نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی،اصفهان،ایران.

2 گروه تربیت بدنی، واحد مجلسی، دانشگاه آزاد اسلامی،اصفهان،ایران.

3 گروه تربیت بدنی، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزشی ایران انجام گردید. این پژوهش از نظر روش، همبستگی و به لحاظ هدف، کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری آن شامل مدیران مراکز استعدادیابی، فدراسیون‌ها، مربیان و افراد فعال در حوزه استعدادیابی ورزشی بود که با استفاده از جدول مورگان تعداد 384 نفر نمونه بصورت تصادفی طبقه‌ای از بین آنها انتخاب شدند. جهت بررسی اهداف پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته حاصل از بخش کیفی استفاده شد. روایی پرسشنامه، با استفاده از نظرات اساتید مدیریت ورزشی، روایی سازه با آزمون‌های تحلیل عاملی اکتشافی و تائیدی و پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. در بخش آماری، برای شناسایی عوامل و ابعاد موثر، از تحلیل عاملی اکتشافی، برای تعیین ارتباط و توالی بین ابعاد از مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) و برای تعیین نوع متغیرهای مدل با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری نیز از تحلیل میک مک استفاده ‌شد. یافته‌های تحقیق نشان داد، بهبود عوامل مدیریتی، جذب حمایت‌های دولت، تدوین برنامه حمایتی فدراسیون‌ها، توانمندسازی مربیان، ایجاد مراکز استعدادیابی، برگزاری منظم مسابقات، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی، علمی‌سازی فرایند استعدادیابی، گسترش منابع شبکه‌ای و ارتباطی و ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش از جمله شاخص‌های مهم تاثیرگذار در مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Design of an Interpretive Structural Model in the Development of Talent Identification Strategies in Iranian Sports

نویسندگان [English]

  • Asgar Ghanbari 1
  • majid khorvash 2
  • Ahmadreza Askari 3

1 Department of Physical Education and sports sciences, Mobarakeh Branch, Islamic Azad University, isfahan, Iran.

2 Department of Physical Education and sports sciences, majlisi Branch, Islamic Azad University, isfahan, Iran.

3 Department of Physical Education and sportsciences,, Mobarakeh Branch, Islamic Azad University, isfahan,, Iran.

چکیده [English]

The current study was conducted in order to develop the design of an interpretive structural model in the development of talent identification strategies in Iranian sports. The study is regarded as a functional one concerning its procedure, correlation, and goal. The statistical population included managers of talent identification centers, federations, coaches, and actively talent-sporting people. By utilizing Morgan Table, 384 people were randomly selected in category. In order to assess and evaluate the objectives of the research, a researcher-made questionnaire was utilized from the qualitative section. The validity of the question naire was confirmed by asking the opinions of experts in sport management. The construct validity was further confirmed by exploratory and confirmatory factor analysis tests. Besides, the reliability of the questionnaire was confirmed by conducting the experimental implementation and calculating Cronbach’s alpha coefficient. In the statistical section, to identify the factors and effective dimensions of exploratory factor analysis, To determine the relationship and sequence between dimensions of interpretive structural modeling (ISM) Mick Mac analysis was used to determine the type of model variables according to the effect and effectiveness. The ISM Matrix indicated that the interpretive structural model, in Iranian sports, includes effectively pivotal indicators of improving managerial factors, attracting government support, formulating a support program for federations, empowering coaches, establishing talent identification centers, holding regular competitions, developing talent identification sites and equipment, the theologicalization of the talent identification process, expansion of network and communication resources, and creating a process of sustainable development in Iranian sports.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Talent Identification
  • Federations
  • Sport
  • Strategy

تدوین مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران

عسگر قنبری[1]

مجید خوروش[2]

احمدرضاعسکری[3]

10.22034/SSYS.2022.2133.2523

تاریخ دریافت مقاله: 17/9/1400

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:10/11/1400

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزشی ایران انجام گردید. این پژوهش از نظر روش، همبستگی و به لحاظ هدف، کاربردی محسوب می­شود. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران مراکز استعدادیابی، فدراسیون‌ها، مربیان و افراد فعال در حوزه استعدادیابی ورزشی بود که با استفاده از جدول مورگان تعداد 384 نفر نمونه به­صورت تصادفی طبقه‌ای از بین آنها انتخاب شدند. جهت بررسی اهداف پژوهش از پرسش­نامه محقق­ساخته حاصل از بخش کیفی استفاده شد. روایی پرسش­نامه، با استفاده از نظرات اساتید مدیریت ورزشی، روایی سازه با آزمون‌های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و پایایی پرسش­نامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. در بخش آماری، برای شناسایی عوامل و ابعاد موثر، از تحلیل عاملی اکتشافی، برای تعیین ارتباط و توالی بین ابعاد از مدل­سازی ساختاری تفسیری (ISM) و برای تعیین نوع متغیرهای مدل با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری نیز از تحلیل میک مک استفاده ‌شد. یافته­های تحقیق نشان داد بهبود عوامل مدیریتی، جذب حمایت­های دولت، تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­ها، توانمندسازی مربیان، ایجاد مراکز استعدادیابی، برگزاری منظم مسابقات، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی، علمی‌سازی فرایند استعدادیابی، گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی و ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش از جمله شاخص­های مهم تاثیرگذار در مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران می­باشد.

واژگان کلیدی: استعدادیابی، فدراسیون­ها، ورزش و راهبرد.

 

 

 

 

