نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مدیریت ورزشی، دانشکدۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران،

2 دانشیار، گروه مدیریت ورزشی، دانشکدة تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، تعیین راهبردها و پیامدهای توسعه ورزش حرفه‌ای  ایران بود. برای دستیابی به هدف بیان شده و با توجه به تخصصی بودن موضوع پژوهش، مطالعه کیفی با استفاده از انجام مصاحبه های عمیق با نخبگان این موضوع مورد استفاده قرار گرفت. انجام مصاحبه ها به صورت هدفمند و به شیوه گلوله برفی ادامه یافت و در نهایت 18 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند. داده‌های حاصل از مصاحبه­ها به روش داده بنیاد و از طریق سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­های مربوط به راهبردها بیانگر 9 حیطه اصلی بود؛ به طوری که پوشش دهنده چالش­های درونی و بیرونی توسعه ورزش حرفه­ای کشور باشند. این حیطه­ها شامل موارد زیر می شود: مدیریتی، حقوقی-قانونی، منابع انسانی، سخت افزاری، تسهیلاتی، کارآفرینی، اقتصادی، ساختاری و فرهنگی- رسانه ای. همچنین، پیامدهای شناسایی شده حاصل از راهبردها شامل اشتغال­زایی، توسعه اقتصادی، توسعه ملی، توسعه رفتاری و توسعه ساختاری می باشد که تا حدود زیادی منطبق بر راهبردها نیز بودند. بر اساس یافته‌های پژوهش، راهبردهای اجرایی ارائه شده می تواند کمک رسان مدیران ورزشی کشور در زمینه توسعه ورزش حرفه­ای کشور باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Strategies and Outcomes of Development of Iran Professional Sports

نویسندگان [English]

  • ali Reghbati 1
  • Farideh Hadavi 2
  • Najaf Aghaei 2
  • Ali Reza Elahi 2

1 Ph.D. Student in Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 Ph.D., Associate Professor, Department of Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The research is to determine the strategies and outcomes of the development of Iran professional sport. To achieve the goal, according to the specialty of the subject, qualitative study was used by interviewing the elite with this topic. Interviews were conducted on purposeful snowball method and finally, 18 people were interviewed. The data from the interviews were analyzed by data method through three stages of open, axial and selective coding. The findings of the strategies indicated nine main areas that cover the internal and external challenges of the development of professional sports in the country. These areas include: managerial, legal, human resources, hardware, facilities, entrepreneurship, and economics, structural and cultural-media. Also, the identified consequences of the strategies include: Entrepreneurship, economic development, national development, behavioral development and structural development, which were largely in line with the strategies. According to the research findings, the proposed strategies can be a contributor to the sports managers of the country in relation to the development of professional sport in the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Development
  • Sport Industry
  • Strategies
  • Outcomes and Professional Sport

راهبردها و پیامدهای توسعه ورزش حرفه‌ای  ایران

علی رغبتی[1]

فریده هادوی[2]

نجف آقایی[3]

 علیرضا الهی[4]

 

تاریخ دریافت مقاله: 25/10/1397

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:25/12/1397

 

 

مقدمه

امروزه، تشکیلات ورزشی هر کشور باید منسجم و مشخص باشد و فعالیت ها و اهداف در حال اجرا و پیگیری، باید از استحکام و دلیل منطقی برخوردار باشند. در ساختار و سازمان برنامه های ورزش یک کشور، اهمیت فعالیت ها، اهداف، برنامه ریزی ها و تشکیلات باید واضح باشد. با توجه به موارد ذکر شده برای برنامه ریزی منظم و اصولی، در ورزش هر کشور باید به تمامی ابعاد ورزش توجه و بر آنها تمرکز شود. به دلیل نقش و اهمیت تربیت‌بدنی و ورزش در جوامع و تأثیر روزافزون آن در بهبود و ارتقای سطح سلامتی و نشاط عمومی و کسب موفقیت‌های بین‌المللی، جنبش‌ها، سازمان و نهادهای مختلفی به وجود آمده که موجب شکل‌گیری صنعت ورزش شده است. در این صنعت انواع سازمان‌های عمومی و خصوصی به فعالیت مشغول‌اند که برخی ماهیت ورزشی دارند و برخی دیگر بیرون از حوزۀ ورزش به آن وارد شده‌اند. از سویی دیگر، به دلیل جذابیت ورزش و همچنین مشکلات مالی بسیار زیاد ازجمله محدودیت منابع مالی دولتی در ورزش، فرآیندی به وجود آمده است که ورزش با سایر حوزه‌ها برای کسب سود دوطرفه، رابطه برد– برد  ایجاد کند که یکی از این حوزه‌ها اقتصاد می‌باشد؛ به‌طوری‌که ورزش و اقتصاد با یکدیگر در تعامل‌اند و دولت‌ها و شرکت‌های خصوصی با سرمایه‌گذاری در ورزش می‌توانند از منابع بسیار بهره‌مند شوند (احسانی، 1387). اهمیت «ورزش حرفه ای»[5] تا حدی است که در برخی از تحقیقات ثابت شده است که موفقیت در ورزش حرفه ای در گرایش مردم به ورزش فراغتی اثرات مستقیم دارد (موتر و پاولوفسکی[6]، 2014).

ورزش حرفه ای، ورزشی است که توسط متولیان خصوصی خود یعنی باشگاه‌های ورزشی سیاست‌گذاری و اداره می‌شود. سازمان‌های ورزش حرفه‌ای، توسعه و ترویج رشته‌های ورزشی تیمی یا انفرادی و یا هردو را می‌توانند همراه با اهداف حرفه‌ای خود به‌ عهده گیرند.  در ورزش‌های حرفه‌ای، ورزشکار در ازای شرکت در برنامه‌های تمرینی و انجام مسابقات ورزشی پول دریافت می‌کند که به عنوان هزینه‌های زندگی و دیگر موارد از آن استفاده می‌شود. وقتی از ورزش حرفه‌ای صحبت می شود،  منظور فعالیت‌های ورزشی هستند که برای افراد درگیر در آن، حمایت مالی را به دنبال می‌آورد (قاسمی، 1392).

امروزه رشد فزاینده «مشارکت ورزشی»[7] در شمار زیادی از کشورها و محبوبیت و شهرت ورزشکاران از مهمترین عوامل دگرگون شدن مفهوم «ورزش آماتوری»[8]و تحول تدریجی آن به ورزش حرفه‌ای است. در ابتدا معمول نبود که ورزشکاران برای فعالیت های ورزشی خود پاداش مادی دریافت کنند. ورزش نوین، به عنوان حرفه ای کنار دیگر حرفه‌ها، گرایش فزاینده ای به سمت حرفه ای شدن نشان داد. عوامل چندی در پیدایش مسئله‌ حرفه‌ای بودن و گسترش آن دخالت داشته است (قاسمی، 1389). در واقع، تمایل به رشد و توسعه در عرصه ورزش خواسته و ناخواسته همه ابعاد ورزش  را  به ورزش حرفه ای پیوند زده و ناچار می سازد سازوکارهای ایجاد و توسعه آن با توجه به قواعد و الزاماتی که دارد محقق شود. در حال حاضر ورزش و تفریحات سالم در کشورهای توسعه یافته به عنوان یک صنعت مهم و عامل اثرگذار در رشد اقتصاد ملی مورد توجه است و یکی از درآمدزاترین صنایع در قرن 21 به شمار می رود. صنعت ورزش به سرعت جهانی گشته، قلمرو آن همه جا را تسخیر کرده و در سراسر دنیا ریشه دوانیده است تا میلیاردها انسان از آن بهره مند شوند. بسیاری از محققان بیان کرده اند که اختصاص بخش زیادی از بودجه و امکانات به ورزش سطوح پایه برای تولید ورزشکاران نخبه را می توان به اثر حرکت از سطح پایین به بالا  نامید. دولت هایی که منابع را به طور مستقیم به سطوح بالا و حرفه­ای ورزش اختصاص می دهند، تاثیر از بالا به پایین مورد انتظار آنهاست. بر این اساس، عملکرد موفق قهرمانان ورزشی، مردم را به مشارکت در فعالیت های بدنی و افزایش مشارکت همگانی تشویق می کند. البته این ایده مورد سوال است و تحقیق و حمایت جدی از آن نشده است (احسانی، 1383). در سیاست از پایین- بالا، هدف اصلی جلب مشارکت همه مردم و محبوبیت ورزشی است، ولی در سیاست از بالا- پایین روی یک یا چند رشته ورزشی محبوب (به جای محبوبیت ورزش) برای موفقیت های بین المللی سرمایه گذاری های خاص می شود به این امید که مشارکت ورزشی مردم نیز بیشتر خواهد شد (ادی، 1993). در واقع ورزش حرفه ای، نوعی کسب و کار است و دارای ماهیتی خصوصی است.

