تدوین برنامه راهبردی کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران

موعود بنیادی­فرد[1]

ابراهیم علی­دوست قهفرخی[2]

امین دهقان قهفرخی[3]

مجید جلالی فراهانی[4]

10.22034/SSYS.2022.1102.1754

تاریخ دریافت مقاله: 26/9/1398

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:30/11/1398

مقدمه

در عصر حاضر فوتبال به عنوان پر­طرفدارترین رشته ورزشی در دنیا معرفی شده است (پینا^[5] و همکاران، 2018 :10)،  اما از آنجا که فوتبال تبدیل به یک  صنعت بسیار با اهمیت شده است (کان^[6] و همکاران، 2014 :757)، این بازی در تعداد زیادی از کشورها تاثیرات اقتصادی قابل توجهی را به­وجود می ­آورد(گولک و ییلماز^[7]،2016 :1) و تعداد زیادی از باشگاه­های فوتبال که ارزشی بیش از 1 میلیون دلار آمریکا دارند در این ورزش سرمایه­گذاری می­کنند(کی پی ام جی^[8]، 2016 :8).

علاوه بر اینکه که بازیکنان و مربیان بیشترین توجه را در این رشته ورزشی به خود جلب می­کنند، داوران نیز نقش به­سزایی را ایفا می­کنند که به طور فزاینده­ای مورد اذعان همگان  قرار گرفته است(ویکر و فریک^[9]، 2016 :130). داور فردی است که رقابت را با قوانین سازگار می­کند و بدون اختلاف و درگیری به پایان می­رساند(تریکلی^[10]، 2019 :106). داوران مسئول هر بازی فوتبال هستند (پینا و همکاران، 2018). داوران که مقامات فوتبال هستند، از طرف همه تحت فشار شدید قرار می­گیرند تا تصمیم­های  خود را به ­صورت منصفانه، صحیح و درست بگیرند (داوسون^[11] و همکاران، 2007: 235).  در بسیاری از کشورها بازی فوتبال انجام می­شود و قوانین  این بازی در سطوح مختلف جهان از فینال جام جهانی تا بازی بین جوانان  یا کودکان در یک  روستای دور افتاده یکسان است (برد بین المللی فوتبال، 2019). اگر قضاوت به درستی انجام شود، نتیجه رقابت با توجه به مهارت و برتری تاکتیکی مشخص می­شود. در غیر این صورت، دیگر عوامل محیطی ممکن است در نتیجه رقابت تأثیر بگذارد و ورزشکاران و تماشاگران از یک مسابقه چالش­برانگیز لذت نخواهند برد. در فوتبال، مدیریت و یکپارچگی بازی توسط یک داور و دو کمک داور مورد نظارت قرار می­گیرد. هدف از داوری فوتبال، عملکرد صحیح در زمین بازی است(اسکندری و همکاران، 1393: 2). از طرفی انتظارات و رضایت یک سهامدار در بازی فوتبال بستگی به تصمیمات داور دارد(کان و همکاران، 2014 :757). تصمیمات اشتباه داوران ممکن است در اثر خطای انسانی، بی کفایتی و یا بی­توجهی آگاهانه باشد، اما این تصمیم­ها می­تواند عواقب اقتصادی بزرگی داشته باشند. از این رو، داوران فوتبال به ویژه داوران نخبه و بین­المللی به­شدت زیر نظر هستند و این بررسی برای انتقاد است و نه ستایش عملکرد آنها (جانسن^[12]، 2015 :25).  برد بین­المللی فوتبال (IFAB) در حال توسعه راهکارهای جدید برای بهبود عملکرد داوران است و  با توجه به اهمیت عملکرد داوران، بودجه ویژه­ای را برای توسعه آموزش و پرورش داوران  نخبه اختصاص داد. (کاتیو^[13] و همکاران، 2010 :1). همچنین فیفا در پی آن است که  با کاهش اشتباهات متداول داوران، از تصمیماتی که داوران در یک بازی فوتبال می­گیرند، اطمینان پیدا کند (پینا و همکاران، 2018 :10). عوامل زیادی قضاوت داوران را تحت تأثیر قرار می­دهند که ازجمله این عوامل می­توان به عوامل محیطی، فردی، ساختاری، اجرایی، اقتصادی، امکانات و تجهیزات اشاره کرد(رفیعی و همکاران، 1394: 157). با توجه به جنبه­های  مختلف زندگی روزمره  داوران، آنها  نیاز به یک رهبری موثر، اهدافی روشن و همچنین یک سیستم پشتیبانی قوی برای آموزش، آمادگی و عملکرد مناسب خود در زمین بازی دارند(وب^[14] و همکاران، 2016 :107).

امروزه سازمان­های ورزشی همانند سازمان­های غیر­ورزشی در معرض تغییر و تحولات محیطی و جهانی قرار دارند (ترکلی و همکاران ،219 :105). با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺮفه­ای ﺷﺪن ﻓﻮﺗﺒﺎل و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن داوری، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ می­رﺳﺪ داوری ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺣﺮﻓﻪ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻫﻢ ﺑﺮای ﺧﻮد داوران و ﻫﻢ ﺑﺮای دﺳﺖ اﻧﺪرﮐﺎران ورزش ﻓﻮﺗﺒﺎل درک ﺷﺪه اﺳﺖ و داوران ﻋﻤﺪﺗًﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺷﻐﻞ دﯾﮕﺮی روی ﻣﯽ­آورﻧﺪ. لذا ﻏﻼﻣﯿﺎن و ﻫﻤﮑﺎران (1388) ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮﺳﻮدﮔﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻗﻀﺎوت در داوران ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﻓﻮﺗﺒﺎل اﯾﺮان و راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ ﻣﯿﺰان اﺳﺘﺮس، ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ 73 درﺻﺪ داوران ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ، ﺷﻐﻞ دوﻟﺘﯽ دارﻧﺪ و ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻓﺮاد، داوری را ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه­اﻧﺪ. ایوانکوویچ (1381) دریافت که روش آموزشی داوران فوتبال ایران کمبودهایی دارد که باید روش­های آموزشی  آنها از لحاظ کمی وکیفی ارتقا یابد. زئون (2003) به این نتیجه رسیدکه به سبب انگیزه داوران جوان­تر، اعتماد و دادن فرصت به آنها درمسابقات حرفه­ای فوتبال، تا حدودی از اشتباهات فاحش داوری می کاهد- به شرطی که داور جوان شرایط لازم را داشته باشد.