مقدمه

در طول دهه‌های گذشته، علوم مختلف، بحث و تحلیلی از استعداد ذاتی در ادبیات اختصاصی خود داشته­اند که علوم ورزشی هم از آن قائده مستسنی نبوده است. یکی از مفاهیم مهم در علوم ورزشی، فرایند شناسایی استعداد است. معنی عینی استعدادیابی، شناسایی و انتخاب افرادی است که در مقایسه با سایرین، توانایی زیادی برای یک ورزش خاص دارند. استعدادیابی و پرورش استعداد یک بخش مهم در بیشتر برنامه‌های ورزشی است. از آنجا که استعدادها تا حدودی اختصاصی هستند، فردی ممکن است برای فعالیت خاصی مستعد و برای فعالیت دیگر کم­استعداد باشد (کرمی و همکاران، 1392). در استعدادیابی ورزشی عوامل مختلفی از قبیل فیزیولوژیکی، جسمی،  انگیزشی و روانشناختی درکنار سن، بلوغ، و سابقه آموزشی با هم در ارتباط هستند. برای کشف استعداد، باید نه تنها به استعداد ذاتی، بلکه به ابعاد چند وجهی و پویایی استعداد نیز توجه داشته باشیم (رومرس و همکاران[4]، 2019). در یک فرایند تحقیقاتی در کشور دانمارک که با هدف ایجاد فرهنگ پایدار رشد و پرورش استعداد با همکاری مدیران و مربیان برجسته مرکز استعدادهای درخشان آن کشور انجام شد، پنج عامل مورد بررسی قرار گرفت: 1- کاوش و تأمل در تجربیات قبلی استعدادیابی و درک نیازها؛ 2- درک ارزش­ها و راهبرد­های گذشته، حال و آینده برای به­دست آوردن جایگاه و ثبات استعدادیابی علمی؛ 3- ایجاد یک تحلیل فرهنگی برای ساختن هویت مراکز استعدادیابی؛ 4- طراحی پوستر قطب­نما مبتنی بر ارزش؛ 5- ایجاد فرهنگ اجتماعی استعدادیابی بومی- محلی با نگاه به آینده. نتایج نشان داد یک رویکرد زمینه­محور در ایجاد محیط تخصصی برای کشف و پرورش استعدادها می‌تواند  فرآیند استعدادیابی را ارتقا بخشد (استورم[5]، 2020: 58-66). در آغاز هزاره 2000 میلادی، تحقیقی در زمینه شناسایی و رشد استعدادها در فوتبال انجام شد و پیشرفت­های حاصل شده در این زمینه طی بیست سال گذشته و زمینه­های تحقیقات آینده مورد بررسی قرار گرفت و نتایج زیر به دست آمد: الف) انجام تحقیقات استعدادیابی بجای یک رشته برای تمام رشته‌های ورزشی انجام گیرد؛ ب) طرح­های استعدادیابی بجای کوتاه­مدت برای بلند­مدت برنامه‌ریزی شوند؛ ج) مراکز استدادیابی توسعه یابند؛ د) مربیان استدادیاب در انتخاب و پرورش ورزشکاران دقیق عمل کنند تا دانش و درک بهترین روش­های شناسایی و پرورش استعدادهای ورزشی آینده تقویت شوند. (مارک ویلیامز و همکاران[6]، 2020). آنچه در برنامه‌ریزی آموزشی فدراسیون­ها و استعدادیابی ورزشی بیش از هر چیز برای رسیدن به تربیت صحیح و کاربردی آن به­صورت اثرگذار در جامعه هدف، مهم تلقی می­گردد، دانستن این مطلب است که استعدادیابی باید به­صورت علمی انجام گیرد تا موجبات ارتقای ورزش کشور حاصل شود (صیادی و همکاران، 1399). اگر در گذشته سنت‌ها، فشار والدین و یا تشخیص معلم در انتخاب رشته ورزشی کودکان نقش داشت، امروزه روش‌های علمی استعدادیابی مبتنی بر ارزشیابی کیفی این نقش را ایفا می­کند (کوتینیو[7]، 2016: 279-293). علوم ورزشی و استعدادیابی علمی به تخصص و مهارت نیاز دارد. کودکان خردسالی که در سنین پایین برای انتخاب ورزش تخصصی از طرف والدین و یا مربیان تحت فشار قرار می‌گیرند، ممکن است در آینده به عدم موفقیت در رشته ورزشی دچار شوند. بنابر این استعدادیابی علمی باعث می­شود تا مربیان و والدین در استفاده از روش‌های نوین برای کشف استعدادها همکاری لازم را با هم داشته باشند و باعث پرورش آن­ها شوند (داویتز و همکاران[8]، 2019). بدین منظور در راستای علمی کردن استعدادیابی ورزشی، از سیستم رایانه‌ای برای استعدادیابی در ورزش استفاده شد و انبوهی از تصمیمات و اطلاعات به روش نظام‌مند به­دست آمد که نتایج آن نشان­دهنده دقت انتخاب­ها در استعدادیابی ورزشی بود (کازانوسکی[9]، 2018: 42-56). با توجه به اینکه ورزش همیشه با هزینه همراه است، نتایج حاصل از تحقیق «شاخص‌های اصلی استعدادیابی ژیمناستیک زنان» نشان داد که با علمی کردن شیوه­های استعدادیابی هزینه­ها هم کاهش می­یابد (پیون[10]، 2017: 806-811). دانش­آموزان بیشتر متمایل به انجام فعالیت بر اساس نیازها و علائق خود هستند تا آنچه که در کتاب یا دستورالعمل‌ها تدوین شده است. بنابر این، برنامه‌ریزان و متولیان حوزه ورزش باید در زمان بروز تغییرات آموزشی (بروز بحران­های بهداشتی همچون اپیدمی کرونا و ضرورت آموزش آنلاین) اقدامات و زمینه‌های نیازسنجی مجدد را فراهم آورند (حمیدی و جویباری، 1399: 17-32). توسعه ورزش دانش­آموزی، پیامدهای تربیتی اعتقادی، علمی و فناوری، اجتماعی و بدنی به دنبال خواهد داشت. در نتیجه با توجه به اینکه توسعه نیروی انسانی متخصص از راهبرد­های توسعه ورزش دانش­آموزی محسوب می‌شود، می‌توان با برگزاری دوره‌های توجیهی و تربیت مربیان متخصص شرایط کشف استعداد دانش­آموزان را بهبود بخشید (قنبری فیروزآبادی و همکاران، 1399: 179-204). در همین راستا تحقیقی با عنوان «دانش­آموزان با استعداد در اسلوونی» انجام شد و نتایج نشان داد معلمان از نقش و اهمیت بسزایی در کشف و کار با دانش­آموزان مستعد برخوردارند، ولی آنها هم برای انتخاب بهتر و بدون اشتباه همواره به آموزش­های حرفه‌ای اضافی نیاز دارند و این نشان­دهنده سهم مهم علم در استعدادیابی است (گابرجلکیک[11]، 2021: 27-36). برخی تحقیقات نشان می‌دهند کودکانی که درست استعدادیابی نمی‌شوند، با شرکت در فعالیت‌های ورزشی ممکن است دچار سرخوردگی و یا آسیب دیدگی گردند. محققان در مصاحبه با 41 ورزشکار پیشکسوت و افراد متخصص، به این نتیجه رسیدند که با استفاده از روش­های استعدادیابی صحیح می­توان از سرخوردگی در ورزش و آسیب­های وارد­شده به ورزشکاران جلوگیری کر (ماسعی و همکاران[12] ،2020). برای مدیریت استعدادیابی ورزش قهرمانی کشور، نخست باید فرآیندی برای استعدادیابی وجود داشته باشد. فرآیند استعدادیابی به عنوان عاملی که به­صورت مستقیم بر پدیده اصلی تأثیر می‌گذارد مشتمل بر پنج مقوله است: پیش درآمدها (چالش‌های درونی و بیرونی)، ورودی (کودکان 8 تا 16 سال)، فرآیند (کشف و غربالگری، شناسایی و استعدادگزینی، جذب و هدایت، استعدادپروری و نخبگی)، خروجی (قهرمانی و پسا­قهرمانی) و بازخورد (درونی و بیرونی). مدیران و سیاست­گذاران ورزش قهرمانی باید به رفع عوامل مداخله­گر بپردازند و توسعه استعدادیابی در ورزش قهرمانی را تسریع بخشند (کلانی و همکاران، 1399). بدون شک ورزش­های قهرمانی و المپیکی بر پایه رقابت استوارند. یکی از پیامدهای این امر افزایش تمرکز در شناسایی و رشد استعدادهای ورزشی است. چالش مهم در زمینه شناسایی و پرورش استعداد، داشتن تعریفی درست از استعداد و چگونگی پرورش، تکامل و حفظ آن در طول زمان است (تیل و همکاران[13]، 2020). شناسایی و به­کارگیری استعدادها در رشته­های مختلف ورزشی، فرایندی پیچیده است که به مفاهیمی از قبیل عملکرد، طول عمر ورزشی و شغل ورزشکار ارتباط دارد. تجزیه و تحلیل تحقیقی که فدراسیون فوتبال استرالیا در این زمینه انجام داد، منجر به شناسایی چهار موضوع اصلی (فدراسیون­ها، شناسایی، پرورش و به­کارگیری) در استعدادیابی شد. نتایج به­دست آمده نقش مهم فدراسیون­ها و سازمان­های ورزشی در استعدادیابی را نشان داد (لارکین و همکاران[14] ، 2020). همچنین نتایج تحقیقی که درباره ابعاد کیفیت و تاثیر آن بر سیستم توسعه استعداد والیبال ایران انجام شد و رضایت ذی‌نفعان نشان داد که رابطه متغیرهای ساختار بر فرآیند، فرایند بر نتایج و  نتایج بر رضایت معنی‌دار بوده است (عاشوری تسیه و همکاران، 1398: 104-117). با توجه به اینکه مطالعات حوزه استعدادیابی ورزشی نوپا می­باشد هنوز الگوی مشخص و همه جانبه‌ای که دربرگیرنده همه ابعاد باشد، ارائه نشده است (نوری و صادقی، 1397: 400-378). از سال 1379 روش­های علمی استعدادیابی در ایران شروع شد. قبل از آن هیچ روش نظام مند و ساختار یافته­ای برای شناسایی و کشف افراد مستعد در ورزش کشور وجود نداشت (خدادادی، 1394). ایران از لحاظ وجود استعدادهای ورزشی، بسیار غنی بوده و از این لحاظ شرایط مناسبی در بخش ورزش دارد. اما عدم بهره برداری مناسب از این ظرفیت­ها را باید در نداشتن برنامه‌ریزی درست در امر استعدادیابی دانست (نمازی زاده و همکاران، 1382) . درخشش  و  فتح سکوهای ورزشی در عرصه‌های بین‌المللی و جهانی از شاخص‌های ارتقا در ورزش قهرمانی به شمار می­آید که رسیدن به این جایگاه و استمرار آن، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و مدون است. فدراسیون­ها و هیئت‌های ورزشی باید  با تبیین هدف‌های کوتاه­مدت، میان­مدت و بلند­مدت، روند شناسایی استعدادها و پرورش آنها را بر اساس برنامه‌ای منظم پیگیری کنند. در این راستا استفاده از روش­های علمی، خرد جمعی و تجربه پیشکسوتان ورزش می‌تواند به میزان زیادی از تکرار اشتباه‌های گذشته، هدر­رفت فرصت­ها و منابع انسانی و مادی بکاهد و روند پیشرفت آنها را سرعت بخشد. نبود یک طرح جامع شامل شاخص­ها، مراحل و راهبردها در حوزه استعدادیابی از جمله خلاء های موجود در ورزش قهرمانی  است. لذا محقق در این مقاله به شناسایی و اولویت­بندی عوامل موثر بر توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزشی ایران در قالب یک مدل ساختاری تفسیری پرداخت.

