نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 دانشیار مدیریت ورزشی، گروه مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشیار مدیریت ورزشی،دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه علامه طباطبایی، ایران
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی نقش عوامل سطوح کلان، میانی و خرد در توسعه ورزش قهرمانی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، توسعهای و بر اساس روش مطالعه از نوع پیمایش میباشد که گردآوری دادهها بهصورت میدانی انجام شد. در بخش نظرسنجی، از پرسشنامه محققساخته استفاده گردید. این پرسشنامه شامل 56 سؤال پیرامون شاخصهای توسعه در سطوح کلان، میانی و خرد و همینطور عوامل توسعه مرتبط با فدراسیونها بود که روایی (صوری، محتوایی و غیره) آن با نظر اساتید و متخصصان و روایی سازه آن با تحلیل عامل تأییدی و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ (872/0= ) تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، علاوهبر شاخصهای توصیفی، از تحلیل عاملی تأییدی برای تأیید گویههای پرسشنامه، از آزمون تی تک نمونه و آزمون فریدمن برای مقایسه میانگین و رتبهبندی عوامل استفاده گردید. مقایسه میانگین عوامل نشان داد که بیشترین میانگین و اثرگذاری بهترتیب مربوط به سطح خرد، میانی، فدراسیون و سطح کلان میباشد. بخش عمده مشکلات توسعه ورزش قهرمانی مربوط به عوامل موجود در سطح خرد میباشد، اما در سطح میانی با توجه ویژه به ورزش مدارس و ورزش بانوان میتوان به توسعه ورزش قهرمانی کمک کرد. فدراسیونهای ورزشی نیز با انتخاب صحیح رئیس فدراسیون، ایجاد اماکن ورزشی استاندارد و... میتوانند توسعه ورزش قهرمانی را یاری رسانند. لازم است به رفع مشکلات سطح کلان مثل نسبت مدالآوری به جمعیت، توزیع صحیح بودجه در ورزش و... اهتمام ویژه شود.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Comparison of the Role of Macro, Mid and Micro Level Factors of Management in the Development of Championship Sport
نویسندگان [English]
- Arash Gachi 1
- Farzad Ghafouri 2
- Gholamali Kargar 3
1 Sport management, Physical Education college. Allameh Tabataba'i university, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Sport Management, Department of Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The study is to evaluate the role of macro, mid and micro level factors of management in the development of championship sport. The research is a developmental study, based on the method of survey studies and the data collection was done in the field. The researcher-made questionnaire was used in the survey section. Its form and content were confirmed by professors and experts and its construct validity was confirmed by confirmatory factor analysis and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha (α= 0/872). To analyze the data, in addition to descriptive indicators, confirmatory factor analysis was used to confirm the questionnaire items, one-sample t-test and Friedman test were used to compare the mean and ranking of factors. The comparison of the mean of the factors showed that the highest mean and effectiveness are related to the micro, mid, federation and macro levels, respectively. Most of the problems in the development of championship sports are related to the factors at the micro level, but at the middle level, with special attention to school sports and women's sports, we can help develop championship sports. Sports federations can choose the right president of the federation, creating standard sports venues, etc. to help developing championship sports. Finally, macro-level problems such as the ratio of medals to the population, the correct distribution of budgets in sports, etc. should be addressed.
کلیدواژهها [English]
- Key Words: Factors of Macro
- Athletic Federations
- Development of Championship Sport
- Championship Sport and Elite Athletes
ارزیابی نقش سطوح سهگانه (کلان، میانی و خرد) مدیریت در توسعه ورزش قهرمانی
آرش گچی[1]
فرزاد غفوری[2]
غلامعلی کارگر[3]
تاریخ دریافت مقاله: 24/12/1398
تاریخ پذیرش مقاله:22/9/1399
مقدمه
اهمیت ورزش در دنیای کنونی بر هیچ کس پوشیده نیست و رابطه آن با مقولاتی همچون توسعه پایدار، توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی، صلح، مشارکت و محیط زیست، اثرات ژرفی را بر وضعیت جوامع معاصر بر جای نهاده است (قائدی و همکاران، 1395). صنعت جهانی ورزش اخیرا سریعتر از همه تولیدات ناخالص در حال رشد است (فاکنر و گیب[4]، 2017)
ورزش[5]، امروزه به عنوان یک نهاد اجتماعی در دنیا و از جمله در ایران پذیرفته شده و با استقبال خوبی روبهرو شده است. گسترش ورزش قهرمانی و البته همگانی باید سرلوحه دراز مدت وزارت ورزش و جوانان قرار گیرد و هماهنگ با گرایش جهانی، لازم است ورزش همگانی و ورزش قهرمانی توسعه یابند. دولتها تمایل دارند برای ورزش قهرمانی سرمایهگذاری کنند (کشاورز و همکاران، 1396: 100). یکی از موارد مهم و مورد توجه برنامهریزان ورزشی، فتح سکوهای بینالمللی و افتخارآفرینی در ورزش است که از راه سرمایهگذاری روی تیمهای ملی میتوانند به آن نائل شوند (دهقان قهفرخی، 1389: 83-85). در ایران نیز ورزش از اهمیت خاصی برخوردار است به ویژه ورزش قهرمانی[6] که دارای اهمیت بیشتری نسبت به ورزش همگانی است (نوفرستی و همکاران، 1396: 127). ورزش قهرمانی عبارت است از: بازیها و ورزشهای رقابتی و سازمانیافته که برای رسیدن به اهداف و کسب نتیجه و رتبه بهتر انجام میگیرد و افراد ماهر و نخبه در آن شرکت میکنند (دی بوسچر[7]، ۲۰۱1: 116). ورزش قهرمانی موجب زبانزد شدن نام ملتهای پیروز در سطح جهان و ارتقای هویت ملی میشود (محمدخانی و همکاران، 1397: 100). پیروزیهای بینالمللی بهویژه موفقیت در بازیهای المپیک در عرصه ورزش، به طور فزایندهای موجب رشد و توسعه در بسیاری از کشورها شده است (علیدوست قهفرخی و همکاران، 1392: 79-96). همچنین، میتوان اذعان داشت که توسعه ورزش ملی، بخش مهمی از توسعه اقتصادی-اجتماعیِ ملی است (دی بوسچر، ۲۰۱1: 118). برتری و موفقیت ورزشکاران نخبه[8] در عرصه بینالمللی هویت و شخصیت ویژهای به آن کشور میدهد. برهمین اساس، دولتها تمایل بیشتری دارند با سرمایهگذاری مالی زیاد، موفقیت ورزشکاران نخبه خود را در عرصه بینالمللی فراهم کنند. به هرحال بخشی از توسعه ورزش با توسعه ورزش قهرمانی و پرورش ورزشکاران نخبه گره خورده است (رمضانینژاد، هژبری، 1396: 236). شاید نتوان بهسادگی اثرات گسترده ورزش را که بهصورت فزایندهای بر ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه تأثیرگذار است برشمرد، اما مواردی همچون ایجاد اشتغال (جوهن چان[9]، 2010)، بهبود سلامت (کاهش هزینههای درمان) (لکسونن[10] و همکاران، 2009)، افزایش غرور ملی (کاوتسوس[11]، 2012)، افزایش بهزیستی (کیفیت زندگی) (کشدانکن[12] و همکاران، 2013)، کاهش میزان جرم و جنایت و بزهکاری (کارسو[13]، 2011)، کاهش مصرف مواد مخدر و سیگار (نادمین[14]، 2010)، افزایش امید به زندگی (لیشیروما[15]، 2012)، رشد اقتصادی منطقهای (برقچی و همکاران[16]، 2009)، بهبود چهره کشورها در عرصه بینالمللی و جهانی (کول[17]، 2009) و همچنین وسیلهای برای کسب اعتبار اجتماعی در سطح محلی، ملی یا جامعه جهانی را میتوان برشمرد. همچنین در سطح جهانی کسب اعتبار از طریق ورزش بهویژه برای کشورهای کوچک یا کشورهای تازه استقلال یافته از اهمیت بالایی برخوردار میباشد که سبب معرفی شدن این کشورها به جهانیان میگردد (قائدی و همکاران، 1395). امروزه، کشورها دریافتهاند که توسعه ورزش قهرمانی و بهرهگیری از مزایای مستقیم و غیرمستقیم آن بدون برنامهریزی و سیاستگذاری مناسب ورزش قهرمانی میسر نمیباشد. بنابراین، ورزش قهرمانی مانند هر نظام دیگری نیازمند تدوین اهداف کلان، راهبردها و برنامههای عملیاتی است تا ضمن آگاهی از مسیر حرکت بتواند از هرگونه دوبارهکاری، بیراههرفتن و هدررفت منابع مالی، انسانی، فیزیکی و اطلاعاتی خود اجتناب ورزد (عزیزی و همکاران، 1397: 172-173). یکی از سازمانهای مهم که دارای شخصیت حقوقی است و بهموجب منشور المپیک با مراعات شئون اسلامی و مقتضیات ملی بهعنوان بالاترین مرجع ذیصلاح در هر رشته ورزشی فعالیت میکند، فدراسیون ورزشی[18] است. در اساسنامه این فدراسیونها، هدفهای راهبردی و عملیاتی متنوعی قرار دارد که فدراسیون را ملزم میکند در راستای رسیدن به آنها تلاش مستمر داشته باشد. یکی از این اهداف توسعه ورزش میباشد (دیبوسچر و همکاران، 2017). در مورد توسعه ورزش و ورزش قهرمانی مطالعات و تحقیقاتی انجام گرفته و بهدنبال آن کارشناسان، اساتید و... نظرات و پیشنهادهای فراوانی ارائه دادند، اما همچنان کشور ما نتوانسته به موفقیتهای مطرحی در عرصه جهانی و المپیک دست یابد که خلاصهای از نتایج رقابت ورزشکاران ایرانی از اولین حضور در المپیک (1948 لندن) تا آخرین حضور (2016 ریو) ارائه میشود (سایت کمیته ملی المپیک[19]) (جدول 1).
