نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد تهرن جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 دانشیار مدیریت ورزشی، واحد تهرن جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 استادیار مدیریت ورزشی، واحد تهرن جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی با رویکرد دوگانه اشتیاق بود. پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری است و ازلحاظ هدف نیز جزو تحقیقات کاربردی محسوب میشود. جامعه آماری این تحقیق را تمام کاربران اپلیکیشن استراوا در ایران که در دو رشته دوچرخهسواری و دوومیدانی فعال بودند، تشکیل میدادند که با استفاده از نرمافزار جی پاور، 402 نفر با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. در این تحقیق از «مقیاس اشتیاق» والرند و همکاران (2003)، «تأثیرات اجتماعی» ولان و همکاران (2020) و «تحلیل رفتگی در زندگی» کپنهگان و همکاران (2005) استفاده شد.
نتایج نشان داد که منافع متقابل بر اشتیاق سازگار تأثیر مثبت معنادار دارد. شناخت بر اشتیاق افراطی تأثیر مثبت معنادار دارد. هنجارهای ذهنی بر منافع متقابل و شناخت تأثیر مثبت معنادار دارد. اشتیاق سازگار بر تحلیل رفتگی در زندگی در سطح 01/0 تأثیر منفی معنادار دارد. درحالی‌که اشتیاق افراطی بر تحلیلرفتگی در زندگی تأثیر معنادار ندارد. اشتیاق سازگار تأثیر منافع متقابل بر تحلیل رفتگی در زندگی را به‌طور کامل میانجیگری میکند. درحالی‌که اشتیاق افراطی در تأثیر شناخت بر تحلیلرفتگی در زندگی نقش میانجی معناداری ندارد. بر اساس نتایج بهدست آمده، برنامهریزی در جهت بهبود حالات خلقی و روانشناختی کاربران همچون بهبود حالات تحلیل رفتگی در زندگی لازم به نظر میرسد و در این مسیر بهرهگیری از کارشناسان مجرب و متخصص میتواند زمینه بهبود خدمات را بیش از پیش فراهم آورد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigating the social impact of sports apps on depression in life: a dual passion approach
نویسندگان [English]
- Mina Shakorian 1
- Reza NiKbaksh 2
- Taybeh Zargar 3
1 PhD student in Sports Management, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Sports Management, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Sports Management, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The study is to investigate the social impact of sports applications on depression in life with a dual approach of passion. It is a descriptive correlational research based on structural equation modeling and in terms of purpose is considered as an applied research. The statistical population consisted of all users of the Astrava application in Iran who were active in both cycling and athletics. The study used the Walrend et al. (2003) Passion Scale, the social impacts of Wallan et al. (2020) and the burnout in the lives of Copenhagen et al. (2005).
The results showed that mutual benefits were of a significant positive effect on adaptive desire. Cognition had a significant positive effect on extreme desire. Mental norms were of a significant positive effect on mutual benefits and cognition. Consistent desire was of a significant negative effect on burnout in life at the level of 0/01- while extreme desire had no significant effect on burnout in life. Consistent passion fully mediates the impact of reciprocal benefits on burnout in life. While extreme desire was of no significant mediating role in the effect of cognition on burnout in life.
Based on the obtained results, it seems necessary to plan to improve the mood and psychological states of users, such as improving the states of exhaustion in life, and in this way, the use of experienced and specialized experts can provide the field of service improvement even more.
کلیدواژه‌ها [English]
- social effects
- sports apps
- burnout in life
- passion
بررسی تأثیر اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی: رویکرد دوگانه اشتیاق
مینا شکوریان[1]
رضا نیکبخش[2]
طیبه سادات زرگر[3]
10.22034/SSYS.2022.2379.2712
تاریخ دریافت مقاله: 15/3/1401
تاریخ پذیرش مقاله:25/5/1401
مقدمه
تحلیلرفتگی به‌عنوان یکی از مسائل مهم و کلیدی در عرصه‌های مختلف زندگی، نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در عملکرد فردی و گروهی دارد (سونگ[4] و همکاران، 2021: 31). امروزه تحلیلرفتگی در زندگی هم میتواند ناشی از محیط پیرامون باشد و هم خود به‌عنوان یک پدیده میتواند بر محیط پیرامون تأثیرگذار باشد (چلی[5] و همکاران، 2021: 386). به عبارتی، تحلیلرفتگی در زندگی پدیده‌ای است که میتواند تمامی ابعاد فردی را تحت شعاع قرار دهد (گریبین و سمپلی[6]، 2021: 3). تحلیلرفتگی در زندگی یکی از مسائلی است که در محیط‌های ورزشی نیز کاملاً مشخص و مشهود میباشد؛ به‌طوری که امروزه تحلیلرفتگی در زندگی ورزشکاران به‌عنوان یک دغدغه و نگرانی سبب گردیده تا آسیب‌های جدی در عرصه‌های ورزشی شکل گیرد (ژانگ[7] و همکاران، 2021: 1899). مدیریت ورزشکاران در جهت جلوگیری از تحلیلرفتگی در زندگی به‌عنوان یک هدف کلیدی همواره موردتوجه محققان مختلفی بوده است و تلاش‌هایی در جهت جلوگیری از تحلیلرفتگی در زندگی ورزشکاران شکل‌گرفته و راهکارهای مختلفی در جهت جلوگیری از تحلیلرفتگی در زندگی ورزشکاران ایجاد شده است (چای[8] و همکاران، 2018: 3؛ بیکالهو و داکوستا[9]، 2018: 90؛ سورکیلا[10] و همکاران، 2020: 116؛ گربر[11] و همکاران، 2018: 1201).
