بررسی عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی ایران و برخی کشورهای در حال توسعه

عبدالحسین ابراهیمی[1]

 امین خطیبی[2]

 عبدالرحمن مهدی پور[3]

 حسین مرعشیان[4]

تاریخ دریافت مقاله: 31/6/1397

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:11/9/1397

مقدمه

امروزه، اهمیت و نقش صادرات کالاهای غیر نفتی در توسعه پایدار و افزایش ثروت، درآمد ملی و رفاه اجتماعی کشورها بر کسی پوشیده نیست. پر کردن ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی، حل مشکل اشتغال و کاهش تورم، تنوع بخشیدن به منابع ارزی کشور، جلوگیری از آسیب‌پذیری اقتصاد از ارز حاصل از نفت و ایجاد رفاه نسبی برای جامعه از موارد مهم دیگری است که از طریق افزایش صادرات غیر نفتی میسر می‌گردد. از طرف دیگر، در دنیای امروز که شکاف بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه قابل درک است، جنبش عظیمی در بین کشورهای در حال توسعه برای از بین بردن این شکاف اقتصادی به وجود آمده است (اندام و همکاران، 1388). در این کشورها توجه به مقوله رشد و توسعه اقتصادی به سرعت درحال افزایش است. یکی از مهم‌ترین راه‌ها و سیاست‌ها در این کشورها، سیاست باز بودن اقتصاد به عنوان موتور رشد است که در آن افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند باعث بهبود عملکرد صادرات و رشد و توسعه کشورهای در حال توسعه شود (رحمانی و همکاران، 1397).

اقتصاددانان بهبود عملکرد صادرات را به عنوان محور رشد و توسعه اقتصادی معرفی می‌کنند (ایجاز^[5] و همکاران، 2017). کشورهایی مانند کره جنوبی، مالزی و ترکیه و هند از استراتژی توسعه و ارتقای عملکرد صادرات برای بالا بردن رشد اقتصادی خود بهره برده و به نتایج رضایت بخشی دست یافته‌اند. بنابراین تجارت خارجی به طور اعم و صادرات محصولات با کیفیت و عملکرد مناسب به طور اخص برای این کشورها اهمیت زیادی دارد. در واقع، از یک طرف به دلیل تأمین بخشی از نیازهای ارزی این کشورها و اثرهای مثبت آن بر رشد و توسعه اقتصادی، از جایگاه ویژه در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی برخوردار است (مهرآرا و همکاران، 1396)؛ از طرف دیگر، توسعه و ارتقای عملکرد صادرات امکان استفاده از امکانات بازارهای جهانی را برای رشد تولیدات داخلی مهیا می نماید و واحدها و بنگاه­های تولیدی داخلی را قادر می­سازد تا از محدودیت­های بازار داخلی رهایی یابند. با توسعه­ میزان تولید به منظور صادرات بیشتر به بازارهای خارجی، علاوه بر افزایش سهم بازار و کسب درآمدهای ارزی، در عرصه تولید نیز فرصت‌های جدید شغلی و ارتقای کیفیت محصول متناسب با استاندارد جهانی افزایش خواهد یافت (آرمن و همکاران، 1387). بنابراین تجارت بین­المللی ناشی از روابط عرضه و تقاضا برای کالا و خدمات بین کشورهای مختلف جهان به دلیل درآمد مالیاتی و بهبود تراز برقرار می­گردد (گریگوریان^[6]، 2014).

در سند چشم انداز ایران، صادرات از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین مباحث تحقق آرمان‌های توسعه کشور ایران است. بنابراین با توجه به تأکید سند چشم انداز و همچنین وضعیت کنونی اقتصاد ایران و نامگذاری شعار سال به نام «سال حمایت از کالای ایرانی»، همچنین وابستگی شدید اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی و نوسان‌پذیری اقتصاد کشور از نوسانات بازار نفت، یکی از مهم‌ترین مسائل سیاسی و اقتصادی که مسئولان کشور باید در نظر بگیرند، توسعه و بهبود عملکرد صادرات کالاهای غیر نفتی از جمله کالاهای پرطرفدار ورزشی است. در واقع، امروزه موفقیت صادراتی با عناوین مختلفی از جمله عملکرد صادراتی بیان می‌شود. عملکرد صادراتی برای هر شرکتی که در بازارهای بین المللی فعالیت می‌کند، راهنمایی ضروری به حساب می‌آید. عملکرد صادرات، میزان دستیابی به اهداف شرکت در زمانی است که یک محصول به بازار خارجی صادر می‌شود. در تعریف دیگری، عملکرد صادرات، درجه موفقیت اقتصادی برای شرکت صادراتی در بازارهای صادرات بیان شده است (ناوارو و همکاران^[7]، 2016). بررسی‌های مختلف نشان از تأثیر توسعه و بهبود عملکرد صادرات بر رشد اقتصادی کشورها دارد. بهبود عملکرد صادرات این کالاها می‌تواند علاوه بر رشد اقتصادی، دایره ارتباطات را توسعه داده، بازار رقابتی ایجاد کرده و درک پایدارتر و بهتری از بازارهای جهانی و فرهنگ‌های آن‌ها ایجاد کند. هنگامی که شرکتی پا را از محدوده‌ جغرافیای خود فراتر می‌گذارد، دستاوردهای بیشتری برای خود به همراه خواهد داشت (آمیرا و کریستینا^[8]، 2017). همچنین به دلیل اتکای ایران بر اقتصاد تک محصولی و نجات از فشارها و بحران‌های اقتصادی، لزوم توجه به این بخش از صنعت ورزش کشور که ظرفیت شکوفایی و توسعه آن نیز فراهم است، بیش از پیش مورد نیاز می باشد. توسعه عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی، برون‌داد مهمی چون توسعه کمی و کیفی مشاغل وابسته به ورزش را به وجود آورده است. برای مثال، رشد مشاغل ورزشی تا سال ۲۰۱۰ در ایالات متحده، به ایجاد ۲۰ میلیون شغل منجر شده است، درحالی که تا سال ۱۹۹۸، تعداد شاغلان ورزش (نه تعداد مشاغل)، 5/4 میلیون نفر بود (رحمانی و همکاران، 1397). در حال حاضر در کشورهای پیشرفته، ورزش و تفریحات سالم، یک صنعت بسیار مهم و عامل اثرگذار در رشد و توسعه اقتصاد ملی به شمار می‌رود و از بزرگترین و درآمدزاترین صنایع در قرن بیست و یکم است (ایجاز و همکاران، 2017) . 