جدول 1: نتایج حضور ایران در مسابقات المپیک تابستانی
سال |
میزبان |
تعداد ورزشکاران |
مجموع مدال |
رتبه |
سال |
میزبان |
تعداد ورزشکاران |
مجموع مدال |
رتبه |
1948 |
لندن |
36 |
1 |
34 |
1984 |
لسآنجلس |
- |
- |
- |
1952 |
هلسینکی |
22 |
7 |
30 |
1988 |
سئول |
27 |
1 |
36 |
1956 |
ملبورن |
17 |
5 |
14 |
1992 |
بارسلون |
40 |
3 |
44 |
1960 |
رم |
25 |
4 |
27 |
1996 |
آتلانتا |
18 |
3 |
34 |
1964 |
توکیو |
63 |
2 |
34 |
2000 |
سیدنی |
35 |
4 |
27 |
1968 |
مکزیکوسیتی |
14 |
5 |
19 |
2004 |
آتن |
38 |
6 |
29 |
1972 |
مونیخ |
50 |
3 |
28 |
2008 |
پکن |
55 |
2 |
51 |
1976 |
مونترآل |
86 |
2 |
33 |
2012 |
لندن |
53 |
12 |
17 |
1980 |
مسکو |
- |
- |
- |
2016 |
ریو |
62 |
8 |
25 |
همانطور که در جدول فوق مشاهده میشود، بیشترین تعداد مدال در المپیک ۲۰۱۲ لندن با ۱۲ مدال (4 طلا، 3 نقره و 3 برنز) و کمترین مدال در المپیک ۱۹۶۸ لندن (۱ برنز) و ۱۹۸۸ سئول (۱ نقره) بوده است. در جهان امروز پیشرفت و توسعه کشورها بر مبنای علم و دانش استوار است. در واقع در امر توسعه ورزش قهرمانی سه سطح وجود دارد که بسیار مهم هستند و شناسایی شاخصهای آن تأثیر بهسزایی در جهت رشد و پیشرفت ورزش قهرمانی و ورزشکاران نخبه دارد. (تاجیکاسماعیلی، 1377: 8-9) عوامل موفقیت سطح بالا در ورزش را به سه سطح زیر طبقهبندی میشوند(شکل 1):
سطح کلان: زمینه اجتماعی و فرهنگی که مردم در آن زندگی میکنند؛ رفاه اقتصادی، جمعیت، زمینه جغرافیایی و اقلیمی، درجه شهریسازی، نظام سیاسی و نظام فرهنگی.
سطح میانی: سیاستهای ورزشی و سیاست؛ این سطح که سیاستهای ورزشی در آن بهخوبی درنظر گرفته شده ممکن است بر عملکرد بلندمدت تأثیر بگذارد.
سطح خرد: ورزشکاران فردی (کیفیت ژنتیکی) و محیط نزدیک آنها (بهعنوان مثال، والدین، دوستان و مربیان)؛ در سطح خرد، برخی از عوامل میتوانند کنترل شوند (مانند تکنیکها یا تاکتیکهای آموزشی) و برخی نمیتوانند کنترل شوند (مانند ژنتیک). این سه سطح در تعامل هستند و هیچ فاکتوری نمیتواند کاملأ از محیطهای اجتماعی و فرهنگی درون کشور جدا شود. درواقع همپوشانی بین سطح خرد و کلان وجود دارد (دیبوسچر و همکاران، 2006: 186-188).
شکل 1: مدل ارتباط بین عوامل تعیینکننده موفقیت فردی و ملی (دیبوسچر و همکاران، 2006)
متولیان ورزش بهویژه ورزش قهرمانی با سیاستگذاریهای ورزشی بهطور مستقیم تنها میتوانند بر عوامل سطح میانی اثرگذار باشند (دی بوسچر و همکاران، ۲۰۰۹). یکی از عناصر مهم در تمام تلاشهای گذشته برای مدلسازی سیاستهای ورزشی بر موفقیتها، دخالت ورزشکاران و مربیان به عنوان مؤسسات کلیدی است که مسئول موفقیت برای ملت خود هستند. این نوع مطالعه در سطح خرد قرار میگیرد. (دیبوسچر و همکاران، 2006: 186-187).