در سال های اخیر تحقیقات متفاوتی در این حوزه صورت پذیرفته است. از آن جمله می توان به مطالعات زهره وندیان و همکاران (1397) در پژوهشی با عنوان «مدل شناسایی موانع و محدودیت‌هایی پیش روی قابلیت‌های بازاریابی باشگاه‌های فوتبال لیگ برتر» به این نتایج رسیدند که نتیجة گروه‌بندی کدها نشان‌دهندة 25 مانع بازاریابی در سه سطح زمینه‌ای، ساختاری و رفتاری بود. در سطح زمینه‌ای، موانع محیطی خرد و کلان نظیر موانع فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، رسانه‌ها و دولت، در سطح ساختاری، موانع مربوط به امکانات فیزیکی و موانع سازمانی نظیر استادیوم و ساختار سازمانی، قوانین و مقررات سازمانی و در سطح رفتاری، موانع فردی و موانع مدیریتی نظیر فقدان برنامه‌ریزی، نبود تفکر راهبردی و کارکنان، مربیان و بازیکنان قرار دارند. عرب نرمی و همکاران (1397) در پژوهشی با عنوان «تحلیل وضعیت ورزش حرفه‌ای در تلویزیون ملی ایران» به این نتایج رسیدند که شرایط علی شامل اولویت‌داشتن برنامه‌های فراغتی و خبری، جذابیت مالی، فعالیت رسانه‌ای ناچیز در سایر رشته‌ها و سهولت جذب مخاطب است. برخی از شرایط مداخله‌گر و بسترساز شامل نبود رقابت رسانه‌ای، تنوع بسیار زیاد رشته‌های ورزشی و تنوع سلیقه هستند. راهبردهای کنش- واکنش شامل کمبود تحلیل‌های علمی و سازنده، کاهش تمرکز بر ایجاد ذائقه و ترغیب به سایر رشته‌ها و عدم پوشش برمبنای ظرفیت و امکانات موجود هستند که پیامدهایی ازقبیل نخبه‌پروری، تضییع حقوق سایر رشته‌ها، تقویت انگیزة مالی به‌جای انگیزة بهداشتی و ایجاد علاقه به پیگیری حاشیه‌ها و اختلافات را به‌همراه دارند. نصیرزاده و رضایی (1397) در پژوهشی با عنوان «تجزیه و تحلیل محیطی (SWOT) واگذاری باشگاه‌های فوتبال ایران به بخش خصوصی» به این نتایج رسیدند که یافته‌های حاصل از تحلیل مصاحبه‌ها منجر به ارائه قوت‌ها (7 مورد)، ضعف‌‌ها (15 مورد)، فرصت‌ها (7 مورد)، تهدیدها (15 مورد) و راهبردهای (20 مورد) واگذاری باشگاه‌های فوتبال گردید. بررسی‌ها نشان دادند که واگذاری باشگاه‌های فوتبال به بخش خصوصی در شرایط موجود، تقریبا محکوم به شکست است. بنسبردی و همکاران (1396) در پژوهشی با عنوان «مدلسازی عوامل مؤثر بر گسترش برند باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال» به این نتیجه رسیدند که  برازش مدل با داده­ها مناسب است و ضریب تأثیر چهار عامل قوانین (5/0)، ارزش ویژۀ برند (37/0)، اقدام‌های بازاریابی (27/0) و هویت تیمی هواداران (17/0) بر گسترش برند باشگاه­های حرفه­ای فوتبال معنا­دار بود.  پورکیانی و همکاران (1396) در پژوهشی با عنوان «تحلیل اثرگذاری ورزش حرفه‌ای و قهرمانی بر توسعۀ ورزش» به این نتایج رسیدند که در ورزش حرفه‌ای، اولویت بیشتر از آن معیار داشتن اماکن و فضاهای کالبدی ورزشی دارای استانداردهای بین‌المللی بوده و در ورزش قهرمانی از آن توسعۀ نظام استعدادیابی و پرورش ورزشکاران مستعد در توسعۀ ورزش می‌باشد. بر‌این‌اساس، لزوم توجه ویژه به نظام آموزشی کشور به‌منظور پرورش استعدادها و ورزشکاران درجهت ایجاد زیرساخت‌های ورزشی مناسب ضروری به‌نظر می‌رسد. در این تحقیق بیان گردید ورزش قهرمانی و حرفه­ای یک نوع تجارت است که در آن بر جذب ورزشکاران بسیار ماهر تأکید می شود. بازاریابی ورزشی، تدارک تسهیلات و پاداش های مالی، پیروزی از امور حقوقی و قانونی، درآمدزایی و غیره از ویژگی های ورزش قهرمانی و حرفه­ای است. حضور تماشاگر و هر نوع شرکت کننده غیرفعال در ورزش قهرمانی و حرفه‌ای،  یک عامل بسیار مهم و تعیین کننده است. درآمد مالی بر زوال و استمرار تجارت ورزش اثر عمده ای دارد. در پژوهشی دیگر استورم و همکاران[9] (2016) به دنبال این بودند که آیا سرمایه گذاری در ورزش حرفه ای توسط شهرداری ها می تواند توجیه اقتصادی داشته و در توسعه شهر تاثیرگذار باشد؟ بدین منظور آن ها سه رشته پرطرفدار در دانمارک را بررسی کردند(فوتبال، هندبال و هاکی) و نشان دادند که برخلاف یافته های تحقیقات قبلی، حمایت از تیم های حرفه ای نقشی در توسعه شهری ندارد.  ماتر و پائولوسکی[10] ( 2014) پژوهشی با عنوان  «نقش مدل­ها در ورزش­ها؛ آیا موفقیت در ورزش­های حرفه ای، می­تواند افزایش تقاضا برای مشارکت ورزشی آماتور را داشته باشد؟»را انجام دادند. در این پژوهش، عوامل موثر بر تقاضا برای مشارکت ورزشی به طور گسترده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می­دهد که موفقیت­های گذشته در هردو گروه مرد و زن از تیم­های ملی فوتبال آلمان، به میزان کمی باعث افزایش تقاضا برای فوتبال آماتور شده است. به هرحال، موفقیت کنونی تیم­های ملی به طور قابل ملاحظه­ای تقاضا برای فراوانی مشارکت ورزشی بازیکنان کنونی را افزایش می­دهد. در دسترس بودن و ارتباط  الگوهای  نقشی همچنین همانندی به الگوهای نقشی، تعیین کننده اصلی اثر انگیزشی آنها  هستند. هلموت دایتل[11] و همکاران (2012) در پژوهشی با عنوان «یک مدل رقابتی لیگ حرفه‌ای ورزشی با بازارهای دوطرفه» به این نتیجه رسیدند که  در تیم های ورزشی حرفه ای، رقابت در باشگاه ها به عنوان یک پلتفرم بین حامیان و طرفداران است. در این فعل و انفعالات باشگاه، اثر مثبت شبکه از بازار طرفداران به بازار حامیان در حالی که اثرات مثبت و منفی از حامیان به بازار طرفداران می رسد. اندازه این اثرات شبکه همچنین سطح تعادل رقابتی در لیگ را تعیین می کند. همچنین رادالی[12] و همکاران (2018) در پژوهشی با عنوان «کارآفرینی و سرمایه انسانی در ورزش حرفه ای (مطالعه موردی لیگ فوتبال ایتالیا)» به این نتایج رسیدند که پژوهش های اینچنینی می تواند حلقه مفقوده کارآفرینی در ورزش را پیدا کند. همچنین در قسمت دیگری اشاره کردند که کارآفرینان مستعد ریسک بیشتری در ورزش انجام می دهند که باعث توسعه سرمایه انسانی می شود.

