نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، مدیریت ورزشی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، مدیریت ورزشی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) E-mail: Froughfattahim@yahoo.com

3 دانشیار، مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، تدوین برنامه راهبردی فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران بود. جامعه آماری این تحقیق شامل مسئولان و مدیران فدراسیون ورزش­های ناشنوایان، مدیران و روسای هیئت‌های استانی و اعضای هیئت رئیسه ورزش ناشنوایان و مربیان تیم­های ملی ناشنوایان بودند (142= N).در گزینش  نمونه آماری با توجه به تعداد کم کل جامعه و طبقات آن، از روش تمام شمار استفاده شد. به منظور گردآوری اطلاعات این پژوهش، محقق با بهره‌مندی از سوابق و مستندات، مبانی نظری و ادبیات پیشینه، کتب، مقالات و پایان نامه­ها، مشاوره و بررسی آرا و نظرات متخصصان و تشکیل کمیته راهبردی، یک پرسشنامه باز طراحی نمود. در ادامه با توجه به اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه باز، پرسشنامه بسته­ای مشتمل بر نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها استخراج گردید که مشتمل بر 28 گویه بر مبنای طیف 5 تایی لیکرت بود و برای رتبه­بندی گویه­ها، در اختیار نمونه­های تحقیق قرار گرفت. نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی عوامل درونی نشان داد که مجموع نمرات این ماتریس بیشتر از 5/2 می باشد.همچنین نتایج حاصل از ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی نشان داد که مجموع نمرات این ماتریس کمتر از 5/2 می­باشد. این نتایج گویای آن است که فدراسیون ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران به لحاظ درونی و بیرونی دارای قوت و تهدید می­باشد و در ناحیه رقابتی قرار می­گیرد. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل سوات، راهبرد­های فدراسیون ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران استخراج گردید که نتیجه آن انتخاب 11 راهبرد می­باشد. در مرحله پایانی، با استفاده از ماتریس QSPM راهبرد­های استخراج شده رتبه­بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Drafting a Strategic Plan for the Deaf Sports Federation in Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Masoud Farahani Tajar 1
  • Frough Fattahi Masroor 2
  • Habib Honari 3

1 Master Degree in Sport Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Ph.D., Assistant Professor in Sport Management, Yadegare Imam Khomeini Shahre Rey Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

3 Ph.D., Associate Professor in Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The study is to develop a strategic and operational program for the Deaf Sports Federation in Islamic Republic of Iran. The statistical population of the study was the officials and managers of the Deaf Sports Federation, the heads of the provincial councils, the members of the Deaf Sports Council, and the trainers of the national deaf teams, as well as a group of experts (N = 142). The statistical samples were chosen according to the total number of the society and its classes. Because of their low number, the total number method was used. In order to collect the information, this research was designed using the background and documentation, theoretical foundations, literature, books, articles and theses, consulting and reviewing the views and opinions of experts, and the formation of a strategic committee of an open questionnaire. Then, according to the information obtained from the open questionnaire completed by the elites and members of the Strategic Council, the study of theoretical and literature foundations and the research background, a closed questionnaire including strength, disadvantage, opportunity and threat was extracted. A questionnaire consisting of 28 items based on the 5 Likert spectrum was developed and presented to the sample for ranking the items in this questionnaire. The questionnaire was verified according to some professors and experts, and its reliability was also obtained by Cronbach's alpha of %89. The results of the internal factors evaluation matrix showed that the total score of this matrix was more than 2.5. Also, the results of the external factors evaluation matrix showed that the total score of this matrix was less than 2.5. The internal and external forces of the Deaf Sport Federation in Islamic Republic of Iran are potentially threatening and competing in the area. Finally, following the SWAT analysis, the strategies of the Deaf Sport Federation were extracted, resulting in the selection of 15 strategies. In the final stage, the strategies derived from the QSPM matrix were ranked.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Strategic Plan
  • Operational Program and Deaf Sport Federation

تدوین برنامه راهبردی فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران

مسعود فراهانی طجر[1]

 فروغ فتاحی مسرور[2]

 حبیب هنری[3]

 

تاریخ دریافت مقاله: 31/2/1397

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:15/4/1397

 

مقدمه

یکی از مهم­ترین فعالیت­ها در زندگی اجتماعی بشر امروز، مدیریت است. به کمک این فعالیت می­توان از طریق اصولی و با توجه به منابع و امکانات موجود به نحو شایسته به اهداف سازمانی دست یافت. برای رسیدن به چنین اهدافی مدیران فرآیندی را دنبال می­کنند که شامل اجزائی همچون: برنامه­ریزی، سازماندهی، نظارت، کنترل و تصمیم­گیری است. برنامه­ریزی، یکی از فعالیت­های پیچیده مدیریتی است. فرآیندی است که تعیین می­کند سازمان به آنجایی که می­خواهد برسد، چگونه برسد. در برنامه­ریزی، مدیران آینده را می­نگرند، اهداف سازمان را مشخص می­کنند و راهبرد­ها را به منظور نیل به این گونه اهداف بسط می­دهند. وسعت و پیچیدگی برنامه­ریزی بستگی به پیچیدگی و تنوع اهداف دارد. اساس برنامه­ریزی، برآگاهی از فرصت­ها و تهدیدهای آتی و چگونگی استفاده از فرصت­ها و مبارزه با تهدیدها قرار دارد (سیدعبدالهی، 1396). این نوع برنامه­ریزی در واقع همان برنامه­ریزی راهبردی است که با بررسی محیط داخلی و خارجی سازمان، قوت­ها و ضعف­های داخلی و فرصت­ها و تهدیدهای محیطی را شناسایی می­کند و با در نظر داشتن مأموریت سازمانی، اهدافی بلند مدت برای سازمان تنظیم می نماید و برای دست­یابی به این اهداف از بین گزینه­های راهبردی، اقدام به انتخاب راهبرد­هایی می­کند که با تکیه بر قوت­ها و رفع ضعف­ها از فرصت­های پیش آمده به نحو احسن استفاده نماید و از تهدیدها پرهیز کند؛ به طوری که در نهایت باعث موفقیت سازمان در میدان رقابت می­شود (اعرابی و عابدی، 1389). برنامه­ریزی راهبردی به عنوان فرآیند برنامه­ریزی رسمی که توسط مدیران ارشد و از بالا به پایین تدوین شده است، پایه گذاری می­گردد و بر اساس تحلیل­های ماهرانه اقتصادی، طراحی جامع و پیوسته سازمان صورت می­پذیرد. جهت کمک به این فرآیند تعدادی ابزار و تکنیک­های تحلیل مانند مدل "SWOT" مدل پورتر، ماتریس بوستون، نقشه راهبردی و... با هدف نهایی تدوین راهبرد­ها، اهداف بلند مدت و کوتاه مدت توسعه به کار گرفته می­شود (اعرابی، 1392).

ضرورت استفاده از برنامه راهبردی برای سازمان­ها آن قدر گسترش یافته است که سازمان­های غیر انتفاعی همچون فدراسیون­های ورزشی همانند سازمان­های انتفاعی و تجاری از آن بهره می­برند؛ چنان که برخی سازمان­های ورزشی همچون انجمن ملی ورزش­های دانشگاهی آمریکا[4]، سازمان ورزش بین دانشگاهی کانادا[5]، سازمان ورزش­های دانشگاهی استرالیا[6] و فدراسیون ملی ورزش­های دانشگاهی آفریقای جنوبی[7] اقدام به تدوین برنامه­های راهبردی سه یا چهار ساله نموده­اند (گودرزی، 1393: 122-113). این موضوع داری مثال­های داخلی از جمله برنامه راهبردی فدراسیون­های ورزشی سه­گانه، برنامه راهبردی والیبال ساحلی، برنامه راهبردی فدراسیون اسکی می­باشد. توسعه تربیت بدنی و ورزش- بزرگترین پدیده اجتماعی جهانی و همچنین بخشی از فرهنگ و هویت ملل- به عنوان زمینه ساز تامین و تربیت نیروی انسانی سالم و تندرست بخشی از برنامه‌های توسعه ملی به شمار می‌آید (اخرت، 1394) و در جامعه ما منوط به تحول سازنده و مثبت در برنامه‌های جاری ورزشی است. با گذشت زمان مسائلی چون پیشرفت انسان در ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی جزو اهداف ورزش قرار گرفته و این انگیزش پیشرفت زیر بنایی را برای رشد رفتار رقابتی در سطوح مختلف ایجاد کرده که با عنوان ورزش قهرمانی بروز نموده است. بررسی عملکرد برخی از سازمان‌های ورزشی نشان می‌دهد سازمان‌هایی که برای انجام مأموریت و دستیابی به اهداف خود از مدیریتی قوی و مبتنی بر برنامه­ریزی راهبردک استفاده کرده‌اند، توانسته اند در فعالیت­های مختلف از جمله ورزش قهرمانی و تأمین منابع مورد نیاز به موفقیت­های چشم­گیری دست یابند (تسلیمی و همکاران،1394). برایسون[8] (2011) معتقد است برنامه‌ریزی راهبردی از مزایایی همچون:  اعمال کنترل بیشتر روی سازمان، بهبود عملکرد مالی، استفاده مؤثر از منابع، ایجاد چارچوبی معتبر برای تصمیم‌گیری، کسب بازخورد، ارزیابی از میزان پیشرفت سازمان، وحدت و یکپارچگی سازمان با ایجاد یک دیدگاه مشترک و توسعه کار گروهی برخوردار است (اکبری و همکاران، 1394).

