نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مدیریت ورزشی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 استاد گروه مدیریت ورزشی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 استاد گروه مدیریت ورزشی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
4 استادیار گروه مدیریت ورزشی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی توسعه سطح قهرمانی ورزش اسکیت در ایران است. روش تحقیق این پژوهش از منظر ماهیت دادهها، از نوع کیفی نظریه داده‌بنیاد با رویکرد اشتراوس و کوربین (2008)، از منظر روش گردآوری دادهها، توصیفی- پیمایشی و از منظر هدف، بنیادی بود. برای جمعآوری دادهها از مصاحبه‌های عمیق هدفمند با 25 نفر از مدیران ورزشی (دارای حداقل 5 سال سابقه مدیریتی مرتبط با اسکیت)، مربیان و ورزشکاران (دارای حداقل 5 سال سابقه فعالیت حرفهای یا نیمه‌حرفه‌ای اسکیت) استفاده شد. روایی محتوایی ابزار مصاحبه با استفاده از نظر متخصصان(4 پژوهشگر خبره) و پایایی از طریق کدگذاری مجدد مورد تایید قرار گرفت(87/0=α). در نهایت پس از 25 مصاحبه، اشباع نظری حاصل و دادهها از طریق سه مرحله کدگذاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و الگوی نهایی تدوین شد. یافته‌ها نشان داد دو مفهوم «ارزشمندی» و « فراموششدگی» به‌عنوان پدیده مرکزی و2 مقوله «عوامل سازمان‌محور» و «عوامل شغلمحور» در قالب شرایط علی نقش‌آفرینی میکنند. عواملی که موجب پیدایش مقوله مرکزی یعنی «فراموششدگی»، «ارزشمندی» میشوند عبارت‌اند از: عوامل سازمان‌محور و عوامل شغلمحور. پس مسئولان امر با توجه به شرایط مداخلهگر، عوامل سیستمی و شرایط بستر شامل میزان وابستگی، حمایت دولتی و رهبری استثنایی، دو نوع کنش و واکنش با عنوان واکنشهای راهبردی شامل حرفهایسازی و جلب حمایت و واکنشهای مرسومی شامل توسعه ناپایدار در‌پیش رو خواهند داشت که پیامد توسل به این راهبردها منجر به اثربخشی تولید و یا بنبستانگاری در سطح قهرمانی اسکیت خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Designing a development model for the championship level of figure skating in Iran.
نویسندگان [English]
- BAHMAN Mohammadrezaei 1
- mahvash noorbakhsh 2
- Parivash Nourbakkhsh 3
- Seyednemat Khalifeh Khalifeh 4
1 PhD student, Sports Management Department, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Professor of Department of Sport Management, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
3 Professor of Department of Sport Management, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
4 Assistant Professor, Department of Sports Management, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]
The research is to design a model for the development of championship level of figure skating in Iran. The research method was from the qualitative type of foundational data theory with the approach of Strauss and Corbin (2008), from the perspective of the descriptive-survey data collection method and the perspective of the fundamental goal. To collec the data, targeted in-depth interviews with 25 sports managers (with at least 5 years of managerial experience related to skating), coaches, and athletes (with at least 5 years of professional or semi-professional skating experience) were used. The content validity of the interview tool was confirmed by experts (4 expert researchers) and reliability were confirmed through recoding (α=0/87). Finally, after 25 interviews, th theoretical saturation was reached and the results and the data were analyzed through three stages of coding. The final model was compiled, with the two concepts of "value" and "forgetfulness" as the central phenomenon and 2 categories "organization-oriented factors" and "job-oriented factors" were introduced in the form of causal conditions. Therefore, according to the results, the factors that cause the emergence of the central category of "forgetting", and "value" are: organization-oriented factors and job-oriented factors, and in this regard, the officials, according to the intervening conditions, systemic factors, and background conditions, including the degree of dependence, government support, and exceptional leadership; There will be two types of actions and reactions under the title of strategic reactions including professionalization and gaining support and conventional reactions including unsustainable development. The result of resorting to these strategies will lead to production effectiveness or deadlock at the level of the skating championship.
کلیدواژه‌ها [English]
- development of skating championship
- structuring
- professionalization
- foundation data theory
طراحی الگوی توسعه سطح قهرمانی ورزش اسکیت در ایران
بهمن محمدرضایی[1]
مهوش نوربخش[2]
پریوش نوربخش[3]
سیدنعمت خلیفه[4]
تاریخ دریافت مقاله: 16/8/1402
تاریخ پذیرش مقاله:2/10/1402
مقدمه
بر اساس ساختارهای مختلف توسعه ورزش مثل مدل چهار سطحی سلسله مراتبی براهام و هیلتون[5] ، مدل مول[6] و مدل گرین[7] ، یکی از ارکان اصلی توسعه ورزش بعد قهرمانی و سطح نخبگی ورزش است. ورزش قهرمانی که در کنار سطح حرفهای ورزش در رأس هرم این مدلها قرار دارد، نشان‌دهنده اجرای ورزش مطابق با استانداردها و به دنبال کسب رکورد و مدالآوری است (سوتیرادو[8]، 2005؛ به نقل از محمدی رئوف و همکاران، 1398).
ورزش در سطح قهرمانی، یکی از انگیزههای مناسب برای ورزش‌کردن افراد جامعه به‌ویژه جوانان است. پیروزیهای بینالمللی به‌ویژه موفقیت در بازیهای المپیک، به طور فزایندهای موجب رشد و توسعه در بسیاری از کشورها شده است. این برتری و موفقیت ورزشکاران نخبه در عرصه بینالمللی، هویت و شخصیت ویژهای به آن کشور میدهد. بر همین اساس، دولتها تمایل بیشتری دارند با سرمایهگذاری مالی زیاد، موفقیت ورزشکاران نخبه خود را در عرصه بینالمللی فراهم کنند (علی‌دوست قهفرخی و همکاران، 1393).
بنابراین با توجه به هدف سطح قهرمانی ورزش، دستیابی و قرارگرفتن در زمره کشورهای توسعه یافته در ورزش بدون موفقیت و مدال آوری در رویدادهای بین المللی امکان‌پذیر نیست.
در این سطح از ورزش، بسیاری از کشورها از آن برای نشان‌دادن برتری خود و بالابردن وجهه ملی خود در عرصه بین المللی استفاده میکنند. برای مثال، کانادا، استرالیا و بیشتر کشورهای اروپای غربی، مبالغ قابلتوجهی را برای کسب مدال در رویدادهای ورزشی بینالمللی به‌ویژه بازیهای المپیک سرمایهگذاری کرده‌اند(واتسون،[9] 1998: 2؛ گرین،[10] 2007؛ به نقل از یانگ،[11] 2007). همچنین ارتباط ادراک‌شده بین موفقیت در سطح ورزش نخبه (ورزش در سطح قهرمانی) و نشاط ملی، یکی از دلایل دیگری است که نشان میدهد چرا ارزش مدال‌ها در بازیهای المپیک با قدرت ملی یک کشور مرتبط است و چرا هر دولتی کسب مدال را راهی برای ابراز غرور خود در جامعه بینالمللی می‌داند. شاید بتوان گفت که ویژگیهای ورزش فراتر از خود ورزش، ارزش سیاسی قابل توجهی پیدا کرده است (یانگ، 2007).
بنابراین به طور کلی، توسعه ورزش قهرمانی (سطح نخبه) در همه کشورها مهم است. در این راستا گرین (2005) و کالتر[12] (2007) اظهار داشتند بسیاری از کشورها ورزش نخبگان را به‌عنوان یک اولویت در سیاست قرار دادهاند، زیرا "عامل احساس خوب[13]" و "شان اسطورهای[14]" موفقیت ورزشی برای بسیاری از سیاست‌مداران و سیاستگذاران قانع‌کننده است (ون در روس، دیک؛[15] 2021).