در تحقیق اریک و سوتیرادو[20] (2020) نتایج نشان داد که عوامل قبل از اینکه ورزشکاران نخبه شوند به عنوان عوامل توسعه ورزشی آنان کمک میکند و تجارب ورزشکاران در دوران قبل از نخبگی یا ورزش پایه باعث افزایش عملکرد آنها در دورانی که ورزشکار نخبه محسوب میشوند بسیار به آنها کمک میکند. دنا و سوتریادو[21](2019) دریافتند که عوامل موجود در سطح کلان میتواند به مدیران ورزشی در درک دیدگاه، فلسفه و عملکرد مربیان در سطح خرد کمک کند و استفاده از این رویکرد چند سطحی میتواند به مربیان زن نخبه در جهت تاثیر عوامل موثر بر مربیگری زنان ورزشکار نخبه کمک نماید. در تحقیقی دیبوسچر و همکاران، به این نتیجه رسیدند ملتهایی که بودجه ورزشی کمتری دارند، تمایل به اولویتبندی بیشتر دارند و باعث ایجاد یک توافق منفی بین توزیع بودجه در داخل کشور و موفقیت ورزشی میشود. همینطور بخش دیگر نتایج نشاندهنده این موضوع بود که کشورهایی که تنوع بودجهای بیشتری دارند، در دامنه گستردهتری از ورزشها موفق میشوند (دیبوسچر وهمکاران، 2018). ژانگ[22] و همکاران (2013) تأثیر ساختار طراحیشده را برای سطوح اجرایی فعالیتهای ورزشی در کلیه سنین مهم دانسته و به اهمیت توسعه ورزشهای پایه اشاره نمودهاند. ملایی و حمیدی (1399) دریافتند که نتایج این تحقیق میتواند چشم اندازی متفاوت پیش روی مدیران ورزش در بخش قهرمانی قرار دهد. ثبات در دوره تصدی مدیریتی، فرصت لازم را برای اجرای برنامهها فراهم میکند؛ شایستهسالاری در انتخاب منابع انسانی، اهرمهای اجرایی را برای مدیر فراهم می کند؛ میزبانی رویداد باعث توسعه زیرساختها و توجه مسئولان به ورزش میشود و با توجه به اهمیت جهانی رشد ورزش زنان، باید به پتانسیل زنان در ورزش توجه کرد. باقری و همکاران (1398) در تحقیق خود دریافتند که مشکلات مدیریت کلان جامعه بهویژه حوزه اقتصادی اثر تعیینکنندهای بر تصمیم ورزشکاران نخبه به مهاجرت دارد، اما به نظر میرسد با رفع مشکلات حرفهای و مدیریتی ورزش، تا حدود زیادی میتوان دغدغه اقتصادی ورزشکاران را رفع و انگیزه لازم را برای ماندگاری در کشور ایجاد کرد. میرشکاران و همکاران (1398) در تحقیق خود دریافتند که توسعه ورزش قهرمانی زنان نیازمند بهبود وضعیت اجتماعی، زیرساخت های اولیه و عوامل فنی است که به نظر میرسد موضوعات اجتماعی عواملی زیربناییتر هستند. از این رو، لازم است برای تسریع روند توسعه ورزش زنان، تعاملات با گروههای ذی نفوذ داخلی و نهادهای بینالمللی و سپس همکاریهای بینبخشی مورد توجه قرار گیرد. بهنام و آذر (1398) در تحقیق خود دریافتند که اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی با بهکارگیری تکنیک BSC میتواند علاوه بر پیوند دادن فاصله تدوین راهبرد و اجرای راهبرد، مسیر تحقق اهداف آرمانی را هموار سازد و در نهایت با هدفمند کردن برنامههای سازمان موجبات توسعه هر چه بیشتر ورزش قهرمانی و حرفهای استان را فراهم سازد. با توجه به نکات یاد شده، هنوز پژوهشی بهصورت جامع و کامل که شامل همه جوانب مربوط به توسعه ورزش باشد و بتواند در جهت توسعه آن نقش حائز اهمیتی ایفا کند انجام نشده است. کسب موفقیت و توسعه ورزش قهرمانی برای سیاستگذاران و مردم جامعه ما خیلی مهم است. اگرچه نمیتوان برای شرایط اقتصادی نیز نقش قاطع و قابل انکاری را متصور نبود، چرا که پیگیری نتیجه رویدادهای ورزشی بینالمللی طی دهههای اخیر نشان میدهد که کشورهایی در صدر مسابقات المپیک قرار دارند که از درجه توسعهیافتگی بسیار بالایی برخوردار هستند و درآمد سرانه آنها در زمره بالاترین ارقام است (کاشی و کریمنیا، 1395: 52). نکته مهمتر این است که ورزش قهرمانی در جامعه ما که کشوری در حال توسعه میباشد، در وضعیتی گلخانهای و زودگذر قرار دارد. درواقع، موفقیتهای ورزشی بهنحوی ذاتی و استعدادی بوده و نتیجه اثربخشی یک سیستم نیست. از آنجا که استعدادیابی برای توسعه ورزش قهرمانی یکی از عوامل مهم میباشد و در سطح خرد عوامل جای داده شده است و رشد ورزش در کشورهای پیشرفته به دلیل استعدادیابی درست و مدون میباشد و با توجه به نتایج و تعداد مدالهای کشورمان نسبت به جمعیت موجود میتوان پی برد که ایران در زمینه استعدادیابی با کشورهای توسعهیافته فاصله زیادی دارد و این مسئله به یک عزم و اراده جدی در تمام سطوح مدیریتی از مدیریت کلان گرفته تا مدیریت سطوح پایین در جهت شناسایی عواملی که مانع ایجاد یک سیستم کارآمد برای افزایش سرعت پیشرفت استعدادیابی و نخبهپروری در سطح سازمانی میشود، نیاز دارد. به همین سبب پژوهش حاضر بهدنبال این است که با ارزیابی نقش سطوح سهگانه (کلان، میانی و خرد) در توسعه ورزش قهرمانی با توجه به نقش فدراسیونها گامی مؤثر در راستای توسعه ورزش قهرمانی کشور بردارد. این تحقیق به تمامی جنبههای توسعه ورزش قهرمانی پرداخته و به دنبال راهکارهایی مناسب با نظر اعضا و کارکنان وزارت ورزش، کمیته ملی المپیک و فدراسیونها برای توسعه ورزش قهرمانی در کشور است. توسعه ورزش قهرمانی در یک کشور نیاز به کمک همه عوامل مدیریتی و اجرایی آن کشور برای رسیدن به اهداف دارد و این اهداف فقط با کمک یک برنامهریزی معین و مدون انجام میپذیرد که تمامی این موارد در پژوهش حاضر مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد= در حالی که هرکدام از این موارد به صورت جداگانه در پژوهشهای دیگر مورد بررسی قرارگرفتهاند. پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال است:
آیا سطوح سهگانه (کلان، میان و خرد) در توسعه ورزش قهرمانی موثر هستند؟
روششناسی پژوهش
پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعهای و بر اساس روش از نوع مطالعات پیمایشی میباشد. گردآوری دادهها به صورت میدانی انجام پذیرفت و جامعه آماری پژوهش را مدیران ورزشی، 25نفر از اساتید مدیریت ورزشی که دارای تجربیات پژوهشی، مدیریتی و یا مشورتی در حوزههای مربوطه (توسعه، ورزش قهرمانی، سطوح سهگانه)، 200 نفر اعضا و کارکنان وزرات ورزش، 100 نفر از کمیته ملی المپیک، 75 نفر از فدراسیونها (400N≥) مستقر در شهر تهران تشکیل میدادند. نمونهگیری بر اساس روش تصادفی طبقهای صورت گرفت و حجم نمونه با مراجعه به جدول مورگان، 186 نفر تعیین شد. در نهایت از مجموع پرسشنامههای ارسالی، موارد دارای نقص از کار حذف شدند و تعداد 149 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه حاضر بهدلیل عدم وجود پرسشنامه استاندارد مطابق با اهداف تحقیق در بخش پیمایشی از ابزار محققساخته (پرسشنامه) استفاده شد. آمادهسازی و تدوین سؤالات پرسشنامه برمبنای مطالعات و چارچوبهای نظری صورت گرفت. پرسشنامه مذکور شامل 55 سؤال پیرامون شاخصهای توسعه در سطوح کلان، میانی و خرد بود. سؤالات پرسشنامه براساس مقیاس لیکرت تدوین و به هریک از شاخصها ارزش عددی 1تا 5 (1=خیلی کم و 5= خیلی زیاد) اختصاص داده شد. پس از تهیه پرسشنامه اولیه توسط محقق بر مبنای مطالعات نظری، پرسشنامه طی چندین مرحله در اختیار کارشناسان و خبرگان حوزه مدیریت ورزشی قرار گرفت. سرانجام، روایی (صوری و محتوایی) آن توسط نظر اساتید و متخصصان و اعمال اصلاحات یادشده از جانب آنها تأیید شد و برای تعیین روایی سازه از تحلیل عامل تاییدی استفاده گردید. با توجه به اینکه گویهها برای اولین بار طرح شده بود، علیرغم آزمون مقدماتی، پس از انجام پیمایش تنها گویههایی برای تحلیل نهایی حفظ شد که از پایایی لازم برخوردار و مقدار ضریب آلفای آنها بیش از 7/0 بود. بقیه گویهها به دلیل ضعف پایایی از تحلیل نهایی حذف شدند. همچنین ضریب پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 872/0 تعیین گردید. برای توصیف هریک از متغیرهای پژوهش مانند سن، جنس، تحصیلات و ... از آمار توصیفی در قالب جدول و شاخصهای گرایش به مرکز بهرهگیری شد. همچنین از آزمون تحلیل عاملی تأییدی برای تحلیل هریک از عوامل استفاده گردید- رابطه عاملها (متغیرهای پنهان) با گویهها (متغیرهای مشاهدهپذیر)- و برای بررسی فرضیات پژوهش از آزمونهای تی تک نمونه بهرهگیری شد. برای تحلیل دادهها از نرم افزار های SPSS 20 و LISREL8/8 استفاده گردید.