یکی از راهکارهایی که همواره در محیط‌های ورزشی موردتوجه بوده، بحث استفاده از اپلیکیشنهای ورزشی است. اپلیکیشنهای ورزشی به‌عنوان یکی از نقاط عطف ورزش توانسته است تا نیروهای انگیزشی مناسبی را به محیط‌های ورزشی ارائه دهد و سبب گردد تا عملکرد ورزشکاران تحت شعاع قرار گیرد (یانگ[12] و همکاران، 2019: 151). بهرهگیری از اپلیکیشنهای ورزشی میتواند نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در موفقیت‌های ورزشی ورزشکاران داشته باشد (بیتریان[13] و همکاران، 2020: 366). شکل‌گیری اپلیکیشنهای ورزشی یکی از ابزارهای حمایتی در ورزش است (لی[14] و همکاران، 2017: 116). اگرچه روند توسعه اپلیکیشنهای ورزشی مطابق با رشد فناوری در سایر عرصه‌ها نمی‌باشد، اما به‌عنوان یک دغدغه کلیدی میتواند فوائد بی‌شماری را در عرصه‌های ورزشی ایجاد نماید (یانگ و همکاران، 2019: 151). در واقع، جایگاه اپلیکیشنهای ورزشی در عرصه‌های امروزی یک جایگاه ارزشمند است که باید به‌صورت جدی موردتوجه قرار گیرد (بایبونتی[15] و همکاران، 2021: 29).
اگرچه هدف اولیه و اصلی اپلیکیشنهای ورزشی کمک به ورزشکاران در جهت بهبود وضعیت ورزشی شان است، اما رونق آنان سبب گردیده تا امروزه به‌عنوان یک ابزار انگیزشی در میان ورزشکاران موردتوجه قرار گیرند. این مسئله به‌واسطه کارکردهای مطلوب اپلیکیشنهای ورزشی بر مسائل انگیزشی ورزشکاران میباشد که یکی از نیازهای روز و کلیدی ورزشکاران میباشد (لی و همکاران، 2017: 116). در میان انگیزش‌های ورزشکاران در جهت حضور در محیط‌های ورزشی، اشتیاق نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای دارد. اشتیاق به‌عنوان یک حس روانشناختی مثبت میتواند فوائد بی‌شماری را داشته باشد و به‌عنوان نیروی انگیزشی افراد جهت حضور در محیط‌های مختلف به شمار آید (کالو[16] و همکاران، 2010: 678).
والرند[17] و همکاران (2003) اشتیاق را تمایل شدید افراد نسبت به یک فعالیت تعریف کردهاند که افراد آن فعالیت را دوست دارند، مهم تلقی میکنند و زمان و انرژی خود را صرف آن مینمایند. مدل دوگانه اشتیاق[18]، دو مفهوم منفی و مثبت اشتیاق را نشان میدهد (پاراستاتیدو[19] و همکاران، 2012: 121): اشتیاق افراطی[20] زمانی ایجاد میشود که فرد برای شرکت در فعالیت موردعلاقه‌اش فشارهای درونی را احساس میکند و درواقع خارج از کنترل فرد است. وقتی اشتیاق افراطی در فرد ایجاد میشود، فرد برای شرکت در فعالیتی که آن را مهم و لذتبخش تلقی میکند، تمایل غیرقابل‌کنترلی دارد. این اشتیاق نشان میدهد که فرد تحت کنترل فعالیتی است که به آن فعالیت اشتیاق دارد. از سوی دیگر، اشتیاق سازگار[21] (هماهنگ) نیز زمانی ایجاد میشود که فرد برای شرکت در یک فعالیت احساس آزادی میکند و هیچگونه اجبار یا فشاری را برای ادامه دادن فعالیت احساس نمینماید (والرند و همکاران، 2003: 757). اشتیاق سازگار از درونیسازی خودتعیین[22] فعالیت در هویت فرد ناشی میشود. این فرآیند درونیسازی، سازه فردی جدید را ایجاد میکند که میتواند طوری درونیسازی شود که با سایر ارکان هویت و شخصیت فرد همسویی داشته باشد (ریان و دسی[23]، 2000: 55). وقتی افراد اشتیاق سازگار دارند، برای شرکت در فعالیت، تمایل غیرقابل‌کنترلی را تجربه نمیکنند، بلکه به‌صورت کاملاً آزادانه آن را انتخاب میکنند. این اشتیاق نشان‌دهنده جنبه مثبت اشتیاق است که فرد فعالیتی را که به آن اشتیاق دارد، کنترل میکند. افرادی که دارای اشتیاق افراطی هستند برای دستیابی به پیامدهای خاص فعالیت موردعلاقه‌شان مانند شناخت اجتماعی[24] و افزایش عزت‌نفس[25] و برای شرکت در آن فعالیت احساس اجبار و فشار میکنند. درحالی‌که افراد دارای اشتیاق سازگار به‌جز لذت حاصل از خود فعالیت هیچ پیامدی را از شرکت در آن انتظار ندارند (والرند و همکاران، 2003: 757). توجه به اشتیاق میتواند حضور افراد در محیط‌های ورزشی را همراه با تعهد و پشتکار مناسب همراه سازد و فوائد بی‌شماری را در محیط‌های ورزشی ایجاد نماید (والرند[26] و همکاران، 2006: 757).