بررسی پژوهشهای انجام‌شده مرتبط با طراحی الگوی توسعه قهرمانی در رشتههای مختلف ورزشی نیز نشان میدهد عوامل محیطی، مدیریتی و مسائل مرتبط با نظام آمایش سرزمین به‌عنوان چالشهای رشد و توسعه ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمینی هستند. همچنین برقراری سیستم تحقیق و توسعه و عامل حمایت و پشتیبانی، راهبردهای مؤثر برای تقویت ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمینی است (شیرزادی و همکاران، 1398). میرشکاران و همکاران (1398) نشان دادند که توسعه ورزش قهرمانی زنان نیازمند بهبود وضعیت اجتماعی، زیرساختهای اولیه و عوامل فنی است که به نظر میرسد موضوعات اجتماعی عواملی زیربناییتر هستند. از این رو، لازم است برای تسریع روند توسعه ورزش زنان، تعاملات با گروههای ذینفوذ داخلی و نهادهای بینالمللی و سپس همکاریهای بینبخشی مورد توجه قرار گیرد. شمسالدین رضایی و همکاران (1398) نیز به تشکیل کمیته چانهزنی با دولت، مجلس و سازمان صداوسیما برای اخذ حق پخش تلویزیونی به‌عنوان مهمترین مؤلفه درآمدزایی ورزش قهرمانی و حرفهای و توسعه آن اشاره داشتند. همچنین بیان کردند که مدیریت ورزش قهرمانی و حرفه ای در ایران بسیار پیچیده است و به الگویی جامع نیاز دارد که همه عوامل از جمله عوامل اقتصادی و سیاسی (عامل کلان)، ارتقای زیرساختها و نظام استعدادیابی (عامل میانی) و تعهد اجرایی (عامل فردی) را مدنظر قرار دهد. شعبانی و همکاران (1398) نیز بر عوامل موثر بر توسعه ورزش قهرمانی زنان که دارای سه سطح میباشد، اشاره داشتند. باتوانی و همکاران (1401) به اهمیت رسانهها، منابع مالی و قوانین و مقررات در سطح سازمانی و نقش ویژه این مؤلفه‌ها به‌منظور فراهم‌آوردن ساختاری مناسب برای توسعه ورزش قهرمانی کاراته ایران اشاره کردند. اسمولینوف و همکاران[16] (2020) عوامل را در سطح کلان (به عنوان مثال، مشارکت‌ها و مشوق‌های جدید برای حمایت بیشتر از هاکی همگانی و قهرمانی)، سطح متوسط (مانند منابع و مدلهای اضافی برای آموزش مربی و امکانات بهتر) و سطح خرد (مثل دستورالعمل‌های پیشرفته هاکی مادام‌العمر برای پیشرفت همه) را برای توسعه ورزش قهرمانی هاکی برشمردند. اوت چاکت و کورا[17] (2018) به بررسی محیط اولیه و خانواده و تأثیر آن بر رشد استعداد گروهی اسکیت‌بازان رشته سرعت آمریکایی پرداختند. در این راستا وظیفه دولتهاست که با آمایش سرزمینی و شناسایی عوامل محیطی داخلی و خارجی رشتههای ورزشی از جمله اسکیت که با توجه به مزیتهای آن از قبیل جذابیت برای قشر نوجوان و جوان، قابلیت همگانی‌کردن آن و وجود زیرساختهای شهری آماده برای آن قابلیت مدالآوری دارند و برای کشور مزیت رقابتی به ارمغان میآورند حمایت و به توسعه آن کمک نمایند.
با این اوصاف، طراحی الگویی برای توسعه قهرمانی اسکیت در ایران به دلایل زیر ضرورت و اهمیت می‌یابد: بر اساس اسناد بالادستی و رهنمودهای رهبری انقلاب، کسب موفقیت در رویدادهای بینالمللی به‌ویژه المپیک اهمیت دارد؛ عدم‌برگزاری لیگهای منظم اسکیت و وضعیت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ضعیف ورزش اسکیت در کشورمان؛ الگویی برای توسعه بعد قهرمانی اسکیت در کشور وجود ندارد و با توجه به خطر حذف رشتههایی نظیر کشتی و وزنهبرداری از بازیهای المپیک (خبرآنلاین، 1400) که سهم عمدهای در کسب مدال برای کاروان ایران در المپیک دارند و نشان از علاقهمندی کمیته بینالمللی المپیک جهت جایگزینی رشتههای نوین دارد. توسعه و سرمایهگذاری در ورزش اسکیت که از المپیک 2020 توکیو به المپیک راه پیدا کرده ضروری به نظر میرسد. با نگاهی به نتایج تیمهای اعزامی به مسابقات جهانی و نیز کاروان ورزشی ایران در بازیهای المپیک مشاهده میشود که از بین 52 فدراسیون فعال در کشور فقط مدالآوری توسط رشتههای کشتی، تکواندو، وزنهبرداری، دو و میدانی و اخیرا کاراته و تیراندازی حاصل شده است. در حالی که با توجه به تجهیزات و استعداد و ظرفیت کشور در بخش ورزش، قابلیت کسب موفقیت و مدال در بازیهای المپیک توسط سایر رشتههای ورزشی وجود دارد. یکی از این رشتهها، ورزش اسکیت است. اسکیت با دارا بودن دوازده رشته[18] که هر کدام دارای قوانین و مقررات فنی خاص خود و دارای مسابقات جهانی و آسیایی- اخیرا نیز رشته اسکیتبورد در مسابقات المپیک توکیو 2020 حضور یافته- ظرفیت مدالآوری فوق‌العادهای برای کشور دارد.
از این رو، بهرهگیری از ظرفیتهای این رشته و یافتن الگوی توسعه برای آن بیش از پیش نمایان است. در این پژوهش توسعه اسکیت در بعد قهرمانی مورد توجه میباشد و مسئله اصلی تحقیق این است:
الگوی توسعه سطح قهرمانی ورزش اسکیت در ایران چیست؟
روش‌شناسی یژوهش
با توجه به فقدان پژوهش در حوزه توسعه اسکیت و عدم‌شناسایی متغیرهای درگیر در توسعه ورزش اسکیت در ایران، استفاده از روش تحقیق کیفی به‌ویژه روش نظریه داده‌بنیاد ضروری می‌نماید. روش تحقیق حاضر از منظر ماهیت دادها، از نوع کیفی نظریه داده‌بنیاد یا زمینه‌یابی با رویکرد اشتراوس و کوربین[19] (٢٠٠٨) از منظر هدف بنیادی و از منظر روش گردآوری دادهها از نوع توصیفی- پیمایشی است.
با توجه به استفاده از روش کیفی نظریه داده‌بنیاد در این پژوهش، به منظور تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از مصاحبهها از فرایند کدگذاری سیستماتیک شامل سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. در طی کدگذاری باز، متن مصاحبهها علامت‌گذاری و ایده‌های تکراری شناخته شد. مفاهیم شامل کلمه‌ها و عبارت‌هایی بود که در حوزه توسعه قهرمانی ورزش اسکیت از نظر نمونه‌های پژوهش منعکس می‌شد. کدگذاری و بررسی مفاهیم تکرار‌شده تا رسیدن به اشباع ادامه پیدا کرد. در مرحله بعد، کدگذاری محوری مفاهیم در قالب مقوله شرایط علّی طبقه بندی شدند. در کدگذاری انتخابى، ارتباط مقولات با پدیده محورى در قالب نظریه روایت میشود.
