نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای مدیریت ورزشی، گروه تربیت بدنی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2 استادیار، گروه تربیت بدنی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران (نویسنده مسئول) E- mail: Nimamajedi@gmail.com
3 استادیار، گروه تربیت بدنی، دانشکده مدیریت و حسابداری، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
چکیده
هدف از این پژوهش، تحلیل اثر نقش شبکههای ارتباطی مجازی بر نگرش و مشارکت ورزشی شهروندان است. روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه شهروندان تهرانی شرکت کننده در رویدادهای ورزش همگانی سال 1396 بود. نمونه آماری براساس جدول مورگان 384 نفر برآورد گردید که به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش شامل سه پرسشنامه محقق ساخته نقشهای رسانه، نگرش ورزشی و مشارکت ورزشی بود. روایی و پایایی ابزارها براساس نظر متخصصان (15 نفر)، آلفای کرونباخ (89/0) و شاخصهای برازش مدل مطلوب ارزیابی شد. از نرم افزار مدلسازی smart pls برای تحلیل دادهها و آزمون فرضیه ها استفاده شد.
یافتهها نشان داد که نقشهای رسانه دارای اثر مستقیم، مثبت و معناداری بر مشارکت ورزشی (33/0) و نگرش ورزشی (83/0) هستند. نگرش ورزشی نیز اثر مستقیم، مثبت و معناداری بر مشارکت ورزشی دارد. (60/0) در ارتباط غیر مستقیم مشخص شد که به صورت معناداری 62 درصد از کل اثر متغیر نقش رسانه بر روی مشارکت ورزشی از طریق متغیر میانجی نگرش به ورزش پیشبینی می شود.
براساس یافتههای به دست آمده، میتوان گفت که اثر غیر مستقیم رسانه (با میانجی نگرش) بسیار بیشتر از اثر مستقیم آن بر مشارکت ورزشی میباشد و رسانهها بدون قابلیت تغییر نگرش در محتوای خود نمیتوانند اثرگذاری قابل توجهی داشته باشند. از این رو، لازم است سازمانهای متولی ورزش همگانی در تهران متناسب با تنوع طیف مختلفی از دیدگاهها، نیازها و علایق ورزشی شهروندان به تولید و مدیریت محتوای رسانهای و تبلیغی خود بپردازند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of the Effect of Virtual Communication Networks’ Role on Attitude and Sport Participation of Tehran Citizens
نویسندگان [English]
- Saeideh Razavi 1
- Nima Majedi 2
- Fariba Mohammadian 3
1 Ph.D. in Sport Management, Physical Education Department, Faculty of Accounting and Management, Qazvin Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 Ph.D., Assistant Professor, Physical Education Department, Faculty of Accounting and Management, Qazvin Islamic Azad University, Qazvin, Iran
3 Ph.D., Assistant Professor, Physical Education Department, Faculty of Accounting and Management, Qazvin Islamic Azad University, Qazvin, Iran
چکیده [English]
The research is to analysis of the effect of virtual communication networks’ role on attitude and sport participation of Tehran citizens.
The methodology is correlative-descriptive. The statistical society is Tehran citizens who participate in the all sport events in 1396 year. The sample based on the Morgan table is 384 persons that are selected randomly. The main tool of the research includes 3 researcher made questionnaire, media roles, sport attitude and sport participation. Validity and reliability of tools based on the experts’ view, kronbach alpha and desired model measuring indexes were measured. Smart pls modeling software was used for analyzing and testing the hypothesis.
Findings show that the media roles have a direct positive and meaningful impact on sport participation and sport attitude. Sport attitude has a direct positive and significant impact on sport participation. In indirect relation it was clear that 62 percent of all media role on sport attitude is predicted by mediating variable anticipated attitude to sport.
Based on the findings we can say that the indirect impact of media is very much than its indirect impact on sport participation and media without attitude change capability in their content cannot affect very significantly. Thus, it is required that all sport organizations in Tehran produce and manage their media content according to the various visions, requirements and sport interests of citizen.
