نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترا، مدیریت ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، جهرم، ایران
2 استاد مدعو گروه مدیریت ورزشی، واحد جهرم، دانشگاه آزاد اسلامی و گروه مدیریت ورزش، دانشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
3 استاد مدیریت ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه تربیت بدنی، تهران
چکیده
هدف این پژوهش، تحلیل عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای ورزشی بازیکنپرور حاضر در لیگ برتر بسکتبال و روش پژوهش، آمیخته متوالی (کیفی-کمی) یود. 142 بسکتبالیست از 13 تیم لیگ برتری به همراه کادر فنی تیمها به‌عنوان نمونه و برای شناسایی عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای بسکتبال و ارائه مدل ISM در کنار 19 نفر از کارشناسان بسکتبال انتخاب شدند. شناسایی عوامل موردنظر با روش فراترکیب و تعیین روابط میان آنها به کمک مدلسازی ساختاری- تفسیری انجام شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل ساختاری تفسیری با روش میک مک صورت گرفت.
یافتهها نشان داد عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای ورزشی بازیکنپرور از 35 عنصر و 7 مؤلفه کلی تشکیل شدهاند و این 7 مؤلفه، 62 درصد از واریانس عوامل مدیریتی موثر را تبیین میکنند. بر اساس تحلیل ساختاری میک مک دو عامل تمایل باشگاهها به بازیکنپروری و توانایی باشگاه در جذب سرمایه بیشتر تحت تأثیر سایر عوامل و از منظر سیستمی، جزو عناصر اثرپذیر و وابسته هستند. عوامل برندسازی باشگاه و تعامل با محیط در گروه متغیرهای مستقل قرارگرفته‌اند که دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف میباشند. عوامل راهبردهای دولتی، زیرساختها و تجهیزات عوامل کلیدی برای باشگاههای ورزشی بازیکنپرور به شمار می‌روند و قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی دارند.
بر اساس نتایج بهدست آمده، هفت مولفه اصلی که میتوانند موفقیت باشگاه را با تأکید بر فرایند شناسایی، استعدادیابی و پرورش بازیکنان ارتقا دهند، در نگرش سیستمی یک سامانه را تشکیل میدهند که در آن هریک از اجزا بر دیگر اجزا موثر است و از همدیگر حمایت میکنند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Analysis of Managerial Factors Affecting on Player-rearing Clubs in Basketball Premier League
نویسندگان [English]
- Mehran Atashi 1
- masoud naderian jahromi 2
- Alimohammad Safania 3
1 Ph.D. Student of Sport Management at Department of Management Jahrom Branch Islamic Azad University, Jahrom, Iran
2 Faculty of Physical Education and Sport Science, Isfahan University, Isfahan, Iran
3 Professor of Sport Management, Islamic Azad University of Science and Research Branch, Department of Physical Education, Tehran
چکیده [English]
The study is to design a multilevel model for managerial factors affecting the sports clubs of the players in the Premier Basketball League. The research method was mixed (qualitative-quantitative). 142 basketball players in 13 Premier League teams along with their technical staff and 19 basketball experts were selected as samples to identify the management factors affecting basketball clubs and present the ISM model. The desired factors were identified by meta-combination method and the relationship between them were determined using structural-interpretive modeling. The data analysis was performed using exploratory factor analysis and Interpretative Structural Modeling (ISM) by MICMAC method.
The results showed that the factors affecting the player-rearing clubs include 35 elements and 7 general components which explain 62% of the variance of factors affecting the player-rearing clubs. According to MICMAC structural analysis, the club's desire for rearing player and its ability to attract more capital have been influenced by other factors and they are influenced and dependent elements from a systemic point of view. The factors of club branding and environmental interaction are in the category of independent variables that are of low influence and dependency. Government strategies, infrastructures and equipment are key barriers for player-rearing clubs with high influence and low dependency. Based on the results, the seven components that can enhance the success of the club by emphasizing the process of identifying, talenting and training players, in a systemic approach, form a system in which components affect and support each other.
کلیدواژه‌ها [English]
- "Basketball
- " "Player-rearing Clubs
- " "Club Structure
- " "Premier League"
تحلیل عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای ورزشی بازیکنپرور حاضر در لیگ برتر بسکتبال
مهران آتشی[1]
مسعود نادریان جهرمی[2]
، علیمحمد صفانیا[3]
اصغر نیکسرشت[4]
محمدصادق افروزه[5]
تاریخ دریافت مقاله: 9/4/1399
تاریخ پذیرش مقاله:29/6/1399
مقدمه
تجاریشدن بسیاری از ورزشها و رشد و توسعه آنها در قالب فعالیتهای باشگاهی در محیطی رقابتی، شرایطی پویا اما مبهم و بی ثبات و به شدت متغیری را ایجاد کرده است که توان برنامهریزی در شرایط مطمئن و پایدار را از بسیاری از باشگاهها سلب و آنها را در تحقق اهدافشان با چالشهای فراوانی رویهرو کرده است. (قاسمی و همکاران، ۱۳98: 79-67). بررسیها نشان میدهد بسیاری از باشگاهها با کمبود بازیکنان مؤثر و مستعد مواجه هستند و افزایش نیاز آنها به بازیکنان مستعد، اثربخش و وفادار امری حیاتی برای ادامه فعالیتها، کسب موفقیت و حتی حیات باشگاهها در آینده دارد(آلیسون و گراهام[6]،2020: 240-259 ). اما در ورزشهای قهرمانی که عمدتاً به صورت تجاری درآمده و در قالب تیمهای باشگاهی در لیگهای قهرمانی شرکت میکنند، افزایش نیاز به بازیکنان موثر و کارآمد یکی از اساسیترین و مهمترین چالشهاست که با رویکردهای مختلفی از طرف باشگاهها و فدراسیونهای ورزشی دنبال میشود. در سه دهه اخیر رشد باشگاههای ورزشی به حدی بوده که تقریبا تمام ورزشکاران تیمهای ملی در همه رشتههای ورزشی از درون باشگاهها انتخاب میشوند و حتی در شرایطی حضور بازیکنان در تیمهای ملی به منظور شرکت در مسابقات بینالمللی و جهانی منوط به اجازه باشگاه است (نادریان،1396: 23-13). در چنین شرایطی شاید یکی از مناسبترین راهحلها برای پرورش بازیکنان توانمند بهکارگیری مدل باشگاه بازیکن پرور باشد، زیرا برنامه بازیکنپروری چارچوبی را بهوجود می آورد که از طریق آن باشگاهها میتوانند از استعدادهای افراد متقاضی و بازیکنان نوجوان و جوان به منظور بهبود وضعیت و شرایط باشگاهها و کسب موفقیت در مسابقات استفاده و بازیکنان ارزان قیمت که محصول و پرورشیافته خود باشگاه است را جایگزین بازیکنان فعلی نماید(کشاورز و همکاران،1398: 25-40). در گذشته شاید بازیکنانی وجود داشتندکه سالیان متمادی در یک باشگاه به فعالیت خود ادامه میدادند و موثر بودند، اما در شرایط کنونی شرایط به شدت متفاوت شده و عمر ورزشی قهرمانان به حداقل رسیده و شرایط در اوج ماندن بازیکنان برای سالهای طولانی بسیار پیچیده شده است( فتحی و همکاران،1397: 117-145). باشگاههای ورزشی پیشرو و موفق امروزی به اهمیت شناسایی، استعدادیابی و آمادهسازی بازیکنان و توسعه آنان برای کسب موفقیت باشگاهها پی بردهاند. آگاهی و تشخیص باشگاهها همراه با نیاز به فرایند پرورش بازیکن سبب شده که باشگاهها در ساختار سازمانی خود مراکز و مدارس استعدادیابی دایر و کادری مجهز و کاربلد را مسئول آن بنمایند. بررسیها نشان میدهد آن دسته از باشگاههایی که مستعد زوال و انحلال هستند برای تامین بازیکنان موثر برنامهای ندارند و بنابراین بازیکنان مورد نیاز خود را از طریق خرید آنهم بدون برنامه تأمین و جریانات را به دست حادثه و زمان میسپارند و در رویارویی با مشکلات متعهدانه عمل نمیکنند( هنری و همکاران،1391 :127-145). برخی از باشگاههای ورزشی برای تامین بازیکنان مورد نیاز خود اقدام به شناسایی، جذب، آموزش و بهرهگیری از بازیکنان مستعد و توانمند بهصورت بومی و منطقهای میکنند که این نوع باشگاهها در دراز مدت بسیار موفق بوده و نه تنها هزینههای کمتری برای بازیکنان صرف میکنند، بلکه از طریق فروش بازیکنان سودهای زیادی عاید باشگاهها می شود. تجربه نشان داده است که آن دسته از باشگاههایی که اقدام به بازیکنسازی میکنند دوام بیشتری دارند، در مسابقات موفقیت کسب میکنند و حتی قادر به فروش و انتقال بازیکن و کسب درآمدهای هنگفت نیز هستند(کشاورز و همکاران، کاسپر و اسکات[7]،۲۰11: 25-40).
