جایگاه روان­شناسی ورزشی در رشته­های المپیکی و مدال­آور؛ یک مطالعه تطبیقی

سید مجید زارعیان^[1]

 زینت نیک آئین^[2]

سید محمدکاظم واعظ موسوی^[3]

تاریخ دریافت مقاله: 7/7/1397

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:11/9/1397

مقدمه

پیشرفت روزافزون علوم ورزشی و یافته­های جدید در قلمرو ورزش و کاربرد آن‌ها در توسعه ورزش و بهبود وضعیت جسمانی، روحی، روانی، اجتماعی، فیزیولوژیکی، فنی و تاکتیکی ورزشکاران موجب جهش حیرت‌انگیز رکوردها و نتایج حاصل از اجرای حرکات ورزشی شده است. این پیشرفت و ترقی مدیون گزارش­های تحقیقاتی بی­شماری است که در زمینه کاربرد علوم ورزشی از قبیل علم تمرین، فیزیولوژی ورزش، روان­شناسی ورزشی، تغذیه ورزش و ... صورت گرفته است (موهان و پال^[4]، 2014: 83). یکی از این علوم را روانشناسی ورزشی تشکیل می دهد. روان­شناسی ورزشی^[5] شاخه­ای از علم روان­شناسی است که در جستجوی فراهم نمودن پاسخ به سؤالات مختلف در زمینه­های رفتار انسانی در حیطه ورزش است (بویس^[6]، 2009: 261). مشکلاتی در زمینه سلامت روانی ورزشکاران  همگانی و حرفه‌ای در بسیاری از مسابقات به ویژه رقابت هایی که از حساسیت بالایی برخوردارند، همواره ورزشکاران ما را مورد تهدید قرار داده اند و فقط مختص ورزشکاران المپیکی و حرفه­ای نیست. تمام تلاش ما بر این است که به مسئولان ورزش این پیام را برسانیم که سلامت روان برای حضور موفقیت‌آمیز ورزشکاران در صحنه های بین‌المللی و جهانی ضروری است و آنها تنها با برخوردار بودن از آمادگی فنی نمی­توانند موفقیتی را کسب کنند (واعظ موسوی، 1394: 2). گوکیاردی، گوردون و دیمون^[7] (2008) بیان می­کنند که امروزه با پیشرفت علم روانشناسی، بحث تأثیر مهارت­های روانی در اجرای مهارت­های ورزشی از اهمیت بسزایی برخوردار شده و عوامل روانی که در عملکرد ورزشی سهیم­اند، مورد علاقه گسترده ورزشکاران، مربیان و روانشناسان ورزش قرار گرفته است (گوکیاردی و همکاران، 2008: 268). امروزه با استفاده از مهارت‎های روانی پیشرفت قابل ملاحظه‎ای در عملکرد ورزشکاران حرفه‎ای- المپیک و سطوح دانشگاهی به وجود آمده است (مارتنز راینر^[8]، 1373: 59).

از طرفی، خیلی از قهرمانان المپیک اذعان دارند که موفقیت خود را مدیون ارتقای مسائل روانی و توجه به مولفه­هایی چون تمرکز، کنترل استرس و بالا بردن اعتمادبه‌نفس خود می­دانند. اگر ما توانایی تمرکز یا کنترل استرس ورزشکاری را که 50 درصد است در زمان کوتاهی به 60 تا 70 درصد برسانیم، همین تفاوت اندک نیز کمک موثری به بهبود عملکرد ورزشکار خواهد بود (فارسی، کمیلی، عبدلی، فولادیان و حبیبی­فر، 1394: 89). به عنوان نمونه، روسیه دومین کشوری بود که به دنبال کسب نتایج خوب آمریکا تحقیقات خود را در این زمینه آغاز کرد و سریع توانست نتایج قابل توجهی در این زمینه به دست آورد. به دنبال آن، چین و دیگر کشورها با احساس ضرورت چنین گروهی در کنار کادر فنی ورزشکاران و تیم‌های ورزشی خود از وجود آنان سود بردند. متاسفانه، فدراسیون­های المپیکی کمتر از جلسات کمیسیون روان­شناسی کمیته ملی المپیک و کمیته روان‌شناسی فدراسیون پزشکی استقبال می­کنند. شاید تصور می­کنند اهمیت چنین کمیسیونی برای فدراسیون­ها هنوز زیاد شفاف نیست و جایگاهی برای آن‌ها تعریف نشده است. به همین دلیل برای چنین موضوع مهمی بها نمی­دهند (فارسی و همکاران، 1394: 91).

جایگاه روان­شناسی ورزشی بین فدراسیون­ها به ویژه فدراسیون­های المپیکی تعریف شده نیست و به ضرورت آن پی نبرده اند و هنوز ضرورت حضور روان­شناس در بین تیم­ها به ویژه تیم­های المپیکی به شکل علمی جا نیفتاده است و بیشتر فدراسیون­ها درست نزدیک مسابقات المپیک، تازه این احساس نیاز را پیدا می‌کنند که روان­شناس ورزشی جذب کنند. در حالی که یک روان­شناس زمانی می­تواند در بهبود عملکرد ورزشکاران تأثیر مثبت بگذارد که مدت زمان زیادی با آنها از نظر آموزش مهارت­های ذهنی کارکرده باشد نه ظرف دو تا سه ماه مانده به المپیک (واعظ موسوی، 1394: 4). با توجه به تجربیاتی که از المپیک­های گذشته و المپیک لندن وجود دارد، عدم حضور روان شناس ورزشی کنار ورزشکاران المپیکی فاصله آن‌ها را تا مدال آوری زیاد می­کند. این موضوع را در المپیک لندن درمورد یوسف کرمی، مهدی تقوی و ... کاملا شاهد بودیم و دیدیم که فشار روانی و استرس زیاد یک روز قبل از دیدار فینال سبب شد تا یوسف کرمی مدال المپیک را به راحتی از دست بدهد. به بیان دیگر، یک ماه مانده به المپیک زمان خوبی برای آماده­سازی ذهنی ورزشکار نیست و ما هیچ وقت نمی­توانیم در این زمان کوتاه بهترین شرایط را برای ورزشکار فراهم کنیم (حمزه، 1394: 29).