یافتههای پژوهش
برای بررسی نرمال بودن دادههای پژوهش حاضر از آزمون کولموگروف اسمیرنوف استفاده شد. نتایج گویای آن بود که متغیرهای پژوهش حاضر از توزیع نرمالی برخوردار هستند.
جدول 2: توزیع فراوانی جنسیت، سن و تحصیلات اعضای نمونه آماری
سن |
فراوانی |
درصد |
تحصیلات |
فراوانی |
درصد |
جنسیت |
مرد |
زن |
کل |
10 تا 20 سال |
9 |
6 |
دیپلم |
31 |
8 / 20 |
تعداد |
90 |
59 |
149 |
21 تا 30 سال |
60 |
3/40 |
کارشناسی |
57 |
3 / 38 |
درصد |
4/60 |
6/39 |
100 |
31 تا 40 سال |
65 |
6/43 |
کارشناسی ارشد |
50 |
6/ 33 |
------ |
---- |
---- |
---- |
41 تا 50 سال |
12 |
1/8 |
دکتری |
11 |
4 / 7 |
------ |
---- |
---- |
---- |
51 تا 60 سال |
3 |
2 |
کل |
149 |
100 |
------ |
---- |
---- |
---- |
کل |
149 |
100 |
-------- |
------ |
------ |
------ |
---- |
---- |
---- |
در جدول 2، اطلاعات مربوط به فراوانی جنسیت، سن و تحصیلات اعضای گروه نمونه نشان داده شده است. بر این اساس از بین اعضای حاضر در پژوهش 90 نفر مرد و 59 نفر زن می باشند. همچنین دامنه سنی 31 تا 40 سال با 65 نفر بیشترین و 57 نفر دارای تحصیلات کارشناسی بیشترین نفرات پاسخگو را دارا بودند. میزان آلفای کرونباخ 872/0 تعیین شد که در سطح خیلی خوب قرار میگیرد.
جدول 3: آزمون t تک نمونهای عوامل تحقیق
شاخص |
درجه آزادی |
میانگین مشاهدهشده |
میانگین نظری |
t مقدار |
(سطح معنیداری) sig |
کران پایین |
کران بالا |
عوامل کلان |
149 |
88/44 |
39 |
632/11 |
001/0 |
88/4 |
88/6 |
عوامل میانی |
149 |
86/52 |
48 |
478/11 |
001/0 |
02/4 |
70/5 |
عوامل خرد |
149 |
74/79 |
70 |
696/16 |
001/0 |
59/8 |
90/10 |
فدراسیونهای ورزشی |
149 |
19/49 |
45 |
984/8 |
001/0 |
27/3 |
12/5 |
در جدول فوق نتایج حاصل از آزمون t تک نمونهای جهت بررسی نقش عوامل کلان در توسعه ورزش قهرمانی ارائه گردیده است. با توجه به نتایج بهدست آمده، میانگین مشاهدهشده عوامل کلان برابر با 88/44، عوامل میانی86/52، عوامل خرد برابر 74/79 و فدراسیونهای ورزشی برابر19/49 میباشد که از مقدار میانگین نظری یعنی 39 برای عوامل کلان، 48 عوامل میانی، 70 عوامل خرد و 45 فدراسیونهای ورزشی بیشتر است. مقدار آماره t با درجه آزادی 148عوامل کلان برابر با 632/11، عوامل میانی 478/11، عوامل خرد 696/16و فدراسیونهای ورزشی برابر984/8 است. همچنین سطح معنیداری بهدست آمده برابر با 001/0 میباشد که از مقدار 05/0 کمتر است. پس میتوان گفت میانگین مشاهدهشده با میانگین نظری برابر نیست و با توجه به مقدار میانگین مشاهدهشده از آن بیشتر است. به عبارت دیگر، از نظر پاسخدهندگان، نقش عوامل کلان، میانی، خرد و فدراسیونهای ورزشی در توسعه ورزش قهرمانی تأثیرگذار است.
جدول 4: رتبهبندی عوامل
شاخص |
میانگین رتبه |
عوامل کلان |
34/1 |
عوامل میانی |
78/2 |
عوامل خرد |
00/4 |
فدراسیونهای ورزشی |
88/1 |
جدول فوق وضعیت رتبهبندی شاخصها (عوامل کلان، میانی، خرد و فدراسیونهای ورزشی) را نشان میدهد. میانگین رتبه [23]هرکدام از شاخصها در جدول 4 گزارش شده است. مقایسه میانگین رتبهها نشان میدهد که بالاترین میانگین رتبه (00/4) به عوامل خرد در نمرهدهی اختصاص دارد و این بدان معناست که مهمترین عامل در توسعه ورزش قهرمانی از نظر پاسخدهندگان عوامل خرد است. بعد از ویژگی فوق، مهمترین عوامل در توسعه ورزش قهرمانی به ترتیب شامل شاخصهای عوامل میانی، فدراسیونهای ورزشی و عوامل کلان میشود.
شکل 2: تحلیل عاملی تاییدی پرسشنامه توسعه ورزش قهرمانی در حالت مقادیر ضرایب استاندارد
اعداد موجود بر روی مسیرها نشانگر مقدار t-Value برای هر مسیر میباشد. برای بررسی معنادار بودن بارهای عاملی لازم است تا مقدار t هر مسیر بالاتر از 96/1 شود. همان طور که در شکل 2 نشان داده شده است، کلیه مقادیر t مربوط به پارامترهای مدل شامل بارهای عاملی و خطاهای استاندارد معنیدار و بزرگتر از 96/1 میباشند و نشاندهنده مناسب بودن مدل اندازهگیری است.
جدول 5: شاخصهای برازش مدل عاملی
شاخص برازش |
دامنه مورد قبول |
مقدار مشاهده شده |
ارزیابی شاخص برازش |
df/2χ |
3≥ |
49/2 |
مناسب |
RMSEA |
08/0> |
064/0 |
مناسب |
SRMR |
08/0> |
071/0 |
مناسب |
CFI |
9/0< |
93/0 |
مناسب |
IFI |
9/0< |
93/0 |
مناسب |
NNFI |
9/0< |
92/0 |
مناسب |
شاخص نسبت مجذور کای بر درجه آزادی (df/2χ) برازش مدل را تأیید میکند Df /2χ که این عدد کمتر از 3 است و به معنی برازش مدل با دادههاست. تقریب خطای ریشه مجذور میانگین (RMSEA[24]) برابر 064/0 و ریشه دوم میانگین مربعات باقی مانده (SRMR[25]) برابر با 071/0است که از میزان ملاک (08/0) کوچکتر است و در نتیجه برازش مدل را تأیید میکند. در نهایت شاخصهای IFI، CFI ، NNFI نیز از ملاک مورد نظر (9/0) بزرگتر هستند و برازنده بودن مدل را تأیید مینمایند.