ازاین‌رو با توجه به مسئله تحقیق روشهای مطالعه اسنادی برای بررسی تحقیقات پیشین و اسناد و مدارک قانونی، مطالعه تاریخی برای بررسی چگونگی شکلگیری اسکیت در ایران و روش نظریه داده‌بنیاد (زمینهای) برای تحلیل دادههای کیفی مورد استفاده قرار گرفتند. روشهای به‌کار رفته برای گردآوری اطلاعات عبارت بودند از: استفاده از برگه ثبت داده در مطالعات اسنادی و تاریخی، مصاحبه نیمه‌ساختارمند و ثبت صوتی و کتبی آن با استفاده از دستگاه ضبط صدا. با توجه به امکان دسترسی‌پذیری و تمایل به همکاری با تحقیق برای کسب دادههای کافی دو منبع تعیین شد: منبع نخست اسناد و مدارک بود و منبع دوم، افراد خبره و صاحب تجربه در حوزه مدیریت ورزش کشور را شامل می‌شد. در بخش مطالعات اسنادی، قلمرو مطالعه، بررسی مدلهای توسعه اسکیت در ایران و جهان بود. برای گردآوری دادهها، قوانین و مقررات، سیاست‌ها، مصاحبه‌های مدیران و کارشناسان ورزشی، اساسنامه فدراسیون‌ها و سایتهای ورزشی بررسی شدند. در بخش مطالعه میدانی 25 نفر شامل مدیران ورزشی (دارای حداقل 5 سال سابقه مدیریتی مرتبط با اسکیت)، مربیان و ورزشکاران (دارای حداقل 5 سال سابقه فعالیت حرفهای یا نیمه‌حرفه‌ای اسکیت) مورد مصاحبه اکتشافی و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته قرار گرفتند. مقولههای نظری اولیه تحقیق در پایان مصاحبه 21 ساخته شدند و از مصاحبه 23 به بعد، از مصاحبهها به عنوان معیار ارزیابی مفاهیم و مقولههای قبلی استفاده گردید. از آن جا که در مصاحبه‌های جدید دادههای با ارزشی مشاهده نگردید، در مصاحبه 25 اشباع نظری حاصل شد.
جدول1: ویژگیهای جمعیت‌‌شناختی مصاحبه‌شوندگان
|
کد مصاحبه شونده |
جنسیت |
سطح تحصیلات |
حوزه فعالیت |
رشته تحصیلی |
|
P1 |
زن |
فوق لیسانس |
مربیگری اسکیت |
حرکات اصلاحی |
|
P2 |
زن |
دانشجوی لیسانس |
مربیگری اسکیت |
تربیت بدنی |
|
P3 |
زن |
دانشجوی دکتری |
مربیگری اسکیت |
مدیریت |
|
P4 |
آقا |
فوق لیسانس |
داوری ملی اسکیت |
مدیریت |
|
P5 |
آقا |
دیپلم |
مدیریت |
تجربی |
|
P6 |
آقا |
دانشجوی لیسانس |
مدیریت |
کامپیوتر |
|
P7 |
آقا |
دانشجوی لیسانس |
ورزشکارملی |
حسابداری |
|
P8 |
آقا |
دانشجوی لیسانس |
ورزشکارملی |
حسابداری |
|
P9 |
آقا |
دانشجوی لیسانس |
ورزشکارملی |
حسابداری |
|
P10 |
آقا |
دانشجوی لیسانس |
ورزشکارملی |
کامپیوتر |
|
P11 |
آقا |
فوق لیسانس |
ورزشکارملی |
کامپیوتر |
|
P12 |
آقا |
فوق لیسانس |
ورزشکارملی |
کامپیوتر |
|
P13 |
زن |
فوق لیسانس |
ورزشکارملی |
حقوق |
|
P14 |
زن |
فوق لیسانس |
ورزشکارملی |
مدیریت تربیت بدنی |
|
P15 |
آقا |
دانشجوی دکتری |
مربیگری |
مدیریت تربیت بدنی |
|
P16 |
آقا |
دانشجوی فوق لیسانس |
مربیگری |
مهندسی ورزشی |
|
P17 |
آقا |
دانشجوی فوق لیسانس |
مربیگری |
فیزیولوژی |
|
P18 |
آقا |
فوق لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P19 |
آقا |
فوق لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P20 |
آقا |
فوق لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P21 |
آقا |
فوق لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P22 |
آقا |
فوق لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P23 |
آقا |
فوق لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P24 |
آقا |
لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
|
P25 |
آقا |
لیسانس |
مدیر |
تربیت بدنی |
توصیف و تحلیل دادهها
جهت دستیابی به دادههای تحقیق از روش مصاحبه استفاده گردید. در فرایند مصاحبه، ضمن تشریح مفهوم سطح قهرمانی اسکیت و اهمیت آن، سوالات زیر مطرح گردید:
- به نظر شما وضعیت موجود قهرمانی اسکیت کشور چگونه است؟
- به نظر شما چه عواملی در توسعه سطح قهرمانی اسکیت می تواند موثر باشد؟
- چرا توسعه سطح قهرمانی اسکیت مهم است؟
بعد از انجام مصاحبهها و جمعآوری دادههای تحقیق برای تحلیل داد های حاصل از مصاحبهها از فرایند کدگذاری استفاده گردید. فرایند کدگذاری دادهها در جریان گردآوری دادهها به اجرا در میآید تا مشخص شود چه دادههایی در مرحله بعد باید گردآوری شود (بازرگان، 1387). کدگذاری فرایندی است که طی آن مجموع ای داده متنی و پراکنده به دادههایی با معنی و مفهوم تبدیل میگردد. این امر معمولاً با مشخص کردن مقولههای کدگذاری باز شروع و با کدگذاری محوری ودر نهایت کدگذاری گزینشی ادامه می‌یابد.
حاصل تجزیه و تحلیل دادههای ب دست آمده 317 کد اولیه یا باز بود. بعد از ادغام این کدها براساس همپوشانی، 163 کد باقی ماند. با مقایسه مداوم کدها و دادههای خام براساس تشابه و تفاوت، کدهای مشابه در قالب 19 کد مفهومی، کنار هم قرار گرفتند و دستهبندی اولیهای از کدها به‌دست آمد. مصادیق و مفاهیم به‌دست آمده در 11 مقوله اصلی قرار گرفتند.
نتایج کدگذاری باز
فرایند تحلیل دادههای به‌دست آمده از طریق مصاحبهها با کدگذاری باز آغاز میشود. هنگامی که یک مقوله شناسایی شد، محقق تمرکز خود را به سمت فهم ویژگی ها و ابعاد خاص آن مقوله سوق میدهد. ویژگیهای یک مقوله نمایانگر مشخصههای عمومی یا خاصی هستند که برای شناسایی آن مقوله با یکدیگر ترکیب شدهاند. برای یک مقوله، میتوان با طرح سوالاتی نظیر چه کسی، چه چیزی، چه موقع، چگونه، چه مدت و چرا به شناسایی ویژگیهای آن پرداخت. علاوه بر این، فهم نوسانات و تغییرات ویژگیهای یک مقوله از اهمیت زیادی برخوردار است. این نوسانات نشان میدهند که مشخصه‌ها میتوانند در طول یک پیوستار تغییر کنند.