با تغییر هژمونی مدیریت باشگاههای ورزشی از دولتی به سمت خصوصیسازی و از همه مهمتر کمشدن بودجههای دولتی و افزایش تورم و ورود باشگاهها به عرصه فعالیتهای اقتصادی و تبلیغاتی زنگ هشدار مدیریت ورزش حداقل برای باشگاههای ورزشی شرکتکننده در لیگهای برتر در همه رشتههای ورزشی درآمده است. همانگونه که پیش از این اشاره شد در چنین شرایطی یکی از راههای موفقیت باشگاه و کسب درآمد، داشتن برنامه راهبردی در شناسایی و پرورش بازیکنان موثر و کارآمد و برنامههای مدیریتی برای حفظ و ارتقای آنان است- اگرچه شاید باشگاهها در حوزه پرورش بازیکن در کوتاه مدت از توفیق چندانی برخوردار نبوده و دچار ریسک بسیار بالایی شوند( هنری و همکاران، 1391: 127-145). تعداد اندکی از باشگاهها هستندکه در جهت حفظ و تثبیت جایگاه خود در لیگها و مسابقات داخلی و خارجی فعالیتها و برنامهریزیهای خود را بر پایه شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی در منطقه مورد فعالیت و حتی در محیط پیرامون خود اقدام میکنند. البته این راهبرد دیر بازده است، اما این گونه باشگاهها که در پی ساختن آینده هستند و به باشگاههای آیندهساز و پیشرو معروف اند(مالدونیچ و تورنیچ[8]،2014: 21-22). چنین باشگاهایی به دنبال طراحی و اجرای منظم استعدادیابی و جانشینپروری هستند. موضوع جانشینپروری بازیکنان مستعد و موثر در باشگاههای ورزشی از اهمیتی مضاعف برخوردار است، زیرا از نتایج برنامههای جانشینپروری باشگاهها در تیمهای ملی و حتی کسب درآمد بسیار زیاد از طریق فروش بازیکنان به سایر تیم ها و حتی لیگ های برتر کشورهای اروپایی استفاده میشود . البته مدلهای زیادی برای بازیکنپروری در همه رشتههای ورزشی ارائه شده که هر کدام ویژگیها و خصوصیاتی دارند، اما در اکثر مدلها درگذشته تاکید و تمرکز اصلی باشگاهها به جای پرورش قابلیتها و تواناییها، بر موضوع جانشینی بازیکنان قدیمی بود؛ به طوری که فقط فهرستی از ورزشکاران مستعد و بالقوه، متقاضی آماده جایگزینی بازیکنان قدیمی هستند و در حقیقت تعویض بازیکن انجام میشد(نادریان، 1395: 13-23).
امروزه شیوههای متنوع شناسایی، جذب و حفظ و نگهداری بازیکنان در همه رشتههای ورزشی از طریق فرایندهای مدیریتی به شیوههای مختلف و با شاخصها و استانداردهای جهانی مخصوص هر رشته ورزشی انجام میشود، اما موضوع بسیار مهم فرایندهای مدیریتی باشگاههاست که برای تربیت بازیکنان اتخاذ میکنند. باشگاهها با قوانین حمایتی و با برنامههای آموزشی و تمرینی مناسب، مداوم و برنامهریزی شده، آنان را به تدریج برای عضویت در تیمهای بزرگسالان و باشگاهی آماده میسازند(شیپ من[9]، 2012). در چنین باشگاههایی، مدیران متخصص و آینده نگر و مربیان آگاه میدانند که به محض آسیب یک بازیکن و یا ترک باشگاه- که در ورزشهای قهرمانی امری رایج است- بلافاصله افراد واجد شرایط و تربیتشده باشگاه برای جایگزینی وجود دارند و بدین ترتیب خللی در تحقق اهداف باشگاه که عمدتا کسب موفقیت در مسابقات است، روی نخواهد داد. باتوجه به شرایط فعلی در باشگاههای ورزشی به ویژه باشگاههای بسکتبال که در آن میزان آسیبدیدگی و جابهجایی و ترک باشگاه نسبتا زیاد است، برنامهای منسجم برای جانشینساختن بازیکنان در همه پستهای بازی و شناسایی و جذب استعدادهای ورزشی و پرورش آن ضروری است. در همین راستا ویلیامز[10] (۲۰۱۵: 240-259) گزارش داد تیم بسکتبال لوس آنجلس لیکرز در پرورش بازیکن و فروش آنها در یکسال بیش از ۳۰۰ میلیون دلار درآمد داشته است (نادریان، ۱۳۹۵: 13-23). ویس و گوان (2017 ) تحقیقی در سازمانهای غیرورزشی انجام و گزارش دادند که بین برنامههای جانشینپروری و توانایی یادگیری سازمانی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد؛ یعنی سازمانی که امتیاز بالائی در طرح جانشینپروری بهدست میآورد، امتیاز بالایی هم در یادگیری سازمانی کسب میکند که نتایج را میتوان به حوزه ورزش نیز تعمیم داد. برغم اهمیت موضوع جانشینپروری در ورزش، تحقیقات اندکی در این زمینه وجود دارد. روس ول در پژوهش خود در مورد طرحریزی جانشینپروری و مدیریت استعداد[11] توصیههایی برای کاهش فرسایش نیروها و آمادگیهای لازم برای مواجه با روند بالا رفتن سن کارکنان در همه سازمانها داشت. چنین توصیههایی شامل شناسایی، ارزیابی و توسعه افراد با توان بالقوه بالا در باشگاههای ورزشی بسیار ضروری است(۲۰10: 405-419). اگرچه موضوع بازیکنپروری در ورزش همیشه مطرح بوده، اما در دهههای اخیر بسیار مورد توجه باشگاهها در همه رشتههای ورزشی از جمله بسکتبال قرار گرفته و مدارس بسکتبال و آکادمیهای آموزش بسکتبال پایه تأسیس شده و متقاضیان زیادی را جذب کرده اند. تجربه نشان داده است که در حالت خوشبینانه و در صورت فراهم بودن همه شرایط برای بازی و مسابقه و عدمآسیبدیدگیهای رایج, حداکثر ماندگاری یک ورزشکار در عرصه رقابتهای ورزشی بین پنج تا هشت سال است. لذا ارتقای سطح علمی و کسب اطلاعات مورد نیاز درباره عوامل، شاخصها و ویژگیهای جانشینپروری بازیکنان با توجه به تحولات جهانی و فعالیتهای رقیبان منطقهای و جهانی در باشگاهها که ساختارهای تیم ملی کشورها را بهوجود میآورند، ضروری به نظر میرسد. تحقیقات علمی اندکی در حوزه فرایندهای مدیریتی بازیکنپروری در بسکتبال در باشگاهها صورت گرفته و انجام تحقیقات بیشتر لازم است. نیندا تویچ و مارجینا مالویچ(2014) معتقدند شناسایی استعداد اولین قدم در روند برنامهریزی، برنامهنویسی و تحقق مراحل انتخاب و آموزش بازیکنان در بسکتبال است. معیارهای انتخاب به روش چند رشتهای شرط شدهاند و باید تمام خصوصیات یک بازیکن بسکتبال را پوشش دهند. مالدویچ و کورنیک(2014: 65-81) گزارش دادند عوامل و خصوصیات مهم برای عملکرد موثر و برتر در بسکتبال که باید در شناسایی و جذب و حفظ و نگهداری بازیکنان مورد توجه قرار داد عبارتاند از: تیپ بدن و قامت و وضعیت ظاهری، وضعیت مورفولوژیکی، استعدادهای ژنتیکی، تواناییهای عملکردی و حرکتی در حوزه بسکتبال، تواناییهای فنی و تاکتیکی خاص، ویژگیهای روانشناختی و جامعهشناختی و تواناییهای پیچیده یک بسکتبالیست و ترکیبی از همه موارد. با توجه به مبانی نظری و نتایج پژوهشهای انجام شده در سازمانهای غیرورزشی، محقق بر آن است تا با شناسایی خصوصیات و ویژگیهای باشگاههای بسکتبال بازیکنپرور این امکان را در اختیار هیئت مدیره قرار دهد تا قادر باشند باشگاه را به نحوی مدیریت کنندکه هیچ گاه خلاء بازیکن کارآمد و شایسته و مؤثر را تجربه نکنند. فرایند مدیریتی برنامهریزی شیوه پرورش بازیکن که در باشگاههای بسکتبال انجام میشود در شکل 1 نشان داده شده است:
