نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، دانشگاه پیام نور، واحد ری( نویسنده مسئول) E-mail: mm.saheb@chmail.ir
2 استادیار، دانشگاه پیام نور، واحد ری
3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، دانشگاه پیام نور، واحد ری
4 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، دانشگاه پیام نور، واحد کرج
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل (موانع و انگیزه ها) موثر بر مشارکت زنان شاغل در فعالیت‌های ورزشی می‌باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی در شاخه مطالعات میدانی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه زنان کارمند در ادارات دولتی شهر بیرجند در سال 1392 (N = 14978) تشکیل داده‌اند. نمونه های تحقیق به صورت تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و از طریق فرمول کوکران (a=0/05 و B=0/05) محاسبه و 375 نفر به دست آمد. ابزار اندازه‌گیری جهت بررسی موانع مشارکت، پرسشنامه محقق ساخته با 48 پرسش 5 ارزشی و برای بررسی انگیزه مشارکت، پرسشنامه استاندارد انگیزه ورزشی با 28 سوال 7 ارزشی بوده است. با استفاده از نرم افزار SPSS ورژن 20 و روش آماری ANOVA یافته‌های تحقیق بررسی شدند که در بحث مربوط به انگیزه زنان شاغل در بیرجند، انگیزه درونی برای تجربه بالاترین میانگین در بین انگیزه‌های درونی و انگیزه بیرونی درون فکنی بالاترین میانگین را در بین انگیزه‌های بیرونی دارد. زنان شاغل حاضر در طرح، ساده انگاشتن ورزش بانوان در ادارات (69/2)، تأمین نشدن علایق و نیازهای بانوان در برنامه‌های رادیو و تلویزیون (7/2)، ترس از آسیب‌دیدگی (8/2)، وجود حجاب به عنوان مانع برای شرکت در فعالیت‌های ورزشی (88/2)، عدم وجود امکانات مناسب در محل زندگی (69/2)، عدم گرایش به سمت فعالیت‌های ورزشی مفرح و جذاب در محیط برای بانوان (87/2) را به عنوان مهمترین موانع مشارکت در فعالیت‌های ورزشی بیان کرده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Survey on Sport Challenges of Birjand Female Employees
نویسندگان [English]
- Malihe Maleki 1
- Masoomeh Hosseini 2
- Zahra Ostadi 3
- Fatemeh Mardani 4
1 Master degree in Sport Management, Payam-e- Noor University, Rey Branch
2 Ph.D., Assistant Professor, Payam-e- Noor University, Rey Branch
3 Master degree in Sport Management, Payam-e- Noor University, Rey Branch
4 Master degree in Sport Management, Payam-e- Noor University, Karaj Branch
چکیده [English]
This study is to analyze the factors (i.e. barriers, motives) influencing the time spent by employed women in physical activities. The approach to this study is descriptive and analytical and done according to field research methodologies. Statistical population of this study consisted of all the women employed in state offices in the city Birjand in 1392(Iranian calendar) _N=14978.The research sample was chosen through random cluster sampling and calculated by Cochran’s formula (B=0.05, a=0.05) and resulted in 375 people (n=375). Measuring means for analyzing barriers to working out was five-valued questionnaires with 48 questions and the means for analyzing motives was standard seven-valued questionnaires with 28 questions Data of the research was analyzed by SPSS version 20 and Statistical methods ANOVA. Our findings suggest that in the discussion of the motivation of women working in Birjand ،Inner motive of experiencing had the highest average among inner motives and outside stimulus of self-awareness had the highest average among outside motives. Employed women taking part in the study Easy to imagine the sport in offices with an average of 2.69, Not meet the interests and needs of women in radio and television with an average of 2.7 Fear of injury with an average of 2.8, There veil as a barrier to participation in sports with an average of 2.88، Lack of proper facilities in place with an average of 2.69 and Lack of interest in the sport exhilarating and exciting environment for women with an average of 2.87as the main barriers to participation in sport have chosen.
کلیدواژه‌ها [English]
- Key words: Showing up in Sports Activities
- White-collar Women
- Barriers
- Self-awareness Motive and Others-oriented Motive
بررسی چالش‌های ورزش بانوان کارمند شهرستان بیرجند
ملیحه ملکی [1]
معصومه حسینی[2]
زهرا استادی [3]
فاطمه مردانی[4]
تاریخ دریافت مقاله: 26/9/1393
تاریخ پذیرش مقاله:7/12/1393
مقدمه
فعالیت‌هاى بدنى و ورزش در شرایط کنونى در جوامع مختلف دنیا به صورت ضرورتى انکار‌ناپذیر پذیرفته شده است. محدودیت شرایط مکانى، تراکم بیش از حد جمعیت و متناسب نبودن فضاهاى حرکتى با رشد جمعیت، از عوامل محدود‌کننده فعالیت‌هاى بدنى است. از طرفى بروز مسائل جدید در روند زندگى و اختصاص زمان قابل توجهى از ساعات روزانه براى انجام امور مربوطه، مجال پرداختن به امر ورزش را کاهش مى دهد. همچنین، طبیعى است ارزش‌هاى انقلاب اسلامى براى زنان و اجراى آن از لحاظ اعتلاى معنوى مقام زن، مانع از پرداختن آنان به فعالیت‌هاى ورزشى به شکل غیر اصولى و مغایر با ارزش‌هاى اسلامى در اماکن عمومى خواهد بود. (کاشف، 1393)
نظر به ارزش والای زن در جامعه و با توجه به اینکه زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند و محور اصلی خانواده به شمار می‌آیند، ضروری است که به لحاظ روحی و جسمی، از سلامت کامل برخوردار باشند. (رضوی، پسرکلو،1392 :38-23) یکی از مهمترین پیامد‌های فعالیت در اجتماع، بروز استرس و فشار‌های روحی و روانی است که در زنان بیشتر از مردان می باشد. زنان شاغل حتی بیشتر از مردان شاغل در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار دارند که البته آن هم به الگوی رفتاری آنها مربوط می شود.(مهرنژاد، 1389) تحقیقات و مشاهدات علمی بیانگر این است که بانوان از نظر آمادگی جسمانی و وضعیت قامت در سطح نامطلوبی هستند و با توجه به رعایت ارزش‌های اسلامی و ملاحظات فرهنگی، محدودیت حرکتی مضاعفی نسبت به آقایان دارند. (نادریان, 1388)
یکی از اساسی ترین موضوعاتی که از زمان شکل گیری جامعه‌شناسی ورزش تاکنون شناخت کمی درباره آن وجود دارد این است که چرا میزان مشارکت بانوان در فعالیت‌های ورزشی اندک و چه عواملی بر آن تاثیرگذار است. (هرسینی ایمانی, 1388) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻮاﻧﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ راه ﻣﺸﺎرﻛﺖ ورزﺷﻲ زﻧﺎن وﺟﻮد دارد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤـﻚ ﺷـﺎﻳﺎﻧﻲ ﺑـﻪ رﻓـﻊ آﻧﻬﺎ و ارائه راﻫﻜﺎرﻫـﺎی ﻣـﺆﺛﺮ در زمینه ﺑـﺎﻻﺑﺮدن مـﺸﺎرﻛﺖ آنان در ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎی ورزﺷـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ. در بسیاری از کشورها موضوع موانع مشارکت در فعالیت‌های ورزشی در دو دهه اخیر به طور وسیعی مورد توجه محققان قرار‌گرفته است. راﺟﺮ ﻣﺎﻧﻞ[5] و ﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ
درﺑﺎرة ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﺗﻤﺎم وﻗﺖ ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺸﺎرﮐﺖ را در آﻧﺎن ﺑﯿﺎﺑﻨﺪ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﻪ ﻋﻼﻗﻪ و ﻧﻪ ﺑﯽاﻃﻼﻋﯽ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﻓﺮاﻏﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ. آنها ﻣﻮاﻧﻊ را ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ کردند:
- ﻣﻮاﻧﻊ درونﻓﺮدی از ﻗﺒﯿﻞ ﺧﺠﺎﻟﺖﮐﺸﯿﺪن، ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ و اﻧﺮژی ﻧﺪاﺷﺘﻦ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ از ﻧﻮع ﭘﻮﺷﺶ.
- ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﺮونﻓﺮدی از ﻗﺒﯿﻞ وﺟﻮد ﯾﮏ ﻫﻤﺮاه، ﺗﻔﺎوت ﮐﺎرﻫﺎی اﻓﺮادی ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﺮاﻏﺖ دارﻧﺪ.
- ﻣﻮاﻧﻊ ﺳﺎﺧﺘﺎری از ﻗﺒﯿﻞ دوری راه، ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت، ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﮐﺎر و ﻧﺪاﺷﺘﻦ وﻗﺖ.(آقایی، فتاحیان، 1391)
ایستر و همکاران [6](2008) در پژوهش خود دریافتند که بین درآمد اشخاص با چگونگی گذراندن اوقات فراغت ارتباط وجود دارد و سطح اقتصادی و اجتماعی بالاتر، دسترسی راحت‌تر و بهتری را برای ورزش کردن و حتی تعداد بیشتری از منابع را برای فعالیت فیزیکی فراهم می کند. (2008 Eva Lesie، Ester Cerin) . ﻟﻮﭘﺰ و ﮔﻮﻣﺰ[7] (2010) دﻻﯾﻞ ﻋﺪم ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ورزﺷﯽ 1991 داﻧﺸﺠﻮی داﻧﺸﮕﺎه آﻟﻤﺮﯾﺎ در اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ را ﻣﻮاﻧﻊ ﺧﺎرﺟﯽ از ﻗﺒﯿﻞ زﻣﺎن و ﻣﻮاﻧﻊ داﺧﻠﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺑﻪ ورزش و ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻧﮕﯿﺰه ذﮐﺮ ﮐﺮده‌اﻧﺪ. (هرسینی ایمانی, 1388) پیک مزو ویک و همکاران [8](2011) در کار تحقیقی خود به این نتیجه رسیدند که دانشجویانی که با خانواده خود زندگی می‌کنند، بیشتر در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنند. (Pekmezovic, 2011) اﺳــﻮرﻳﻜﺎر و ﻣــﺎﻳﺮ [9]( 2012) در مقاله‌ای ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ اﻧـﻮاع ﻣﺸـﺎرﻛﺖ ورزﺷـﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤــﻲ در زﻧــﺎن ﻫﻨــﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﺑــﺎ زﻧــﺎن اﺳــﺘﺮاﻟﻴﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ. نتایج ﻧﺸﺎن می‌دهد ﻛﻪ زﻧﺎن ﻫﻨﺪی و ﺳﺎﻳﺮ اﻗﻠﻴـﺖﻫـﺎی ﻗــﻮﻣﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﺑــﺎ زﻧــﺎن اﺳــﺘﺮاﻟﻴﺎﻳﻲ ﺑــﻪ دﻟﻴــﻞ ﻣﺤﺮوﻣﻴــﺖ اﺟ ﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﻓﺮﺻﺖ ﺷﺮﻛﺖ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ورزﺷـﻲ و ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ را ﻧﺪارﻧﺪ ﻛه می‌توان با ترویج و تنوع فرهنگی و اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ در ورزش ﺑه طـﻮر ﻗﺎﺑـﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﻋﻼﻗـﻪ و ﻣﺸـﺎرﻛﺖ زﻧـﺎن ﻫﻨـﺪی و دﻳﮕﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮان به فعالیت‌های ورزشی ﺷﺪ. ( قهرمانی و همکاران ، 1392: 66-57). ریتا ساینی[10] (2012) اﺷﺎره می‌کند که ﻣﻮاﻧﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ در ورزش اﯾﻔﺎ ﻣﯽکﻨد . (آقایی، فتاحیان، 1391)
در اﻳﺮان، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زﻳﺎدی پیرامون ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ورزﺷﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌﺔ آﻣﺎری اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت را ﻋﻤﻮﻣﺎٌ زﻧﺎن، داﻧش‌آﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدهند. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣـﺎﻛﻲ از وﺟﻮد ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ خستگی ناشی از کار ( کریمیان و همکاران ،1389: 621-612)، نداشتن آمادگی روحی برای انجام ورزش، عدم آمادگی جسمانی لازم، نداشتن مهارت، ترس از آسیب دیدگی (مشکل گشا, 1389) هزینه ها، وقت و تعهدات دیگر، تنها بودن، مشکلات مالی و تفاوت‌های فردی در برخورد با موانع (آقایی، فتاحیان، 1391)، از جمله موانع مشارکت و اعتماد اجتماعی، سن، تاهل و توجه مثبت دیگران ( احمدی، کارگر ، 1392: 210-189) می‌باشند.
ایمانی با ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮاﻧﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺸﺎرﮐﺖ زﻧﺎن در ورزش و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آنها در زﻧﺎن ورزﺷﮑﺎر و ﻏﯿﺮورزﺷﮑﺎر ﻧﺘﺎﯾﺠﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺮح ﺑﻪدﺳﺖ آورد:
- زﻧﺎن ورزﺷﮑﺎر دارای ﭘﺎﯾﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدی- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻏﯿﺮورزﺷﮑﺎر ﺑﻮدﻧﺪ.
- ﻣﯿﺰان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﻓﺮدی زﻧﺎن ورزﺷﮑﺎر ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﺎداری ﺑﯿﺸﺘﺮ از زﻧﺎن ﻏﯿﺮورزﺷﮑﺎر ﺑﻮد.
- ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮی از زﻧﺎن ورزﺷﮑﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﻏﯿﺮورزﺷﮑﺎر ﺑﻪﻋﻤﻞ ﻣﯽآﯾﺪ.