با توجه به تفاسیر فوق، آماده سازی روان شناختی ورزشکاران از جمله موضوعات نوین و امروزی در حوزه سازمان و مدیریت ورزش کشور است که توجه صاحب‌نظران را به خود جلب کرده است. یکی از اهداف مهم این روانشناسان، آماده سازی روان‌شناختی ورزشکاران برای حضور موفق در رویدادهای المپیکی و جهانی است. در حال حاضر، روانشناسان ورزشی به‌طور رسمی در کنار تیم­های ملی رشته­های مختلف ورزشی حضور ندارند. همچنین، ­در سازمان­های ورزشی کشور هنوز نهادی روشن که به‌طور رسمی­ و کاربردی، مسئولیتش آماده سازی­ روانی ورزشکاران (قبل، حین و بعد از مسابقات) و حضور موفق درکنار مربیان تیم­های ورزشی برای بهبود عملکرد ورزشکاران نه به‌طور موقت و مقطعی، بلکه به‌طور دائمی و نهادینه شده باشد، اجرایی نگردیده است.

 باید توجه داشت که انجام هر کار و فعالیتی نیازمند تعیین یک سازمان و یک نظام برای به‌کارگیری عوامل و امکانات مورد نیاز آن به صورت مؤثر و کارآمد می­باشد. در آغاز ایجاد تغییرات سازمانی، بهینه سازی ساختار منابع یک سازمان باید اولویت اول اقدامات مدیریت یک سازمان باشد. پس باید در شروع کار، منابع در اختیار را به‌طور خاص سازماندهی­کرد و به آن الگویی مناسب بخشید (رابینز، 1394: 112). پی بردن به این امر که همراه با افزایش پیچیدگی و رسمیت، سازمان ممکن است حالت متمرکز به خود بگیرد و یا به عدم تمرکز روی آورد، از اهمیت زیادی برخوردار است. معمولا تمرکز و عدم تمرکز را روی یک طیف و پیوستار نشان می­دهند که یک سر آن تمرکز و سر دیگر آن عدم تمرکز قرار دارد. جایگاه سازمان روی این پیوستار، یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده نوع ساختار سازمانی است. طرح سازمان به نحوه ساخت و تغییر ساختار برای تحقق اهداف سازمانی اشاره می­کند. ساختن یا تغییر دادن یک سازمان شبیه ساختن یا تغییر نقشه یک ساختمان نیست- اگر چه هر دو با یک هدف نهایی آغاز می­شوند و سپس طراح  برای تحقق آن هدف، وسایل یا نقشه­ای تدارک می­بیند. در بنا نمودن یک ساختمان، طرح مورد نظر یک نقشه ساختمانی دقیق است که بر اساس آن ساختمان بنا نهاده می­شود. در ساختن یک سازمان آنچه مورد استفاده قرار می­گیرد، نقشه یا سند مشابه­ای است که نمودار سازمانی نام دارد. عوامل مؤثر بر طراحی ساختار سازمانی عبارت اند از: 1) ابعاد ساختاری (شامل پیچیدگی، رسمیت، تمرکز، تخصص­گرایی، نسبت­های پرسنلی و تحلیل ابعاد ساختاری)؛ 2) ابعاد محتوایی (شامل استراتژی، محیط، تکنولوژی، دوره عمر سازمان و فرهنگ سازمانی) که بررسی و مطالعه در مورد عوامل مؤثر فوق نیاز به تجربه کافی و لازم دارد. البته، پارامترهای دیگری نیز در طراحی ساختار سازمانی دخیل می­باشند (اچ هال^[9]، 1381: 85-86).

اکنون با توجه به آنچه گفته شد، مسئله اصلی که باعث انجام این پژوهش گردید، شناسایی جایگاه روان­شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور و فدراسیون­های ورزشی و رشته­های المپیکی و مدال­آور می­باشد، چرا که روان­شناسی ورزشی رفتار ورزشکاران را در قبل، حین و بعد از مسابقات تحت تأثیر قرار می دهد و باعث بهبود عملکرد آن‌ها در میدان­های بزرگ مثل المپیک و جهان و در نتیجه دریافت مدال­های خوشرنگ­تر و بهبود رفتار آن‌ها در میادین ورزشی می­شود. در شرایط حاضر، در ورزش ایران حلقه مفقوده­ای به غیر از آمادگی جسمانی و تغذیه وجود دارد که نقش بسزایی در عملکرد ورزشکاران و قهرمانان المپیکی دارد. امروزه در دنیای ورزش حرفه­ای، چه در ایران و چه در سایر کشورها فاکتورهای تغذیه و علم تمرین تقربیا در یک سطح قرار گرفته است و فاکتور تأثیرگذار دیگری که­ در ورزش حرفه­ای باعث پیشرفت فراوان سایر کشورها شده و در ایران هنوز اول راه ­است، علم روان‌شناسی ورزشی است که هنوز جای آن در کنار ورزشکاران خالی است. لذا با تربیت روان­شناسان­ ورزشی و حضور آن‌ها درکنار تیم­های ملی و مربیان دیگر که باعث هدایت ورزشکاران و گرفتن نتیجه مطلوب می­گردد، باید این حلقه مفقوده از میان برداشته شود. با این تفاسیر، این تحقیق در نظر دارد به بررسی جایگاه روان­شناسی ورزشی در رشته­های المپیکی و مدال­آور و بررسی چند کشور( مطالعه تطبیقی) بپردازد.