|
برگزاری جلسات آموزشی و تمرین مستمر علمی |
|
انتخاب اولیه بازیکنان |
|
شناسایی پستهای بازی |
|
تعیین شایستگیها و شاخصها برای هر بازیکن |
|
شناسایی اولیه افراد واجد شرایط |
|
ماهیت ورزش بسکتبال وظایف اصلی هر پست بازی تعیین شاخص های مهارتی برای هر پست بازی |
|
ارزیابی اولیه |
|
تجزیه و تحلیل هر پست بازی روش های علمی آماده سازی هر بازیکن تخصصی شاخص های مهارتی برای هر پست بازی |
|
فراخوان اولیه باشگاه ها معرفی استعداد یابان مشاهده جشنواره ها حضور در مدارس بازی های تفریحی
|
|
آزمون عملی مهارت های پایه آزمون هوش حرکتی آزمون آمادگی جسمانی
|
|
شکل 1: گامهای اجرایی برنامهریزی باشگاههای بسکتبال برای پرورش بازیکن(منبع: تحقیقات میدانی محققان)
|
|
انتخاب نفرات برتر و تشکیل بانک اطلاعاتی |
|
آموزش جامع آمادگی های جسمانی و مهارت های روانی و استعداد و حمایت های قانونی و انعقاد قرارداد |
|
ارزیابی عملکرد هر یک از افراد و تعیین شایستگی ها |
باتوجه به ترکیب عواملی نظیر پویایی لیگهای بسکتبال، تجاریسازی بیشتر رشتههای ورزشی از جمله بسکتبال و خصوصیشدن باشگاههای ورزشی (جارد و همکاران[12]،2018 : 169-177) از یک سو و همچنین تورم و رکود اقتصادی و تلاش باشگاهها برای کسب درآمد، جهانیشدن فرهنگ باشگاهداری در حوزه ورزشهایحرفهای و پیشبینی توسعه باشگاههای صددرصد خصوصی براساس میزان سوددهی و اینکه باشگاهها در آینده به مثابه بنگاههای کسب و کار باید با رقیبان مبارزه کنند در اراده و تمایل باشگاهها و مدیرانشان برای بازیکنپروری در درون باشگاه موثر واقع است. بعلاوه تشکیل تیمهای ورزشی چندملیتی و بدون مرز در یک باشگاه به ویژه در ورزش بسکتبال در حال رایجشدن است. در چنین شرایطی فرایندهای مدیریتی برای تربیت بازیکن بر مبنای مدلهای شایستگی و مدیریت استعداد باید برای هر باشگاهی مهم باشد. این پژوهش برآن است تا به پرسشهای زیر پاسخ دهد:
- چرا باید باشگاههای بسکتبال با محوریت بازیکن پروری باتوجه به پدیده جهانیشدن مهاجرت ورزشکاران موثر و کسب سودهای کلان برای باشگاهها و تغییرات مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به ویژه رکود اقتصادی بی سابقه طی سالهای اخیر درمقابله با چالشهای فعلی باشگاهها، باشگاههای ورزشی را ملزم میکند که جانشینپروری بازیکنان را به عنوان یک فعالیت حیاتی و اصلی همسطح با راهبرد کلان فدراسیون بسکتبال که هدف آن جذب، توسعه و حفظ بازیکنان توانمند و موثر و بااستعداد است، در اولویت اول قرار دهند؟
- عوامل موثر مدیریتی و خصوصیات یک باشگاه ورزشی بازیکنپرور با توجه به ماهیت ورزش بسکتبال چیست؟
روششناسی پژوهش
تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی توسعه‌ای است که به روش آمیخته متوالی (کیفی- کمی) انجام شده است: در بخش اول فراترکیب و در بخش دوم مدلسازی ساختاری تفسیری. فرآیند انجام این پژوهش شامل سه مرحله بوده است:
۱- فاز شناسایی معیارها(عناصر یا شاخصها): در این مرحله معیارها با مطالعه ادبیات پژوهشهای مرتبط جمع‌آوری شدند. بدین منظور، برای تهیه فهرستی از معیارها، ابتدا معیارهای غیرتکراری جمع‌آوری شدند و سپس از میان معیارهایی که عیناً در پژوهش‌ها تکرار شده بودند و یا از لحاظ مفهومی کاملاً یکسان بودند، یک مورد در فهرست آمد و از طریق مشورت با خبرگان و متخصصان رشته ورزشی بسکتبال عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای بازیکنپرور مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفت.
۲- فاز غربال معیارها: در این مرحله بر اساس معیارهای شناساییشده، پرسشنامه‌ای تهیه و با نظرات 142 نفر از بازیکنان بسکتبال تکمیل گردید و با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی دستهبندی شد. روایی پرسشنامه با اعمال نظرات متخصصان و خبرگان مدیریت ورزشی موردتایید قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد.
3- فاز تعیین روابط بین متغیرها و نوع متغیرهای مدلسازی: در این مرحله پرسشنامه تعیین روابط روش مدلسازی ساختاری تفسیری توسط 19 نفر از متخصصان و صاحب نظران ورزش بسکتبال تکمیل گردید. سپس با تبدیل ماتریس روابط و ایجاد سازگاری در ماتریس روابط، گراف ISM به‌عنوان مدلسازی گرافیکی روابط ترسیم و با استفاده از تحلیل MICMAC نوع متغیرها نیز تعیین شد.
یافتههای پژوهش
در بخش اول پژوهش، عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای بازیکنپرور با استفاده از روش فراترکیب استخراج و دستهبندی شدند. برای انجام فراترکیب در این پژوهش از روش هفت مرحلهای ساندلوسکی و باروسو (۲۰۰۷) استفاده شد که گامهای آن عبارت اند از: ۱) تنظیم سؤال پژوهش؛ ۲) مرور ادبیات به شکل نظاممند؛ ۳) جستجو و انتخاب متون مناسب؛ ۴) استخراج اطلاعات متون؛ ۵) تجزیه و تحلیل و ترکیب یافتههای کیفی؛ ۶) کنترل کیفیت؛ ۷) ارائه یافتهها. در ادامه به تشریح اقدامات انجامشده در مورد هر یک از این عوامل پرداخته میشود:
1- تنظیم سؤال پژوهش: سؤال اصلی این پژوهش این است که عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای بازیکنپرور کداماند؟
2- مرور نظاممند ادبیات: در این مرحله با استفاده از کلمات کلیدی پژوهش از جمله عوامل مدیریتی باشگاه، باشگاههای بازیکنساز و استعدادیابی به جستجوی نظاممند مطالب منتشرشده در مجلات علمی مختلف و معتبر خارجی و داخلی با هدف تعیین اسناد معتبر و مرتبط در بازه زمانی مناسب پرداخته شده است. مقالات منتشر شده در منابع اطلاعاتی مجلات و نشریات معتبر داخلی مانند مرکز اطلاعات علمی برخط جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی و پایگاه مجلات تخصصی نور در بازه زمانی سالهای ۱۳۹0-۱۳۹9 و منابع اطلاعاتی برخط معتبر خارجی مانند ساینس دایرکت، اسپرینگر و امرالد اینسایت در بازه زمانی سال های 1990-2020 مورد بررسی قرار گرفتهاند که در نتیجه آن، 211 مقاله فارسی مرتبط و 1249 مقاله انگلیسی یافت شد.