- ﻧﮕﺮش ﺧﺎﻧﻮاده زﻧﺎن ورزﺷﮑﺎر ﻣﺜﺒﺖﺗﺮ از ﻧﮕﺮش ﺧﺎﻧﻮاده زﻧﺎن ﻏﯿر‌ورزﺷﮑﺎر ﺑﻮد. (هرسینی ایمانی, 1388)
پارسامهر با بررسی متغیر لذت ورزشی و اثر آن بر میزان مشارکت ورزشی دانشجویان تربیت بدنی، به این نتیجه رسید که با تاکید بر شناخت عوامل موثر بر لذت‌بخش‌تر کردن مشارکت ورزشی می‌توان سبب افزایش میزان مشارکت مستمر گردید.( پارسامهر، 1390: 106-93). حسن‌زاده در پژوهش خود به تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و عوامل شخصیتی در میزان مشارکت ورزشی زنان تاکید کرده‌است. (حسن‌زاده ،1390) منظمی و همکاران در پژوهشی به بررسی عوامل موثر بر توسعه تربیت‌بدنی و ورزش بانوان پرداختند و به این نتیجه رسیدند که عوامل "مالی و امکاناتی"، "انسانی و تخصصی"، "ساختاری و مدیریتی" و "فرهتگی و اجتماعی" به ترتیب اولویت بر توسعه تربیت‌بدنی و ورزش بانوان موثر می‌باشند. (منظمی و همکاران ،1390: 168-151)
نادریان و همکاران در پژوهشی با عنوان "موانع مشارکت ورزشی زنان و ارتباط آن با انگیزه" نشان دادند موانع درون فردی با انگیزه فرد رابطه دارد و از آن طریق می‌توان بر مشارکت فرد در فعالیت‌های ورزشی اثر گذاشت. ( احمدی، کارگر ، 1392: 210-189) حسینی و همکاران در پژوهشی بر روی دانشجویان به این نتیجه رسیدند که سطح مشارکت ورزشی دانشجویان در حد متوسط بوده و بین سطح مشارکت ورزشی و کیفیت زندگی آنها ارتباط معناداری وجود دارد.( حسینی و همکاران ،1392) قهرمانی و همکاران در پژوهشی پیرامون عوامل بازدارنده موثر بر میزان مشارکت ورزشی معلمان شهر مرند نشان دادند که با افزایش تنوع عوامل بازدارنده، میزان مشارکت ورزشی معلمان کاهش می یابد و مسئولان باید برای کاهش این عوامل، مشارکت بانوان را در امر ورزش بهبود بخشند تا موجبات رشد و توسعه جامعه را فراهم آورند. (قهرمانی و همکاران ، 1392: 66-57) رضوی نیز موضوع اوقات فراغت زنان شاغل با تاکید بر فعالیت‌های ورزشی را مورد پژوهش قرار داد و دریافت که بین متغیر‌های سن، سابقه کاری و سطح تحصیلات با میزان مشارکت ورزشی آنها رابطه معناداری وجود دارد. (رضوی ،پسرکلو،1392: 38-23)
در تحقیقات انجام شده، بیشتر موانع مشارکت ورزشی مورد بحث بوده تا انگیزه های مشارکت و به موضوع مشارکت زنان بیشتر به صورت عام پرداخته شده است. لذا بنا بر ﺿﺮورت، اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻗﺮار دادن ﺟﺎﻣﻌه زﻧـﺎن ﻛﺎرﻣﻨـﺪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﮔﺮوﻫـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻼش و ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻀﺎﻋﻒ ﻫﻢ ﺑﺎر ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ و ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺑﻨﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده و ﻫﻢ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﺣﺮﻓه و ﺷﻐﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺑﺮ دوش دارﻧﺪ، اﻗﺪام ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﺎزدارﻧﺪه و انگیزه ﻣﺸﺎرﻛﺖ ورزﺷﻲ اﻳﻦ ﻗـﺸﺮ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﺮده‌اﺳﺖ. امید ﻛﻪ ﺑﺎ سیاست‌گذاری‌های ﻫﺪفمند و ﻣـﺪون، امکان ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﺑـﺎ ﻣﻮاﻧـﻊ ﻣﺬﻛﻮر در ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮر ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻧﺎن ﻛﺎرﻣﻨﺪ در ﻋﺮﺻه ورزش ﻓﺮاﻫﻢ آﻳﺪ.
بین ترتیب، پرسش های پژوهش حاضر عبارت اند از:
موانع مشارکت ورزشی زنان شاغل شهر بیرجند کدام است؟
مهمترین انگیزه‌های مشارکت ورزشی آنها کدام است؟
چگونه می‌توان موانع را برطرف و انگیزه‌ها را قوت بخشید؟
چگونه می‌توان زمینه مشارکت زنان شاغل در فعالیت‌های ورزشی را فراهم کرد؟
آیا بین عوامل اجتماعی- فرهنگی و میزان مشارکت بانوان شاغل رابطه معناداری وجود دارد؟
عوامل مؤثر بر مشارکت ورزشی بانوان شاغل شهر بیرجند کدام است؟
هدف پژوهش
بررسی میزان مشارکت بانوان کارمند در فعالیت‌های ورزشی و بررسی موانع و انگیزه‌های مشارکت آنها.
هدف ویژه
بررسی رابطه بین میزان مشارکت زنان شاغل در فعالیت‌های ورزشی با شغل، میزان تحصیلات و سن آنها.
فرضیه‌های پژوهش
1. عوامل فرهنگی - اجتماعی بر میزان مشارکت زنان شاغل، در فعالیت‌های ورزشی موثر است.
2. بین اعتقادات مذهبی و انجام فعالیت‌های ورزشی در زنان شاغل همبستگی وجود دارد.
3. بین ویژگی‌های فردی ( سن ، تاهل، تحصیلات ) و مشارکت ورزشی رابطه معناداری وجود دارد.
4. بین عوامل مالی و امکانات و مشارکت ورزشی بانوان کارمند رابطه معناداری وجود دارد.
روش شناسی پژوهش
این تحقیق از نوع پیمایشی می باشد که به صورت میدانی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان شاغل شهر بیرجند بودند که بر طبق آمار 14978 نفر گزارش شده بود. نمونه آماری تحقیق به صورت تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و تعداد آن با دقت B = 0/05 و خطایα=0/05 از طریق فرمول کوکران 375 نفر به دست آمد. تعداد 415 پرسشنامه توزیع که از این تعداد 368 پرسشنامه جمع‌آوری شد.
در این پژوهش برای اندازه‌گیری متغیر‌های مشارکت ورزشی و موانع و انگیزه‌ها از دو پرسشنامه استفاده شد:
- پرسشنامه محقق ساخته :
محقق پس از مطالعه تحقیقات انجام شده، موانع مشارکت را استخراج و سپس پرسشنامه را مدون کرده است. این پرسشنامه با 48 سوال 5 ارزشی تدوین و به بررسی موانع مشارکت ورزشی بانوان می‌پردازد. پرسشنامه پس از مشورت با اساتید و کارشناسان تنظیم و پس از کسب روایی صوری و ضریب آلفای کرونباخ 80/0 مناسب تشخیص داده شد.
- پرسشنامه انگیزه ورزشی (SMS)
پرسشنامه 28 سؤالی انگیزه ورزشی در سال 1995 توسط ﭘﻠﺘﻴر و ﻫﻤﻜﺎران[11] ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺧﻮد ﺗﻨﻈﻴﻤﻲ دﺳﻲ و رﻳﺎن و به ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﮕﻴﺰه دروﻧﻲ، اﻧﮕﻴﺰه ﺑﻴﺮوﻧﻲ و ﺑﻲ اﻧﮕﻴﺰﮔﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ورزش ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ. اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮای اﻧﺪازه‌گﻴﺮی ﺳﻪ ﺑﻌﺪ انگیزه (ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺧﻮدﻋﺰﻣﻲ) از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺸﻜﻴﻞ شده است ﻛﻪ عبارت اند از: اﻧﮕﻴـﺰه دروﻧـﻲ (12ﺳـﻮال)، اﻧﮕﻴـﺰه ﺑﻴﺮوﻧـﻲ (12ﺳﻮال) و ﺑﻲ اﻧﮕﻴﺰﮔﻲ (4 ﺳﻮال). اﻳﻦ پرسشنامه در داﻣﻨﻪ وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ورزﺷﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺧـﻮﺑﻲ را پیرامون اﻋﺘﺒﺎر و رواﻳﻲ آن ﮔﺰارش داده‌اﻧﺪ. (α=0/92)
همچنین، ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه انگیزه زنان برابر 971/0و برای پرسشنامه ارزیابی میزان مشارکت زنان شاغل برابر 804/0 محاسبه شد که نشان دهنده پایایی بالای این دو پرسشنامه است.
