نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، بروجرد، ایران
2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
چکیده
امروزه موضوع هویتیابی جوانان در جامعه ایرانی به یک مسئله بسیار مهم تبدیل شده است، چرا که هویت از عوامل مختلفی تأثیر میپذیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سبک زندگی بر هویت جوانان استان آذربایجان غربی انجام شده است. روش این پژوهش از نوع کمی و پیمایشی و جامعه آماری آن شامل جوانان 18 تا 35 سال استان آذربایجان غربی بود که به روش تصادفی انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامه آنلاین محققساخته جمعآوری گردید. حجم نمونه با استفاده از نرمافزار سمپل پاور 383 نفر بود که برای حصول اطمینان به 400 نفر افزایش یافت. دادههای پژوهش با استفاده از نرمافزار اِس پی اِس اِس 26 تحلیل شد و مدل معادله ساختاری و معیارهای برازش مدل با استفاده از نرمافزار اِیموس گرافیک 24 ترسیم و برآورد گردید.
یافته های پژوهش نشان داد که میزان همبستگی پیرسون بین بعد مصرفگرایی و اوقات فراغت مربوط به متغیر سبک زندگی با هویت جوانان به ترتیب با مقدار 126/0 و 188/0 در سطح معناداری 012/0 و 000/0 بود. یافتههای آزمون رگرسیون چندگانه هم گویای آن بود که ابعاد متغیر مستقل پژوهش به میزان 40 درصد واریانس و تغییرات متغیر وابسته پژوهش را تبیین کرده اند و مدلسازی معادله ساختاری پژوهش نشان داد که با توجه به معیارهای برازش دادههای تجربی پژوهش از مدل نظری حمایت کرده اند. بنابراین، بعد اوقات فراغت و سبک زندگی بر هویت جوانان استان آذربایجان غربی اثر گذار بوده و این دو متغیر ارتباط معناداری با یکدیگر داشته اند.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The influence of lifestyle on the identity components of the youth of West Azarbaijan province
نویسندگان [English]
- Gholamreza Tajbakhsh 1
- Farshad Goudarzi 2
1 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities, Grand Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd, Iran.
2 PhD Student in Sociology of Iran, Faculty of Law and Humanities, Kashan University, Kashan, Iran.
چکیده [English]
The research is to investigate the influence of lifestyle on the identity of the youth in West Azarbaijan province. The method of this research was quantitative and survey and its statistical population included 18 to 35 year old people in West Azerbaijan province which were randomly selected and research data were collected using a researcher-made online questionnaire. The sample size was 383 people using sample power software, which was increased to 400 people to ensure this, and the research data was analyzed using SPSS 26 software and the structural equation model and model fit criteria were used. Amos Graphic 24 software is drawn and estimated.
The findings showed that the Pearson correlation between the dimensions of consumerism and leisure related to the lifestyle variable with youth identity is 0/126 and 0/188, respectively. At a significance level of 0/012 and 0/000, the findings of the multiple regression test showed that the dimensions of the independent variable of the research have explained 40% of the variance and the changes of the dependent variable of the research, and the modeling of the structural equation of the research showed that the theoretical model has been supported by the criteria of fitting the experimental data of the research.
The results of this study show that the leisure time lifestyle is of an effect on the identity of the youth of West Azerbaijan province and these two variables are of a significant relationship with each other.
کلیدواژهها [English]
- Consumerism
- Identity
- Leisure and Lifestyle
تأثیر سبک زندگی بر مؤلفههای هویتی جوانان استان آذربایجان غربی
غلامرضا تاج بخش[1]
فرشاد گودرزی[2]
تاریخ دریافت مقاله: 14/3/1401
تاریخ پذیرش مقاله:1/5/1401
مقدمه
یکی از مسائل مهم امروز جامعه، بحث هویت خواهی جوانان میباشد. در دهه های اخیر با گسترش نوگرایی و نوسازی در عرصه جهانی، تحولاتی در زمینه های فرهنگی و ساختاری رخ داده که سبب دگرگونی نقشه ای اجتماعی و آگاهی جوانان شده است. از این رو، مسئله هویت جوانان، در چند دهه اخیر ذهن محققان حوزههای مختلف اعم از روانشناسی، جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی را به خود مشغول کرده است. حضور برخی از مؤلفه ها چون دوگانگی ساختاری، جوان بودن هرم سنی جمعیت ایران، نوسازی فرهنگی و آموزشی، مصرف کالاهای فرهنگی، جهانی شدن و... موجب نوگرایی نسل حاضر گردیده و این خصوصیات آمادگی این نسل برای پذیرش الگوها و شیوه های جدید حیات اجتماعی و دگرگونیهای مدرن و رویگردانی و عدممقاومت برای حفظ الگوهای سنتی و قدیمی را ایجاد نموده است (تاج بخش، 1392: 37). در این میان، یکی از عوامل مهم مرتبط با شکل گیری هویت جوانان، سبک زندگی است. سبک زندگی یکی از مفاهیم مهم جامعه شناسی است که در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. تفکر درباره زیستن از گذشته های دور انسان را به خود مشغول کرده و به موازات رشد فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی، سبک زندگی در جامعه ایرانی شکل متفاوتی به خود گرفته است. سبک زندگی در ادبیات علوم اجتماعی، کاربرد گستردهای داشته و برای بیان برخی از مهمترین واقعیت های فرهنگی استفاده میشود. سبک زندگی به شدت با علایق، سلایق، تمایلات و ترجیحات افراد جامعه گره خورده است. میتوان گفت سبک زندگی مجموعه ای از ارزشها، طرز تلقی ها، شیوه های رفتاری، حالتها و سلیقه ها میباشد که در میان یک جمع ظهور پیدا کرده و شیوه زندگی مشترک شماری از افراد را شامل میشود (عباسی مقدم و همکاران، 1400: 31). سبک زندگی در فرهنگ سنتی کاربرد چندانی نداشته، چرا که ملازم با نوعی انتخاب از میان تعداد زیادی از امکانهای موجود است. سخن گفتن از کثرت نباید به این پندار بینجامد که درِ همه انتخابها به روی همه افراد باز است یا اینکه همه مردم تصمیمهای مربوط به انتخابهای خویش را با آگاهی کامل از کلیه امکانات موجود برمی گزینند. چه در عرصه کار و چه در عرصه مصرف، برای همه گروههایی که از قید فعالیتهای سنتی آزاد شده اند، انتخاب های گوناگونی در زمینه سبک زندگی وجود دارد (گیدنز[3]، 1387: 121). در حال حاضر بررسی و شناخت نگرش و عوامل مؤثر بر هویت جوانان به ویژه شکل گیری آن، یکی از ضرورت های مهم به شمار میرود، چرا که برنامه های در نظر گرفته شده این بخش، وجوه مختلف توسعه یافتگی و سلامت اجتماعی در بخش کلان محسوب میشود تا از این راه عوامل مرتبط با آن مانند رضایت مندی جوانان از زندگی سالم و حفظ تعادل هویتمندی در نظام جهانی با توجه به تحولات رو به رشد به شکل بهتری برنامه ریزی و اجرا شود و بی توجهی به آن منجر به ابهام نقشی و سردرگمی هویتی جوانان شده و اثرات زیانباری از جمله آسیب های اجتماعی در پی خواهد داشت.