3-جست وجو و انتخاب متون: در فرآیند جستجو مؤلفههای مختلفی مانند عنوان، چکیده، محتوا، جزئیات مقاله (نام نویسنده، سال و...) در نظر گرفته شدند و مقالاتی که با هدف و سؤال پژوهش تناسبی نداشتند، حذف شده اند. معیار پذیرش و رد مطالعات شامل ثبت پژوهش در پایگاههای معتبر، بازه زمانی، زبان، جامعه و نوع پژوهش بوده است. طیق نمودار 1 ، در نهایت 36 مقاله برای استخراج عوامل مناسب و قابل پذیرش تشخیص داده شد:
|
تعداد منابع یافت شده=1460 |
|
تعداد چکیده غربال شده=462 |
|
تعداد محتوای بررسی شده=114 |
|
تعداد منابع نهایی=36 |
|
کل مقالات رد شده به دلیل عنوان=998 |
|
کل مقالات رد شده به دلیل چکیده=348 |
|
کل مقالات رد شده به دلیل محتوا=78 |
نمودار 1: خلاصه نتایج جستجو و انتخاب منابع مناسب
۴. استخراج اطلاعات متون: در پژوهش حاضر اطلاعات منابع، دستهبندی و مرجع مربوط به هر منبع (شامل نام خانوادگی نویسنده و سالی که منبع منتشر شده است) ثبت و عوامل موجود در هر منبع استخراج شده است.
5-تجزیه وتحلیل و ترکیب یافتههای کیفی: در این پژوهش برای مرحله تجزیه و تحلیل و همچنین ارائه یافتههای نهایی فراترکیب، از روش تحلیل زمینه بهره گرفته شده است. تحلیل زمینه روشی برای تعیین، تحلیل و بیان الگوهای (زمینههای موجود درون دادههاست که دادهها را سازمان دهی و در قالب جزئیات توصیف میکند و حتی میتواند از این فراتر رود و جنبههای مختلف موضوع پژوهش را نیز تفسیر نماید. براون و کلارک (۲۰۰۶) فرآیندی شش مرحلهای را برای تحلیل زمینه ارائه داده اند: ۱) آشنایی با داده؛ ۲) ایجاد کدهای مفهومی اولیه؛ ۳) جستجوی کدهای گزینشی (شاخصها)؛ ۴) شکلگیری زمینههای فرعی (مؤلفه‌ها)؛ ۵) تعریف و نامگذاری زمینههای اصلی (بعدهای اصلی)؛ ۶) بازبینی نهایی و تهیه گزارش. کدها در بررسی موضوعی، ویژگیهایی از دادهها را معرفی میکنند که برای تحلیلگر جالب به نظر میرسند. این کدها ممکن است به صورت مستقیم در متن یا به صورت مستتر باشند (حاجی پور، موتمنی و طیبی ابوالحسنی، ۱۳۹۶). در این پژوهش از مطالعه 36 منبع انتخابشده، 75 کد شناسایی شد و پس از تحلیل، کدهای ناقص یا نامرتبط و همچنین کدهای تکراری کنار گذاشته شد و با توجه به هم معنی بودن برخی از آنها همپوشانی لازم صورت پذیرفت و در نهایت 39 کد یا مفهوم استخراج شد.
6-کنترل کیفیت: به منظور بررسی کنترل کیفیت یا به عبارت دیگر پایایی مدل، از شاخص کاپا استفاده شده است؛ به این صورت که خبره دیگری بدون اطلاع از نحوه ترکیب کدها و تشخیص عوامل توسط پژوهشگر، اقدام به شناسایی عوامل از طریق کدهای نهایی کرد و سپس عوامل ارائه شده توسط پژوهشگر با عوامل ارائهشده توسط یک نفر خبره دیگر مقایسه گردیده است. طبق بررسی انجامشده، پژوهشگر 42 عامل و خبره دیگر 45 عامل تشخیص دادهاند که از این تعداد 39 عامل مشترک هستند. به این ترتیب مقدار شاخص کاپا برابر است با 761/0 که در سطح توافق معتبرقرار میگیرد و به این ترتیب، پایایی مدل تأیید شد.
در ادامه، پرسشنامه عوامل و ویژگیهای موثر بر باشگاههای بازیکن پرور (دارای 39 آیتم) با کمک روش تحلیل عاملی اکتشافی اعتباریابی شد. با بررسی بار عاملی متغیرهای چرخشیافته مشخص گردید که برخی از عامل‌ها صاحب کمتر از 3 متغیر میشوند؛ برخی از متغیرها، هم‌زمان بار عاملی بر روی دو عامل دارند؛ برخی نیز دارای مقدار بار عاملی ضعیفی هستند و ضرایب کمتر از 3/0 دارند و برخی متغیرها در کنار آیتم‌های نامربوط قرار می‌گیرند. با لحاظ کردن موارد مذکور، تعداد 4 گویه یا سؤال کنار گذاشته شدند. پس از حذف این سؤالات، با 35 سؤال باقیمانده، مجدداً تحلیل عاملی (تحلیل عاملی مرتبه دوم) به روش تحلیل مؤلفههای اصلی با چرخش واریماکس انجام گرفت. برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی ابتدا پیش‌شرط‌های انجام این آزمون موردبررسی قرار گرفت. سطح معناداری حاصل از انجام آزمون بارتلت جهت بررسی کرویت دادهها برابر با 001/0 بهدست آمد که از 05/0 کوچک‌تر است و نشان میدهد انجام تحلیل عاملی اکتشافی برای شناسایی ساختار و مدل عاملی مناسب بوده است و فرض شناخته‌شده‌بودن ماتریس همبستگی رد میشود. شاخص کفایت نمونه‌برداری کیزر ـ مایر الکین به عنوان دومین پیش‌شرط برابر با 678/ 0 بهدست آمد. درنتیجه میتوان نتیجه گرفت که تعداد نمونه (142 نفر) در این پژوهش برای انجام تحلیل عاملی کافی هستند. نتایج آزمون «کایزر- مایر- اولکین و آزمون کرویت بارتلت نشان داد که انجام تحلیل عاملی اکتشافی بر روی این پرسشنامه قابل توجیه است.
جدول 1: نتایج آزمون KMO و آزمون بارتلت
|
شاخص کفایت نمونهگیری KMO |
678/0 |
|
|
آزمون کرویت بارتلت |
کای اسکوئر |
185/2635 |
|
درجه آزادی |
595 |
|
|
سطح معنیداری |
000/0 |
|
جهت انجام تحلیل عاملی اکتشافی از روش تحلیل مؤلفههای اصلی و چرخش واریماکس استفاده شده است. معیار انتخاب گویهها به‌عنوان یک شاخص برای عوامل، دارابودن ارزش ویژه بالاتر از یک و همچنین بار عاملی 5/0 و بالاتر به شرطی که در دیگر عوامل کمتر از این مقدار ظاهر شود بوده است (کلاین، 2002: 335-345). با توجه به نمودار اسکری کتل مشخص است که 7 عامل دارای مقادیر ویژه بالاتر از یک هستند.
جدول 2 نیز عامل‌های استخراج شده به همراه مقدار ویژه، درصد واریانس تبیینشده و واریانس تراکمی تبیین شده بهوسیله هرکدام از این عامل‌ها را نشان میدهد. بررسی نتایج گویای آن است که هرکدام از این عامل‌ها دارای مقدار ویژه بالاتر از 2 هستند که رقم مناسبی است. همانگونه که در جدول مشاهده میشود، تحلیل عامل نهایی به استخراج هفت عامل منجر گردید که این هفت عامل درمجموع 81 درصد از واریانس مولفههای پرسشنامه را تبیین میکنند.