در تحقیقات مختلفی به این مسئله اشاره شده است. انگوستا و همکاران (2020) نشان دادند که بهرهگیری از اپلیکیشنهای ورزشی میتواند نقش انگیزشی در ابعاد ورزشی داشته باشد. یانگ و همکاران (2019) نیز به کارکردهای ورزشی اپلیکیشنهای ورزشی اشاره داشتند. این در حالی است که یکی از نگرانی‌های مهم در حوزه ورزش بحث تحلیلرفتگی از زندگی میباشد که به‌صورت جدی موردبررسی قرار نگرفته است (گریبین و سمپلی، 2021: 3). از طرفی لوپژ[27] و همکاران (2020) دریافتند که اشتیاق سازگار بر تحلیلرفتگی تأثیر منفی معنادار داشت- درحالی‌که اشتیاق افراطی بر تحلیل رفتگی تأثیر مثبت معنادار داشت. ولان و کلوهسی[28] (2020) نیز مشخص نمودند که مزایای دوجانبه مثبت حاصل از استفاده از اپلیکیشن ورزشی بر اشتیاق سازگار تأثیر مثبت معنادار دارد، درحالی‌که مزایای شناختی بر اشتیاق افراطی تأثیر مثبت معناداری داشت. علاوه بر این، اشتیاق سازگار بر تحلیلرفتگی در زندگی تأثیر منفی و اشتیاق افراطی بر تحلیل رفتگی تأثیر مثبت داشت. اگرچه تحقیقاتی در این زمینه به انجام رسیده است، اما نیاز به تحقیقات جامع به‌خصوص در فضای ورزشی کشور ایران درک می‌گردد.
نبود تحقیقات جامع در مورد کارکردهای اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی ورزشکاران و عدمتوجه به کارکردهای اشتیاق سبب گردیده است تا امروزه تلاش‌های گسترده‌ای برای جلوگیری از تحلیلرفتگی در زندگی صورت نگیرد. این در حالی است که یکی از مسائل مهم در جهت شکل‌گیری تحلیل رفتگی در زندگی مسائل محیطی میباشد که به نظر میرسد ورزش میتواند نقش مهمی در متنوع سازی این محیط برای ورزشکاران ایجاد نماید. خلا تحقیقاتی در زمینه نقش تأثیرات اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی سبب گردیده است تا امروزه دغدغه علمی و عملی در مورد بهبود وضعیت تحلیلرفتگی در زندگی ایجاد نگردد. از منظر علمی این خلا منجر به نبود شواهد علمی و افزایش ابهامات در این مورد شده است. همچنین از منظر عملی نیز این خلا تحقیقاتی سبب گردیده تا راهکارهای علمی در جهت مقابله با تحلیلرفتگی در زندگی متناسب با نیازها و شرایط موجود محیطی در دست نباشد.
بر پایه آمارها، جمعیتی 24 میلیونی در قالب اپلیکیشنها و شبکههای اجتماعی علایق و لحظههای مختلف زندگی شان را از طریق تلفن همراه هوشمند با دوستان و دیگر کاربران به اشتراک میگذارند و ارتباطات جدیدی را تجربه میکنند (کریمی و همکاران، 2021). باوجود چنین تغییراتی، اما دانش محققان علوم ورزشی نسبت به اثرات آنها بر ابعاد مختلف زندگی اندک است. باتوجه به نتایج تحقیقات پیشین و نو بودن روند بررسی اثرات اپلیکیشنها بر ابعاد مختلف زندگی بهویژه تحلیلرفتگی، کمتر تحقیقی در کشور به طور خاص به بررسی اثرات اپلیکیشنها بر حالات خلقی و روانشناختی پرداخته است و انجام پژوهش در این زمینه لازم به نظر میرسد. از طرفی در چند سال اخیر، با افزایش تعداد نرم اپلیکیشنهای کاربردی مرتبط با علوم ورزشی و سلامتی، استقبال گروههای مختلف جامعه از این نرمافزارهای کاربردی رو به افزایش گذاشته و نقش آنها در تغییر رفتارهای مرتبط با سبک زندگی کاربران چشم‌گیر بوده است (مک کی[29] و همکاران، 2019). یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش مقبولیت نرم افزارهای کاربردی مرتبط با علوم ورزشی در بین افراد جوامع مختلف، توانایی این نرم‌افزارها در ارضای نیازهای انگیزشی کاربران خود میباشد. بسیاری از محققان بر این باور هستند که طراحان، سازندگان و توسعهدهندگان نرم افزارهای کاربردی مرتبط با علوم ورزشی باید درک مناسبی از نیازهای ترغیب کننده کاربران به استفاده از این نرم‌افزارها داشته باشند. توجه به نیازهای کاربران مانند خودمدیریتی، تعیین هدف، خودآگاهی و ارزیابی شخصی میتواند به پذیرش این نرم‌افزارها منجر شود و تمایل به استفاده از آنها را افزایش دهد که این امر پیامدهای مثبتی را برای سازندگان و