به طور کلی کالاهای ورزشی به ۵ نوع کالای کفش، پوشاک، توپ، قایق و سایر تقسیم می‌شود. در آمار سایت سازمان تجارت جهانی آمده است که در سال ۲۰۱۶ سهم کشور ما از صادرات کفش ورزشی ۲ دهم درصد و پوشاک ورزشی ۹ صدم درصد بوده است (سازمان تجارت جهانی، 2017). کشورهای ژاپن، انگلیس، آلمان و آمریکا بازارهای عمده لوازم ورزشی به ‌شمار می‌روند که امریکا به تنهایی 6/40 درصد از سهم این بازار را در اختیار دارد (بانک جهانی، 2018). بنابراین صادرات کالاهای ورزشی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های صنعت ورزش است که در افزایش رشد اقتصادی کشورها نقش ویژه‌ای دارد و اغلب دولت‌مردان و سیاست‌مداران اقتصادی کشورها، تمایل زیادی به اجرای سیاست‌های مناسب در تجاری‌سازی جهت افزایش صادرات محصولات ورزشی دارند (عسکریان و همکاران، 1395). در واقع، صادرات کالاهای ورزشی، تقاضای خارجیان برای کالاهای داخلی است. معمولاٌ عوامل زیادی بر عملکرد صادرات بین کشورها اثر می‌گذارد. میزان عملکرد صادرات را به تفاوت در تکنولوژی در بین کشورها و همچنین نوسازی مستمر تکنولوژی‌های موجود و انتقال آن‌ها به دیگر کشورها نسبت می‌دهند (شریدان^[9]، 2014).

بدون شک، توسعه و تکامل عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی کشور، نتیجه مدیریت صحیح عوامل داخلی و شاخص‌های صادراتی است. در واقع، میزان موفقیت یک شرکت در امر صادرات را می‌توان با عملکرد صادراتی آن ارزیابی کرد. برای سنجش عملکرد صادراتی، معیارهای مختلفی از جمله میزان فروش و رشد اقتصادی در نظر می‌گیرند (ایجاز و همکاران، 2017). از جمله عواملی که بر بهبود عملکرد صادراتی تأثیر می‌گذارد می‌توان به برخی عوامل و شاخص‌های مهم از جمله: نرخ ارز واقعی، نرخ تورم، نرخ اشتغال، باز بودن اقتصاد، عامل سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه اشاره کرد (گریگوریان، 2014). اگر دولت نتواند مدیریت صحیحی بر بازار داخلی و شاخص‌های مربوطه و تنظیم روابط تجاری با سایر کشورها اعمال کند، در بخش تولید و صادرات به خوبی امکان توسعه و رشد وجود ندارد.