برایان (2004) به این نتیجه رسید که رفاه اجتماعی داوران لیگ برترفوتبال انگلستان وضعیت مطلوبی دارد و دلیل مناسبی برای عملکرد ضعیف برخی از داوران نیست. لین (2007) به این نتیجه رسید که بهره­گیری از تمرینات و فناوری­های نوین، تا حد زیادی از تصمیمات اشتباه داوران فوتبال می­کاهد. یونگ (2007) در مقاله پژوهشی خود مهم­ترین دلیل عدم­پیشرفت داوران فوتبال در کشور چین را به نبود انگیزه در بین آنها نسبت داد.

گولک و ایلماز (2016) در پژوهشی با عنوان «یک بازی جدی برای بهبود مهارت­های تصمیم­گیری و سطح دانش داوران فوتبال ترکیه بر اساس قوانین بازی» یک چارچوب آموزشی مبتنی بر ارزیابی ایجاد کرد که از طریق آن توانایی تصمیم­گیری داوران  فوتبال در شرایط بحرانی بهبود می­یابد. وسترتن و بارت (2018) در پژوهشی دیگر بیان کردند افزایش داوران اضافی موجب بهبود عملکرد داوران در بازی می­شود.  همچنین یوفا و سایر سازمان­های ورزشی را به آموزش بیشتر و مجهز کردن بیشتر داوران فوتبال  توصیه می­نماید. 

در پژوهشی دیگر کهیش و همکاران (1397) با بررسی ارتباط بین سبک مدیریت مدیران با عملکرد شغلی داوران لیگ برترفوتبال به این نتیجه رسیدند که  مسئولان فدراسیون فوتبال و کمیته داوران کشور باید ناظران و داوران را ترغیب کنند که مشکلات را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهند و فنون تصمیم­گیری را پیاده کنند. همچنین در جهت رسیدن به هدف فوق، بهره­گیری از کلاس­ها و کارگاه­های آموزشی با عنوان «نیازسنجی حل مسئله در داوری» می­تواند برای داوران راه­گشا باشد. علاوه بر این، داوران موفق را شناسایی ومورد تشویق قرار دهند تا شاهد تاثیرات مثبت این فرایند بر روی عملکرد نیروی انسانی و سازمان باشیم.

پینا و همکارن (2018) در پژوهشی جامع به بررسی کلیه مطالعات صورت گرفته در زمینه داوری فوتبال پرداختند. آنها دریافتند  که نیاز به گسترش دامنه تحقیقات تجربی در داوری  فوتبال و استفاده از موضوعات مختلف و پوشش بخش­های مختلف حرفه داوری و همچنین نیاز به توسعه مدل­های نظری در مورد عملکرد داوران فوتبال است که می­تواند در آموزش و توسعه داور فوتبال دنیا مورد استفاده قرار ­گیرد.

یافته­های عبدی و همکاران (1389) نشان می­دهد که داوران ایرانی زیر پوشش بیمه خدمات درمانی حوادث ورزشی و داوران انگلیسی تحت پوشش بیمه عمومی حوادث و بیمه شخصی حوادث (بیمه تکمیلی) قرار دارند. همچنین آنها در مقایسه وضعیت دوره­های آموزشی داوری فوتبال در ایران و انگلستان، علاوه بر کلاس­ها و دوره­های آموزشی مختلف که برای داوران فوتبال در ایران و انگلستان برگزار می­شود، به این نتیجه رسیدند که ایران 1 و انگلستان 4 نشریه آموزشی دارند. همچنین انگلستان دارای آکادمی داوری، 120 گروه داوری برای انجام تمرینات آمادگی جسمانی به شکل هدفمند و سازماندهی شده است که ایران فاقد آن است.

فدراسیون فوتبال ایرلند^[15] در برنامه راهبردی داوران برای سال­های 2020 تا 2025 بیان کرد که رسالت اتحادیه فوتبال ایرلند (FAI) ترویج، پرورش و توسعه فوتبال در ایرلند می­باشد که "داوری" بخش اساسی این امر است. اهداف این راهبرد مطابق با ماموریت FAI به گونه­ای تنظیم شده است که دستیابی به اهداف راهبردی را تسهیل و پشتیبانی می­کند. به دنبال تحقیقات گسترده، تجزیه و تحلیل داده­ها و مشاوره در تمام سطوح فوتبال، بهترین اهداف این راهبرد عبارت است از: استخدام داوران، حمایت و پشتیبانی، حفظ و نگهداری، ارتقا و توسعه و حمایت های دولت و نظارت بر عملکرد.

 در بررسی برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال به عنوان سند بالا دستی که با عنوان «بررسی وضعیت موجود فوتبال جمهوری اسلامی ایران و تعیین موقعیت راهبردی فوتبال کشور» انجام شده است، نتایج حاصل از جمع­آوری اطلاعات مربوط به ضعف­ها، قوت­ها، تهدیدها و فرصت­های فوتبال جمهوری اسلامی ایران نشان داد که وضعیت موجود فوتبال ایران نامناسب و حاکی از غلبه قوت­ها بر ضعف­ها و تهدیدها بر فرصت­هاست که موقعیت راهبردی WT را برای فوتبال ایران به وجود آورده است. بررسی فوتبال در حال رشد  و وضعیت رقبایی چون نیوزیلند و چین نشان داد که آنها وضعیت بهتری نسبت به کشور ما دارند و لزوم تدوین راهبرد تدافعی برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت موجود برای ما بسیار ضروری است. وضعیت داوران در  بحث  داوران،  عملکرد  کمیته/ دپارتمان  داوران  در  طول  سال­های اخیر  قابل  توجه بوده  است. هم اکنون 7 داور و 9  کمک داور بین­المللی در کشور داریم و حدود 600 نفر داور ملی نیز در فوتبال  فعالیت می­کنند. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق، 18 راهبرد تدوین شده است که شامل 8 راهبرد SO، 4 راهبرد WO، 2 راهبرد WT و 4 راهبرد ST می­باشند(نادری نسب و همکاران ،1390 : 5).