سوالات پژوهش

با توجه به موضوع تحقیق، سوالات ویژه تحقیق به شرح زیر مطرح شد:

1. جایگاه روان‌شناسی ورزشی ایران در مقایسه با چند کشور منتخب و پیشرو چگونه است ؟
2. شرایط علی مؤثر بر جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور کدام اند؟
3. شرایط زمینه ای مؤثر بر جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور کدام اند؟
4. شرایط مداخله­گر مؤثر بر جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور کدام اند؟
5. راهبردهای مؤثر بر جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور کدام اند؟
6. پیامدهای ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور چیست؟

روش­شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه انجام کار، جزو تحقیقات آمیخته (کیفی و کمی) است. جامعه آماری شرکت کنندگان در این تحقیق شامل کلیه افرادی است که در ساختار روان­شناسی ورزشی ورزش کشور صاحب نظر و تأثیرگذار هستند؛ افرادی چون: معاونان محترم وزارت ورزش و جوانان، ریاست محترم کمیته ملی المپیک و مدیرانی که در سازمان­های مرتبط با کمیته ملی المپیک در ورزش قهرمانی- حرفه­ای نقش داشتند، اساتید محترم دانشگاه­ها در حیطه مدیریت و روان­شناسی ورزشی، روسای محترم فدراسیون­ها، سرمربیان و مربیان تیم­های ملی و همچنین مدال‌آوران المپیکی و جهانی. جامعه آماری تحقیق 500 نفر بودند. بخش کیفی تحقیق، تعداد نمونه خاصی از قبل تعیین نمی­شود و تا زمانی که مدل به مرحله ساخت و اشباع نرسیده است، نمونه گیری ادامه پیدا می­کند. لذا از دو روش نمونه­گیری هدفمند و گلوله برفی در این مرحله استفاده شد. در این تحقیق نمونه­گیری گلوله برفی بدین صورت بود که شرکت کنندگان اگر افراد دیگری را می­شناختند که در زمینه مورد بررسی دارای تجربیات و دیدگاه­هایی هستند، برای شرکت در مطالعه معرفی نمودند. در بخش کیفی تعداد 24 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. در بخش کمی نیز تعداد 221 نفر با توجه به حداقل حجم نمونه جدول مورگان و با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند.

مراحل تحقیق در قسمت جمع آوری داده­ها به صورت کلی به سه بخش تقسیم می­گردد: در بخش اول فرآیند جمع­آوری داده­ها با استفاده از روش کتابخانه­ای شامل بررسی اسناد و مدارک، گزارش های مستند، مقالات علمی معتبر و وب سایت­های معتبر در زمینه موضوع پژوهش و مولفه­های تحقیق انجام شد. در بخش دوم، جمع­آوری داده­ها با استفاده از مصاحبه­های کیفی با نخبگان صورت گرفت- مصاحبه یکی از رایج­ترین روش­های جمع­آوری داده ها در گروندد تئوری است. مصاحبه با سئوالات باز این امکان را برای شرکت­کنندگان به وجود می­آورد که تجربیات خود را در مورد پدیده مورد بررسی کاملا توضیح دهند. پس از انجام مصاحبه و کدگذاری داده ها، پرسشنامه تحقیق به دست آمد که در بخش سوم و کمی تحقیق، در اختیار نمونه قرار گرفت. روایی صوری پرسشنامه از طریق نظر 5 نفر از متخصصان روانشناسی ورزشی تایید شد و پایایی آن در یک آزمون اولیه بر روی 30 نفر با استفاده از آلفای کرونباخ با 79/0 مورد تایید قرار گرفت. به­دلیل اینکه تحقیق حاضر با رویکرد تطبیقی بود که اغلب با استفاده از داده­های تجربی مورد استفاده قرار می­گیرد، روش خوبی فراهم شد که ساختار روان­شناسی ورزشی در کشورهای منتخب مطالعه و تأثیر روان­شناسی ورزشی در موفقیت ورزشکاران بررسی و با ساختار کشورمان مقایسه گردد.

در این پژوهش، پژوهشگر به منظور ثبت اطلاعات حاصل از مصاحبه­ها، علاوه بر یادداشت رئوس مطالب، با کسب اجاره از فرد مصاحبه شونده به ضبط مصاحبه با استفاده از دستگاه ویژه ضبط صدا اقدام نمود. لذا در این پژوهش کلیه مصاحبه­های انجام شده، از طریق کدگذاری باز^[10]، کدکذاری محوری^[11]، کدگذاری انتخابی^[12](گزینشی) تجزیه و تحلیل شد. وظیفه بعدی پژوهشگر دسته بندی و مقایسه مفاهیم استخراج شده از دل داده­ها بود. با توجه به اینکه محقق در بررسی پیشینه تحقیق به الگو یا مدلی مفهومی خاصی در مورد جایگاه روانشناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور برخورد نکرد و همچنین به دلیل عدم حضور روان­شناس ورزشی در کنار ورزشکاران تیم­های مختلف ورزشی و جایگاه آن‌ها در ورزش کشور به صورت تایید شده در بیشینه تحقیق، محقق تصمیم گرفت که با یک تحقیق کیفی و اکتشافی، خود به ارائه جایگاه روان‌شناسی در ساختار ورزش کشور دست پیدا کند.  لذا در این تحقیق از افرادی که به نوعی صاحب تفکر و نظر در روان­شناسی ورزشی و همچنین تاثیرگذار در مدیریت ورزش کشور بودند و نیز افراد با تجربه در رشته­های مختلف المپیکی که رویدادهای جهانی را با ورزشکاران رشته­های مختلف تجربه نموده­اند، استفاده شد.

روش تحلیل داده­ها در روش داده بنیاد، کدگذاری نظری می­باشد. بنابراین بعد از مطالعه مبانی نظری، داده
های خام به صورت استقرائی از مصاحبه­های نیمه ساختاریافته با نخبگان به دست آمد و بر اساس نظریه داده بنیاد تجزیه و تحلیل شد. در واقع هم‌زمان با انجام مصاحبه­ها، داده­ها کدگذاری شد. با توجه به کدهای به دست آمده از مصاحبه­ها و مطالعات، مولفه­های اصلی با بهره­گیری از روش نظریه­پردازی داده بنیاد با رویکرد نوخواسته مورد شناسایی قرار گرفت. در بخش کمی نیز پس از جمع آوری تمامی 221 پرسشنامه توزیع شده و با توجه به تکمیل بودن آن ها، از روش های آماری کلموگروف اسمیرنوف به منظور بررسی توزیع داده ها و نیز آزمون تی تک نمونه ای در سطح معناداری 05/0 برای بررسی سوالات تحقیق با کمک نرم افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد.