فرآیند مدیریت راهبردی شامل سه مرحلة تدوین، اجرا و ارزیابی راهبرد‌هاست. مقصود از تدوین راهبرد تعیین مأموریت سازمان، شناسایی عواملی است که در محیط خارجی سازمان را تهدید می­کنند یا فرصت‌هایی را به وجود می‌آورند. شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان، تعیین هدف‌های بلند مدت، در نظر گرفتن راهبرد‌های گوناگون و انتخاب راهبرد‌های خاص برای ادامه فعالیت است. در واقع، می‌توان مرحلة تدوین راهبرد را معادل با برنامه­ریزی راهبردی برای سازمان در نظر گرفت (فاضلی، 1394).

روش­های مهم تدوین راهبرد را می‌توان در چارچوب تصمیم‌گیری سه مرحله‌ای گنجاند. روش­های ارائه شده در این چهارچوب برای انواع سازمان­ها مناسب است و به روسا کمک می‌کند که راهبردها را شناسایی، ارزیابی و گزینش کنند. مرحلة اول چهارچوب (تدوین راهبرد) شامل ارزیابی عوامل داخلی و ماتریس ارزیابی عوامل داخلی است. ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، حاصل بررسی راهبردی عوامل داخل سازمان است که این ماتریس، قوت­ها و ضعف­های اساسی سازمان را تدوین می‌کند. ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بوم‌شناسی، محیطی، سیاسی، دولتی و دیگر عوامل بیرونی سازمان را ارزیابی می‌کند. این ماتریس، فرصت­ها و تهدیدهای اساسی سازمان را تدوین می‌کند. در مرحلة دوم که آن را «مرحلة مقایسه» می‌نامند، به انواع راهبردهای امکانپذیر توجه می‌شود و به این منظور بین عوامل داخلی و خارجی سازمان نوعی توازن و تعادل برقرار می‌شود. روش­ها و ابزارهایی که در مرحلة دوم به کار می‌رود عبارت است از: ماتریس ضعف­ها[9]، قوت­ها[10]، فرصت­ها[11] و تهدیدها[12] (تحلیل سوات[13]). این ماتریس یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران به وسیلة آن اطلاعات را مقایسه می کنند و می‌توانند با استفاده از آن چهار نوع راهبرد ارائه کنند که به راهبردهای ST ،SO،WO ،WT  معروف اند. (گگلیتیس و کوفپولیوس[14]، 2013؛ پاپادیمیتریو[15]، 2014).

در این جا به برخی پژوهش­ها که در این زمینه انجام شده اشاره می گردد. نتایج مطالعات سید عبدالهی (1396) در پژوهشی با عنوان «تدوین برنامه راهبردی فدراسیون سوارکاری جمهوری اسلامی ایران به روش تحلیل SWOT» نشان داد که با ارزیابی عوامل درونی فدراسیون و عوامل بیرونی آن، موقعیت راهبردی فدراسیون در منطقه محافظه کارانه قرار گرفته است؛ بدین معنی که فدراسیون باید با توجه به فرصت­های موجود،  ضعف­های خویش را مرتفع سازد و خود را در معرض ریسک­های بزرگ قرار ندهد. ندری (1388) در یک مطالعه مشابه با عنوان «طراحی راهبرد توسعه ورزش همگانی استان لرستان» نشان داد که ورزش همگانی استان لرستان از لحاظ موقعیت راهبردک در منطقه (SO) قرار دارد. همچنین میلارا و دوهرتی[16](2016) در تحقیقی به بررسی ظرفیت­سازی در سازمان­های غیر انتفاعی ورزشی (مدل فرآیند توسعه) پرداختند و به این نتیجه رسیدند که افزایش ظرفیت سازمان­های غیرانتفاعی مستلزم بررسی و ارزیابی نیازها در پاسخگویی به محرک­های بیرونی، تدوین اهداف خاص، راهبرد مناسب و در نظر گرفتن ابعاد تخصصی می‌باشد. همچنین طبق یافته­های پژوهشی با استفاده از تحلیلSWOT در سال (2007) انجمن المپیک مالزی گزارش کرد که این سازمان با ضعف­هایی مانند سازماندهی نامناسب، استفاده ناکامل از ویژگی مشتری پسندی حلقه­های المپیک و قصور در افزایش تسهیلات و منابع موجود و همچنین تهدیدهایی مانند تغییر انگیزه­های بشردوستانه به انگیزه­های مالی در ورزشکاران و داوطلبان و خطر بروز انتظارهای نامعقول مواجه است. جهان­بینی (1388) در پژوهشی با عنوان «تدوین راهبرد توسعه ورزش همگانی و قهرمانی استان قم» نتیجه گرفت که ورزش استان قم باید از راهبرد رشد و توسعه در مورد ورزش همگانی و قهرمانی استفاده نماید، چراکه در خانه راهبرد تهاجمی (so) رشد و توسعه قرارگرفته است. قره و کلهر (1394) در یک مطالعه پژوهشی به این نتیجه رسیدند که علیرغم وجود نقاط ضعف محسوس­تر نسبت به نقاط قوت، فرصت های بیشتری نیز در فدراسیون اسکی وجود دارد. از این رو، باید راهبرد هایی را بیشتر مد نظر قرار داد که ضمن بهره گیری از فرصت ها موجب کاهش ضعف­ها و کمبودها شود.

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی[17]، هم اکنون 360 میلیون نفر افراد ناشنوا و کم شنوا در جهان وجود دارد که این آمار در ایران قریب 520 هزار نفر می­باشد. از طرفی طبق آمار های رسمی فدراسیون ناشنوایان، 2500 نفر ورزشکار ناشنوا وجود دارد که از این تعداد 5 درصد ورزشکار همگانی و 95 درصد به صورت حرفه­ای و قهرمانی فعالیت می­کنند. همچنین در این حوزه، 250 مدال آور و قهرمان وجود دارد که معادل 10 درصد تمام ورزشکاران فعال در ورزش است. نکته جالب اینکه تعداد مدال آوران بیشتر از تعداد کسانی هستند که به صورت تفریحی و همگانی ورزش می­کنند. تحلیل این آمارها نشان می­دهد که فدراسیون ورزش های ناشنوایان در همگانی کردن ورزش در بین این قشر ضعیف عمل کرده، چرا که تقریباً 005/0 از کل ناشنوایان را به سمت ورزش سوق داده است- این در حالی است که ورزش همگانی به عنوان بستر و اساس ورزش قهرمانی و همچنین تامین کننده سلامت فردی و اجتماعی جامعه از اولویت بیشتری برخوردار است. مصاحبه با مسئولان سابق و فعلی این فدراسیون نشان می­دهد که مهمترین دلیل این مشکل توجه نکردن مسئولان، سرمایه گذاران و ... به این قشر (ناشنوایان) و در نتیجه ضعف بنیه مالی این فدراسیون است. از طرفی با توجه به اینکه معادل 10 درصد ورزشکاران این حوزه توانسته اند با کسب مدال و عناوین قهرمانی نقشی موثر در احیای روحیه اعتماد، غرور و خودباوری این قشر داشته باشند، ضرورت دارد فدراسیون با نگاهی برنامه محور و کلان در جهت ایجاد منابع و تامین زیرساخت­ها حرکت کند و شرایط مشارکت حداکثری این قشر را فراهم آورد. با وجود انجام پژوهش­های متعدد در زمینه تدوین برنامه راهبردی در فدراسیون­ها و رشته‌های مختلف ورزشی، تاکنون پژوهشی در فدراسیون ورزش­های ناشنوایان صورت نگرفته است. از طرف دیگر، فدراسیون ورزش ناشنوایان با چالش­ها و مشکلات بسیاری برای انجام مسئولیت­ها و نیل به اهدافش مواجه می‌باشد. لذا تدوین برنامه راهبردی فدراسیون ورزش ناشنوایان مهم و ضروری به نظر می‌رسد تا با استفاده حداکثری از قوت­ها و فرصت­ها و برطرف ساختن ضعف­ها و تهدیدها به انجام اثربخش‌تر و کارآمدتر مسئولیت­ها، توسعه بیشتر اصول و آرمان­های ورزش ناشنوایان و همچنین کسب جایگاه بهتر در عرصه‌های بین‌المللی نائل آید. از طرف دیگر اینکه فدراسیون ورزش ناشنوایان بتواند به درستی وضعیت موجود خود را شناسایی کند، مقصد مناسب را تشخیص دهد و نحوه رسیدن به آنجا را معین نماید، باعث می‌شود بتواند برای مقابله با چالش­های آینده ورزش در حیطه کاری خود چاره اندیشی و مقابله نماید. لذا سوال اصلی این پژوهش آن است که چه برنامه راهبردی برای فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران مناسب می­باشد؟