از دیدگاه سنتی، عوامل متعددی مانند مربیان، بازیکنان و تماشاگران در موفقیت یا شکست تیم­های ورزشی دخالت دارند، اما امروزه مشخص شده که عامل مهم و تأثیرگذار دیگر در سرنوشت تیم­ها در رشته­های مختلف ورزشی، داور یا قاضی میدان می­باشد. داوران در رشته پر­طرفدار فوتبال کانون توجه رسانه­ها و تماشاگران و یکی از مهم­ترین عوامل در سرنوشت و موفقیت تیم­ها به­شمار می آیند. داوران در مستطیل سبز با استفاده از شاخص­های مختلفی چون اجرای قوانین به طور منصفانه، داشتن آمادگی جسمانی مناسب در طول دوران قضاوت، داشتن شخصیت بالای داوری، روانشناسی بازی و درنهایت مدیریت کردن جریان بازی و یا همان عقل سلیم که امروزه به عنوان قانون هجدهم فوتبال از طرف قشر داوری پذیرفته شده است، سعی در برگزاری عدالت وشادابی که جزو اهداف ورزش است را دارند. همه شاخص­های یاد شده به­طور زنجیر­وار به هم مربوط می­باشند و نقص هر کدام به گونه­ای ممکن است در اهداف ورزش خلل ایجاد کند که این موضوع خود بر نقش بالای داوران در ورزش حرفه­ای صحه می­گذارد(فدراسیون بین­المللی فوتبال، 1385).

راهبرد تعیین اهداف پایه و بلند­مدت برای یک سازمان و همچنین تصویب دوره­های فعالیت و تخصیص منابع برای دستیابی به آن اهداف است(چندلر^[16]، 1990).  راهبرد مربوط به کسانی است که مسئولیت ایجاد راهبردی  برای شرکت­ها، کسب و کارها و یا سازمان­های خود را دارند(نیکولز^[17]، 2016).

یکی از بهترین مدل­های انتخاب راهبرد، مدل سوات است .ماتریکس SWOT به عنوان یک ابزار تصمیم­گیری محسوب می­شود. واژه سوات مخفف نقاط قوت (S)، نقاط ضعف (W)، فرصت­ها (O) و تهدیدها (T) می­باشد.  قوت­ها  و ضعف­ها عوامل داخلی هستند، در حالی که فرصت­ها و تهدیدها عوامل خارجی محسوب می­شوند و برنامه راهبردی موفق یک سازمان باید بر روی نقاط قوت و فرصت­ها تمرکز کند و سعی نماید تا نقاط ضعف را حل کند و تهدیدها را کاهش دهد.

تدوین یک برنامه راهبردی، علاوه­بر اینکه چشم­انداز، ماموریت و اهداف بلندمدت کمیته داوران فدراسیون فوتبال را مشخص می­کند، موجب ایجاد یک درک مناسب از وضعیت کنونی کمیته و محیط پیرامونی آن می­شود. این طرح، بستر مناسب را برای دستیابی به اهداف کمیته داوران فدراسیون فراهم می­کند. مثل معروفی است که می­گوید «آن کس که نمی­داند به کجا می­رود، از هر مسیری برود به جایی نخواهد رسید». بنابراین اگر یک سیستم فاقد هدف باشد، نمی­داند به کجا خواهد رفت و اگر سیستم مشخص باشد، ولی برنامه­ریزی نداشته باشد، نمی­داند چگونه به هدف خود برسد (دراکر^[18]، 1996).

مهمترین مسئله در رشد و توسعه ورزش کشور وجود یک برنامه موثر راهبردی است. کمیته داوران فدراسیون فوتبال نیز همانند هر سیستم دیگر نیازمند تدوین برنامه مدون راهبردی است تا ضمن آگاهی از مسیر حرکت بتواند از هر گونه دوباره­کاری، بیراهه رفتن و به هدر رفتن منابع مالی و انسانی خود اجتناب کند. از این رو بجاست که برنامه جامعی برای پیشبرد اهداف کلان، توسعه اصولی­تر داوران و استعدادها، کسب جایگاه بهتر در عرصه بین­المللی و افزایش بهره وری تدوین شود. بنابراین برای تدوین برنامه واقعی و عملیاتی برای داوری فوتبال کشور باید ارزیابی دقیقی از وضعیت موجود داوری فوتبال کشور داشته باشیم تا با آسیب­شناسی و مشخص ساختن قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدها و تعیین موقعیت راهبردی کمیته داوران فوتبال کشور بتوانیم برای دستیابی به وضعیت مطلوب برنامه­ای واقع گرایانه و عملی طراحی کنیم.

 با توجه به ضرورت وجود برنامه­ریزی مدون راهبردی مطلوب، محقق در صدد پاسخگویی به این سوال است:

برنامه راهبردی کمیته داوران فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران چیست؟

روش­شناسی  پژوهش

 هدف از پژوهش حاضر، تدوین برنامه راهبردی کمیته داوران فوتبال ایران است. روش تحقیق حاضر از نوع مطالعات راهبردی و زمینه­یابی بود که به شکل میدانی و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل دو بخش کیفی و کمی بود. بخش کیفی شامل شورای راهبردی و اعضای هیئت رئیسه فدراسیون، اعضای کمیته و دپارتمان داوران فدراسیون فوتبال به تعداد 21 نفر بود که با توجه به محدودیت جامعه آماری، تمام جامعه به­صورت کل­شمار به عنوان نمونه مورد استفاده قرار گرفت. بخش کمی شامل کلیه داوران ملی و بین­المللی(مرد و زن) به تعداد 255 نفر یود که با توجه به محدودیت اعضای جامعه، تعداد نمونه با تعداد جامعه برابر شد و نمونه­گیری به­صورت کل­شمار صورت گرفت. نحوه جمع­آوری اطلاعات به روش­های میدانی، بررسی اسناد بالا دستی، پرسش­نامه، انجام مصاحبه و برگزاری جلسات شورای راهبردی صورت گرفت. در ضمن از پرسش­نامه باز و مصاحبه برای کسب نظرات خبرگان داوری در مورد شناسایی SWOT، تبیین ماموریت، چشم انداز، ارزش­های محوری، حوزه­های کلیدی عملکرد، موقعیت راهبردی و اولویت­بندی راهبرد ها بهره­گیری شد و در نهایت برای بررسی و تصویب نهایی از نظرات اعضای شورای راهبردی استفاده گردید. در بخش کیفی ابتدا جلساتی با روسای محترم کمیته داوران و دپارتمان داوری جهت بررسی وضعیت موجود کمیته داوران فدراسیون فوتبال برگزار گردید که در آن کلیات برنامه راهبردی مطرح و چارچوب برنامه و زمان تدوین برنامه مشخص و مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری به­صورت هدفمند مشخص گردید. بعد از آن به تعیین نخبگان و صاحب­نظران (اعضای شورای راهبردی) و گروه کانونی مبادرت شد. سپس با جستجو در اسناد بالادستی(برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال) و اینترنت به بررسی ادبیات موضوع و پیشیینه تحقیق و تعدادی برنامه راهبردی ورزش کشورهای مختلف با هدف شناخت وضعیت مطلوب برای تدوین برنامه راهبردی و اجرای آن اقدام گردید. از پرسش­نامه باز و فرم­های مربوطه با استفاده از نظرات پرسش­شوندگان اطلاعات جمع­آوری شد. به این ترتیب بعد از مصاحبه، بحث و بررسی و تبادل نظر و تشکیل جلسات متعدد با گروه کانونی حوزه اطلاعات درست بسته­بندی ­شد و در نهایت با تشکیل جلسه و نظر­خواهی از اعضای شورای راهبردی کار نهایی گردید.