با توجه به آنچه گفته شد، در پژوهش حاضر تلاش میشود که تأثیر سبک زندگی بر هویت جوانان استان آذربایجان غربی مورد بررسی قرارگیرد. بر اساس آخرین آمارها، جمعیت استان آذربایجان غربی 265/416/3 نفر است که بیش از 65 درصد این جمعیت (000/223/2 نفر) را افراد جوان تشکیل میدهند (مرکز ملی آمار، 1395). با توجه به هرم سنی جوان این استان، پرداختن به مسئله مهمی چون هویت ضروری میباشد. تاکنون پژوهشهای بسیاری در مورد هویت با رویکردهای مختلف صورت گرفته است، اما پرداختن به هویت جوانان با تأکید بر متغیرهایی چون سبک زندگی از زوایای متفاوت مهم میباشد. همچنین بیان این نکته حائز اهمیت است که تاکنون مطالعه مدونی درباره هویت جوانان استان آذربایجان غربی انجام نشده و با توجه به جوانبودن هرم سنی این استان و نقش هویت در توسعه فرهنگی کشور، پرداختن به هویت جوانان این استان ضروری است.
پیشینه تجربی پژوهش
دو مفهوم «سبک زندگی» و «هویت اجتماعی» همواره مورد توجه محققان بوده و مطالعات متفاوتی از زوایای مختلف جهت بررسی رابطه این دو مفهوم صورت گرفته است. نتایج پژوهش عباسی مقدم و همکاران (1400) نشان میدهد که سبک زندگی با هویت اجتماعی ارتباط معنی دار و مستقیم داشته و در این بین، سواد رسانهای نیز بر این دو مفهوم اثر گذار بوده است (عباسی مقدم و همکاران، 1400). مطالعه نقدی و همکارن (1397) نشان داد که بین هویت اجتماعی زنان دهه 50 و 60 و مصرفگرایی به عنوان یکی از شاخصهای اساسی سبک زندگی رابطه معناداری وجود داشته و میزان مصرفگرایی در بین زنان دهه 50 و 60 متفاوت است که نشان از تفاوت سبک زندگی در میان زنان این دو دهه و تغییرات هویتی آنان دارد (نقدی و همکاران، 1397). خواجه نوری و همکاران (1393) در پژوهشی نشان دادند که بین متغیرهای سبک زندگی مذهبی و سبک زندگی موسیقی ایی سنتی با هویت اجتماعی جوانان ارتباط مثبت و معناداری وجود داشته و بین متغیرهای سبک زندگی موسیقیایی مدرن و سبک زندگی معطوف به بدن ارتباط منفی و معنی دار وجود دارد (خواجه نوری و همکاران، 1393). یافته های پژوهش بحرانی و همکاران (1390) نیز نشان میدهد که رسانهها نقش مؤثری در دگرگونی هویتی و سبک زندگی دختران نسبت به پسران داشته اند (بحرانی و همکاران، 1390). همچنین پژوهش رحمت آبادی و آقابخشی (1385) نیز نشان میدهد که ارائه معیارهایی دال بر گروهبندیهای اجتماعی جدید بر مبنای سبک زندگی در دهه های اخیر میتواند مرزهای هویتی جوانان را ترسیم کند (رحمتآبادی و آقابخشی، 1385).
در میان پژوهشهای خارجی نیز نتایج تحقیق پرات[4] و همکاران (2021) نشان میدهد شبکه اجتماعی فیسبوک ترجیحات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کاربران را ترسیم میکند و حضور و فعالیت در شبکه اجتماعی فیسبوک و نمایش علایق بر سبک زندگی و هویت کاربران اثرگذار است (پرات و همکاران، 2021). مطالعه نیکزیچ[5] و همکاران (2021) نیز حاکی از آن است که بازآفرینی هویت در محیط شهری نیازمند پارادایم جدیدی است که در آن سبک زندگی نوع خاصی از هویت را در معماری شهری خلق کند. به عبارتی، محیط شهری جدید، سبک زندگی جدیدی را خلق میکند که هویت افراد از طریق آن بازتولید میشود (نیکزیچ و همکاران، 2021). اقبال مولانا[6] و همکاران (2020) در پژوهشی نشان دادند که سبک زندگی پستمدرن با تکیه بر رسانههایی چون سینما، موسیقی و ... تأثیر مهمی در به وجود آمدن هویت متکثر افراد داشته است (اقبال مولانا و همکاران، 2020). مطالعه برونر[7] و همکاران (2017) نیز نشان میدهد که هویت اجتماعی افراد به واسطه سبک زندگی به رفتار تیمی، عملکرد تیمی و قویتر شدن رفتار گروهی جوانان و رشد سبک زندگی ورزشمحور جوانان کمک میکند (برونر و همکاران، 2017). همچنین نتایج پژوهش تورکینگتون[8] (2012) نشان میدهد که که سبک زندگی در مکانهای مختلف، متفاوت است و مؤلفههای سبک زندگی بر هویت مکانی و جهانی افراد تأثیرگذار میباشد (تورکینگتون، 2012). همان گونه که مشاهده میشود سبک زندگی و هویت دو مفهوم چند بعدی هستند که سنجش ابعاد آنها در پژوهشهای پیشین مد نظر محققان بوده است و در این پژوهش هم سعی شده است که ابعاد متفاوتی از این دو مفهوم مورد بررسی قرار گیرد.