روش شناسی پژوهش

تحقیق حاضر به لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر زمان، گذشته نگر و حال­نگر است که به صورت توصیفی-  تحلیلی صورت گرفته است. اطلاعات این پژوهش نیز به صورت میدانی جمع­آوری شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی مسئولان و مدیران فدراسیون ورزش­های ناشنوایان، مدیران و روسای هیئت‌های استانی و اعضای هیئت رئیسه فدراسیون ورزش ناشنوایان و مربیان تیم­های ملی ناشنوایان و نیز ورزشکاران کم شنوا بودند (142= N). . در انتخاب نمونه آماری با توجه به تعداد کم کل جامعه و طبقات آن، از روش تمام شمار استفاده شد. برای جمع­آوری داده­ها، پرسشنامه­های محقق ساخته با 28 گویه برای شناخت نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت فدراسیون ورزش­های ناشنوایان تدوین شد. به منظور تعیین قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدهای فدراسیون ورزش­های ناشنوایان با بهره­مندی از منابع موجود و بررسی آرا و نظرات متخصصان مدیریت ورزشی کشور پس از بررسی وضعیت موجود طی پرسشنامه اولیه­ای، فهرستی مقدماتی از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید استخراج گردید. پس از مشاوره با نخبگان ورزش کشور و طرح فهرست مقدماتی SWOT، محقق با بهره­گیری از تکنیک­های تعیین میانگین، تعیین رتبه و اولویت­بندی و بهره­گیری از میزان شدت هر یک از عوامل، فهرست نهایی SWOT را استخراج نمود. در نهایت بعضی از سؤالات، حذف یا تعدیل و بعضی سؤالات نیز به فهرست SWOT اضافه گردید. برای تعیین روایی پرسشنامه­ از نقطه نظرات 10 تن از اساتید صاحب نظر مدیریت ورزشی استفاده شد و در نهایت مورد تایید آنها قرار گرفت. به منظور بررسی پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه تدوین شده در میان یک نمونه 30 نفری توزیع و نتایج حاصل با ابزار SPSS و آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد. ضریب آلفای 78/0 نشان دهنده پایا بودن ابزار تحقیق است. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از تکنیک­های مطالعات راهبردی، امتیازهای مربوط به عوامل بیرونی (EF) و عوامل درونی (IF) تعیین شد و موقعیت راهبردی فدراسیون  مشخص گردید. همچنین از تکنیک­های مطالعات راهبردی در جدول QSPM بنا به جذابیت راهبرد­ها استفاده شد.

یافته­ها ی پژوهش

جدول1: اطلاعات جمعیت شناختی پاسخگویان

وضعیت تاهل

 

تعداد

درصد

مجرد

31

8/21%

متاهل

111

2/78%

جمع

142

100%

وضعیت سنی

 

تعداد

درصد

30-20

10

7%

40-30

79

56%

50-40

45

31%

بالای 50

8

6%

جمع

142

100%

 

بر اساس داده های جدول فوق 8/21 درصد از پاسخگویان مجرد و 2/78 درصد متاهل بودند. از این تعداد 7 درصد بین 20 تا 30 سال، 56 درصد در بازه سنی 30 تا 40 سال، 31 درصد در دامنه سنی 40 تا 50 سال و 6 درصد نیز بالای 50 سال سن داشتند.

برای ارزیابی عوامل درونی، از ماتریس ارزیابی عوامل درونی استفاده شد. در این ماتریس، قوت‌ها و ضعف‌های شناسایی شده در یک ستون ماتریس قرار می گیرند و با استفاده از ضرایب و رتبه­های خاصی امتیاز بندی می‌شوند تا مشخص شود که فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران در مجموع به لحاظ عوامل داخلی دارای قوت یا ضعف است.

همان‌گونه که در جدول 2 ملاحظه می‌شود، مجموع نمرات این ماتریس بیشتر از 5/2 (764/2) می‌باشد و حاکی از آن است که از لحاظ عوامل درونی منابع فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران دارای قوت می‌باشد. به عبارت دیگر، فرصت­های فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران بر تهدیدهای آن برتری دارد.

 

جدول2: ماتریس عوامل درونی فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران

نمره

شدت عامل

ضریب اهمیّت

(وزن)

رتبه

عوامل

عوامل درونی

344/0

4

086/0

1

تدوین واجرای منظم تقویم فعالیت­های سالیانه در فدراسیون

قوت­ها

351/0

4

083/0

2

برگزاری کلاس­های مربیگری برای ناشنوایان

316/0

4

079/0

3

تلاش جهت تشکیل مستمر و هدفمند گردهمایی با روسای فدراسیون­های مربوط

216/0

3

072/0

4

وضعیت خوب ورزش قهرمانی کشور در سطح جهانی و المپیک ناشنوایان

198/0

3

066/0

5

مشارکت و حضور مستمر در مسابقات جهانی و بین المللی

244/0

4

061/0

6

برنامه­ریزی مدون جهت حضور در المپیک 2021 ناشنوایان

220/0

4

055/0

7

استفاده از قهرمانان سال­های اخیر در کادر مربیگری تیم­های ملی

204/0

4

051/0

8

فعال بودن فدراسیون ناشنوایان در رشته های جهانی و المپیکی ناشنوایان

141/0

3

047/0

9

برگزاری کلاس­های اشاره برای کارکنان فدراسیون جهت برقراری ارتباط مناسب با ورزشکاران

114/0

2

057/0

6

استفاده از نیروهای شنوا در فدراسیون

ضعف ها

061/0

1

061/0

5

وجود ضعف در هیئت­های استانی به لحاظ منابع و امکانات

064/0

1

064/0

4

عدم وجود برنامه مدون جهت استعدادیابی

069/0

1

069/0

3

کمبود مربیان یا داوران متخصص در استان­های کشور

146/0

2

073/0

2

در اختیار نداشتن کرسی­های مدیریتی در سطح جهانی

076/0

1

076/0

1

درآمدزایی ضعیف فدراسیون

764/2 =∑

 

1

 

مجموع ضرایب اهمیّت عوامل درونی

 

برای ارزیابی عوامل بیرونی، از ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی استفاده شد تا مشخص شود که فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران در مجموع به لحاظ عوامل بیرونی دارای فرصت یا تهدید است.

همان‌گونه که در جدول 3 ملاحظه می‌شود، مجموع نمرات این ماتریس کمتر از 5/2 (381/2) می‌باشد و حاکی از آن است که از لحاظ عوامل بیرونی فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران دارای تهدید می‌باشد. به عبارت دیگر، تهدیدهای فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران بر فرصت­های آن برتری دارد.

جدول3: جدول ماتریس عوامل بیرونی فدراسیون ورزش های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران

نمره

شدت عامل

ضریب اهمیّت(وزن)

رتبه

عوامل

عوامل بیرونی

352/0

4

088/0

1

وجود استعدادهای فراوان در ورزش قهرمانی ناشنوایان

فرصت­ها

336/0

4

084/0

2

علاقمندی بالای ورزشکاران ناشنوا برای فعالیت در رشته­های ورزشی

320/0

4

080/0

3

امکان استفاده ورزشکاران ناشنوا از سالن­های عمومی

225/0

3

075/0

4

همکاری مناسب فدراسیون با بهزیستی جهت توسعه ورزش ناشنوایان

276/0

4

069/0

5

برگزاری مسابقات جهانی در رشته­های ورزشی ناشنوایان

195/0

3

065/0

6

امکان برقراری رابطه مناسب با وزارت ورزش

134/0

2

067/0

7

بی توجهی مراکز آموزشی و پژوهشی کشور نسبت به ورزش ناشنوایان

تهدیدها

142/0

2

071/0

6

عدم توجه مسئولان کشور و مدیران ورزشی به موفقیت­های ورزشکاران ناشنوا

074/0

1

074/0

5

وجود تبعیض در پرداخت جوایز ورزشکاران ناشنوا با قهرمانان المپیکی و جهانی

076/0

1

076/0

4

عدم ثبات در بودجه ورزش کشور

08/0

1

08/0

3

عدم سرمایه گذاری حامیان مالی در رشته­های ورزشی ناشنوایان

084/0

1

084/0

2

توجه ننمودن به رشته­های ورزشی ناشنوایان از سوی رسانه­های ملی

087/0

1

087/0

1

عدم تخصیص اعتبارات لازم از سوی وزارت ورزش و جوانان برای ورزش ناشنوایان

381/2 =∑

 

1

 

مجموع ضرایب اهمیّت عوامل درونی

 

             

برای تجزیه و تحلیل همزمان عوامل درونی و بیرونی، از ماتریس درونی و بیرونی استفاده شد. این ماتریس برای تعیین موقعیت و نوع راهبرد فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران به کار می‌رود. برای تشکیل این ماتریس، نمرات حاصل از ماتریس‌های ارزیابی عوامل درونی و بیرونی در ابعاد افقی و عمودی قرار می‌گیرند تا جایگاه فدراسیون ورزش های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران در خانه­های این ماتریس مشخص شود و بتوان راهبرد مناسبی برای آن اتخاذ نمود. در این ماتریس، نمرات در یک طیف دو بخشی قوی (5/2 تا 4) و ضعیف (1 تا 5/2) تعیین می‌شوند.