یافته‌های پژوهش
بر اساس نتایج توصیفی متغیر‌های جمعیت‌شناسی، از مجموع 363 پاسخگو، میانگین سنی بین 30 تا40 سال و میانگین تحصیلات، مقطع کارشناسی بوده است. 288 نفر متأهل و 75 نفر مجرد بوده‌اند. میانگین مشارکت ورزشی بانوان شاغل شهر بیرجند 96/2 می باشد.
جدول1: بررسی رابطه بین فاکتورهای دموگرافیک با انگیزه و میزان عدم مشارکت زنان شاغل شهرستان بیرجند
|
شاخص‌ها
فاکتورهای مورد بررسی |
تعداد |
انگیزه ورزشی |
میزان عدم مشارکت |
|||
|
p |
میانگین |
p |
||||
|
تحصیلات |
دیپلم |
27 |
06/1±39/4 |
290/0 |
43/0 ±09/3 |
300/0 |
|
فوق دیپلم |
41 |
77/0±04/4 |
43/0 ±09/3 |
|||
|
کارشناس |
254 |
97/0 ±98/3 |
42/0 ±95/2 |
|||
|
کارشناس ارشد |
41 |
88/0 ±82/3 |
32/0 ±81/2 |
|||
|
سن |
29- 20 |
109 |
0/1 ±88/3 |
08/0 |
43/0 ±01/3 |
003/0 |
|
39- 30 |
148 |
9/0 ±03/4 |
35/0 ±91/2 |
|||
|
49- 40 |
82 |
94/0 ±03/4 |
48/0 ±99/2 |
|||
|
بالاتر از 50 |
24 |
05/1 ±25/4 |
57/0 ±98/2 |
|||
|
وضعیت تأهل |
مجرد |
75 |
91/0 ±93/3 |
29/0 |
42/0 ±98/2 |
300/0 |
|
متأهل |
288 |
95/0 ±02/4 |
42/0 ±96/2 |
|||
همان‌طور که در جدول 1 مشاهده می‌شود، بیشترین میانگین و انحراف معیار نمره انگیزه شرکت در فعالیت‌های ورزشی در بین زنان متأهل (95/0 ±02/4) در سنین بالاتر از 50 سال (05/1 ±25/4) و با تحصیلات دیپلم (06/1±39/4) می‌باشد و در کل از نظر آماری تفاوت معناداری بین خصوصیات دموگرافیک با انگیزه شرکت در فعالیت‌های ورزشی دیده نشد. همچنین، نتایج نشان می‌دهد که بیشترین میانگین و انحراف معیار نمره میزان عدم مشارکت در فعالیت‌های ورشی مربوط به زنان مجرد (42/0 ±98/2) در سنین 29-20 سال (43/0 ±01/3) و با تحصیلات دیپلم و فوق دیپلم (43/0 ±09/3) می‌باشد که در کل بین تحصیلات و میزان مشارکت ورزشی و همچنین بین وضعیت تأهل با میزان مشارکت تفاوت معناداری مشاهده نشد، (3/0= P) ولی بین سن و میزان مشارکت در فعالیت‌های ورزشی تفاوت معنی‌دار مشاهده می شود. (003/0 = P)
در جدول 1 ضمیمه، درصد پاسخ زنان شاغل شهرستان بیرجند به پرسش‌های مربوط به میزان عدم مشارکت در فعالیت‌های ورزشی به تفکیک حیطه‌های مربوطه مشاهده می‌شود. در حیطه مربوط به رسانه و اطلاع‌رسانی مشاهده می‌گردد که برنامه‌های ورزشی رادیو و تلویزیون نیازها و علایق ایشان را در جهت مشارکت در فعالیت‌های ورزشی تاًمین نمی‌کند و این رسانه‌ها فاقد راهبرد منسجم و هماهنگ در توسعه ورزش بانوان می‌باشند.
در حیطه مربوط به نقش میزان آگاهی، 8/43 درصد بانوان با اینکه بانوان ایرانی با ورزش‌های روز دنیا آشنایی ندارند موافق و 7/33 درصد مخالف این موضوع هستند.
در مورد نقش مسائل اعتقادی مشاهده می‌شود که 9/37 درصد از زنان حجاب و پوشش را مانعی برای فعالیت‌های ورزشی می‌دانند و 2/45 درصد مخالف این موضوع هستند. همچنین، 6/52 درصد مخالف مغایرت ورزش کردن با اعتقادات مذهبی و 35.4 موافق هستند.
در حیطه نقش اطرافیان، عدم تأثیر نقش همکاران در علاقمندی به فعالیت‌های ورزشی (99/2) بیشترین نقش را در عدم مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی داشته است. همچنین، 2/58 درصد از افراد معتقدند همراهی اطرافیان در میزان مشارکت آنها در فعالیت‌های ورزشی موثر است و 1/50 درصد زنان شاغل موافقت خانواده را در مشارکت در فعالیت‌های ورزشی مؤثر می‌دانند- 2/45 درصد دوستان را در علاقه مندی به ورزش موثر می‌دانند.
در حیطه مربوط به نقش امکانات، 4/49 درصد بانوان شاغل علاقه‌مند به شرکت در ورزش‌های کم هزینه می‌باشند و 0/42 درصد گرانی تجهیزات را دلیل کم بودن مشارکت در ورزش می‌دانند. در حدود 0/56 درصد زنان شاغل معتقدند که نبودن امکانات مناسب ورزشی در محل سکونت مانع مشارکت موثر آنها در فعالیت‌های ورزشی می‌شود.
همان‌طور که مشاهده می‌شود عدم پیگیری جدی ورزش بانوان در ادارات با میانگین (7/50) به عنوان مانعی برای مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی از سوی ادارات مطرح شده است.
همچنین، در حیطه نقش مسئولان ورزش کشور، 6/55 درصد زنان مورد مطالعه معتقدند فعالیت‌های صورت گرفته جهت تسهیل حضور بانوان در رقابت های بین المللی کافی نبوده است و افزایش این فعالیت‌ها باعث مشارکت بیشتر زنان در فعالیت‌های ورزشی می‌شود.
در بین سایر مسائل مؤثر بر حضور زنان در فعالیت‌های ورزشی، بالاترین اولویت مربوط به تأمین سلامتی برای شرکت در فعالیت‌های ورزشی می‌باشد و پس از آن، جذابیت ورزش‌های جدید باعث علاقه‌مندی زیاد بانوان به ورزش بوده است- کمترین اولویت میل به قهرمان شده می‌باشد.