روش­شناسی پژوهش

پژوهش حاضر به منظور تدوین مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزشی ایران به صورت آمیخته انجام گرفت. جامعه‎ ‎آماری‎ ‎پژوهش‎ ‎در دو سطح کمّی و کیفی بود. در مرحله کیفی، از روش نمونه­گیری هدفمند[15] و شیوه گلوله برفی[16] برای انجام مصاحبه عمیق استفاده شد. در این تکنیک یک گروه به منظور مصاحبه انتخاب و در ادامه سایر گروه­ها برای مصاحبه توسط همین گروه معرفی گردید و نمونه­گیری تا زمان اشباع نظری و کفایت موضوع تداوم یافت. در نهایت از طریق مصاحبه با 17 نفر از متخصصان امر، اشباع نظری حاصل گردید. جامعه آماری بخش کمّی شامل مدیران مراکز استعدادیابی و فدراسیون‌ها، مربیان و کارشناسان و افراد فعال در استعدادیابی ورزشی بود که با استفاده از جدول مورگان، 384 نفر به ‏صورت تصادفی طبقه‌ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و در نهایت پس از حذف پرسش­نامه­های ناقص، 364 پرسش­نامه کامل مورد تجزیه و تحلیل  قرار گرفت. به منظور مطالعه و بررسی اهداف پژوهش در بخش کیفی از مصاحبه عمیق نیمه­ساختاریافته جهت شناسایی عوامل موثر و در بخش کمی از پرسش­نامه محقق­ساخته حاصل از بخش کیفی استفاده شد که عوامل موثر بر توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران را مورد سنجش قرار داد. برای بررسی روایی محتوایی پرسش­نامه، با استفاده از نظرات اساتید راهنما و مشاور و متخصصان و روایی سازه آن نیز با استفاده از آزمون‌های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، تایید شد. همچنین، پایایی پرسش­نامه با اجرای آزمایشی بر روی ۳۰ نفر از اعضای جامعه تحقیق و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرارگرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد 112 کد در قالب 14 عامل بر توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران مؤثرند. در گام بعدی به منظور برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد و ارائه مدل ساختاری آنها، از روش مدل­سازی ساختاری-تفسیری[17] (ISM) بهره گرفته شد. برای تعیین نوع متغیرهای مدل با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری نیز از تحلیل میک مک استفاده ‌شد. تحلیل میک مک روشی برای نمایش گرافیکی متغیرها براساس قدرت نفوذ و وابستگی آنها در مدل­سازی ساختاری-تفسیری است. بر اساس قدرت وابستگی و نفوذ متغیرها، می‌توان دستگاه مختصاتی تعریف کرد و آن را به چهار قسمت مساوی تقسیم نمود. تجزیه و تحلیل میک-مک بر اساس توانایی نفوذ (تأثیرگذاری) و مقدار وابستگی (تأثیرپذیری) هر متغیر شکل گرفته و امکان بررسی بیشتر را در محدوده هر یک از متغیرها فراهم می­کند. از نرم­افزارهای اس پی اسس (spss) اکسل (Excel) و میک مک (MICMAC) استفاده گردید.

یافته‎‌های پژوهش

جدول 1 توزیع فراوانی و درصد فراوانی نمونه‌های تحقیق را بر اساس ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نشان می‌دهد. 6/71 درصد از نمونه مرد و 3/26 درصد زن بودند. همچنین بر اساس تحصیلات بیشترین تعداد نمونه را افراد 30 تا 35 سال با درصد فراوانی 5/49 درصد تشکیل می‌دادند. 6/34 درصد از نمونه‌ها دارای مدرک تحصیلی ‌لیسانس بودند. بر اساس سابقه شغلی نیز بیشترین فراوانی مربوط به سابقه شغلی 11 تا 15 سال با درصد فراوانی 31/45 بود.

