جلالی‌فراهانی و علیدوست‌قهفرخی، 1392).

یکی از سیاست‌های دولت برای توسعه سلامت در جامعه، تشویق بانوان به انجام فعالیت‌های بدنی و شرکت در انواع ورزش‌ها می باشد. از این طریق نه ‌تنها سلامت جسمی و روانی نیمی از جامعه بهبود می‌یابد، بلکه با گسترش ورزش بانوان و سوق دادن آن به سمت ورزش می‌توان شاهد موفقیت ورزشکاران زن در سطح بین‌المللی نیز بود. با توجه به اهمیت این موضوع، شناسایی و رفع مشکلات و چالش‌های گسترش ورزش بانوان ضروری به نظر می‌رسد. به‌ویژه این‌که مشارکت و یا عدم مشارکت بانوان در فعالیت‌های ورزشی می‌تواند به‌ عنوان  شاخصی جهانی باشد که وضعیت اجتماعی زنان در آن جامعه را منعکس می‌کند (صادقی پور، جهانیان و موسوی، 1394). حسینی، حیدری نژاد و ازمشا (1397) طی تحقیق به این نتیجه رسیدند که در حالی که کسب لذت و نشاط   دلیل اصلی شرکت مردان در ورزش است، مهم‌ترین انگیزه حضور زنان در ورزش کسب سلامتی و آمادگی جسمانی می‌باشد.

یکی دیگر از مهم‌ترین حوزه‌های ورزشی، حوزه تربیتی یا آموزشی ورزش می‌باشد، چرا که این حوزه بخش قابل‌توجهی از افراد جامعه به‌خصوص کودکان و نوجوانان را در برمی‌گیرد. هدف از این حوزه ورزش، فراهم ساختن فرصت‌هایی برای کودکان و نوجوانان است تا بتوانند توانایی‌های ادراکی- حرکتی، مهارت‌ها یا الگوهای حرکتی بنیادی و بسیاری از مهارت‌های پایه خود را گسترش دهند. این گروه می‌توانند از طریق انجام فعالیت‌های بدنی و شرکت در ورزش‌ها خودپنداری مثبت و نگرش مثبت نسبت به فعالیت‌های حرکتی ورزشی را در خود تقویت کنند. یکی از راه‌های ارتقای سطح سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی جامعه تقویت شرکت دانش آموزان در برنامه‌های فعالیت بدنی و ورزش می‌باشد (دبیرخانه شورای راهبردی وزارت ورزش و جوانان، 1394). نکته قابل تأمل این‌که مهم‌ترین نقطه ضعف در ورزش قهرمانی کشور، عدم توجه به ورزش مدارس به عنوان پایه ورزش قهرمانی گزارش شده است (رضایی‌صوفی و شعبانی، 1396). با توجه به اهمیت نقش آموزش‌وپرورش در ایجاد نگرش مثبت به انجام ورزش و فعالیت بدنی در دانش آموزان و همچنین کشف و پرورش استعدادهای آن‌ها وضعیت ورزش تربیتی در جامعه از منظر مسئولان آموزش‌وپرورش نیز در این پژوهش بررسی می‌گردد.

بی تردید، گام اول برای توسعه ورزش در هر حوزه‌ای، بررسی شرایط موجود و شناسایی موانع و چالش‌های مؤثر بر توسعه آن می‌باشد. تحقیقات مختلفی جهت شناسایی چالش‌های موجود در ورزش همگانی (به‌عنوان‌ نمونه، آصفی و قنبرپور‌نصرتی، 1397؛ آفرینش‌خاکی، مظفری و تندنویس، 1384؛ حسینی و همکاران، 1397؛ رحیمی، خیامیان، قهرمان تبریزی و شریفیان، 1396؛ شعبانی و خواجه، 1395؛ شعبانی، غفوری و هنری، 1393؛ غفرانی، گودرزی، سجادی، فراهانی و مقرنسی، 1388)،  ورزش قهرمانی و حرفه‌ای (به‌عنوان‌مثال، امیری، نیری، صفاری و دلبری راغب، 1392؛ پورکیانی، حمیدی، گودرزی و خبیری، 1396؛ حسینی، حمیدی، رجبی و سجادی، 1392؛ رضوی، فیروزی و فرزان، 1391؛ سوادی، همتی‌نژاد، قلی‌زاده و گوهررستمی، 1396؛ سیف‌پناهی‌شعبانی و خطیبی، 1396؛ شعبانی و خواجه، 1395؛ کشاورز، فراهانی، موسوی‌جهرمی و فرازیانی، 1395؛ نظری، رضوی، حسینی و رئیسی، 1393؛ نوفرستی، غفرانی و صابری، 1396)، ورزش بانوان (به‌عنوان‌ نمونه، اسلامی‌مرزنکلاته، موسوی و خوش‌فر، 1393؛ خسروی‌زاده، الهی، بهرامی، حقدادی و نستوهی، 1396؛ زردشتیان، حسینی و کریمی، 1395؛ صادقی پور و همکاران، 1394) و ورزش تربیتی (به‌عنوان‌ نمونه، افضل پور، زرنگ و خوشبخت، 1384؛ رحیمی و همکاران، 1396؛ شعبانی، رضایی صوفی و فراهانی، 1393؛ محمدی، کلاته‌سیفری، فرزان و رضوی، 1396) در کشورمان انجام‌ شده است؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون تحقیقی در مورد چالش‌های پیش روی توسعه ورزش استان یزد صورت نگرفته است. لذا، تحقیق حاضر بر آن است تا این شکاف علمی را پر نماید.