در ایران به علت فقدان این نوع ورزش چنین سازمانهایی وجود ندارند، توسعه ورزش حرفه‌ای در کشورمان نیازمند چشم اندازی بلند مدت است. برای ایجاد آنها نیاز به مقرراتی خاص و تغییر ساختار فعلی ورزش به منظور جذب بیشتر مشارکت بخش خصوصی و سازماندهی ورزش در این حوزه دارد. امروزه با حاکمیت یافتن نگرش سیستمی و رویکرد راهبردی در تمامی عرصه های توسعه و مدیریت توسعه تمامی کشورها و سازمان ها برای دست یابی به توسعه معنی دار و پایدار به تدوین سندها و برنامه های راهبردی در قالب تدوین نظام جامع روی آورد ه اند. با توجه به تدوین و ضرورت تدوین جامع دیگر «سند راهبردی نظام جامع توسعۀ تربیت بدنی و ورزش کشور» اجزا و عناصر آن، تدوین نظام جامع ورزش حرفه‌ای کشور به‌عنوان یکی از چهار عرصۀ توسعۀ ورزش ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد (احسانی و همکاران، 1387). امروزه، سازمان های ورزشی دولتی از لحاظ کارآیی عملیاتی و عملکرد مالی پایین تر از سطح مطلوب قرار دارند و چندان دلخواه عموم جامعه نیستند. از این رو، بسیاری از سازمان های ورزشی که کاملاً در مالکیت دولت قرار دارند و به شکل دولتی اداره می شوند، با کمبود بودجه مواجه می شوند. این وضعیت سبب حذف یا کاهش خدمات و رویدادهای ترتیب داده شده به وسیلة این سازمان ها شده است. ورزش حرفه ای ضمن برآورد های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی، خواهد توانست در امور اقتصادی هم بطور مستقیم و غیر مستقیم موثر واقع شود که در آن صورت ما می توانیم بگوییم ورزش حرفه ای یک صنعت است، ولی فعلا ورزش حرفه ای را نمی توان صنعت محسوب کرد و به بازار اقتصادی محول نمود؛ چرا که فعلا در کشورهای در حال توسعه بازار و فعالان اقتصادی، ورزش حرفه ای را صنعت نمی شناسند و با توجه به هزینه های گزاف غیر قابل قبول و غیرمنطقی که مزید بر علت شده واز نظر فرهنگی هم برای سرمایه گذاران جذابیت و مقبولیت آنچنانی ندارد ، باید زمینه چینی و با برنامه ریزی های حامیانه در این خصوص سرمایه گذاری کرد. با توجه به اهمیت توسعه ی ورزش حرفه ای در سطح ملی اهمیت این ضرورت ایجاب نمود تا این بررسی، تلاش نماید تا یکی از نیازهای مهم در راستای توسعه ی ورزش حرفه ای کشور را برطرف نماید. از این رو، ارائه راهبردها و پیامدهای  مناسب برای توسعه ورزش حرفه‌ای  در کشور می تواند ضروری باشد.

روش شناسی پژوهش

روش پژوهش کیفی و از نوع نظریه زمینه­ای[13] یا مبنایی بود.  جامعه آماری این پژوهش شامل متخصصان و صاحب نظران آشنا با موضوع ورزش حرفه‌ای  و مباحث مرتبط با آن و دست اندرکاران دخیل در ورزش می باشد. به دلیل دشواری تعیین و تعریف درست و همچنین شناسایی و برآورد آن به نهادهایی مثل «مسئولان حال و گذشته در ورزش حرفه‌ای»، «روسای فدراسیون ها»، «مدیران باشگاه های ورزشی حرفه‌ای» و «اعضای هیات علمی» برای شناسایی افراد دارای سابقه علمی و اجرایی و خصوصیات فوق مراجعه شد و فهرست مقدماتی و اولیه از افراد مورد نظر، تهیه گردید. در نهایت، با اینکه پس از انجام 15 مصاحبه و مشخص شدن اینکه اطلاعات جدید همان تکرار اطلاعات قبلی است، به منظور افزایش تنوع و غلظت مفهومی بیشتر نظریه، تا 18 مصاحبه انجام گرفت. برای محاسبه پایایی از روش بازآزمون کدگذاری استفاده شد. شاخص پیشنهادی زیر برای محاسبه پایایی بازآزمون بین کدگذاری های پژوهش گر در دو فاصله زمانی پیشنهاد شده است:

 

در جریان کدگذاری 6 مصاحبه به طور نمونه در یک فاصله 30 روزه کدگذاری مجدد شد و سپس با مراجعه به کدهای اولیه استخراج شده از آن مصاحبه ها و کدهای مجدد جدول زیر به دست آمد:

جدول1 : پایایی بازآزمون کدگذاری

ردیف

عنوان مصاحبه

تعداد کل کدها

تعداد توافقات

تعداد عدم توافقات

درصد پایایی بازآزمون

1

P2

65

30

9

92%

2

P3

54

24

8

88%

3

P6

84

33

11

78%

4

P7

39

18

4

92%

5

P9

68

29

10

85%

6

P12

71

31

8

87%

کل

381

165

50

86%

 

همان طور که در جدول 1 مشاهده می شود تعداد کل کدها در فاصله زمانی 30 روزه برابر 381، تعداد کل توافقات بین کدها در این زمان برابر 165 و تعداد کل عدم توافقات در این زمان برابر 50 بود. پایایی باز آزمون مصاحبه های انجام گرفته در این پژوهش با استفاده از فرمول ذکر شده، برابر 86 درصد است. با توجه به اینکه میزان پایایی بیشتر از 60 درصد است (هومن،1394)، قابلیت اعتماد کدگذاری ها مورد تایید است.

یافته های پژوهش

محقق با انجام مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته، ضمن معرفی الگوی مورد نظر به انجام مصاحبه با گروه های نمونه می پردازد که در ادامه به کدگذاری و استخراج نتایج خواهد انجامید.

ردیف

کدمصاحبه شونده

جنسیت

سطح تحصیلات

حوزه فعالیت

رشته تحصیلی

سابقه پژوهش در ورزش حرفه‌ای

سابقه اجرایی در  ورزش حرفه‌ای

1

P1

مرد

کارشناسی ارشد

اجرایی

مهندسی عمران

-

*

2

P2

مرد

دکتری

علمی

مدیریت ورزشی

*

-

3

P3

مرد

دکتری

علمی / اجرایی

مدیریت ورزشی

*

*

4

P4

مرد

دکتری

علمی / اجرایی

مدیریت ورزشی

*

*

5

P5

مرد

دکتری

علمی / اجرایی

مدیریت ورزشی

*

*

6

P6

مرد

دکتری

علمی / اجرایی

مدیریت ورزشی

*

-

7

P7

مرد

دکتری

اجرایی

مدیریت

-

*

8

P8

مرد

دکتری

اجرایی

پزشکی

-

*

9

P9

مرد

کارشناسی

اجرایی

مدیریت بازرگانی

-

*

10

P10

مرد

دانشجوی دکتری

اجرایی

جامعه شناسی ورزشی

-

*

11

P11

مرد

کارشناسی ارشد

اجرایی

تربیت بدنی

-

*

12

P12

مرد

دانشجوی دکتری

اجرایی

مدیریت رسانه

*

*

13

P13

زن

دکتری

علمی / اجرایی

مدیریت ورزشی

*

-

14

P14

مرد

دکتری

علمی

مدیریت ورزشی

*

-

15

P15

مرد

دکتری

علمی / اجرایی

مدیریت ورزشی

*

*

16

P16

مرد

دکتری

علمی

مدیریت ورزشی

*

-

17

P17

مرد

دکتری

علمی

مدیریت ورزشی

*

-

18

P18

مرد

دکتری

علمی

مدیریت ورزشی

*

-

جدول 2: توصیف ویژگی های جمعیت شناختی مشارکت کنندگان

 