جدول 1: توزیع فراوانی و درصد فراوانی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی

شاخص آماری

 

فراوانی

درصد فراوانی

جنسیت

مرد

275

6/71

زن

101

3/26

بدون پاسخ

8

1/2

تحصیلات

دیپلم و زیر دیپلم

5

38/1

لیسانس

54

83/14

فوق لیسانس

147

39/40

دکتری

158

40/43

سن

30 الی 35 سال

93

54/25

بین 36 الی 40 سال

95

13/26

بین 41 الی 45 سال

75

60/20

بین 46 الی 50 سال

59

20/16

50 سال به بالا

42

53/11

سابقه شغلی

فعالیت عملی ندارم

67

40/18

زیر 5 سال

61

76/16

بین 6 تا 10 سال

68

69/18

بین 11 تا 15 سال

78

42/21

بالاتر از 15 سال

90

73/24

در این پژوهش از تحلیل عاملی اکتشافی برای تعیین و شناسایی عوامل تدوین مدل ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران استفاده شد. به همین دلیل پیش از انجام تحلیل عاملی، به منظور اطمینان از کافی بودن تعداد نمونه­ از معیار کایرز- مِی­یِر- اولکین[18] (KMO) و برای تعیین همبستگی بین متغیرها (گویه­ها) از آزمون بارتلت[19] استفاده شد.

جدول 2: نتایج آزمون بارتلت و KMO

 

 

مقدار

مقدار کایرز – می یر و اوکلین (کفایت حجم نمونه)

913/0

آزمون کرویت بارتلت

مقدار کای اسکوآر (2χ)

62/8099

درجه آزادی

2980

سطح معناداری

01/0

با توجه به یافته­های جدول 2 مقدار KMO به دست آمده 913/0 می­باشد. این مقدار بیانگر این موضوع است که تعداد نمونه­های تحقیق به منظور تحلیل عاملی کفایت می­کند و انجام تحلیل عاملی برای داده­های مورد نظر امکان­پذیر است و می­توان داده­ها را به یک سری عامل­های پنهان تقلیل داد. همچنین نتایج آزمون بارتلت (01/0=p، 62/8099=2χ) نشان می­دهند بین گویه­ها همبستگی بالایی وجود دارد. از این­ رو، ادامه و استفاده از سایر مراحل تحلیل عاملی جایز است. در ادامه نتایج به­دست آمده از تحلیل عاملی مؤلفه­ها به تفکیک با مقدار بارعاملی به­دست آمده برای هر عامل ارائه شده است:

جدول 4: مقادیر ابتدایی تحلیل مؤلفه‌های تحقیق (جدول اشتراکات)

شماره گویه

برآورد اولیه میزان اشتراک هر متغیر

واریانس عامل مشترک

شماره گویه

برآورد اولیه میزان اشتراک هر متغیر

واریانس عامل مشترک

Q1

1

587/0

Q57

1

532/0

Q2

1

763/0

Q58

1

549/0

Q3

1

569/0

Q59

1

703/0

Q4

1

598/0

Q60

1

510/0

Q5

1

797/0

Q61

1

897/0

Q6

1

622/0

Q62

1

829/0

Q7

1

514/0

Q63

1

880/0

Q8

1

592/0

Q64

1

507/0

Q9

1

667/0

Q65

1

540/0

Q10

1

558/0

Q66

1

616/0

Q11

1

630/0

Q67

1

824/0

Q12

1

683/0

Q68

1

760/0

Q13

1

672/0

Q69

1

525/0

Q14

1

799/0

Q70

1

504/0

Q15

1

743/0

Q71

1

532/0

Q16

1

552/0

Q72

1

788/0

Q17

1

519/0

Q73

1

609/0

Q18

1

679/0

Q74

1

654/0

Q19

1

731/0

Q75

1

883/0

Q20

1

831/0

Q76

1

573/0

Q21

1

539/0

Q77

1

522/0

Q22

1

567/0

Q78

1

795/0

Q23

1

823/0

Q79

1

609/0

Q24

1

809/0

Q80

1

504/0

Q25

1

789/0

Q81

1

699/0

Q26

1

832/0

Q82

1

618/0

Q27

1

833/0

Q83

1

568/0

Q28

1

837/0

Q84

1

875/0

Q29

1

681/0

Q85

1

606/0

Q30

1

648/0

Q86

1

771/0

Q31

1

698/0

Q87

1

774/0

Q32

1

873/0

Q88

1

564/0

Q33

1

663/0

Q89

1

738/0

Q34

1

721/0

Q90

1

800/0

Q35

1

566/0

Q91

1

824/0

Q36

1

662/0

Q92

1

867/0

Q37

1

896/0

Q93

1

654/0

Q38

1

894/0

Q94

1

644/0

Q39

1

786/0

Q95

1

612/0

Q40

1

570/0

Q96

1

608/0

Q41

1

592/0

Q97

1

880/0

Q42

1

864/0

Q98

1

536/0

Q43

1

667/0

Q99

1

874/0

Q44

1

879/0

Q100

1

647/0

Q45

1

562/0

Q101

1

707/0

Q46

1

710/0

Q102

1

758/0

Q47

1

733/0

Q103

1

556/0

Q48

1

839/0

Q104

1

629/0

Q49

1

671/0

Q105

1

700/0

Q50

1

900/0

Q106

1

848/0

Q51

1

768/0

Q107

1

666/0

Q52

1

585/0

Q108

1

803/0

Q53

1

632/0

Q109

1

631/0

Q54

1

838/0

Q110

1

716/0

Q55

1

556/0

Q111

1

580/0

Q56

1

761/0

Q112

1

772/0

با توجه به جدول اشتراکات (جدول 4) برآورد اولیه میزان اشتراک هر متغیر نشان داد که مقادیر تمامی آنها برابر با یک است. ستون واریانس عامل مشترک در جدول 4 نشان­دهنده مقداری از واریانس هر متغیر است که مجموعه عوامل مورد نظر توانسته­اند آن را تبیین کنند. هر چه مقادیر به یک نزدیکتر باشند، بهتر است و مقادیر کوچکتر هر متغیر نشان از آن دارد که متغیر (گویه یا سؤال) مورد نظر به اندازه کافی برای تحلیل عاملی مناسب نیست و باید از تحلیل خارج شود. بنابر اعتقاد صاحب­نظران، متغیرهایی را که عامل­ها نتوانسته­اند بالاتر از 5/0 (یا 50 درصد) از تغییرات آنها را تعیین کنند تعدیل و یا از مجموعه متغیرها حذف می­شوند. همانطور که در جدول 4 مشاهده می­شود واریانس مشترک همه گویه­ها بیشتر از 5/0 گزارش شده است. بنابراین تمامی متغیرها (گویه­ها) در تحلیل باقی خواهند ماند.

جدول 5: مقادیر ویژه و واریانس عامل‌های تحقیق

اجزا

مجموع مجذورات بارهای عاملی استخراج شده

کل

درصد واریانس

درصد واریانس تجمعی

1

722/9

722/9

722/9

2

072/9

072/9

794/18

3

285/8

285/8

079/27

4

972/7

972/7

051/35

5

606/6

606/6

656/41

6

213/6

213/6

869/47

7

5.804

5.804

673/53

8

450/5

450/5

123/59

9

033/5

033/5

156/61

10

271/4

271/4

426/68

11

501/3

501/3

927/71

12

386/2

386/2

313/74

13

314/2

314/2

627/76

14

085/2

085/2

712/78

در جدول 5 مقادیر ویژه، درصدهای واریانس و واریانس تجمعی بیان­شده از مجموعه داده­ها به­وسیله هر عامل گزارش شده است که نشان می­دهد 112 گویه در این تحقیق قابلیت کاهش به 14 عامل را دارند و می­توان از ترکیب آنها ساختار تازه­ای بر اساس عامل­ها با ترکیب جدید طراحی و بر اساس آن داده­ها را تحلیل نمود. همچنین برای  دسته­بندی گویه­ها در بین عامل­ها، بر اساس بار عاملی آنها از نتایج ماتریس عوامل چرخش­یافته استفاده شد.