جدول2: یک نمونه از مصاحبهها و استخراج کدهای اولیه
|
کدهای اولیه )خام( |
متن مصاحبه با مصاحبه شوندهP 12 |
|
وجود یک نظام صحیح مهندسی ورزشی عدم‌وجود فرایند سیستماتیک از زمان شناسایی مستعدین استفاده از روشهای علمی استعدادیابی مهمترین بخش ورزش قهرمانی در کشورهای صاحب عنوان باشگاههای ورزشی؛ آموزش و برورش؛ دانشگاهها و سایر نهادها میباشد. ظرفیت فضاهای چندکاربره استفاده شود زمین اسکیت استاندارد
|
همانگونه که می دانید عدم وجود یک نظام صحیح مهندسی ورزشی در کشور باعث شده است که اکثر طرحهای ورزشی غیراستاندارد و اساسا از معماری‌های بسیار ضعیف و بیروح برخوردار باشد. این امر در اسکیت نیز وجود دارد. مثلا اگر زمین اسکیت استاندارد برای انجام این ورزش که یکی از رشتههای جدید در المپیک است، به تعداد ساخته شود و یا از ظرفیت فضاهای چندکاربره استفاده شود به توسعه این ورزش کمک میکند. فدراسیون و هیئتهای اسکیت اصل‌ترین نهاد در زمینه توسعه این ورزش برای کسب مدال محسوب میشوند. این در حالی است که مهمترین بخش ورزش قهرمانی در کشورهای صاحب عنوان باشگاههای ورزشی؛ آموزش و برورش؛ دانشگاهها و سایر نهادها میباشد. استفاده از روشهای علمی استعدادیابی در ایران از سال ۱۳۷۹آغاز شد، ولی هنوز در رشته اسکیت نظلم استعدادیابی وجود ندارد. پایگاه ورزش قهرمانی در سراسر کشور با دستگاه‌های مدرن تکنوجیم و دستگاه‌های اندازه‌گیری قابلیت جسمانی تاسیس و تجهیز آنها برای توسعه بخش قهرمانی در اسکیت لازم است. انصافا" تاسیس این بایگاه‌ها باعث افزایش سرعت علمیشدن اسکیت کشور میشود که خود علمی شده به کسب مدال کمک میکند و پایه آن است. همچنین میتوان اذعان داشت هیچگونه فرایند سیستماتیک از زمان شناسایی مستعدین اسکیت تا زمان کسب عناوین مختلف قهرمانی در کشور وجود ندارد. |
هدف از کدگذاری محوری، تلفیق دادههایی است که در مرحله کدگذاری باز خرد شدهاند. در کدگذاری محوری، یکی از مقولههای کدگذاری باز به عنوان «مقوله یا پدیده اصلی» انتخاب و در مرکز فرایند قرار می‌گیرد و سپس سایر مقولهها (زیر مقولهها) به آن ربط داده میشود. طبق نظر اشترواس و کوربین (1998)، پدیده اصلی عنوانی است که میتوان به پاسخ سوال «اینجا چه در حال رخ دادن است؟» نسبت داد. در هنگام جستجو برای یافتن پدیده اصلی، محقق باید به دنبال الگوهایی تکراری از رویدادها، اتفاقات یا کنش ها- واکنشهایی باشد که افراد یا سازمانها، به تنهایی یا با یکدیگر، در پاسخ به مشکلات و موقعیتهای پیش رو از خود بروز می دهند. به عقیده استراوس و کوربین (1998)، کدگذاری محوری ربط دادن مقولهها به زیرمقولهها در امتداد ویژگیها و ابعاد مترتب بر آنها است. کدگذاری محوری به شکلگیری روابط بین پدیده- مقوله اصلی و پاسخ به سوالات مترتب بر پدیده اصلی (زیرمقوله ها) نظیر چه موقع، کجا، چرا، چه کسی، چکونه و با چه پیامدهایی کمک میکند.
شرایط علی
این شرایط باعث شکلگیری پدیده یا طبقه محوری میشوند. این شرایط مجموعهای از طبقهها و ویژگیهایشان است که مقوله اصلی را تحت تأثیر قرار میدهد. شرایط علی در این تحقیق شامل مفاهیمی بود که از سوال به نظر شما چه عواملی در توسعه سطح قهرمانی اسکیت میتواند موثر باشد به دست آمد. در جدول3 نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد شرایط علی بیان گردیده است:
الف- استخراج کدهای مفهومی
جدول3: بخشی از نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد شرایط علی
|
ردیف |
کدهای ثانویه |
کدهای مفهومی |
پارادایم (سازه اصلی) |
|
1 |
نحوه تصمیم‌گیری در حوزه اداری و ورزشی |
عوامل ساختاری
|
شرایط علی |
|
2 |
به‌کارگیری فناوری‌های نوین |
||
|
3 |
همکاری بین‌سازمانی |
||
|
4 |
فرایند ارتباطات بینالمللی |
||
|
5 |
نظام بودجهریزی در فدراسیون |
||
|
6 |
برنامه راهبرردی |
سازمانیشدن
|
|
|
7 |
سیاست‌های اثربخش منتج از برنامه کلان |
||
|
8 |
مشروعیت‌سازی و حمایتطلبی فدراسیون |
||
|
9 |
سن فدارسیون و اسکیت در ایران |
||
|
10 |
انتخاب اعضای فدارسیون بر اساس شایستگی |
حکمرانی مطلوب سازمانی
|
|
|
11 |
توزیع قدرت در بین افراد اداری و ورزشی |
||
|
12 |
توزیع منافع مشترک |
||
|
13 |
چشم‌انداز و راهبردهای روشن و قابل فهم برای کلیه ذیتفعان |
||
|
14 |
بوروکراسی قوی |
||
|
15 |
چابک‌سازی و منعطف‌سازی ساختار فدراسیون |
||
|
16 |
حل تضاد و تعارض منافع افراد حقوق‌بگیر و داوطلب |
||
|
17 |
طراحی فرایندهای انگیزش زا |
ترفیع افراد
|
|
|
18 |
ارزیابی‌های ماهانه و سالانه |
||
|
19 |
طراحی نظام بازخورد به عملکرد |
||
|
20 |
شفاف‌سازی وظایف و ارائه شرح شغلی |
||
|
21 |
تخصصیسازی شغل‌ها |
||
|
22 |
به‌کارگیری روشهای نوین جهت انجام وظایف افراد اداری و ورزشی |
نوسازی فعالیتها
|
|
|
23 |
افزایش کارکنان حقوق‌بگیر |
||
|
24 |
تغییر مسیر جذب بودجه به سمت خصوصی‌محور شدن |
||
|
25 |
ارتقای شایستگی افراد داوطلب |
||
|
26 |
ایجاد طراحی شغلی جدید |
||
|
27 |
علم‌گرایی در حوزه اداری و ورزشی |
||
|
28 |
بهبود کارایی و اثربخشی فرایندهای اداری و ورزشی |
بهبود رویهها و اثربخشی اقدامات |
|
|
29 |
تدوین شاخصهای عملکرد افراد اداری و ورزشی |
||
|
30 |
کمک به گفتمانسازی اسکیت |
||
|
31 |
ارتقای توانمندی جهت پاسخگویی سریع به نیازهای ذینفعان |
||
|
32 |
اجنتاب از سلیقهمحوری در امور اداری و ورزشی |
ب- شکلدهی مقولات اصلی
پس از تعیین کدهای مفهومی، مرحله ساخت مقولات کلی شرایط علی است که در جدول 4 ارائه شده است:
جدول4: شکلدهی مقولات اصلی شرایط علی نظریه
|
مقولات اصلی |
کدهای مفهومی |
|
عوامل سازمان‌محور |
ساختارسازی |
|
سازمانیشدن |
|
|
حکمرانی مطلوب سازمانی |
|
|
عوامل شغلمحور |
ترفیع افراد |
|
نوسازی فعالیتها |
|
|
بهبود رویهها و اثربخشی اقدامات |
شرایطی هستند که راهبردها از آنها متأثر میشوند. این شرایط را مجموعهای از متغیرهای میانجی و واسط تشکیل میدهند. شرایط مداخلهگر، شرایط ساختاری هستند که مداخله سایر عوامل را تسهیل یا محدود میکنند و صبغه علّی و عمومی دارند.