 

شکل 1: ماتریس همزمان عوامل درونی و بیرونی فدراسیون ورزش های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران

با توجه به شکل 1، نتایج ماتریس درونی و بیرونی نشان دهنده آن است که فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران از لحاظ موقعیت راهبردی و ماتریس داخلی و خارجی در منطقه رقابتی قرار دارد. بنابراین باید برای کاهش تهدیدات بیرونی و استفاده حداکثری از قوت­های داخلی باید برنامه مناسبی تدوین نمود. هنگامی که موقعیت راهبردی سازمان رقابتی باشد، بدین معنی است که سازمان باید از قوت­های خود استفاده کند که کمتر تحت تاثیر تهدیدات محیط قرار گیرد؛ بدین معنی که سازمان باید بررسی نماید که برای رقابت با رقبا، هزینه تمام شده محصول یا خدمات را کاهش دهد، کیفیت را برای رقابت افزایش دهد یا بر بخش خاصی از بازار که جذابیت کمتری دارد، اما سودآور است تمرکز کند. از آنجایی که فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران دارای این موقعیت رقابتی بود، راهبرد­های دارای اولویت این سازمان بر این اساس انتخاب ­شدند. با نهایی شدن قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدات فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران، 15 راهبرد اتخاذ شد.

با استفاده از ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی، 15 راهبرد به دست آمده فدراسیون ورزش های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران را بر مبنای جذابیت راهبرد­ها اولویت­بندی شدند.

جدول 4: ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی QSPM

SWOT

نمره جذابیت

ضریب اهمیت

راهبرد اول

راهبرد دوم

راهبرد سوم

راهبرد چهارم

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

S1

086/0

4

344/0

1

086/0

1

086/0

4

344/0

S2

083/0

1

083/0

1

083/0

4

332/0

1

083/0

S3

079/0

2

158/0

4

316/0

4

316/0

4

316/0

S4

072/0

4

288/0

3

216/0

2

144/0

1

072/0

S5

066/0

4

264/0

3

198/0

1

066/0

2

132/0

S6

061/0

2

122/0

4

244/0

1

061/0

4

244/0

S7

055/0

1

055/0

1

055/0

4

220/0

1

055/0

S8

051/0

4

204/0

2

102/0

2

102/0

1

051/0

S9

047/0

1

047/0

1

047/0

1

047/0

1

047/0

W1

057/0

1

057/0

1

057/0

1

057/0

1

057/0

W2

061/0

1

061/0

2

122/0

2

122/0

1

061/0

W3

064/0

1

064/0

2

128/0

2

128/0

2

128/0

W4

069/0

1

069/0

1

069/0

4

276/0

1

069/0

W5

073/0

1

073/0

2

146/0

1

073/0

1

073/0

W6

076/0

1

076/0

1

076/0

1

076/0

1

076/0

O1

088/0

2

178/0

4

352/0

1

088/0

1

088/0

O2

084/0

2

168/0

4

336/0

1

084/0

1

084/0

O3

080/0

1

080/0

2

160/0

1

080/0

1

080/0

O4

075/0

1

075/0

2

150/0

4

300/0

1

075/0

O5

069/0

4

276/0

4

276/0

1

069/0

2

138/0

O6

065/0

1

065/0

4

260/0

4

260/0

4

260/0

T1

087/0

1

087/0

1

087/0

2

174/0

1

087/0

T2

084/0

1

084/0

2

168/0

1

084/0

1

084/0

T3

08/0

1

080/0

2

160/0

2

160/0

1

080/0

T4

076/0

1

076/0

1

076/0

2

152/0

1

076/0

T5

074/0

1

074/0

2

148/0

1

074/0

1

074/0

T6

071/0

2

142/0

2

142/0

1

071/0

2

142/0

T7

067/0

2

134/0

2

134/0

1

067/0

1

067/0

جمع

2

 

484/3

 

374/4

 

769/3

 

143/3

 

جدول 5: ادامه ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی QSPM

SWOT

نمره جذابیت

ضریب اهمیت

راهبرد پنجم

راهبرد ششم

راهبرد هفتم

راهبرد هشتم

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

S1

086/0

2

172/0

2

172/0

1

086/0

1

086/0

 

S2

083/0

2

166/0

1

083/0

1

083/0

4

332/0

 

S3

079/0

2

158/0

2

158/0

2

158/0

1

079/0

 

S4

072/0

4

288/0

2

144/0

2

144/0

1

072/0

 

S5

066/0

4

132/0

4

264/0

2

132/0

1

066/0

 

S6

061/0

1

061/0

1

061/0

1

061/0

1

061/0

 

S7

055/0

2

110/0

1

055/0

1

055/0

1

055/0

 

S8

051/0

2

051/0

1

051/0

2

102/0

1

051/0

 

S9

047/0

1

047/0

1

047/0

1

047/0

4

188/0

 

W1

057/0

1

057/0

1

057/0

1

057/0

1

057/0

 

W2

061/0

1

061/0

2

122/0

1

061/0

1

061/0

 

W3

064/0

2

128/0

1

064/0

1

064/0

2

128/0

 

W4

069/0

1

069/0

1

069/0

1

069/0

4

276/0

 

W5

073/0

1

073/0

2

146/0

1

073/0

2

146/0

 

W6

076/0

1

076/0

2

152/0

1

076/0

1

076/0

 

O1

088/0

1

088/0

1

088/0

1

088/0

1

088/0

 

O2

084/0

2

168/0

1

084/0

1

084/0

1

084/0

 

O3

080/0

1

080/0

1

080/0

1

080/0

1

080/0

 

O4

075/0

3

225/0

1

075/0

2

150/0

4

300/0

 

O5

069/0

2

138/0

1

069/0

2

138/0

1

069/0

 

O6

065/0

4

260/0

2

130/0

2

130/0

1

065/0

 

T1

087/0

2

174/0

4

348/0

1

087/0

1

087/0

 

T2

084/0

1

084/0

1

084/0

4

336/0

1

084/0

 

T3

08/0

1

080/0

4

320/0

2

160/0

1

080/0

 

T4

076/0

2

152/0

4

304/0

1

076/0

1

076/0

 

T5

074/0

4

296/0

3

222/0

2

148/0

1

074/0

 

T6

071/0

4

284/0

2

142/0

2

142/0

1

071/0

 

T7

067/0

1

067/0

1

067/0

2

134/0

4

268/0

 

جمع

2

 

745/3

 

658/3

 

021/3

 

160/3

 

 

 

جدول 6: ادامه ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی QSPM

SWOT

نمره جذابیت

ضریب اهمیت

راهبرد نهم

راهبرد دهم

راهبرد یازدهم

راهبرد دوازدهم

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

S1

086/0

1

086/0

1

086/0

1

086

1

086/0

S2

083/0

1

083/0

2

166/0

4

332/0

1

083/0

S3

079/0

2

158/0

1

079/0

1

079/0

1

079/0

S4

072/0

1

072/0

1

072/0

3

216/0

2

144/0

S5

066/0

1

066/0

1

066/0

3

198/0

2

132/0

S6

061/0

1

061/0

1

061/0

1

061/0

2

122/0

S7

055/0

1

055/0

1

055/0

3

165/0

1

055/0

S8

051/0

1

051/0

1

051/0

1

051/0

2

102/0

S9

047/0

1

047/0

2

094/0

2

094/0

2

094/0

W1

076/0

1

076/0

1

076/0

1

076/0

1

076/0

W2

073/0

1

073/0

4

292/0

1

073/0

4

292/0

W3

069/0

4

276/0

1

069/0

1

069/0

1

069/0

W4

064/0

1

064/0

3

192/0

4

256/0

1

064/0

W5

061/0

1

061/0

1

061/0

4

244/0

1

061/0

W6

057/0

1

057/0

1

057/0

1

057/0

4

228/0

O1

088/0

4

352/0

1

088/0

1

088/0

1

088/0

O2

084/0

2

168/0

1

084/0

1

084/0

4

336/0

O3

080/0

1

080/0

2

160/0

1

080/0

4

320/0

O4

075/0

4

300/0

1

075/0

1

075/0

3

225/0

O5

069/0

1

069/0

1

069/0

4

276/0

4

276/0

O6

065/0

1

065/0

4

260/0

1

065/0

1

065/0

T1

087/0

1

087/0

3

261/0

1

087/0

2

174/0

T2

084/0

1

084/0

1

084/0

1

084/0

1

084/0

T3

08/0

1

080/0

1

080/0

1

080/0

3

240/0

T4

076/0

1

076/0

1

076/0

1

076/0

3

228/0

T5

074/0

1

074/0

2

148/0

1

074/0

2

148/0

T6

071/0

1

071/0

2

142/0

1

071/0

1

071/0

T7

067/0

1

067/0

1

067/0

1

067/0

1

067/0

جمع

2

 