مبانی نظری پژوهش
هویت و سبک زندگی مفاهیم پیچیده و چند بعدی هستند که هر کدام از اندیشمندان تعریف و دیدگاه خاصی نسبت به آنها داشتهاند. ارائه تعریفی جامع از هویت کار دشواری است، چرا که این مفهوم در هر پارادایم نظری تعریف خاصی داشته است. به عقیده ریچارد جنکینز[9] هویت یک امر ایستا نیست، بلکه یک فرآیند پویاست. وی بر این عقیده است که هویت مجموعهای از اطلاعات بنیادین نیست که وجود داشته باشد، بلکه باید به این امر توجه کرد که هویت چگونه عمل میکند یا به کار گرفته میشود (جنکینز، 1381: 6). به عقیده او هویت افراد برساخته میشود؛ این بدان معناست که درک ما از این مطلب که چه کسی هستیم و دیگران کیستند و از آن طرف، درک دیگران از خودشان و افراد دیگر چیست؟ از این رو، هویت اجتماعی نیز همانند معنا، ذاتی نیست و محصول توافق و عدم توافق است و میتوان درباره آن به چون و چرا پرداخت (همان: 8). به عقیده او، زمان و مکان به عنوان منابع ساخته شدن هویت اهمیت زیادی دارد. مکان خارج از چارچوب زمان، معنا ندارد. در فرآیندهای شناسایی، زمان دارای اهمیت است، به دلیل آنکه هویت، تداوم دارد، حتی اگر به طور منطقی از طرف کسی ادعا شود یا اینکه به کسی انتساب یابد. مانوئل کاستلز[10] بر مبنای دستگاه نظری خود و مفهوم جامعه اطلاعاتی، هویت را فرآیند معناسازی بر اساس یک ویژگی فرهنگی یا مجموعه به هم پیوستهای از ویژگیهای فرهنگی میداند که بر منابع معنایی دیگر اولویت داده میشود. به عقیده کاستلز در جامعه شبکهای، برای بسیاری از کنشگران اجتماعی معنا در رابطه با مفهوم هویت شکل میگیرد. این هویت اساسی در طول زمان و مکان قائم به ذات است. وی معتقد است تمام هویتها برساخته میشوند، اما مسئله اصلی این است که چگونه، از چه چیزی، توسط چه کسی و در نهایت به چه منظوری؟ بر مبنای نظر کاستلز، اینکه چه کسی و به چه منظوری هویت جمعی را برسازد تا حد زیادی تعیینکننده محتوای نمادین هویت مورد نظر و معنای آن برای کسانی است که خود را با آن یکی میدانند یا بیرون از آن تصور میکنند (کاستلز، 1385: 22-24).
از منظر اندیشمندان پستمدرن، با شتابگرفتن تغییرات در جوامع، هویتها نیز دچار تغییرات عظیم و بنیادینی میشوند و بر همین اساس هویت افراد نیز دچار شکنندگی و تغییر میگردد. امروزه تکثرگرایی که از دل جنبش پستمدرنیستی بیرون آمده، مفهوم هویت در تمام جوامع را دچار دگرگونی عظیم کرده و حتی از هویت مرتبط با فرهنگ پستمدرنیستی به عنوان «هویت چهل تکه» یاد میکنند(نوذری، 1385). به عقیده ژان فرانسو لیوتار[11] در عصر پستمدرنیسم، هر خود معنای چندانی ندارد، ولی هیچگاه خود به تنهایی یک جزیره نیست. هر خود در چهارچوب مناسباتی به سر میبرد که در حال حاضر پیچیدهتر و پرتحرکتر از همیشه است. هر شخص اعم از پیر و جوان، زن یا مرد، فقیر یا ثروتمند همواره در نقطه آغازین مدارهای ارتباطی خاص قرار دارد- هر چقدر هم که این نقاط ریز و کوچک باشند (لیوتار، 1395: 84). زیگمونت بأومن[12] معتقد است در دوران پستمدرن، کیفیت وجودی عاملان دستخوش جبر و تعین نیست، بلکه غیرقطعی، ناپایدار و بیریشه است. هویت عامل نه از پیش معلوم است و نه با اقتدار تصویب میشود. این هویت باید تعبیر و تفسیر شود، اما هیچ طرحی برای برساختن هویت به صورت تجویزی یا سهل و ساده وجود ندارد. برساختن هویت از آزمایش و خطاهای پی در پی تشکیل میشود و فاقد سنگ محکی است که با آن پیشرفت یا پَسرفت را بتوان سنجید و بنابراین نمیتوان آن را به صورت معنادار در حال پیشرفت قلمداد کرد. اکنون فعالیت پیوسته و غیرخطی خودسازی است که هویت عامل را میسازد. به عبارت دیگر، خودسازماندهی عاملان بر حسب برنامه زندگی جای خود را به فرآیند خودسازی میدهد (بأومن، 1396: 326).