همچنین استفادهکنندگان به همراه دارد(جفری[30] و همکاران، 2019). با وجود این، شناسایی عوامل موثر بر استفاده از نرمافزارهای کاربردی مرتبط با علوم ورزشی در بین کاربران آنها موضوعی بسیار پیچیده است؛ چرا که عوامل مؤثر در استفاده از چنین نرم‌افزارهایی در بین گروههای مختلف جامعه متفاوت و متنوع میباشد و این امر طراحی و ساخت این نرمافزارهای کاربردی را با محدودیت‌هایی مواجه می‌سازد. از سوی دیگر، با وجود آن‌که نتایج بسیاری از تحقیقات انجام شده در زمینه نرم افزارهای کاربردی موبایلی مرتبط با علوم ورزشی نشان دهنده پتانسیل قابل توجه این نرم‌افزارها در ارتقای سلامتی و بهبود سبک زندگی افراد هستند و میزان استفاده از آنها در حال افزایش است، اما در حال حاضر میزان پذیرش و تمایل به استفاده از این نرم افزارهای کاربردی ورزشی متناسب با تعداد آنها، در بین افراد جوامع مختلف در حد مطلوبی قرار ندارد که یکی از مهم‌ترین دلایل آن، نگرانی و تردید کاربران در مورد ویژگیهای این نرم افزارهای کاربردی ورزشی میباشد (جفری و همکاران، 2019). این مسئله سبب گردیده است تا تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش تأثیرات اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی: رویکرد دوگانه اشتیاق، سعی در پاسخ به این سؤال داشته باشد:
آیا اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی با توجه به رویکرد دوگانه اشتیاق تأثیرگذار می‌باشند؟
روش‌شناسی پژوهش
پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری است و ازلحاظ هدف نیز جزو تحقیقات کاربردی محسوب میشود. داده‌های این تحقیق به‌صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری این تحقیق را تمام کاربران اپلیکیشن استراوا در ایران که در دو رشته دوچرخهسواری و دوومیدانی فعال بودند، تشکیل میدادند که تعداد مشخص و آماری از تعداد گروهها در اپلیکیشن ارائه نشده است. لذا به‌منظور تعیین حجم نمونه لازم و مطلوب برای تعیین تأثیر متغیرهای مستقل و میانجی بر متغیر وابسته، از نرمافزار جی پاور[31] نسخه 1/3 استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل قدرت نشان داد که نمونه آماری این تحقیق با در نظر گرفتن ضریب تأثیر[32] 05/0 طبق قرارداد ضریب تأثیر کوهن[33] (1990) با اندازه کوچک و خطای آلفای[34] 05/0 و توان[35] 95/0 به‌منظور رسیدن به سطح توان دقیق 95/0، به تعداد 402 نفر است. نمونههای آماری با استفاده از روش نمونهگیری دردسترس انتخاب شدند. شکل 1 ، نتایج خروجی مربوط به نرمافزار فوق را نشان میدهد:
شکل 1: حجم نمونه تحقیق
ابزار تحقیق حاضر شامل پرسشنامه‌های استاندارد زیر بود:
جدول 1: پرسشنامه اشتیاق به فعالیت بدنی والرند و همکاران (2003)
|
مقیاس ارزیابی |
تعداد سؤالات |
ابعاد |
پایایی و روایی |
|
هفت درجهای لیکرت از کاملاً مخالفم (1) تا کاملاً موافقم (7) |
14 |
اشتیاق سازگار (سؤالات 1، 3، 5، 6، 8 و 10) |
تأیید پایایی و روایی توسط جعفری سیاوشانی، نیکبخش و صفانیا (۱۳۹۷) |
|
اشتیاق افراطی(سؤالات 2، 4، 7، 9، 11 و 12) |
جدول 2: پرسشنامه تأثیرات اجتماعی ولان و همکاران (2020)
|
مقیاس ارزیابی |
تعداد سؤالات |
ابعاد |
پایایی |
|
پنج درجهای لیکرت از کاملاً مخالفم (1) تا کاملاً موافقم (5) |
12 |
شناخت(1 تا 3) |
تأیید پایایی توسط ولان و همکاران (2020) |
|
مزایای دوجانبه(4 تا 7) هنجارهای ذهنی(8 تا 12) |
جدول 3: پرسشنامه تحلیل رفتگی در زندگی کپنهگان و همکاران (2005)
|
مقیاس ارزیابی |
تعداد سؤالات |
ابعاد |
پایایی |
|
هفت درجهای لیکرت از کاملاً مخالفم (1) تا کاملاً موافقم (7) |
5 |
ندارد |
تأیید پایایی توسط ولان و همکاران (2020) |
به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌های تحقیق حاضر از روش معادلات ساختاری استفاده گردید. تمامی روند تجزیه‌وتحلیل تحقیق، در قالب نرمافزار SPSS نسخه 20 و PLS نسخه 3 انجام گرفت.