859/2

 

071/3

 

264/3

 

009/4

 

جدول 7: ادامه ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی QSPM

SWOT

نمره جذابیت

ضریب اهمیت

راهبرد سیزدهم

راهبرد چهاردهم

راهبرد پانزدهم

نمره

جمع

نمره

جمع

نمره

جمع

S1

086/0

1

086/0

1

086/0

1

086/0

S2

083/0

1

083/0

1

083/0

1

083/0

S3

079/0

1

079/0

1

079/0

1

079/0

S4

072/0

1

072/0

1

072/0

1

072/0

S5

066/0

1

066/0

1

066/0

1

066/0

S6

061/0

3

183/0

1

061/0

1

061/0

S7

055/0

1

055/0

1

055/0

1

055/0

S8

051/0

1

051/0

1

051/0

1

051/0

S9

047/0

1

047/0

1

047/0

3

141/0

W1

076/0

1

076/0

1

076/0

4

296/0

W2

073/0

2

146/0

4

292/0

1

073/0

W3

069/0

1

069/0

1

069/0

4

276/0

W4

064/0

1

064/0

1

064/0

4

256/0

W5

061/0

1

061/0

1

061/0

1

061/0

W6

057/0

4

228/0

4

228/0

2

124/0

O1

088/0

1

088/0

1

088/0

1

088/0

O2

084/0

1

084/0

1

084/0

1

084/0

O3

080/0

1

080/0

1

080/0

1

080/0

O4

075/0

1

075/0

1

075/0

1

075/0

O5

069/0

1

069/0

1

069/0

1

069/0

O6

065/0

1

065/0

1

065/0

1

065/0

T1

087/0

4

348/0

3

241/0

1

087/0

T2

084/0

1

084/0

1

084/0

1

084/0

T3

08/0

3

240/0

4

320/0

1

080/0

T4

076/0

3

228/0

3

228/0

1

076/0

T5

074/0

4

296/0

3

222/0

1

074/0

T6

071/0

1

071/0

1

071/0

4

284/0

T7

067/0

1

067/0

1

067/0

4

268/0

جمع

2

 

161/3

 

084/3

 

194/3

 

جدول 8: اولویت­بندی راهبرد‌های فدراسیون ورزش­های ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران

عنوان راهبرد

نمره QSPM

اولویت

استعدادیابی از طریق برگزاری منظم مسابقات و همچنین اجرای برنامه­های استعداد یابی برای مسابقات جهانی و المپیک

374/4

1

افزایش درآمدهای فدراسیون از طریق جذب اسپانسرها، کمک­های دریافتی از بخش دولتی (وزارت ورزش و جوانان)، حق پخش مسابقات و ... جهت برطرف نمودن مشکلات منابع و امکانات و جذب ناشنوایان به ورزش و شرکت در رقابت­های جهانی

009/4

2

توسعه ورزش همگانی در بین ناشنوایان از طریق برگزاری کلاس­های مربیگری و داوری و کارگاه­های آموزشی برای ناشنوایان

769/3

3

توجه بیشتر مسئولان و مدیران ورزشی به ورزشکاران ناشنوا و پرداخت جوایز مشابه با ورزشکاران عادی جهت حضور موفق در رقابت­های جهانی و المپیک ناشنوایان

745/3

4

افزایش کمی و کیفی داوران و مربیان خبره و کارکشته جهت موفقیت در میادین جهانی و المپیک و در اختیار گرفتن کرسی­های بین المللی

264/3

7

توجه بیشتر به بحث آموزشی و پژوهشی از سوی فدراسیون جهت برطرف نمودن ضعف­های ساختاری و انسانی

194/3

8

ارتقای سطح علمی و آگاهی مربیان و مسئولان ورزش ناشنوایان از طریق همکاری با مراکز آموزشی و پژوهشی کشور

160/3

10

برگزاری مسابقات و اردوهای آماده­سازی ورزشکاران ناشنوا با هماهنگی فدراسیون­های مربوطه

143/3

11

تقویت ارتباطات مثبت با وزارت ورزش جهت برطرف نمودن ضعف­های هیئت­های استانی

071/3

13

توسعه ورزش همگانی در بین ناشنوایان از طریق تبلیغات تلویزیونی و پخش مسابقات ناشنوایان از رسانه­های ملی

021/3

14

کشف استعداد های ورزشی در بین افراد ناشنوا با همکاری سازمان بهزیستی

859/2

15

 

همان طور که در جدول 7 گزارش شده است راهبرد­های شناسایی شده فدراسیون ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران اولویت­بندی شدند و استعدادیابی ورزشکاران ناشنوا در بین ورزشکاران علاقمند برای مسابقات جهانی و المپیک از طریق جذب منابع مالی از دو منبع وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون های مربوطه، جز اولویت­های فدراسیون ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند و کشف استعداد های ورزشی در بین افراد ناشنوا با همکاری سازمان بهزیستی رتبه آخر را کسب کرد.

بحث و نتیجه­گیری

مطالعه پژوهش­های راهبردی حاکی از وجود مدل­های زیادی برای برنامه ریزی راهبردی است که سازمان­های مختلف بر حسب شرایط خود از آن­ها استفاده کرده­اند. با این وجود، کاراگر معتقد است که هیچ نسخه یکسان و کاملی برای برنامه ریزی راهبردی برای همه سازمان­ها وجود ندارد و هر سازمان بر اساس ماهیت کار خود، با انتخاب یک مدل یا ترکیبی از چند مدل و انجام اصلاحاتی آن­را برای تدوین برنامه راهبردی سازمان خود مورد استفاده قرار می­دهند. نکته قابل توجه در برنامه­های راهبردی سازمان­های ورزشی ایران در انتخاب مدل یکسان، بیشتر حکایت از تبعیت بدون توجه به ماهیت سازمان دارد (گودرزی، 1393)، حال اینکه مطالعات حوزه راهبردی روی این مسئله تاکید دارد که هر سازمان بر اساس ماهیت کار خود باید الگو و مدلی را برای طراحی و استقرار برنامه راهبردی در جهت و مسیر درست انتخاب کند (کاراگر، 1991). لذا برنامه راهبردی فدراسیون ورزش­های ناشنوایان به دلیل تطابق اجزای آن با نیازها و ماهیت کاری این فدراسیون، بر اساس مدل SWOT تدوین شده است.

بررسی­ها نشان داد برنامه راهبردی سازمان­های ورزشی دیگر مانند فدراسیون­های ورزش­های سه­گانه، سوارکاری، ورزش­های رزمی و ... در داخل و برخی سازمان­های ورزشی خارجی مانند انجمن ملی ورزش­های دانشگاهی آمریکا، سازمان ورزش بین دانشگاهی کانادا، سازمان ورزش­های دانشگاهی استرالیا و فدراسیون ملی ورزش­های دانشگاهی آفریقای جنوبی با برنامه راهبردی فدراسیون­ ورزش­های ناشنوایان به دلیل ماهیت متفاوت جامعه هدف، دو تفاوت عمده دارد:

اول اینکه بر اساس آمار رسمی این فدراسیون، تعداد ورزشکارانی که در حوزه ورزش قهرمانی فعالیت دارند از تعداد ورزشکاران همگانی بسیار بیشتر است- این در حالی است که در اکثر رشته ها وضعیت متفاوت است. دوم اینکه نگاه بخش خصوصی و دولتی به این حوزه خیلی متفاوت­تر است.

با توجه به تفاوت­ها و شرایط خاص، در مجموع 14 راهبرد برای فدراسیون ورزش­های ناشنوایان تدوین گردید. در ادامه راهبرد­های تدوین شده از تحلیل ماتریس سوات به ترتیب مورد بحث و بررسی قرار می­گیرد.