یافته های پژوهش

مهم ترین یافته های توصیفی مربوط به نمونه تحقیق به شرح جدول 1 بود.

جدول 1: یافته های جمعیت شناختی

با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه‌ای برای بررسی سوال جایگاه روان‌شناسی ورزشی ایران در مقایسه با چند کشور منتخب و پیشرو چگونه است، استفاده شد. نتایج در جدول 2 نشان داده شده است:

جدول 2:. نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای

با توجه به نتایج جدول 2  می توان گفت که روان‌شناسی ورزشی ایران در مقایسه با چند کشور منتخب و پیشرو جایگاه مناسبی ندارد (01/0=p، 98/24=t)، تشکیلات خاصی در مورد روانشناسی ورزشی به نسبت کشورهای منتخب و پیشرو وجود ندارد (01/0=p، 19/18=t)، ساختار مناسب روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو وجود ندارد (01/0=p، 36/13=t)، نیروی انسانی متخصص روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو کم است (01/0=p، 91/19=t) ولی با این حال، نسبت به گذشته تغییرات مثبتی صورت گرفته است (01/0=p، 23/15=t). همچنین نمی توان گفت که روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو ساختار دارد، ولی فعالیت هم ندارد.  نیز وضعیت و جایگاه روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو مناسب نیست (01/0=p، 83/8-=t).

با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه‌ای برای بررسی سوال شرایط علی مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور چیست، استفاده شد. نتایج در جدول 3 نشان داده شده است.

جدول 3: نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای

با توجه به نتایج جدول 3،  می توان گفت که به جز اجباری کردن استفاده از روانشناسان ورزشی در تیم های ورزشی، بقیه موارد از دید نمونه های تحقیق به عنوان شرایط علی مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می‌باشند (01/0=p). همچنین از بین گویه های مطرح شده، «تشکیل کمیته روانشناسی ورزشی در فدراسیون‌های ورزشی»، «تشکیل کمیسیون و کارگروهی برای توسعه روانشناسی ورزشی در وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک»، «افزایش نیروی انسانی متخصص در حیطه روانشناسی ورزشی» و « افزایش تبادل بین دانشگاه‌ها و وزارت ورزش و جوانان» دارای بالاترین میانگین بودند.

با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه‌ای برای بررسی سوال شرایط زمینه‌ای ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور چیست، استفاده شد. نتایج در جدول 4 نشان داده شده است:

جدول 4: نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای

با توجه به نتایج جدول 4، افزایش اعتقاد به ورزش علمی از سوی جامعه ورزش کشور (01/0=p، 51/4=t)، وجود دانشجویان و متخصصان علاقه‌مند در حوزه روانشناسی ورزشی (01/0=p، 29/5=t)، علاقه‌مندی سیاسیون به کسب نتیجه در ورزش قهرمانی (01/0=p، 60/7=t)، احساس نیاز فدراسیون‌های ورزشی به مقوله روانشناسی ورزشی (01/0=p، 89/6=t)، وجود جمعیت تحصیل کرده، جوان و علاقه مند در بین مربیان ورزش کشور (01/0=p، 18/9=t)، نتایج ملموس به کارگیری روانشناس ورزشی (01/0=p، 92/7=t)، وجود تجارب موفق جهانی برای الگو برداری (01/0=p، 38/8=t)، رشد مناسب جامعه روانشناسی ورزشی کشور در سال های اخیر (01/0=p، 37/16=t) و وجود انجمن علمی روانشناسی ورزشی (01/0=p، 82/17=t) شرایط زمینه‌ای ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می باشند.

با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه‌ای برای بررسی سوال شرایط مداخله‌گر مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور چیست، استفاده شد. نتایج در جدول 5 نشان داده شده است:

جدول 5: نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای

با توجه به نتایج جدول 5،  عدم احساس ضرورت توسط مسئولان (01/0=p، 23/21=t)، ضعف نیروی انسانی و کمبود نیروی متخصص (01/0=p، 17/4=t)، عدم تخصیص بودجه مناسب (01/0=p، 12/5=t)، عدم توجه کافی از سوی وزارت ورزش و جوانان (01/0=p، 59/18=t)، باورها و نگرش سنتی ورزشکاران و مربیان و مدیران ورزشی (01/0=p، 83/13=t)، عدم نگاه ساختاری به مقوله روانشناسی ورزشی از سوی وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک (01/0=p، 89/21=t)، عدم علاقه و رغبت دانش آموختگان این حوزه برای کار در بدنه ورزش کشور (01/0=p، 03/3=t)، نبود دستورالعمل و قانون برای به کار گیری روانشناسان (01/0=p، 94/26=t)، پایین بودن سواد علمی جامعه ورزش کشور (01/0=p، 65/4=t) و نبود همبستگی لازم در بین روانشناسان ورزشی کشور (01/0=p، 3/6=t) به عنوان شرایط مداخله‌گر مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می باشند.

با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه‌ای برای بررسی سوال راهبردهای مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور چیست، استفاده شد. نتایج در جدول 6 نشان داده شده است:

جدول6: نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای

با توجه به نتایج جدول 6،  راهبردهای مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور بر اساس بالاترین میانگین عبارت اند از:

• ارتقای ساختار روانشناسی ورزشی با ایجاد کمیته مستقل در فدراسیون‌های ورزشی؛
• دانش افزایی و افزایش مدرسان روانشناسی ورزشی و استفاده از تجارب موفق دنیا؛
• نگاه ویژه و تخصصی به روانشناسی ورزشی در رشته‌های مختلف؛
• دانش افزایی مدیران، مربیان و ورزشکاران در زمینه تاثیرات مثبت روانشناسی ورزشی؛
• تلاش برای تربیت نیروی انسانی موثر و کارآمد در دانشگاه‌های کشور؛
• اولویت‌بندی عوامل موثر بر ارتقای ساختار روانشناسی ورزشی و تلاش برای رفع موانع؛
• افزایش بودجه و مسائل مالی مربوط به ارتقای ساختار روانشناسی ورزش.