جدول 2: مقادیر ویژه اولیه و استخراج بعد از چرخش واریماکس
|
مولفه ها |
مقادیر ویژه اولیه |
استخراج بعد از چرخش واریماکس |
||||
|
کل |
درصد واریانس |
درصد تراکمی |
کل |
درصد واریانس |
درصد تراکمی |
|
|
1 |
085/8 |
8/18 |
8/18 |
275/8 |
24/19 |
24/19 |
|
2 |
65/7 |
79/17 |
59/36 |
348/7 |
08/17 |
32/36 |
|
3 |
012/5 |
65/11 |
24/48 |
272/5 |
26/12 |
58/48 |
|
4 |
352/4 |
12/10 |
36/58 |
734/4 |
01/11 |
59/59 |
|
5 |
713/3 |
63/8 |
99/66 |
084/4 |
49/9 |
08/69 |
|
6 |
184/3 |
4/7 |
39/74 |
856/3 |
96/8 |
04/78 |
|
7 |
329/2 |
41/5 |
8/79 |
614/2 |
08/6 |
12/84 |
بنابر نمودار اسکری کتل در این تحلیل با استفاده از چرخش واریماکس هفت عامل که دارای مقادیر ویژه بالاتر از یک بودند و شاخصهای آنها بارعاملی بالاتر از 5/0 داشتند، شناسایی شد. نتایج بار عاملی، درصد واریانس تبیین شده هر عامل یا مولفه و همچنین ضریب پایایی آلفای کرونباخ در جدول زیر آمده است:
جدول 3: بار عاملی شاخصهای شناساییشده پس از چرخش به روش واریماکس (مولفهها و شاخصها)
|
مؤلفه |
شاخصها |
بار عاملی |
درصد واریانس تبیین شده |
آلفای کرونباخ |
|
زیرساخت و تجهیزات |
داشتن مالکیت سالن مجهز چند منظوره برای تمرینات آمادهسازی و آموزش پایه |
743/0 |
474/11 |
862/0 |
|
مجهز بودن سالنها به وسایل و تجهیزات و امکانات ورزشی و غیرورزشی مرتبط و پیشرفته با استانداردهای مورد قبول نهادهای بینالمللی |
766/0 |
|||
|
داشتن امکانات آموزشی- ورزشی برای تمام سطوح ورزشی(مبتدی تا قهرمانی) |
756/0 |
|||
|
دسترسی راحت افراد به سالنها و امکانات(به ویژه برای متقاضیان نوجوان و علاقهمند) |
808/0 |
|||
|
داشتن وسایل و تجهیزات دیجیتال استاندارد برای آمادهسازی ورزشکاران با شاخصهای جهانی مربوط به بسکتبال |
654/0 |
|||
|
وجود امکانات جنبی مانند پارکینگ و فروشگاه برای رفاه والدین و ورزشکاران |
708/0 |
|||
|
توانایی ایجاد شعبه و تاسیس مدارس بسکتبال در شهرهای متقاضی |
643/0 |
|||
|
توانمندی در جذب سرمایه |
توانایی توسعه فعالیتهای تجاری برای کسب درآمد بهویژه از طریق بازیکنپروری و فروش |
762/0 |
207/10 |
851/0 |
|
توانایی جذب حامیان پایدار مالی و ارتباط با کارخانجات تولیدی و صنعتی |
764/0 |
|||
|
توانایی پرداخت به موقع تعهدات مالی و تشویقات برای همه اعضای باشگاه |
652/0 |
|||
|
توانایی تبلیغات در رسانه‌ها برای معرفی باشگاه و جذب سرمایه |
805/0 |
|||
|
توانایی اعتبار مالی برای فراهم کردن سایت تبلیغاتی مناسب و عضوگیری و ارتباط مستمر با هواداران و تماشاگران وفادار |
774/0 |
|||
|
داشتن مراکز تولیدی و خدماتی در راستای اهداف باشگاه برای کسب درآمد پایدار |
717/0 |
|||
|
تعامل با محیط |
شیوههای شناسایی افراد مستعد بومی از طریق ایجاد ارتباط با آموزش و پرورش و کانونهای فعال در منطقه مورد فعالیت باشگاه |
629/0 |
089/10 |
838/0 |
|
طراحی نظام مند بانک اطلاعاتی افراد متقاضی و علاقهمند با بهرهگیری از ظرفیتهای سازمانهای محلی و منطقهای |
674/0 |
|||
|
توانایی ایجاد نگرش ذهنی مثبت افراد جامعه نسبت به باشگاه و ورزش بسکتبال |
664/0 |
|||
|
تشکیل کانون هواداران و تماشاگران و حمایت سازمانیافته و پایدار از آنان |
851/0 |
|||
|
ایجاد مدارس بسکتبال و آکادمیهای آموزش بسکتبال از طریق ارتباط با افراد علاقهمند و صاحب نفوذ اجتماعی |
821/0 |
|||
|
استفاده از افراد صاحب نفوذ در هیئت مدیره باشگاه و کادر مدیریتی در ردههای مختلف |
805/0 |
|||
|
راهبرد دولتی |
برنامهریزی مناسب دولت (وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک)برای نظام باشگاهداری به عنوان اولویت اول |
754/0 |
710/8 |
820/0 |
|
تدوین قوانین حمایتی و سیاستهای تشویقی برای باشگاههای بازیکنپرور |
724/0 |
|||
|
آییننامه حمایتی توسعه باشگاههای خصوصی و ابلاغ به تمام استانها |
755/0 |
|||
|
انجام تسهیلات ارزان قیمت و معافیتهای مالیاتی برای باشگاههایی که بازیکن تربیت کرده و به تیمهای ملی در ردههای نوجوانان تا بزرگسالان تزریق میکنند |
748/0 |
|||
|
آییننامه معافیت مالیاتی برای تمام باشگاههایی که در رده نوجوانان بازیکنپروری میکنند |
814/0 |
|||
|
برند شدن باشگاه |
توسعه چرخه داوطلبگرایی برای کمک به باشگاه در زمینههای مالی و خدماتی از طریق خوشنام کردن محیط و نام باشگاه |
721/0 |
108/8 |
832/0 |
|
نفوذ و تأثیر اجتماعی و فرهنگی برای ایفای نقش موثر باشگاه در جذب افراد به ورزش |
814/0 |
|||
|
جذابیت نام باشگاه و ایجاد نگرش مثبت به باشگاه |
777/0 |
|||
|
پذیرش اجتماعی بصورت رقابتی و ترجیح افراد برای گرایش به خدمات باشگاه |
793/0 |
|||
|
راهبرد جانشین پروری |
ایجاد تعهد به برنامهریزی بازیکنپروری نظاممند و پایدار |
715/0 |
696/7 |
759/0 |
|
شناخت فرصتهای پیشرفت باشگاه از طریق شناسایی و جذب و پرورش بازیکن و معرفی به تیمهای ملی |
643/0 |
|||
|
هدفگذاری باشگاه برای کسب درآمد از طریق فروش بازیکن |
820/0 |
|||
|
بررسی وظایف و ماموریتهای جدید و تصویب در هیئت مدیره برای برنامههای جانشینپروری بازیکنان |
748/0 |
|||
|
ارتباط شبکه ای |
ارتباط نهادینه شده و نظاممند با نهادهای آموزشی و پرورشی و خدماتی |
780/0 |
042/7 |
809/0 |
|
ارتباط سازمانیافته با والدین و سازمانهای مردم نهاد |
847/0 |
|||
|
برقراری ارتباط شبکهای با فدراسیون، هیئتها و سایر باشگاهها و اتخاذ تصمیمات هماهنگ و برقراری وحدت رویه در اجرا |
748/0 |
جدول 3، عامل‌های استخراج‌شده، گویه‌های مربوط به آن، درصد واریانس تبیین شده به وسیله هر عامل و نیز ضرایب آلفای‌کرونباخ را برای بررسی پایایی، نشان میدهد. بر اساس اطلاعات این جدول، مولفههای موثر بر باشگاههای جانشین پرور دارای 35 عنصر یا شاخص و 7 عامل یا مؤلفه است. این 7 عامل میتوانند در مجموع 63 درصد از واریانس عوامل موثر بر باشگاههای جانشین پرور را تبیین نمایند.