این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ به پرسش های زیر از دیدگاه افراد مطلع از وضعیت موجود می‌باشد:

• چه چالش‌هایی پیش روی توسعه ورزش همگانی در استان یزد وجود دارند؟
• چه چالش‌هایی پیش روی توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای در استان یزد وجود دارند؟
• چه چالش‌هایی پیش روی توسعه ورزش بانوان در استان یزد وجود دارند؟
• چه چالش‌هایی پیش روی توسعه ورزش تربیتی در استان یزد وجود دارند؟

در مجموع، سیاست‌گذاری و به‌کارگیری راهبرد‌های بلندمدت برای توسعه ورزش استان یزد با شناخت چالش‌های پیش روی توسعه ورزش در حوزه‌های مختلف آن مؤثرتر و آسان‌تر می‌گردد. همچنین، شناخت چالش‌ها می‌تواند منجر به اولویت‌بندی دقیق‌تر برنامه‌های راهبردی اداره کل ورزش و جوانان استان شود. امید می‌رود یافته‌های پژوهش حاضر در تدوین سند توسعه ورزش و برنامه‌ریزی برای آینده ورزش استان یزد و در سطح کلان‌تر یعنی توسعه ورزش ملی به کار آید.

روش‌شناسی پژوهش

بررسی‌های اولیه به منظور جمع‌آوری داده‌های تحقیق بیان‌گر این بود که مطلع‌ترین و به‌روزترین افراد برای کسب اطلاعات در حوزه‌های ورزش همگانی، ورزش قهرمانی و حرفه‌ای و ورزش بانوان رؤسا، معاونان و کارشناسان اداره‌های ورزش و جوانان شهرستان‌های استان یزد و در ورزش تربیتی مسئولان بخش تربیت‌بدنی و همکارانشان در اداره‌های آموزش‌وپرورش شهرستان‌های استان یزد (70 نفر) می‌باشند. با آن که تلاش محقق بر این بود که از تمام افراد مذکور به عنوان نمونه آماری برای کسب اطلاعات استفاده نماید، اما در نهایت 53 نفر در پژوهش شرکت نمودند. چالش‌های موجود در ورزش استان یزد از طریق انجام 53 مصاحبه‌ دو مرحله‌ای حضوری (رو-در-رو)^[6] به ترتیب شامل مصاحبه غیرساختارمند (عمیق)^[7] و سپس مصاحبه ساختارمند^[8] (رجوع شود به ساندرز، لویز و ترنهیل^[9]، 2016) با گروه نمونه فوق دست آمده است. روند جمع‌آوری اطلاعات به ترتیب زیر می باشد:

قبل از انجام مصاحبه‌ها، یک فرم چک‌لیست شامل چالش‌های احتمالی مختلف به عنوان پرسشنامه حضوری (رو-در-رو)^[10] (رجوع شود به ساندرز و همکاران، 2016) طی مراحل چندگانه‌ آماده گردید: الف) مرور پیشینه تحقیق و شناسایی چالش‌های احتمالی؛ ب) مصاحبه با 20 نفر از افراد خبره و آگاه و ویرایش چالش‌های احتمالی؛ ج) نظرخواهی از پنج نفر از اساتید متخصص روش تحقیق در مدیریت ورزشی.

در هر مرحله تغییراتی در فرم چک‌لیست یادشده رخ داد. در نهایت  132 چالش احتمالی (ورزش همگانی 31، ورزش قهرمانی و حرفه‌ای 37، ورزش بانوان 32 و ورزش تربیتی 32 چالش) برای چهار حوزه ورزش استان در نظر گرفته شد. نمونه‌هایی از چالش‌های احتمالی در حوزه‌های مختلف ورزشی عبارت بودند از: «ﮐﻤﺒﻮد ﺑﻮدﺟﻪ ورزش ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ»، «عدم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و حامیان مالی در ورزش قهرمانی و حرفه‌ای»، «ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮدن اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﺗﺠﻬﻴﺰات در ورزش بانوان» و «ﮐﻤﺒﻮد ﺳﺮاﻧﻪ ورزﺷﯽ دانش‌آموزی».

سپس، مصاحبه‌های غیرساختارمند (عمیق) با نمونه تحقیق انجام پذیرفت. در ابتدای جلسات مصاحبه محقق معرفی می‌شد و اهداف و اهمیت طرح پژوهشی تبیین می‌گشت. در جلسات مصاحبه، از افراد خواسته می‌شد تا هرگونه چالش موجود در حوزه ورزش موردنظر را بیان کنند. مصاحبه‌ها توسط محقق  ضبط  و موارد یادداشت‌برداری می‌شد. پس از پایان یافتن مصاحبه‌های غیرساختارمند، مصاحبه‌های ساختارمند شروع می‌شد که طی آن چالش‌های احتمالی قید شده در فرم چک‌لیست فوق برای مصاحبه‌شوندگان بیان می‌شد و آن‌ها نظر خود را در مورد میزان چالش‌ها (از خیلی کم تا خیلی زیاد) منعکس می‌نمودند. استفاده از این روش نه تنها باعث تکمیل اطلاعات بخش اول مصاحبه و افزایش اعتبار نتایج استنباط شده از آن می‌شد، بلکه کمک می‌نمود تا چنان چه چالشی از دید مصاحبه‌شوندگان دور مانده است یادآوری گردد. روش تحلیل اطلاعات به دست آمده از مصاحبه‌ها، روش تحلیل محتوا بود. این روش دربرگیرنده روش‌های سیستماتیک به منظور توصیف محتوای یک متن و طبقه‌بندی اطلاعات کیفی می‌باشد.

الگوی تحقیق حاضر بر اساس مدل‌های پژوهشی تک- روشی و آمیخته^[11] ارائه شده توسط جانسون و آنووئگبوزی^[12] (2004) می‌باشد. لازم به یادآوری است که با در نظر گرفتن ماتریس طرح تحقیق آمیخته^[13] ارائه شده توسط محققان، دو بخش انجام مصاحبه و تکمیل پرسشنامه حضوری پژوهش حاضر به صورت هم‌زمان^[14] بود. بخش اصلی و عمده پژوهش^[15] بخش مصاحبه عمیق بود و بخش تکمیل پرسشنامه حضوری به منظور تکمیل اطلاعات بخش اول مصاحبه و افزایش اعتبار نتایج استنباط شده از آن استفاده گردید. به تعبیر دیگر، هدف اصلی محقق از انجام چنین روشی این بوده است که نتایج حاصل از مصاحبه‌های غیرساختارمند با چالش‌هایی که از دیدگاه نمونه تحقیق در پرسشنامه یاد شده در سطح متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار داشته‌اند، تطبیق داده شوند و نتیجه‌گیری دقیق‌تری حاصل گردد.