از سوی دیگر، سبک زندگی مفهومی است که میتوان به شناخت افراد شکل و هویت آنها را جهت دهد. به طور کلی میتوان گفت سبک زندگی، شیوه نظاممند مصرف، ارزشگذاری و درک محصولات فرهنگ مادی میباشد که استقرار معیارهای هویتی را در چهارچوب زمان و مکان، امکانپذیر میکند. سبک زندگی به مفهوم و معنی نمادین محصولات توجه دارد، اگرچه این مفهوم در فرهنگ سنتی کاربرد چندانی ندارد- زیرا لازمه آن نوعی انتخاب از میان تعداد کثیری از امکانهای موجود است. این شیوه راهی است که به درک مدرن بودن سبکهای زندگی و تقابل آنها با شکلبندیهای پیشین مینجامد و این معانی نمادین اموری توافق شده هستند که دائم در حال ابداع شدن میباشند (گیدنز، 1387: 120). سبک زندگی بخش مهمی از زندگی است که عملاً تحقق می باید و دربردارنده طیف کاملی از فعالیتهایی است که افراد در زندگی روزمره خود انجام میدهند. بر این اساس طیف فعالیتهای متفاوت افراد در هر عرصه از زندگی میتواند سازنده سبک زندگی آنها در آن عرصه باشد (رضوی زاده، 1386: 167). جرج زیمل[13] با نگاهی عمیقتر به مفهوم سبک زندگی پرداخت و دو اصطلاح «فراغت» و «مصرفگرایی» را در ارتباط با این مفهوم مطرح کرد. به عقیده وی سبک زندگی، تصور تلاش افراد برای بهدست آوردن ارزشهای بنیادین یا به عبارت دیگر فردیت برتر خود در فرهنگ عینیاش و شناختن آن به سایر افراد جامعه است (مهدی پور، 1394: 136). تورستاین وبلن[14]، سبک زندگی را شیوهای از الگوی رفتار گروهی میداند و معتقد است این رفتارها از جنس رسوم و عادات اجتماعی است و از سوی دیگر، سبک زندگی افراد را در تجلی مکانیسم روحی، عادات فکری و معرفتی فرد تلقی میکند (مختارپور، 1393: 109).
به اعتقاد آنتونی گیدنز، سبک زندگی کردارهایی هستند که به جریان عادی زندگی روزمره تبدیل میشوند؛ شیوه های که در غذا خوردن، لباس پوشیدن، شیوههای کنش و محیط دلخواه برای ملاقات دیگران جلوه میکنند (کاظمی، 1395). پیر بوردیو[15] جامعهشناس فرانسوی، در کتاب معروف «تمایز» به نگرش خود درباره سبک زندگی پرداخته است. بر طبق ادعای بوردیو، سبکهای زندگی پیامد منشها و خود نقشها و تابعی از انواع تجربهها از جمله آموزش رسمی میباشند و معتقد است الگوی مصرف، اصلیترین سبک زندگی است. بوردیو سبک زندگی را انباشتهایی میداند که به وسیله آنها کسانی که موقعیتهای مختلف را اشغال کردهاند، خودشان را با هدف تمایز یا بدون هدف، از سایر افراد متمایز میکنند (مهدوی کنی، 1386: 207).
بر اساس اندیشههای مطرح شده در حوزههای هویت و سبک زندگی میتوان دو فرضیه مهم را در این پژوهش مطرح نمود:
- بعد مصرفگرایی سبک زندگی بر مؤلفههای هویتی جوانان استان آذربایجان غربی اثرگذار است.
- بعد اوقات فراغت سبک زندگی بر مؤلفههای هویتی جوانان استان آذربایجان غربی اثرگذار است.
شکل 1: مدل نظری پژوهش
روششناسی پژوهش
در این پژوهش برای جمعآوری اطلاعات مربوط به مبانی نظری از روش کتابخانهای و برای گردآوری دادههای آماری از روش کمی و رویکرد پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل جوانان 18- 35 ساله استان آذربایجان غربی می باشد که بر اساس آخرین سرشماری آماری نفوس و مسکن تعداد آنها 000/223/2 نفر بود.
به دلیل شرایط کرونایی حاکم بر جامعه، دادههای این پژوهش از طریق ابزار پرسشنامه محققساخته جمعآوری شد که بعد از مطالعات نظری و استفاده از نظر متخصصان به صورت برخط در سامانه «پرس لاین[16]» تدوین و سپس در میان جامعه آماری توزیع گردید. به منظور محاسبه پایایی پژوهش، پرسشنامه به طور تصادفی بین 40 نفر از اعضای جامعه آماری توزیع شد و با انجام آزمون آلفای کرونباخ پایایی آنها سنجیده و پرسشنامه نهایی تدوین گردید و به مدت یک ماه بهصورت برخط بر سامانه پرس لاین قرار گرفت. میزان آلفای کرونباخ برای متغیر هویت، 75/0 و برای متغیر سبک زندگی، 82/0 بود که با توجه به معیارهای آزمون آلفای کرونباخ میتوان گفت که میزان پایایی در سطح قابل قبولی قرار دارد. حجم نمونه آماری با استفاده از نرمافزار تعیین حجم نمونه سمپل پاور[17] در سطح خطای 05/0 درصد، 383 نفر برآورد شد که به منظور افزایش دقت، رقم مورد استفاده با کنار گذاشتن پرسشنامههای ناقص 400 نفر در نظر گرفته شد. روش نمونهگیری به کار رفته در این پژوهش از نوع تصادفی بود و برای تحلیلهای آماری توصیفی و استنباطی این پژوهش از رایانه شخصی و نرمافزار آماری «اِس پی اِس اِس[18] 26» و برای مدل معادله ساختاری و آزمون برازش مدل از نرمافزار «اِیموس گرافیک[19] 24» استفاده گردید.
یافتههای پژوهش
دامنه سنی جامعه آماری در این پژوهش 18 تا 35 سال می باشد که گروه سنی 24-26 سال بیشترین فراوانی را با حدود 5/33 درصد و گروه سنی 33- 35 با 9/3 درصد کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. از 400 نفر پاسخگو 250 نفر مرد (معادل 5/62 درصد کل پاسخگویان) و 150 نفر نیز زن (معادل 5/37 درصد از کل پاسخگویان) میباشند. بیشترین پاسخگویان با تعداد 184 نفر (معادل 46 درصد) دارای مدرک تحصیلی دیپلم و کمترین میزان مربوط به افراد بی سواد با تعداد 1 نفر (3/0 درصد) می باشد. بیشترین میزان پاسخگویی بر حسب وضعیت تأهل مربوط به گروه مجرد با 202 نفر ( 5/50 درصد)، سپس متأهلان با 186 نفر ( 5/40 درصد) و کمترین پاسخگویی مربوط به گروه مطلقه ها با 12 نفر (3 درصد) می باشد. بیشترین میزان پاسخگویی مربوط به افراد شاغل با فراوانی 260 نفر (65 درصد) و سپس گروه بیکار با فراوانی 140 نفر (35 درصد) می باشد.