راهبرد استعدادیابی از طریق برگزاری منظم مسابقات و همچنین اجرای برنامه­های استعداد یابی برای مسابقات جهانی و المپیک که از ترکیب فرصت­ها و قوت­های  (O5, S8, S1, S4, S5)در این بخش پیشنهاد شد به این موضوع اشاره دارد که فدراسیون ناشنوایان جمهوری اسلامی ایران می­تواند با برگزاری منظم مسابقات استانی و کشوری، گام مهمی را در راستای انتخاب بهترین ورزشکاران برای مسابقات جهانی و المپیک بردارد. فدراسیون ناشنوایان جمهوری اسلامی در ابتدای هر سال با تهیه و تنظیم تقویم مناسبی که در آن تمامی جوانب سنجیده شده باشد می­تواند برنامه خود را در حوزه­های برگزاری مسابقه مشخص و به هیئت­های استانی اعلام نماید تا تمامی هیئت­ها و ورزشکاران به خوبی بتوانند خود را برای مسابقات آماده نمایند. زمانی که هیئت­ها و ورزشکاران به طور دقیق در ابتدای هر سال از برنامه برگزاری مسابقات مطلع شوند می­توانند برنامه­ریزی­های مناسبی را جهت آماده سازی تیم­ها انجام دهند و عملکرد ورزشکاران در مسابقات انتخابی افزایش می یابد و در نتیجه کیفیت مسابقات بالاتر رود و مناسب ترین ورزشکار جهت حضور در تیم ملی شناسایی می شود. زمانی که این موضوع اتفاق بیفتد، تیم ملی در مسابقات جهانی و المپیک نیز می­تواند عملکرد به مراتب بهتری را نسبت به زمانی که فدراسیون تقویم ورزشی نداشته باشد، از خود به جای بگذارد. نتایج این مطالعه با نتایج مطالعات گودرزی (1391)، خسروی زاد (1391)، غفرانی (1389)، نادری نسب (1390)، مظفری (1391) و شعبانی­بهار (1391) همسو است. یکی از دلایل این همسویی و تاکید همه تحقیقات بر استعداد یابی و اهمیت آن این است که موضوع استعداد یابی و اجرای برنامه­های آن در سطح کلان مغفول مانده است و این همسویی­ها نشانه این است که برنامه­های استعداد یابی ورزشی باید در سطح کلان ورزش تدوین و اجرا شود.

افزایش درآمدهای فدراسیون از طریق جذب اسپانسرها، کمک­های دریافتی از بخش دولتی (وزارت ورزش و جوانان)، حق پخش مسابقات و ... جهت برطرف نمودن مشکلات منابع و امکانات و جذب ناشنوایان به ورزش و شرکت در رقابت­های جهانی که از ترکیب قوت­ها و تهدیدهای (T4,T3, T1, S5) تشکیل شده است برای بهبود وضعیت مالی فدراسیون پیشنهاد شده است. ورزش ناشنوایان به دلیل شرایط خاص خود در بحث جذب حامیان مالی به خوبی فدراسیون­های دیگر نمی­تواند عمل کند و وزارت ورزش و جوانان باید بیشتر اعتبارات آن را تامین نماید. اگر فدراسیون ناشنوایان بتواند حامیان مالی­زا که در حوزه ناشنوایان فعالیت می­کنند جذب نماید می­تواند تا حدودی اعتبارات خود را تامین کند. همچنین فدراسیون ناشنوایان باید با رایزنی با وزارت ورزش و جوانان میزان اعتبارات دریافتی خود را افزایش دهد تا از این طریق بتواند منابع مالی لازم برای هزینه­های جاری فدراسیون و اردوهای آماده سازی تیم­های اعزامی به مسابقات جهانی و المپیک را فراهم کند که امری بسیار ضروری در موفقیت تیم­های ملی در مسابقات برون مرزی می­­باشد. این نتیجه در پژوهش­های دیگری از جمله مطالعه گودرزی (1391) مورد تاکید قرار گرفته است. ماهیت فعالیت فدراسیون ورزش ناشنوایان با فدراسیون شطرنج که مورد مطالعه گودرزی (1391) بود، کاملا متفاوت است. با توجه به مطالعات کارگر (1991) ماهیت راهبرد­ها و برنامه­های راهبردی این دو فدراسیون باید با هم متفاوت باشد، ولی به دلیل اولویت نداشتن ورزش در نگاه تصمیم­گیران، ورزش کشور به طور عام و فدراسیون ورزش­های ناشنوایان به طور خاص از ضعف بنیه مالی رنج می­برد. حل این مشکل در فدراسیون­های دیگر به دلیل جذب راحت منابع از بخش خصوصی به مراتب راحت­تر می­باشد. این مشکل حتی در مقیاس کلان و در خارج از کشور نیز وجود دارد. به عنوان مثال، در برنامه راهبردی دپارتمان ورزشی دانشگاه ایالتی مونت­کلیر (2009) به کمبود منابع مالی و ضعف در جذب حامیان مالی اشاره شده است.

راهبرد توسعه ورزش همگانی از طریق برگزاری کلاس­های مربیگری و داوری و کارگاه­های آموزشی برای ناشنوایان که از ترکیب فرصت­ها و قوت­های (S2, S3, S7, O6, O4) تشکیل شده است پیشنهاد گردید، زیرا فدراسیون ناشنوایان در مقایسه با فدراسیون­های عادی از نظر بودجه و امکانات در سطح بسیار پایین­تری قرار دارد و این استفاده از منابع فدراسیون و وزارت ورزش و سایر سازمان­های ذی زبط می­تواند بسیاری از مشکلات فدراسیون ناشنوایان را برطرف سازد. سازمان­هایی مانند بهزیستی که در بحث ورزش ناشنوایان فعال اند می­تواند کمک زیادی را به پیشرفت ورزش ناشنوایان داشته باشند. بحث مربیگری و داوری ناشنوایان نیز از حوزه­های تخصصی ورزش ناشنوایان است که مربیان و داوران عادی به دلیل شرایط خاص ورزشکاران ناشنوا نمی­توانند به خوبی از عهده این مسئله برآیند و نیاز به توسعه کمی و کیفی داوری و مربیگری ورزش ناشنوایان مشهود است. در صورتی که فدراسیون ناشنوایان بتواند از منابع وزارت ورزش و فدراسیون­ها و دیگر سازمان­ها در بحث پرورش مربیان و داوران استفاده نماید، می­تواند بهتر و راحت­تر به تربیت مربی و داور بپردازد.  این یافته با نتایج مطالعه قره و کلهر (1393) همسوست. دلیل این همسویی ناشی از اهمیت آموزش در تمام سازمان ها و موثر بودن کارکردهای آن است. بر همین اساس در اکثر پژوهش­های مرتبط با تدوین برنامه های راهبردی و عملیاتی، یکی از محورهای مورد توجه آموزش و بهسازی است. اهمیت آموزش در توسعه مهارت­های فنی، ارتباطی و روانشناختی و همچنین مدیریتی در تحقیقات گسترده تایید شده است. آموزش در سازمان­ها دارای کارکردهایی از جمله جامعه پذیری، بهبود عملکرد، جانشین پروری، مهارت آموزی و کاهش رفتارهای غیر مولد و قابلیت اشتغال است (قلی پور، 1395).

راهبرد توجه بیشتر مسئولان و مدیران ورزشی به ورزشکاران ناشنوا و پرداخت جوایز مشابه با ورزشکاران عادی جهت حضور موفق در رقابت­های جهانی و المپیک ناشنوایان که از ترکیب قوت­ها و تهدیدهای (S5, S4, T6, T5) حاصل شده است پیشنهاد می­دهد که مدیران ورزشی و مسئولان کشور توجه بیشتری را به ورزش ناشنوایان داشته باشند. ورزشکاران ناشنوا در بسیاری از موارد زندگی شخصی و قهرمانی خود با مشکلات بیشتری نسبت به ورزشکاران عادی دست و پنجه نرم می­کنند که می­تواند منجر به بی انگیزگی و دلسردی در این ورزشکاران شود که توجه بیشتر مسئولان و مدیران می­تواند از این امر جلوگیری نماید. یکی از مواردی که در آن ورزشکاران ناشنوا مورد بی مهری قرار می­گیرند، بحث پرداخت جوایز مشابه با ورزشکاران عادی می­باشد. با مقایسه پرداخت حقوق و جوایز ورزشکاران ناشنوا با افراد عادی می­توان گفت که جوایز ورزشکاران ناشنوا قابل مقایسه با ورزشکاران عادی نیست. ورزشکاران ناشنوا هم مانند ورزشکاران عادی زمانی که در میادین جهانی و المپیک عنوان و مقام کسب می­کنند با توجه به وضعیت مالی ضعیف­تر آنها و نیز عدم برگزاری لیگ­های حرفه­ای در کشور برای تامین هزینه­های زندگی خود، این انتظار را دارند تا جوایز مناسب و درخور شان یک قهرمان جهان و المپیک را دریافت نمایند که متاسفانه این کار انجام نمی­گیرد. اگر وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون­ها جوایز مشابهی را به ورزشکاران ناشنوا که برای سربلندی جمهوری اسلامی ایران تلاش می­کنند اعطا نمایند، بدون شک می­توانیم شاهد رشد کسب مدال و موفقیت­های ورزشکاران ناشنوا در سطح جهانی و المپیک باشیم. این راهبرد یکی از وجوه افتراق این مطالعه با مطالعات مشابه است که دلیل تفاوت آن، خاص بودن جامعه هدف. و دلیل مطرح شدن این راهبرد، وجود نگاه­های دوگانه و اهمیت برد تبلیغاتی ورزش های دیگر است. همین موضوع باعث شده است که از نظر جامعه آماری، دادن انگیزش و نگاه عدالت محور در آن می­تواند تاثیرات بسیار زیادی بر عملکرد ورزشکاران ناشنوا داشته باشد. محققان در تحقیقات مختلف به این نتیجه رسیدند که مدیران هر سازمان جهت پویایی و رسیدن به اهداف آرمانی از قبل تعیین شده سازمان خود، باید تصویری جامع تر از رضایت شغلی کارکنان در سازمان خود را مورد مطالعه قرار بدهند تا اولویت بندی عوامل موثر در انگیزش شغلی سازمان خودشان را به دست بیاورند و در صدد پرورش استعداد های افراد از طریق توجه به مشکلات اقتصادی و معیشتی و ... برآیند (بهادری و همکاران، 1391). برآوردن نیازهای افراد و تقویت انگیزه آن­ها به خودی خود باعث تقویت عملکرد نمی­شود و یک نکته کلیدی در اثربخشی اقدامات انگیزشی عدالت محور بودن و بدور از هرگونه تبعیض است که باعث می­شود برنامه­های انگیزشی حداکثر اثربخشی را دارا باشند؛ چنان که در مطالعات متعدد پژوهشی مانند مطالعه حقیقی و همکاران (1388) بر اهمیت عدالت تاکید شده است.