بررسی‌های گسترده نشان می‌دهد که اغلب مطالعات انجام شده در زمینه موضوع پژوهش حاضر در کشور به صورت کمی و تکمیل پرسشنامه می‌باشند و گاهی هم به صورت کیفی و انجام مصاحبه صرف هستند. لذا، از نظر روش‌شناسی تحقیق روش به کار برده شده در این پژوهش روش خاصی است که می‌تواند نتایج دقیق‌تر و مستدل‌تری را ارائه دهد. از آنجا که تحقیق حاضر از آزمودنی‌های انسانی استفاده کرده است، توجه به مسائل اخلاقی نظیر عدم آسیب جسمی، عاطفی و یا روان‌شناختی به مصاحبه‌شوندگان و حفظ اسرار آن‌ها و داشتن حق انصراف از ادامه شرکت در تحقیق (برویس و ری- بلیس^[16]، 2008؛ ساندرز و همکاران، 2007؛ ون دونتر^[17]، 2009) در هر مرحله از پژوهش مد نظر بوده است.

یافته‌های پژوهش

. جدول 1 وضعیت‌های جنسیت، سابقه خدمت و تحصیلی شرکت‌کنندگان در این طرح پژوهشی را نشان می‌دهد. همه آنها نه تنها اشراف کاملی به وضعیت موجود در حوزه‌های ورزشی پژوهش حاضر را داشتند، بلکه اطلاعات شان نیز به‌روز و موثق بود. همچنین، از آنجا که تحقیق حاضر از اولویت‌های پژوهشی اداره کل ورزش و جوانان استان یزد بوده است، انتخاب جامعه و نمونه تحقیق در راستا و متناسب با سیاست‌های سازمان و شرایط تحقیق یاد شده می‌باشد.

جدول 1: ویژگی‌های توصیفی افراد مصاحبه‌شونده

همان‌طور که اشاره گردید، از 53 نمونه آماری خواسته شد تا تمام چالش‌های موجود در حوزه ورزش مورد نظر خود را بیان کنند و مصاحبه‌کننده تمام موارد را  ضبط و یادداشت‌برداری می‌کرد. سپس، پرسشنامه‌ای حضوری ارائه گردید تا چالش‌های مختلف احتمالی درجه‌بندی گردند. باید گفت چالش‌هایی که در این بخش از مقاله بیان شده‌اند، حاصل تحلیل و تجمیع هر دو بخش مصاحبه‌های غیرساختارمند و مصاحبه‌های ساختارمند می‌باشند.

جدول 2 نشان می‌دهد که چالش‌های توسعه ورزش همگانی در استان یزد می‌تواند به پنج گروه کلی شامل چالش‌های منابع مالی، فرهنگی- اجتماعی، منابع انسانی، حمایتی و ورزش گروه‌های خاص تقسیم شود:

جدول 2: چالش‌های توسعه ورزش همگانی

چالش‌های موجود حوزه ورزش همگانی در استان یزد مرتبط با بخش‌های مختلف جامعه است. به‌عنوان‌مثال، ادارات ورزش و جوانان با چالش‌هایی نظیر کمبود بودجه و زیرساخت‌ها، کمبود نیروی کارآمد و متخصص تربیت‌بدنی و نیروی انسانی در ادارات، حمایت ناکافی مسئولان شهری و وجود نگرش‌ها و حساسیت‌های خاص و سخت‌گیرانه رو به رو هستند. از طرفی، شرکت‌های خصوصی تمایلی به سرمایه‌گذاری در این زمینه ندارند. همچنین، مشکلات اقتصادی، ضعف فرهنگی، استفاده زیاد از فناوری‌های جدید و کم‌تحرک شدن افراد شرکت آحاد جامعه در ورزش همگانی را تحت تأثیر قرار داده است. نکته قابل توجه پایانی در این زمینه، چالش توجه به ورزش گروه‌های مختلف و خاص جامعه نظیر کارگران و افرا کم درآمد، سالمند و معلول می‌باشد که باید در این زمینه اقدامات جدی صورت پذیرد.

چالش‌های توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای در استان یزد در مجموع به شش گروه کلی قابل تقسیم هستند: منابع مالی، حمایتی، استعدادیابی، منابع انسانی، ناداوری و بی‌عدالتی و برنامه‌ریزی (جدول 3).

جدول 3: چالش‌های توسعه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای

همانند حوزه ورزش همگانی، چالش‌های قابل تأملی در حوزه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای وجود دارد که به بخش‌های مختلف مربوط می‌گردد. به عنوان نمونه، ادارات یاد شده از نامناسب بودن اعتبارات و امکانات، غیراستاندارد بودن فضاها و تجهیزات، گسترده نبودن مراکز استعدادیابی و فقدان طرح مدون در این زمینه، کمبود نیروی کارآمد و متخصص و فقدان برنامه‌ریزی بلندمدت رنج می‌برند. در این میان، وجود برخی مشکلات مدیریتی نظیر حضور مدیران سیاسی، ضعف توانایی هیئت‌ها و باشگاه‌های خصوصی، ضعف حمایت مالی و معنوی دولت و مسئولان از ورزش قهرمانی و ناداوری‌ها و تبعیض‌ها شرایط را سخت‌تر می‌نماید. البته، با مرتفع شدن چالش‌هایی مانند عدم حمایت از بخش خصوصی و خیران سرمایه‌گذار در ورزش، ضعف حمایت بیمه‌ای و اشتغال ورزشکاران، به‌روز نمودن دانش مربیان و انگیزه پایین ورزشکاران جهت فعالیت در سطح قهرمانی می‌شود تا حدودی این چالش‌ را تعدیل نمود.