مدلسازی ساختاری تفسیری
برای اجرای تکنیک تفسیری- ساختاری، بهدست آوردن روابط درونی و اولویت‌های عناصر در یک سیستم باید فرآیند زیر طی شود:
ماتریس خود تعاملی ساختار یافته (ماتریس ساختاری روابط درونی متغیرها):برای ایجاد ماتریس خود تعاملی ساختاریافته لازم است تا وابستگی میان تمام عناصر شناسایی شده و بهصورت دو به دو بررسی شود. پس از شناسایی متغیرها، متغیرهای شناسایی شده در ماتریس خود تعاملی ساختاریافته وارد میشود. ابعاد این ماتریس، به تعداد متغیرهاست. به منظور شناسایی رابطه میان متغیرها، چهار نماد V، A، X، O مورد استفاده قرار می‌گیرند. ماتریس دستیابی پس از جایگزینی اعداد صفر و یک به جای نمادهای چهارگانه ماتریس خود تعاملی ساختاریافته، ماتریس دسترسی اولیه حاصل میشود. جایگزینی بر اساس قوانین جدول زیر صورت می‌پذیرد:
جدول 4: نحوه امتیازدهی بر اساس نوع رابطه متغیرها
|
نماد |
V |
A |
X |
O |
|
توضیح |
متغیر i بر j تاثیر دارد |
متغیر j بر i تاثیر دارد |
رابطه دو سویه |
عدم وجود رابطه |
|
عدد متناظر (i,j) |
1 |
0 |
1 |
0 |
|
عدد متناظر (j,i) |
0 |
1 |
1 |
0 |
پس از اینکه ماتریس اولیه دستیابی بهدست آمد، باید سازگاری درونی آن برقرار شود. برای سازگار کردن ماتریس پرسشنامه مجددا بهوسیله خبرگان پر شد و آنگاه دوباره سازگاری ماتریس دسترسی بررسی و تایید شد.
به منظور تعیین سطح عوامل در مدل نهایی و اولویت بندی آنها، به ازای هر یک از آنها، مجموعه‌های ورودی، خروجی و مشترک تشکیل میشود. هر یک از مجموعه‌های یاد شده بهصورت زیر تعریف میشوند:
مجموعه خروجی: مجموعه عواملی که عامل مورد بررسی به آنها منتهی میشود + خود عامل
مجموعه ورودی: مجموعه عواملی که به عامل مورد بررسی منتهی میشوند + خود عامل
مجموعه مشترک: اشتراک دو مجموعه فوق.
هر چه مجموعه‌های مشترک و خروجی یک عامل، نقاط اشتراک بیشتری داشته باشند، آن متغیر در سطح بالاتری قرار میگیرد.
در ادامه هفت عامل اصلی شناساییشده به عنوان ورودی تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری در نظر گرفته میشوند که با قرار دادن 7 عامل شناساییشده در سطرها و ستون‌های یک ماتریس، از اعضای نمونه اول ( 19 خبره) خواسته شد تا در مورد اثرگذاری و رابطه عوامل اظهارنظر نمایند. در جدول4، نحوه امتیازدهی بر اساس نوع متغیرها. و در ادامه ماتریس خودتعاملی ساختاریافته نهایی در جدول5 آورده شده است:
جدول5: ماتریس خود تعاملی ساختار یافته نهایی
|
|
تعامل با محیط |
توانمندی در جذب سرمایه |
ارتباط شبکهای |
راهبردهای دولتی |
راهبرد جانشین پروری |
برند شدن باشگاه |
|
زیر ساخت و تجهیزات |
V |
A |
O |
X |
V |
V |
|
برند شدن باشگاه |
O |
A |
X |
A |
V |
|
|
راهبرد جانشینپروری |
A |
A |
A |
A |
|
|
|
راهبردهای دولتی |
V |
X |
V |
|
||
|
ارتباط شبکهای |
O |
A |
|
|||
|
توانمندی در جذب سرمایه |
V |
|
||||
با توجه به ماتریس خود تعاملی ساختار یافته نهایی، ماتریس دسترسی سازگار شده در جدول6 طراحی شد:
جدول6: ماتریس دسترسی سازگارشده
|
|
تعامل با محیط |
توانمندی در جذب سرمایه |
ارتباط شبکه ا |
راهبردهای دولتی |
راهبردهای دولتی |
برند شدن باشگاه |
زیر ساخت و تجهیزات |
نفوذ |
|
زیر ساخت و تجهیزات |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
5 |
|
برند شدن باشگاه |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
3 |
|
راهبرد جانشین پروری |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
|
راهبردهای دولتی |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
7 |
|
ارتباط شبکه ای |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
3 |
|
توانمندی در جذب سرمایه |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
7 |
|
تعامل با محیط |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
2 |
|
وابستگی |
4 |
2 |
4 |
3 |
7 |
5 |
3 |
|
در جدول 7، سطح بندی عوامل و اشتراکات هر یک از عوامل با یکدیگر آمده است:
جدول 7: سطحبندی عوامل
|
|
|
خروجی: اثرگذاری |
ورودی: اثرپذیری |
اشتراک |
سطح |
|
A |
زیر ساخت و تجهیزات |
A,B,C,D,G |
A ,D,F |
A,D |
2 |
|
B |
برند شدن باشگاه |
B,C,E |
A,B,D,E,F |
B,E |
3 |
|
C |
راهبرد جانشین پروری |
C |
A,B,C,D,E,F,G |
C |
4 |
|
D |
راهبردهای دولتی |
A,B,C,D,E,F,G |
A,D,F |
A,D,F |
1 |
|
E |
ارتباط شبکه ای |
B,C,E |
B,D,E,F |
B,E |
2 |
|
F |
توانمندی در جذب سرمایه |
A,B,C,D,E,F,G |
D,F |
D,F |
1 |
|
G |
تعامل با محیط |
C,G |
A,D,F,G |
G |
3 |
الگوی نهایی سطوح متغیرهای شناسایی شده در نمودار 2 نمایش داده شده است. در این نگاره فقط روابط معنادار عناصر هر سطح بر عناصر سطح زیرین و همچنین روابط درونی معنادار عناصر هر سطر در نظر گرفته شده است.
|
توانمندی در جذب سرمایه |
|
استراتژی های دولتی |
|
زیرساخت و تجهیزات |
|
تعامل با محیط
|
|
ارتباط شبکه ای |
|
راهبرد بازیکن پروری |
|
برند شدن باشگاه |
|
سطح 1 |
|
سطح 2 |
|
سطح 3 |
|
سطح 4 |
نمودار2: مدل چند سطحی عوامل مدیریتی موثر بر توسعه باشگاههای ورزشی بازیکنپرور
بعد از ترسیم مدل ساختاری تفسیری عوامل مدیریتی موثر بر توسعه باشگاههای ورزشی بازیکنپرور با بهکارگیری مدلسازی ساختاری تفسیری و ماتریس در دسترس‌پذیری اقدام به ایجاد جدول ماتریس نفوذپذیری - وابستگی و دستهبندی متغیرها در چهار دسته متغیرهای خودمختار، متغیرهای وابسته، متغیرهای پیوندی و متغیرهای نفوذی شد.
|
پیوندی |
|
|
|
|
|
|
|
|
نفوذی |
|
|
|
|
|
|
D |
F |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
||
|
وابسته |
|
|
|
|
|
|
|
|
مستقل |
|
|
|
|
B |
E |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
G |
|
|
|
||
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
نمودار 3: تجزیه و تحلیل نفوذ- وابستگی
با استفاده از روش MICMAC نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها مشخص شد و پس از تعیین قدرت نفوذ یا اثرگذاری و قدرت وابستگی عوامل، تمامی عوامل مدیریتی موثر بر باشگاههای ورزشی بازیکنپرور حاضر در لیگ برتر بسکتبال در یکی از خوشه‌های چهارگانه (متغیرهای خودمختار، متغیرهای وابسته، متغیرهای پیوندی و متغیرهای نفوذی) روش ماتریس اثر متغیرها طبقه‌بندی گردید. براساس یافتههای نمودار3 متغیرهای برند شدن باشگاه و راهبرد جانشینپروری بیشتر تحت تأثیر سایر عوامل و از منظر سیستمی جزو عناصر اثرپذیر و وابسته هستند. به عبارت دیگر، برای ایجاد این متغیر عوامل زیادی دخالت دارند و خود آنها کمتر میتوانند زمینه‌ساز متغیرهای دیگر شوند. متغیرهایی چون ارتباط شبکهای و تعامل با محیط در گروه متغیرهای مستقل (خودمختار) قرار گرفتهاند که دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف است. این متغیرها نسبتاً غیرمتصل به سیستم است و قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی دارند. متغیرهای زیر ساخت و تجهیزات، راهبردهای دولتی و توانمندی در جذب سرمایه جزو عوامل کلیدی عوامل مدیریتی موثر بر توسعه باشگاههای ورزشی بازیکنپرور به شمار می‌روند. این متغیرها تأثیر بسیاری بر ارتقای عوامل مدیریتی موثر بر توسعه باشگاههای ورزشی بازیکنپرور و قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی دارند. اصولاً متغیرهایی که قدرت نفوذ بالایی دارند به اصطلاح متغیرهای کلیدی خوانده میشوند. این متغیرها در یکی از دو گروه متغیرهای مستقل یا پیوند جای می‌گیرند. در این تحقیق هیچکدام از عوامل جزو عوامل پیوندی قرار نگرفت.