کلیدواژه‌ها [English]
- Key Words: Virtual Network
- Sport Media
- Spor for All
- Sport Attitude and Sport Participation
تحلیل اثر نقش شبکههای ارتباطی مجازی بر نگرش و مشارکت ورزشی شهروندان تهرانی
سعیده رضوی[1]
نیما ماجدی[2]
فریبا محمدیان[3]
تاریخ دریافت مقاله: 1/5/1397
تاریخ پذیرش مقاله:17/7/1397
مقدمه
با وجود شواهد گسترده درباره منافع شناخته شده فعالیت بدنی و مشارکت ورزشی[4]، هنوز هم گزارشهای مختلفی از سراسر دنیا نشاندهنده درصد بالای افراد غیرفعال هستند. (مالینا و لایت[5]، 2008) بنابراین برای تغییر این رفتارها به بررسی های بیشتری نیاز داریم، زیرا فعالیت بدنی، بخش اساسی سلامت عمومی در جامعه است. مرور تحقیقات پیشین نشان میدهد که علیرغم مطالعات فراوان در زمینه نقش رسانه بر توسعه ورزش به صورت تخصصی، کارکردهای رسانه در ورزش شهروندی و ورزش همگانی شهروندان مورد توجه واقع نشدهاند. رسانه ها و شبکه های اجتماعی، بخش عمده ارتباطات نسل جوان را بر عهده دارند. در مورد شبکه های ارتباطی مجازی[6] مانند اینستاگرام، لاین و تلگرام تحقیقاتی انجام نشده است. با توجه به نقش انکارناپذیر رسانههای جمعی در شکلدهی و جهتدهی باورها، نگرش[7] و افکار جامعه و همچنین ساخت بستری مناسب در عرصه ورزش شهروندان و با توجه به این امر که به دلیل تأثیر عوامل متعدد در رسانههای جمعی که هر یک به نوعی در مشارکت ورزشی مؤثرند و نیز رابطه مستقیم فرهنگ و شرایط اجتماعی با ورزش و مشارکت در آن، شاید عموماً تحقیقات خارجی نتوانند نقش رسانههای نوین اجتماعی و مجازی را در توسعه ورزش در کشور ما آشکار سازند و تحقیقات انجام شده داخلی نیز نقش انواع رسانههای جمعی در توسعه اشکال مختلف رسانه های جدید را مورد بررسی قرار نداده اند. از این رو، تحقیق حاضر درصدد پاسخ به این سؤالات است:
رسانههای جمعی اعم از رسانه های اجتماعی و مجازی در میزان مشارکت ورزشی شهروندان تهرانی چه نقشی دارند؟
هر یک از نقش های رسانههای جمعی و اجتماعی جدید به چه میزان در مشارکت مردم به ورزش تأثیر دارند؟ آیا در تأثیر نقش رسانهها بر مشارکت ورزشی در بین زنان و مردان اختلافی وجود دارد؟
متغیر نگرش چگونه اثر رسانه بر مشارکت ورزشی را تعدیل و هدایت میکند؟
مدل ارتباطی بین نقش های رسانهها با مشارکت ورزشی به چه صورت است؟
هدف از تحقیق حاضر، بررسی نقش رسانههای جمعی در میزان مشارکت شهروندان تهرانی در ورزش همگانی میباشد. اهداف دیگر شامل توصیف نفش های رسانه ها در توسعه مشارکت ورزشی، توصیف مؤلفه نگرش مثبت به ورزش و مولفه مشارکت ورزشی، تحلیل نقش های رسانه ها در مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی (به تفکیک زنان و مردان)، تحلیل نقش رسانه در نهادینه کردن نگرش مثبت به ورزش، اولویت بندی نقش انواع رسانه ها در توسعه مشارکت ورزشی شهروندان و طراحی مدل ارتباطی بین نقش های رسانه ها با مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی به تفکیک زنان و مردان است.