با توجه به طبیعی بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه‌ای برای بررسی سوال پیامدهای ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور چیست، استفاده شد. نتایج در جدول 7 نشان داده شده است:

جدول 7: نتایج آزمون تی تک نمونه‌ای

با توجه به نتایج جدول 7، ارتقای سطح فنی و عملکردی ورزشکاران (01/0=p، 56/17=t)، ارتقای سطح کرسی‌های بین المللی و کسب مدال های بیشتر بین المللی (01/0=p، 93/17=t)، افزایش دوره قهرمانی ورزشکاران (01/0=p، 92/26=t)، افزایش کیفیت زندگی ورزشکاران (01/0=p، 17/31=t)، کاهش مصدومیت های ناشی از تمرین و مسابقه (01/0=p، 44/13=t)، کاهش فراز و فرودهای بحث روانی ورزشکاران و افزایش ثبات در عملکرد ورزشکاران (01/0=p، 48/25=t) و افزایش مشارکت مردم در برنامه های ورزشی (01/0=p، 21/6=t) از پیامدهای ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می‌باشند.

بحث و نتیجه گیری

نتیجه آزمون سوال اول تحقیق نشان داد که روان‌شناسی ورزشی ایران در مقایسه با چند کشور منتخب و پیشرو جایگاه مناسبی ندارد (98/24=t)، تشکیلات خاصی در مورد روانشناسی ورزشی به نسبت کشورهای منتخب و پیشرو وجود ندارد (19/18=t)، ساختار مناسب روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو وجود ندارد (36/13=t)، نیروی انسانی متخصص روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو کم است (91/19=t) ولی با این حال نسبت به گذشته تغییرات مثبتی صورت گرفته است (23/15=t). همچنین نمی‌توان گفت که روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو ساختار دارد، ولی فعالیت هم ندارد. نیز وضعیت و جایگاه روانشناسی ورزشی در ایران در مقایسه با کشورهای منتخب و پیشرو (83/8-=t) مناسب نیست (01/0=p). نتیجه به‌دست‌آمده با نتیجه تحقیقات باغبانی و جعفری کاکلکی (1394)، سپاسی و همکاران (1385) و آقا علی‌نژاد (1376) همسو بود. باغبانی و جعفری کاکلکی (1394) نشان دادند که روان‌شناسان ورزشی تبدیل به یکی از بخش‌های پایه‌ای ورزش حرفه‌ای شده و در چند سال اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده اند و درحالی‌که استفاده از روان‌شناس در تیم­های ورزشی به یک ضرورت انکارناپذیر (همانند مربی، سرپرست و ...) تبدیل شده است، در ایران هنوز کمتر تیمی است که از روان‌شناس استفاده می­کند- مسئله­ایی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در رقم خوردن برخی از ناکامی­ها و شکست­های اخیر ورزش‌کاران ایران چه در عرصه قاره و چه جهانی و المپیک بی­تأثیر نبوده است.

آزمون سوال دوم تحقیق نشان داد که به جز اجباری کردن استفاده از روانشناسان ورزشی در تیم های ورزشی، بقیه موارد از دید نمونه های تحقیق به عنوان شرایط علی مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می‌باشند (01/0=p). همچنین از بین گویه های مطرح شده، «تشکیل کمیته روانشناسی ورزشی در فدراسیون‌های ورزشی»، «تشکیل کمیسیون و کارگروهی برای توسعه روانشناسی ورزشی در وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک»، «افزایش نیروی انسانی متخصص در حیطه روانشناسی ورزشی» و « افزایش تبادل بین دانشگاه‌ها و وزارت ورزش و جوانان» دارای بالاترین میانگین بودند. پس از آنکه اهمیت و جایگاه روانشناسی ورزشی در موفقیت تیم ها، بازیکنان، مربیان ورزشی و ... برای همگان مشخص شد، لازم به نظر می رسد که عوامل علی ارتقای جایگاه آن در کشور نیز مشخص شود. نتیجه تحقیق بیانگر آن بود که عوامل متعددی می توانند موجبات ارتقای روانشناسی ورزشی کشور را فراهم نمایند. دو مورد از مهم ترین عوامل را «تشکیل کمیته روانشناسی ورزشی در فدراسیون‌های ورزشی» و «تشکیل کمیسیون و کارگروهی برای توسعه روانشناسی ورزشی در وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک» تشکیل می دهد. در ساختار سازمان های ورزشی کشور مشخص شده است که فدراسیون‌های ورزشی و کمیته ملی المپیک تحت همکاری با وزارت ورزش و جوانان بالاترین مقام ورزشی هر رشته ورزشی هستند و یکی از مهم ترین فعالیت های آنان را ارتقای ورزش قهرمانی و حرفه ای کشور تشکیل می دهد. در واقع می توان گفت که تیم های ملی ورزشی کشور از دل فعالیت ها و برنامه های این سازمان ها به ویژه فدراسیون‌های ورزشی مستخرج می شوند. لذا چنانچه در تشکیلات فدراسیون‌های ورزشی، کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان بخشی با نام کمیته روانشناسی ورزشی ایجاد شود، بی شک می تواند تاثیرات مهمی در توسعه روانشناسی ورزشی کشور به ویژه در سطح تیم های ملی و حرفه ای ایفا نماید. در تایید این موضوع می توان به تجارب کشورهای منتخب و پیشرو اشاره نمود.