برای عملیاتی کردن متغیر هویت و ابعاد مختلف آن، گویه های مربوط به هر بعد طراحی شده و در جدول 1 آمده است:
جدول 1: گویههای مربوط به ابعاد مختلف متغیر هویت
متغیر |
ابعاد |
گویه |
هویت |
قومی |
1.لهجه محلیام را به سایر لهجهها ترجیح میدهم. 2. همه قومیتهای ایرانی با هم برابر بوده و اتحاد آنها باعث پیشرفت کشور میشود. 3. از بین رفتن ارزش های قومیتی چون رقص محلی، موسیقی محلی، آداب و رسوم و ...ناراحتم میکند. |
دینی |
1.رفتن به مراسم دعا، هیئت و نماز جماعت را میپسندم. 2. حاضرم برای دینم، بجنگم. 3. مطالعه کتابهای مذهبی را دوست دارم. |
|
فرهنگی |
1.برای رسیدن عید نوروز لحظهشماری میکنم. 2. هنز نزد ایرانیان است و بَس. 3. خودم را بخشی از تاریخ کشورم می دانم. |
|
|
جغرافیایی |
1. ای کاش در کشورهای غربی متولد شده بودم. 2. به هیچ عنوان کشورم را ترک نمیکنم. 3. در صورتی که مرزهای کشورم تهدید شود، با تمام وجود از آن دفاع می کنم. |
سیاسی |
1.حکومت مستقل کشورمان مایه افتخار و سربلندی است. 2. مسئولتن کشورم بسیار دلسوز بوده و به فکر منافع ملی کشور هستند. 3. معتقدم تن دادن به برجام مایه سرافکندگی است. |
جدول 2، توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر وابسته پژوهش یعنی هویت و شاخص های آن را نشان میدهد. بر این اساس بیشترین فراوانی برای شاخصهای مربوط به متغیر هویت در طبقه زیاد و کمترین میزان فراوانی در طبقه خیلی کم قرار دارد. بر این اساس میتوان گفت هویت و شاخصهای مربوط به آن بر اساس نتایج پاسخگویان در سطح بالایی قرار دارد.
جدول 2: میزان پاسخگویی افراد به متغیر هویت و شاخصهای آن بر حسب درصد
هویت میزان |
|
قومی |
دینی |
فرهنگی |
جغرافیایی |
سیاسی |
خیلی زیاد |
درصد |
3/20 |
2/18 |
5/18 |
36/20 |
8/15 |
زیاد |
درصد |
06/28 |
83/31 |
36/32 |
96/31 |
2/30 |
متوسط |
درصد |
53/27 |
93/25 |
16/28 |
36/25 |
43/28 |
کم |
درصد |
73/16 |
17 |
46/15 |
93/14 |
46/16 |
خیلی کم |
درصد |
5/7 |
06/7 |
8/6 |
53/7 |
23/9 |
مجموع |
درصد |
100 |
100 |
100 |
100 |
100 |
در جدول 3، گویه های مربوط به متغیر سبک زندگی و ابعاد مربوط به آن به عنوان متغیرهای مستقل پژوهش آمده است:
جدول 3: گویههای مربوط به متغیر سبک زندگی و ابعاد مربوط به آن
متغیر |
ابعاد |
گویه |
سبک زندگی |
مصرفگرایی |
1.از خریدهای گرانقیمت در پاساژهای پر زرق و برق لذت میبرم. 2. پوشیدن شلوارهای جین پاره به سبک سلبریتیها به من احساس خوبی میدهد. |
اوقات فراغت |
1.از فعالیتهای هنری و رفتن به تئاتر و سینما لذت میبرم. 2. گوش دادن به موسیقی پاپ و رپ را دوست دارم. 3. گشت و گذار شبانه (دور دور) با دوستانم برایم لذتبخش است. |
جدول 4، توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب متغیر مستقل پژوهش یعنی سبک زندگی و شاخص های آن را نشان می دهد. بر این اساس بیشترین فراوانی برای شاخصهای مربوط به متغیر سبک زندگی یعنی مصرفگرایی و اوقات فراغت در طبقه زیاد و کمترین میزان فراوانی در طبقه خیلی کم قرار دارد. بر این اساس میتوان گفت متغیر سبک زندگی و شاخصهای مربوط به آن بر اساس نتایج پاسخگویان در سطح بالایی قرار دارد.
جدول 4: آمارههای توصیفی مربوط به متغیر سبک زندگی و شاخصهای آن بر حسب درصد
سبک زندگی میزان |
|
مصرف گرایی |
اوقات فراغت |
خیلی زیاد |
درصد |
5/14 |
3/14 |
زیاد |
درصد |
8/29 |
4/32 |
متوسط |
درصد |
65/24 |
27 |
کم |
درصد |
55/15 |
15/17 |
خیلی کم |
درصد |
65/15 |
3/9 |
مجموع |
درصد |
100 |
100 |
پژوهش حاضر دارای دو فرضیه است که در این بخش با استفاده از آزمونهای ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره به بررسی فرضیهها و سپس ارائه مدل معادله ساختاری و آزمون برازش مدل میپردازیم:
جدول 5. نتایج آزمون همبستگی پیرسون فرضیههای پژوهش
فرضیه |
مقدار پیرسون |
معناداری |
تعداد |
آزمون فرضیه |
||||||
فرضیه اول |
126/0 |
012/0 |
400 |
تأیید |
||||||
فرضیه دوم |
188/0 |
000/0 |
400 |
تأیید |
||||||
ابعاد متغیرها |
قومی |
دینی |
فرهنگی |
جغرافیایی |
سیاسی |
|||||
|
r |
Sig |
r |
sig |
r |
sig |
r |
sig |
r |
sig |
مصرف گرایی |
029/0 |
562/0 |
071/0 |
158/0 |
054/0 |
277/0 |
184/0 |
000/0 |
227/0 |
000/0 |
اوقات فراغت |
067/0 |
179/0 |
133/0 |
008/0 |
075/0 |
133/0 |
130/0 |
009/0 |
178/0 |
000/0 |
فرضیه اول این پژوهش رابطه بعد مصرفگرایی سبک زندگی با هویت جوانان استان آذربایجان غربی را بررسی میکند:
H0: مصرفگرایی با هویت جوانان رابطه ندارد.