نمودار 1: شاخص‌های آماری انگیزه ورزش در بین زنان شاغل شهرستان بیرجند
با توجه به نمودار فوق ملاحظه می‌شود میانگین نمره انگیزه درونی برای آگاهی زنان شاغل برابر 88/3 است و بیشترین نمره مربوط به بعد انگیزه بیرونی از نوع درون فکنی در زنان شاغل است. ( با نمره 6/4 و انحراف معیار 3/1)
نموادار 2: شاخص‌های آماری میزان عدم مشارکت در ورزش در بین زنان شاغل شهرستان بیرجند
با ملاحظه نمودار فوق مشخص می‌شود که کمترین تأثیر در میزان مشارکت زنان شاغل را اطرافیان با میانگین 10/3 و همچنین مسئولان کشوری با میانگین 05/3 و بیشترین نقش را مسائل اقتصادی با میانگین 84/2 دارا می‌باشند.
جدول 2: میانگین و انحراف معیار نمرات انگیزه و میزان عدم مشارکت در بین زنان شاغل شهرستان بیرجند
|
شاخص |
تعداد |
کمترین مقدار |
بیشترین مقدار |
میانگین |
انحراف معیار |
|
میزان عدم مشارکت |
363 |
1 |
5 |
96/2 |
422/0 |
|
انگیزه ورزش |
363 |
1 |
7 |
99/3 |
95/0 |
ملاحظه می شود که میانگین نمره کلی انگیزه زنان برابر 99/3 می باشد که نشان می‌دهد زنان شاغل از انگیزه نسبتاً بالایی جهت مشارکت در فعالیت‌های ورزشی برخوردارند. همچنین، میانگین و انحراف معیار نمره میزان مشارکت مؤثر به ترتیب 96/2 و 422/0 است که نشان دهنده میزان مشارکت نسبتاً بالای زنان شاغل در فعالیت‌های ورزشی است.
جدول 3: ضرایب همبستگی پیرسون بین خرده مقیاس‌های انگیزه ورزش بین زنان شاغل شهرستان بیرجند.
|
انگیزه درونی |
انگیزه بیرونی |
||||||||
|
برای آگاهی |
برای موفقیت |
برای تجربه انگیزش |
هویت |
درون فکنی |
مقررات بیرونی |
مقررات بی‌انگیزگی |
|||
|
انگیزه درونی |
برای آگاهی |
همبستگی پیرسون |
1 |
606/0 |
615/0 |
578/0 |
552/0 |
481/0 |
179/0 |
|
Sig. (2-tailed) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
001/0 |
|||
|
برای موفقیت |
همبستگی پیرسون |
606/0 |
1 |
643/0 |
675/0 |
634/0 |
467/0 |
123/0 |
|
|
Sig. (2-tailed) |
0 |
|
0 |
0 |
0 |
0 |
019/0 |
||
|
برای تجربه انگیزش |
همبستگی پیرسون |
615/0 |
643/0 |
1 |
0571 |
671/0 |
336/0 |
081/0- |
|
|
Sig. (2-tailed) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
124/0 |
|||
|
انگیزه بیرونی |
هویت |
همبستگی پیرسون |
578/0 |
675/0 |
571/0 |
1 |
591/0 |
556/0 |
085/0 |
|
Sig. (2-tailed) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
107/0 |
|||
|
درون فکنی |
همبستگی پیرسون |
552/0 |
634/0 |
671/0 |
591/0 |
1 |
4/0 |
083/0- |
|
|
Sig. (2-tailed) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
115/0 |
|||
|
مقررات بیرونی |
همبستگی پیرسون |
481/0 |
467/0 |
336/0 |
556/0 |
4/0 |
1 |
290/0 |
|
|
Sig. (2-tailed) |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|||
|
مقررات بی‌انگیزگی |
همبستگی پیرسون |
179/0 |
123/0 |
081/0- |
085/0 |
083/0- |
290/0 |
1 |
|
|
Sig. (2-tailed) |
001/0 |
019/0 |
124/0 |
107/0 |
115/0 |
0 |
|||
ملاحظه می‌شود بیشترین ضریب همبستگی بین انگیزه درونی برای آگاهی با انگیزه درونی برای تجربه انگیزش می‌باشد و همبستگی بین مقررات بی انگیزگی با سایر خرده مقیاس‌های انگیزه ورزش بسیار پایین است.
نمودار 3: میزان علاقه‌مندی به رشته‌های ورزشی در بین زنان شاغل شهرستان بیرجند
بر اساس نمودار 3 و پرسشنامه‌های تکمیل شده، تعداد (93/4 درصد) 158 نفر به ورزش پیاده‌روی، (03/41 درصد)151 نفر شنا و (61/32 درصد)120 نفر والیبال و (54/25 درصد)94 نفر به ایروبیک علاقمندند. لازم به ذکر است افراد مجاز به انتخاب بیش از یک رشته بودند.
نمودار 4: فعالیت به رشته ورزشی در میان زنان شاغل شهرستان بیرجند
با توجه به نمودار فوق مشخص می‌شود که (24/34 درصد) 126 نفر از زنان شاغل به پیاده روی، (58/16 درصد) 61 نفر به شنا و (41/11 درصد) 42 نفر به والیبال فعالیت داشته‌اند.گفتنی است که فعالیت‌های فوق عمده فعالیت‌هایی هستند که افراد به آنها مشغول بوده‌اند.
نمودار5: رشته های فعال در ادارات شهرستان بیرجند
از میان رشته‌های ورزشی، عمده رشته‌های فعال در ادارت جهت ورزش بانوان پیاده‌روی[12]، والیبال و شنا با میزان به ترتیب 98/30 درصد ، 01/22 درصد و 76/15 درصد بوده‌اند.
بحث و نتیجه گیری
تحقیق حاضر، به بررسی عوامل موثر بر انگیزه و مشارکت زنان شاغل در ادارات شهرستان بیرجند می‌پردازد. اطلاعات مربوط به بررسی انگیزه توسط پرسشنامه استاندارد 7 ارزشی "مقیاس انگیزه ورزشی (MSM)" در 3 حیطه انگیزه درونی با زیر حیطه‌های آگاهی، موفقیت و تجربه، انگیزه بیرونی با زیرحیطه‌های هویت، درون فکنی و مقررات بیرونی و حیطه بی‌انگیزگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پرسشنامه نشان داد که بیشترین نمره انگیزشی به ترتیب مربوط به انگیزه بیرونی و در زیر حیطه درون فکنی با میانگین 60/4 و انگیزه درونی در زیرحیطه تجربه با میانگین 49/4 بوده و بی‌انگیزگی کمترین میانگین (90/2) را به خود اختصاص داده است.
در کنار پرسشنامه فوق، پرسشنامه‌ای جهت بررسی موانع مشارکت زنان شاغل در 7 حیطه شامل عوامل مربوط به رسانه و اطلاع رسانی، آگاهی، مسائل اعتقادی، نقش اطرافیان، نقش امکانات و هزینه‌ها، حمایت ادارات محل خدمت و نقش مسئولان کشور طراحی شد.
نتایج حاکی از آن بود که در سطوح مختلف تحصیلی، تفاوت معناداری به لحاظ انگیزش درونی مشارکت در فعالیت‌های ورزشی بانوان وجود ندارد- که البته انتظار می رفت که بانوان با مدرک تحصیلی بالاتر، انگیزش درونی بیشتری نسبت به بانوان با مدرک تحصیلی پایین تر داشته باشند. گفتنی است که مقایسه بانوان در سنین مختلف در زمینه انگیزه مشارکت آنها در فعالیت‌های ورزشی تفاوت معناداری را نشان داد که با نتایج پژوهش رضوی (1392) همسوست. همچنین، عامل تاهل، تاثیر منفی بر رغبت زنان به شرکت در فعالیت‌های ورزشی نداشته که این مورد نیز با نتایج تحقیقات رضوی (1392) همسویی دارد.