بررسی مطالعات گذشته نشان می‌دهد که تاکنون تحقیقات کمی درباره بررسی عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی ایران با برخی کشورهای در حال توسعه انجام شده است و آن‌چه در این زمینه انجام شده است، بیشتر آمار و ارقام صادرات کالاهای ورزشی بوده است. از این رو، در راستای موضوع پژوهش در داخل کشور نتایج تحقیق نوروزی و معصوم (1397) نشان داد که که بازارگرایی بر قابلیت‌های بازاریابی و قابلیت‌های بازاریابی بر مزیت رقابتی، قابلیت نوآوری و عملکرد صادرات تأثیر دارد. این تحقیق همچنین تأثیر مزیت رقابتی و قابلیت نوآوری بر عملکرد صادرات را تأیید می‌نماید. همچنین، نتایج تحقیق خدادای و همکاران (1397) نشان داد که داشتن مرز مشترک بین کشورها، اثر مثبتی بر جریان تجارت گروه کالاهای ورزشی دارد، ولی داشتن زبان مشترک و داشتن تفاهم‌نامة تجاری مشترک، اثری منفی بر جریان تجارت گروه کالاهای ورزشی بر جای می گذارد. نتایج تحقیق سرلاب و عسکریان (1396) نشان داد که رشد صادرات کالاهای ورزشی در سطح اطمینان ۹۹ درصد علت گرنجری رشد صادرات غیرنفتی (غیر از ورزش) و رشد صادرات غیرنفتی نیز در سطح اطمینان ۹۵ درصد علت گرنجری رشد صادرات کالاهای ورزشی است. دیگر یافته تحقیق نشان داد که رابطه علیت بین متغیرهای رشد صادرات کالاهای ورزشی و رشد صادرات غیرنفتی (غیر از ورزش) متقابل است. بنابراین به طور کلی می‌توان گفت متغیر رشد صادرات کالاهای ورزشی و رشد صادرات غیرنفتی (غیر از ورزش) بر یکدیگر تأثیرگذارند. همچنین نتایج تحقیق عسکریان و همکاران (1395) نشان داد که ایران در صادرات هیچ کدام از کالاهای ورزشی از مزیت نسبی و قدرت رقابتی برخودار نمی‌باشد. بررسی روند صادرات کالاهای ورزشی نشان می‌دهد که میزان صادرات کفش، پوشاک و سایر تجهیزات ورزشی افزایش یافته، ولی میزان صادرات توپ، قایق و تردمیل کاهش پیدا کرده است. ترکیب فعالیت‌های صادراتی و ساختار کشور در طی این دهه، در گروه کالاهای کفش، تردمیل و سایر تجهیزات مطلوب و مناسب صادرات این بخش ها بوده، اما ساختار مربوط به کالاهای توپ، پوشاک و قایق به ضرر این بخش ها عمل کرده است. در این راستا نتایج تحقیق محمدکاظمی و همکاران (1395) نشان داد که عوامل تعیین کننده در عملکرد صادراتی صنعت پوشاک و تجهیزات ورزشی به ترتیب اولویت اثرگذاری عبارت‌اند از: عوامل محیطی، تعهد صادراتی مدیران، راهبردهای بازاریابی مدیران، مشوق های صادراتی، ویژگی‌های عینی شرکت. دیگر نتایج تحقیق شاه آبادی و ثمری (1395) نشان داد که نوآوری تأثیر مثبت و معناداری بر صادرات متکی بر فناوری بالا در هر دو گروه از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته دارد. متغیر حکمرانی و سرمایه انسانی نیز دارای اثری مثبت و معنادار بر صادرات مبتنی بر فناوری برتر است. در همین راستا نتایج تحقیق علیزاده پهلوانی و همکاران (1393) نشان داد که 59 درصد کشورهای وارد کننده کالای ورزشی به ایران شامل چین(36 درصد)، امارات متحده عربی(21 درصد) و ترکیه (7 درصد) بودند. در مقابل صادرات کالاهای ورزشی ایران به کشور های صادر شده بر اساس ارزش ریالی- 70 درصد انواع توپ-  شامل عراق(3 درصد)، ترکمنستان (8 درصد) و افغانستان (7 درصد) بود. در نهایت، ‌یافته‌های پایانی تحقیق نشان داد بین واردات و صادرات کالاهای ورزشی بر حسب ارزش ریالی در سال 1393 رابطه معنی‌داری وجود ندارد. نتایج تحقیق فارسیجانی و همکاران (1391) نشان داد که بهبود توانمندی بنگاه‌های کوچک و متوسط می‌تواند بر عملکرد صادراتی آن‌ها به کشورهای آسیای میانه تاثیر مثبت و معناداری داشته باشد. در خارج از کشور  نیز نتایج تحقیق ایجاز و همکاران (2017) نشان داد که درآمد صادرات سالانه کالاهای ورزشی پاکستان به میزان 338 میلیون دلار و بوده و200000 نیروی کار به طور مستقیم در ارتباط با صنعت صادرات کالاهای ورزشی مشغول به کار بوده‌اند. از این رو، صنعت صادرات کالاهای ورزشی یک نقش حیاتی در تجارت بین المللی این کشور ایفا می‌نماید. در همین راستا نتایج تحقیق تریک و مالیک^[10](2017) نشان داد که توسعه صادرات محصولاتی که مبتنی بر نوآوری و تحقیق و توسعه صادراتی هستند، شتاب بیشتری می‌گیرد. ایجاد دانش صادراتی مؤثر به‌منظور رقابت کارآمدتر و توسعه و تولید محصولات جدید بسیار موثر است. بنابراین استفاده از فناوری، تحقیق و توسعه در تولید و صادرات کالاهای ورزشی، موجب افزایش قدرت رقابت پذیری و افزایش سهم در بازار جهانی می‌گردد. اورا^[11] و همکاران (2015) به بررسی تأثیر ظرفیت‌های نوآوری بر عملکرد صادراتی کسب و کارهای کوچک و متوسط در کشور بزریل طی سال 2013 پرداختند. نتایج این پژوهش که به روش معادلات ساختاری حداقل مربعات برآورد شده، حاکی از آن است که اثر ایجاد ظرفیت‌های نوآور در کسب و کارهای کوچک و متوسط بر عملکرد صادراتی، مثبت و معنادار است. شریدان^[12] (2014) ارتباط بین صادرات و رشد اقتصادی در بین 117 کشور در حال توسعه با تعریف آستانه تغییر صادرات از کالاهای سنتی به صنعتی بررسی کردند. نتایج مطالعه آنها نشان داد که ارتباط بین صادرات و رشد اقتصادی در کشورهای با سطوح سرمایه انسانی پایین منفی است. همچنین، ساندو و سیوسانل^[13] (2014) به بررسی تاثیر نوآوری بر صادرات مبتنی بر فناوری برتر در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال 2012 پرداختند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بهبود استراتژی رشد نوآوری در تولید کالاها به سطوح بالاتر رقابت پذیری منجر می‌گردد.

 همان‌طور که در نتایج تحقیقات مشابه نشان داده شد که بیشتر کشورهای توسعه یافته از تمام ظرفیت‌های خود برای بهبود عملکرد صادرات کالاهای ورزشی استفاده می‌کنند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشور ایران با وجود برخورداری از پتانسیل‌های بالای صادراتی، سهم کمی از بازارهای بین المللی را در اختیار دارد. اگر چه از زمان تدوین برنامه سوم توسعه، عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی ایران روند صعودی به خود گرفته است، اما هنوز فاصله زیادی با شرایط مطلوب وجود دارد. صادرات کالاهای ورزشی ایران نسبت به کشورهای توسعه‌یافته و کشورهای همتراز به میزان قابل تأملی پایین‌تر است. طبق آمار سایت جهانی، کشور ایران تا سال 2016، ۳۲ میلیون و ۸۹۰ هزار دلار صادرات داشته که در مقابل صادرات جهان رقم قابل توجهی نیست و سهم ایران بسیار کمتر از استاندارد جهانی آن می­باشد. از طرفی تولیدات کشور، یارای رقابت با کالاهای مشابه خارجی را ندارد. از این‌رو، وجود سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های مناسب در زمینه ارتقای شاخص‌ها و عوامل تأثیرگذار بر عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی امری ضروری به نظر می‌رسد. با وجود این، برای ورود به عرصه‌ تجارت جهانی کالاهای ورزشی، بررسی عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی و شناخت عوامل موثر یکی از الزامات       می‌باشد. به همین جهت، هدف این پژوهش، بررسی عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی ایران و برخی کشورهای در حال توسعه است تا بنگاه‌ها و تولیدی‌هایی که در این صنعت در حال فعالیت هستند، بتوانند موقعیت و شرایطی که در آن هستند را درک کنند و در جهت توسعه صادرات کالاهای ورزشی و رقابت با سایر کشورهای دنیا گام بردارند. از این رو، محقق برای بهبود عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی کشور به دنبال بررسی تأثیر برخی شاخص‌های مهم از جمله نرخ ارز واقعی، نرخ تورم، نرخ اشتغال، باز بودن اقتصاد، عامل سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه بر عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی است. دستیابی به این شناخت، به مدیران و سیاستگذارن حوزه صادرات و تجارت کالاهای ورزشی کمک می‌کند تا با تحلیل عوامل اثرگذار بر عملکرد صادرات کالاهای ورزشی هوشمندانه‌تر عمل نمایند. بدین‌ترتیب مسئله اصلی پژوهش این است که عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی ایران را بررسی کند و مشخص نماید آیا صادرات کالاهای ورزشی بر رشد اقتصادی ایران تأثیر می‌گذارد؟ 