H1: مصرفگرایی با هویت جوانان رابطه دارد.
با توجه به یافتههای جدول 5، ضریب همبستگی پیرسون برای بعد مصرفگرایی با هویت جوانان برابر با 126/0و سطح معناداری برابر با 012/0 می باشد که نشان دهنده وجود ارتباط معنیدار ضعیفی و مستقیم بین این دو متغیر میباشد؛ یعنی هر چقدر بعد مصرفگرایی در سطح بالاتری باشد، هویت جوانان نیز دچار تغییر میشود و نگرش جوانان این استان به ابعاد مختلف هویت بر مبنای میزان مصرفگرایی افزایش پیدا میکند؛ اما آنچه بر مبنای نتیجه این فرضیه بهدست آمده، نشان میدهد مصرفگرایی با ابعاد هویتی جوانان همبستگی پایینی دارد و با توجه به میزان همبستگی انتظار نمیرود تغییرات شگرفی در نگرش جوانان این استان به ابعاد مختلف هویت رخ دهد. بر این اساس فرضیه H0 رد و فرضیه H1 تأیید میشود.
فرضیه دوم این پژوهش به رابطه بعد اوقات فراغت سبک زندگی با هویت جوانان استان آذربایجان غربی می پردازد:
H0: اوقات فراغت با هویت جوانان رابطه ندارد.
H1: اوقات فراغت با هویت جوانان رابطه دارد.
با توجه به یافته های جدول 5، ضریب همبستگی پیرسون برای بعد اوقات فراغت با هویت جوانان برابر با 188/0و سطح معناداری برابر با 000/0 میباشدکه نشاندهنده وجود ارتباط معنیدار ضعیف و مستقیم بین این دو متغیر است؛. یعنی هر چقدر سطح اوقات فراغت در میان جوانان این استان افزایش یابد، نگرش جوانان این استان به ابعاد هویت نیز متأثر از اوقات فراغت افزایش می یابد. بر این اساس فرضیه H0 رد و فرضیه H1 تأیید میشود.
همچنین برای مشخص شدن رابطه هر یک از مؤلفههای سبک زندگی با هر کدام از ابعاد هویت، آزمون همبستگی پیرسون انجام شد (جدول 5). بر این اساس میزان همبستگی بین بعد اوقات فراغت با ابعاد هویت بیشتر از همبستگی بعد مصرفگرایی و ابعاد هویت میباشد- هر چند این همبستگی در سطح ضعیفی قرار دارد، اما معنادار است.
در ادامه پژوهش به منظور مشخص شدن سهم تأثیر هر یک از شاخصهای متغیر مستقل بر متغیر وابسته به تحلیل رگرسیونی میپردازیم. جدول 6، مدل رگرسیونی چند متغیره شبکههای اجتماعی مجازی را نشان میدهد:
جدول 6: مدل رگرسیونی چند متغیره سبک زندگی
متغیر |
ضرایب غیراستاندارد |
ضرایب استاندارد |
مقدار t |
سطح معناداری |
|
|
B |
خطای استاندارد |
Beta |
|
|
مصرفگرایی |
382/0 |
282/0 |
071/0 |
356/1 |
176/0 |
اوقات فراغت |
804/0 |
255/0 |
165/0 |
152/3 |
002/0 |
ضریب تعیین (R Square) |
ضریب تعیین تصحیح شده (Adjusted R Square) |
سطح معناداری (Sig) |
|||
40/0 |
35/0 |
001/0 |
آماره های موجود در جدول بالا نشان میدهند که شاخص اوقات فراغت با بتای 165/0 درصد تأثیر بیشتری نسبت به بعد مصرفگرایی با 071/0 بر متغیر وابسته پژوهش داشته است. همانطور که در جدول فوق ملاحظه میشود، ضریب تعیین برابر با 40/0 و بیانگر این مطلب است که 40 درصد از واریانس و تغییرات هویت جوانان را شاخصهای سبک زندگی تبیین میکنند. همچنین با توجه به سطح معناداری 001/0 که کمتر از 05/0 است، میتوان به این نکته پی برد که فقط شاخص اوقات فراغت بر متغیر وابسته یعنی هویت جوانان تأثیر داشته است.
در ادامه، مدل معادله ساختاری پژوهش با استفاده از نرمافزار «ایموس گرافیک» رسم گردید و مشاهده شد که متغیرهای پنهان وابسته مربوط به هویت جوانان شامل مؤلفههای دینی، قومی، فرهنگی، جغرافیایی و سیاسی است و ضرایب رگرسیونی تأثیر مؤلفههای متغیر مستقل شبکههای اجتماعی مجازی بر هر کدام از ابعاد متغیر وابسته و تأثیر متغیر سن، جنسیت و تحصیلات را تشان می دهد:
شکل 2: مدل معادله ساختاری پژوهش
به طور کلی برازش مدل بالا خوب است. در جدول 7، میزان معناداری و نسبت بحرانی مربوط به تأثیر متغیرهای زمینهای و مستقل بر متغیر وابسته آمده است. در این جدول نسبت بحرانی برای تأثیر بعد مصرفگرایی بر هویت جوانان برابر با 516/0 و سطح معناداری 606/0 میباشد. با توجه به اینکه مقدار قابل قبول نسبت بحرانی بالای 96/1 است، میتوان گفت که تأثیر این بعد از متغیر مستقل بر متغیر وابسته معنیدار نمیباشد. این وضعیت برای بعد اوقات فراغت متغیر مستقل برابر با 413/2 و معناداری 016/0 است که اثر مستقیم و معنادار این بعد بر متغیر وابسته را تأیید میکند، اما برای متغیر جنسیت و تحصیلات پاسخگویان با توجه به اینکه مقدار نسبت بحرانی کمتر از میزان قابل قبول است و در سطح معناداری قرار ندارد، اما تأثیر متغیر سن بر هویت جوانان با نسبت بحرانی 476/3 و معناداری 000/0 تأیید میشود، میتوان ادعا نمود که متغیر زمینهای سن بر خلاف متغیرهای جنسیت و تحصیلات بر هویت جوانان اثر دارد؛ این بدان معنا است که متغیر سن با توجه به میزان اثرگذاری 250/0 در سطح پایین است. به عبارت دیگر، این متغیر اثرگذاری چندان قوی نداشته است، اما با توجه به نسبت بحرانی و سطح معناداری یاد شده میتواند در تعیین ذهنیت و نگرش جوانان این استان به ابعاد مختلف هویتی نقش داشته باشد.