بر اساس نتایج به دست آمده در حیطه عوامل مربوط به رسانه و اطلاع رسانی، رسانه‌های جمعی از جمله رادیو و تلویزیون و مجلات نقش مؤثری را در مشارکت زنان در ورزش دارند که در صورت عدم توجه به این موضوع و نداشتن راهبردی منسجم و هماهنگ در توسعه ورزش بانوان از سوی رسانه‌ها، می‌توان از آن به عنوان مانعی در برابر مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی نام برد.
در حیطه عوامل مربوط به آگاهی، نتایج نشان داد بیشتر بانوان عدم آشنایی و اطلاع خود نسبت به ورزش‌های روز دنیا را تایید می‌کنند که نیازمند فعالیت‌ها و تلاش‌هایی جهت رفع این عدم آگاهی می‌باشد.
از نتایج به دست آمده از حیطه عوامل مربوط به مسائل اعتقادی، اینگونه می توان برداشت کرد که بیشتر زنان شاغل حاضر در طرح، حجاب را مانعی برای انجام مشارکت ورزشی نمی‌دانند و همچنین اعتقاد دارند که حفظ حجاب، مغایرتی با انجام فعالیت‌های ورزشی ندارد. بنابراین نمی‌توان از حجاب به عنوان مانعی برای مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی نام برد.
در حیطه عوامل مربوط به نقش اطرافیان، نتایج حاکی از آن است که حمایت همکاران و دوستان در میزان علاقمندی افراد به انجام فعالیت‌های ورزشی مؤثر است و عدم حمایت این گروه، مانعی برای مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی می‌باشد. همچنین، حضور اطرافیان در میزان مشارکت آنها در ورزش مؤثر است. پژوهش‌های گذشته همچون تحقیق لوپز و گومز (2010) و پیک مزوویک (2011) این موضوع را تایید می‌کنند و معتقدند حضور دوستان و همکاران در علاقمندی آنان به مشارکت در فعالیت‌های ورزشی مؤثر است. بنابراین در این زمینه ادارات می‌توانند با تهیه مکان‌ها و تجهیزات ورزشی به صورت گروهی برای کارمندان زن شاغل و اختصاص سالن به آنها و اطرافیانشان این مشارکت را افزایش دهند.
در حیطه عوامل مربوط به امکانات و هزینه‌ها، تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بانوان علاقمند به مشارکت در ورزش‌هایی با هزینه کم هستند و گرانی وسایل و تجهیزات، مانعی برای حضور ایشان در فعالیت‌های ورزشی می‌باشد؛ چنان که نبودن امکانات مناسب ورزشی در محل سکونت خود را یکی از مهمترین موانع حضور- در بین موانع اقتصادی- در فعالیت ورزشی بیان کرده اند.. البته ادارات نمی‌توانند در هر محلی، سالنی را به کارکنان خود اختصاص دهند، ولی تقبل بخشی از هزینه‌های مشارکت افراد در فعالیت‌های ورزشی امکان‌پذیر خواهد بود.
بیش از نیمی از بانوان حاضر در طرح معتقدند که ورزش بانوان در اداره آنها به صورت جدی از طرف مدیران دنبال نمی‌شود. آنان معتقدند که ادارات و مدیران ما نیازمند بالا‌بردن سطح آگاهیشان نسبت به نقش ورزش بانوان در بالا‌بردن توان کاری و راندمان کارمندان زن ادارات می‌باشند.
در حیطه عوامل مربوط به مسئولان ورزش کشور، افراد معتقدند که مشکلات حضور زنان در رقابت‌های ورزشی بین‌المللی مانعی برای مشارکت در فعالیت‌های ورزشی می‌باشد که این مشکل با آگاه‌سازی و فرهنگ سازی بین مردم و نهادینه کردن این موضوع که هدف از ورزش، رسیدن به تندرستی و سلامت است، نه بحث قهرمانی قابل حل است. ورزش بانوان در کشور ما با سایر کشورها هماهنگ می‌باشد، ولی برای حضور در مسابقات مشکلاتی وجود دارد که برخی از آنها به دلیل قوانین حاکم بر ورزش دنیا قابل حل نخواهد بود. البته درتحقیقات قبلی تناسب اندام و لذت بردن، از مهمترین انگیزه‌های مشارکت زنان در فعالیت‌های ورزشی و ر کمبود وقت و منابع و مهارت‌ها در کنار عدم حمایت خانواده و دوستان از مهمترین موانع مشارکت در فعالیت‌های ورزشی بیان شده است.
خلاصه آن که زنان شاغل از انگیزه نسبتاً بالایی جهت مشارکت در فعالیت‌های ورزشی برخوردارند و در عمل هم مشارکت نسبتاً بالایی در فعالیت‌های ورزشی دارند. این تحقیق یک روند رو به پیشرفت را برای زنان شاغل بیرجندی نشان داده که تا حدود زیادی هماهنگ با نتایج کسب شده سایر محققان در زمینه ورزش بانوان می‌باشد؛ اما با وجود این انگیزه بالا، اختصاص تنها ساعاتی از صبح و ساعات محدودی از شیفت‌های نوبت عصر باشگاه‌ها به ورزش بانوان، موضوعی است که بیشتر بانوان به آن معترض اند، زیرا گروه عظیمی از بانوان که محصل یا شاغل می‌باشند، از گردونه پرداختن به ورزش خارج می‌شوند. برای رفع این مشکل حداقل باید تعدادی از مراکز ورزشی، ساعاتی از بعد از ظهر و شب را به خانم ها اختصاص دهند تا زنان شاغل نیز بتوانند از امکانات ورزشی موجود استفاده کنند. به علاوه، برنامه‌های دسته‌جمعی در محیط کاری نیز می‌تواند در فرهنگ‌سازی و درونی کردن عادت به ورزش موثر باشد.
یکی دیگر از موانع مشارکت، مسئله هزینه‌های بالای اماکن ورزشی است. علاوه بر جو فرهنگی حاکم بر جامعه که در آن ورزش به ویژه برای دختران و زنان به عنوان یکی از رکن‌های اساسی حفظ سلامت جسم و روان تلقی نمی شود، منابع مالی و اعتباری که در اختیار مسئولان ورزش بانوان قرار دارد، بسیار ناچیز است و جهت ساماندهی و سازماندهی مناسب مراکز و امکانات مورد نیاز کافی نیست. چنانچه وزارت ورزش و جوانان و دیگر مراکز ذی‌ربط، اعتبارات بیشتری برای ورزش بانوان در نظر بگیرند، وام‌هایی با شرایط مناسب جهت اختصاص فضای مناسب و تهیه امکانات به‌روز در اختیار صاحبان مراکز ورزشی خصوصی قرار گیرد، برنامه‌ریزی مناسب و اختصاص زمان کافی برای ورزش بانوان در ادارات پیش بینی شود و هزینه مشارکت در فعالیت‌های ورزشی از سوی ادارات تأمین گردد، ممکن است که مشکلات موجود تا حدی مرتفع شود.