سلامت عمومی اجتماعی تحت تأثیر زندگى در دنیاى صنعتی امروز با چالشهای زیادی رو به روست؛ به طوری که این نوع زندگی ابتکار عمل سریع را از انسان گرفته و او را دچار فقر حرکتى کرده و این فقر حرکتى مشکلات عدیده جسمى، روانى و اجتماعى را براى وى پدید آورده است. به همین دلیل سازمانها و نهادهای خدمات اجتماعی در برنامههای خود در راستای ارتقای سلامت و نشاط اجتماعی به مسئله فعالیت بدنی و تفریحی اهمیت خاصی قائل میشوند. (صفاری،1391)
فعالیت بدنی منظم و هدفمند با عنوان «مشارکت ورزشی»، مهمترین ابزار جهت دستیابی به سلامت و نشاط اجتماعی پایدار و همهگیر محسوب میشود. مهمترین بخش مشارکت در ورزش، حوزه ورزش همگانی و شهروندی است. منظور از ورزش همگانی، تأمین سلامتی و بهبود زندگی همه انسانها به وسیله ورزش با کم هزینه‌ترین برنامه‌هاست. سیاست به معنی خلق فرصتها و محیط مطلوب از طریق همکاری تمام سازمانهای درگیر (دولتی و غیر دولتی) برای اینکه هر فردی بدون توجه به جنسیت، سن، توانایی، موقعیت اجتماعی– اقتصادی و نژاد بتواند در فعالیت های جسمانی و ورزشی شرکت نماید. (گزارش برنامه ششم توسعه بخش ورزش و جوانان، 1395) سرمایهگذاری در ورزش همگانی موجب کاهش هزینهها در بخشهای بهداشت و درمان و پایین آوردن سطح ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی میشود. (مرادی، 1390)
در همین راستا باید گفت که به واسطه پیشرفتهای عظیم در فناوری ارتباطات، زندگی امروز را میتوان شامل دو قسمت دانست؛ فضای فیزیکی (شهروندان) و فضای مجازی (کاربران). بیشتر افراد ساعات زیادی را به صورت همزمان در این دو فضا سپری میکنند. ارتباط پیچیده و قوی بین رفتار و عملکرد افراد در این دو فضا وجود دارد. ویژگی برجسته فضاهای مجازی، رسانهای و آنلاین، سرعت و حجم سرسام آور انتشار اطلاعات نوشتاری، صوتی و تصویری است؛ به طوری که افراد مختلف روزانه در معرض جریان عظیمی از اطلاعات قرار دارند. وجود چنین اتمسفر جدیدی سبب شده است که عمده تعاملات مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به این فضا کشیده شود. رسانهها و نهادهای دولتی و خصوصی مختلف هنری، ورزشی، تجاری و سایر دائما در حال نزدیک شدن به مشتریان و مخاطبان خود از طریق شبکههای اجتماعی هستند. تقریبا هر فردی در حرفه خود میداند که رمز موفقیت در جهان رقابتی امروز حضور موثر، آنلاین و گسترده در فضای مجازی و رسانهای است.
از این رو، رفتار انسانها به شدت تحت تأثیر برآیند زندگی آنها در این دو فضای فیزیکی و مجازی میباشد. به عنوان مثال، افرادی که هم در ورزشگاهها کنار هم فعالیت هواداری دارند و هم در صفحات رسانهای و مجازی به مباحث حاشیهای آن میپردازند، اثرات قویتر و بیشتری بر همدیگر خواهند داشت. با وجود مزایای فراوان رشد شبکههای ارتباطی مجازی، چالشهای اساسی نیز پیش روی زندگی انسانها گذاشته است که بحث تحرک، فعالیت بدنی، تندرستی و نشاط جسمانی یکی از معضلات جهانی در این زمینه محسوب میشود. وجود قابلیتهای بالای تفریحی و فراغتی در فضای مجازی سبب شده است تا توان رقابتی ورزش با سایر تفریحات مجازی به چالش کشیده شود. از این رو، تحلیل ارتباط بین رسانه و ورزش دو محور معکوس و متضاد دارد: رسانه از یک سو به افزایش گرایش به ورزش در برخی افراد کمک میکنند و از سوی دیگر، در برخی دیگر از افراد فرایند معکوس اتفاق میافتد. در این پژوهش رویکرد اول مورد بحث میباشد و هدف، بررسی نقش رسانه در ترویج گرایش به ورزش است.