چالش‌هایی نظیر منابع مالی، منابع انسانی و فرهنگی- اجتماعی دامن‌گیر ورزش بانوان نیز می‌باشند. در جدول 4 موارد چالشی در این حوزه ارائه شده است:

جدول 4: چالش‌های توسعه ورزش بانوان

اگر چه طبق جدول فوق در حوزه ورزش بانوان نسبت به حوزه‌های ورزشی قبلی چالش کمتری دیده می‌شود، ولی موارد شناسایی شده قابل توجه می‌باشد. همانند حوزه‌های ورزش همگانی و قهرمانی و حرفه‌ای، مهم‌ترین مشکل در بخش منابع مالی است که بی تردید زیرساخت‌ها و امکانات را تحت تأثیر قرار می‌دهد- البته حضور حامی مالی و سرمایه‌گذار خصوصی می‌توانست در این زمینه گره‌گشا باشد. همچنین برخی چالش‌ها نظیر نداشتن باور راسخ به اهمیت تحرک، استفاده زیاد از فناوری‌های جدید و تغییر سبک زندگی بانوان مربوط به خود بانوان می‌باشد که نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتر برای شرکت در فعالیت‌های بدنی را نمایان می‌سازد.

علیرغم اهمیت ورزش تربیتی، چالش‌های قابل‌تأملی این حوزه از ورزش استان را تحت تأثیر قرار داده است. این چالش‌ها به سه قسمت کلی تقسیم می‌شوند: منابع مالی، منابع انسانی و فرهنگی- اجتماعی (جدول 5).

جدول 5: چالش‌های توسعه ورزش تربیتی

چالش‌های حوزه ورزش تربیتی نیز مانند حوزه‌های قبلی دارای ابعاد مختلفی می‌باشد. ادارات آموزش‌وپرورش تحت تأثیر مشکلاتی نظیر اعتبارات ناکافی، نامناسب بودن فضاها و تجهیزات ورزشی، ناتمام ماندن برخی پروژه‌های ورزشی، اجرایی نبودن برخی طرح‌های ورزشی وزارتی و ناتوانی در حمایت مالی هیئت‌های ورزشی مدارس می‌باشند. همچنین، مشکلات عدیده‌ای در مورد منابع انسانی خود که مهم‌ترین منابع آن سازمان‌ها هستند، دارند. از طرف دیگر، کم‌تحرک شدن دانش آموزان و کاهش علاقه آن‌ها به فعالیت‌های ورزشی و تأکید مسئولان و خانواده‌ها بر اموری نظیر امور تحصیلی دانش آموزان مشکلات موجود را حادتر نموده است.

بحث و نتیجه‌گیری

هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی چالش‌های پیش روی توسعه ورزش استان یزد در حوزه‌های ورزش همگانی، قهرمانی و حرفه‌ای، بانوان و تربیتی در استان یزد می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه‌های عمیق با رؤسا، معاونان و کارشناسان اداره‌های ورزش و جوانان شهرستان‌های استان یزد و مسئولان بخش تربیت‌بدنی و همکاران شان در اداره‌های آموزش‌وپرورش شهرستان‌های استان یزد و همچنین تکمیل یک پرسشنامه حضوری شامل چک‌لیست چالش‌های احتمالی مختلف طی جلسات مصاحبه به دست آمده است.

نتایج کلی این طرح پژوهشی بیانگر این است که منابع مالی، مسائل فرهنگی- اجتماعی، منابع انسانی، مسائل حمایتی، ورزش گروه‌های خاص، استعدادیابی، ناداوری و بی‌عدالتی و برنامه‌ریزی چالش‌های اصلی و کلی توسعه ورزش در استان یزد می‌باشند. چالش‌های مرتبط با منابع مالی و در واقع مشکل بودجه و اعتبار مسئله‌ای است که همواره در سازمان‌های ورزشی وجود داشته است. لذا، جای تعجب نیست که یافته‌های این قسمت از تحقیق حاضر با نتایج دیگر مطالعات انجام شده توسط محققانی نظیر جوادی پور، قویدل سرکندی و سمیع نیا (1392)، رضوی، نیازی و برومنددولق (1393)، سواری و همکاران (1394)، شعبانی و خواجه (1395) و عراقی و کاشف (1393) همخوانی دارد. نه‌ تنها مشکلات اقتصادی جامعه می‌تواند بر وضعیت موجود اثر منفی بگذارد (شعبانی و همکاران، 1390)، بلکه کمبود امکانات و هزینه‌های استفاده از آن‌ها نیز می‌تواند تأثیری زیادی بر انگیزه افراد در پرداختن به ورزش داشته باشد.

به اعتقاد سوادی و همکاران (1396) برای همگانی شدن ورزش حمایت عوامل محیطی، مداخله مثبت عوامل مدیریتی، بسترسازی منابع و عوامل رفتاری ضروری است. ﺳﯿﺪﻋﺎﻣﺮی و ﺑﺮدیﻣﺤﻤﺪآﻟﻖ (1391) طی تحقیقی در ارومیه نتیجه گرفتند که شهروندان به دلایلی نظیر مشغله زﯾﺎد، گرانی شهریه‌های سالن‌های ورزشی، کمبود پایگاه‌های ورزش صبحگاهی و ﻧﺒﻮد اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻻزم در ورزش‌های همگانی شرکت نمی‌کنند. شعبانی و خواجه (1395) نیز بیان می‌کنند که سلامت جامعه، رسانه‌ها، فضاهای طبیعی، کم‌هزینه بودن، توسعه هیئت‌های ورزش همگانی، اینترنت، دانش‌آموختگان رشته تربیت‌بدنی، تعالیم دینی و تأکید بر رایگان بودن ورزش به ترتیب از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر توسعه ورزش همگانی کشور می‌باشند.