جدول 7: ضرایب رگرسیونی و سطح معناداری مدل معادله ساختاری پژوهش
متغیر |
تخمین |
نسبت بحرانی |
سطح معناداری |
تأثیر مصرفگرایی بر هویت جوانان |
017/0 |
516/0 |
606/0 |
تأثیر اوقات فراغت بر هویت جوانان |
088/0 |
413/2 |
016/0 |
تأثیر سن بر هویت جوانان |
055/0 |
476/3 |
000/0 |
تأثیر جنسیت بر هویت جوانان |
023/0 |
684/0 |
496/0 |
تأثیر تحصیلات بر هویت جوانان |
025/0- |
616/1- |
106/0 |
در جدول 8، تعدادی از معیارهای مهم برازش و تفسیر آنها و مقادیر مفروض مربوط به مدل معادلات ساختاری آمده است. میتوان گفت که بیشتر شاخصهای برازش مدل قابل قبول هستند. بنابراین مدل ترسیمشده، مدلی است که میتواند دادههای ما را با مدل نظری تطبیق دهد. به عبارت دیگر، این مدل نشان میدهد که دادههای تجربی ما می تواند تا حدود زیادی مدل نظری پژوهش را حمایت کند.
جدول 8: معیارهای برازش مدل و تفسیر برازش قابل قبول
معیار برازش مدل |
مقدار حاصل در مدل مفروض |
سطح قابل قبول |
تفسیر |
وضعیت پذیرش |
نیکویی برازش (GFI) |
81/0 |
0 (عدم برازش) تا 1 (برازش کامل) |
مقدار نزدیک به 59/0 منکسکننده یک برازش مطلوب است. |
قابل قبول |
نیکویی برازش اصلاحشده (AGFI) |
76/0 |
0 (عدم برازش) تا 1 (برازش کامل) |
مقدار نزدیک به 59/0 منکسکننده یک برازش مطلوب است. |
قابل قبول |
ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) |
094/0
|
کوچکتر از 80/0 |
مقدار کمتر از 80/0 یک برازش خوب را نشان میدهد. |
قابل قبول |
توکر لوئیس (TLI) |
60/0 |
0 (عدم برازش) تا 1 (برازش کامل |
مقدار نزدیک به 59/0 منکسکننده یک برازش مطلوب است. |
قابل قبول |
شاخص برازش هنجارشده(NFI) |
60/0 |
0 (عدم برازش) تا 1 (برازش کامل |
مقدار نزدیک به 59/0 منعکسکننده یک برازش مطلوب است. |
قابل قبول |
کای اسکوئر نسبی (CMIN/DF) |
553/4 |
1 تا 5 |
مقدار کمتر از 1 نشاندهنده ضعف برازش و مقدار بیشتر از 5 منعکسکننده نیاز به بهبود است. |
قابل قبول |
شاخص برازش هنجارشده مقتصد (PNFI) |
52/0 |
- |
بیشتر از 05/0 یا 06/0 |
قابل قبول |
شاخص برازش تطبیقی مقتصد (PCFI) |
55/0 |
- |
بیشتر از 05/0 یا 06/0 |
قابل قبول |
یحث و نتیجهگیری
پژوهش حاضر تلاشی در جهت بررسی تأثیرگذاری مؤلفههای سبک زندگی بر ابعاد هویتی جوانان استان آذربایجان غربی بود که نتایج آن نشان داد که هر دو بعد مصرفگرایی و اوقات فراغت بر ابعاد هویتی جوانان این استان اثرگذار هستند- هر چند این اثرات معنادار میباشند، اما در سطح ضعیفی قرار دارند. از سوی دیگر، بعد اوقات فراغت تأثیر بیشتری بر هویت جوانان دارد. به عبارت دیگر، میتوان گفت فعالیتهای فراغتی چون: رفتن به تئاتر، بهرهگیری از فعایتهای هنری و گشت و گذارهای شبانه و همنشینی با دوستان و همسالان به عنوان نمونههایی از فعالیتهای فراغتی، ابعاد هویتی جوانان این استان را تحت تأثیر قرار داده است. با توجه به یافتههای مربوط به آزمونهای متفاوت و مدل معادله ساختاری میتوان گفت فرضیه دوم این پژوهش تأیید میشود. در مورد فرضیه اول نیز گفتنی است هر چند بعد مصرفگرایی با هویت جوانان این استان در ارتباط بوده، اما با توجه به نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره و مدل معادله ساختاری و میزان نسبت بحرانی، اثر رگرسیونی و سطح معناداری، تنها بعد اوقات فراغت سبک زندگی بر هویت جوانان این استان اثرگذار بوده است. بر اساس آزمونهای آماری پیرسون و رگرسیون چند متغیره و مقدار تأثیر این متغیر بر هویت اجتماعی جوانان در مدلسازی معادله ساختاری میتوان گفت این متغیر تأثیر پایین و معناداری بر هویت جوانان دارد. همچنین نتایج این فرضیه با یافتههای پژوهش نقدی و همکاران (1397) با عنوان «جنسیت و شهر؛ مطالعه مصرفگرایی و بازتعریف هویت زنان دهه 50، 60 و 70 شهر اصفهان» در بعد مصرفگرایی، پور سلیمی و همکاران (1395) با عنوان «بررسی تأثیر جهان وطنگرایی بر نگرش نسبت به محصول داخلی به واسطه ملیگرایی مصرفکننده از دید تئوری هویت اجتماعی» در بعد مصرفگرایی، خواجه نوری و همکاران (1393) با عنوان «رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان شهر بندرعباس»، بحرانی و همکاران (1390) با عنوان «مقایسه جنسیتی رابطه رسانهها، هویت و سبک زندگی در بین جوانان»، رحمتآبادی و آقابخشی (1385) با عنوان «سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان»، پرات و همکاران (2021) و اقبال مولانا و همکاران (2020) همسوست و میتوان گفت که نتایج فرضیههای این پژوهش، یافتههای بیشنر مطالعات پیشینی که در این پژوهش یاد شد را تأیید میکند.