الف- استخراج کدهای مفهومی
جدول5: بخشی از نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد شرایط مداخلهگر
|
ردیف |
کدهای ثانویه |
کدهای مفهومی |
پارادایم (سازه اصلی) |
|
1 |
وضعیت قوانین مربوط به تجاری‌سازی |
عوامل خارجی |
شرایط مداخلهگر |
|
2 |
میزان مشارکت گروههای داوطلب |
||
|
3 |
حضور اسکیت در مسابقات المپیک |
||
|
4 |
تغییر قوانین سیاسی- حقوقی و فرهنگی کشور |
||
|
5 |
نگاه حاکمیت به ورزش‌هایی مثل اسکیت |
||
|
6 |
ترکیب جمعیتی |
||
|
7 |
حمایت رسانهای |
||
|
8 |
اقلیم |
||
|
9 |
کارکرد صحیح اسکیت در آموزش و پرورش |
||
|
10 |
وضعیت اقتصادی کشور |
||
|
11 |
همسو بودن ضوابط بینالمللی با ارزشها و هنجارهای کشور |
||
|
12 |
شخصیت جامعه هدف |
سبک زندگی |
|
|
13 |
سبک زندگی مردم |
||
|
14 |
عقاید و باور نسبت به اسکیت |
ب- شکل دهی مقولات اصلی
پس از تعیین کدهای مفهومی، مرحله ساخت مقولات کلی شرایط مداخلهگر است که در جدول6 ارائه شده است:
جدول6: شکل دهی مقولات اصلی شرایط مداخله گر نظریه
|
کدهای مفهومی |
مقولات اصلی |
|
عوامل خارجی |
عوامل سیستمی |
|
سبک زندگی |
شرایط زمینهای (بستر)
به شرایط خاصی که بر راهبردها تأثیر می‌گذارند، بستر گفته میشود و تمیز آنها از شرایط علّی مشکل است.
این شرایط را مجموعه ای از مفاهیم، طبقه ها یا متغیرهای زمینهای تشکیل می دهند، در مقابل شرایط علّی مجموعه ای از متغیرهای فعال است. گاهی اوقات متغیرهای بسیار مرتبط را ذیل شرایط علّی و متغیرهایی با ارتباط کمتر را ذیل بستر حاکم طبقه بندی می کنند.
الف- استخراج کدهای مفهومی
جدول7: بخشی از نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد شرایط زمینه
|
ردیف |
کدهای اولیه |
کدهای مفهومی |
پارادایم (سازه اصلی) |
|
1 |
همخوانی فرهنگی اسکیت با سبک زندگی ایرانی |
وابستگی فرهنگی |
شرایط زمینه
|
|
2 |
وابستگی به بافت ورزش‌های ایرانی |
||
|
3 |
وفاداری مردم به اسکیت |
||
|
4 |
حمایت وزارت ورزش و جوانان از اسکیت |
حمایت دولتی |
|
|
5 |
حمایت کمیته ملی المپیک از اسکیت |
||
|
6 |
تعهد درونی منابع انسانی |
رهبری استثنایی |
|
|
7 |
میزان انگیزش منابع انسانی |
||
|
8 |
میزان تحصیلات و تجربه کادر اداری و ورزشی |
||
|
9 |
انتخاب قانون‌مدارانه اعضای اداری و ورزشی |
||
|
10 |
فرهنگ سازمانی |
||
|
11 |
اهداف و مأموریت فدارسیون و هیئتهای اسکیت |
||
|
12 |
کسب نتیجه فوق العاده و غیرقابل انتظار در مسابقات |
ب- شکل دهی مقولات اصلی
پس از تعیین کدهای مفهومی، مرحله ساخت مقولات کلی شرایط زمینهای و بستر حاکم است که در جدول8 ارائه شده است:
جدول8: شکلدهی مقولات اصلی شرایط بستر نظریه
|
مقولات اصلی |
کدهای مفهومی |
|
وابستگی |
وابستگی فرهنگی |
|
حمایت دولتی |
حمایت دولتی |
|
رهبری استثنایی |
رهبری استثنایی |
بیانگر رفتارها، واقعیتها و تعاملات هدفداری هستند که تحت تأثیر شرایط مداخلهگر و بستر حاکم حاصل میشوند.
الف- استخراج کدهای مفهومی
جدول9: بخشی از نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد راهبردها
|
ردیف |
کدهای اولیه |
کدهای مفهومی |
پارادایم (سازه اصلی) |
|
1 |
بخش‌بندی بازار اسکیت بر اساس رشتههای مختلف آن |
ارتقای ارزش درک‌شده |
راهبردها |
|
2 |
ساخت تجهیزات |
||
|
3 |
برندسازی |
||
|
4 |
ارزانسازی اسکیت |
||
|
5 |
افزایش مزایای حضور در مسابقات اسکیت |
||
|
6 |
انجمن‌سازی مردم در راستای جلب مشارکت |
مشارکتسازی |
|
|
7 |
ترویج اسکیت در همهجا |
||
|
8 |
جلب افکار قشر نوجوان |
||
|
9 |
جذب حامیان مالی |
حمایتطلبی |
|
|
10 |
تغییر ذهنیت افراد نسبت به اسکیت |
||
|
11 |
تغییر سیاست‌ها وبرنامه‌ها به نفع اسکیت توسط افرادی است که در قدرت هستند |
||
|
12 |
تلاش برای راهیابی منابع انسانی اسکیت به ارکان کمیته ملی المپیک |
||
|
13 |
کسب کرسی بینالمللی و میزبانی |
||
|
14 |
تعامل با رسانهها و ایجاد و فشار رسانهای برای سیاست‌گذارن ورزش و مردم |
||
|
15 |
راه‌اندازی لیگهای مختلف در رده‌های سنی |
حرفهایسازی |
|
|
16 |
آموزش نوین اسکیت و توسعه نظام مربیگری |
||
|
17 |
جذب مربیان برتر بینالمللی |
||
|
18 |
برگزاری رویدادهای مشترک با کشورهای توسعه‌یافته اسکیت |
||
|
19 |
بخش بندی و آمایش سرزمینی برای هر رشته اسکیت |
||
|
20 |
طراحی بستر الکترونیک برای رصد امور |
||
|
21 |
اعطای بورسیه (تحصیلاتی، مجوز و ...) به ورزشکاران |
||
|
22 |
تدوین برنامه‌ها و سیاست‌های مکرر |
بدکارکردی |
|
|
23 |
انتخاب ارکان فدراسیون (اداری و ورزشی) بر اساس مناسبات سیاسی |
||
|
24 |
تغییر مکرر افراد |
||
|
25 |
صرف توجه به مقام‌آوری و مدالآوری |
||
|
26 |
فراموش‌کردن توجه به پایه‌ها و نظام استعدادپروری |
||
|
27 |
رشد استعدادیابی گلخانهای |
||
|
28 |
تغییر ساختار فدراسیون و ایجاد و کاهش واحدها و کمیته‌ها |
ب- شکل دهی مقولات اصلی
پس از تعیین کدهای مفهومی، مرحله ساخت مقولات کلی راهبردهاست که در جدول 10 ارائه شده است:
جدول10: مقولات اصلی راهبردهای توسعه سطح قهرمانی اسکیت
برخی از طبقهها بیانگر نتایج و پیامدهایی هستند که در اثر اتخاذ راهبردها به وجود میآیند. در واقع پیامدها خروجیهای به‌دست آمده از به‌کارگیری راهبردها هستند. در جدول 11، نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد پیامدها بیان شده است. باید توجه این امکان وجود دارد که آنچه در برهه‌ای از زمان پیامد به شمار می‌رود، در زمانی دیگر به بخشی از شرایط و عوامل تبدیل شود.