جدول6: بارهای عاملی سوالات مربوط به پرسشنامه توسعه ورزش قهرمانی در تحلیل عاملی تاییدی
سطح معناداری |
فدراسیونهای ورزشی سوالات |
سطح معناداری |
سطح خرد سوالات |
سطح معناداری |
سطح میانی سوالات |
سطح معناداری |
سطح کلان سوالات |
43/0 |
44 |
83/4 |
25 |
98/5 |
12 |
74/11 |
1 |
59/0 |
45 |
50/2 |
26 |
||||
60/0 |
46 |
13/3 |
27 |
44/5 |
13 |
66/12 |
2 |
69/0 |
47 |
73/5 |
28 |
||||
60/0 |
48 |
32/6 |
29 |
51/6 |
14 |
04/13 |
3 |
52/0 |
49 |
33/6 |
30 |
||||
54/0 |
50 |
50/6 |
31 |
09/5 |
15 |
02/3 |
4 |
62/0 |
51 |
23/4 |
32 |
||||
55/0 |
52 |
18/6 |
33 |
62/4 |
16 |
26/7 |
5 |
45/0 |
53 |
91/6 |
34 |
||||
42/0 |
54 |
77/6 |
35 |
78/4 |
17 |
66/4 |
6 |
58/0 |
55 |
22/5 |
36 |
||||
-- |
-- |
53/7 |
37 |
41/8 |
18 |
47/3 |
7 |
-- |
-- |
91/7 |
38 |
34/7 |
19 |
56/6 |
8 |
-- |
-- |
05/7 |
39 |
51/5 |
20 |
71/5 |
9 |
-- |
-- |
45/6 |
40 |
90/6 |
21 |
07/7 |
10 |
-- |
-- |
17/7 |
41 |
83/3 |
22 |
||
-- |
-- |
69/8 |
42 |
12/8 |
23 |
90/7 |
11 |
-- |
-- |
37/6 |
43 |
89/6 |
24 |
بحث و نتیجهگیری
اصولأ توسعه یک امر کلی و دارای جنبههای مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، علمی- فناوری، پزشکی، ورزشی و غیره است. از سوی دیگر، شواهد و تجربیات مؤید این واقعیت است که ورزش میتواند بهعنوان ابزاری بسیار مؤثر و کارآمد و در عین حال کم هزینه در جهت تحقق اهداف مربوط به توسعه بهکار گرفته شود.
با توجه به نتایج آزمون نقش عوامل سطوح کلان در توسعه ورزش قهرمانی، تخصیص بودجه کافی برای زیرساختها، سرمایهگذاری برای دورههای چهارساله با اهداف تعیینشده، میزان بودجه اختصاص داده شده به ورزش قهرمانی در نهادهای دولتی، فراهمسازی شرایط برای زندگی بعد از ورزش، سیاستهای تدوین شده عوامل قانوگذار (مجلس و سازمان برنامه و بودجه)، تعداد مدالهای کسبشده در رقابتها با توجه به سطح آنها، فرصت کافی برای حضور ورزشکارن نخبه در رقابتهای بینالمللی، عضویت افراد در کمیته بینالمللی المپیک و کسب کرسی در مراجع بینالمللی، میزبانی رویدادهای بینالمللی، نقش نهادهای حکومتی (رهبری و ریاست جمهوری) و جمعیت بیشتر به ترتیب بیشترین اهمیت را در بین مؤلفههای این سطح داشتند. این یافتهها با برخی از نتایج تحقیق کشکر و قاسمی (1387)، خاکپور و همکاران (1388)، عسکریان و همکاران (1394)، فراهانی و همکاران (1394)، رمضانینژاد و همکاران (1397)، دیبوسچر و همکاران (2010)، بروئرز و همکاران[26] (2014)، دیبوسچر و همکاران (2011)، اندرسون و همکاران[27] (2012) و ویلیام و همکاران[28] (2018) همسو میباشد. با توجه به نتایج تحقیقات، ورزش تأثیرات متفاوتی از جمله اقتصادی، سیاسی و... بر جامعه دارد و بهعنوان یک صنعت در دنیای امروزه مطرح است. همچنین ورزش قهرمانی همواره مورد توجه و علاقه مردم و مسئولان کشور میباشد. به همین دلیل هرساله سعی میشود بودجه قابل توجهی به ورزش قهرمانی اختصاص داده شود (قرهخانلو، 1387). از طرفی باید بودجه اختصاص دادهشده مناسب برای زیرساختها تأمین شود و با یک برنامه مدون بتوان در جهت دستیابی به اهداف تعیینشده حرکت کرد. همینطور که اشاره شد کشورهای درحالتوسعه بهواسطه تحولات جهانی با مسائلی همچون کاهش شدید کمکهای دولتی به بخش ورزش، نداشتن برنامههای منسجم، ضعف ارتباطات و فقدان فرآیندی برای جذب مشارکت دیگران در سازمانهای ورزشی مواجه شدهاند (سیدکریمی و فاتحی، 1395) که این موضوع باعث محدودیتهایی در رشد و توسعه ورزش آنها شده است. لذا بخش خصوصی میتواند کمک شایانی در این زمینه داشته باشد.
با توجه به نتایج آزمون نقش عوامل سطوح میانی در توسعه ورزش قهرمانی، یافتهها حاکی از این بود که توجه ویژه به ورزش مدارس بهعنوان پایه ورزش قهرمانی، توسعه مشارکت بانوان در ورزش، برنامهریزی جامع برای شناسایی و تأمین نیازهای خاص هر رشته ورزشی، افزایش تعداد تیمها و باشگاههای حرفهای در کشور، توسعه امکانات ورزشی سطح نخبگان، ایجاد و توسعه مراکز آموزش ملی، توسعه ورزش دانشگاهی، دسترسی به ورزش و امکانات آن برای عموم، تعداد مشارکتکنندگان ورزشی در سطوح مختلف (عمومی، باشگاهی و ملی)، همکاری با ادارات منطقهای و باشگاهها، وجود شبکه ارتباطی مناسب جهت ارتباط با سازمانهای بالادست، استفاده از نتایج تحقیقات علمی، پایاننامهها و مقالات، توسعه سازمانهای مردم نهاد و اتحادیههای ورزشی به ترتیب دارای بیشترین اهمیت در بین گویهها میباشند. این نتایج با برخی از یافتههای صادقی و میرغفوری (1388)، خاکپور و همکاران (1388)، میناوند و همکاران (1392)، سیدعامری و همکاران (1394)، پورکیانی و همکاران (1396)، رمضانینژاد و همکاران (1397)، دیبوسچر و همکاران (2010)، بروئرز و همکاران (2014)، سوتیریادو و همکاران[29] (2017) و ویلیام و همکاران (2018) همخواتی دارد. با توجه به رویکرد از پایین به بالا در توسعه ورزش ، ابتدا باید به ورزش عمومی پرداخته شود و سپس به سطوح ورزش قهرمانی دست یافت (رمضانینژاد و همکاران، 1394). درواقع، از ورزش همگانی بهعنوان پایه ورزش قهرمانی یاد میشود. پس تعداد مشارکتکنندگان ورزشی و همچنین دسترسی به ورزش و امکانات آن برای عموم باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. از طرفی بر اساس مدل توسعه ورزش که در پایینترین سطح آن فقط به پایه (مدارس سطوح ابتدایی و راهنمایی) اشاره میشود، در جامعه ما با توجه به جمعیت دانشآموزی باید اهمیت خاصی برای آن قائل گردید. از سوی دیگر، توسعه مشارکت ورزش بانوان در جامعه ما طی چند سال گذشته با گسترش چشمگیری همراه بوده که بهدنبال آن شاهد موفقیت بانوان در عرصههای مختلف ورزشی بودهایم. از اینرو مسئولان باید با رایزنیهای مناسب امکان حضور بیشتر بانوان در مسابقات را با حفظ شئونات و فرهنگ ایرانی فراهم آورند.