همچنین، افزایش تأسیسات و سالن‌های مختص ژیمناستیک و تجهیز کامل سالن‌ها به امکانات تخصصی و کمک‌آموزشی ژیمناستیک عواملی هستند که به عنوان راهکار توسعه ورزش ژیمناستیک در سطح قهرمانی نام برده شده‌اند (تندنویس و قاسمی، 1386). هر چند موانعی نظیر عدم وجود اعتقاد به بازاریابی ورزشی در بین مدیران عالی‌رتبه بخش صنعت به عنوان یک منبع درآمد، عدم توجه ویژه به ورزش در کنار سایر بخش‌های صنعتی، عدم هم سویی سرمایه‌گذاری در ورزش با سیاست‌های توسعه‌ای کشور، عدم وجود قوانین اقتصادی مناسب جهت تشویق سرمایه‌گذاران بخش صنعتی در سرمایه‌گذاری در ورزش و عدم امکان تشخیص دقیق میزان سود بازاریابی ورزشی برای سرمایه‌گذاران در این راه وجود دارد (سلیمی، سلطان‌حسینی و نادریان‌جهرمی، 1394)، اما یکی از راهکارهای تأمین منابع مالی استفاده از اقدامات بازاریابی در ورزش است که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

یکی دیگر از چالش‌های مهم در عرصه ورزش چالش‌های فرهنگی- اجتماعی هستند. وارد کردن یک پدیده در فرهنگ مردم کاری زمان‌بر و پیچیده است که عزم تمام مسئولان و همچنین رسانه‌ها را می‌طلبد. اشاره شد که متأسفانه ضعف فرهنگی پیرامون اهمیت انجام فعالیت بدنی و ورزش در جامعه وجود دارد. از طرف دیگر، ظهور فناوری‌های جدید نظیر اینترنت و موبایل افراد جامعه را به خود مشغول ساخته است. چالش‌های یاد شده توسط دیگر محققان نظیر رضوی و همکاران (1393)، شعبانی و همکاران (1390) و شعبانی و همکاران (1393) نیز گزارش شده است. همچنین، طی مطالعه‌ای در شهرستان ارومیه مسائل فرهنگی و مشکلات اجتماعی به عنوان موانع توسعه ورزش همگانی شناخته شده‌اند (ﺳﯿﺪﻋﺎﻣﺮی و ﺑﺮدیﻣﺤﻤﺪآﻟﻖ، 1391). یکی از راهکارهای تشویق افراد به شرکت در ورزش‌ها می‌تواند افزایش اماکن ورزشی باشد، چرا که نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد که افزایش اماکن ورزشی موجب افزایش گرایش اهالی منطقه به تماشای مسابقات و شرکت در ورزش‌ها، افزایش شادابی و نشاط افراد و همچنین ارتقای همکاری‌های جمعی و ورزشی می‌گردد (سلطان حسینی، سلیمی، سلیمی و لطفی، 1392).

منابع انسانی، مهم‌ترین منبع هر سازمانی هستند. از منظر تحقیق حاضر این منابع می‌توانند شامل نیروهای متخصص تربیت‌بدنی اعم از مربیان و داوران ورزشی، معلمان تربیت‌بدنی شاغل در آموزش‌وپرورش، مسئولان و نیروهای اداری ادارات ورزش و جوانان و آموزش‌وپرورش و در مجموع تمام افراد درگیر در امر ورزش استان باشند. هر یک از این گروه‌ها می‌توانند نقش مهمی در توسعه ورزش داشته باشند. کمبود نیروی متخصص تربیت‌بدنی مهم‌ترین چالش بیان شده توسط افراد بود که با یافته‌های جوادی پور و همکاران (1392) و شعبانی و همکاران (1390) همخوانی دارد. همچنین، نتیجه‌گیری شده است که ارتقای سطح دانش علمی و فنی مربیان و کنترل و نظارت بر فعالیت مربیان از راهکارهای توسعه ورزش ژیمناستیک در سطح قهرمانی هستند (تندنویس و قاسمی، 1386).

علاوه بر این، حمایت مدیران و مسئولان ادارات و شهرداری‌های شهرستان، خانواده‌ها، بخش خصوصی، حامیان مالی و خیران ورزشی می‌تواند نقش اساسی در رونق و توسعه ورزش‌های چهارگانه داشته باشد. بااین‌حال، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که ورزش استان به‌خصوص ورزش همگانی و ورزش قهرمانی و حرفه‌ای نیاز به حمایت بیشتری دارند. در راستای نتایج این تحقیق، سیف‌پناهی‌شعبانی و خطیبی (1396) نیز معتقدند که چالش‌های مهم موجود پیشرفت والیبال ایران در سطح قهرمانی، ضعف حمایت‌های مالی و معنوی از مربیان و قهرمانان ملی می‌باشد.

در این زمینه، حمایت رسانه‌ها و تبلیغات مناسب نیز می‌تواند مهم باشد، چرا که ﻋﺪم آﮔﺎﻫﯽ از اﺛﺮات ورزش می‌توانند از ﻣﻮاﻧﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ ورزش باشد (ﺳﯿﺪﻋﺎﻣﺮی و ﺑﺮدیﻣﺤﻤﺪآﻟﻖ، 1391). فیروزی، رضوی و فرزان (1391) حمایت رسانه‌ها را از چالش‌های رشته‌های مدال‌آور دوومیدانی، قایقرانی و شنای ایران می‌دانند. نقش رسانه بر آگاه‌سازی از فوائد ورزش همگانی بر ابعاد سلامت جسمی و سلامت روانی، آموزش درباره ورزش همگانی، اطلاع‌رسانی در مورد مکان‌های مناسب ورزش همگانی، تغییر نگرش مثبت و ایجاد نگرش مثبت بانوان کرمانشاهی به ورزش همگانی توسط زردشتیان و همکاران (1395) مطلوب گزارش شده است. همچنین، تحقیق کلاته‌سیفری و فریدونی (1396) بیان‌گر این است که فعالیت‌های رسانه‌های جمعی و ابعاد آن بر گرایش به ورزش همگانی در شهر تهران مؤثر است.