 در بخش کمی، پس از بررسی وضعیت موجود و انجام مصاحبه با خبرگان داوری فوتبال کشور فهرست مقدماتی نقاط قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدهای داوری فوتبال کشور استخراج گردید. سپس پرسش­نامه پژوهش توسط متخصصان مدیریت ورزشی و داوری فوتبال بررسی و بازنگری و در دو بخش طراحی شد. بخش اول در برگیرنده اطلاعات فردی و بخش دوم مربوط به بررسی قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدهای داوری فوتبال کشور بود که در چهار قسمت در طیف 5 گزینه­ای لیکرت تهیه شد: 1- نقاط قوت (14 سوال)،2- نقاط ضعف (10 سوال)، 3-فرصت­ها (7 سوال) و 4- تهدیدها (16 سوال). برای تعیین قابلیت روایی پرسشنامه، نظر استادان، متخصصان و خبرگان در مورد پرسش­نامه طراحی شده، مورد توجه قرار گرفت و اصلاحات مورد نظر انجام گردید. همچنین پایایی پرسش­نامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ 93 درصد به­دست آمد. سپس پرسش­نامه مذکور در بین کلیه داوران فوتبال کشور توزیع گردید و تعداد 255 عدد پرسشنامه دریافت شد.

برای تدوین راهبردهای داوری فوتبال ایران از چارچوب جامع تدوین راهبرد استفاده شده است.(اعرابی، 1385) روش های ارائه شده در این چارچوب برای انواع سازمان­ها مناسب است و به محققان کمک می­کند که راهبردها را شناسایی، ارزیابی و گزینش کنند. این چارچوب در سه مرحله صورت می­پذیرد(فرد آر، 1388)

1-مرحله ورودی: در این مرحله اطلاعات و عوامل اصلی مورد نیاز از داخل و خارج سازمان برای تدوین راهبرد، شناسایی و مشخص می­شود. این مرحله شامل ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE^[19]) و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی(EFE^[20]) است.

2- مرحله تطبیق: در این مرحله عوامل اصلی داخلی (قوت ها و ضعف ها) و عوامل اصلی خارجی(فرصت­ها و تهدیدها) با استفاده از ابزارهایی همچون ماتریس سوات(SWOT^[21]) و ماتریس داخلی و خارجی(IE^[22]) تطبیق داده می شوند تا راهبرد­هایی شناسایی شوند که  در راستای ماموریت سازمان و متناسب با عوامل داخلی و خارجی باشند.

3- مرحله تصمیم­گیری: در این مرحله با استفاده از ماتریس برنامه راهبرد کمی (QSPM^[23])،گزینه­های مختلف راهبردهای شناسایی­شده در مرحله تطبیق، مورد ارزیابی و قضاوت قرار می­گیرند و جذابیت نسبی آنها تعیین می­شود.

جدول 1: چارچوب تدوین راهبرد

دراین تحقیق از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. در بخش آمار استنباطی به منظور رتبه­بندی قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدها، از آزمون رتبه­ای (فریدمن) استفاده گردید.

یافته­ها ی پژوهش

در این بخش بر اساس فرآیند جامع راهبردی مورد استفاده در تحقیق، بیانیه رسالت، بیانیه چشم­انداز، ارزش­های محوری، حوزه­های کلیدی عملکرد، موقعیت راهبرد، تدوین راهبرد­ها و الویت­بندی راهبرد­های مورد نظر در بخش داوری فوتبال تدوین شده است.

بر اساس بررسی­های صورت گرفته در منابع مختلف و همچنین نظر شورای راهبردی، بیانیه رسالت، بیانیه چشم انداز، ارزش­های محوری و حوزه­های کلیدی عملکرد کمیته داوران فدراسیون فوتبال به شرح زیر تصویب شد:

­­­

شکل 1: بیانیه رسالت کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران

شکل 2: بیانیه چشم­انداز کمیته داوران فدراسیون فوتبال

شکل 3: ارزش­های محوری کمیته داوران فدارسیون فوتبال ایران

شکل 4: حوزه­های کلیدی عملکرد کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران

پس از مشخص شدن چشم انداز، مأموریت، ارزش­های محوری، حوزه­های کلیدی عملکرد، قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدها، برای تعیین جایگاه راهبردی داوری فوتبال کشور  ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل خارجی تشکیل شد.

ماتریس ارزیابی عوامل داخلی: برای ارزیابی عوامل محیط درونی داوری فوتبال کشور از ماتریس ارزیابی عوامل درونی استفاده شد. نتایج نشان داد مجموع نمرات ماتریس عوامل درونی 51/2 می­باشد که حاکی از آن است که داوری فوتبال از لحاظ درونی دارای قوت است.

جدول 2: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی

ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی: برای ارزیابی عوامل محیط بیرونی داوری فوتبال کشور از ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی استفاده شد. نتایج نشان داد مجموع نمرات ماتریس عوامل 78/1 می­باشد که حاکی از آن است که داوری فوتبال از نظر محیط  بیرونی در شرایط تهدید قرار دارد.

جدول 3: ماتریس ارزیابی عوامل خارجی

ماتریس داخلی و خارجی: ماتریس داخلی و خارجی حاکی از آن است که داوری فوتبال ایران از لحاظ موقعیت راهبردی در منطقه ST  قرار دارد. به عبارت دیگر، سازمان از مزیت­هایی که در قوت­ها نهفته است، در جهت مقابله با تهدیدها استفاده می­نماید.

4                  S              5/2           W                         1

عوامل درونی

جدول 4: راهبردهای کمیته داوران فدراسیون فوتبال

طبق یافته­های تحقیق یکی از تکنیک­ها و ابزارهای بسیار شایع در ارزیابی گزینه­های راهبردی و مشخص نمودن جذابیت نسبی راهبردها که در مرحله تصمیم­گیری مورد استفاده قرار می­گیرد، برنامه­ریزی راهبردی کمی می­باشد. این ماتریس مشخص می­نماید کدام یک از گزینه­های راهبردی انتخاب شده، مناسب تر می­باشد و در واقع این راهبردها را اولویت­بندی می­نماید. با مقایسه مجموع نمره­های جذابیت هر یک از راهبردها بر اساس جدول زیر می­توان آنها را به ترتیب از نمره جذابیت بالا به نمره جذابیت پایین اولویت­بندی نمود.