نتایج آزمون نشان داد که نقش عوامل سطوح خرد در توسعه ورزش قهرمانی، آشکار شدن استعدادهای اولیه از طریق مدارس، توسعه استعدادهای شناساییشده، وجود سیستم مؤثر برای تجزیه و تحلیل آماری و نظارت بر پیشرفت استعدادها، برگزاری اردوها و کمپهای تمرینی و آموزشی با باشگاههای حرفهای یا ملی جهت ارتباط با نخبگان، آموزش تخصصی، منظم و طولانیمدت از دوران کودکی تا بزرگسالی، ارتباط مناسب بین مربیان و ورزشکاران، بهرهگیری از مربیان تماموقت با حقوق مکفی، سطح و تعداد کارشناسان در دسترس، تعهد و فداکاری مربیان، کیفیت و کمیت مربیان، حمایتهای چند بُعدی (مشاوره روانشناسی، پزشکی ورزشی و تغذیه)، محیط اجتماعی و فرهنگی که فرد در آن زندگی میکند، ویژگیهای فردی و ژنتیکی، پشتیبانی مالی برای مراکز آموزشی و درمانی، تعصب و غرور ملی و داشتن حس مسئولیت اجتماعی، بهترتیب دارای بیشترین اهمیت میباشند. نتایج فوق با برخی یافتههای پژوهش کشکر و قاسمی (1387)، میناوند و همکاران (1392)، عسکریان و همکاران (1394)، فراهانی و همکاران (1394)، رمضانینژاد و همکاران (1397)، دیبوسچر و همکاران (2010)، بروئرز و همکاران (2014)، لوزانو و میوزانو[30] (2016)، مان و همکاران[31] (2017)، داد و نیوانز[32] (2018) و ویلیام و همکاران (2018) همسوست. زمانی که بخش زیادی از بودجه و امکانات مناسب به ورزش سطوح پایه برای تولید ورزشکاران نخبه اختصاص داده میشود، در واقع به نوعی از رویکرد پایین به بالا تبعیت کردهایم که توجه آن به ورزش پایه و افزایش مشارکت میباشد (نادرینسب و همکاران، 1390). بههمین دلیل باید فرآیند استعدادیابی در جامعه ما در مراحل مختلفی از جمله استعدادیابی در سطح آموزشگاهی، منطقهای و ملی برگزار شود و بهصورت مسمتر پیگیری شود. بسیاری از افراد علیرغم داشتن توانایی و استعداد در رشته ورزشی خاص، به دلیل شناسایی و غربال نشدن از سایرین نمیتوانند مسیر پیشرفت وترقی را طی کنند. همچنین در اجرای فرآیند استعدادیابی باید از توان متخصصان علوم ورزشی و فارغالتحصیلان دانشگاهی بهره برد.
نقش فدراسیونهای ورزشی در توسعه ورزش قهرمانی، نحوه انتخاب رئیس فدراسیونها (صلاحیت علمی و فنی)، ارتباط فدراسیونها با کنفدراسیونهای مربوطه و سازمانها، ساختار فدراسیونها (رسمی/ غیررسمی)، ایجاد یا داشتن اماکن و فضاهای ورزشی دارای استاندارد بینالمللی، همکاری با ارگانهای مربوطه جهت تجهیز و دارا بودن شرایط بینالمللی برای برگزاری مسابقات (حملونقل، فرودگاهها، هتل و..)، ارتباط متناسب و متقابل با رسانهها، اعطای میزبانی مسابقات به استانها برای انجام مسابقات ملی، برگزاری کلاسهای آموزش و ارتقای مربیگری، برگزاری کلاسهای داوری، ایجاد پایگاههای اطلاعاتی مناسب و بهروز در مورد ورزشکاران سطح قهرمانی، برگزاری سمینارها و همایشهای ملی و بینالمللی، بیشترین اهمیت را دارا میباشند. نتایج حاضر با برخی از نتایج تحقیق قاسمی و کشگر (1387)، صادقی و میرغفوری (1388)، خاکپور و همکاران (1388)، میناوند و همکاران (1392)، فراهانی و همکاران (1394)، پورکیانی و همکاران (1396)، رمضانینژاد و همکاران (1396)، دیبوسچر و همکاران (2010) و سوتیریادو و همکاران (2017) همخوان میباشد. رؤسای فدراسیونها بهطور ویژه و کارکنان آن، همواره سیاستهای فدراسیونهای جهانی را دنبال میکنند. یکی از مهمترین و مؤثرترین مدیران در بخش ورزش، رؤسای فدراسیونهای ورزشی هستند که در عملکرد آنها، برایند عملکرد وزارت ورزش و جوانان قابل مشاهده است و آیینه تمامنمایی از دستاوردهای این وزارتخانه است؛ بهطوری که موفقیتهای برنامههای راهبردی سازمان ورزشی در فدراسیونهای ورزشی نمایان میشود (سوتیریادو، 2017). بنابراین، داشتن رؤسای توانمند و متخصص یک ضرورت است. از سوی دیگر، نتایج آزمون فریدمن مبنی بر تفاوت نقش عوامل کلان، میانی و خرد در توسعه ورزش قهرمانی نشان داد مقدار مجذور کای بهدست آمده با درجه آزادی 3 برابر با 546/366 است. مقایسه میانگین رتبهها نشان میدهد که بالاترین میانگین رتبه (00/4) به سطح خرد اختصاص دارد و این بدین معناست که مهمترین عامل در توسعه ورزش قهرمانی از نظر پاسخدهندگان سطح خرد است. این نتایج با بخشی از یافتههای پژوهش کشکر و قاسمی (1387)، صادقی و میرغفوری (1388)، خاکپور و همکاران (1388)، میناوند و همکاران (1392)، عسکریان و همکاران (1394)، سیدعامری و همکاران (1394)، فراهانی و همکاران (1394)، پورکیانی و همکاران (1396)، رمضانینژاد و همکاران (1396)، دیبوسچر و همکاران (2011)، دیبوسچر و همکاران (2017)، دکستر[33] (2014)، دیبوسچر و همکاران (2015)، لوزانو میوزانو (2016)، سوتیریادو و همکاران (2017)، مان و همکاران (2017)، ویلیام و همکاران (2018) و داد و نیوانز (2018) همخوان و با برخی از یافتههای دیبوسچر و همکاران (2006)، دیبوسچر و همکاران (2009) و ویلیام و همکاران (2018) ناهمسو میباشد. از جمله دلایل ناهمسو بودن آن میتوان به جامعه آماری اشاره کرد، چرا که جامعه آماری آنان متشکل از ورزشکاران و مربیان ورزشی بوده، اما جامعه آماری تحقیق حاضر متشکل از رؤسا و کارکنان فدراسیونها، اعضای هیئت علمی و... میباشد. از طرف دیگر در یافتههای آنان به این موضوع اشاره شد که علیرغم صرف هزینههای زیاد در ورزش قهرمانی هنوز موفقیت چندانی در میادین مختلف کسب نکردهاند که این امر را میتوان در جامعه مورد بررسی قرار داد که شامل بعضی از کشورهای درحالتوسعه (سودان، نیجریه، هند و...) بود، چرا که در کشورهای درحالتوسعه برنامه مداوم و منسجمی برای اجرای فعالیتهای ورزشی تدوین نشده و توزیع ثروت بهصورت عادلانه اتفاق نمیافتد، در حالیکه در کشورهای توسعهیافته بودجه برای امور مختلف از جمله ورزش قهرمانی با توجه به برنامههای دقیق و ازپیش تعریف شده اختصاص داده می شود(دیبوسچر، 2017). یافتههای این پژوهش بیانگر این بود که بیشترین نقش در توسعه ورزش قهرمانی مربوط به عوامل سطح خرد است. از این رو میتوان نتیجه گرفت عواملی که در سطح کلان هستند مانند جمعیت، تعداد مدالهای کسب شده و بودجه در کشورهای توسعهیافته با توجه به توزیع مناسب امکانات و فضاهای ورزشی در سراسر کشور و همینطور جمعیت متناسب با بودجه و امکانات میباشد و به نوعی ارتباط بین جمعیت و کسب مدال، رابطه مثبتی میباشد- میتوان به کشورهای چین، آمریکا، ژاپن و بریتانیا اشاره کرد که همواره در رقابتهای جهانی و المپیک بیشترین مدال را کسب میکنند، اما در جوامع درحالتوسعه نظیر هند، نروژ و ایران که دارای جمعیت زیاد و صرف هزینههای زیاد در ورزش قهرمانی هستند، موفقیت چشمگیری بهدست نمیآید. ریشه این امر را میتوان در عدم توزیع ثروت و امکانات بین بخشهای مختلف، عدم مشارکت بخش خصوصی، مداخله سیاست در ورزش و همچنین نبود برنامههای بلندمدت ورزشی جهت دستیابی به موفقیت در سطوح بالا دانست.