الف- استخراج کدهای مفهومی
جدول11: بخشی از نتایج حاصل از کدگذاری محوری در مورد پیامدها
|
ردیف |
کدهای اولیه |
کدهای مفهومی |
پارادایم (سازه اصلی) |
|
1 |
افزایش برگزاری مسابقات اسکیت |
رقابتزایی |
پیامدها
|
|
2 |
وارد شدن اسکیت به عرصه فشار رقابتی با سایر کشورهای توسعه‌یافته اسکیت |
||
|
3 |
ورود و جایگاه‌سازی در عرصه بین‌الملل اسکیت |
||
|
4 |
حذف موانع ورود به بازار بینالمللی اسکیت |
||
|
5 |
نوآوری و خلاقیت در برگزاری مسابقات اسکیت |
||
|
6 |
ارتقای ارزش فرایندها و محصولات اسکیت |
||
|
7 |
ارتقای بینبخشی |
||
|
8 |
ارتقای وظیفه‌ای |
||
|
9 |
تصمیمها و کنشهای احساسی |
موفقیتهای دورهای |
|
|
10 |
استفاده از روشهای نامعقول برای ورود به ساختار فدراسیون |
||
|
11 |
ایجاد فرهنگ خودباختگی |
||
|
12 |
طراحی نظام باشگاه‌داری |
چابکی راهبرردی |
|
|
13 |
تدوین آیین‌نامه مدارس و باشگاههای اسکیت |
||
|
14 |
تسهیل کسب مجوز راه اندازی باشگاه |
||
|
15 |
افزایش باشگاههای اسکیت |
||
|
16 |
افزایش سرعت تبدیل برنامه‌ها به اقدام‌های کوچک |
||
|
17 |
برگزاری مسابقات با هزینه کم و حجم زیاد |
||
|
18 |
همکاری بینبخشی برای برگزاری رویداد |
ب- شکلدهی مقولات اصلی
پس از تعیین کدهای مفهومی، مرحله ساخت مقولات کلی راهبردهاست که در جدول 12 ارائه شده است:
جدول12: مقولات اصلی پیامدها
|
کدهای مفهومی |
مقولات اصلی |
|
رقابتزایی |
اثربخشی تولید |
|
چابکی راهبرردی |
|
|
موفقیتهای دورهای |
بنبستانگاری |
|
کدهای مفهومی |
مقولات اصلی |
|
ارتقای ارزش درک‌شده |
حرفهایسازی |
|
حرفهایسازی اسکیت |
|
|
حمایتطلبی |
جلب حمایت |
|
مشارکتسازی |
|
|
بدکارکردی |
توسعه ناپایدار |
همانگونه که گفته شد، هدف نظریهپردازی بنیادی، تولید نظریه است نه توصیف صرف پدیده. برای تبدیل تحلیلها به نظریه، طبقهها باید به طور منظم به یکدیگر مربوط شوند. کدگذاری انتخابی (براساس نتایج دو مرحله قبلی کدگذاری) مرحله اصلی نظریهپردازی است. به این ترتیب که طبقه محوری را به شکل نظاممند به دیگر طبقهها ربط داده و آن روابط را در چارچوب یک روایت ارائه کرده و طبقههایی را که به بهبود و توسعه بیشتری نیاز دارند اصلاح میکند. در این مرحله پژوهشگر بر حسب فهم خود از متن پدیده مورد مطالعه، یا چارچوب مدل پارادایم را به صورت روایتی عرضه میکند یا مدل پارادایم را به هم میریزد و به صورت ترسیمی نظریه نهایی را نشان میدهد.
مرحله بعدی کدگذاری که به آن «کدگذاری محوری» گفته میشود، پژوهشگر یکی از طبقهها را به عنوان طبقه محوری انتخاب و آن را با عنوان« پدیده محوری» در مرکز فرآیند مورد کاوش قرار میدهد و ارتباط سایر طبقهها را با آن مشخص میکند.
|
شرایط مداخلهگر عوامل سیستمی |
|
شرایط علی
عوامل سازمان محور
عوامل شغل محور
|
|
پدیده محوری:
فراموش شدگی ارزشمندی
|
|
راهبردها
حرفه ای سازی
جلب حمایت
توسعه ناپایدار |
|
پیامدها
اثربخشی تولید
بن بست انگاری
|
|
شرایط بستر وابستگی حمایت دولتی رهبری استثنایی |
شکل 1: الگوی توسعه بعد قهرمانی اسکیت در ایران
روایت نظریه طراحی الگوی توسعه قهرمانی اسکیت در ایران
هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی توسعه سطح قهرمانی ورزش اسکیت در ایران است. بخش نظریهپردازی بر اساس دو مرحله قبلی کدگذاری که مراحل مقدماتی برای ایجاد نظریه هستند، به ارائه نظریه میپردازد و به این ترتیب مقوله محوری را به شکل نظاممند به دیگر مقولهها ارتباط میدهد و آن را در چارچوب یک روایت روشن میسازد. در حقیقت با توجه به شکل 1، میتوان در مورد توسعه بعد قهرمانی اسکیت در ایران چنین نظریهای را بیان داشت: عواملی که موجب پیدایش مقوله مرکزی یعنی «فراموششدگی» و «ارزشمندی» میشوند عبارت‌اند از: عوامل سازمان‌محور و عوامل شغلمحور. در این راستا مسئولان امر با توجه به شرایط مداخلهگر، عوامل سیستمی و شرایط بستر شامل میزان وابستگی، حمایت دولتی و رهبری استثنایی، دو نوع کنش و واکنش با عنوان واکنشهای راهبردی شامل حرفهایسازی و جلب حمایت و واکنشهای مرسومی شامل توسعه ناپایدار در پیش خواهد داشت. پیامد توسل به این راهبردها منجر به اثربخشی تولید و یا بنبستانگاری در سطح قهرمانی اسکیت خواهد شد.
در این بخش، نظریه ارائه شده در جهت توسعه سطح قهرمانی اسکیت در ایران مورد تحلیل قرار می گیرد. با توجه به استنباط محقق از مصاحبهها و بررسی اسناد و مشاهدات، نقطه عزیمت توسعه قهرمانی اسکیت در ایران توجه به مقولات «ارزشمندی» و «فراموششدگی» است؛ به این معنا که برای توسعه اسکیت باید این ورزش نزد ذینفعان مختلف صنعت اسکیت ارزشمند وانمود شود تا از فراموششدگی اسکیت نزد آنها جلوگیری گردد. این فراموششدگی میتواند در زمان سیاستگذاری و تخصیص بودجه به فدارسیون اسکیت توسط وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک، پخش مسابقات اسکیت توسط رسانهها، توجه حامیان مالی به اسکیت، علاقه خانواده‌ها به اسکیت، توجه سایر دستگاه‌ها مثل آموزش و پرورش به اسکیت در مدارس رخ دهد. در این راستا گرین (2005) و کالتر (2007) اظهار داشتند بسیاری از کشورها ورزش نخبگان را به‌عنوان یک اولویت در سیاست قرار دادهاند، زیرا "عامل احساس خوب" و "شان اسطورهای" موفقیت ورزشی برای بسیاری از سیاست‌مداران و سیاستگذاران قانع‌کننده است (ون در روس، دیک، 2021).