بر مبنای یافته­های حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی و استخراج 14 عامل در پرسش­نامه مورد بررسی، سوالات متناظر با عامل­های مستخرج بدین شرح است:         

  1. ایجاد مراکز استعدادیابی
  2. توجه به نیازهای ورزشکاران
  3. علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی
  4. تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی
  5. توانمندسازی مربیان استعدادیاب
  6. بهبود عوامل مدیریتی
  7. استعدادیابی عمومی علمی و عمیق
  8. ایجاد تعهد در مربیان
  9. توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی
  10. گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی
  11. ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش
  12. جذب حمایت­های دولت
  13. رفع محدودیت­ها
  14. برگزاری منظم مسابقات

پس از شناسایی عوامل کلیدی توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران، برای ترسیم مدل ساختاری - تفسیری مراحل زیر انجام گرفت:

اول برای تشکیل ماتریس تعامل ساختاری یک ماتریس 14×14 که شامل شاخص­ها بود تشکیل و سپس در اختیار متخصصان بخش کیفی تحقیق گذاشته شد که اعضا بر اساس اصول زیر ماتریس­ها را تکمیل کردند:

به ازای هر «j  و i» ارتباط بین دو متغیر در چهارچوب بررسی زیر می­باشد.

  • V: هدف ردیف (سطر) i برای رسیدن به هدف گروه (ستون) j کمک می‌کند.
  • A: هدف گروه j برای رسیدن به هدف ردیف i کمک می‌کند.
  • x: اهداف گروه j و ردیف  i برای رسیدن به یکدیگر کمک می­کنند.
  • O: اهداف گروهj  و ردیف  i بدون ارتباط هستند.

نتیجه ماتریس خودتعاملی[20] در جدول 5 آمده است:

 

جدول 5: ماتریس خودتعاملی (SSIM)

 

عوامل موثر بر بازنشستگی

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

1

ایجاد مراکز استعدادیابی (A1)

 

V

V

A

X

A

X

O

X

O

V

A

V

O

2

توجه به نیازهای ورزشکاران (A2)

 

 

O

A

A

A

A

O

A

A

O

A

A

A

3

علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی (A3)

 

 

 

V

X

A

V

O

O

A

V

A

O

A

4

تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی (A4)

 

 

 

 

A

A

V

O

V

V

V

X

V

V

5

توانمندسازی مربیان استعدادیاب (A5)

 

 

 

 

 

A

X

X

O

O

V

A

O

X

6

بهبود عوامل مدیریتی (A6)

 

 

 

 

 

 

V

O

V

V

V

V

V

V

7

استعدادیابی عمومی علمی و عمیق (A7)

 

 

 

 

 

 

 

O

O

A

V

A

O

A

8

ایجاد تعهد در مربیان (A8)

 

 

 

 

 

 

 

 

O

O

O

O

O

A

9

توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی (A9)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

X

X

A

V

V

10

گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی (A10)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

X

X

O

O

11

ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش (A11)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A

X

X

12

جذب حمایت­های دولت (A12)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V

V

13

رفع محدودیت­ها (A13)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V

14

برگزاری منظم مسابقات (A14)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

در ادامه برای دستیابی به ماتریس در دسترس‌پذیری اولیه باید نمادهای یادشده در جدول 5 به صفر و یک تبدیل شوند. بدین منظور چنانچه i,j در ماتریس SSIM به‌صورت V باشد، بنابراین در ماتریس دستیابی (i,j) تبدیل به یک است و (j,i) تبدیل به صفر می‌شود. چنانچه (i,j) در ماتریس SSIM به‌صورت A باشد در ماتریس دستیابی (i,j) تبدیل به صفر می‌شود و (j,i) تبدیل به یک می‌شود. چنانچه (j,i) به‌صورت x وارد شود بنابراین (j,i) در ماتریس دست‌یابی به یک و j,i نیز تبدیل به یک می‌شود. چنانچه (i,j) به‌صورت O وارد شود، بنابراین i,j و j,i صفر می‌شود. پس از تهیه ماتریس دسترس‌پذیری اولیه، باید سازگاری درونی آن برقرار شود. به‌عنوان نمونه اگر هدف 1 منجر به تغییر هدف 2 شود و هدف 2 منجر به تغییر هدف 3 شود، باید هدف 1 منجر به تغییر هدف 3 نیز بشود.

 

 

شکل 2: نتیجه تحلیل میک مک

شکل 2 نتیجه میزان وابستگی و قدرت نفوذ را برای هر یک از راهبردها (اهداف) نشان می‌دهد. بر این اساس عوامل بهبود عوامل مدیریتی (A6)، جذب حمایت­های دولت (A12)، تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی (A4) در منطقه نفوذی، ‌عوامل ایجاد مراکز استعدادیابی (A1)، توانمندسازی مربیان استعدادیاب (A5)، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی (A9) و برگزاری منظم مسابقات (A14)در منطقه پیوندی، عامل ایجاد تعهد در مربیان (A8) در منطقه مستقل و عوامل توجه به نیازهای ورزشکاران (A2)، علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی (A3)، استعدادیابی عمومی علمی و عمیق (A7)، گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی (A10)، ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش (A11) و رفع محدودیت­ها (A13) در منطقه وابسته هستند. ‌عوامل خودمختار شامل ‌عواملی هستند که دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف و متوسط هستند. ‌عوامل وابسته دارای قدرت نفوذ کم ولی وابستگی نسبتاً بالا می‌باشند. این ‌عوامل معمولاً متغیرهای نتیجه یا هدف هستند. ‌عوامل پیوندی دارای قدرت هدایت زیاد و وابستگی زیاد می‌باشند و ‌عوامل نفوذی نیز ‌عواملی هستند که دارای قدرت نفوذ زیاد ولی وابستگی کم می‌باشند (مالون[21]،2014: 397-404).

 

شکل 3: الگوی ساختاری تفسیری توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران

همچنین بر اساس یافته‌های تحلیل میک مک میزان اثرات عوامل به­دست آمده بر اساس اولویت عبارت­ا­ند از:

بهبود عوامل مدیریتی (A6)

جذب حمایت­های دولت (A12)

تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی (A4)

توانمندسازی مربیان استعدادیاب (A5)

ایجاد مراکز استعدادیابی (A1)

برگزاری منظم مسابقات (A14)

توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی (A9)

علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی (A3)

استعدادیابی عمومی علمی و عمیق (A7)

گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی (A10)

رفع محدودیت­ها (A13)

ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش (A11)

ایجاد تعهد در مربیان (A8)

توجه به نیازهای ورزشکاران (A2)

بحث ونتیجه­گیری

با توجه به هدف تحقیق، ابتدا برای شناسایی عوامل موثر بر توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران از مصاحبه با خبرگان و پس از استخراج کدهای مصاحبه­ها، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد که نتایج آن نشان داد 14 عامل شامل ایجاد مراکز استعدادیابی، توجه به نیازهای ورزشکاران، علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی، تدوین برنامه حمایتی فدراسیون‌های ورزشی، توانمندسازی مربیان استعدادیاب، بهبود عوامل مدیریتی، استعدادیابی عمومی علمی و عمیق، ایجاد تعهد در مربیان، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی، گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی، ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش، جذب حمایت­های دولت، رفع محدودیت­ها و برگزاری منظم مسابقات به عنوان عوامل کلیدی توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران وجود دارند.