روش‌شناسی پژوهش

این پژوهش، یک پژوهش کاربردی و به لحاظ روش جمع آوری آمار و اطلاعات، از نوع تحقیقات اسنادی است. آمارهای مورد استفاده در این تحقیق، آمارهای سری زمانی و پنل منتشره توسط بانک جهانی، سازمان بین المللی توسعه تجارت، گمرک جمهوری اسلامی ایران طی دوره زمانی 20 ساله         (1997 الی 2016) است. جامعه آماری پژوهش، 9 کشور منتخب در حال توسعه هستند که شاخص توسعه انسانی نزدیک به هم دارند. به دلیل حجم کوچک جامعه، 9 کشور نیز به عنوان نمونه انتخاب شد. روش اقتصاد سنجی، دیگر روش مورد استفاده بود؛ بدین صورت که داده‌ها و شاخص‌های مربوط به صادرات کالاهای ورزشی ایران به صورت داده‌های سری زمانی برای ایران و به صورت پنل برای برخی کشورهای در حال توسعه در طی سال های1997 تا 2016 ازسایت بانک جهانی و سازمان بین الملل تجارت^[14] استخراج شد و پس از پردازش به وسیلۀ نرم افزار اکسل، با استفاده از روش‌های اقتصاد سنجی تجزیه و تحلیل گردید. مبادلات بین الملی ورزشی ایران بر اساس طبقه‌بندی سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالاهای گمرگ، به پنج گروه از قبیل کفش، پوشاک، انواع توپ، قایق‌های تفریحی- ورزشی و کالاهای متفرقه تقسیم شد. داده‌های سری زمانی و پنل مقادیر یک متغیر را در نقاط متوالی در زمان اندازه‌گیری می‌کند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های اقتصاد سنجی و پانل دیتا از آزمون‌های علیت گرنجری، آزمون ریشه واحد، آزمون هم جعی و آزمون ساکن پذیری از نرم افزار Eviews9 برای بررسی رابطه بین متغیرهای رشد صادرات محصولات ورزشی و رشد ناخالص داخلی استفاده شده است.

یافته‌های پژوهش

داده‌های مربوط به صادرات کالاهای ورزشی از سایت بانک اطلاعات تجاری سازمان ملل متحد استخراج شد. مبادلات بین‌الملی ورزشی ایران بر اساس طبقه بندی سیستم هماهنگ توصیف و کدگذاری کالاهای گمرگ، به چهار گروه از قبیل کفش، پوشاک، قایق های تفریحی- ورزشی و سایر کالاهای ورزشی تقسیم گردید.

جدول 1: دسته‌بندی کالاهای ورزشی

صادرات ورزشی در سال های 2009 و 2016 نیز به ترتیب با 100 و 49 میلیارد ریال، 46/0 درصد و 14/0 درصد کل صادرات غیرنفتی است که32/0 درصد کاهش رشد داشته است. میزان صادرات ورزشی کشور در سال 2016 نسبت به سال 2009، 32/0 درصد رشد منفی را نشان می‌دهد. بیشترین میزان صادرات کالاهای ورزشی در سال‌های 2009 تا 2016 مربوط به کفش ورزشی و کمترین آن مربوط به قایق‌های ورزشی است. جدول 2 نشان دهنده­ اطلاعات مربوط به صادرات کالاهای ورزشی و مقایسه­ آنها در طی سال­های2009 تا 2016 می­باشد.

جدول2: صادرات سالانه کالاهای ورزشی

جدول 3: صادرات کالاهای ورزشی

روندصادراتکالاهای ورزشیایراندرمقایسهباکشورهایمنتخب

شکل 1 روند صادرات کالاهای ورزشی تعدادی از کشورهای منتخب را در سال‌های گوناگون مربوط به بازه زمانی1997- 2016 را نشان می‌دهد. روند عمومی صادرات کالاهای ورزشی کشورهای منتخب طی بازه انتخابی مورد بررسی، با نوسانات زیادی روبه رو بوده است. بیشترین حجم صادرات کالاهای ورزشی در کشورهای منتخب به ترتیب متعلق به کشورهای اندونزی، هند، ترکیه، تایلند، پاکستان، مالزی، روسیه، ایران و عمان است. شکل 2 نشان می‌دهد که بیشترین نرخ رشد صادرات کالاهای ورزشی کشور هند در سال 2005، کشور ایران در سال 2001، کشور اندونزی و مالزی و تایلند در سال 2010، کشور روسیه در سال 2012، کشور ترکیه در سال 2003، کشور عمان در سال  2015 و کشور پاکستان در سال 2016      می‌باشد.

شکل 1: میزان صادرات کالاهای ورزشی ایران و کشورهای منتخب

شکل 2: رشد صادرات کالاهای ورزشی ایران و کشورهای منتخب

در جدول 4 و 5 آمار و ارقام شاخص‌های تأثیر گذار بر رشد اقتصادی صادرات محصولات ورزشی کشور ایران و کشور اندونزی به عنوان کشور پیشرو در صادرات محصولات ورزشی بیان شده است. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین نرخ رشد صادرات کالاهای ورزشی کشور ایران در سال 2001 و کشور اندونزی در سال 2010  بوده است.

جدول 4: آمار و ارقام شاخص‌های تأثیر‌گذار بر رشد اقتصادی صادرات محصولات ورزشی ایران

جدول 5: آمار و ارقام شاخص‌های تأثیر‌گذار بر رشد اقتصادی صادرات محصولات ورزشی کشور اندونزی

  به منظور بررسی رابطه علیت گرنجری و تصحیح خطا از مدل‌های زیر استفاده می‌گردد:      

متغیرهای مدل عبارت اند از:

rgdp : رشد اقتصادی (رشد تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه)

res : رشد صادرات محصولات ورزشی

قبل از برآورد مدل لازم است ابتدا نسبت به ساکن‌پذیر بودن و ساکن‌ناپذیر بودن سری‌های زمانی مورد استفاده در مدل با استفاده از روش دیکی- فولر تعمیم‌یافته اطمینان حاصل شود.  