یافتههای پژوهش
نتایج توصیفی مربوط به نمونههای پژوهش در جدول 4 آورده شده است:
جدول 4: توصیف ویژگیهای جمعیتشناختی نمونههای پژوهش
|
متغیرها |
دامنه سنی |
فراوانی |
درصد |
|
سن |
20 سال و کمتر |
37 |
2/9 |
|
21 تا 25 سال |
32 |
0/8 |
|
|
26 تا 30 سال |
61 |
2/15 |
|
|
31 تا 35 سال |
102 |
4/25 |
|
|
36 تا 40 سال |
90 |
4/22 |
|
|
41 تا 45 سال |
52 |
9/12 |
|
|
بالای 45 سال |
28 |
0/7 |
|
|
جنسیت |
مرد |
325 |
8/80 |
|
زن |
77 |
2/19 |
|
|
رشته ورزشی |
دو و میدانی |
207 |
5/51 |
|
دوچرخه سواری |
195 |
5/48 |
|
|
سابقه ورزشی |
زیر 5 سال |
121 |
1/30 |
|
6 تا 10 سال |
143 |
6/35 |
|
|
11 تا 15 سال |
42 |
4/10 |
|
|
بالای 15 سال |
96 |
9/23 |
|
|
سابقه استفاده از اپلیکیشن استراوا |
زیر 1 سال |
174 |
3/43 |
|
2 سال |
105 |
1/26 |
|
|
3 سال |
65 |
2/16 |
|
|
4 سال |
34 |
5/8 |
|
|
5 سال |
24 |
0/6 |
با توجه به نتایج شاخص چولگی و کشیدگی، توزیع داده‌های تحقیق حاضر نرمال نبود و این مسئله سبب گردید تا جهت انجام روش معادلات ساختاری از نرمافزارهای واریانسمحور ازجمله PLS استفاده شود. شکل 1 و 2 مدل تحقیق در حالت بار عاملی و تی را نشان میدهد:
شکل 2: مدل اندازه گیری
شکل 3: ضرایب معنی‌داری t مدل تحقیق
جدول 5: اطلاعات مربوط به مدل تحقیق
|
روابط |
تأثیر |
تی |
وضعیت |
|
هنجارهای ذهنی بر منافع متقابل |
582/0 |
541/14 |
تأیید |
|
هنجارهای ذهنی بر شناخت |
568/0 |
265/12 |
تأیید |
|
منافع متقابل بر اشتیاق سازگار |
331/0 |
979/6 |
تأیید |
|
شناخت بر اشتیاق افراطی |
296/0 |
449/6 |
تأیید |
|
اشتیاق سازگار بر تحلیلرفتگی از زندگی |
219/0- |
079/3 |
تأیید |
|
اشتیاق افراطی بر تحلیلرفتگی از زندگی |
038/0 |
469/0 |
عدم‌تأیید |
|
تاب‌آوری بر تحلیلرفتگی از زندگی |
202/0- |
792/3 |
تأیید |
|
تحریک‌پذیری بر تحلیلرفتگی از زندگی |
265/0 |
932/4 |
تأیید |
همان‌طور که نتایج تحقیق نشان داد هنجارهای ذهنی بر منافع متقابل (582/0= تأثیر؛ 541/14= تی)، هنجارهای ذهنی بر شناخت (568/0= تأثیر؛ 265/12= تی)، منافع متقابل بر اشتیاق سازگار (331/0= تأثیر؛ 979/6= تی)، شناخت بر اشتیاق افراطی (296/0= تأثیر؛ 449/6= تی)، اشتیاق سازگار بر تحلیلرفتگی از زندگی (219/0- = تأثیر؛ 079/3= تی)، تاب‌آوری بر تحلیل رفتگی از زندگی (202/0- = تأثیر؛ 792/3= تی) و تحریک‌پذیری بر تحلیلرفتگی از زندگی (265/0= تأثیر؛ 932/4= تی) تأثیر معناداری دارد. جدول 6، شاخص برازش مدل را به نمایش گذاشته است:
جدول 6: شاخص‌های برازش مدل تحقیق
|
سازهها |
آلفای کرونباخ |
rho_A |
پایایی ترکیبی |
میانگین واریانس مستخرج (AVE) |
ضریب تعیین |
||
|
اشتیاق افراطی |
83/0 |
88/0 |
87/0 |
55/0 |
088/0 |
||
|
اشتیاق سازگار |
81/0 |
82/0 |
86/0 |
52/0 |
110/0 |
||
|
تاب‌آوری |
78/0 |
74/0 |
83/0 |
56/0 |
- |
||
|
تحریک‌پذیری |
81/0 |
90/0 |
86/0 |
61/0 |
- |
||
|
تحلیلرفتگی در زندگی |
81/0 |
82/0 |
87/0 |
57/0 |
063/0 |
||
|
شناخت |
88/0 |
89/0 |
92/0 |
74/0 |
323/0 |
||
|
منافع متقایل |
91/0 |
91/0 |
94/0 |
80/0 |
338/0 |
||
|
هنجارهای ذهنی |
90/0 |
90/0 |
93/0 |
77/0 |
- |
||
مطابق با شاخص‌های منتخب، مشخص گردید که مدل تحقیق حاضر از برازش مناسبی برخوردار میباشد. همچنین برای بررسی برازش مدل از شاخص GOF استفاده میشود. برای بهدست آوردن برازش مدل در ابتدا باید میانگین مقدار اشتراکی متغیر وابسته (063/0) و سپس میانگین مقدار ضریب تعیین متغیر وابسته (774/0) را در نظر گرفت و سپس این مقادیر را در فرمول زیر گذاشت:
GOF=
GOF=
GOF=
GOF=0.220
درنتیجه مقدار شاخص GOF برابر است با 220/0 که این عدد با توجه به سه مقدار 01/0، 25/0 و 41/0 به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF، حاکی از برازش کلی متوسط میباشد.