حمایت مالی شرکت‌های خصوصی در ورزش به‌خصوص در ورزش قهرمانی، از اهمیت بالایی برخوردار است. هر چند موانعی از قبیل موانع اقتصادی و زیرمجموعه‌های آن یعنی دست نیافتن به بازار جدید و عدم استحکام بیشتر ارتباط بین شرکت‌ها و مشتریان فعلی (سلیمی، سلطان‌حسینی و نصراصفهانی، 1392)، مدیریتی، مالی و اقتصادی، بازاریابی، رسانه‌ای و تبلیغاتی، سیاسی، حمایتی و تشویقی، فرهنگی و اجتماعی و حقوقی و قانونی (کشاورز و همکاران، 1395) و مدیریت ورزشی، تبلیغاتی، قانونی- دولتی و بسترسازی حرفه‌ای (سیدباقری و شریفیان، 1396) وجود دارد، اما از طریق توجه به شرکت‌های خصوصی می‌توان حمایت‌های مناسبی از ورزش در حوزه‌های مختلف فراهم نمود.

علاوه بر این، در هر جامعه‌ای گروه‌های خاصی وجود دارند که گهگاه تعداد آن‌ها زیاد نیست، ولی توجه به آن‌ها به دلیل شرایط خاصی که دارند حائز اهمیت است. کم‌توجهی به ورزش برخی از این گروه‌ها نظیر افراد سالمند و بازنشسته، معلولان، کارگران، بیماران خاص و افراد کم‌درآمد در این پژوهش قابل‌توجه بوده است. البته، چنین کم‌توجهی مختص به نتایج تحقیق حاضر نیست، بلکه دیگر مطالعات نظیر شعبانی و همکاران (1390) و شعبانی و همکاران (1393) نیز یافته‌هایی در این راستا گزارش کرده‌اند.

با اهمیت‌ترین نقطه قوت ورزش قهرمانی کشور، وجود استعدادهای بالقوه در برخی از رشته های انفرادی می‌باشد (رضایی‌صوفی و شعبانی، 1396). در ورزش قهرمانی و حرفه‌ای استعدادیابی بسیار مهم است، زیرا اولیای امور نه ‌تنها می‌توانند از طریق استعدادیابی صحیح و علمی در رسیدن به اهدافشان موفق‌تر باشند، بلکه از هدر رفتن هزینه‌ها و انرژی نیز جلوگیری خواهد شد. ورزش استان یزد برای تبدیل شدن به استان‌های موفق کشور در ورزش قهرمانی باید بر استعدادیابی ورزشکاران جوان سرمایه‌گذاری کند. در تأکید اهمیت این امر تحقیق انجام گرفته توسط تندنویس و قاسمی (1386) نشان می‌دهد که استعدادیابی نوآموزان به روش علمی و تخصصی راهکاری مهم برای توسعه ورزش ژیمناستیک قهرمانی است. به‌علاوه، ضعف استعدادیابی به عنوان یک مشکل در رشته‌های مدال‌آور دوومیدانی، قایقرانی و شنا گزارش شده است (فیروزی و همکاران، 1391). همچنین، شعبانی و خواجه (1395) عوامل مؤثر بر توسعه ورزش قهرمانی در کشور را چنین بر شمرده اند: تسهیلات و تجهیزات، رقابت‌ها، تحقیقات علمی و رسانه‌ها، استعدادیابی، امور مربوط به ورزشکار، ورزش همگانی، حمایت مالی، امور مربوط به مربی و ساختار ورزش. بروورس، سوتیریادو و دی بوسچر^[18] (2015)  عواملی نظیر حمایت مالی، سازمان و ساختار منسجم، میزان مشارکت‌کنندگان در ورزش، کشف و پرورش استعدادها، حمایت از ورزشکاران در زمان فعالیت و بازنشستگی، برگزاری کلاس‌های آموزشی و مربیگری، فراهم کردن فرصت‌های رقابت، تسهیلات تمرینی و پژوهش‌های علمی را در ورزش قهرمانی و کسب موفقیت در میادین ورزشی بین‌المللی مؤثر می‌دانند.

همچنین، ناداوری و بی‌عدالتی در ورزش نیز مورد تأکید افراد مصاحبه‌شونده بوده است که شامل ناداوری در برخی مسابقات در سطح شهرستان، استان و ملی، وجود تبعیض و اعمال نفوذ در حمایت از برخی رشته‌های ورزشی و ورزشکاران و اطلاع‌رسانی دیرهنگام به منظور آماده‌سازی و اعزام تیم‌ها می‌گردد. هر گونه بی‌عدالتی در ورزش قهرمانی نه‌ تنها فرصتی را از کسب افتخار برای استان و کشور سلب می‌کند، بلکه باعث ناکامی و دلسردی استعدادها می‌گردد. این در حالی است که از اثرات توسعه ورزش بر بعد اجتماعی جهانی‌شدن کشور می‌تواند گسترش تحقق عدالت و امنیت اجتماعی باشد (حمزه لو، معین فرد و شوشی نسب، 1394).