آزمون ریشه واحد دیکی- فولر تعمیم یافته:

که در آن ∆ عملکرد تفاضل اول و جمله اختلال است. در این حالت نیز فرضیه صفر، داشتن ریشه واحد برای متغیر سری زمانی xt است. به عبارت دیگر، فرضیه بوده که معادل H0: p =1 است. تعیین تعداد وقفه‌ها معمولا به طور تجربی به دست می‌آید. یک روش برای تعیین تعداد وقفه‌ها استفاده از آماره دوربین- واتسون (D.W) است. همچنین، می‌توان از آماره t برای تعیین تعداد وقفه‌ها استفاده کرد. در آزمون ریشه واحد دیکی- فولر تعمیم یافته نیز از آماره t مربوطه که دیکی فولر با T نشان می‌دهند، همراه با جدول مقادیر بحرانی مک‌کینون استفاده می‌کنیم. مادامی که قدر مطلق T بزرگتر از نقطه بحرانی مربوطه باشد، آن‌گاه می‌توان فرضیه عدم وجود ریشه واحد را رد کرد؛ اما اکنون که شکل مدل به صورت رابطه است، پیدا کردن ریشه واحد برای ساکن پذیری تفاضل مرتبه اول سری کافی نیست، چرا که اگر ضریب (t) غیر صفر باشد، تفاضل مرتبه اول xt به زمان بستگی دارد و لذا تفاضل سری فوق غیرساکن نخواهد بود. پس باید فرضیه همزمان صفر بودن ضرایب t و  xt-1را مورد آزمون قرار دهیم. قاعدتا این فرضیه با آماره F صورت می‌گیرد و از جدول دیگری که دیکی- فولر تهیه کرده‌اند و آماره مربوطه را با φ2 نشان می‌دهند که کوچک‌تر از مقدار بحرانی می‌باشد. بنابراین نمی‌توان فرضیه H0 مبنی بر ساکن بودن تفاضل مرتبه اول را رد کرد.

اگر فرض کنیم مدل به شکل رابطه زیر باشد:

∆xt = α+ ρxt-1 + βt + ut

که در آن و β ≠ 0 باشد، در آن صورت متغیر سری زمانی xtساکن خواهد بود و باید روند خطی قطعی را حفظ کرد تا سری حاصله ساکن باشد- در غیر این صورت استفاده از روند در یک رگرسیون منجر به خطای تصریح مدل می‌شود که تخمین و آزمون را غیر معتبر می‌سازد.

آزمون ریشه واحد^[15]

آزمون ریشه واحد، یکی از معمول‌ترین آزمون‌هایی است که برای تشخیص ساکن پذیری یک فرایند سری زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای این منظور از آزمون دیکی- فولر تعمیم‌یافته برای کلیه متغیرها طی دوره1997- 2016 به صورت فصلی استفاده شده است که فرضیه صفر 16H0:دپ=1">  (وجود ریشه واحد)، در مقابل فرضیه 16HA:دپ<1">  (عدم وجود ریشه واحد)، آزمون می‌شود. یک سری زمانی وقتی ساکن است که میانگین، واریانس، کواریانس و در نتیجه ضریب همبستگی آن در طول زمان ثابت باقی بماند و مهم نباشد که در چه مقطی از زمان این شاخص‌ها را محاسبه کنیم. اگر قدر مطلق آماره دیکی- فولر تعمیم‌یافته محاسباتی از مقدار بحرانی جدول بزرگ‌تر باشد، فرضیه صفر رد شده و متغیر ساکن است- در غیر این صورت متغیر در سطح غیرساکن است و باید آزمون ساکن‌پذیری روی تفاضل مرتبه اول متغیر صورت گیرد. جداول 6 و 7 نتایج حاصل از آزمون ساکن پذیری متغیرها را با استفاده از روش دیکی- فولر تعمیم‌یافته نشان می‌دهد. نتایج آزمون بر روی متغیرهای مدل در سطح و در حالت با عرض از مبدأ و روند، در جدول 6 آمده است.

جدول 6: نتایج آزمون ساکن پذیری متغیرها در سطح و با عرض از مبدأ

          برای متغیر رشد اقتصادی، قدرمطلق کمیت آماره آزمون برابر933/0- می‌باشد. از آنجا که قدرمطلق کمیت بحرانی برابر 04/3- است که بیشتر از آماره آزمون محاسبه ‌شده است، فرضیه فرضیه صفر وجود ریشه واحد یا غیر ساکن بودن متغیر رشد اقتصادی در سطح 5 درصد را نمی‌توان رد کرد. پس نتیجه می‌گیریم که رشد اقتصادی متغیری غیر ساکن است. متغیر رشد صادرات محصولات ورزشی قدرمطلق کمیت آماره آزمون برابر 52/4- می‌باشد. از آنجا که قدرمطلق کمیت بحرانی برابر 04/3- است که کمتر از آماره آزمون محاسبه‌شده است، فرضیه صفر وجود ریشه واحد یا غیر ساکن بودن متغیر رشد صادرات محصولات ورزشی در سطح 5 درصد را می‌توان رد کرد.

جدول 7  نشان می‌دهد متغیری که در سطح ساکن نبوده‌، با تفاضل گیری مرتبه اول از این متغیر ساکن شد.