مشارکت ورزشی یک ماهیت چندگانه فردی- اجتماعی دارد. از این رو مشارکت ورزشی متأثر از عوامل مختلفی است و جهت تحلیل این عوامل مطالعات فراوانی انجام شده است. اما برخی عوامل به دلیل پویایی زیاد همواره دارای سؤالات و ابهامات زیادی برای محققان و مدیران هستند؛ برای مثال الف) رسانه، تقریبا پویاترین عنصر محیطی ب) نگرش، تقریبا پویا ترین عنصر فردی. بین خود عناصر پویا و کلیدی اثرگذار بر مشارکت ورزشی ارتباط تنگاتنگ و پیچیدهای برقرار است. برای مثال نگرش افراد تحت تأثیر جریانهای رسانهای است و ارتباطات میانفردی همواره سبب تغییر رفتار آنها میشود (هنری و همکاران، 1391).
اساساً رسانهها در دنیای امروز، اصلیترین ابزار هدایت و آموزش جامعه محسوب میشوند و مقولهها و مسائل زندگی هر چه بیشتر در فضای رسانهای جای بگیرند، به احتمال زیاد از طرف مردم نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته می شوند. (قاسمی و همکاران، 1393) رسانهها دارای کارکردهای عدیدهای در حاکمیت، جامعه و صنعت هستند؛ ازجمله کارکردهای تربیتی، فرهنگی، تجاری، اطلاعاتی و ارتباطی (خالدیان و همکاران، 1392) از منظری دیگر، سبک زندگی وابسته به انتخاب، انتخاب نیز وابسته به اطلاعات و اطلاعات محصول ارتباطات است. از این رو، ترویج سبک زندگی فعال و مبتنی بر تندرستی بدون استفاده مناسب از رسانه ممکن نیست- چنان که حتی افراد سالمند و کهنسال نیز در فضای رسانهای و مجازی دارای مشارکت گسترده هستند. احتمالا میتوان استدلال کرد که دلیل ناموفق بودن عمده برنامههای توسعه ورزش همگانی در ایران و بسیاری از کشورها، عدم توجه مناسب به فضای رسانهای و مجازی و استفاده بهینه از ابزارهای ارتباطی موجود در این فضاهاست.
احمدی و همکاران (1394) در تحقیق خود ابعاد مشارکت ورزشی را طی فعالیت های گروهی، انفرادی و آزاد تحلیل نموده است.