نتیجه آزمون سوال سوم تحقیق نشان داد که افزایش اعتقاد به ورزش علمی از سوی جامعه ورزش کشور (51/4=t)، وجود دانشجویان و متخصصان علاقه‌مند در حوزه روانشناسی ورزشی (29/5=t)، علاقه‌مندی سیاسیون به کسب نتیجه در ورزش قهرمانی (60/7=t)، احساس نیاز فدراسیون‌های ورزشی به مقوله روانشناسی ورزشی (89/6=t)، وجود جمعیت تحصیل کرده، جوان و علاقه مند در بین مربیان ورزش کشور (18/9=t)، نتایج ملموس به کارگیری روانشناس ورزشی (92/7=t)، وجود تجارب موفق جهانی برای الگو برداری (38/8=t)، رشد مناسب جامعه روانشناسی ورزشی کشور در سال های اخیر (37/16=t) و وجود انجمن علمی روانشناسی ورزشی (82/17=t) عوامل زمینه ای موثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می باشند (01/0=p). برای توسعه روانشنانس ورزشی کشور، ابتدا لازم است که زمینه های لازم مهیا باشد و سپس با بهبود شرایط علی و نیز عوامل میانجی، جایگاه روانشناسی ورزشی کشور ارتقا یابد. یکی از زمینه های لازم برای ارتقای روانشناسی ورزشی را افزایش اعتقاد به ورزش علمی از سوی جامعه ورزش کشور تشکیل می دهد. متاسفانه، هنوز در کشور اعتقاد به ورزش علمی وجود ندارد و این موضوع هم از سوی مدیران و هم مربیان و ورزشکاران قابل مشاهده است. بسیاری از ورزشکاران و مربیان هنوز هم به شیوه های سنتی و تجربی به فعالیت ها و تمرینات ورزشی    می پردازند و تا زمانی که این اعتقاد به ورزش علمی ایجاد نشود، نمی توان به استقبال از روانشناسان ورزشی در بدنه تیم ها و سازمان های ورزشی امیدوار بود. به علاوه، وجود دانشجویان و متخصصان علاقه‌مند در حوزه روانشناسی ورزشی، امری ضروری است که در صورت نبود آن ها نمی توان به ارتقای جایگاه روانشناسی ورزشی امیدوار بود. امروزه به دلیل سردرگمی وزارت علوم و کارگروه های علمی هنوز نمی توان رشته روانشناسی ورزشی را به عنوان یک رشته علمی در کشور قلمداد کرد، چرا که چند سال در برخی دانشگاه‌ها تدریس و سپس دوباره در سطح کارشناسی ارشد ملغی شد. با این وصف، انگیزه ای برای علاقه مندان به این رشته وجود نخواهد داشت. از سوی دیگر، بازار کار مناسبی نیز در انتظار فارغ التحصیلان این رشته نیست. لذا این موضوع می تواند از میزان علاقه آنان به ادامه تحصیل در روانشناسی ورزشی بکاهد.

در همین راستا، نتیجه آزمون سوال چهارم تحقیق نشان داد که عدم احساس ضرورت توسط مسئولان (23/21=t)، ضعف نیروی انسانی و کمبود نیروی متخصص (17/4=t)، عدم تخصیص بودجه مناسب (12/5=t)، عدم توجه کافی از سوی وزارت ورزش و جوانان (59/18=t)، باورها و نگرش سنتی ورزشکاران و مربیان و مدیران ورزشی (83/13=t)، عدم نگاه ساختاری به مقوله روانشناسی ورزشی از سوی وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک (89/21=t)، عدم علاقه و رغبت دانش آموختگان این حوزه برای کار در بدنه ورزش کشور (03/3=t)، نبود دستورالعمل و قانون برای به کار گیری روانشناسان (94/26=t)، پایین بودن سواد علمی جامعه ورزش کشور (65/4=t) و نبود همبستگی لازم در بین روانشناسان ورزشی کشور (3/6=t) به عنوان شرایط مداخله‌گر مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می باشند (01/0=p). برای توسعه هر موضوعی در کشور، ضروری است که مسئولان آن حوزه نسبت به آن موضوع احساس ضرورت نمایند. همانگونه که پس از سال ها، مسئولان ورزش کشور به ضرورت موضوع استعدادیابی پی برده اند و به سوی توسعه فرآیند استعدادیابی در رشته‌های ورزشی مختلف گام های موثری برداشته اند، لازم است که برای توسعه روانشناسی ورزشی کشور نیز مسئولان احساس نیاز کنند. این در حالی است که از سوی مسئولان ورزش کشور، ضرورتی در زمینه روانشناسی ورزشی کشور احساس نمی شود که نمود آن را می توان در نبود روانشناس ورزشی در کادر فنی تیم های مختلف کشور مشاهده کرد. همچنین، در کشور ضعف نیروی انسانی و کمبود نیروی متخصص روانشناسی ورزشی وجود دارد. همانطور که پیشتر بیان شد، تعداد فارغ التحصیلان رشته روانشناسی ورزشی اندک اند و معمولا از ضعف علمی و کاربردی رنج می برند، چرا که در سطوح پایین علمی قرار دارند و فاقد تجربه های عملیاتی و میدانی هستند. اگرچه تعداد اندکی اساتید این رشته در کشور وجود دارد، اما بی شک نمی توان با این تعداد اندک نیازهای ورزش کشور به روانشناس ورزشی را مرتفع ساخت. لذا لازم است در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود.

نتیجه آزمون سوال پنجم تحقیق نیز نشان داد که راهبردهای مؤثر بر ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور بر اساس بالاترین میانگین عبارت اند از: ارتقای ساختار روانشناسی ورزشی با ایجاد کمیته مستقل در فدراسیون‌های ورزشی، دانش افزایی و افزایش مدرسان روانشناسی ورزشی و استفاده از تجارب موفق دنیا، نگاه ویژه و تخصصی به روانشناسی ورزشی در رشته‌های مختلف، دانش افزایی مدیران، مربیان و ورزشکاران در رابطه با تاثیرات مثبت روانشناسی ورزشی، تلاش برای تربیت نیروی انسانی موثر و کارآمد در دانشگاه‌های کشور، اولویت‌بندی عوامل موثر بر ارتقای ساختار روانشناسی ورزشی و تلاش برای رفع موانع و افزایش بودجه و مسائل مالی مربوط به ارتقای ساختار روانشناسی ورزش.