جدول 7: نتایج آزمون ساکن‌پذیری متغیرها در تفاضل مرتبه اول و با عرض از مبدأ

آزمون علیت گرنجری کوتاه‌مدت و بلندمدت با استفاده از مدل تصحیح خطا

       گرنجر^[16] بیان می‌کند که در صورت وجود یک رابطه هم‌جمعی بین دو متغیر، علیت به مفهوم گرنجری حداقل در یک‌جهت (یک‌طرفه یا دوطرفه) بین آن‌ها وجود خواهد داشت. به‌هرحال اگرچه آزمون هم‌جمعی می‌تواند وجود یا عدم وجود رابطه علیت گرنجری بین متغیرها را معین کند، اما نمی‌تواند جهت رابطه علیت را مشخص کند. اگر دو متغیر Xt و Ytهم جمعی باشند، همواره یک الگوی تصحیح خطای برداری بین آن‌ها وجود خواهد داشت. درنتیجه می‌توان برای بررسی رابطه علیت گرنجری بین متغیرها از یک مدل تصحیح خطای برداری استفاده کرد. این الگو که رفتار کوتاه‌مدت و بلندمدت دو متغیر را به هم مربوط می‌سازد، به‌صورت زیر بیان می‌شود:

        به‌هرحال جزء تصحیح خطا در مدل تصحیح خطا یک مسیر اضافی برای بررسی رابطه علیت گرنجری به روی ما می‌گشاید؛ چیزی که در آزمون‌های علیت گرنجر نادیده گرفته‌شده است. اگر متغیرهای مورد بررسی مثلاً ساکن از درجه‌یک و هم جمع نیز باشند، استفاده از یک مدل خود توضیح برداری بر روی تفاضل اول متغیرها به‌جای استفاده از یک مدل تصحیح خطای برداری برای بررسی رابطه علیت گرنجری بین متغیرها، به علت حذف جزء تصحیح خطا واریانس، معادله رگرسیون را افزایش می‌دهد و بنابراین، آماره والد مورد نظر اریب خواهد داشت. این مسئله باعث قضاوت‌های نادرست در مورد جهت رابطه علیت می‌شود. علاوه بر تعیین جهت رابطه علیت گرنجری بین متغیرها مدل تصحیح خطای برداری ما را قادر می‌سازد که بین علیت گرنجری کوتاه‌مدت و بلندمدت تفاوت قائل شویم. معنی‌دار نبودن  می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که رابطه علیت گرنجری در بلندمدت بین متغیرهای توضیحی نسبت به متغیر وابسته وجود ندارد، یا اینکه متغیر وابسته یک متغیر برون‌زای ضعیف است. معنی‌دار نبودن مجموع وقفه‌های هرکدام از متغیرهای توضیحی می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که در کوتاه‌مدت، رابطه علیت گرنجری بین هرکدام از متغیرهای توضیحی نسبت به متغیر وابسته وجود ندارد.

به‌منظور بررسی جهت رابطه علیت بلندمدت و کوتاه‌مدت میان این متغیرها از الگوی تصحیح خطای برداری استفاده می‌شود. در این معادلات ECTt-1  باقیمانده‌های حاصل از تخمین روابط بلندمدت برای هر بخش است و ضریب آن علیت بلندمدت را اندازه‌گیری می‌کنند. برای بررسی جهت علیت از آزمون والد استفاده می‌کنیم. نتایج آزمون علیت کوتاه‌مدت، بلندمدت و هر دو آزمون به‌طور مشترک میان متغیرهای رشد اقتصادی و رشد صادرات محصولات ورزشی در جدول 8  مشاهده می‌شود.

جدول8: نتایج آزمون علیت گرنجری VECM

در جدول 8 نتایج آزمون علیت بلندمدت و کوتاه مدت گزارش شده است. طبق نتایج این جدول ضریب جمله تصحیح خطا در سطح 5 درصد معنی دار بوده است و علیت بلندمدت دو طرفه‌ بین رشد صادرات محصولات ورزشی و رشد اقتصادی تأیید می‌گردد.