 

جدول 3: یافته­های حاصل از کدگذاری گزینشی در مورد راهبردها

مؤلفه­ها

مفاهیم

مدیریتی

  1. ساماندهی وضعیت ورزش حرفه‌ای  با برنامه میان مدت
  2. هماهنگ کردن بخش باشگاه و مدارس توسط نظام ورزش کشور
  3. هدایت و مدیریت بخش خصوصی
  4. فعال کردن کمیته های بازاریابی در باشگاه ها
  5. نیاز به پژوهش‌های کاربردی و ارتباط تنگاتنگ با باشگاه‌های موفق در دنیا
  6. انجام مطالعات میدانی از باشگاه های مختلف و الگو برداری از آن ها
  7. برگزاری تورهای مختلف آموزشی برای مدیران باشگاه ها

حقوقی- قانونی

  1. پرکردن خلاء قانونی با ارائه یکی دوتا لایحه
  2. الزام در مقررات زدایی در ورزش حرفه‌ای
  3. نیاز به قانون حرفه‌ای  شدن
  4. تطبیق باشگاه ها با استانداردها در صورت شکل گیری
  5. شکل گیری حکمیت ورزشی

منابع انسانی

  1. پرورش منابع انسانی خام مانند فارغ التحصیلان دانشگاهی
  2. آموزش دادن نیروی انسانی متخصص
  3. نیاز به متخصصان و مشاوران بیرونی
  4. کم شدن اتکا به مربیان خارجی
  5. حمایت از نیروهای حرفه‌ای  در زمینه مسائل حقوق ورزشی

سخت افزاری

  1. فراهم کردن شرایطی برای واگذاری اماکن دولتی به بخش خصوصی و باشگاه ها
  2. نیاز مبرم به زیرساخت های مناسب برای حرفه‌ایی شدن
  3. استاندارد سازی اماکن از نظر فنی و ایمنی

تسهیلاتی

  1. دادن تسهیلات از طریق نظام جامع باشگاهداری به سرمایه گذاران
  2. نیاز به دادن یارانه به فعالان در ورزش حرفه‌ای

کارآفرینی

  1. شناسایی تمام مشاغل موجود در ورزش حرفه‌ای
  2. ایجاد اتحادیه صنفی مشاغل ورزش حرفه‌ای

اقتصادی

  1. وارد کردن شرکت‌های هولدینگ به سرمایه‌گذاری در ورزش حرفه‌ای
  2. تجاری سازی باشگاه ها توسط دولت و در ادامه واگذاری آن ها
  3. پیگیر بودن افزایش ویژه برند توسط باشگاه‌ها
  4. ایجاد یک بازار عرضه و تقاضا مثل صنایع دیگر

ساختاری

  1. طراحی مکانیزم مناسب حرفه‌ای برای نقل و انتقال ورزشکار
  2. مستقل شدن ورزش برای اثرپذیری کم از صنایع دیگر و شرایط اقتصادی کشور
  3. اداره کردن ورزش حرفه‌ای  توسط اتحادیه های واقعی
  4. تقویت حوزه هواداری و فعال کردن کمیته های هواداری باشگاه ها

فرهنگی- رسانه ای

  1. نیاز به آکادمی های پایه برای فرهنگ سازی حرفه‌ای گری
  2. الزام ایجاد فضای سالم تر در رسانه
  3. ترسیم یک نقشه فرهنگی برای ورزش حرفه‌ای

 

مرور و تحلیل مصاحبه های انجام شده در قسمت راهبردها و با توجه به جدول بالا، 68 نشان را متمایز ساخت که این نشان ها با توجه به نزدیکی موضوعی در 35 مفهوم کلی قرار گرفتند. همچنین، 9 مقوله نهایی موثر بر ورزش حرفه‌ای  گزارش شد.

جدول 4: یافته­های حاصل از کدگذاری گزینشی در مورد پیامدها

مؤلفه­ها

مفاهیم

اشتغال زایی

  1. ایجاد مشاغل پایدار با صرف هزینه های کمتر نسبت به مشاغل دیگر

توسعه اقتصادی

  1. درآمدزا شدن ورزش حرفه‌ای  با افزایش تولید ناخالص ملی
  2. جریان بهتر صنعت ورزش با افزایش گردش مالی
  3. خروجی رونق اقتصادی از رونق باشگاه ها
  4. ارز آوری لژیونرها و افزایش توریسم ورزشی

توسعه ملی

  1. افزایش نشاط اجتماعی با پوشش دادن اوقات فراغت جامعه
  2. افزایش همبستگی ملی و غرورآفرینی و افتخار آفرینی ملی و بین المللی
  3. ارتقای سطح سلامت جامعه

توسعه رفتاری

  1. اثرگذاری در الگوسازی رفتاری و اخلاقی در ورزش
  2. افزایش مسئولیت های اجتماعی
  3. افزایش بهره وری مدیریت مردمی ورزش

توسعه ساختاری

  1. انقلابی در قوانین و مقررات
  2. ورود رسانه های بیشتر به این حوزه
  3. کمک به ورزش همگانی و آموزشی
  4. توسعه همه جانبه ورزش

 

همچنین مرور و تحلیل مصاحبه های انجام شده در قسمت پیامدها با توجه به جدول بالا،  26 نشان را متمایز ساخت که این نشان ها با توجه به نزدیکی موضوعی در 15 مفهوم کلی قرار گرفتند. همچنین 5 مقوله نهایی موثر بر ورزش حرفه‌ای  شامل اشتغال زایی، توسعه اقتصادی، توسعه ملی، توسعه رفتاری و توسعه ساختاری شناسایی شد.

 

بحث و نتیجه گیری

وضعیت ورزش حرفه ای در ایران مبهم است.  باشگاه های دولتی در ایران چنان گسترده شده اند که هم اکنون خود به صورت یک چالش عمده در فرایند ورزش های حرفه ای و همچنین خصوصی سازی ورزش کشور درآمده اند. از طرف دیگر، برخلاف کشورهای توسعه یافته وصنعتی که کارخانجات، شرکت ها و صاحبان صنایع وحرفه ها در امر ورزش حرفه­ای به دلیل رقابت، تولید کلان، در اختیار داشتن بازار در سطح گسترده جهانی، دارا بودن وجوه صنعتی، بازرگانی، اقتصادی، سیاسی و... ، مشارکت و همکاری داوطلبانه بسیار بالایی دارند، در کشورهای در حال توسعه همانند ایران بخش خصوصی وغیر دولتی با موانع و مشکلات متعددی رو به رو هستند و متاسفانه، صاحبان سرمایه وبخش غیردولتی وخصوصی علاقه چندانی نسبت به سرمایه گذاری و مشارکت در ورزش حرفه ای از خود نشان نمی دهند. لذا با توجه به اجرای مصوبه تبصره ذیل ماده 13 قانون برنامه پنجم توسعه و تنفیذ آن در برنامه ششم توسعه مبنی بر اینکه پرداخت هرگونه وجهی از محل بودجه کل کشور به هر شکل به ورزش حرفه‌ای ممنوع است، در این صورت ورزش حرفه ای کشور در بحران شدیدی به سر خواهد برد که نتایج منفی متعدد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بخصوص ورزشی در سطوح درون مرزی، برون مرزی و بین المللی در پی خواهد داشت. در واقع،  عدم حضور تیم‌های ورزشی در لیگ وجام های باشگاه های آسیا، جهان و میادین        بین المللی ایرادی به اقتدار حکومتی و مطرح شدن ورزش حرفه ایران موجب پیدایش حس غرور ملی و ارتقای فرهنگی، سطح رفاه اجتماعی، پویایی اقتصاد ورزشی کشور و... خواهد شد.