بحث و نتیجه‌گیری
اهمیت و جایگاه تحلیلرفتگی در زندگی به‌خصوص در میان ورزشکاران سبب گردیده است تا تلاش‌هایی در جهت کاهش میزان این پدیده در میان ورزشکاران انجام گردد. اگرچه تلاش‌هایی در جهت بهبود وضعیت محیطی و فردی ورزشکاران انجام شده است، اما روندهای مثبت‌تری در این زمینه باید انجام گردد؛ به‌صورتی که بتوان مسیر علمی و مدون‌تری برای کاهش تحلیلرفتگی در زندگی ورزشکاران ایجاد نمود. با توجه به کاربردها و کارکردهای اپلیکیشنهای ورزشی بر محیط ورزشکاران و همچنین کارکردهای اشتیاق، تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش تأثیرات اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی بر تحلیلرفتگی در زندگی: رویکرد دوگانه اشتیاق طراحی و اجرا گردید.
نتایج تحقیق حاضر نشان داد که منافع متقابل بر اشتیاق سازگار تأثیر مثبت معنادار دارد. شناخت بر اشتیاق افراطی تأثیر مثبت معنادار دارد. هنجارهای ذهنی بر منافع متقابل و شناخت تأثیر مثبت معنادار دارد. اشتیاق سازگار بر تحلیل رفتگی در زندگی در سطح 01/0 تأثیر منفی معنادار دارد. درحالی‌که اشتیاق افراطی بر تحلیلرفتگی در زندگی تأثیر معنادار ندارد. اشتیاق سازگار تأثیر منافع متقابل بر تحلیلرفتگی در زندگی را به‌طور کامل میانجیگری میکند. درحالی‌که اشتیاق افراطی در تأثیر شناخت بر تحلیلرفتگی در زندگی نقش میانجی معناداری ندارد. به عبارتی، توجه به اشتیاق سازگار میتواند منجر به کاهش تحلیلرفتگی در زندگی ورزشکاران گردد. در تحقیقات مختلفی به این مسئله اشاره شده است. انگوستا و همکاران (2020) مشخص نمودند که بهرهگیری از اپلیکیشنهای ورزشی میتواند نقش انگیزشی در ابعاد ورزشی داشته باشد. یانگ و همکاران (2019) نیز به کارکردهای ورزشی اپلیکیشن های ورزشی اشاره داشتند. این در حالی است که یکی از نگرانی‌های مهم در حوزه ورزش بحث تحلیلرفتگی در زندگی میباشد که به‌صورت جدی موردبررسی قرار نگرفته است (گریبین و سمپلی، 2021: 3). از طرفی لوپژ و همکاران (2020) مشخص نمودند که اشتیاق سازگار بر تحلیلرفتگی تأثیر منفی معنادار داشت. درحالی‌که اشتیاق افراطی بر تحلیلرفتگی تأثیر مثبت معنادار داشت. ولان و کلوهسی (2020) نیز دریافتند که مزایای دوجانبه مثبت حاصل از استفاده از اپلیکیشن ورزشی بر اشتیاق سازگار تأثیر مثبت معنادار دارد درحالی‌که مزایای شناختی بر اشتیاق افراطی تأثیر مثبت معناداری داشت. علاوه بر این، اشتیاق سازگار بر تحلیلرفتگی در زندگی تأثیر منفی و اشتیاق افراطی بر تحلیلرفتگی تأثیر مثبت داشت. بدون شک اگرچه تحقیقاتی در این زمینه به انجام رسیده است، اما نیاز به تحقیقات جامع به‌خصوص در فضای ورزشی کشور ایران درک می‌گردد.