راهبرد برگزاری مسابقات و اردوهای آماده­سازی ورزشکاران ناشنوا با هماهنگی فدراسیون­های مربوطه که از ترکیب فرصت­ها و قوت­های (O6, S6, S3, S1) تشکیل شده است به این منظور پیشنهاد شد که فدراسیون ناشنوایان با هماهنگ نمودن تقویم خود با فدراسیون­های مربوطه می­تواند مزایای بسیاری چون: استفاده از کمپ­های تمرینی فدراسیون­ها، برگزاری اردوهای مشترک و یا استفاده از نیروهای متخصص فدراسیون­های مربوطه را کسب نماید. برگزاری اردوهای مشترک می­تواند انگیزه بالایی را در ورزشکاران ناشنوا ایجاد نماید و سطح عملکردی فنی آنها را ارتقا دهد. همچنین فدراسیون ناشنوایان با هماهنگ نمودن تقویم خود در بحث برگزاری اردوهای آمادگی می­تواند برخی از اردوهای خود را در زمانی برگزار نماید که کمپ تیم­های ملی در رشته مذکور خالی است و بدین ترتیب از امکانات فدراسیون­های مربوطه در برگزاری اردوهای تمرینی استفاده نماید. این یافته با نتایج مطالعات گودرزی (1391) و قره و کلهره (1393) همخوان است. به باور اندیشمندان، ارتباطات بین سازمانی به عنوان یکی از با ارزش­ترین منابع سازمان­ها تلقی می­شود که همه سازمان­ها (از جمله فدراسیون های ورزشی) باید در حفظ و ارتقای آن بکوشند، زیرا بخش اعظمی از موفقیت­ها و شکست­های سازمان­ها در همه حوزه­ها وام­دار وجود ارتباطات بین سازمانی کارآمد است (آذر و همکاران، 1386). همچنین پژوهش­ها نشان داد که توسعه و پیشرفت جوامع و همچنین موفقیت آن­ها، تا اندازه­ای بازتابی از نظام ارتباطی بین سازمان­هاست (زارعی، 1385). بر همین اساس، فدراسیون ورزش­های ناشنوایان به دلیل بنیه ضعیف مالی و کمبود زیرساخت­های لازم باید با تعامل با سایر سازمان­ها اعم از وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون­ها ورزشی و ... از ظرفیت­های آنان استفاده کند.

توسعه ورزش همگانی در بین ناشنوایان از طریق تبلیغات تلویزیونی و پخش مسابقات ناشنوایان از رسانه­های ملی که از ترکیب قوت­ها و تهدیدهای  (S4, S5, S6, T2) به این منظور پیشنهاد شده است که در صورت پخش مسابقات ناشنوایان از رسانه ملی می توان ورزش را در بین افراد ناشنوا ترویج داد. متاسفانه، رسانه­های ملی و شبکه­های تلویزیونی مسابقات ورزشی ناشنوایان را بسیار کم پخش می کنند. رسانه­های ملی می­توانند نقش بسیار مهمی در اشاعه ورزش در بین آحاد مختلف جامعه و بخصوص ناشنوایان داشته باشند. پخش این مسابقات می­تواند تاثیر مثبتی بر افراد ناشنوا در جذب به ورزش داشته باشد و ترس آنها را از ورزش کردن از بین ببرد. دیدن مسابقات، ناشنوایان را به این باور می­رساند که آنها نیز می­توانند در ورزش­های مختلف فعالیت داشته باشند و حتی با وجود شرایط خاصشان برای خود افتخار کسب کنند. پخش شدن مسابقات ورزشی آنها از تلویزیون می­تواند انگیزه بسیار بالایی در بین ناشنوایان برای ورزش کردن ایجاد نماید که در نهایت به افزایش تعداد ورزشکاران ناشنوا و بالا رفتن سطح ورزش ناشنوابان منجر می­شود. با بهره­گیری از راهبرد همکاری فدراسیون با مراکز آموزشی و پژوهشی کشور جهت ارتقای سطح علمی مربیان و مسئولان ورزش ناشنوایان و ارائه راهکارهای لازم برای پیشرفت ورزش ناشنوایان که از ترکیب قوت­ها و تهدیدهای (S2, T7, S9) تشکیل شده است می­توان در جهت ارتقای سطح علمی مربیان و مسئولان ورزش ناشنوایان و ارائه راهکارهای لازم برای پیشرفت ورزش ناشنوایان پیشرفت قابل ملاحظه­ای را شاهد باشیم. ورزش ناشنوایان به دلیل گسترده نبودن حیطه فعالیت­ها، در محافل علمی و پژوهشی کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است و به همین دلیل پژوهشگران و محققان کمی به این حوزه می­پردازند. در صورت همکاری فدراسیون ناشنوایان با مراکز تحقیقاتی همچون دانشگاه­های فعال در حیطه تربیت­بدنی و پژوهشگاه تربیت­بدنی و انجام طرح­های پژوهشی و تحقیقاتی که دغدغه ورزش ناشنوایان است، می­توان بسیاری از مشکلات علمی ورزش ناشنوایان را برطرف نمود. همچنین نتایج تحقیقاتی که جامعه آنها ورزشکاران ناشنوا هستند می­تواند در ارتقای سطح فنی ورزشکاران ناشنوا موثر باشد و در زمینه ارتقای سطح علمی مربیان مورد استفاده قرار گیرد. این یافته با نتایج مطالعات سجادی و همکاران (1393) همسوست. رسانه ملی از منظر بعد تبلیغاتی می­تواند بر تقویت جایگاه ورزشکاران ناشنوا و عملکرد آن­ها تاثیر بگذارد. از منظر بسیاری از محققان زمینه بازاریابی ورزشی، حق پخش رسانه ای مهم­ترین منبع درآمدی صنعت ورزش به شمار می­آید (ونوس، 1385). بدیهی است که هر چه پوشش رسانه­ای مسابقات و فعالیت­های ورزشی بیشتر شود، تمایل حامیان مالی برای سرمایه گذاری در ورزش نیز بیشتر می­شود. با پوشش تلویزیونی مسابقات برای افراد بیشتر، نشان شرکت حمایت کننده نیز بیشتر در معرض دید عموم قرار می گیرد. بررسی نقاط ضعف فدراسیون شطرنج نشان می دهد که این فدراسیون در زمینه تعامل با رسانه ملی و پوشش اخبار، رویدادها و فعالیت­های ورزش­های ناشنوایان ناموفق بوده است. با توجه به اهمیت پوشش رسانه ای، تقویت روابط عمومی و تعامل با رسانه­ها از جمله مواردی است که برای استفاده از ظرفیت­های موجود باید بر آن تأکید شود.

کشف استعداد های ورزشی در بین افراد ناشنوا با همکاری سازمان بهزیستی که از ترکیب فرصت­ها و ضعف­های (O1, O4, W3) تشکیل شده است بدین منظور پیشنهاد شده است که فدراسیون ناشنوایان می­تواند با تدوین برنامه استعدادیابی در سطح کشور، به شناخت استعدادهای برتز در بین افراد ناشنوا دست یابد. همانطور که قبلا هم اشاره شد استعدادهای خوبی در بین ناشنوایان وجود دارد که در بسیاری از موارد شکوفا نمی­شود. سازمان بهزیستی به دلیل ارتباط نزدیک با ناشنوایان در این امر می­تواند کمک شایانی به فدراسیون ناشنوایان بنماید. این فدراسیون می­تواند با همکاری سازمان بهزیستی ناشنوایانی را که به ورزش علاقه دارند شناسایی نماید و در مرحله بعد از بین این افراد به استعدادیابی بپردازد که اجرای این طرح می­تواند کمک زیادی به نهادینه شدن ورزش همگانی و قهرمانی در بین ناشنوایان کند.