عواملی که باعث میشود اسکیت در نزد ذینفعان ارزشمند قلمداد شود شامل عوامل سازمان‌محور و عوامل شغلمحور هستند. در بخش عوامل سازمان‌محور باید به ساختارسازی، سازمانیشدن، حکمرانی مطلوب سازمانی و در بخش عوامل شغلمحور باید در حوزه ترفیع افراد، نوسازی فعالیتها، بهیود رویهها و اثربخشی اقدامات موثر صورت گیرد. منظور از عوامل ساختاری یا عوامل سخت، قواعد تعاملات و تبادلات اقتصادی و سازمانی است. به‌صورت کلی، ساختار به الگو یا آرایش یا سازماندهی اجزای مرتبط در یک شیء مادی یا یک سیستم گفته میشود که بر اثر مشاهده یا بازشناخت الگو قابل تشخیص و کشف است. در این پژوهش مصاحبه‌شوندگان به تغییر نظام بودجهریزی، افزایش ارتباطات بینالمللی، همکاری با سایر نهادهای موثر در توسعه اسکیت، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و تغییر فرایند تصمیم‌گیری به‌عنوان عوامل موثر در پیشرفت اسکیت که ما ذیل مفهوم ارزشمندی اسکیت و عوامل ساختاری موثر بر آن طبقهبندی کردیم. باتوانی و همکاران (1401) به اهمیت رسانهها، منابع مالی و قوانین و مقررات در سطح سازمانی نقش ویژه این مؤلفه‌ها به‌منظور فراهم‌آوردن ساختاری مناسب برای توسعه ورزش قهرمانی کاراته ایران اشاره کردند. اسمولینوف و همکاران (2020) عوامل را در سطح کلان (به عنوان مثال، مشارکت‌ها و مشوق‌های جدید برای حمایت بیشتر از هاکی همگانی و قهرمانی)، سطح متوسط (مانند، منابع و مدلهای اضافی برای آموزش مربی و امکانات بهتر) و سطح خرد (مثل دستورالعمل‌های پیشرفته هاکی مادام‌العمر برای پیشرفت همه) برای توسعه ورزش قهرمانی هاکی برشمردند. اوت چاکت و کورا (2018) بر محیط اولیه و خانواده و تأثیر آن بر رشد استعداد گروهی اسکیت‌بازان رشته سرعت آمریکایی پرداختند. کیکولیس و همکاران (1995، 1992) برخی از مهمترین کارهای صورت‌گرفته در این زمینه را انجام دادهاند. اگرچه نویسندگان علاقه بیشتری به تغییر سازمانی داشتند، مطالعات آنها پیامدهای گسترده‌تری برای درک حرفهایسازی سازمانی داشت. به طور خاص، کیکولیس و همکاران (۱۹۹۲) چارچوبی را توسعه دادند که تغییر سازمانی را در هفت بعد منحصر به فرد در نظر گرفت: تخصصیسازی (میزان تمایز در نقش‌ها و وظایف فردی)، استانداردسازی (میزان قوانین، سیاست‌ها و روشهای حاکم بر عملیات)، متمرکزسازی (سطح سلسله مراتبی که قدرت تصمیم‌گیری در آن قرار دارد)، جهت‌گیری (منابع مشروعیت و حمایت)، دامنه (خدمات و بازارها)، اصول سازماندهی (ارزش‌های زیربنای ساختارهای سازمانی) و معیارهای اثربخشی (معیارهای داخلی موفقیت). کیکولیس و همکاران (۱۹۹۲) با استفاده از این ابعاد سپس سه الگوی سازمانی خاص سازمان‌های ورزش ملی کانادا را ابداع کردند.
شرایط مداخلهگر، شرایطی هستند که راهبردها از آنها متأثر میشوند. این شرایط را مجموعهای از متغیرهای میانجی و واسط تشکیل میدهند. شرایط مداخلهگر، شرایط ساختاری هستند که مداخله سایر عوامل را تسهیل یا محدود میکنند و سابقه علّی و عمومی دارند. در اینجا عوامل مداخلهگر با عنوان «عوامل سیستمی» نامگذاری شدند که متشکل از دو کد مفهومی عوامل خارجی و سبک زندگی است. هر چه قوانین و سیاست‌های کشور در حوزه تجاری‌سازی، اقتصادی و امنیتی کارآمدتر باشد، فرهنگ مشارکت داوطلبانه در امور نهادینه‌تر باشد، وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور توسعه یافته‌تر و با ثبات باشد، ضوابط و سازمان های ورزشی بینالمللی با ارزشها و هنجارهای کشور همسوتر باشد، سایر نهادهای اثرگذار بر ورزش مثل آموزش و پرورش در اسکیت برنامه‌ریزی کارآتری داشته باشند، ترکیب جمعیتی جوان باشد، عقاید مردم نسبت به اسکیت مثبت باشد و در سبک زندگی مردم راه پیدا کرده باشد، آن وقت میتوان شاهد ارتقای ارزش اسکیت در نزد ذینفعان و جلب توجه قشر نوجوان و جوان به اسکیت بود. همچنین در این شرایط است که سرو کله حامیان مالی پیدا میشود، اسکیت توسط همه ذینفعان کلیدی حمایت میشود و در کل ذهنیتها نسبت به اسکیت تغییر پیدا میکند. از سوی دیگر، عدم‌توجه به اقلیم و آمایش سرزمینی، عدم‌توجه به قوانین کشور و اسناد بالادستی در حوزههای مختلف که نقش حمایتکننده در اجرای راهبردها را دارد، سوگیری مردم با ورزش های غربی به دلیل نوع فرهنگ خاصی که این ورزشها با فرهنگ ایران دارند میتواند راهبردهای مرسومی مانند تدوین مکرر برنامههای توسعه به جهت عدم‌موفقیت مدیران اسکیت و تغییر انها، سطحی عمل‌کردن مدیران و عدم‌توجه به توسعه پایدار اسکیت را به همراه داشته باشند.
عوامل زمینهای که در آن راهبردهای مربوط به فراموششدگی و ارزشمندی اسکیت اتخاذ میشوند، عبارت‌اند از: وابستگی فرهنگی، حمایت دولتی و رهبری استثنایی. به عبارت دیگر، همخوانی و یا جایگاه فرهنگ اسکیت در ذائقه فرهنگی مردم ایران و حمایتهای دولتی میتواند راهبردهای اتخاذ‌شده را موفق کند. با استناد به کدهای مستخرج از مصاحبهها در صورتی که این عوامل زمینهای فراهم نباشد، با وجود یک رهبری استثنایی که منابع انسانی موجود در اسکیت در دو بخش اداری و ورزشی را متعهد به پیشرفت و در آنها انگیزش و امید به آینده ایجاد کند، یا نتایج تصادفی فوق العاده در مسابقات جهانی و المپیک برای اسکیت رقم بخورد، آنگاه میتوان امیدوار بود که راهبردهای اتخاذ‌شده به ثمر بنشیند. میرشکاران و همکاران (1398) نشان دادند توسعه ورزش قهرمانی زنان نیازمند بهبود وضعیت اجتماعی، زیرساختهای اولیه و عوامل فنی است که به نظر میرسد موضوعات اجتماعی عواملی زیربناییتر هستند. از این رو، لازم است برای تسریع روند توسعه ورزش زنان، تعاملات با گروههای ذینفوذ داخلی و نهادهای بینالمللی و سپس همکاریهای بینبخشی مورد توجه قرار گیرد. شمسالدین رضایی و همکاران (1398) نیز به تشکیل کمیته چانهزنی با دولت، مجلس و سازمان صداوسیما برای اخذ حق پخش تلویزیونی به‌عنوان مهمترین مؤلفه درآمدزایی ورزش قهرمانی و حرفهای و توسعه آن اشاره داشتند. همچنین بیان کردند مدیریت ورزش قهرمانی و حرفهای در ایران بسیار پیچیده و نیازمند الگویی جامع است که همه عوامل از جمله عوامل اقتصادی و سیاسی (عامل کلان)، ارتقای زیرساختها و نظام استعدادیابی (عامل میانی) و تعهد اجرایی (عامل فردی) را مدنظر قرار دهد.
کنش/ واکنش مربوط به پدیده محوری ارزشمندی و جلوگیری از فراموششدگی اسکیت نزد ذینفعان مختلف، را میتوان با عنوان راهکارهای[20] راهبردی[21] و یا مرسومی[22] طبقهبندی کرد.