یافتهها نشان داد که سبک زندگی متغیری است که اثری ضعیف، اما معنادار بر هویت جوانان این استان داشته است، چرا که مؤلفههای این متغیر بر ابعاد مختلف هویت جوانان یهخصوص بعد جغرافیایی و سیاسی اثر گذار بوده است.
با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهادهای زیر ارائه میشود:
برای تقویت هویت اجتماعی در جامعه مورد مطالعه، ارزشدهی و تقویت عناصری چون: زبان، لهجه، پوشاک، غذاهای سنتی، بهره بردن از ظرفیتهای موجود در فرهنگ بومی و قومی و جلوگیری و دوری از تمسخر و تحقیر سبک زندگی قومیتهای مختلف از جمله مواردی است که میتواند سبک زندگی را در مورد هویت جوانان تقویت کند.
همچنین تولید فیلمهای سینمایی، سریالهای بومی و موسیقیهای محلی که ارزشهای قومی مردم این منطقه را بازنمایی کند نیز میتواند در شکلگیری هویت جوانان این استان اثرگذار باشد.
افزایش سواد رسانهای و برنامهریزی جهت آشنایی جوانان این استان با هویت ایرانی و شناختن هویت بیگانه نیز از اهمیت زیاد برخوردار است.
منابع
- بأومن، زیگمونت. (1396). اشارتهای پستمدرنیته. حسن چاوشیان. چاپ چهارم، تهران: نشر ققنوس
- بحرانی، شعله؛ سروش، مریم و حسینی، مریم. (1390). «مقایسه جنسیتی رابطه رسانهها، هویت و سبک زندگی در بین جوانان شیراز». فصلنامه مطالعات ملی. سال 12، شماره 3، صص 103- 120.
- تاجبخش، غلامرضا. (1392). «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر شکاف نسلها در شهرستان شوشت». فصلنامه توسعه اجتماعی. صص 32- 54.
- جنکینز، ریچارد. (1381). هویت اجتماعی. تورج یاراحمدی. تهران: نشر شیرازه
- خواجه نوری، بیژن؛ پرنیان، لیلا و همت، صغری. (1393). «مطالعه رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی (مورد مطالعه: جوانان شهر بندرعباس)». فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران. دوره 17، شماره 1، صص69- 94.
- رضوی زاده، نجم الدین. (1386). بررسی تأثیر مصرف رسانهها بر سبک زندگی ساکنان تهران. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- رحمت آبادی، الهام و آقابخشی، حبیب. (1385). «سبک زندگی و هویت جوانان». رفاه اجتماعی. سال 5، شماره 20، صص 235- 253.
- کاظمی، سمیه. (1395). «بررسی رابطه سبک زندگی و میزان سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی (مورد مطالعه: افراد 17- 47 ساله شهرستان دلفان)». پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
- کاستلز، مانوئل. (1385). عصر اطلاعات، قدرت و هویت. حسن چاوشیان. تهران: نشر طرح نو
- گیدنز، آنتونی. (1387). تجدد و تشخص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید.ناصر موفقیان. چاپ دوم، تهران: نشر نی
- لیوتار، ژان فرانسو. (1395). وضعیت پسمدرن: گزارشی درباره دانش. حسینعلی نوذر. چاپ ششم، تهران: نشر گام نو
- عباسی مقدم، حمیدرضا؛ اسماعیلی، محمدرضا و زرگر، طیبه السادات. (1400). «ارتباط مدل سبک زندگی، سواد رسانهای و هویت اجتماعی در سازمان ورزشی کشور». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. دوره 20، شماره 52، صص 29- 49.
- مرکز ملی آمار ایران. (1395). سرشماری نفوس و مسکن. amar.org.ir
- مهدی پور، حمیده. (1394). «سینمای اجتماعی ایران و بازنمایی سبک زندگی زنان در آن (مطالعه موردی: فیلم آتش بس)». فرهنگ پژوهش، شماره 22، صص 134- 161.
- مختارپور، مهدی. (1393). «طراحی مدل سنجش اطلاعاتی و نقش آن در تغییر الگوی زندگی مردم (مورد مطالعه: شهر تهران)». پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
- مهدوی کنی، سعید. (1386). «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی». فصلنامه تحقیقات فرهنگی. سال1، شماره 1.
- نقدی، اسدالله؛ معمار، ثریا و داستانی، مریم. (1397). «جنسیت و شهر؛ مطالعه مصرفگرایی و بازتعریف هویت زنان». فصلنامه مطالعه جامعه شناختی شهری. سال 8، شماره 26، صص 63- 92.
- نوذری، حسینعلی. (1385). «نگاهی تحلیلی به روند تحول مفهوم هویت در قالب ه گانههای هویت سنتی، مدرن و پست مدرن». فصلنامه مطالعات ملی. سال 7، شماره 2، صص 127- 148.
- Bruner, M. Balish, S. Forrest, C. Brow, S. (2017). “Tiesthat Bond: Youth Sport as a vehicle for Social Identity and Positive Youth Development”. Journal Research Quarterly for Exercise and Sport, DOI: 10.1080/02701367.2017.1296100.
- Iqbal Moulana, M. Sofyan, A. Zakiah, K. (2020). “Postmodern Life Style Construction”. Journal Education and Humanities Research, V. (562), pp: 84-95.
- . Nikezic, A. Trajkovic, J. Milovanovic, A. (2021). “Future Housing Identities: Designing in line with the contemporary sustainable urban Life style”. Journal buildings, V.(11), N(18), pp: 1-23. DOI.org/10.3390 buildings 11010018.
- Praet, S. Aelst, P. Erkel, P. Veeken, S. Martens, D. (2021). “Predictive modeling to study life style politics with Facebook like”. Journal EPJ Data Science, V.(10), N(50), pp: 1-25. https://doi.org/10.11.140/epjds/s13688-021-00305-7.
- Torkington, K. (2012). “Place and Life Style migration: the discursive construction of global place identity”. Journal nobilities, V.(7), N(1), pp: 1-27.