 درواقع، به منظور توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش کشور لازم است که عوامل یاد شده مورد توجه مدیران و دست اندرکاران امر قرار گیرند و با دستکاری و ایجاد تغییرات مثبت در آن­ها، زمینه­های توسعه این راهبردها فراهم آید. ایران از لحاظ وجود استعدادهای ورزشی، بسیار غنی است و از این لحاظ شرایط مناسبی در بخش ورزش دارد، اما عدم بهره­برداری مناسب از این ظرفیت­ها را باید در نداشتن برنامه‌ریزی درست در امر استعدادیابی دانست (نمازی زاده و همکاران، 1382). در واقع، برای مدیریت کردن استعدادیابی ورزش قهرمانی کشور، نخست باید فرآیندی برای استعدادیابی وجود داشته باشد (کلانی و همکاران، 1399).

همچنین، آنچه دربرنامه­ریزی آموزشی فدراسیون­ها و استعدادیابی ورزشی بیش از هر چیز برای رسیدن به تربیت صحیح و کاربردی آن به­صورت اثرگذار در جامعه هدف مهم تلقی می­گردد، دانستن این مطلب است که استعدادیابی باید به­صورت علمی انجام گیرد تا موجبات ارتقای ورزش کشور حاصل شود (صیادی و همکاران، 1399: 73-92). نتایج تحقیقات پیشین نشان می‌دهد بیشترین مشکلات و اصلی‌‌ترین موانع استعدادیابی مربوط به منابع مالی و نبود مدیریت‌های تخصصی در سازمان‌های ورزشی کشور و به تبع آن در عرصه استعدادیابی ورزش کشور است. ورود به اتحاد و همسویی راهبردهای استعدادیابی فدراسیون‌ها باعث گسترش منابع شبکه‌ای و دستیابی به منابع راهبردی می‌شود که تقویت و کیفیت ارتباطات را به دنبال دارد. مدیریت روابط به رابطه بین بخش‌های فناوری اطلاعات به جهت اشتراک­گذاری و تسهیم دانش باز می‌گردد.

 در مصاحبه با خبرگان، کیفیت ارتباطات را به عنوان یکی از کارکردهای مهم اتحاد دانستند و بیان کردند که فدراسیون‌ها با دستیابی به دانش جدید (بازار، انسانی و فنی)، یادگیری از مهارت‌‌های یکدیگر، اثربخشی خدمات ورزشی از راه نوآوری در فرایند استعدادیابی و استفاده از تجهیزات مشترک می‌توانند با هم در ارتباط باشند و این مشارکت، عملکرد برتر فدراسیون‌ها و توسعه ورزش را به دنبال خواهد داشت.

 توجه به مدیریت صحیح در امر استعدادیابی به منظور افزایش قدرت تیم‌های ملی و حفظ توان رقابتی در میادین مختلف ورزشی نیز حیاتی است (رضوانی، 1399). علاوه بر موارد یاد شده، باید توجه داشت که علوم ورزشی و استعدادیابی علمی به تخصص و مهارت نیاز دارد، چرا که کودکان خردسالی که در سنین پایین برای انتخاب ورزش تخصصی از طرف والدین و یا مربیان تحت فشار قرار می­گیرند، ممکن است در آینده به عدم موفقیت در رشته ورزشی دچار شوند. بنابراین استعدادیابی علمی باعث می­شود تا مربیان و والدین در استفاده از روش های نوین برای کشف استعدادها همکاری لازم را با هم داشته باشند و باعث پرورش آن­ها شوند (داویتز و همکاران، 2019).

 از سوی دیگر، توجه به این موضوع ضروری است که توسعه ورزش دانش­آموزی، پیامدهای تربیتی و اعتقادی، علمی و فناوری، اجتماعی و بدنی به دنبال خواهد داشت. در نتیجه با توجه به اینکه توسعه نیروی انسانی متخصص از راهبرد­های توسعه ورزش دانش­آموزی محسوب می­شود، می­توان با برگزاری دوره­های توجیهی و تربیت مربیان متخصص شرایط کشف استعداد دانش­آموزان را بهبود بخشید (قنبری فیروزآبادی و همکاران، 1399: 179-204). بیشتر والدین و مربیان دوست دارند که ورزشکاران زبده آنها در مسیر موفقیت خود به اهدافی از جمله قهرمانی در ورزش حرفه­ای دست یابند (محمدی، 1398).

 هدایت افراد مستعد در رشته‌های ورزشی به سمت باشگاه‌ها و تمرین زیر نظر مربیان، بستری است که برای پرورش قهرمانان مورد نیاز است. فدراسیون‌های ورزشی باید با ارتقای جایگاه ورزش تخصصی و به­کارگیری افراد متخصص، عمل کردن به تعهدات خود در قبال مربیان و ورزشکاران مقام­آور و دادن انگیزه جهت تلاش بیشتر گام بردارند و با همسو کردن این راهبردها زمینه را برای کشف و پرورش استعدادها و بهینه­سازی شیوه‌های استعدادیابی و به­روز کردن آن با علم روز دنیا تلاش کنند و با یک نگاه اجمالی به کشورهای موفق در این زمینه، اقدام نمایند. همچنین، توجه به نیازهای مادی و معنوی ورزشکاران به عنوان ارزش‌های کلیدی و شاخص در بحث سرمایه انسانی به عنوان استعداد ورزشی، باید از اولویت‌های وزارت ورزش و جوانان باشد.

 با توجه به مصاحبه‌های انجام یافته ضعف مدیریت، وجود محدودیت‌ها و علمی نبودن مدیریت ورزشی کشور از جمله معضلات اساسی در همسویی راهبردهای استعدادیابی ورزش به­شمار می‌آید. لذا اگر سیستم مدیریتی ورزش تقویت شود و از مدیران متخصص و دلسوز استفاده گردد، نتایج آن در کمترین زمان مشهود خواهد بود. بعلاوه، همکاری وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در برگزاری مستمر و همه ساله المپیادهای ورزشی دانش­آموزان و دانشجویان دختر و پسر، برگزاری منظم مسابقات در بخش­ها و رده­های مختلف سنی، استفاده از خرد جمعی و استفاده از تجربه پیشکسوتان ورزشی می­تواند روند پیشرفت ورزش کشور و کشف ورزشکاران مستعد را سرعت بخشد.