فقدان عواملی چون برنامه ورزش حرفه ای پایدار در چارچوب برنامه های ملی کشور و همچنین عدم حمایت دولت از این برنامه ها، توسعه نیافتن باشگاه های حرفه ای و اماکن تخصصی ورزش و همچنین شکل نگرفتن انجمن های تخصصی و خصوصی مربوط به ورزش حرفه ای در کشور مواردی است که در داخل کشور مانع توسعه ورزش حرفه ای شده است. 

بر اساس نتایج، راهبردهای شناسایی شده در 9 حیطه ارائه شده اند؛ به طوری که پوشش دهنده چالش های درونی و بیرونی ورزش حرفه‌ای  در ایران باشند. بر این اساس در مولفه مدیریتی، فعال کردن کمیته های بازاریابی در باشگاه ها را مشاهده کردیم. خیلی از باشگاه ها هنوز به صورت سنتی مدیریت می شوند و قسمت های تخصصی هم توسط خود مدیر باشگاه هدایت می گردند. حوزه های تخصصی مثل بازاریابی یکی از مهمترین بخش های هر باشگاهی است که در حوزره ورزش حرفه ای فعالیت می کند. تا زمانی که دغدغه این حوزه در باشگاه ها ایجاد نشود، حرکت مثبتی در این بخش انجام نخواهد شد. نقش بازاریابی در باشگاه های فوتبال در دنیا کاملاً واضح و روشن است و خیلی از موفقیت های اقتصادی باشگاه های معتبر در دنیا توسط این کمیته راهبری می شود. نائورایت و رامفورد (2010) در تحقیق خود به نتایج همسانی با تحقیق حاضر در زمینه جذب سرمایه گذاران خارجی و بین المللی اشاره کردند.

یکی دیگر از مولفه های مدیریتی، انجام مطالعات میدانی پیرامون باشگاه های موفق در دنیا بود. برای پی بردن به استانداردهای موجود در فضای ورزش حرفه ای در دنیا، به مطالعات میدانی درباره باشگاه موفق در دنیا نیاز است تا از تجربه باشگاه های موفق در رشته های مختلف بتوان بخوبی استفاده کرد. برگزاری تورهای مختلف آموزشی برای مدیران باشگاه ها، یکی دیگر از مقوله های موجود در مولفه مدیریتی می باشد. بی شک، حضور و مشاهده مدیران از باشگاه های معتبر در دنیا هم در تغییر دیدگاه آن ها نسبت به مدیریت خود مثمرثمر می تواند باشد. این اتفاق در رشته فوتبال در سال های اخیر به ندرت دیده شده است، ولی می توان این فعالیت را به عنوان یک راهبرد قرار داد که همه ساله و در رشته های مختلف انجام شود تا مدیران نسبت به حوزه کاری خود آشنایی بیشتری کسب کنند و بتوانند قدم های بهتری برای پیشبرد اهداف خود بردارند.

نیاز به قانون حرفه‌ای  شدن، یکی از راهبردهای موثر در مولفه حقوقی- قانونی بود. با قانونی شدن ورزش حرفه ای همه ابعاد آن ساماندهی می شود و می توان برای حوزه های مختلف آن برنامه ریزی کرد. تطبیق باشگاه ها با استانداردها در صورت شکل گیری، دیگر مقوله در مولفه حقوقی-قانونی است که باید ابتدا ساختار آن مشخص شود و در رشته های مختلف استانداردها شکل گیرد و پس از آن باشگاه ها با توجه به آن استانداردها تشکیل شوند تا این مشکلاتی که الان در بعضی رشته ها اتفاق می افتد رخ ندهد. مشکلاتی مثل نیمه تمام گذاشتن لیگ و انصراف از ادامه حضور در باقی مسابقات، مشکلات حقوقی و قراردادی با توجه به نداشتن تخصص و تجربه کافی و موارد بسیار زیادی که نیاز به استانداردهای مورد نیاز خود است. زهره وندیان و همکاران (1397) در پژوهش خود به نتایجی همسان با نتایج حاضر در زمینه قابلیت‌های بازاریابی باشگاه‌ها اشاره کردند.

آموزش دادن نیروی انسانی متخصص، یکی از مقوله های موثر در مولفه منابع انسانی در بخش راهبردها بود. جلایی و همکاران (1397) در پژوهش خود به نتایج همسانی با نتایج حاضر در مورد نقش منابع انسانی در رشد اقتصادی صنعت ورزش اشاره کردند. همچنین، فراهم کردن شرایطی برای واگذاری اماکن دولتی به بخش خصوصی و باشگاه ها، یکی از مقوله های موجود در مولفه سخت افزاری بود. نصیرزاده و رضایی (1397) در پژوهش خود به نتایج همسانی با نتایج تحقیق حاضر در زمینه واگذاری باشگاه‌ها به بخش خصوصی اشاره کردند.

مهمترین تهدید برای واگذاری باشگاه‌های فوتبال ایران به بخش خصوصی، عدم برخورداری از مولفه‌های درآمدزایی می‌باشد. امروزه در بیشتر کشورهای دنیا واگذاری باشگاه های فوتبال به افراد و بخش خصوصی امری عادی و قانونی محسوب میشود، ولی این موضوع هنوز در کشور ما وجاهت قانونی و اجرایی نیافته است. بیشتر باشگاه های حرفه ای فوتبال ایران را می توان در سه گروه وابسته به صنایع دولتی، وابسته به نیروهای نظامی و انتظامی و وابسته به وزارت ورزش و جوانان تقسیم بندی کرد. بنابراین در کشور ما بیشتر باشگاه های فوتبال از مالکیت عمومی یا دولتی برخوردار هستند، این در حالی است که امروزه مقوله مالکیت دولتی باشگاه های حرفه‌ای  فوتبال شدیدا غیر معقول و در بسیاری از موارد، از جمله در اروپا کاملا غیر قانونی است. آنچه مسلم است، خصوصی سازی می تواند راه حلی برای خروج از این بحران باشد. بنابراین افزایش کارایی، کاهش دخالت دولت در تصمیم گیری های مدیریتی و اجرایی و در عوض تمرکز دولت بر مسائل و سیاست هایی که برای توسعه پایدار این صنعت ضروری اند، از مزیت های مهم خصوصی سازی باشگاه های فوتبال می باشد. از سویی دیگر، دولت می تواند با خصوصی سازی باشگاه های فوتبال، درآمدهای نقدی خود همچون درآمدهای جدید مالیاتی را افزایش و هزینه های باشگاهداری را کاهش دهد. هدف های غیرواقع بینانه، کوتاه مدت و غیرکلان باشگاه ها، مدیریت غیرتخصصی به همراه منابع ناکارآمد مالی، افزایش هزینه های باشگاه داری و جهش قیمتی بازیکنان، عدم شفافیت مالی، شرایط نامساعد نرم افزاری و سخت افزاری و تسهیلات محدود، بدهکاری شدید مالی و زیانده بودن باشگاه ها و عدم شفافیت در قیمت گذاری، از مهمترین نقاط ضعف جهت واگذاری باشگاههای فوتبال ایران می باشد. دادن تسهیلات از طریق نظام جامع باشگاهداری به سرمایه گذاران، یکی از مقوله های موجود در مولفه تسهیلاتی بود. ارائه تسهیلات بانکی به باشگاه داران، معافیت های مالیاتی و قراردادن درصدی از فضاها با مساعدت شهرداری ها به کسانی که می خواهند باشگاه ورزشی جدید راه اندازی کنند، از جمله مواردی است که می تواند در لایحه نظام باشگاهداری دیده شود تا به سرمایه گذاران انگیزه ای برای ورود به این فضا ایجاد کند. شناسایی تمام مشاغل موجود در ورزش حرفه ای، یکی از مقوله های مولفه اشتغال زایی بود.  امروزه موضوع کارآفرینی و اشتغال زایی یکی از مهمترین مشکلاتی به شمار می‌رود که بیشتر کشورهای جهان حتی کشورهای توسعه یافته از تبعات آن رنج می‌برند. در ورزش، مشاغل بسیاری وجود دارند که ساماندهی نشده اند و به عنوان شغل به آن نگاه نشده است. موسوی (1393) در مطالعه ای نتایج همسان با نتایج پژوهش حاضر ارائه داد. محمدزاده و عزیزی (1394) نیز در پژوهشی، به نتایجی همسان با نتایج حاضر در زمینه اثر ورزشگاه ها و تیم های حرفه ای بر درآمد افراد در ایران اشاره کردند. برگزاری سمینارها و کارگاه هایی با مضمون ارتقای ارزش ویژه برند برای مدیران باشگاه های حرفه‌ای  و روسای فدراسیون ها، یکی از مقوله های مولفه اقتصادی بوده است. بنسبردی و همکاران (1396) در پژوهش خود نتایجی همسان با نتایج پژوهش حاضر در مورد گسترش برند باشگاه‌ها ارائه دادند. همچنین کشاورز و همکاران (1394) در پژوهش شان به نتایجی همسان با نتایج پژوهش حاضر در زمینه رفتار بخش خصوصی جهت سرمایه گذاری در ورزش حرفه‌ای  دست یافتند. الزامی کردن تاسیس آکادمی های استعدادیابی و پرورش بازیکنان در باشگاه ها، یکی از مقوله های موجود در مولفه ساختاری بوده است.  وقتی در ورزش ایران از تیم‌های پایه و آکادمی صحبت می‌شود، نخستین چیزی که به ذهن می‌رسد حرف‌های عمل نشده است. چند سال است که می‌گوییم ورزش از پایه ضعیف است، باید فکری به حال نسل‌های آینده بکنیم، باید برای آکادمیک کردن آن و تحویل استعدادهای جدید به تیم های ملی نوع نگاه‌ را عوض کنیم و بیشتر از بزرگسالان در بخش پایه سرمایه‌گذاری کنیم، اما کیست که این واقعیت را قبول نداشته باشد که در چند سال اخیر کاری که نمودش در ورزش دیده شود در بخش پایه انجام نشده است. چون ورزشکار از سنین پایه با الفبای حرفه ای گری آشنا نمی شود، وقتی به رده های بالا و باشگاه های بزرگ می رسد با مشکلات فراوانی چه در بخش فنی و چه غیرفنی برخورد می کند.