یافتههای دیگر نشان داد که اشتیاق سازگار در تأثیر منافع متقابل بر تحلیلرفتگی در زندگی در سطح 01/0 نقش میانجی معناداری دارد. در تفسیر این یافته میتوان چنین اذعان داشت که اهمیتی که یک کاربر برنامه تناسب‌اندام به جنبه‌های تأثیرات اجتماعی سیستم میدهد به‌طور مستقیم بر ادراک او از تحلیلرفتگی زندگی نمیتواند مؤثر باشد. بنابراین میتوان چنین استنباط کرد که رابطه بین تأثیرات اجتماعی و تحلیلرفتگی زندگی غیرمستقیم است و نوع اشتیاقی که یک کاربر برنامه تناسب‌اندام به ورزش دارد به‌عنوان یک متغیر واسطه عمل میکند که این امر در اشتیاق سازگار مورد تأیید قرارگرفته و افرادی که دارای اشتیاق سازگار نسبت به فعالیت بدنی هستند، میتوانند تحلیلرفتگی در زندگی را تعدیل سازند. بارکلی[36] و همکاران (2020) پژوهشی با عنوان «رابطه بین استفاده از اپلیکیشن تناسب‌اندام و رفتارهای فعالیت بدنی با نقش میانجی هویت ورزشی» انجام دادند. در این تحقیق 310 دانشجو شرکت کردند و نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد که استفاده از اپلیکیشنهای تناسب‌اندام برافزایش میزان فعالیت بدنی تأثیر مثبت معنادار دارد. هوگبرگ[37] و همکاران (2019) پس از بررسی‌های خود پی بردند که گیمفیکیشن بر تجربیات لذت جویانه فعالیت تأثیر مثبت معنادار دارد. در این راستا، ولان و همکاران (2020) پژوهشی با عنوان «چطور ابعاد اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی میتواند بهزیستی را توسعه و شکل دهد: مدل دوگانه رویکرد اشتیاق» انجام دادند. در این تحقیق 272 نفر از دوچرخهسوارانی که کاربر اپلیکیشن استراوا بودند، شرکت کردند و نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد که اشتیاق سازگار تأثیر منافع متقابل بر تحلیلرفتگی در زندگی به‌طور کامل میانجیگری میکند. بنابراین، یافتههای این بخش با نتایج تحقیق ولان و همکاران (2020) همسو میباشد.
نتایج دیگر این تحقیق نشان داد که اشتیاق افراطی در تأثیر شناخت بر تحلیلرفتگی در زندگی نقش میانجی معناداری ندارد. این بدان مفهوم است که نوع اشتیاق افراد به فعالیت بدنی و به‌طور ویژه اشتیاق افراطی نمیتواند تأثیر شناخت بر تحلیلرفتگی را تحت تأثیر قرار دهد. برخلاف یافتههای این تحقیق، نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری پژوهش ولان و همکاران (2020) با عنوان «چطور ابعاد اجتماعی اپلیکیشنهای ورزشی میتواند بهزیستی را توسعه و شکل دهد: مدل دوگانه رویکرد اشتیاق» بر روی 272 نفر از دوچرخهسوارانی که کاربر اپلیکیشن استراوا بودند، نشان داد که اشتیاق افراطی تأثیر شناخت بر تحلیلرفتگی در زندگی به‌طور کامل میانجیگری میکند. بنابراین، یافتههای این بخش با نتایج تحقیق ولان و همکاران (2020) ناهمسو میباشد. از دلایل احتمالی این ناهمسویی میتوان به تفاوت فرهنگی جوامع مختلف اشاره کرد.
با توجه به نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می‌گردد تا کاربران اپلیکیشن استراوا با تشکیل گروههای مختلف و به اشتراکگذاری دستاوردهای ورزشی و افزایش تعاملات اجتماعی، میزان اشتیاق سازگار افراد را بهبود بخشند. همچنین پیشنهاد می‌گردد تا کاربران اپلیکیشن استراوا از طریق توجه به دستاوردهای ورزشی سایر همتیمیها، تجربیات و عواطف مثبت را در آنها ایجاد کنند. با توجه به نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می‌گردد تا کاربران اپلیکیشن استراوا با بکارگیری راهبردهای مقابلهای از بروز اشتیاق افراطی جلوگیری کنند. همچنین کاربران استراوا با طراحی یک برنامه ورزشی مدون و سازگار کردن تمرینات ورزشی با سایر ابعاد زندگی، میزان اشتیاق سازگار را بهبود بخشند. در عین حال برنامهریزی در جهت بهبود حالات خلقی و روانشناختی کاربران همچون بهبود حالات تحلیلرفتگی در زندگی و ارتقای مثبت اندیشی لازم به نظر می رسد و در این مسیر بهره گیری از کارشناسان مجرب و متخصص میتواند زمینه بهبود خدمات را بیش از پیش فراهم آورد. گفتنی است که کاربران اپلیکیشن استراوا را گروههای مختلف جنسی و سنی تشکیل میدهند. لذا سطحبندی و کاربردی نمودن مفاهیم موجود برای هر گروه و ارائه مطالب اختصاصی میتواند زمینه دستیابی به اهداف را در مدیریت این اپلیکیشنها فراهم و بهره گبری متناسب با نیاز را برای کاربران به همراه داشته باشد.
منابع
- Angosto, S., García-Fernández, J., Valantine, I., & Grimaldi-Puyana, M. (2020). “The intention to use fitness and physical activity apps: a systematic review”.Sustainability, 12(16), 6641.
- Barkley, J. E., Lepp, A., Santo, A., Glickman, E., & Dowdell, B. (2020). “The relationship between fitness app use and physical activity behavior is mediated by exercise identity”. Computers in Human Behavior, 108, 106313.