جدول شماره 5: ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM)

بر اساس ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی راهبردهای کمیته داوران فدراسیون فوتبال کشور به ترتیب اولویت عبارت­اند از :

جدول 6: الویت­بندی راهبردها

بر اساس ارزیابی نمرات راهبردهای کمیته داوران فدراسیون فوتبال در ماتریس برنامه­ریزی راهبردی، راهبرد ایجاد نظام جبران خدمات به عنوان بهترین راهبرد انتخاب شد.

بحث و نتیجه­گیری

مهمترین مسئله در رشد و توسعه ورزش کشور، وجود یک برنامه موثر راهبردی است. کمیته داوران فدراسیون فوتبال نیز همانند هر سیستم دیگر نیازمند تدوین برنامه مدون راهبردی است تا ضمن آگاهی از مسیر حرکت بتواند از هر گونه دوباره­کاری، بیراهه رفتن و به هدر رفتن منابع مالی و انسانی خود اجتناب کند. هدف از پژوهش حاضر، تدوین برنامه راهبردی کمیته داوران فوتبال ایران بود.

 بر اساس یافته­های تحقیق بیانیه رسالت، تدوین برنامه راهبردی کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران به این شرح، ترویج و توسعه هدفمند داوری فوتبال در کشور و حمایت، هدایت و ایجاد فرصت­های رشد از طریق همکاری و استفاده بهینه از ظرفیت­های موجود تعیین گردید.

 بر اساس یافته­های تحقیق بیانیه چشم انداز کمیته داوران فدراسیون فوتبال تدوین برنامه راهبردی کمیته داوران فدراسیون فوتبال ایران به این شرح،  ارتقای داوری فوتبال ایران به یک شغل حرفه­ای و ایستادن آن بر قله افتخارات آسیا و جهان تعیین گردید.

 بر اساس یافته­های تحقیق ارزش­های محوری کمیته داوران فدراسیون فوتبال عبارت­اند از:

حفظ، ارتقا و توسعه ارزش­های انسانی و اخلاقی، مدیریت کارآمد و اثر بخش، حمایت از داوران، توسعه سرمایه انسانی، نوآوری و خلاقیت، تعهد و وجدان کاری.

 بر اساس یافته­های تحقیق حوزه­های کلیدی عملکرد کمیته داوران فدراسیون فوتبال عبارت­اند از:

 برنامه­ریزی راهبردی و اجرا، استعدادیابی و آمایش سرزمین، منابع مالی و انسانی، توسعه داوری، تحقیق  و توسعه، ارتباطات ملی و بین­المللی.

 بر اساس یافته­های این پژوهش نمره ارزیابی ماتریس عوامل داخلی و خارجی حاکی از آن است که کمیته داوران فدراسیون فوتبال از لحاظ موقعیت راهبردی در موقعیت ST  یا رقابتی قرار دارد، به عبارت دیگر، می­توان گفت استفاده خوب از نقاط قوت برای از بین بردن یا کاهش تاثیر تهدیدها(باسیت و همکاران، 2018) مورد تاکید است. با توجه به موقعیت راهبردی مذکور بیشتر راهبردهای کمیته داوران از این منطقه طراحی شده است.

 براساس داده­های تحقیق و تحلیل SWOT، 10 راهبرد برای کمیته داوران فدراسیون فوتبال شامل 1 راهبرد تهاجمی، 6 راهبرد رقابتی، 1راهبرد محافظه­کارانه و 2 راهبرد تدافعی جهت تبدیل نقاط ضعف به قوت و تهدیدها به فرصت­ها برای توسعه کمیته داوران فدراسیون فوتبال ارائه شد.

راهبرد SO1:  اتخاذ رویکرد مدیریت استعداد در داوری فوتبال کشور

این راهبرد از ترکیب قوت­های  وجود دستورالعمل­ها و آیین‌نامه‌های مشخص جهت آموزش و برگزاری کلاس­های ارتقای داوری، توجه ویژه به جوانان و سرمایه­گذاری روی افراد مستعد، دارا بودن ذخیره ارزشمند انسانی، کارآمد، متعهد، خبره و با تجربه در عرصه داوری به همراه فرصت­های افزایش اعتبار و اعتماد نسبت به سطح قضاوت داوران ایران (به دلیل درخشش در جام جهانی و آسیا)، کیفیت نسبتا پایین سطح داوران سایر کشورهای آسیایی و فرصت مناسب برای رقابت، سیاست کمیته داوران AFC به جوان‌گرایی در قشر داوری حاصل گردید.

 امروزه کشورهای پیشرو و موفق در زمینه ورزش قهرمانی و حرفه­ای، نگاه ویژه­ای به استعدادیابی و ورزش مدارس دارند و از همان طفولیت و خردسالی، کودکان را به رشته­هایی که در آن استعداد و توانمندی دارند هدایت می­کنند. در واقع نظام استعدادیابی اساس و پایه ورزش قهرمانی در تمامی رشته­هاست که داوران مسابقات ورزشی به­خصوص داوران فوتبال نیز از این قاعده مستثنی نیستند. با وجود افراد به­ وِیژه جوانان بسیار مستعد در زمینه داوری و وجود ارتباطات موثر با مدارس و دانشگاه­ها می­توان با بهره­برداری از الگوهای مطلوب در این زمینه، راهبرد مدیریت استعدادیابی داوری فوتبال را طراحی و تدوین نمود تا در کنار شناسایی استعدادهای برتر و نخبه در جهت پرورش و توانمند سازی آن­ها گام­های مناسب و موثری برداشت.

راهبرد ST1: اتخاذ رویکرد حرفه­ای به داوری فوتبال

این راهبرد از ترکیب قوت­های حداکثر تعداد داور ممکن(مرد و زن) در فهرست بین­المللی(فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی)، دارا بودن ذخیره ارزشمند انسانی، کارآمد، متعهد، خبره و با تجربه در عرصه داوری و تهدیدهای عدم وجود زمینه لازم برای حرفه­ای شدن داوران فوتبال، عدم دیدگاه مناسب بازیکنان، مربیان و تماشاگران نسبت به تخصصی بودن حرفه داوری فوتبال، اختلاف زیاد بین درآمد مالی بازیکنان با داوران،  شناخته نشدن داوری به عنوان شغل رسمی و عدم بیمه شغلی داوران حاصل گردید.