بحث و نتیجهگیری
در پژوهش حاضر هفت مجموعه از ابعاد و مولفههای اصلی یک باشگاه ورزشی بازیکنپرور موفق که میتواند موفقیت باشگاه را با تأکید بر فرایند شناسایی، استعدادیابی و پرورش بازیکنان ارتقا دهد، بررسی شد. بدیهی است در نگرش سیستمی همه این مولفهها یک سامانه را تشکیل میدهند که در آن هریک از اجزا بر دیگر اجزا موثرند و از همدیگر حمایت میکنند. راهبردهای هیئت مدیره باشگاه و تعهد باشگاه به اجرای برنامههای پرورش بازیکن برای ایفای مسئولیتهای یک باشگاه موفق و پیشرو در زمینه شناسایی، جذب و تربیت بازیکن و پیادهسازی راهبرد باشگاه و ارائه نتایج ارزشمند آن، بسیار مهم هستند که در تحقیقات مرادی و همکاران(1394 ) و حسینی و همکاران(1392: 29-54) مورد تأکید قرار گرفتهاند. در تفسیر نتیجه فوق می توان اذعان نمود که هیئت مدیره باشگاههای ورزشی باید برای توسعه و پیشرفت باشگاه تفکر و برنامهریزی کنند و فرایند برنامهریزی پرورش بازیکنان بومی را با جدیت و دقت اجرا و یا در اولویت قرار دهند. برای رونق برنامهریزی تربیت بازیکن، تنها طرح جایگزینی برای بازیکنان نیست، بلکه باید استعدادها و مهارتهای بازیکنان آینده با چشم انداز راهبردی باشگاه و تحولات جهانی و توانایی رقیبان و وضعیت لیگها و مسابقات ترکیب شوند. این فرایندی است برای توسعه تواناییها و ظرفیتهای یک باشگاه آیندهنگر نیاز است. هیئت مدیره و بهخصوص مدیر عامل باشگاه مسئولیت توسعه و عمل به راهبردهای روشن، ساده، و اجرایی را به عهده دارند. فرآیندهای برنامهریزی پرورش بازیکن برای توانمند کردن باشگاه در آینده، برای برند شدن و کسب درآمد از طریق انتقال بازیکنان و یا فروش آنان بسیار مهم است. تجربه ثابت کرده است که در ورزشهای قهرمانی فرایند جانشینی بازیکنان نمیتواند یک فرایند اتفاقی و بدون برنامه باشد. باشگاههای ورزشی نه تنها نیاز به فکر کردن در مورد آنچه امروز لازم است دارند، بلکه باید به آنچه در پنج سال آینده در جهان ورزش و در رشته بسکتبال میگذرد نیز توجه کنند تا متوجه شوند که چه بازیکنانی با چه سطح از توانایی و مهارتهایی برای موفقیت حیاتی خواهد بود. برنامهریزی برای پرورش بازیکن موثر و امتیازآور، ابزار موثری برای شیوههای انتخاب و آمادهسازی بازیکنان موثر(کشاورز و همکاران،1398: 40-25) با پتانسیل بالا هم برای باشگاه و هم تیمهای ملی در ردههای مختلف میباشد. در همین راستا پیشنهاد میگردد باشگاههای بسکتبال حاضر در لیگ برتر نسبت به طراحی برنامههای آموزشی و ویژهبرنامه شناسایی و جذب استعدادهای ورزشی در رشته بسکتبال و ایجاد بانک اطلاعاتی اقدام لازم را انجام دهند که این خزانه استعداد میتواند پشتوانه پایداری برای تیمهای ردههای بالاتر باشد و باشگاه را از حیث کمبود بازیکن به عنوان محور فعالیتهای باشگاهها مرتفع نماید. نتایج تحقیق نشان داد تعامل باشگاهها با محیط اجتماعی و سایر سازمانها و تقویت وضعیت موجود باشگاه از اهمیت برخوردار است که در تحقیقات مرادی و همکاران(1394) و هنری و همکاران(1391) نیز بر آن تأکید شده است. تعامل باشگاههای ورزشی با محیط میتواند از طریق تعامل با نهادهای تولیدی و صنعتی و نهادهای مردم نهاد و تشکیل کارگاههای هماندیشی پیرامون شفافسازی فعالیتها و خدمات ورزشی و فرهنگی و برآوردن بخشی از نیازهای جامعه عملی شود و در باشگاه این باور نهادینه گردد که تشکیل تیمهای پایه و آموزش نوجوانان علاقهمند در محیطی ایمن و سالم انجام میگیرد و آینده نوآموزان کاملا روشن خواهد بود.
نتایج تحقیق نشان داد سیاستهای تشویقی دولت برای باشگاههایی که در زمینه پرورش بازیکن اقدام می کنند و به نوعی بازیکنان در ساختار تیمهای ملی شرکت دارند، حائز اهمیت است. توانایی کسب درآمد پایدار، از متغیرهای اثرگذار بر باشگاههایی است که پرورش بازیکن را در اولویت قراردادهاند که با نتایج پژوهشهای کشاورز و همکاران(1398)، حسینی و همکاران (1392) و نادریان(1395) همخوانی دارد. در تفسیر تنیجه باید گفت معمولا" باشگاههای بسکتبال برای بقا و توسعه خود راههایی را برای کسب درآمد خود انتخاب و مشخص میکنند. البته این راه ها بیشتر از قبل مشخص شده و قوانینی نیز وجود دارند تا در چهارچوب این قوانین باشگاهها گام بردارند. البته باشگاههایی که به شرکتهای سهامی تبدیل شدهاند و یا به بازار بورس کشورشان یا بازار بورس بینالمللی راه پیدا کردهاند، در چهارچوب فعالیت خود میتوانند فعالیتهای متنوع تجاری مانند تجارت بینالمللی بازیکن و محصولات ورزشی و مرتبط با ورزش نیز انجام دهند. جذب حامیان ورزشی یکی از متداولترین راههای کسب درآمد و پوششدهی هزینهها توسط باشگاه یا کلوبهای ورزشی است. فروش بلیت و مجوز پخش رسانهای، یکی دیگر از منابع کسب درآمد توسط تیمها و باشگاههای ورزشی است. این روش یکی از کلاسیکترین روشهاست که البته نسبت به روشهای دیگر ممکن است سودی آنچنانی نداشته باشد، اما در شرایط فعلی پرورش بازیکن و انتقال و یا فروش آنان و همچنین استفاده از بازیکنان پرورشیافته باشگاه هزینههای باشگاهها را تا میزان قابل ملاحظهای کاهش میدهد. نتایج تحقیق نشان داد برندشدن باشگاه برای جذب متقاضیان توانمند و آیندهدار و ماندن ورزشکاران تربیتشده در باشگاه به عنوان یک ویژگی مهم مطرح است که با نتایج تحقیقات( کولینز،2011) و مالویچ(2014) همسو میباشد. خوشنام بودن و تأثیر مثبت نام باشگاه در اذهان عمومی برای توسعه و کسب درآمد مهم است. فروش محصولات با نام و آرم باشگاه و تصویر بازیکنان به هواداران برای باشگاههای بزرگ به یکی از بهترین روشها تبدیل شده است. برای مثال، فروش پیراهنهای ورزشی باشگاهها به طرفداران یا فروش وسایل مصرفی و ورزشی که با علامت و طراحی آن باشگاه همراه است. تعامل با محیط نیز بسیار مهم است که راه اندازی مدارس و آموزشگاهها و ارتباط با افراد صاحب نفوذ و ثروتمند از مصادیق آن است. باشگاههای بزرگ و دارای هوادار زیاد معمولا" دارای مدارس و آموزشگاههای ورزشی هستند که البته هزینههای ورود به این مدارس و آموزشگاهها زیاد است و به نام و اعتبار باشگاه بستگی دارد. مشارکت در طرحهای بزرگ، همکاری با شرکتها، سازمانها و شبکهها برای اجرای طرحهای مختلف یا شکلگیری برخی از باشگاهها- که در ایران تعداد آنها زیاد است- که در اصل باشگاههای ورزشی وابسته به شرکت یا صنایعی خاص هستند، هم در زمره پیشنهادهای مالی است. در یک باشگاه بازیکن پرور و پیشرو مشارکت فعال کادر فنی و بازیکنان در برنامهریزی و سیاستگذاری اهداف باشگاه مهم است. ارتقای سطح باورهای اخلاقی و آموزه های اعتقادی بازیکنان بر اساس منشور اخلاقی باشگاه اهمیت دارد. از این رو، ایجاد بستری علمی و سالم برای همه متقاضیان نوجوان و جوان با هدف شکوفاسازی استعدادها و توانایی خویش با یک برنامهریزی دقیق و هدفمند توصیه میشود.