وارد کردن شرکت های هولدینگ به سرمایه گذاری در ورزش حرفه ای، یکی از راهبردهای اساسی در مولفه ساختاری بود. با قدرت گرفتن شرکت های هولدینگ و فضاهای کاربردی که این شرکت ها دارند، یکی از مناسب ترین گزینه ها ورود و استفاده از این شرکت ها برای تقویت بخش ورزش حرفه ای در داخل کشور خواهند بود. شرکت هایی با سرمایه های مالی بسیار مناسب و قدرت اجرایی فراوان که می توانند باشگاه ها را تحت پوشش خود و در مسیر رشد قرار دهند و بعد از چندسال که به سوددهی کامل رسید، آنها را به بخش خصوصی واگذار کنند.

پیامدها

پیامدهای شناسایی شده حاصل از راهبردها شامل اشتغال زایی، توسعه اقتصادی، توسعه ملی، توسعه رفتاری و توسعه ساختاری می باشد که تا حدود زیادی منطبق بر راهبردها نیز هستند. در مولفه اشتغال زایی، ایجاد مشاغل پایدار یکی از مقوله های موثر بود. زمانی که مشاغل موجود در بخش ورزش حرفه ای ساماندهی و دارای شرح شغل و تسهیلات مرتبط با آن بشود، مشاغل پایدار شکل می گیرد و از شکل کاذبی که در حال حاضر دارد، خارج می شود. صرف هزینه های کمتر برای ایجاد شغل نسبت به مشاغل دیگر هم یکی دیگر از مقوله های مولفه اشتغال زایی است. همه ساله دولت با صرف هزینه های زیاد در پی ایجاد شغل است. هزینه ایجاد هر شغل پایدار در کشور به بیش از ۴۰۰ میلیون تومان رسیده، در حالی که قبلا بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان سرمایه نیاز بود. زمینه ایجاد یک شغل در پایین‌ترین سطح ۷۰ میلیون تومان برآورد می‌شود که این رقم در سطوح بالاتر متفاوت است؛ به نحوی که ایجاد شغل در مشاغل تخصصی نظیر پتروشیمی، ۲ تا ۳ میلیارد تومان هزینه در بردارد. جالب اینجاست که مشاغل موجود در این فضا نسبت به فضاهای دیگر هزینه کمتری لازم دارد و در بعضی از مشاغل فقط نیاز به ساماندهی مشهود است.