در این میان، نقش رسانه‌های جمعی برای فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی عمومی بسیار مهم است و البته در میان رسانه‌های گروهی، رادیو و تلویزیون به دلیل گستره نفوذشان در بین مردم، برای تشویق زنان و ایجاد انگیزه در آنها برای ورزش و در نهایت، فرهنگ‌سازی در این حیطه، اهمیت دو چندان دارند. این رسانه‌ها می‌توانند برای ترویج ورزش بین زنان، ضمن تاکید بر تاثیرات مثبت آن، آداب و رسوم محدود‌کننده ورزش زنان را نفی نمایند. گنجاندن برنامه‌های ورزش بانوان در شبکه‌های ملی و استانی کشور می‌تواند اثر قابل توجهی بر روی ترویج فرهنگ ورزش در میان زنان ایرانی داشته باشد. بسیاری از ما در دوران تحصیل خود، بارها و بارها در زنگ ورزش به جای این که ورزش کنیم، ریاضی و علوم خواندیم. بنابراین خیلی جای تعجب ندارد اگر در بزرگسالی ورزش نمی‌کنیم. یکی از راه‌های ترویج ورزش و فرهنگ سازی ورزشی، آموزش کودکان و نوجوانان و ترویج تحرک بدنی در میان آنان است. در دهه‌های اخیر، در اقصی نقاط دنیا، افراد و سازمان‌های زیادی روی این نوع پروژه‌ها کار کرده‌اند.
با توجه به مطالب گفته شده، تخصیص بودجه و دیگر سیاست‌های حمایتی، نقشی کلیدی در ترویج ورزش زنان دارد. به همین دلیل، نقش قانون و قانون‌گذاران و به تبع آن ترویج‌گران این حوزه بسیار مهم است. ترویج‌گران ورزش زنان می‌توانند با رایزنی و مشاوره با مسئولان مربوطه مانند مسئولان شهرداری و اعضای شورای شهر، نمایندگان مجلس حوزه انتخابیه جامعه هدف، مسئولان وزارت ورزش و جوانان، وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی، معاونت امور زنان نهاد ریاست جمهوری و ... برای تخصیص بودجه به ورزش زنان اقدام کنند و اختصاص بودجه ویژه ساخت تسهیلات ورزشی برای زنان را در اولویت‌های کار سازمان مربوط قرار دهند. به بیان دیگر، ترویج‌گران می‌توانند با اثرگذاری روی تصمیم‌گیرندگان و سیاست‌گذاران، یک پروژه ترویج و حمایت‌گری موفق را در حوزه ورزش زنان رقم بزنند.
ضمیمه
جدول 1: بررسی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت زنان شاغل شهرستان بیرجند به تفکیک حیطه های مورد بررسی
|
شاخص |
درصد پاسخ ها |
میانگین |
انحراف معیار |
اولویت |
|
||||||||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
||||||||||
|
عوامل مربوط به رسانه و اطلاع رسانی |
سؤال شماره 1 |
4/4 |
9/24 |
2/22 |
5/37 |
11 |
74/2 |
08/1 |
6 |
|
|||||
|
سؤال شماره 5 |
4/4 |
1/20 |
2/27 |
7/38 |
6/9 |
70/2 |
03/1 |
7 |
|
||||||
|
سؤال شماره 37 |
3/8 |
4/28 |
4/23 |
6/30 |
4/9 |
95/2 |
13/1 |
2 |
|
||||||
|
سؤال شماره 38 |
3/11 |
5/38 |
9/17 |
5/24 |
8 |
20/3 |
16/1 |
1 |
|
||||||
|
سؤال شماره 41 |
8/5 |
9/24 |
9/22 |
9/35 |
5/10 |
79/2 |
10/1 |
5 |
|
||||||
|
سؤال شماره 43 |
4/4 |
4/27 |
6/26 |
2/33 |
5/8 |
86/2 |
05/1 |
4 |
|
||||||
|
سؤال شماره 44 |
1/11 |
1/23 |
7/21 |
1/32 |
0/12 |
89/2 |
21/1 |
3 |
|
||||||
|
مسائل اعتقادی |
سؤال شماره 8 |
0/14 |
4/21 |
1/12 |
8/31 |
8/20 |
75/2 |
36/1 |
2 |
|
|||||
|
سؤال شماره 10 |
2/13 |
7/24 |
0/17 |
2/28 |
0/17 |
88/2 |
31/1 |
1 |
|
||||||
|
نقش اطرافیان |
سؤال شماره 6 |
9/19 |
3/38 |
1/10 |
3/15 |
4/16 |
30/3 |
37/1 |
1 |
|
|||||
|
سؤال شماره 26 |
8/18 |
3/31 |
0/15 |
6/19 |
3/15 |
18/3 |
35/1 |
2 |
|
||||||
|
سؤال شماره 27 |
5/12 |
7/32 |
7/14 |
0/24 |
1/16 |
01/3 |
30/1 |
3 |
|
||||||
|
سؤال شماره 28 |
7/12 |
5/29 |
3/19 |
5/21 |
1/17 |
99/2 |
30/1 |
4 |
|
||||||
|
وجود امکانات و هزینه ها |
سؤال شماره 7 |
9/7 |
8/23 |
3/12 |
3/42 |
7/13 |
69/2 |
19/1 |
5 |
|
|||||
|
سؤال شماره 19 |
8/3 |
8/23 |
0/23 |
2/37 |
3/12 |
69/2 |
07/1 |
4 |
|
||||||
|
سؤال شماره 20 |
0/11 |
0/31 |
4/21 |
5/27 |
1/9 |
07/3 |
17/1 |
2 |
|
||||||
|
سؤال شماره 21 |
5/5 |
1/35 |
0/16 |
4/33 |
9/9 |
92/2 |
14/1 |
3 |
|
||||||
|
سؤال شماره 23 |
8/12 |
6/36 |
9/16 |
6/24 |
0/9 |
19/3 |
20/1 |
1 |
|
||||||
|
حمایت اداره محل خدمت
|
سؤال شماره 14 |
8/8 |
5/20 |
0/20 |
3/32 |
4/18 |
69/2 |
23/1 |
9 |
|
|||||
|
سؤال شماره 15 |
2/7 |
4/20 |
8/23 |
7/33 |
9/14 |
71/2 |
16/1 |
8 |
|
||||||
|
سؤال شماره 16 |
6/8 |
2/27 |
9/26 |
4/31 |
8/15 |
91/2 |
20/1 |
3 |
|
||||||
|
سؤال شماره 22 |
0/11 |
4/23 |
3/39 |
6/20 |
8/5 |
13/3 |
04/1 |
2 |
|
||||||
|
سؤال شماره 39 |
3/17 |
6/18 |
2/16 |
0/31 |
0/17 |
88/2 |
36/1 |
4 |
|
||||||
|
سؤال شماره 40 |
0/26 |
4/32 |
0/13 |
5/15 |
0/13 |
42/3 |
36/1 |
1 |
|
||||||
|
سؤال شماره 42 |
6/6 |
8/25 |
8/23 |
9/32 |
0/11 |
84/2 |
12/1 |
5 |
|
||||||
|
سؤال شماره 45 |
8/6 |
9/24 |
8/17 |
6/39 |
9/10 |
77/2 |
14/1 |
7 |
|
||||||
|
سؤال شماره 48 |
4/4 |
9/27 |
4/21 |
2/33 |
2/13 |
77/2 |
12/1 |
6 |
|
||||||
|
عوامل مربوط به نقش آگاهی |
سؤال شماره 32 |
0/9 |
8/34 |
5/22 |
6/26 |
1/7 |
12/3 |
11/1 |
2 |
||||||
|
سؤال شماره 33 |
9/10 |
3/37 |
1/20 |
6/25 |
1/6 |
21/3 |
12/1 |
1 |
|||||||
|
سؤال شماره 36 |