راهبرد تقویت ارتباطات مثبت با وزارت ورزش جهت برطرف نمودن ضعف­های هیئت­های استانی که از ترکیب فرصت­ها و ضعف­های (W2, O6) تشکیل شده است می­تواند راهگشای حل مشکلات هیئت­های استانی باشد. برای حصول این امر فدراسیون ناشنوایان باید مشکلات موجود در هیئت­های استانی را به خوبی شناسایی کند و این مشکلات را به وزارت ورزش انتقال دهد. گاهی اوقات مسئولان وزارت ورزش از مشکلات موجود در برخی حیطه­ها بی خبر هستند و مسئولان ورزش ناشنوایان که از نزدیک و به خوبی با این مشکلات سروکار دارند باید این مشکلات را به مسئولان انتقال دهند تا در جهت برطرف نمودن آنها گام­های اساسی برداشته شود. تخصیص بودجه­های حمایتی، از راه­های برطرف سازی این مشکلات می­تواند باشد که در صورت عدم شکل­گیری ارتباطات مثبت از سوی فدراسیون ناشنوایان با مسئولان وزارت ورزش نمی­تواند تحقق یابد. 

راهبرد افزایش کمی و کیفی داوران و مربیان خبره و کارکشته جهت موفقیت در میادین جهانی و المپیک و در اختیار گرفتن کرسی­های بین المللی که از ترکیب فرصت­ها و ضعف­های (W4, W5, O5) تشکیل شده است بار دیگر این موضوع را یادآور می­شود که همواره ورزش ما از در اختیار نداشتن کرسی­های بین المللی در سطح ورزش متضرر گشته است. زمانی که ما نه در سطح داوری و نه در سطح مربیگری در سطح جهانی حرفی برای گفتن نداشته باشیم باید با این تبعیض­ها و سوگیری­های مسئولان ورزش در سطح جهانی کنار بیاییم. تجربیات گذشته نشان داده است که هرگاه ورزش کشور در سطح بین المللی دارای کرسی­های مدیریتی بوده، توانسته از اعمال نفوذ رقیبان و از ناداوری­ها و اتفاقات بد جلوگیری نماید. نمونه این مسائل در ورزش­های کشتی و تکواندو هویداست که ورزش ایران پس از در اختیار گیری کرسی­های بین المللی توسط روسای فدراسیون این ورزش­ها توانسته رشد جشمگیری در کسب مدال و عنوان­های جهانی داشته باشد و وجود این افراد در پست­های مدیریتی فدراسیون­های جهانی توانسته­ است از اعمال نفوذ کشورهای دیگر جلوگیری نمایند. برای رسیدن به این امر باید سطح کیفی مدیران، مربیان و داوران کشور را با برگزاری کلاس­های توجیهی و بازآموزی بالا برد و آنها را با علم مربیگری و قوانین و مقررات داوری روزدنیا آشنا نمود تا این افراد با به نمایش گذاشتن عملکرد بالا در مسابقات بین المللی، مقدمات حضور افرادی از کشورمان را در فدراسیون­های جهانی ورزشی فراهم نمایند.

راهبرد توجه بیشتر به بحث آموزشی و پژوهشی از سوی فدراسیون جهت برطرف نمودن ضعف­های ساختاری و انسانی که از ترکیب ضعف­ها و تهدیدهای (T7, W1, W3, W4) تشکیل شده به این موضوع اشاره دارد که فدراسیون ناشنوایان می­تواند با انجام فعالیت­های پژوهشی و آموزشی، ضعف­های خود را برطرف سازد. سیستم مدیریتی ورزش کشور به دلیل استفاده از مدیران غیرمتخصص ضعف­های بسیاری دارد. همچنین ضعف­های زیادی در ساختار فدراسیون­های ورزشی کشور مشاهده می گردد که نیاز به طراحی مجدد مشاغل و شرح وظایف آنها به شدت احساس می­شود. فدراسیون ناشنوایان می­تواند با انجام پژوهش­های کاربردی در این حیطه در قالب طرح­های پژوهشی و نیز تشکیل کلاس­های توانمندسازی برای مدیران و کارکنان خود تا حد زیادی این ضعف­ها را پوشش دهد. همچنین این فدراسیون می­تواند با الگوبرداری از فدراسیون­های موفق در سطح جهان مشکلات موجود در ساختار خود را شناسایی و برطرف سازد تا عملکرد این فدراسیون ارتقا یابد.

 

  • منابع

    • آذر، عادل و همکاران. (1386). «طراحی مدلی مبتنی بر شبیه سازی جهت بررسی و تحلیل ارتباطات بین سازمانی». فصلنامه مدرس علوم انسانی. ویژه نامه مدیریت.
    • اخرت، حسین. (1394). «بررسی رابطه راهبرد­های منابع انسانی با رویکرد نقاط مرجع راهبردی (SRP) و فرهنگ سازمانی با تمرکز بر روش AHP در شرکت عمران و مسکن اصفهان». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد.
    • اعرابی، سید محمد. (1392). دستنامه برنامه­ریزی راهبردی. دفتر پژوهش­های فرهنگی، چاپ محتشم
    • اعرابی، محمد و عابدی، رحیم. (1389). «رابطههماهنگیراهبردسطحکسبوکاروراهبردمالی باعملکردسازمان». فصلنامه علمی  پژوهشی مطالعات مدیریت صنعتی. 19 ، 239 تا 277.
    • اکبری، رضا؛ قادریان، مسعود و منتظری، مرجان. (1394). «جستاری پیرامون کارآمدی تکنیک SWOT ارائه مدل جامع پیشنهادی برای مسائل شهری (مطالعه موردی: برنامه ریزی راهبردی بافت روستا شهری نعیم آباد یزد)». هویت شهر. 22(9)، ص: 87-98.
    • بهادری، محمد کریم؛ بابایی، منصور و مهرابیان، فردین. (1391). «اولویت بندی مولفه­های موثر بر انگیزش شغلی در کارکنان یک مرکز نظامی به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)». مجله طب نظامی. دوره 14، شماره 4، صص 243 – 236.
    • تسلیمی، سعید؛ امین، فرشته و حسن زاده، کاظم. (1394). «اولویت بندی موانع برنامه­ریزی راهبردی در هیئت های مذهبی». مدیریت اسلامی. سال 23، شماره 2، ص: 83-101.
    • زارعی، عظیم. (1385). «طراحی مدلی جهت شناسایی، مستندسازی و تحلیل ارتباطات بین سازمانی در بخش دولتی». رساله دکتری مدیریت. تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
    • سید عبدالهی، شادی. (1396). «تدوین برنامه راهبردی فدراسیون سوارکاری جمهوری اسلامی ایران به روش تحلیل SWOT». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران.
    • فاضلی، عطیه. (1394). «تدوین راهبرد منابع انسانی با رویکرد تئوری نقاط مرجع راهبردی(مورد مطالعه: معاونت صدای جمهوری اسلامی ایران)». پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
    • قلی­پور، آرین. (1395). مدیریت منابع انسانی : مفاهیم، تئوری ها و کاربردها. تهران: انتشارات سمت
    • گودرزی، مهدی. (1393). «تدوین برنامه راهبردی فدراسیون­های ورزش سه­گانه با استفاده از مدل SPP». فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی و رفتار سازمانی در ورزش. سال 1، شماره 4، صص 122-113.
    • ندری، حمزه. (1388). «طراحی راهبرد توسعه ورزش همگانی استان لرستان». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شمال.
      • Aldehayyat, J., Aldehayyat, A. & Anchor, J. (2011). “The use of strategic planning tools and techniques by hotels in Jordan”. Journal of Management Research Review, Vol. 34, No 4, pp. 477-490.
      • Bryson, J. M. (2011). Strategic planning for public and nonprofit organizations: A guide to strengthening and sustaining organizational achievement.  Vol. 1. John Wiley & Sons
      • Gkliatis, I. & Koufopoulos, D. (2013). “Strategic planning practices in the Greek hospitalityindustry”. Journal of European Business Review, Vol. 25, No. 6, pp. 571-587.
      • Karager, Delmar, W. (1991). Strategic Planning and Management: the key to corporate success. Marcel Derkker, Inc. New York
      • Papadimitriou, A. (2014). “Strategic planning and benchmarking organizational routines ofuniversities in the Western Balkan”. The TQM Journal, Vol. 26, No. 3, pp. 261-274.