منابع
- آذر، عادل؛ احمدی، پرویز و سبط محمد، وحید. (1396). «طراحی مدل انتخاب نیروی انسانی با رویکرد دادهکاوی». نشریه مدیریت فناوری اطلاعات. دوره 2، شماره2، صص 37-49.
- حسینی، سیدشاهو؛ حمیدی، مهرزاد و قربانیان رجبی، آسیه. (2013). «شناسایی قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای استعدادیابی در ورزش قهرمانی جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالشهای فراروی آن».نشریه مدیریت ورزشی. 5(2)، صص 29-54.
- عابدآبادی، سپیده.(1395). «برنامهریزی جانشینپروری با رویکرد نوین مدیریت اسـتعدادها». پایـاننامـه کارشناسـی ارشـد، دانشـگاه علامه طباطبایی ، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی.
- فتحی، اکبر؛ رضایی، زهرا؛ حقیقت، ماه زری و بهمن زاده، معصومه. (1397). «نقش تعدیلگر محیط حقوقی در تاثیر هوش راهبردی بر ظرفیت تغییر سازمانی در سازمانهای ورزشی». فصلنامه علمی - پژوهشی مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش. دوره 5، شماره 3 ، شماره پیاپی 19، صص117-125.
- قاسمی، حمید؛ فراهانی، ابوالفضل و ایرجی نقندر، رامین. (1398). «طراحی الگوی نقش مبادله اجتماعی بر مسئولیتپذیری داوران نخبه فوتبال و فوتسال آسیا». فصلنامه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش. دوره 6، شماره 3 ، شماره پیاپی 23، صص 67-79.
- کشاورز، لقمان؛ بهمن زاده، معصومه و کشاورز، محمد مهدی. (1398). «تحلیل عوامل موثر در رفتار مدیران ورزش برای موفقیت کاروان ورزشی ایران در بازیهای آسیایی 2022». فصلنامه مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش. دوره 6، شماره 2، صص 25-40.
- مرادی شیرازی، عباس؛ قلی پور، آرین و ابویی اردکان، محمـد. (1394). «طراحی مدل سیستم جانشینپروری برای مشاغل کلیدی در شرکت طراحی مهندسـی و تـامین قعطعـات ایـران خـودرو (سـاپکو)». پایـاننامـه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
- نادریان جهرمی، مسعود. (1396). «بهکارگیری مدل میدان نیرو در برنامهریزی باشگاهها برای برنامهریزی جانشینپروری بازیکنان فوتبال». مجله پژوهشهای معاصر در مدیریت ورزش. سال 7، شماره 13، صص13-23.
- نادریان جهرمی، مسعود. (1398). اصول و روشهای مربیگری در ورزش. اصفهان: انتشارات نگارخانه
- هنری، حبیب؛ احمدی، عبدالحمید و مرادی، مهدی. (1391). «بررسی عوامل مؤثر نقشهای اطلاع رسانی، مشارکت اجتماعی، آموزش و فرهنگسازی رسانههای ورزشی در توسعه ورزش قهرمانی». نشریه مدیریت ورزشی. دوره 4، شماره 12، صص 127-145.
- Alison Doherty , Graham Cuskelly. (2020). “Organizational Capacity and Performance of Community Sport Clubs”. Journal of Sport Management , Volume 34: Issue 3 , Pages: 240–259
- Colins, B. (2011). The missing link in work force / talent management, workplace relationship development indicator, pp1-20.
- Dai, G., Tang, K. Y., & De Meuse, K. P. (2011). “Leadership competencies across organizational levels: A test of the pipeline model”. Journal of Management Development.
- Eddie T.C. Lam. (2020). “Research Handbook on Good Governance”. International Journal of Sport Communicatione, Volume 13: Issue 1 , Pages 129–134
- Heinen, J. S., & O'Neill, C. (2004). “Managing talent to maximize performance”. Employment Relations Today, 31(2), 67.
- Honari, H., Moradi, M., Naghshbandi, S., Jabari, N., & Ahadiyani, F. (2012). “Investigating the Role of Sport Media in Developing Championship Sport”. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2(6), 2222-6990.
- Pilgrim, J., Kremer, P., & Robertson, S. (2018). The self-regulatory and task-specific strategies of elite-level amateur golfers in tournament preparation. The Sport Psychologist, 32(3), 169-177.
- Karaevli, A., & Hall, D. T. T. (2003). “Growing leaders for turbulent times: Is succession planning up to the challenge?” Organizational Dynamics.
- Kasper, S. M. (2008). Preparing for leadership transition: An examination of the impact of organizational communication in the administration of succession planning programs. ProQuest.
- Klein, M. F., & Salk, R. J. (2013). Presidential succession planning: A qualitative study in private higher education. Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(3), 335-345.
- Miranda, S. M., Lee, J. N., & Lee, J. H. (2011). “Stocks and flows underlying organizations’ knowledge management capability: Synergistic versus contingent complementarities over time”. Information & Management, 48(8), 382-392.
- Mladenović, M., & Trunić, N. (2014). “Analiza natjecateljske anksioznosti Srpske kadetske košarkaške reprezentacije (U-16) Na EYOF turniru 2009. Godine”.Kondicijska priprema sportaša, 12, 21-22.
- Montani, F., Odoardi, C., & Battistelli, A. (2014). “Individual and contextual determinants of innovative work behaviour: Proactive goal generation matters”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 87(4), 645-670.
- Nick Dobbin, Jamie Highton, Samantha L. Mos. (2019). “The Discriminant Validity of a Standardized Testing Battery and Its Ability to Differentiate Anthropometric and Physical Characteristics Between Youth, Academy, and Senior Professional Rugby League Players”. International Journal of Sports Physiology and Performance, Volume 14: Issue 8, Pages: 1110–1116
- Nick Dobbin, Jamie Highton, Samantha Louise Moss and Craig Twist. (2019). “Factors Affecting the Anthropometric and Physical Characteristics of Elite Academy Rugby League Players: A Multiclub Study”. International Journal of Sports Physiology and Performance, Volume 14: Issue 7 , Pages: 958–965
- Rothwell, W. J., & Poduch, S. (2004). “Introducing technical (not managerial) succession planning”. Public Personnel Management, 33(4), 405-419.
- Rothwell, W. J. (2003). “Putting success into your succession planning”. IEEE Engineering Management Review, 31(2), 11-15.
- Shipman, F. (2012). “Succession management practice in Australian organization”. Succession Management Practices, 25(8).
- Soliman, W., & Rinta-Kahila, T. (2020). “Toward a refined conceptualization of IS discontinuance: Reflection on the past and a way forward”. Information & Management, 57(2), 103167.
- Travis J. Peterson, Rand R. Wilcox, Jill L. (2020). “Angular Impulse and Balance Regulation During the Golf Swing”, Journal of Applied Biomechanics, Volume 32: Issue 4 , Pages: 342–349
- Trunić, N., & Mladenović, M. (2014). “Importance of selection in basketball”. Sport–Science & Practice, 4(2), 65-81.
- Williams, C. P. (2010). Succession planning. Diversity MBA Magazine.
- Alison Doherty, Graham Cuskelly. (2020). “Organizational Capacity and Performance of Community Sport Clubs”. Journal of Sport Management, Volume 34: Issue 3 .Pages: 240–259
)