مطالعات زیادی در زمینه عوامل مؤثر بر مشارکت افراد در فعالیت بدنی انجام شده است، اما عوامل مؤثر بر فعالیت بدنی هنوز کاملاً شناسایی نشدهاند. از میان عواملی که تا کنون شناخته شده‌اند، ویژگی‌های جمعیت شناختی (سن، جنسیت، تحصیلات، حمایت خانواده و دوستان، محدودیت های فرهنگی و اجتماعی و ...) از مهمترین عوامل اثرگذار هستند. (توموسیمه[8]، 2004)
قره و همکاران (1395) در بررسی کارکردهای رسانۀ ملی جهت توسعۀ ورزشهای تفریحی، کارکردهای نهگانه ای را شناسایی کردند: آموزش، اطلاعرسانی، آگاهیبخشی، انسجام اجتماعی، نهادینهسازی، برجستهسازی، بازاریابی اجتماعی، نوگرایی و نظارت محیطی. عمده‌ترین نقشی که رسانه های گروهی بر عهده دارند عبارت‌اند از: فرهنگسازی، آموزش، اطلاعرسانی و ایجاد مشارکت اجتماعی. (دادگران، 1387)
به طور تفسیریتر میتوان گفت رسانههای جمعی به‌مثابه بزرگراه‌های اطلاعاتی و پل ارتباطی تأثیرگذار بر افکار عمومی، نقش مهمی در فرآیند تحقق کارکردهای ورزش از جمله الگوسازی از قهرمانان ورزشی، ایجاد نشاط اجتماعی و هیجانات عمومی و پربار شدن اوقات فراغت، تقویت همبستگی یا تعلق اجتماعی، بسترسازی برای گسترش گردشگری ورزشی و فرهنگی، گسترش پیوندهای اجتماعی و ارتباطات بین فرهنگی، تقویت اقتصاد ورزشی، تقویت اخلاق عمومی، مشارکت اجتماعی و فرهنگسازی ورزشی در جامعه و اعتلای ورزش کشورها از طریق اطلاعرسانی و آگاهی بخشی، فرهنگسازی، عمومی‌سازی ورزش، آموزش، فراهم نمودن زمینه نقد و گفت وگو، شفاف‌سازی نهادهای متولی ورزش، جلب مشارکت اجتماعی و ... ایفا می‌نمایند. (خالدیان و همکاران، 1392)
مبنای نظری روابط ترسیم شده در مدل از تحقیقات داخلی و خارجی نزدیک به موضوع پژوهش اقتباس شده است. به طور کلی تحقیقاتی مانند صادقیان و همکاران(1392)، صیادی و همکاران (1395)، برا و همکاران (2016) و سانتوس و همکاران (2016) رابطه مشارکت رسانه ای با مشارکت ورزشی را قابل توجه ذکر کرده اند. تحقیقاتی مانند کارگر و احمدی (1392)، احمدی و همکاران(1394)، خطیب زاده (1395) و بنار و همکاران (1397) نگرش را عاملی تعدیل کننده و اثر سایر عوامل بر مشارکت ورزشی از جمله رسانه و ارتباطات گزارش کرده اند. در مدل مفهومی زیر تأثیر نقشهای کارکردی رسانههای نوین اجتماعی و مجازی بر مشارکت ورزشی مردم مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ضمن اینکه نگرش مثبت به ورزش بر اساس ادبیات پیشینه در مدل مفهومی آورده شده است- نقشهای رسانه متغیر مستقل، نگرش متغیر میانجی و مشارکت ورزشی متغیر وابسته است.
شکل 1: مدل مفهومی پژوهش
بر اساس مدل بالا فرضیه های تحقیق عبارت اند ار:
- نقش آموزشی رسانه ها در مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی (به تفکیک زنان و مردان) تأثیر دارد.
- نقش اطلاع رسانی رسانه ها در مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی (به تفکیک زنان و مردان) تأثیر دارد.
- نقش نوگرایی رسانه ها در مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی (به تفکیک زنان و مردان) تأثیر دارد.
- نقش فرهنگ سازی رسانه ها در مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی (به تفکیک زنان و مردان) تأثیر دارد.
- نقش های رسانه در نهادینه کردن نگرش مثبت به ورزش تاثیر دارد.
- بین اولویت بندی نفش رسانه ها در توسعه مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی اختلاف معنی داری وجود دارد.
- طراحی مدل ارتباطی بین نقش های رسانه ها با مشارکت شهروندان استان تهران در ورزش همگانی به تفکیک زنان و مردان.