سازمانهای ورزشی همانند سازمانهای غیرورزشی در معرض تغییر و تحولات محیطی و جهانی قرار دارند و با مسائل ویژه خود دست به گریباناند. با توجه به این موضوع که ورزش قهرمانی ایران در زمینه عوامل خرد و میانی دارای شرایط مناسبی است و فدراسیونها تا حدودی نقش خود را در توسعه بهخوبی ایفا میکنند، باید با تدوین برنامهها و راهکارهای مناسب بهدنبال افزایش عوامل سطح کلان بود، چرا که با توجه جمعیت جوان ایران، سرمایههای مادی و تجهیزاتی میتواند منجر به موفقیت در عرصههای جهانی شود.
در مجموع بر اساس یافتههای پژوهش حاضر به محققان آتی پیشنهاد میشود که تحقیقی کیفی در زمینه نقش سطوح کلان، میانی و خرد در توسعه ورزش قهرمانی بهصورت مجزا انجام گیرد. همچنین پژوهشی در مورد نقش ورزش دانشگاهی و آموزشگاهی در توسعه ورزش و بررسی وضعیت معیشتی، کیفیت زندگی و امنیت شغلی ورزشکاران نخبه صورت پذیرد.
منابع
- باقری, هادی؛ قوام صفت، موسی و حاصلی، غلامرضا. (1398). «شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر بر مهاجرت ورزشکاران نخبه در ایران».مدیریت منابع انسانی در ورزش. دوره 2، شماره6، صص 257-276.
- پورکیانی، محمد؛ حمیدی، مهرزاد؛ گودرزی، محمود و خبیری، محمد. (1396). «تحلیل اثرگذاری ورزش حرفهای و قهرمانی بر توسعه ورزش». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره ۴۲.
- تاجیک، اسماعیل و کاربست، عزیزالله. (1377). «یافتههای تحقیقات؛ بنبستها و راهکارها». پژوهشنامه آموزشی. شماره ۸.
- حسینی، سیدشاهو؛ حمیدی، مهرزاد؛ قربانیانرجبی، آسیه و سجادی، سیدنصرالله. (1392). «شناسایی قوتها و ضعف و فرصتها و تهدیدهای استعدادیابی در ورزش قهرمانی جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالشهای فراروی آن». نشریه مدیریت ورزشی. شماره ۱۷.
- خاکپور، براتعلی و باوانپوری، علیرضا. (1388). «بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعهیافتگی مناطق شهر مشهد». مجله دانش و توسعه علمی-پژوهشی. سال 16، شماره ۲۷.
- خداداد کاشی، فرهاد وکریمنیا، الهام. (1335). «ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ورزﺷﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ در ﺑﺎزیهای المپیک (2012-1996)». ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﺪﻟﺴﺎزی اﻗﺘﺼﺎدی. شماره 25.
- ﺭﻣﻀﺎﻧﯽ ﻧﮋﺍﺩ، ﺭﺣﯿﻢ و ﻫﮋﺑﺮﯼ، ﮐﺎﻇﻢ. (1396). «ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻭﺭﺯﺵ ﻭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻭﺭﺯﺵ ﺍﯾﺮﺍﻥ». مجلس و راهبرد. شماره 91.
- رمضانینژاد، رحیم؛ رحمتی، محمدمهدی؛ میریوسفی، سیدجلیل و سجادی، سیداحمد. (1395). «شناسایی عوامل و ملاکهای موثر در توسعه فرهنگی در ورزش قهرمانی». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره ۴۰.
- رمضانینژاد، رحیم؛ یاسوری، مجید؛ جوادیپور، محمد و ملائی، مینا. (1397). «مقایسه و تحلیل سطح توسعهیافتگی استانهای ایران در حوزه ورزش قهرمانی». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره ۴۸.
- سیدکریمی، احمد و فاتحی، بیان. (1395). «تدوین راهبرد توسعه ورزش مدارس جمهوری اسلامی ایران». مطالعات تربیتبدنی و علوم ورزشی، دوره 1، شماره ۲.
- صادقیارانی، زهرا و میرغفوری، سید حبیبالله. (1388). «تجزیه و تحلیل وضعیت توسعهیافتگی ورزشی استانهای ایران طی سالهای 1384-1385». پژوهش در علوم ورزشی. شماره 24.
- طلوعیآذر، بهنام و محسن، جواد. (۱۳۹۸). «تدوین برنامههای عملیاتی توسعه ورزش قهرمانی و حرفه ای استان آذربایجان غربی با استفاده از تکنیک BSC». سومین کنگره ملی دستاوردهای علوم ورزشی و سلامت. گیلان، دانشگاه گیلان.
- عسکریان، فریبا؛ جعفری، افشار و فخری، فرناز. (1394). «عوامل مؤثر بر عملکرد ورزش قهرمانی در ایران». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره ۲۹.
- علیدوست قهفرخی، ابراهیم؛ جلالیفراهانی، مجید؛ گودرزی، محمود و نادران، الیاس. (1392). «تحلیل موانع فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در ورزش حرفهای ایران». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 20.
- غفرانی، محسن؛ گودرزی، محمود؛ سجادی، سیدنصرالله؛ جلالیفراهانی، مجید و مقرنسی، مهدی. (1388). «طراحی و تدوین راهبرد توسعه ورزش همگانی استان سیستان و بلوچستان». حرکت. شماره 39.
- فراهانی، ابوالفضل؛ کشاورز، لقمان و صادقی، علی. (1394). «تدوین راهبردهای توسعه ورزش قهرمانی ایران». پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی. سال 5، شماره ۳.
- قاسمی، سیدحمید و کشکر، سارا. (1387). «نقش مطبوعات در توسعه ورزش ایران». تربیتبدنی و علوم ورزشی. شماره ۳.
- قائدی، علی؛ غفوری، فرزاد و کارگر، غلامعلی. (1395). «بررسی نقش ورزش قهرمانی بر شاخصهای توسعه اجتماعی». پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی. 5(1)، صص 35ـ47.
- کشاورز، لقمان؛ فراهانی، ابوالفضل و محمدخانی، جواد. (1396). «تحلیل عوامل موثر بر رفتار مدیران ورزشی قهرمانی ایران با رویکرد برنامهریزی سناریو». مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش. دوره 5، شماره 1.
- ملایی سفیددشتی، افشین و حمیدی، مهرزاد. (1399). «آیندهنگاری توسعه ورزش قهرمانی ایران در افق 1416». مدیریت و توسعه ورزش. دوره 9، شماره 1، صص 81-90.
- منکرسی، شهرام؛ صفانیا، علی محمد و قاسمی، حمید. (1394). «شناسایی چالشهای ورزش قهرمانی ایران در رشتههای پرمدال المپیکی». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. دوره 14، شماره 27.
- میرشکاران، زهره؛ بحرالعلوم، حسن و باقری، هادی. (1398). «بررسی عوامل مؤثر بر توسعه ورزش قهرمانی زنان ایران». پژوهشهای معاصر در مدیریت ورزشی. دوره 9، شماره 18، صص 1-14.