 در واقع، برگزاری رقابت­های مختلف ورزشی مانند المپیادهای ورزشی و در کنار آن استعدادیابی از این دست رویدادها، زمینه مناسبی برای کشف و پرورش ورزشکاران در جهت درخشش در رقابت‌های بین­المللی به حساب می‌آید (فلاح دار، 1395). در همین راستا، حمایت‌های دولت و گسترش روابط فدراسیون‌ها می‌­واند اطلاعاتی منسجم در مورد استعدادیابی نوین فراهم آورد که باعث عملکرد برتر فدراسیون در امر استعدادیابی می‌شود. بر کسی پوشیده نیست که همه امکانات استعدادیابی برای تمامی فدراسیون­ها وجود ندارند (اسدی و همکاران، 1396: 23-32). بنابراین لازم است که فدراسیون­های ورزشی با حمایت دولت و بخش خصوصی اقدام به تاسیس مراکز استعدادیابی و تجهیز آن­ها به تجهیزات روز دنیا نمایند.

با بررسی نتایج تحقیق چنین استنباط شد که استعدادیابی ورزشی در ایران باید شکل عمومی علمی، عمیق و ساختاریافته داشته باشد. لذا به نظر می­رسد با ورود دانش آموختگان و متخصصان علمی ورزشی به بخش­های آموزشی به­خصوص مدارس و دانشگاه‌ها در اندک زمان ممکن شاهد توسعه پایدار ورزش در کشور خواهیم بود. همچنین، با افزایش جمعیت  و ماشینی شدن زندگی لزوم توجه به مفهوم پایداری ورزش در بین آحاد مردم جامعه بیش از بیش نمود پیدا می‌کند، چرا که یکی از نتایج مطلوب آن کاهش آسیب‌های اجتماعی است (هدائیان؛ دادخواه، 1394).

در نهایت، توجه به این نکته ضروری است که برای توسعه استعدادیابی ورزشی در هر کشوری، لازم است که برنامه راهبردی توسعه استعدادیابی ورزشی تدوین گردد تا بر اساس آن، راهبردهای خاصی بدین منظور پیش­بینی و اجرا شوند. با این اوصاف و نظر به اینکه یافته­های این بخش از تحقیق حاصل مصاحبه با خبرگان امر استعدادیابی ورزشی یعنی متخصصان، کارشناسان، اساتید و مدیران مدیریت ورزشی با تخصص استعدادیابی ورزشی و مدیریت راهبردی است، لذا نتیجه به­دست آمده از ارزش بالایی برخوردار است. به همین دلیل به مدیران و دست­اندرکاران امر استعدادیابی ورزشی در تمامی سازمان­های ورزشی کشور پیشنهاد می­شود که عوامل شناسایی­شده را مد نظر قرار دهمد و بر اساس آن­ها عمل نمایند تا بتوان فرایند استعدادیابی ورزشی در کشور را ارتقا بخشید.

فدراسیون‌های ورزشی باید با برنامه‌ریزی و همکاری با سایر ارگان‌های متولی ورزش، راهبردهای استعدادیابی را طوری همسو و هدایت کنند که با به­کارگیری افراد شایسته در راس امور ورزشی کشور و استفاده بهینه از امکانات و منابع مالی در راستای اعتلای استعدادها و نیز کم یا حذف نمودن موانع پیش رو قدم بردارند. همچنین، با همکاری وزارت آموزش و پرورش شرایطی را فراهم آورند تا استعدادهای ورزشی هرز نروند و در خدمت ورزش کشور باشند.

نتیجه تحلیل میک­مک مربوط به میزان وابستگی و قدرت نفوذ راهبردهای شناسایی­شده توسعه استعدادیابی در ورزش ایران نشان داد که راهبردهای بهبود عوامل مدیریتی، جذب حمایت­های دولت و تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی در منطقه نفوذی، راهبردهای ایجاد مراکز استعدادیابی، توانمندسازی مربیان استعدادیاب، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی و برگزاری منظم مسابقات در منطقه پیوندی، راهبرد ایجاد تعهد در مربیان در منطقه مستقل و راهبردهای توجه به نیازهای ورزشکاران، علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی، استعدادیابی عمومی علمی و عمیق، گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی، ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش و رفع محدودیت­ها در منطقه وابسته هستند. ‌‌عوامل نفوذی، ‌عواملی هستند که دارای قدرت نفوذ زیاد، ولی وابستگی کم می‌باشند و ‌عوامل پیوندی دارای قدرت هدایت زیاد و وابستگی زیاد می‌باشند.

 عوامل مستقل نیز ‌عواملی هستند که دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف و متوسط هستند و در نهایت ‌عوامل وابسته دارای قدرت نفوذ کم، ولی وابستگی نسبتاً بالا می‌باشند. این ‌عوامل معمولاً متغیرهای نتیجه یا هدف هستند (مالون، 2014: 397-404). با این اوصاف، به نظر می رسد که تمرکز بر عوامل منطقه نفوذی یعنی راهبردهای بهبود عوامل مدیریتی، جذب حمایت­های دولت و تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی باید در راس برنامه­های مدیران ورزشی کشور قرار گیرد، چرا که اجرای این راهبردها می­تواند به شدت بر سایر راهبردها تاثیر گذارد و تا حدی دستیابی به آن­ها را تسهیل نماید.

 در درجه دوم باید با اجرای بهینه راهبردهای منطقه پیوندی یعنی راهبردهای ایجاد مراکز استعدادیابی، توانمندسازی مربیان استعدادیاب، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی و برگزاری منظم مسابقات، شرایط را برای ارتقای استعدادیابی ورزشی به صورت اصولی و علمی در کشور فراهم ساخت، چرا که این راهبردها دارای قدرت هدایت زیادی هستند و به نوبه خود می­توانند در دستیابی به اهداف برنامه توسعه استعدادیابی ورزشی در کشور بسیار تاثیرگذار باشند. پس از راهبردهای یاد شده، با اجرای راهبرد ایجاد تعهد در مربیان که دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف و متوسط است، باید برنامه راهبردی توسعه استعدادیابی ورزشی در کشور پیگیری شود تا بتوان در نهایت به اجرای بهینه راهبردهای توجه به نیازهای ورزشکاران، علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی، استعدادیابی عمومی علمی و عمیق، گسترش منابع  شبکه­ای و ارتباطی، ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش و رفع محدودیت­ها در منطقه یاری رساند، چرا که این راهبردها در منطقه وابسته قرار دارند و به نوعی متغیرهای نتیجه یا هدف هستند. اگرچه نتیجه این بخش از تحقیق و تفسیر آن به نوعی نشان داد که کدام راهبردها باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند، با این حال، جمع­بندی یافته‌های تحلیل میک­مک پیرامون میزان اثرات عوامل به­دست آمده بر توسعه راهبردهای استعدادیابی در ورزش ایران نشان داد به ترتیب بهبود عوامل مدیریتی، جذب حمایت­های دولت، تدوین برنامه حمایتی فدراسیون­های ورزشی، توانمندسازی مربیان استعدادیاب، ایجاد مراکز استعدادیابی، برگزاری منظم مسابقات، توسعه اماکن و تجهیزات استعدادیابی، علمی‌سازی فرآیند استعدادیابی، استعدادیابی عمومی علمی و عمیق، گسترش منابع شبکه­ای و ارتباطی، رفع محدودیت­ها، ایجاد فرآیند توسعه پایدار ورزش، ایجاد تعهد در مربیان و توجه به نیازهای ورزشکاران از اولویت­های تاثیرگذار می­باشند.