امروزه تغییرات بسیار چشمگیری در فوتبال حرفه­ای به­وجود آمده و آن را از یک ورزش صرف به یک صنعت یا تجارت بین­المللی تبدیل کرده است .در بیشتر کشورهای پیشرفته، به­دلیل رشد روز­افزون فوتبال، به­خصوص در زمینه­های اقتصادی و تجاری، از این ورزش با عنوان «صنعت فوتبال» نامبرده می­شود و به طبع آن دستمزدهای مربیان و بازیکنان افزایش بسیار زیادی داشته است، ولی متاسفانه در ایران داوران به عنوان یکی از ارکان اساسی مسابقه از درآمد بسیار پایینی برخوردار می­باشند که اصلا با درآمد بازیکنان و مربیان قابل مقایسه نیست. به همین جهت داوران مجبورند شغل دیگری داشته باشند و قضاوت و داوری برای آنها به عنوان شغل دوم محسوب می شود. پس باتوجه به شواهد موجود امکان دارد داوران به دلیل داشتن مشغله­های متفاوت وقت کمتری را برای انجام امورات داوری از جمله تمرینات آمادگی جسمانی، به­روز بودن نسبت به قوانین داوری و... صرف نمایند. لذا پیشنهاد می­شود فدراسیون فوتبال با تدوین چارچوبی مشخص نسبت به فراهم کردن شرایط حرفه­ای و تمام­وقت شدن داوران فوتبال اقدام نماید تا داوران با آسودگی خاطر بیشتر به انجام امورات داوری خود بپردازند. بی شک، اتخاذ این گونه تصمیمات تاثیر به­سزایی بر روند داوری کشور خواهد داشت- کما این که در بسیاری از کشور­های پیشرفته در حوزه فوتبال تعدادی از داوران به صورت حرفه­ای و تمام وقت در خدمت فدراسیون فوتبال آن کشور فعالیت می­نمایند.  

راهبرد ST2: توسعه ارتباطات بین­المللی با هدف کسب کرسی­های بین­المللی

این راهبرد از ترکیب قوت­های حداکثر تعداد داور ممکن(مرد و زن) در فهرست بین­المللی (فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی)، کسب عناوین افتخارآمیز توسط داوران و قضاوت مسابقات مهم بین­المللی (آسیایی و جهانی) و تهدیدهای سرمایه­گذاری و پیشرفت حوزه داوری در سایر کشورها، نفوذ و دخالت مقامات کشورهای حوزه خلیج فارس در امور داوری آسیا و کمبود کرسی در کمیته داوران AFC حاصل گردید.

گسترش و توسعه روابط بین­المللی باعث و زمینه­ساز آن می­شود که فدراسیون فوتبال نقش موثر و پر رنگ­تری در ارتقا و رشد داوری کشور در سطح منطقه، آسیا و جهان اعمال کند و باعث شکوفایی داوری فوتبال در کشور گردد. با توجه به فقدان کرسی­های بین­المللی در AFC و FIFA تلاش در جهت دستیابی، نگهداری و ارتقای کرسی­های بین­المللی با استفاده از ظرفیت­های موجود، لازم و ضروری به نظر می­رسد. به همین منظور تقویت و پشتیبانی واحد روابط بین­الملل فدراسیون و استفاده از افراد متخصص و با تجربه در این بخش، حفظ ثبات مدیریتی، میزبانی و برگزاری کنگره­های بین­المللی فوتبال به خصوص در زمینه داوری می­تواند موثر و مفید فایده باشد.

راهبرد ST3: توسعه کمی و کیفی داوران بین­المللی

این راهبرد از ترکیب قوت­های حداکثر تعداد داور ممکن(مرد و زن) در فهرست ­بین­المللی( فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی)، کسب عناوین افتخارآمیز توسط داوران و قضاوت مسابقات مهم بین­المللی (آسیایی و جهانی) و تهدیدهای سرمایه­گذاری و پیشرفت حوزه داوری در سایر کشورها، نفوذ و دخالت مقامات کشورهای حوزه خلیج فارس در امور داوری آسیا و کمبود کرسی در کمیته داوران AFC حاصل گردید.

افزایش کمی و کیفی در بخش­های مختلف یک سازمان مستلزم توسعه زیر­ساخت­ها، امکانات و تجهیزات و توسعه منابع مالی و انسانی است. با توجه به نتایج این تحقیق، کشور ایران دارای حداکثر تعداد داور ممکن در فهرست بین­المللی می باشد و قضاوت­های مسابقات مهم آسیایی و جهانی به تیم داوری ایران سپرده شده است، ولی در حال حاضر فقط 2 داور و 4 کمک داور در سطح مسابقات رده A آسیا از ایران قضاوت می­کنند که این کافی نیست، چرا که تعداد داوران سطح A کشورهای دیگر آسیایی از جمله کره جنوبی، ژاپن، قطر، استرالیا، ازبکستان، سنگاپور و.... از ایران بیشتر است. پس ضروری است کمیته داوران فدراسیون فوتبال نسبت به انجام رایزنی­های لازم با ارکان داوری FIFA و AFC اقدام نماید و زمینه را جهت افزایش داوران سطح اول آسیا و جهان فراهم نماید. همچنین پیشنهاد می­شود نسبت به برگزاری همایش­های بین­المللی داوری در ایران اقدام شود تا امکان حضور ارکان داوری آسیا و جهان در ایران فراهم گردد و بتوان رایزنی­های لازم را در کشور انجام داد. همچنین ضروری است که فدراسیون فوتبال ایران هر چه زودتر صاحب کرسی در کمیته داوران AFC و FIFA شود تا از حق داوران ایرانی در مجامع جهانی دفاع شود.

راهبرد ST4: تعامل با مراکز آکادمیک و دانش­بنیان نمودن رشته داوری فوتبال

این راهبرد از ترکیب قوت­های رشد تحصیلات و سطح علمی داوران در سال­های اخیر، توجه ویژه به جوانان و سرمایه­گذاری روی افراد مستعد، دارا بودن ذخیره ارزشمند انسانی، کارآمد، متعهد، خبره و با تجربه در عرصه داوری و تهدیدهای سرمایه­گذاری و پیشرفت حوزه داوری در سایر کشورها، کمبود  توجه ارکان فدراسیون به حوزه داوری، عدم وجود زمینه لازم برای حرفه­ای شدن داوران فوتبال و عدم دیدگاه مناسب بازیکنان، مربیان و تماشاگران نسبت به تخصصی بودن حرفه داوری فوتبال حاصل گردید.