- میناوند، محمدقلی؛ باقری، سعید و عباسزاده مشکینی، محمود. (1392). «تدوین راهبردهای توسعه ورزش همگانی از طریق شبکه ورزش سیما». فصلنامه رادیو-تلویزیون. سال 10، شماره ۲۳.
- نادرینسب، مهدی؛ احسانی، محمد؛ خبیری، محمد و امیری، مجتبی. (1390). «تعیین رویکردهای مناسب توسعه فوتبال جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با رویکردهای چند کشور منتخب». مدیریت ورزشی. شماره 26.
- نوفرستی، کیانوش؛ غفرانی، محسن و صابری، علی. (1396). «طراحی و تدوین راهبرد توسعه ورزش قهرمانی فوتبال استان سیستان و بلوچستان». مطالعات تربیت بدنی و علوم ورزشی. دوره 2، شماره ۳.
- دهقان قهفرخی، امین. (1389). «ارزیابی عملکرد مربیان تیمهای ملی والیبال با استفاده از بازخورد 360 درجه». رساله کارشناسی ارشد، دانشکده تربیتبدنی، دانشگاه تهران.
- فخری، فرناز. (1391). «بررسی عوامل مؤثر بر توسعه و عملکرد ورزش قهرمانی در ایران». رساله دکتری، دانشگاه تبریز.
- کوهیملائی، مینا. (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر توسعه ورزش قهرمانی استانهای ایران و ارائه الگوی پیشنهادی». رساله دکتری، دانشگاه گیلان.
- ----- ( ). “Affecting the coaching of elite women athletes”. Managing Sport and Leisure, 24:5, 307-320.
- Andersen, S.S. & Rongland, L.T. (2012). Nordic Elite Sport. Same Ambitions different tracks. Oslo: Universiteits for laget.
- Barghchi, M. Omar, D. & Aman, M. (2009). “Cities, Sports facilities developments, and hosting events”. European Journal of Social Sciences, 10(2), 288–97. (Persian).
- Böhlke, N. & Robinson, L. (2009). “Benchmarking of elite sport systems”. Management decision, 47(1), 67-84.
- Brouwers, J. Sotiriadou, P. & De Bosscher, V. (2015). “Sport-specific policies and factors that influence international success: The case of tennis”. Sport Management Review, 18(3), 343-358.
- Caruso, R. (2011). “Crime and sport participation: Evidence from Italian regions over the period 1997–2003”. The Journal of Socio-Economics, 40(5), 455–63.
- Cash, S.W. Duncan, G. E. Beresford, S. A., McTiernan, A. & Patrick, D. L. (2013). “Increases in physical activity may affect quality of life differently in men and women: The PACE project”. Quall Life Res, 22(9), 2381–88.
- Chan, J. (2010). “Economic value of sport”. Master dissertation. University of Pretoria.
- Cull, N J. (2009). Public diplomacy: Lessons from the Past. Figueroa Press, Los Angeles. First Edition. P 28.
- De Bosscher, V, Sotiriadou, P. Brouwers, J. & Cuskelly, G. (2017). “The role of interorganizational relationships on elite athlete development processes”. Journal of Sport Management, 31(1), 61.
- De Bosscher, V, Bottenburg, M. Shibli, S. (2006). “A conceptual framework for analyzing sports policy factors leading to international sporting success”. European Sport Management quarterly, 6 (2), p: 185- 215. De Bosscher, V., Bingham, J. Shibli, S. (2015). “An international comparison of the sports policy factors leading to international sporting success (spliss2) in 15 nations”. ac.be. p: 1-24.
- De Bosscher, V. De Knop, P. Van Bottenburg, M. Shibli, S. & Bingham, J. (2009). “Explaining international sporting success: An international comparison of elite sport systems and policies in six countries”. Sport management review, 12(3), 113-136.
- De Bosscher, V. Shibli, S. Van Bottenburg, M. De Knop, P. & Truyens, J. (2010). “Developing a method for comparing the elite sport systems and policies of nations: a mixed research methods approach”. Journal of sport management, 24(5), 567-600.
- De Bosscher, V. Shilbury, D. Theeboom, M. Van Hoecke, J. & De Knop, P. (2011). “Effectiveness of national elite sport policies: A multidimensional approach applied to the case of Flanders”. European sport management quarterly, 11(2), 115-141.
- De Bosscher, V. van Bottenburg, M. Shibli, S. & De Knop, P. (2013). “Managing high performance sport at the national policy level”. In managing high performance sport, (pp. 77-96). Routledge.
- Dexter, J. (2014). “Analysis of the Perceived Leadership Styles and Levels of Satisfaction of Selected Junior College Athletic Directors and Head Coaches”. United States sports Academy, Sport Journal, Vol.5, and No.2.
- Dodd, K. D. & Newans, T. J. (2018). “Talent identification for soccer: Physiological aspects”. Journal of science and medicine in sport, 21(10), 1073-1078.
- Donna, de Haan. & Popi, Sotiriadou. (2019). An analysis of the multi-level factors.
- Eric, W. MacIntosh & Popi Sotiriadou. (2020). “The Role of the Commonwealth Youth Games in Pre-elite Athlete Development”. Journal of Sport Management Volume 34 (2020): Issue 3 pages 260-269.
- Faulkner, A. & Gabe, J. (2017). “Where biomedicalisation and magic meet: Therapeutic innovations of elite sports injury in British professional football and cycling”. Social Science & Medicine, 178, 136-143.
- Godarzi, M, & Khabiri, M. (2017). “Analyzing the Role of Championship and Professional Sport on Sport Development”. Sport Management Studies, 9 (42): 55-72. (Persian).
- Green, M. (2007). “Olympic glory or grassroots development? Sporty policy priorities in Australia, Canada and United Kingdom, 1960-2006”. International Journal of history of sport. 24: 921-953.
- Houlihan, B. and A, White. (2012). “The Politics of Sport Development: Development of Sport or Development through Sport”.
- Kavetsos, G. (2012). “National pride: War minus the shooting”. Social Indicators Research, 106(1), 173–185.
- Laaksonen, M. Piha, K. Martikainen, P. & Rahkonen, O. (2009). “Health related behaviors and sickness absence from work”. J Occup Environ Med, 66(12), 840–7.
- Lee, I. Shiroma, E. J. Lobelo, F. Puska, P., Blair, S. N. & Katzmarzyk, P. T. (2012). “For the Lancet Physical Activity Serie Working Group. Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: An analysis of burden of disease and life expectancy”. The Lancet, 380(9838): 219-29.
- Louzada, F. Maiorano, A. C. & Ara, A. (2016). “ISports: A web-oriented expert system for talent identification in soccer”. Expert Systems with Applications, 44, 400-412.
- Mann, D. L. Dehghansai, N. & Baker, J. (2017). “Searching for the elusive gift: advances in talent identification in sport”. Current Opinion in Psychology, 16, 128-133.
- Monazami, m, Alam, Sh, & Shaetab boshehri, N. (2012). “Determination of effective factors on the development of physical education and women's sports in Islamic Republic of Iran”. Sport management quarterly, 10. 71-92. (Persian). Ghafouri, F. (2011). “Analysis of effective factors in the development of public sport in Tehran citizens”. National Conference on Recreation of the Tehran Municipality. Tehran.
- Nademin, M. E. Napolitano, M. A. Xanthopoulos, M. S. Fava, J. L. Richardson, E. & Marcus, B. (2010). “Smoking cessation in college‐aged women: A qualitative analysis of factors important to this population”. Addiction Research and Theory, 18(6), 649‐66.
- Sotiriadou, K. Quick, S. Shilbury, D. (2017). “Sport for some: Elite versus mass participation”. International Journal of Sport Management. 7: 50-66.
- Willem, A. Girginov, V. & Toohey, K. (2018). “Governing bodies of sport as knowledge brokers in Sport-for-All communities of practice”. Sport Management Review.
- Zhang, J. & Bao, Y. (2013). “My views on the development of China's sports”. Journal of Hebei Institute of Physical Education, 2. 33.