پیشینه پژوهش
عمده تحقیقات داخلی موید این موضوع هستند که رسانههای جمعی نقش قابل توجهی در افزایش میزان گرایش جامعه به ورزشهای همگانی داشته و دارند. صیادی و همکاران (1395) در بررسی نقش چهار گانه رسانه ها در ترویج ورزش دانشجویی نشان داد بین نقش چهارگانه رسانه ها با ترویج ورزش دانشجویی ارتباط معناداری وجود دارد. همچنین بین دیدگاه مردان و زنان تفاوت معناداری وجود ندارد و بیشترین نقش رسانه ها در بخش فرهنگ سازی می باشد. خطیب زاده (1395) در تبیین الگوی مشارکت ورزشی منظم نشان داد که رسانهها بیشترین میزان اثر را در تغییر نگرش و ایجاد انگیزش برای فعالیت ورزشی دارند. حمیدپور و شتاببوشهری (1394) نقش رسانههای جمعی در توسعه ورزش قهرمانی بانوان نشان دادند که از دیدگاه هر سه گروه، فرهنگسازی بالاترین میانگین و آموزش پایینترین میانگین را در توسعة ورزش همگانی داشت و تفاوت معناداری بین دیدگاه سه گروه در مورد کارکردهای رسانه های جمعی در توسعة ورزش همگانی وجود نداشت. قاسمی و همکاران (1393) طی تحقیقی با عنوان «مقایسه عملکرد رسانههای سنتی و نوین در توسعه ورزش بانوان» دریافتند بین رسانههای نوین و سنتی در ارتقای جایگاه ورزش بانوان، تفاوت معنیداری وجود دارد و رسانههای سنتی شامل رادیو و تلویزیون ماهواره، مطبوعات در زمینه توسعه ورزش بانوان موفق‌تر از رسانههای نوین (تلفن همراه و اینترنت) عمل کردهاند. صادقیان و همکاران (1392) در تحقیقی با عنوان «اولویتبندی نقش رسانه های جمعی در گرایش مردم شهر همدان به ورزش همگانی» بیان کردند که مهم ترین نقش رسانه ها، آگاه سازی مردم از فوائد ورزش همگانی و کمترین نقش رسانه ها، تبلیغ و اطلاع رسانی در مورد ورزش همگانی و همایش های آن است. مهدیزاده و همکارانش (1388) به این نتایج دست یافتند که بین نقشهای چهارگانه رسانه های گروهی با توسعه ورزش دانش آموزی ارتباط معنا داری وجود دارد و اولویت بندی نقشهای چهارگانه رسانه های گروهی در توسعه ورزش مدارس عبارت اند از: اطلاع رسانی، آموزشی، فرهنگ سازی و مشارکت اجتماعی. قیامی راد (1387) در تحقیق خود گزارش کرد که عملکرد رسانه های گروهی کشور در بخش ورزش همگانی به اندازه بخش قهرمانی با اهداف تربیت بدنی همسو نیست.
در مطالعات خارجی، فاردولی[9] و همکاران (2017) در تحقیقی پیرامون نقش شبکه های اجتماعی در زندگی زنان نشان دادند که شبکه های اجتماعی در بیشتر جنبه ها نقش منفی بر زندگی زنان دارند به جز در بخش های مرتبط با تغذیه و فعالیت بدنی. برا و همکاران[10] (2016) در تحقیقی تاثیر شبکه های اجتماعی را در فعالیت جسمانی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که شبکه های اجتماعی در دنیای امروز، فرصت هایی را نصیب جامعه کرده اند تا بتواند فرهنگ های مثبت را به آرامی به جامعه القا کند و فعالیت بدنی نیز می تواند از این قابلیت شبکه های اجتماعی بهره مند شود. سانتوس و همکاران[11] (2016) در تحقیقی نقش تعاملات اجتماعی و شبکه های اجتماعی را در افزایش شرکت کنندگان در برنامه های جسمانی پارک ها بررسی کردند. نتایج نشان داد که حضور در گروه های ورزشی و تماس های مجازی با افراد ورزشکار، یکی از انگیزه های حضور افراد در برنامه های ورزشی پارک ها بوده است. ابیویه[12] (2016)، تحقیقی در زمینه تأثیر کمپین های رسانه ای در بهبود فعالیت بدنی در بزرگسالان