در دنیای امروز، پیشرفت و توسعه کشورها بر پایه علم و دانش بنا شده است. پژوهش باید اساس همه حرکت­های و تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی باشد(مظفری و همکاران، 1391). موفقیت در این زمینه­ها زمانی پدیدار می­شود که چارچوب پژوهشی نظام­مند با راهبردها و سیاست­های مشخص ایجاد و پشتبانی شود. در سال­های اخیر با ازدیاد دانشجویان و دانش­آموختگان تحصیلات تکمیلی در گرایش­های مختلف علوم ورزشی پتانسیل بالا و بالقوه­ای در پایان­نامه­ها و رساله­های این بخش ایجاد شده است. با تقویت و هدایت این پژوهش­ها، برگزاری همایش­های علمی و با توجه به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدها در این مطالعه و نیز موارد موجود از سایر کشورها، این گونه برداشت می­شود که شکل­گیری این راهبرد بتواند نقش بسزایی در توسعه داوری فوتبال کشور ایفا کند. همچنین با توجه به اینکه جامعه دانش­آموزی و دانشجویی وسیع و گسترده است و وجود توانمندی­های بسیار زیاد در ورزش دانشگاهی کشور، کمیته داوران فدراسیون فوتبال می­تواند با تعامل و همکاری فدراسیون ورزش دانشجویی و وزارت آموزش و پرورش از این پتانسیل بالقوه استفاده نماید و با برگزاری دوره­های آموزشی و قرار دادن واحد داوری فوتبال برای دانشجویان در جهت توسعه و پیشرفت داوری فوتبال و به بار نشستن این راهبرد گامی موثر بردارد. 

راهبرد ST5: طراحی نظام ارزیابی عملکرد و توسعه سیستم اطلاعات داوری فوتبال کشور

این راهبرد از ترکیب قوت­های وجود دستورالعمل­ها و آیین‌نامه‌های مشخص جهت آموزش و برگزاری کلاس­های ارتقای داوری، امکان استفاده از تجربیات کشورهای پیشرفته و دسترسی سریع داوران به تغییرات قوانین، ارسال به موقع ابلاغ­های داوری و تهدیدهای سرمایه­گذاری و پیشرفت حوزه داوری در سایر کشورها، وسعت جغرافیایی ایران و مشکلات حمل و نقل، کمبود  توجه ارکان فدراسیون به حوزه داوری و عدم وجود زمینه لازم برای حرفه­ای شدن داوران فوتبال حاصل گردید.

 بدون داشتن مدیریت و ارزیابی عملکرد، اجرای برنامه امکان­پذیر نمی­باشد. در حال حاضر از مدل­های گوناگون ارزیابی عملکرد مانند BSC و EFQM در سازمان­های متعدد استفاده و بهره­برداری می­شود. بر این اساس، لازم است با تدوین معیارها و دستورالعمل­های سنجش عملکرد داوران، ناظران و مدرسان داوری، طراحی اهداف کمی کمیته داوران فدارسیون فوتبال و تهیه اساسنامه تشویق و تجلیل از آنها، گام­های نتیجه­بخشی در اجرای برنامه توسعه و پیشرفت کمیته داوران انجام گیرد. با توجه به نتایج این پژوهش، کمیته داوران فدراسیون فوتبال باید نسبت به طراحی مکانیزم سیستم جمع­آوری داده­ها و اطلاعات (تعداد داور، ناظر، مدرس و ...) از پایین­ترین سطوح داوری فدراسیون و به­روز شدن اطلاعات دریافتی اقدام نماید تا در صورت نیاز به سهولت بتوان به آنها دسترسی پیدا کرد. همچنین می­توان با راه اندازی نرم­افزار و شبکه اینترنتی جهت ثبت و ارسال گزارشات داوران و ناظران و ارائه برخی خدمات فدراسیون به صورت الکترونیک (صدور ابلاغ، مدارک مسابقات و ...) به سهولت کار و عدم­استفاده از سیستم سنتی و استفاده از کاغذ اقدام نماید.

راهبرد ST6: توسعه و پرورش مدرسان و ناظران داوری مورد نیاز کمیته داوران

این راهبرد از ترکیب قوت­های دارا بودن ذخیره ارزشمند انسانی، کارآمد، متعهد، خبره و با تجربه در عرصه داوری، وجود پیشکسوتان خبره داوری، اساتید متخصص و کارآمد در سطح داوری کشور و تهدیدهای سرمایه­گذاری و پیشرفت حوزه داوری در سایر کشورها، وجود اختلافات عدیده بین پیشکسوتان و بزرگان داوری و کشاندن آن به رسانه­ها حاصل گردید.

در زمینه آموزش و پرورش داوران، استفاده از مدیران راهبرد­محور، مدرسان  مجرب و کارآزموده، ناظران متعهد و متخصص امری ناگزیر خواهد بود. در جهت پیاده­سازی راهبرد مورد نظر، لازم است کمیته داوران فدراسیون فوتبال برنامه مدونی را برای شناسایی، جذب، حفظ و نگهداری، آموزش، ارزیابی و پشتیبانی ویژه هر یک از منابع انسانی به­خصوص مدرسان و ناظران داوری فوتبال با یک نگرش برنامه­محور طراحی و تدوین نماید. تردیدی وجود ندارد که برای افزایش سطح کیفی آموزش داوران باید سطح دانش فنی مدرسان و ناظران ارتقا پیدا کند. با توجه به پویایی علوم ورزشی و پیشرفت­های روزانه علمی نباید مدرسان و ناظران دانش آموخته را به حال خود رها کرد، بلکه باید زمینه به­­روز شدن اطلاعات فنی و علمی ایشان را از طریق همکاری روز­افزون با مراکز بین­المللی داوری فوتبال و اساتید دانشگاهی فراهم آورد.  کمیته داوران فدراسیون فوتبال می­تواند با برگزاری کارگاه­های علمی –آموزشی، ارتقای همایش­ها، افزایش تعداد کلاس­های دانش­افزایی و بازآموزی و استفاده از اساتید دانشگاهی، شالوده اساسی را برای پرورش و رشد مدرسان و ناظران سراسر کشور فراهم کند. عملکرد داوران ایرانی  در سطح ملی و بین­المللی هم می­تواند  بیانگر آن باشد که مدرسان و ناظران داوری ایران از نظر فنی در چه سطح از توانایی هستند. یکی از راهکارهایی که کمیته داوران فدراسیون فوتبال برای افزایش توان فنی مدرسان و ناظران داوری فوتبال می­تواند به­کار گیرد، برقراری ارتباط­های موثر و گسترده با کشورهای پیشرفته، تبادل اطلاعات و بهره­مندی از توان علمی و فنی این کشورها برای آموزش است.