با شناسایی جایگاه روانشناسی ورزشی در کشور نسبت به کشورهای منتخب و پیشرو و نیز شناسایی عوامل علی موثر بر ارتقای این جایگاه، به نظر می رسد که باید راهکارهایی عملیاتی بدین منظور تدوین شود. بنابراین راهبردهایی تدوین و ارائه شد که به شرح آن ها پرداخته می شود. یکی از این راهبردها را ارتقای ساختار روانشناسی ورزشی با ایجاد کمیته مستقل در فدراسیون‌های ورزشی تشکیل می دهد. همانطور که پیش از این نیز بیان شد، ضروری است که سازمان های ورزشی و در راس آن ها فدراسیون‌های ورزشی از تشکیلاتی مستقل با عنوان کمیته روانشناسی ورزشی بهره جویند تا بدین وسیله هم بتوانند نیروی انسانی متخصص لازم را سازماندهی نمایند و هم اینکه بتوانند تجارب علمی و عملی آنان را در روانشناسی رشته‌های ورزشی مختلف مورد استفاده قرار دهند. بدون شک با برنامه ریزی و سازماندهی بهتر نیروهای متخصص روانشناسی ورزشی با کمک یک کمیته مستقل بهتر می توان از پتانسیل های این متخصصان استفاده نمود. لذا بهتر است با تشکیل کمیته های روانشناسی ورزشی، این روند تسریع یابد. در این راستا، ضروری است که با افزایش بودجه و مسائل مالی مربوط به ارتقای ساختار روانشناسی ورزشی این امر را تسریع نمود، چرا که امروزه بدون داشتن بودجه کافی نمی توان امورات سازمانی و ورزشی را ارتقا بخشید. همچنین، دانش افزایی و افزایش مدرسان روانشناسی ورزشی و استفاده از تجارب موفق دنیا، راهبرد دیگری است که می تواند جایگاه روانشناسی ورزشی کشور را بهبود بخشد. همانطور که بیان شد، تعداد متخصصان روانشناسی ورزشی کشور بسیار اندک است و چه بسا بسیاری از آنان تنها در حوزه دانشگاه فعالیت نموده و تاکنون به صورت علمی وارد دنیای روانشناسی ورزشی در تیم های ورزشی نشده باشند. در اینجاست که فدراسیون‌های ورزشی و دانشگاه‌های کشور می توانند طی همکاری های دو یا چندجانبه ای با استفاده از روش هایی همچون به کارگیری روانشناسان ورزشی در تیم های ورزشی و نیز اعزام آنان به کشورهای پیشرفته برای طی دوره های تخصصی، زمینه بهبود وضعیت روانشناسی ورزشی در کشور را فراهم نمایند. علاوه بر آن، ضروری است که رشته روانشناسی ورزشی در دانشگاه‌های بیشتری تاسیس شده و در زمینه تربیت این متخصصان اقدامات بیشتری انجام شود.