در پایان باتوجه به نتایج به­دست آمده از پژوهش و در جهت اثربخشی بیشتر تلاش­های  مدیران استعدادیابی سازمان­های ورزشی به­ویژه مدیران کمیته­های استعدادیابی فدراسیون­های ورزشی کشور پیشنهاد می­شود کمیته­های استعدادیابی سه‌گانه (کشف، حفظ و نگه­داشت، توسعه و بهسازی) با همکاری هیئت­ها و سایر سازمان­های مرتبط در شهرهای مستعد هر رشته ورزشی تشکیل شود.

همچنین با توجه به اینکه استعدادها را باید در سنین پایین کشف و پرورش داد، پیشنهاد می­شود تعامل و همکاری بین هیئت­ها، باشگاه­های ورزشی و مدارس ابتدایی بیش از پیش ایجاد و با استفاده از امکانات و  تجهیزات مشترک، فدراسیون­ها و ارگان­های متولی زمینه اجرای بهینه، اصولی، علمی و فراگیر برنامه­های استعدادیابی در رشته­های مختلف ورزشی در سطح کشور را فراهم آورند.

  • منابع

    • اسدی، نوید؛ گودرزی، محمود؛ سجادی، سیدنصرالله و علی­دوست قهفرخی، ابراهیم. (1396). «بررسی موانع استعدادیابی در ورزش ایران». نشریه رویکردهای نوین در مدیریت ورزش. جلد ۵ شماره ۱۸، صص 23-32.
    • حمیدی، محسن و نجفی جویباری، لیلا. (1399). «الگوی توسعه ورزش تربیتی در آموزش و پرورش در زمان بروز بحران­های بهداشتی(مطالعه موردی: پاندمی کووید )19». پژوهش در ورزش تربیتی. دوره 8 شماره 20، صص 17-32.
    • خدادادی، محمد رسول. (1394). «امکان‌سنجی موفقیت تیم‌های ورزشی استان آذربایجان‌شرقی در مسابقات لیگ و قهرمانی کشور». اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان‌شرقی.
    • رضوانی، عاطفه. (1399). «بررسی تأثیر آموزش مجازی و استعدادیابی اینترنتی بر دانش آموزان در ترویج خلاقیت (مطالعه موردی: مدارس اصفهان)». همایش ملی بهبود و بازسازی سازمان و کسب و کار. تهران.
    • صیادی، محمدامین؛ فراهانی، ابوالفضل؛ قربانی، لیلا و قاسمی، حمید. (1399). «طراحی الگوی شاخص­های توانمندساز آموزش رشته علوم ورزشی دانشگاه­ها براساس فناوری­های نوین آموزشی». پژوهش در ورزش تربیتی. 8 (20)، صص 73-92.
    • عاشوری تسیه، راضیه؛ گوهررستمی، حمیدرضا و صادقی، منیژه. (1398). «تحلیل ابعاد کیفیت و تاثیر آن بر رضایت ذی‌نفعان در سیستم توسعه استعداد والیبال ایران». مدیریت و توسعه ورزشی. دوره 8، شماره 1، 17پیاپی، صص 104-117.
    • فلاح دار، انسیه. (1395). «فرهنگ­سازی با ورزش». اولین همایش ملی تحولات علوم ورزشی در حوزه سلامت، پیشگیری و قهرمانی. قزوین.
    • قنبری فیروزآبادی، علیرضا؛ امانی، امین؛ ریحانی، محمد و سردرودیان، مهتا. (1399). «طراحی الگوی راهبردی توسعه ورزش دانش­آموزی». پژوهش در ورزش تربیتی. دوره 8 شماره 20، صص179-2049.
    • کرمی، سجاد؛ بهمن خداکرم، امیر؛ کرمی، محمد و امامی، کاظم. (1392). «تعیین شاخص­های پیکرسنجی و استعدادیابی در بازیکنان فوتبال از دیدگاه متخصصان، معلمان و مربیان». دومین کنگره بین­المللی علم و فوتبال، آکادمی ملی فوتبال ایران.
    • کلانی، امین؛ الهی، علیرضا؛ سجادی، سیدنصرالله و زارعیان، حسین. (1399). «تدوین الگوی جامع استعدادیابی در ورزش قهرمانی ایران». پژوهش در ورزش تربیتی. دوره 8، شماره 20.
    • محمدی، محدثه. (1398). «استعدادیابی ورزشی دانش آموزان در مدارس». اولین همایش ملی علوم ورزشی با رویکرد علوم فنی مهندسی. اصفهان.
    • نمازی­زاده، مهدی. (1382). «بررسی وضع موجود و تعیین شاخص­های استعدادیابی در رشته بسکتبال». گزارش پژوهشی، پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.
    • نوری، محمد حسن و صادقی، حیدر. (1397). «مروری بر مطالعات استعدادیابی ورزشی»، مدیریت ورزشی. دوره 10، شماره 2، صص 378-
    • هدائیان، مریم و دادخواه، رقیه. (1394). «جایگاه ورزش در پیشگیری از وقوع جرم و آسیب­های اجتماعی». دومین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران. تهران.
    • Coutinho, P. & Mesquita, I. & Fonseca, A.M. (2016). Talent development in sport: A critical review of pathways to expert performance”. International Journal of Sports Science and Coaching, 11(2), 279 – 293.
    • Davids, K. & Araْjo, D. (2019). “Innate Talent in Sport: Beware of an organismic asymmetry – comment on Baker & Wattie Current Issues in Sport Science. 4:102. doi: 10.15203/CISS_2019.102.
    • Gabrijelcic, M. K. & Volmut, T. & Rajovec, N. (2021). Gifted and talented students in sports in the Slovenian primary school system. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 9(1), 27-36.
    • Kaczanowski, M. (2018). Computer based sport talent identification”. Quality In Sport, 3(4), 42-56.
    • Larkin, P. Marchant, D. Syder, A. Farrow, D. (2020). An eye for talent: The recruiters' role in the Australian Football talent pathway. PLoS One, Nov 2;15(11):e0241307. doi: 10.1371/journal.pone.0241307.
    • Massey, V. & Whitley, M. A. (2020). The Talent Paradox: Disenchantment, Disengagement, and Damage Through Sport. Sociology of Sport Journal, 1-11.
    • Malone, D. W. (2014). An introduction to the application of interpretive structural modeling. Proceedings of the IEEE, 63(3), 397-404.
    • Mark Williams, A. Paul R. Ford & Barry Drust.(2020). Talent identification and development in soccer since the millennium. Journal of Sports Sciences, 38:11-12, 1199-1210, DOI: 1080/02640414.2020. 1766647.
    • Pion, J. & Hohmann, A. & Liu, T. & Lenoir, M. & Segers, V. (2017). Predictive models reduce talent development costs in female gymnastics”. Journal of Sports Sciences. 35(8), 806-811.
    • Rommers, N. & Rِssler, R. (2019). “Innate talent in sport: from theoritical concept to complex reality – comment on Baker & Wattie Current Issues in Sport Science. 4:106. doi: 10.15203/CISS_2019.10.
    • Storm, L. (2020). Creating a Sustainable Talent-Development Culture: Context-Driven Sport Psychology Practice in a Danish Talent Academy. Case Studies in Sport and Exercise Psychology, 4(1), 58-66.
    • Till, K. and Baker, J. (2020). Challenges and [Possible] Solutions to Optimizing Talent Identification and Development in Sport”. Front, Psychol, 11:664.