توسعه اقتصادی در بدنه ورزش به دلیل اثرات و پیامدهای بسیار مثبت آن در ایجاد تحولات از دیرباز مورد توجه مدیران و سیاستگذاران و برنامه ریزان قرار داشته و تلاش های فراوانی جهت ایجاد آن صورت گرفته است. درآمدزاشدن ورزش حرفه ای یکی از مقوله های این بخش است. یکی از بهترین و موثرترین پیامدهای موجود برای ورزش حرفه ای، درآمدزا شدن و خودکفا شدن این حوزه می تواند باشد. با شکل گیری شرایط حرفه‌ای  در رشته های مختلفی که توانایی و پتانسیل موجود را دارند، باشگاه ها و رشته ها می توانند به خودکفایی برسند و هزینه های خود را از درآمدی که کسب می کنند، پرداخت کنند. پیتز و همکاران (2006) در پژوهش خود نتایجی همسان با نتایج تحقیق حاضر در رایج ترین روش های تأمین منابع مالی و کسب درآمد برای سازمان لیگ و باشگاه ها ارائه کردند. افزایش تولید ناخالص ملی یکی از پیامدهای توسعه اقتصادی است. رونق گرفتن شرایط حرفه‌ای  و درآمدزا شدن باشگاه ها و رشته های مختلف ورزشی باعث تولید محصولات بیشتر، افزایش درآمد بازیکنان، مربیان و داوران، خروج بیشتر بازیکنان، بروز رونق اقتصادی بیشتر در صنعت ورزش و افزایش تولید ناخالص ملی خواهد شد. عسکریان (1383) در پژوهش خود به نتایج همسانی با نتایج پژوهش حاضر در مورد وضعیت اقتصادی صنعت ورزش ایران اشاره کرد. طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 1397، سهم زیر بخش خدمات (تفریحی، هنری، فرهنگی و ورزشی) از تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (به قیمت های جاری) طی سال های 1394 و 1395 به ترتیب 39/0 و 44/0 درصد بوده است. همچنین برآوردهای انجام شده نشان می دهد که سهم فعالیت های ورزشی از تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه طی سال های 1394 و 1395 به ترتیب 32/0و 34/0 درصد می باشد. همان طور که در پژوهش عسکریان مشاهده می شود وضعیت تولید ناخالص ملی در سال های قبل شرایط مناسبی نداشته و امید است با رونق شرایط حرفه‌ای،  این شرایط هم افزایش چشمگیری داشته باشد. کسب درآمد دولت از طریق مالیات ها یکی از پیامدهای توسعه اقتصادی می باشد. در صورتی که دولت از باشگاه ها و رشته های مختلفی که پتانسیل حرفه‌ای  شدن را دارند حمایت کند و باشگاه ها را در مسیر اصلی حرفه‌ای  قرار دهد، یک سرمایه گذاری بزرگ انجام داده است؛ به طوری که دولت در سال های بعد می تواند از همین باشگاه ها با دریافت مالیات کسب درآمد کند. نمونه ای از سرمایه گذاری دولت را در انگلستان می توان مشاهده کرد. منچستر بازی های کشورهای مشترک المنافع را قبلا برگزار کرده بود و تجربه موفقی داشت. به دنبال این موفقیت، حکومت مرکزی انگلستان با تدارک یک منبع داخلی معتبر و تزریق صدها میلیون پوند سرمایه دولتی در منچستر یک استادیوم جدید به نام «ولدروم» ساخت. تمام این منابع به همراه سهام تایید شده شرکت های ورزشی جدیدالتاسیس وارد بورس لندن شد. نتیجه کسب شده، بسیار خوب بود و مدت پیش بینی شده برای توسعه اقتصاد محلی بسیار کمتر از دو دهه به طول انجامید. خالدیان و همکارانش (1392) در پژوهش خود به نتایج همسان با نتایج پژوهش حاضر در زمینه نقش رسانه های جمعی در گسترش و توسعه‌ ورزش دست یافتند. یکی از خروجی های مهم و اثر گذار توسعه ورزش به خصوص ورزش حرفه‌ای،  افزایش نشاط اجتماعی می باشد. نمونه بارزی که امسال اتفاق افتاد، حضور باشگاه فوتبال پرسپولیس در مرحله نهایی لیگ قهرمانان آسیا بود که نشاط بسیار زیادی را در جامعه ایجاد کرد و حتی با وجود باخت پرسپولیس در فینال، از این نشاط چیزی کم نشد. پوشش دادن اوقات فراغت جامعه هم یکی دیگر از پیامدهای توسعه ملی است. خوشبختانه با پررنگ شدن پخش زنده رقابت های رشته های مختلف ورزشی در چند سال اخیر، میزان تماشاگران هم افزایش پیدا کرده است. البته هدف فقط افزایش تماشاگران نیست، بلکه تماشای ورزش خود انگیزه حضور در میادین ورزشی را ترغیب خواهد کرد. ماهر مدنی مسعودی (1390) در رساله دکتری خود به نتایجی همسان با نتایج تحقیق حاضر در مورد حضور جامعه در ورزش اشاره کرد. نتایج همچنین نشان داد که فوتبال ورزش مورد علاقه این افراد بود. غرورآفرینی و افتخارآفرینی ملی و بین المللی ورزشکاران حرفه‌ای  یکی دیگر از پیامدهای توسعه ملی است.  طبق سخن ریاست محترم جمهور، «بازی‌ها و ورزش‌های قهرمانی و حرفه‌ای باعث خلق افتخارات ملی و تبلیغ و معرفی هویت و فرهنگ کشورمان به دنیا می‌شود؛ بخصوص ورزش‌هایی که با اخلاق توأم باشد، بزرگترین تبلیغ برای یک ملت محسوب می‌شود. ورزش قهرمانی و حرفه‌ای  اگر توأم با اخلاق اسلامی و انسانی باشد می‌تواند همه تبلیغاتی را که در زمینه ایران‌هراسی در دنیا به راه انداخته‌اند، از بین ببرد و چهره واقعی ایران و ایرانی را به جهانیان معرفی کند. برخی  کشورهایی که غرور و افتخار تاریخی ندارند، از طریق اسطوره‌‌سازی و بسیاری از مسایل دیگر که ممکن است با واقعیت انطباق نداشته باشد، به دنبال خلق  قهرمانانی در عالم تخیل و خیال هستند و این در حالی است که سرتاسر تاریخ ملت ایران سرشار از غرور و افتخارات تاریخی است». افتخارآفرینی ورزشکاران کشورمان در میادین جهانی نه تنها باعث غرور و افتخار ملت ایران می‌شود، بلکه سایر ملت‌ها نیز به آن افتخار می‌کنند. همانطور که بیان شد،‌ خوشبختانه غرورآفرینی ورزشکاران در میادین بین المللی همیشه مورد تقدیر مقامات ارشد کشور قرار گرفته که این نشان از اهمیت این شاخص دارد. ارتقای سطح سلامت جامعه هم یکی دیگر از پیامدهای توسعه ملی است. محیط های ورزشی یکی از بهترین اماکنی است که افراد می توانند در آن به سالم سازی جسم و روح خود بپردازند و متناسب با توانایی خود به انجام حرکات ورزشی در رشته های مختلف مشغول شوند. بی شک، زمانی که ورزش حرفه‌ای  توسعه پیدا کند، شمار افراد درگیر در آن نیز افزایش پیدا می کنند و ‌جوانان بیشتری به ورزش می پردازند که همه اینها باعث می شود جامعه سالم تر داشته باشیم.

اثرگذاری در الگوسازی رفتاری و اخلاقی در ورزش یکی از پیامدهای توسعه رفتاری بوده است. ورزشکاران ما همواره پاسدار اخلاق و مرام پهلوانی بوده‌اند و در میادین بزرگ المپیک، جهانی و آسیایی به خوبی چهره یک ورزشکار مسلمان، ارزشی و اخلاقی را به نمایش گذاشته‌اند، اما با وجود این موارد حائز اهمیتی وجود دارد که توجه به آنها باید در اولویت برنامه‌ها و سرلوحه امور جامعه ورزش قرار گیرد.  ابتدا اینکه خود مدیران ورزشی باید مروج اخلاق باشند و بعد از دیگران انتظار رعایت و توجه به اصول و ارزش‌ها را داشته باشند. با توجه به اینکه در کشوری اسلامی و با فرهنگی غنی زندگی می‌کنیم، اندک بی‌اخلاقی از سوی برخی ورزشکاران نیز شایسته ورزش ایران نیست و باید با تدابیری که صورت می‌گیرد، این مسائل هم کاهش پیدا کند و ورزش به سمت حمایت از ورزشکاران ارزشی حرکت نماید.  باید همانند فرمایشات مقام عظمای ولایت، کارهای ارزشی این قهرمانان در رویدادهای بین‌المللی برجسته شود و به عنوان الگوهایی که قشر جوان امروز ما بشدت به آنها نیاز دارند، معرفی شوند.  علاوه بر مطبوعات و صداوسیما، مدیران مختلف چه در سطوح عالی ورزش و چه باشگاه‌ها هم در حمایت از ورزشکاران ارزشی نقش مهم و برجسته‌ای دارند و برای آنها باید یک ورزشکار با اخلاق جایگاه ویژه‌ای داشته باشد و مورد تشویق و حمایت قرار بگیرد. بها دادن از سوی متولیان و به حاشیه راندن بی‌اخلاقی‌ها، به ترویج ارزش‌ها کمک می‌کند و می تواند به خواسته مقام عظمای ولایت درباره ضرورت حمایت از ورزشکاران ارزشی جامه عمل بپوشاند.

انقلاب در قوانین و مقررات یکی از پیامدهای توسعه ساختاری بوده است. خروجی توسعه ورزش حرفه‌ای  شکل گیری قوانین و مقررات در بخش های مختلفی مثل حق پخش،‌ قانون کپی رایت، قوانین نقل و انتقال بازیکن، نظام باشگاه داری و موارد اینچنینی است. هر کدام از این موارد پروژه بزرگی است که می تواند راه گشای بسیاری از مسائل بزرگ ورزش حرفه‌ای  در داخل کشور باشد.