4/7 |
2/24 |
1/23 |
0/32 |
2/13 |
80/2 |
16/1 |
3 |
|||||||
|
نقش مسئولان ورزش کشور |
سؤال شماره 2 |
8/3 |
9/30 |
4/22 |
5/35 |
4/7 |
88/2 |
04/1 |
8 |
||||||
|
سؤال شماره 3 |
6/23 |
1/35 |
5/11 |
5/17 |
3/12 |
40/3 |
34/1 |
1 |
|||||||
|
سؤال شماره 4 |
4/4 |
4/28 |
8/27 |
7/31 |
7/7 |
90/2 |
03/1 |
7 |
|||||||
|
سؤال شماره 9 |
7/18 |
6/33 |
8/16 |
0/22 |
8/8 |
31/3 |
25/1 |
2 |
|||||||
|
سؤال شماره 11 |
2/8 |
6/27 |
3/24 |
1/30 |
8/9 |
94/2 |
13/1 |
6 |
|||||||
|
سؤال شماره 12 |
5/18 |
1/37 |
8/12 |
1/19 |
5/12 |
29/3 |
31/1 |
3 |
|||||||
|
سؤال شماره 13 |
6/9 |
1/30 |
8/23 |
6/27 |
0/9 |
03/3 |
14/1 |
4 |
|||||||
|
سؤال شماره 46 |
1/4 |
5/31 |
8/25 |
6/32 |
/6 |
95/2 |
02/1 |
5 |
|||||||
|
سؤال شماره 47 |
0/3 |
3/29 |
4/27 |
9/32 |
4/7 |
87/2 |
01/1 |
9 |
|||||||
|
سایر مسائل |
سؤال شماره 17 |
7/12 |
1/36 |
8/21 |
2/21 |
3/8 |
23/3 |
16/1 |
2 |
||||||
|
سؤال شماره 18 |
9/9 |
3/28 |
7/24 |
7/29 |
4/7 |
03/3 |
12/1 |
5 |
|||||||
|
سؤال شماره 24 |
0/13 |
7/27 |
6/29 |
2/20 |
4/9 |
14/3 |
16/1 |
3 |
|||||||
|
سؤال شماره 25 |
8/9 |
0/21 |
9/18 |
9/36 |
4/13 |
77/2 |
20/1 |
7 |
|||||||
|
سؤال شماره 29 |
0/22 |
5/32 |
4/12 |
4/15 |
6/17 |
25/3 |
41/1 |
1 |
|||||||
|
سؤال شماره 30 |
8/8 |
2/34 |
9/15 |
1/27 |
0/14 |
96/2 |
23/1 |
6 |
|||||||
|
سؤال شماره 31 |
1/9 |
8/24 |
8/19 |
5/32 |
8/13 |
52/2 |
20/1 |
8 |
|||||||
|
سؤال شماره 34 |
0/11 |
9/32 |
5/17 |
7/30 |
9/7 |
08/3 |
17/1 |
4 |
|||||||
منابع
- آقایی، نجف و فتاحیان، نفیسه (1391)" تجزیه و تحلیل تطبیق پذیری موانع مشارکت ورزشی دبیران زن ورزشکار و غیر ورزشکار با استفاده از مدل هرمی کرافورد ( دبیران شهر همدان)". دو فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. سال دوم، شماره 4.
- احمدی، سیروس و کارگر، سعید (1392) "بررسی نگرش زنان به مشارکت ورزشی و عوامل اجتماعی - روانی موثر بر آن ". جامعه شناسی کاربردی. سال بیست و چهارم، شماره پیاپی 52، شماره چهارم .
- پارسامهر، مهربان (1390) "بررسی انگیزه های مرتبط با مشارکت مستمر در فعالیت های ورزشی در بین دانشجویان تربیت بدنی". پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. سال هفتم، شماره سیزدهم. 93- 106.
- حسینی، سید عماد؛ امیرنژاد، سعید و یمینی فیروز، مسعود (1392)"وضعیت فعالیت بدنی دانشجویان در اوقات فراغت بر اساس سبک زندگی". مازندران : انتشارات دانشگاه مازندران.
- رضوی، سید محمد حسین و پسرکلو، اعظم (1392) "چگونگی گذران اوقات فراغت زنان شاغل شهر آمل با تاکید بر فعالیت های ورزشی". مدیریت و فیزیولوژی ورزشی شمال. دوره اول، شماره اول، ص23-38.
- قهرمانی، جعفر، ﻣﺤﺮم زاده، ﻣﻬﺮداد و سعیدی، شیدا (1392)"ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎزدارﻧﺪه ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ میزان ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻌﻠﻤﺎن زن ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ورزﺷﻲ شهر ﻣﺮند". پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی. دوره 2، شماره 2،صص57-66.
- کریمیان، جهانگیر؛ شکرچی زاده اصفهانی، پریوش و افشار، مینا (1389)"نحوه گذراندن اوقات فراغت کتابداران شهر اصفهان با تاکید بر نقش تربیت بدنی و نقش آن بر سلامت". مدیریت اطلاعات سلامت. دوره هفتم، شماره ویژه نامه، 612-621.
- مشکل گشا، الهام (1389) "توسعه مشارکت ورزشی زنان: شناسایی انگیزه ها و موانع."
- منظمی، مریم؛ علم، شهرام و شتاب بوشهری، سیده ناهید (1390) "تعیین عوامل موثر بر توسعه تربیت بدنی و ورزش بانوان جمهوری اسلامی ایرن". مدیریت ورزشی. شماره 10، 151-168.
- ﻧﺎدرﻳﺎن، ﻣﺴﻌﻮد؛ ذوالاکتاف، وحید و مشکل گشا، الهام (1388) "موانع مشارکت ورزشی زنان و ارتباط آنها با انگیزه". علوم حرکتی و ورزش. سال هفتم، شماره 13.
- ایمانی هرسینی، پروین(1388) "ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮاﻧﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ زﻧﺎن در ورزش ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر و ﻏﻴﺮ ورزﺷﻜﺎر 20 تا 40 ساله شهر ﻫﻤﺪان ". پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان.
- حسن زاده، لیلا (1390) "بررسی عوامل فرهنگی-اجتماعی مرتبط با مشارکت ورزشی زنان". پایان‌‌نام. کارشناسی ارشد،دانشکده اقتصاد، مدیریت وعلوم اجتماعی دانشگاه شیراز.
- کاشف، مجید (1393) "نگاهی دوباره به ورزش بانوان".
- مهرنژاد، بهاره ( ) " بررسی دلایل بروز اختلالات روحی در زنان شاغل".
- Ester, Cerin, Eva, Lesie (2008) "How socio-economic status contributes to participation in leisure-time physical activity". Social Science & Medicine. 66 . 2596-2609.
- Pekmezovic, T., Popvic, A., Tepavcevic, D.K., Gazibara, T., Paunic, M. (2011) "Factors associated with health-related quality of life among Belgrade University Students". Quality of Life Research. Vol: 20, Issue: 3, p. 391-397.
)