در نهایت، نتیجه آزمون سوال ششم تحقیق نشان داد که ارتقای سطح فنی و عملکردی ورزشکاران (56/17=t)، ارتقای سطح کرسی‌های بین المللی و کسب مدال های بیشتر بین المللی (93/17=t)، افزایش دوره قهرمانی ورزشکاران (92/26=t)، افزایش کیفیت زندگی ورزشکاران (17/31=t)، کاهش مصدومیت های ناشی از تمرین و مسابقه (44/13=t)، کاهش فراز و فرودهای بحث روانی ورزشکاران و افزایش ثبات در عملکرد ورزشکاران (48/25=t) و افزایش مشارکت مردم در برنامه های ورزشی (21/6=t) پیامدهای ارتقای جایگاه روان‌شناسی ورزشی در ساختار ورزش کشور می‌باشند (01/0=p). نتیجه به دست آمده با نتیجه تحقیقات باغبانی و جعفری کاکلکی (1394)، خنجری و همکاران (1392)، سپاسی و همکاران (1385)، موهان و پل^[13] (2014) و لیبرال و همکاران^[14] (2014) همسو بود. باغبانی و جعفری کاکلکی (1394) به این نتیجه رسیدند که در ایران هنوز کمتر تیمی است که از روان‌شناس استفاده می­کند و این مسئله­ای است که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در رقم خوردن برخی از ناکامی­ها و شکست­های اخیر ورزش کاران ایران چه در عرصه قاره و چه جهانی و المپیک بی­تأثیر نبوده است. خنجری و همکاران (1392) نیز به این نتیجه رسیدند که تمرین مهارت­های­روان­شناختی می­تواند در ارتقای عملکرد نهایی تکواندوکاران نوجوان زن تیم ملی ایران تأثیرگذار باشد. در همین راستا، سپاسی و همکاران (1385) دریافتند که بین نگرش مربیان لیگ­های برتر و مرییان لیگ غیر برتر در باره جایگاه مشاور روانشناس ورزشی تفاوت وجود داشت و مربیان لیگ برتر به دلیل حساس بودن بازی تیم­ها در این سطح، نقش مهم­تری برای مشاور روانشناس ورزشی قائل بودند. همچنین، مربیان و ورزشکاران اظهار داشتند  چنانچه مشاور روانشناس ورزشی را در کنار خود احساس کنند، احتمال پیروزی تیم­های ورزشی در مسابقات وجود دارد. موهان و پل (2014) نیز دریافتند که یک نیاز مبرم و قوی به ترکیب مداخلات روان‌شناختی برای دستیابی به نتیجه مطلوب توانبخشی در ورزشکاران مصدوم احساس می گردد و در همین راستا لیبرال و همکاران (2014) دریافتند که بهبود قابل توجهی در عملکرد کلی ورزشی ورزشکاران بعد از مشاوره روانی وجود دارد؛ به بیانی دیگر، بین عملکرد ورزشی و سلامت روانی یا درک اثرات روانی ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. به نظر می رسد که وجود روانشناسان ورزشی خبره در کنار بازیکنان و سایر عوامل تیم های ورزشی       می تواند پیامدهای مثبت بسیاری به دنبال داشته باشد. یکی از این پیامدها، ارتقای سطح فنی و عملکردی ورزشکاران است (لیبرال و همکاران، 2014: 1). این موضوع را می توان در تجارب تیم های ورزشی کشورهای منتخب و پیشرو مشاهده کرد. اولین سنگ بنای روانشناسی ورزشی در دهه 1920 در آمریکا گذاشته شد. در آن زمان به روان­شناسان به عنوان افرادی که در افزایش علمکرد ورزشکاران نقش دارند، نگاه می‌شد. در واقع، روان‌شناسان در تمام حوزه زندگی ورزشکاران بسکتبال وارد شده بودند تا بتوانند در کنار آنان، علاوه برافزایش توان انفرادی و بالابردن قدرت ورزشکار، عملکرد کلی تیم را افزایش دهند و نتایج خوبی حاصل شود. وجود استرس، فشار و اضطراب از جمله عواملی است که مقدار مناسب آن برای تمام افراد و از جمله ورزشکاران ضروری است. در واقع نمی‌توان و نباید استرس را به‌طور کامل در ورزشکار از بین برد، چرا که مقداری از آن برای عملکرد بازیکنان ضروری است. تأثیرات مثبت و شگرف حضور این گروه در نتایج ورزشکاران آمریکا موجب شد تا در المپیک 1950 در کاروان ورزشی آمریکا، نام روان‌شناسان نیز در کادر تیم‌ها باشد و در آن سال بود که در نتایج به دست آمده توسط تیم‌های ورزشی آمریکا و دیگر کشورها تفاوت‌های زیادی به وجود آمد و این موضوع موجب شد تا کشورهای دیگر نیز به دنبال عامل این مسئله باشند (ملکی و محمدزاده، 1389: 19). همچنین، نتایج خوب و کسب مدال‌های زیاد چین در مسابقات آسیایی گوانگجو، حاصل تأثیرات مثبت حضور روان­شناسان ورزشی در کنار ورزشکاران چینی در 20 سال گذشته بود. جایگاه روانشناسان ورزشی در چین به حدی رشد کرد که در بازی‌های آسیایی گوانگجو 50 روانشناس در کاروان ورزشی آن‌ها حضور داشتند و حتی به صورت آنلاین به ارائه خدمات به کاروان ورزشکاران چینی می‌پرداختند. با این تفاسیر، امری منطقی قلمداد می شود که این کشورها در مسابقات و تورنومنت های معتبر ورزشی موفق به کسب تعداد زیادی مدال شوند و خود را به عنوان کشورهای منتخب و پیشرو در ورزش دنیا معرفی کنند- این امر خود نیز می تواند موجب ارتقای سطح کرسی‌های بین المللی شود. از دیگر پیامدهای بکارگیری روانشناسان ورزشی در تیم های ورزشی، افزایش کیفیت زندگی ورزشکاران است. ورزش جوانان ممکن است مشقت‌زا باشد. در نتیجه روانشناس ورزشی می‏تواند این تجربه را برای آنان خوشایندتر کند. همچنین، ورزشکاران به‌طور مکرر آسیب می‏بینند و روانشناس ورزشی در توانبخشی به آنان، روز‌به‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‏کند. بنابراین، علاوه‌ بر ارائة کمک‏های جسمانی به آسیب‌دیدگان، فرایندهای روانی بخش عمده‌ای از این توانبخشی‏ها را شامل می‏شود و این موضوع می تواند موجب افزایش دوره قهرمانی ورزشکاران نیز بشود. بدون شک آمادگی جسمانی به‌تنهایی ضامن موفقیت در ورزش نیست، بلکه ورزشکاری موفق است که آمادگی روانی نیز داشته باشد. به همین دلیل هیچ مربی و ورزشکاری جنبه­ها و فواید روانی و اجتماعی را نادیده نمی­گیرد. ورزشکاران حرفه­ای معتقدند که عوامل روانی از قبیل تعیین هدف و انگیزش نقش مهمی در موفقیت‌های آنان داشته است. پس می توان کاهش مصدومیت های ناشی از تمرین و مسابقه و بهبود سریعتر مصدومیت ورزشکاران و در نهایت افزایش دوره قهرمانی ورزشکاران را نیز از پیامدهای استفاده از روانشناسان ورزشی دانست. در نهایت، روانشناس ورزشی می تواند موجبات افزایش مشارکت مردم در برنامه های ورزشی را فراهم نماید، چرا که ورزشکاران آماتور به دلیل نیازها یا فوائد روانی از قبیل آرام­سازی در فعالیت­های جسمانی شرکت می‌کنند و در صورت وجود روانشناسان ورزشی در حوزه ورزش همگانی و تربیتی نیز  می توان مشارکت مردم در ورزش را افزایش داد.

در پایان باید گفت که در انجام این تحقیق، محقق با محدودیت های مختلفی از جمله دسترسی به پرسشنامه های استاندارد و نیز محدودیت ملاقات دست اندرکاران ورزش کلان کشور رو به رو بود که با تحمل مشکلات فراوان توانست بر آن ها فائق آید.

همچنین، با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد می شود که تشکیلات و کمیته های تخصصی روانشناسی ورزشی در فدراسیون های ورزشی، کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش و جوانان تشکیل شود؛ نیروی انسانی متخصص و کارآزموده در روانشناسی ورزشی تربیت شده و راهی تیم های ورزشی شوند؛ تبادل بین دانشگاه ها و وزارت ورزش و جوانان با راهکارهایی چون برگزاری همایش ها و کارگاه های تخصصی روانشناسی ورزشی افزایش یابد؛ برگزاری کارگاه های تخصصی روانشناسی ورزشی با هدف دانش افزایی مربیان، ورزشکاران و مدیران ورزشی صورت پذیرد؛ با ایجاد بسترهای شغلی مناسب روانشناسان ورزشی، زمینه ترغیب و تمایل دانشجویان به این رشته ورزشی و نیز زمینه بکارگیری فارغ التحصیلان این رشته در سازمان ها و تیم های ورزشی فراهم شود و در نهایت، با بررسی دلایل موفقیت کشورهای پیشرو در ورزش که اغلب با استفاده از ورزش علمی و علم ورزش به وجود آمده است، زمینه افزایش اعتقاد به ورزش علمی از سوی جامعه ورزش کشور فراهم شود.