راهکارهای راهبردی، فعالیتهای هدفمندی هستند که برای حل مسئله اتحاذ میشوند و در شکلگیری پدیده محوری به شیوهای خاص نقش ایفا میکنند. در صورتی که اسکیت وابستگی فرهنگی با سبک زندگی ایرانیان داشته باشد و حمایتهای دولتی از اسکیت صورت گیرد و همچنین نیروی انسانی موجود در ساختار ورزش اسکیت کارآمد باشند و از سوی دیگر، عوامل مداخلهگر مثل وضعیت مشارکت ذینفعان، حمایت رسانهای، وضعیت سیاسی، اقتصادیف اجتماعی کشور شرایط بهینه را داشته باشد، آنگاه باید راهبردهای ارتقای ارزش اسکیت ( مثل برندسازی)، مشارکتسازی و حمایتطلبی و حرفهایسازی را اتخاذ کرد. در صورتی که حمایت دولتی در کار نباشد، فدراسیون اسکیت از وجود یک مدیر اثربخش و خلاق بهره‌مند نباشد و شرایط کلان اقتصادی، سیاسی و اجتماعی با ثبات نباشد، فقدان قوانین و تنظیم‌گری در توسعه اسکیت داشه باشیم، ترکیب جمعیتی مناسب برای توسعه اسکیت نباشد، در آن صورت بدنه اجرایی فدراسیون درگیر واکنشهای مرسومی و روتین خواهند شد که تنها در راستای گذران امور روزانه انجام می شود- از جمله میتوان به تدوین برنامههای پرتعداد به دلیل تغییر مکرر مدیران، پررنگتر‌شدن انتصابات به جای انتخابات واقعی، تمرکز بر مدالآوری مبتنی بر روش گلخانهای و سریع به جهت پایدار نبودن دوران مدیریت اشاره کرد.
اگر راهبردهایی که برای ارزشمند‌کردن اسکیت معرفی شد، به‌کارگرفته شود، دو گونه پیامد به همراه خواهد داشت. این پیامدها در قالب رقابتزایی و چابکی راهبرردی یا در حالت کلی‌تر اثربخشی تولید در صنعت اسکیت کشور است. پیامد دیگر منتج از راهبردها با عنوان «بنبستانگاری» نامگذاری شد. در واقع اگر ارزش اسکیت نزد جامعه مخاطب از طریق برندسازی، ساخت تجهیزات و اماکن اسکیت، جلب افکار عمومی، افزایش مشارکت در تمامی حوزهها، جذب رسانهها به اسکت، جذب حامیان مالی، کسب کرسی و حضور در عرصه مدیریتی بینالمللی اسکیت و لیگهای مختلف در رده های سنی ارتقا پیدا کند، آنگاه شاهد اثربخشی تولید در اسکیت خواهیم بود. اگر راهبرد توسعه ناپایدار به رغم تلاش در جهت توسعه اسکیت رخ دهد، در آن صورت تصمیمها و کنشهای احساسی به دور از عقلانیت که پیامد سیاست و برنامههای زیاد، تغییر مکرر افراد، فراموششدگی نظام استعدادیابی و استعدادپروری و تغییر ساختار فدارسیون است رواج پیدا میکند که در این حالت توسعهای در اسکیت نمیتوان متصور شد- البته ممکن است موفقیتهای دورهای و سینوسوار بروز کند که بستگی به وجود مدیران استثنایی در اسکیت دارد. ثمره این وضع بروز پیامد بنبستانگاری برای ذینفعان اسکیت کشور خواهد بود.
منابع
- اشتراوس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1387). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی؛ رویهها و شیوه‌ها. بیوک محمدی.تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- باتوانی، محمد؛ فروغی پور، حمید؛ نیکروان، محمد و آقایی، نجف. (1401). «تدوین توسعه الگوی عوامل ساختاری ورزش قهرمانی فدارسیون کاراته». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. شماره 56، صص 76-89.
- بازرگان، عباس. (1387). مقدمه‌ای بر روشهای نحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: انتشارات دیدار
- رضایی، شمسالدین؛ قراخانلو، رضا و سلیمانی مقدم، رضا. (1398). «الگوی پارادایمی توسعه ورزش قهرمانی و حرفهای در ایران». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. 45، صص1-25.
- شعبانی، اکرم؛ رضوی، سیدمحمدحسین و هادوی، فریده. (1398). «تدوین الگوی ساختاری تحلیلی توسعه ورزش قهرمانی زنان». پژوهشهای معاصر در مدیریت ورزشی. 9(18 )، صص 53-64.
https://sid.ir/paper/398211/fa
- شیرزادی، رضا؛ رضوی، سید محمدحسین؛ امیرنژاد، سعید و محمدی، نصراله .(1398). « بررسی چالشهای رشد و توسعه ورزش قهرمانی بر مبنای آمایش سرزمین و ارائه راهکارها». پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی. 8 (3)، صص 71-79.
- علی‌دوست قهفرخی، ابراهیم؛ سجادی، سید نصرالله؛ محمودی، احمد و ساعتچیان، وحید. (1393). «بررسی اولویت‌ها و راهکارهای پیشرفت ورزش قهرمانی جودوی کشور». نشریه مدیریت ورزشی.6(2)، صص 246-231.
- محمدی رئوف، مصطفی؛ فراهانی، ابوالفضل؛ شجیع، رضا و ملکی، علی. (1398). «طراحی الگوی حکمرانی ورزشی مطلوب در ورزش ایران». رساله دکتری، مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران.
- میرشکاران، زهره وبحرالعلوم. (1398). «بررسی عوامل مؤثر بر توسعه ورزش قهرمانی زنان ایران». پژوهشهای معاصر در مدیریت ورزشی. 9 (18)، صص 1-14.
- Carol L. Ott Schacht & Kenneth A. Kiewra.(2018).“The Fastest Humans on Earth: Environmental Surroundings and Family Influences That Spark Talent Development in Olympic Speed Skaters”. Roeper Review, 40:1, 21-35, DOI: 1080/02783193.2017.1393710
- Green, M. (2007). “Olympic glory or grassroots development? Sport policy priorities in Australia, Canada and the United Kingdom, 1960–2006”. international journal of the history of sport, 24(7): 921-953.
- Green, M., & Houlihan, B. (2005). Elite sport development. Policy learning and political priorities. Routledge, London and New York. pp:146-151.
- Jan-Willem van der Roest & Bake Dijk. (2021). “Developing an elite sports’ public value proposition in Northern Netherlands”. European Sport Management Quarterly, 21:5, 677-694, DOI: 10.1080/16184742.2021.1915354
- Kikulis, L.M., Slack, T., &Hinings, B. (1992). “Institutionally specific design archetypes: A framework for understanding change in national sport organisations”. International Review for the Sociology ofS port,27, 343–368.
- Park, Jae-Woo. (2011). “Elite Sport Development in South Korea: An Analysis of Policy Change in the Sports of Athletics, Archery and Baseball”. https://hdl.handle.net/2134/8194.
- Smolianov, P. Connor Marc-Aurele, Jaclyn Norberg, Steven Dion, Christopher Schoen & Jake Jensen. (2020). “Comparing the practices of US hockey against a global model for integrated development of mass and high-performance sport”. Sport in Society, 23:3, 399-415, DOI: 1080/17430437.2020.1696523
- Sotiriadou, K. & Shilbury, D. (2009). “Australian Elite Athlete Development: An Organisational Perspective”. Sport Management Review, 12: pp:137–148.
- Young H. Park. (2007). “A Study of R&D Investment Framework and Success Factors”. The Asian journal on quality. 9(1): 103.114.
)