بحث و نتیجه‌گیری

امروزه دستیابی به رشد و توسعه ناخالص داخلی به دلیل تأثیر مستقیم بر رفاه اجتماعی، یکی از اهداف مهم کلان اقتصادی هر کشور محسوب می‌گردد. رشد اقتصادی در تمامی بخش‌های صادراتی و به خصوص صادرات کالاهای ورزشی، ظرفیت‌های تولیدی را طی زمان افزایش می دهد  و منجر به ایجاد فرصت‌های بیشتر و بهتر برای شکوفایی اقتصاد ورزشی و ورود به عرصه‌های تازه و نو می‌گردد. هدف این پژوهش، بررسی عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی ایران و برخی کشورهای در حال توسعه بود. برای مثال، وضعیت دو کشور اندونزی و هند با عملکرد تقریباً مشابه صادرات کالاهای ورزشی نشان دهنده موفقیت چشمگیر اندونزی در زمینه افزایش صادرات کالاهای ورزشی طی سال‌های اخیر به ویژه دست یابی به رقم 5 میلیارد دلار صادرات کالاهای ورزشی در سال2016 است و کشور هند در زمینه صادرات کالاهای ورزشی طی سال های اخیر به رقم 4 میلیارد دلار صادرات کالاهای ورزشی در سال 2016 رسیده است. حجم صادرات کالاهای ورزشی دو کشور هند و اندونزی در سال 2009 تقریباً مشابه بوده و از سال  2010-2016 رقم صادرات کالاهای ورزشی کشور اندونزی از کشور هند بالاتر بوده، ولی از سال 2012 به بعد نرخ رشد صادرات کالاهای ورزشی کشور هند افزایش یافته است؛ به طوری که رقم صادرات کالاهای ورزشی هند در سال 2016 حدود 4 میلیارد دلار رسید. صادرات ورزشی کشور مالزی در سال های 2010 و 2016 نیز به ترتیب با 539 و 356 میلیون دلار است که 66/0 درصد رشد منفی داشته است. بیشترین میزان صادرات کالاهای ورزشی در سال‌های 2010 تا 2016 مربوط به کفش ورزشی و کمترین آن مربوط به قایق های تفریحی- ورزشی است. صادرات ورزشی کشور ایران در سال های 2010 و 2016 نیز به ترتیب با 100 و 49 میلیون دلار،  62/0 درصد رشد منفی داشته است. بیشترین میزان صادرات کالاهای ورزشی در سال‌های 2009 تا 2016 مربوط به کفش ورزشی و کمترین آن مربوط به قایق‌های ورزشی است. صادرات ورزشی کشور ترکیه در سال های 2010 و 2016 نیز به ترتیب با 8/1 و 2/2 میلیارد دلار است که81/0 درصد رشد داشته است. بیشترین میزان صادرات کالاهای ورزشی در سال‌های 2010 تا 2016 مربوط به پوشاک ورزشی و کمترین آن مربوط به تجهیزات ورزشی است. شکاف بین رقم صادرات کالاهای ورزشی ایران و ترکیه در سال 1997 حدود 618 میلیون دلار به نفع کشور ترکیه بود که به مرور زمان به دلیل عدم رشد معنادار صادرات کالاهای ورزشی ایران و در مقابل رشد قابل توجه صادرات کالاهای ورزشی ترکیه، شکاف موجود به مرور افزایش یافتهاست؛ چنان که این شکاف در سال 2016 نزدیک به 2/2 میلیارد دلار شده است. رشد صادرات کالاهای ورزشی در طی دوره 2010-2016 به ترتیب در کشورهای روسیه، اندونزی، مالزی، پاکستان، ترکیه، عمان، ایران، مالزی و تایلند می‌باشد. در سال 2016 ، صادرات کالاهای ورزشی کشور عمان 21/0 برابر، صادرات کالاهای ورزشی روسیه 9/3 برابر، صادرات کالاهای ورزشی مالزی 1/7 برابر، صادرات کالاهای ورزشی تایلند 3/22 برابر، صادرات کالاهای ورزشی پاکستان 4/34 برابر، صادرات کالاهای ورزشی ترکیه 7/45  برابر، صادرات کالاهای ورزشی هند 6/76 برابر و  صادرات کالاهای ورزشی  اندونزی 9/105 برابر صادرات کالاهای ورزشی ایران بوده است. نتایج تحقیق نشان داد که برخی شاخص‌های مهم اقتصاد سنجی از جمله نرخ ارز، شاخص باز بودن اقتصاد، نرخ مخارج دولت و شاخص تورم بر عملکرد صادرات کالاهای ورزشی و رشد ناخالص داخلی تأثیرگذارند. اصولا اقتصاددانان کلاسیک و نئوکلاسیک بر این باورند که افزایش درجه باز بودن تجاری، موتور محرکه رشد و توسعه اقتصادی است و این مهم منجر به تشویق کشورهای جهان در افزایش همگرایی اقتصادشان از طریق افزایش صادرات می‌گردد. این یافته پژوهش با نتایج خدادادی و همکاران (1397)، غلامی و همکاران (1396)، نهاوندیان و افقهی (1393) و دی ویتا و کیاو^[17] (2014) همخوان است. شاخص‌های نرخ ارز، بازبودن اقتصاد، نرخ مخارج دولت از مهمترین ابزارهای سیاسی و حاکمیتی دولت‌ها محسوب می‌شود که هر کدام از این عوامل می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر صادرات کالاهای ورزشی و رشد اقتصادی ورزشی هر کشور داشته باشد. بنابراین نرخ ارز می‌تواند بر تقاضای کالاهای ورزشی تأثیر بگذارد، زیرا کاهش ارزش پول یک کشور باعث ارزان‌تر شدن پول یک کشور در خارج از کشور می‌شود و متعاقباً منجر به افزایش جریان تجارت کالاها می‌شود. از طرف دیگر، تورم نیز از دیگر عوامل مهم و تأثیرگذار بر صادرات است  که در صورت افزایش می‌تواند موجب از بین رفتن انگیزه‌های سرمایه‌گذاری و عدم تخصیص بهینه منابع گردد و در نهایت تولید داخلی کالاهای ورزشی را تحت تأثیر قرار دهد.

یافته دیگر تحقیق نشان داد که نهادهای تحقیق و پژوهش می‌توانند بر عملکرد صادرات کالاهای ورزشی تأثیرگذار باشند. توسعه صادرات در هر کشور به عوامل زیادی بستگی دارد که زیربنای همه‌ آن ها به میزان پژوهش و تحقیقات در زمینه توسعه صادرات وابسته است. از عمده‌ترین فوائد انجام تحقیق و پژوهش پیرامون توسعه صادرات می‌توان به افزایش کیفیت محصول، ایجاد بازارهای صادراتی جدید، حذف مراحل مازاد و کاهش قیمت تمام شده کالا اشاره کرد. این نتیجه از تحقیق با یافته‌های بی و لی^[18] (2017)، تریک و مالیک (2017)، زرندی و همکاران ( 1395) و نهاوندیان و افقهی (1393) همخوانی دارد. بنابراین وجود پارک‌های فناوری و مراکز رشد و برخورداری آنها از قوانین و مقررات خاص حمایتی در زمینه صادرات کالاهای ورزشی، همچنین تخصیص اعتبارات دولتی متناسب تحقیق و توسعه صادرات کالاهای ورزشی در کشور می‌تواند بر توسعه صادرات کالاهای ورزشی تأثیر بگذارد. از این رو، شرکت‌ها و نهادهای تحقیق و پژوهش، عمده‌ترین عامل رشد اقتصادی و پیشرفت تکنولوژیک در کشورها بوده‌اند. دیگر یافته‌ پژوهش نشان داد که سرمایه‌ انسانی به عنوان یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر عملکرد صادرات کالاهای ورزشی به شمار می‌آید؛ یعنی سرمایه‌گذاری پایدار در منابع انسانی در بخش‌های مرتبط با صادرات کالاهای ورزشی و دسترسی به مجموعه نیروی انسانی آموزش دیده و با تجربه در بخش‌های تولید کالاهای ورزشی دانش بنیان می‌تواند بر صادرات کالاهای ورزشی تأثیرگذار باشد. این یافته از پژوهش با نتایج  جلائی و همکاران (1397)، غلامی و همکاران (1396)، نهاوندیان و افقهی (1393) و بن حبیب و اسپیگل^[19] (1994) همخوان است. بنابراین وجود انعطاف در تعیین دستمزد، ساعات کار و روابط کارفرما و پیمانکار، وجود ارتباط بین دستمزد و بهره‌وری نیروی کار بر بهره‌وری سرمایه انسانی و در نهایت بهره‌وری سرمایه انسانی بر توسعه صادرات کالاهای ورزشی تأثیرگذار خواهد بود.