- Baubonytė, S., Deliautaitė, K., Narkevičienė, K. M., & Valantinė, I. (2021). “The Use of Sports Apps for Engaging in Physical Activity”. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 2(121), 28-33.
- Bicalho, C. C. F., & Da Costa, V. T. (2018). “Burnout in elite athletes: a systematic review”.Cuadernos de Psicología Del Deporte, 18(1), 89-102.
- Bitrián, P., Buil, I., & Catalán, S. (2020). “Gamification in sport apps: the determinants of users' motivation”.European Journal of Management and Business Economics. 29 (3), 365-381.
- Calvo, T. G., Cervelló, E., Jiménez, R., Iglesias, D., & Murcia, J. A. M. (2010). “Using self-determination theory to explain sport persistence and dropout in adolescent athletes”. The Spanish journal of psychology, 13(2), 677-684.
- Cheli, S., Zagonel, V., Oliani, C., Blasi, L., & Fioretto, L. (2021). “Is burnout affecting life satisfaction in oncologists? The moderating role of family concerns in an Italian sample”. Psycho‐Oncology, 30(3), 385-391.
- Chyi, T., Lu, F. J. H., Wang, E. T., Hsu, Y. W., & Chang, K. H. (2018). Prediction of life stress on athletes’ burnout: the dual role of perceived stress. PeerJ, 6, e4213.
- Gerber, M., Best, S., Meerstetter, F., Walter, M., Ludyga, S., Brand, S., & Gustafsson, H. (2018). “Effects of stress and mental toughness on burnout and depressive symptoms: A prospective study with young elite athletes”. Journal of Science and Medicine in Sport, 21(12), 1200-1205.
- Gribben, L., & Semple, C. J. (2021). “Factors contributing to burnout and work-life balance in adult oncology nursing: an integrative review”. European Journal of Oncology Nursing, 50, 1-8.
- Högberg, J., Ramberg, M. O., Gustafsson, A., & Wästlund, E. (2019). “Creating brand engagement through in-store gamified customer experiences”.Journal of Retailing and Consumer Services, 50, 122-130.
- Lee, S., Kim, S., & Wang, S. (2017). Motivation factors influencing intention of mobile sports apps use by applying the unified theory of acceptance and use of technology (UTAUT). 29(2), 115–127
- Parastatidou, Irini S.; Doganis, Georgios; Theodorakis, Yannis; & Vlachopoulos, Symeon P. (2012). “Exercising with Passion: Initial Validation of the Passion Scale in Exercise”. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 16(2), 119-134.
- Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). “Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions”. Contemporary educational psychology, 25(1), 54-67.
- Song, Y., Jia, Y., Sznajder, K., Ding, J., & Yang, X. (2021). “Recovery experiences mediate the effect of burnout on life satisfaction among Chinese physicians: a structural equation modeling analysis”. International Archives of Occupational and Environmental Health, 94(1), 31-41.
- Sorkkila, M., Ryba, T. V., Selänne, H., & Aunola, K. (2020). “Development of school and sport burnout in adolescent student‐athletes: A longitudinal mixed‐methods study”. Journal of research on adolescence, 30, 115-133.
- Vallerand, Robert J.; Blanchard, Céline; Mageau, Geneviève A.; Koestner, Richard; Ratelle, Catherine; Léonard, Maude; Gagné, Marylène; & Marsolais, Josée. (2003). “Les passions de l’âme: On obsessive and harmonious passion. Journal of Personality and Social Psychology, 85(4), 756-767.
- Whelan, E., & Clohessy, T. (2020). How the social dimension of fitness apps can enhance and undermine wellbeing: A dual model of passion perspective”. Information Technology & People. 34 (1), 68-92.
- Yang, C. C., Tang, K. Y., Sia, W. Y., & Chang, J. H. (2019). “Exploring the Relationship of Sports APPs Users' Motivation, Goal Orientation and Exercise Involvement among College Students in Taiwan”. In Proceedings of the 2019 3rd International Conference on Education and Multimedia Technology (pp. 150-155).
- Zhang, C. Q., Li, X., Chung, P. K., Huang, Z., Bu, D., Wang, D., & Si, G. (2021). “The effects of mindfulness on athlete burnout, subjective well-being, and flourishing among elite athletes: A test of multiple mediators”.Mindfulness, 12(8), 1899-1908.
- Karimi, Behzad, Delavar, Ali, Farhani, Ali Akbar. (2021). “Instagram: the new experience of seeing and being seen and its consequences”. Media Quarterly, 32(1), 29-51. doi: 10.22034/bmsp.2021.132232
- McKay, F.H., Wright, A., Shill, J., Stephens, H., & Uccellini, M.(2019). Using health and well-being apps for behavior change: A systematic search and rating of apps. JMIR MHealth and Uhealth. 7(7), 1–11.
- Jefrey, B., Bagala, M., Creighton, A., Leavey, T., Nicholls, S., Wood, C., Longman, J., Barker, J., & Sabrina, P. (2019). “Mobile phone applications and their use in the self-management of Type 2 Diabetes Mellitus: a qualitative study among app users and non-app users”. Diabetology & Metabolic Syndrome.
)