برای انجام هر اقدامی نیاز به برنامه می‌باشد. به تعبیر دیگر، در سایه برنامه‌ریزی دقیق و صحیح است که سازمان‌ها می‌توانند هدف را تعیین و راه‌های رسیدن به آن را ترسیم نمایند. با توجه به دیدگاه افراد نمونه تحقیق حاضر در این زمینه در استان چالش‌هایی درباره برنامه‌ها و برنامه‌ریزی‌ها وجود دارد که با نتایج مطالعات شعبانی و همکاران (1390) همخوانی دارد. فیروزی و همکاران (1391) نیز عدم وجود برنامه‌ریزی بلندمدت را از مشکلات رشته‌های مدال‌آور دوومیدانی، قایقرانی و شنای ایران بر می شمرند. همچنین، عدم وجود برنامه راهبردی به منظور توسعه ورزش قهرمانی فوتبال در استان سیستان و بلوچستان گزارش شده است (نوفرستی و همکاران، 1396).

اگر چه در مورد ورزش تربیتی مطالعات محدودتری انجام پذیرفته است، اما نتایج تحقیق حاضر نیز در راستای پژوهش‌های انجام شده می‌باشد. به‌عنوان‌مثال، رحیمی و همکاران (1396) در پژوهشی نتیجه گرفتند که عوامل مؤثر بر توسعه ورزش همگانی در خوابگاه‌های دانشجویی پسران شامل عوامل ساختاری، زمان، مدیریتی، فردی و فرهنگی و در خوابگاه‌های دانشجویی دختران شامل عوامل ساختاری، مدیریتی، زمان، فرهنگی و فردی می‌گردد. همچنین، گزارش شده است که موانع توسعه ورزش همگانی دانشگاه به ترتیب اولویت عبارت‌اند از: موانع سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، موانع شناختی، موانع مالی، موانع آموزشی، موانع قانونی، موانع اطلاعاتی، موانع انسانی، موانع فردی و موانع زیرساختی (آصفی و اسدی دستجردی، 1395).

ورزش بانوان نیز از موضوعات مهم در توسعه ورزش کشور است. بر اساس این پژوهش، چالش‌هایی نظیر چالش‌های منابع مالی، منابع انسانی و فرهنگی- اجتماعی چالش‌هایی هستند که دامن‌گیر ورزش بانوان استان یزد می‌باشند. این یافته با تحقیق منظمی، علم و شتاب بوشهری (1390) همخوانی دارد که در آن  ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺎﻟﻲ- اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ، اﻧﺴﺎﻧﻲ- ﺗﺨﺼﺼﻲ، ﺳﺎﺧﺘﺎری- ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ- اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ توسعه تربیت‌بدنی و ورزش ﺑﺎﻧﻮان ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان شناخته شده‌اند. همچنین، شعبانی و همکاران (1390) بی‌توجهی به ورزش همگانی زنان را به عنوان چالش ورزش همگانی بیان می‌کنند. به‌علاوه، بررسی‌ها بیانگر این است که مربیان هیئت‌های ورزشی شهر اراک نیز با مشکلات مشابهی نظیر مسائل سازمانی، اماکن و تجهیزات ورزشی، ورزشکاران، شخصی، رسانه‌ها و دیگر مربیان مواجه هستند (خسروی‌زاده و همکاران، 1396).

در پایان، با در نظر گرفتن یافته‌های تحقیق حاضر، پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت ورزش استان یزد و همچنین پیشنهادهایی برای پژوهشگران علاقه‌مند به تحقیق در این زمینه ارائه می‌گردند. گفتنی است که از نظر نمونه‌های تحقیق، مهم‌ترین و عمومی‌ترین چالش موجود در حیطه‌های چهارگانه ورزشی استان یزد مشکلات مالی و متعاقب آن مسائل مربوط به زیرساخت‌ها و امکانات می‌باشد. برخی پیشنهادهای ارائه شده می‌توانند در کم‌رنگ‌ کردن این چالش بزرگ مؤثر باشند:

• یکی از چالش‌های مهم، عدم تمایل به حمایت مالی و سرمایه‌گذاری در ورزش است. به تعبیر دیگر، عدم تمایل حضور بخش خصوصی، حامیان مالی و خیران برای سرمایه‌گذاری در ورزش مسئله قابل‌توجهی در اغلب شهرستان‌ها بوده است. در واقع، اگر بتوان این حمایت‌ها را دریافت کرد، چالش مالی تا حدود زیادی تقلیل می‌یابد و در نتیجه تعاملی برد- برد روی می دهد.
• چالش دیگر ضعف تعامل و همکاری بین ادارات و سازمان‌های خدمت رسان به مردم نظیر ادارات ورزش و جوانان، آموزش‌وپرورش و شهرداری‌ها در زمینه امور ورزشی است. بدون شک هر یک از سازمان‌های مذکور و حتی دیگر نهادهای دولتی امکانات و تسهیلات مختلف ورزشی مرتبط با سازمان خود را در اختیار دارند که در زمان‌هایی از روز، هفته یا حتی سال نیاز کمتری به استفاده از آن‌ها احساس می‌شود. فراهم نمودن تفاهم‌نامه‌های همکاری در این زمینه می‌تواند فرصتی باشد تا هر یک از سازمان‌ها امکانات و تسهیلات ورزشی خود را در اختیار دیگر بخش‌ها قرار دهند و خود نیز از امکانات دیگر سازمان‌ها استفاده نمایند. این شرایط تا حدودی کمبودهای موجود در امکانات و زیرساخت‌ها را پوشش می‌دهد.
• عدم ارتباط مناسب بین دانشگاه‌ها و اداره ورزش و جوانان چالشی است که توسط افراد بیان گردیده است. اصولاً، در مباحث مدیریتی همواره بر این نکته اشاره می‌شود که اتخاذ تصمیمات علمی باعث جلوگیری از هدر رفتن منابع به‌خصوص منابع مالی می‌گردد. استفاده از نظرات فرهیختگان دانشگاهی- به‌ویژه متخصصان مدیریت ورزشی- در تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند به استفاده بهینه از منابع موجود کمک نماید.
• فقدان برنامه‌ریزی بلندمدت و جامع در ورزش استان، کم‌توجهی به ورزش مدارس به عنوان پایه ورزش قهرمانی و نداشتن برنامه به منظور استفاده از پژوهش‌های علمی و ظرفیت‌های دانشگاهی چالش‌های دیگر ورزش هستند. بی تردید، داشتن یک برنامه مدون علمی و قابل اجرای ورزشی نیز می‌تواند در استفاده بهینه و کارآمد از منابع مالی موجود مؤثر باشد. بنابراین، داشتن برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای ورزش استان به منظور اثربخشی و کارایی بیشتر منابع موجود قابل توصیه است.
• یکی از چالش‌های اشاره شده در ورزش همگانی، کم‌توجهی شهرداری‌ها به ایجاد فضاهای ورزشی در هنگام توسعه شهرها به‌ویژه توسعه فضاهای سبز می‌باشد. توصیه می‌شود که توسعه شهرها تحت نظر یک کمیته هماهنگی متشکل از مسئولان شهرداری و ادارات ورزش و جوانان انجام پذیرد.
• درحالی‌که استعدادیابی یکی از مهم‌ترین بخش‌های ورزش قهرمانی است، به نظر می‌رسد که نقطه‌ضعف‌هایی در این زمینه در ورزش استان یزد وجود دارد. داشتن کمیته‌های تخصصی استعدادیابی، برگزاری دوره‌های آموزشی استعدادیابی و انتشار جزوات و بروشورهای علمی- آموزشی در زمینه استعدادیابی قابل توصیه است.
• درحالی‌که سالانه دانشجویان زیادی از دانشگاه‌های مختلف استان یزد و دیگر استان‌ها در رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی فارغ‌التحصیل می‌شوند، کمبود نیروی متخصص و کارآمد تربیت‌بدنی از دیگر چالش‌های اشاره شده در این تحقیق است. نکته قابل‌تأمل این است که به اعتقاد مصاحبه‌شوندگان در این پژوهش، بخش قابل‌توجهی از این افراد دارای تخصص و کارآمدی کافی به منظور همکاری با ادارات ورزش و جوانان و یا حتی با آموزش‌وپرورش نیستند. چنین شرایطی می‌تواند ناشی از کیفیت پایین آموزشی در دانشگاه‌ها باشد یا این‌که افرادی در این رشته تحصیل کرده‌اند که انگیزه یا استعداد مطلوب را برای ادامه تحصیل در این رشته نداشته‌اند. درهرصورت، این نتایج می‌تواند بازخوردی به سیستم آموزشی کشور باشد تا با دقت بیشتری به توسعه این رشته مهم دانشگاهی و پذیرش افراد در آن همت گمارد.
• چالش سیاسی شدن ورزش و سیاسی بودن انتخاب مدیران نیز مورد اشاره قرار گرفته اند. با توجه به اهمیت جایگاه مدیریت در هر سازمانی و تبعاتی که تصمیمات اتخاذ شده در سازمان‌ها دارند، پیشنهاد می گردد مدیرانی انتخاب شوند که نه‌ تنها از تجربیات خوبی در این زمینه برخوردارند، بلکه نگاه خاص به خرد جمعی و دید علمی به مسائل اجرایی داشته باشند.
• به وجود چالش ضعف فرهنگی- اجتماعی در زمینه ورزش در میان آحاد جامعه پیش از این اشاره شد. ساختن ویژه برنامه‌هایی که اهمیت زندگی پرتحرک را تبلیغ نمایند و همچنین نحوه صحیح انجام فعالیت‌ها را آموزش دهد می‌تواند در توسعه ورزش استان راهگشا باشد.
• دبیرخانه شورای راهبردی وزارت ورزش و جوانان (1394) توسعه ورزش کشور را به هفت حوزه‌ مختلف تقسیم می‌کند. چهار حوزه از این هفت مورد یعنی ورزش همگانی، ورزش قهرمانی و حرفه‌ای، ورزش بانوان و ورزش تربیتی در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. پیشنهاد می‌شود سه حوزه باقی‌مانده شامل حوزه توسعه و نگهداری اماکن ورزشی استان، حوزه ورزش جانبازان و معلولان و حوزه فرهنگی، آموزش و پژوهش در ورزش در استان یزد نیز به‌صورت ویژه مطالعه گردند- هر چند تا حدودی این سه حوزه در این پژوهش به طریقی مدنظر قرار گرفته‌اند.
• در این پژوهش چالش‌های توسعه ورزش و دلایل عدم نپرداختن افراد جامعه به ورزش از دیدگاه مسئولان امور ورزش بررسی شده است. پیشنهاد می‌شود که تحقیقاتی در مورد دلایل عدم استقبال و کم انگیزگی شرکت گروه‌های مختلف جامعه در فعالیت‌های بدنی و ورزش از دیدگاه خود آن‌ها انجام پذیرد، چرا که بخشی از آن می‌تواند به عوامل فردی مربوط باشد.
• یکی از ابعاد ورزش تربیتی می‌تواند ورزش دانشگاهی در نظر گرفته شود. لذا پیشنهاد می‌شود که در مورد چالش‌های موجود در این حیطه ورزشی نیز مطالعاتی صورت پذیرد.
• دلایل عدم تمایل برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، حامیان مالی و خیران در ورزش از طریق پژوهش‌های علمی بررسی گردد و در برطرف کردن موانع شناخته شده اهتمام لازم صورت پذیرد.
• مطالعه علمی دلایل و انگیزه‌های حمایت برخی بخش‌ها و افراد در حمایت مالی و سرمایه‌گذاری در ورزش و تمرکز بر این عوامل جهت ایجاد انگیزه‌ در دیگر گروه‌ها می‌تواند راهگشا باشد.
• کمبود نیروی متخصص و کارآمد تربیت‌بدنی یکی از چالش‌های حوزه‌های مختلف بوده است. بررسی کمبود یا ناکارآمد بودن نیروی انسانی در این زمینه نیز می‌تواند راهگشا باشد.