مطابق نتایج به دست آمده، رشد صادرات کالاهای ورزشی، تأثیر مثبت و معناداری بر رشد تولید ناخالص داخلی کشور ایران دارد. این نتیجه از پژوهش با نتایج  زفر و همکاران^[20] (2017)، سیلوا و همکاران^[21] (2017)، بی و لی (2017)، تریک و مالیک (2017) و ساندو و سیوسانل (2014) همخوان است. رشد صادرات محصولات ورزشی موجب بالا رفتن ظرفیت تولید، برخورداری از صرفه­های اقتصادی، افزایش بهره­وری و تخصیص کاراتر منابع و در نهایت رشد بالاتر در بخش غیر­صادراتی می­گردد. با توجه به چالش ها و مشکلات موجود در این بخش، سرمایه گذاران تمایلی به سرمایه گذاری در صنعت کالاهای ورزشی ندارند. با توجه به این شرایط، بخش‌های تولیدی ایران در شرایط مساعدی قرار ندارند و بدیهی است که سرمایه‌گذاران که به دنبال فضای امن و پرسود برای سرمایه‌گذاری می‌گردند، با مشاهده مشکلات موجود، فضا را برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی و مولد مناسب  نمی دانند و سرمایه‌های خود را به بخش‌های پرسود و اغلب نامولد انتقال می‌دهند.  

از نظر منابع مالی مورد نیاز از طریق اعطای وام و اعتبارات در جهت تامین سرمایه در گردش و نیز تشکیل سرمایه ثابت، برخی ارزیابی ها حکایت از آن دارد که بخش صنعت ورزش در مقایسه با دیگر بخش های اقتصاد کشور همبستگی بالاتری با اعتبارات دارد؛ به طوری که کاهش اعتبارات در بخش صنعت به نسبت شدیدتری به کاهش رشد صنعتی و رکود در فعالیت های صنعتی می انجامد. لذا می‌توان نتیجه گرفت که در اقتصاد بانک محور ایران، بخش صنعت تا چه اندازه به وام و اعتبارات بانکی وابسته است- اعتباراتی که تقریبا به مثابه یارانه دولتی برای سر پا نگه داشتن صنعت عمل کرده است. از این رو، به نظر می‌رسد برخی روندهای حاکم بر فضای سیاستگذاری کشور نیز درجهت جلوگیری از رشد و رونق صنعتی عمل نموده است. سال‌ها سیاست‌گذاری نادرست در بخش پولی و بانکی موجب شده است که صرف دریافت اعتبار از نظام بانکی ضامن سودآوری در برخی فعالیت های صنعتی باشد، بدون آنکه به خلاقیت خاصی از سوی وام گیرنده نیاز باشد. تولیدات ورزشی به این دلیل با نوسانات نرخ ارز همگام می شود که نهاده های اولیه و حتی کالاهای واسطه ای غالب محصولات بخش صنعت وارداتی است. لذا تولیدات ورزشی نه تنها با تغییر در میزان اعطای وام و اعتبارات و یارانه های مستقیم و غیرمستقیم دولتی، بلکه با اعمال یک سیاست پولی که نرخ ارز را تحت تاثیر قرار دهد یا کاهش قیمت نفت و درآمدهای نفتی که در منابع ارزی و نرخ ارز اثر می گذارد، دچار نوسان می شود. باید در نظر داشت که کاهش قیمت نفت و درآمدهای حاصل از صادرات آن، از یک سو با کاهش درآمدهای دولت و کاهش اعتبارات و از سوی دیگر، از طریق اثرگذاری بر نرخ ارز و بالا رفتن هزینه های تولید به نوسانات تولیدات ورزشی دامن     می زند تا جایی که تغییرات شدید نرخ ارز در مدت زمان کوتاهی می تواند بسیاری از بنگاه های صنعتی را در معرض خطر ورشکستگی قرار دهد. دولت ایران هیچ گونه یارانه ای را برای صنعت کالاهای ورزشی ارائه نمی دهد که به موجب آن این بخش در مواجهه با چالش های بزرگی از رقابت بین المللی، قرار دارد.

به طور کلی می‌توان گفت که به منظور افزایش ارزش افزوده در بخش صنعت ورزش و صنعت صادرات کالاهای ورزشی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در بیشتر کشورهای دنیا، باید توسعه صادرات کالاهای پرطرفدار و با کیفیت ورزشی در اولویت برنامه‌های دولت قرار گیرد، زیرا که توسعه صادرات در این بخش منجر به تقویت مبادلات خارجی و در نتیجه افزایش تولید داخلی می‌گردد. از طرف دیگر، توسعه صادرات کالاهای ورزشی با ایجاد تخصص در تولید کالاهای صادراتی، باعث رشد تولید و افزایش بهره‌وری خواهد شد. همچنین، افزایش صادرات کالاهای ورزشی تا حدی ارز مورد نیاز کشورهای در حال توسعه را فراهم می‌کند. در نتیجه می‌توان با استفاده از این ارز، منابع مورد نیاز برای واردات کالاهای سرمایه‌ای در بخش ورزش و رشد بیشتر کالاهای ورزشی فراهم کرد. در این راستا پیشنهاد می‌شود برای افزایش رشد بخش صنعت صادرات کالاهای ورزشی، سیاست‌ها و برنامه‌هایی در حمایت از تولید‌کنندگان داخلی نظیر سیاست تشویق صادرات کالاهای ورزشی اجرا گردد. همچنین تلاش برای عضویت در سازمان تجارت جهانی و تعامل با سایر کشورهای پیشرو در زمینه صادرات کالاهای ورزشی و ارتباط و تعامل با شرکت‌های چند ملیتی در عرصه تولید کالاهای ورزشی می‌تواند بر عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی اثرگذار باشد.

یادآور می‌گردد آن چه تاکنون پیرامون محصولات و کالاهای ورزشی انجام گرفته است، بیشتر در زمینه ارائه ارقام صادرات و واردات کالاهای ورزشی بوده و تا الان در مورد عملکرد صنعت صادرات کالاهای ورزشی و تأثیر آن بر رشد ناخالص داخلی پژوهشی صورت نگرفته است. از این لحاظ پژوهش حاضر تلاش بکری است که نتایج آن نشان داد افزایش صادرات محصولات ورزشی در ایران و برخی کشورهای در حال توسعه می‌تواند بر رشد ناخالص داخلی تأثیرگذار باشد. در نهایت، رشد صادرات محصولات ورزشی موجب ارتقای ظرفیت تولید، صرفه‌های اقتصادی، فرصت‌های جدید شغلی و ارتقای کیفیت محصول متناسب با استاندارد جهانی خواهد شد.