ورود رسانه های بیشتر به این حوزه یکی دیگر از پیامدهای توسعه ساختاری است. زمانی که لیگ ها فعال باشند و بازی ها جذاب باشد، تماشاگران بیشتری جذب می شود و این تماشاگران اخبار و حواشی آن رشته را پیگیری خواهند کرد که این باعث ورود رسانه های بیشتر خواهد شد. خوشبختانه در یکی دوسال اخیر رسانه های زیادی به ورزش حرفه‌ای  به خصوص فوتبال ورود کرده اند، ولی در رشته های دیگر ورزش این اتفاق به ندرت افتاده است. با فراگیر شدن رسانه های اجتماعی انتظار می رود که این رسانه ها برای جذب هواداران خود فعالیت بیشتری را انجام دهند که این اتفاق در چند وقت گذشته افتاده است و سریعاً در حال افزایش هستند. کویسک[14] (2011) در پژوهش خود به نتایجی همسان با نتایج تحقیق حاضر در مورد سرمایه گذاری در ورزش  و حضور حامیان در شرایط پوشش رسانه ای اشاره کرده است. همچنین عرب نرمی و همکاران (1397) در پژوهش شان به نتایجی همسان با نتایج تحقیق حاضر در زمینه وضعیت ورزش حرفه‌ای در تلویزیون ملی ایران دست یافتند.

توسعه همه جانبه ورزش یکی از پیامدهای توسعه ساختاری بود. پورکیانی و همکاران (1396) در پژوهش خود نتایج همسانی با نتایج پژوهش حاضر ارائه کردند. آنها در نحقیق خود با عنوان «تحلیل اثرگذاری ورزش حرفه‌ای و قهرمانی بر توسعۀ ورزش» به این نتایج رسیدند که در ورزش حرفه‌ای، اولویت بیشتر از آن معیار داشتن اماکن و فضاهای کالبدی ورزشی دارای استانداردهای بین‌المللی بوده و در ورزش قهرمانی از آن توسعۀ نظام استعدادیابی و پرورش ورزشکاران مستعد در توسعۀ ورزش می‌باشد. بر‌این‌اساس، لزوم توجه ویژه به نظام آموزشی کشور به‌منظور پرورش استعدادها و ورزشکاران درجهت ایجاد زیرساخت‌های ورزشی مناسب ضروری به‌نظر می‌رسد. بی تردید زمانی که ورزش حرفه‌ای  توسعه یابد،  قسمت های دیگر ورزش اعم از ورزش همگانی، تربیتی و قهرمانی نیز توسعه پیدا می کند و ارتباط مستقیمی بین قسمت های مختلف ورزش با هم وجود دارد.

با توجه به اینکه وضعیت ورزش حرفه ای در ایران مبهم است،  باشگاه های دولتی ایران چنان گسترده شده اند که هم اکنون خود به صورت یک چالش عمده در فرآیند ورزش های حرفه ای و همچنین خصوصی سازی ورزش کشور درآمده اند. امید است با عملیاتی کردن راهبردها در این پژوهش، بتوان از ظرفیت ها و زیرساخت های مادی و معنوی کشور به گونه مطلوب تری در توسعه ورزش حرفه ای کشور استفاده کرد.

 

  • منابع

    • احسانی، محمد؛ ابودردا، زینب و اقبالی، مسعود. (1387). «بررسی علل عدم حمایت اسپانسرها از ورزش حرفه ای بانوان شهر اصفهان». نشریه علوم حرکتی و ورزش. سال ششم. جلد دوم، شماره 12، صص 111-120.
    • ادیب حاج باقری، محسن. (1385). گراندد تئوری: راه و روش نظریه­پردازی در علوم انسانی و بهداشتی. تهران: نشر و تبلیغ بشری و تحفه
    • بازرگان، عباس. (1387). مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: انتشارات دیدار
    • بنسبردی، علی؛ خبیری، محمد؛ جلالی فراهانی، مجید و گودرزی، محمود. (1396). «مدلسازی عوامل مؤثر بر گسترش برند باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال». نشریه مدیریت ورزشی. 9(3)، 411-428. doi: 10.22059/jsm.2017.64713
    • پورکیانی، محمد؛ حمیدی، مهرزاد؛ گودرزی، محمود و خبیری، محمد. (1396). «تحلیل اثرگذاری ورزش حرفه‌ای و قهرمانی بر توسعۀ ورزش». مطالعات مدیریت ورزشی. 9(42)، 55-72. doi: 10.22089/smrj.2017.454.1143
    • جلایی، سید عبدالمجید؛ بخشنده، حسین؛ اسمعیلی، محسن و رسولی، مهدی. (1397). «نقش منابع انسانی در رشد اقتصادی صنعت ورزش ایران». مطالعات مدیریت ورزشی. 10(48)، 67-88. doi: 10.22089/smrj.2017.3624.1730
    • دانایی فرد، حسن و مظفری، زینب. (1387). «ارتقایرواییوپایاییدرپژوهش هایکیفیمدیریتی : تاملی بر استراتژی های ممیزی پژوهشی». پژوهش های مدیریت. سال اول، شماره اول، صص 162-131.
    • رستم زاده، پ.؛ صادقی، ح.؛ عصاری، ع. و یاوری، ک. (2015). «اثر سرمایه گذاری دولت در بخش ورزش بر رشد اقتصادی در ایران». فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار).14(4)، 177-210.‎
    • زهره‌وندیان، کریم؛ کوزه چیان، هاشم؛ احسانی، محمد و امیری، مجتبی. (1397). «مدل شناسایی محدودیت‌ها و موانع پیش روی قابلیت‌های بازاریابی باشگاه‌های فوتبال لیگ برتر». مطالعات مدیریت ورزشی. 10(48)، 131-152. doi: 10.22089/smrj.2018.1347
    • شعبانی، عباس؛ رضایی صوفی، مرتضی و فراهانی، ابوالفضل. (1392). «مطالعه مدل ساختار ورزش ایران». نشریه رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی. دوره 1، شماره 3، صص 21-31.
    • عرب نرمی، بیتا؛ گودرزی، محمود؛ سجادی، سید نصرالله و خبیری، محمد. (1397). «تحلیل وضعیت ورزش حرفه‌ای در تلویزیون ملی ایران». مطالعات مدیریت ورزشی. 10(47)، 17-38. doi: 10.22089/smrj.2018.1248.1297
    • قاسمی، حمید و همکاران.(1387).  فعالیت­های رسانه­ای در ورزش. تهران: انتشارات بامداد کتاب
    • کشاورز، لقمان؛ فراهانی، ابوالفضل؛ موسوی جهرمی، یگانه و فرازیانی، فاتح. (1394). «عواملتاثیرگذاربررفتاربخشخصوصیجهتسرمایهگذاریدرورزشحرفه‌ای  وارائهالگو». مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش. دوره دوم، شماره 8، صص56- 45.
    • محمدزاده، پرویز و عزیزی، فرهاد. (1394). «اثر ورزشگاه ها و تیم های حرفه‌ای  بر درآمد افراد در ایران».فصلنامه مدل سازی اقتصادی. سال نهم، شماره 4. ص 87-102.
    • نصیرزاده، عبدالمهدی و رضایی، شمس الدین. (1397). «ضرورت تجزیه و تحلیل محیطی(SWOT) واگذاری باشگاه‌های فوتبال ایران (مطالعه موردی: باشگاه‏های استقلال و پرسپولیس)». فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش­های کاربردی در مدیریت ورزشی. 7(25)، 105-115.
    • هومن، حیدرعلی (1394). راهنمای  پژوهش کیفی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها
      • Kosík, M. (2011). Marketing strategy in connection with sport. Innovative Marketing, 7(2), 92-98.
      • Madani Masoudi, M. (2011). FACTORS INFLUENCING MUSLIM AMERICANS TO ATTEND PROFESSIONAL TEAM SPORT EVENTS. (Doctoral dissertation). TEXAS WOMAN'S UNIVERSITY
      • Mutter, F. Pawlowski, T. (2014). Role models in sports – Can success in professional sports increase the demand for amateur sport participation?”. Sport Management Review, Volume 17, Issue 3, August 2014, Pages 324–336.
      • Pitts, B. G., & Stotlar, D. K. (2007). Fundamentals of sport marketing: Fitness information technology.
      • Radaelli, G., Dell’Era, C., Frattini, F., & Messeni Petruzzelli, A. (2018). Entrepreneurship and human capital in professional sport: A longitudinal analysis of the Italian soccer league. Entrepreneurship Theory and Practice, 42(1), 70-93.