راهبرد WO1: توسعه امکانات و تجهیزات داوری جهت کمک به قضاوت

این راهبرد از ترکیب ضعف عدم­اختصاص درآمد حامی مالی به کمیته داوری و داوران و فرصت امکان استفاده از سیستم  VAR (ورود و توسعه فناوری در داوری) حاصل گردید.

کاملا واضح است که مدیریت و پیاده­سازی شایسته و پیروزمند برنامه­­های کمیته داوران فدراسیون فوتبال متضمن فراهم آوردن مجموعه­ایی از شرایط و امکانات است. در نوک پیکان همه این شرایط، ایجاد، توسعه، بهره­برداری مطلوب و فراهم ساختن تجهیزات و تسهیلات لازم به منظور دسترسی آسان داوران فوتبال لازم است- که این خود نیازمند تامین بودجه مورد نیاز می­باشد. اگرچه کمیته داوران فدراسیون فوتبال دارای حامی مالی است، اما این بودجه برای توسعه، آموزش و گسترش داوری فوتبال در اختیار این کمیته گذاشته نمی­شود. با توجه به اقتصاد دولتی حاکم بر ورزش کشور و عد­ تحقق دستیابی به منابع مالی FIFA و AFC به­واسطه تحریم­ها، فدراسیون فوتبال باید به دنبال راهکارهایی برای بهبود توان مالی خود باشد تا کمیته داوران نیز بتواند از منابع مالی حامیان خود در جهت فراهم­آوری تجهیزات و امکانات مورد نیاز داوران اقدام نماید. همچنین پیشنهاد می­شود فدراسیون فوتبال با انجام مکاتبات و رایزنی با FIFA در جهت تامین تجهیزات مورد نیاز داوری از جمله سیستم رادیویی، ساعت پلار و ... اقدام نماید. امروزه در برخی از مسابقات رشته­های ورزشی از فناوری استفاده می­شود که اخیرا نیز در فوتبال استفاده از سیستم کمک داور ویدیویی VAR به قانون تبدیل گردیده و کشورها باید این سیستم را در فوتبال خود پیاده­سازی نمایند. لذا پیشنهاد می­شود فدارسیون فوتبال با رایزنی با وزارت ورزش و جوانان و همچنین تامین منابع مالی از طریق حامی مالی نسبت به فراهم­سازی سیستم مذکور جهت استفاده در مسابقات لیگ برتر اقدام نماید، چرا که عدم وجود آن باعث عقب ماندن فوتبال کشور از فوتبال روز دنیا می­گردد.

راهبرد WT1: ایجاد نظام جبران خدمات

این راهبرد از ترکیب ضعف­های دستمزد کم و حق­الزحمه ناکافی داوران، مشکلات در نحوه و زمان پرداخت دستمزدها، عدم­اختصاص درآمد حامی مالی به کمیته داوری و داوران و تهدیدهای کمبود  توجه ارکان فدراسیون به حوزه داوری، اختلاف زیاد بین درآمد مالی بازیکنان با داوران، شناخته نشدن داوری به عنوان شغل رسمی و عدم بیمه شغلی داوران حاصل گردید.

از دیدگاه مدیران، جبران خدمات کارمندان امری ضروری است و نه تنها باعث تشویق کارمندان می­شود، بلکه کارایی آنان را نیز بهبود می­بخشد. پاداش و مزایای خوب می­تواند به جذب و حفظ کارمندان کمک کند. کارمندان انتظار دارند که پاداش و دستمزد آنها منصفانه باشد و هزینه­های زندگی آن­ها را پوشش دهد و با تورم هماهنگی داشته باشد. طرح جبران خدمات کارمندان به ارزش­ها و فرهنگ­های شرکت نیز توجه می­کند. کارمندان معمولا به آنچه شرکت به آن­ها می­پردازد توجه دارند. در بسیاری از موارد، افراد بر اساس پاداشی که دریافت می­کنند، رفتار می­نمایند. طرح جبران خدمات کارمندان، برای تحقق ارزش­های سازمان ضروری است. به عنوان مثال، اگر کیفیت برای شرکت یک ارزش باشد، باید از طریق سیستم جبران خدمات کارمندان در مواردی که کار آن­ها به بهبود کیفیت منجر می­شود، از آن ها قدردانی گردد. با توجه به یافته­های این تحقیق، متاسفانه جبران خدمات داوران به­گونه مطلوب انجام نمی­گیرد که این امر باعث کاهش انگیزه داوران شده است- در حالی که در سایر کشورهای صاحب فوتبال آسیا و حوزه خلیج فارس داوران از دستمزدهای بسیار بالا و امکانات رفاهی بسیار مناسبی برخوردارند. از این رو پیشنهاد می­گردد فدراسیون فوتبال نسبت به افزایش و  پرداخت دستمزدها به صورت ماهیانه، بیمه شغلی داوران، اعطای وام­های کم بهره از طریق رایزنی با حامی مالی و ارائه تسهیلات رفاهی دیگر به داوران اقدام نماید تا باعث افزایش انگیزه و رشد و شکوفایی داوران در میدان داخلی و خارجی گردد.

راهبرد WT2: طراحی مکانیزم مبتنی بر عدالت جهت گزینش داوران لیگ­های مختلف کشور

این راهبرد از ترکیب ضعف­های ارزیابی نادرست و سلیقه­ای ناظران داوری و به­روز نبودن برخی از آنان، وجود اختلافات بین کمیته و دپارتمان داوری و عدم اجرای درست و تداخل وظایف، استفاده بعضی داوران از روابط برای قضاوت در سطوح بالا، برخورد ناصحیح بعضی از اعضای دپارتمان و کمیته با داوران و تهدیدهای سرمایه­گذاری و پیشرفت حوزه داوری در سایر کشورها، وسعت جغرافیایی ایران و مشکلات حمل و نقل و عدم وجود زمینه لازم برای حرفه­ای شدن داوران فوتبال حاصل گردید.

با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، نحوه چیدمان و ارتقای داوران متاسفانه به صورت سیستماتیک و نظام­مند نمی­باشد. از این رو پیشنهاد می­شود کمیته داوران فدراسیون فوتبال نسبت به طراحی نرم افزار چیدمان داوری اقدام نماید تا در گزینش و چینش داوران و کاهش خطاها و اشتباهات ممکن کمک نماید. همچنین با تدوین آیین نامه­های منسجم و عملیاتی جهت تعریف جایگاه داوران در لیگ­های مختلف و چگونگی ارتقای آنها اقدام نماید تا بتواند عدالت را در مورد فرد فرد داوران سراسر کشور عملی نماید.