انجام داد و دریافت که رسانه های جمعی اثر روشنی بر ترویج پیاده روی، اما تأثیر کمی در دستیابی شرکت کنندگان به سطح رضایت بخش از فعالیت بدنی داشته است. همچنین رسانه ها درکاهش بی تحرکی در افراد مؤثر بوده اند. شبستری (2015) در مقاله ای با عنوان «عوامل (پوشش رسانه ای گسترده، شهرت) جذب حامیان مالی ورزشی» بیان کرد که پوشش رسانه ای گسترده و کسب شهرت در ورزش استان آذربایجان غربی، نقش کلیدی دارند. ظهرابی و همکاران[13] (2014) در مقاله ای با عنوان «بررسی نقش رسانه های مختلف به عنوان ابزاری مؤثر اقتصادی جهش در عرصه ورزش» نشان دادند رسانه های چاپی نقش بیشتری در توسعه ورزش زنان و رسانه های جدید بصری (اینترنت، تلویزیون، و غیره) بزرگترین نقش را در توسعه بازاریابی و توسعه ورزش دانشگاهی داشته اند. بر اساس نتایج به دست آمده، میزبانی رقابت های بین المللی و جذب خارجی سرمایه گذاری رسانه های تصویری، بیشترین تأثیر را در شایسته سالاری و تخصص، جذب سرمایه گذاری داخلی و خصوصی سازی داشت. مارک و توماس[14] (2013) در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که پخش ورزشی، اثر بالقوه ای در حضور فعالانه مهاجران و غیرمهاجران ترک در فعالیت های تفریحی و ورزش های رقابتی دارند. همچنین یافته ها نشان داد که رسانه ها نقش بسیار مهم و اساسی در فرآیند یکپارچه سازی مهاجران و غیرمهاجران در فعالیت های ورزشی دارند. تانگ و راجر[15] (2012) نشان دادند که مردان و زنان تقریباً به طور مشابهی، از انواع رسانه های مختلف برای تماشای بازی ها و فعالیت های ورزشی استفاده میکنند. رادوک و همکاران[16] (2010) در کتابی با عنوان «رسانههای دیجیتال ورزشی» به اهمیت وجود رسانههای ورزشی به منظور تقویت فناوری، قدرت، فرهنگ و شبکه اجتماعی تأکید کرده اندو با مثال هایی از المپیک 2008 پکن، بیان میکنند که وجود رسانه ها عاملی است که دیر یا زود سبب پیشرفت تکنولوژی ورزش و همچنین خلق بازارهای جدید برای این عرصه خواهد بود. کیان[17] (2007) در تحقیق خود به تعادل بین پوشش رسانهای زنان و مردان دست یافت و علت آن را نیز رویداد مهمی مثل المپیک یا تنیس ویمبلدون و پریود زمانی مشخص در رشتههای مناسب جنسیت برشمرد. علاوه بر تحقیقات کمی در مورد پوشش رسانهای، مطالعاتی در مورد تفاوت کیفی در نوع به تصویر کشیدن ورزشکاران زن و مرد در رسانهها نیز انجام شده است.
روششناسی پژوهش
با توجه به اینکه موضوع پژوهش تحلیل اثر شبکههای ارتباطی مجازی بر نگرش و مشارکت ورزشی شهروندان است، این تحقیق از نظر نوع توصیفی- همبستگی، از نظر استراتژی فرایندی، از نظر هدف کاربردی، از نظر روش جمع آوری دادهها میدانی و به صورت مطالعه موردی (ورزش همگانی) است.
جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان شهر تهران شرکت کننده در رویدادهای ورزش همگانی شهرداری تهران بود. نمونه آماری براساس جدول مورگان (برای جامعه بیش از 10 هزار نفر) به تعداد 384 نفر برآورد گردید. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ازمیان افراد شرکت کننده در رویدادهای ورزش همگانی شهرداری تهران در سال 1396 (پیاده روی همگانی، جشنواره نمایش برترین های هنرهای ورزشی، جشنواره ورزش در خانه، مسابقات ورزشی سرای محلات و ایستگاه های تندرستی) بود. تعداد 400 پرسشنامه توزیع گردید و از بین پرسشنامههای دریافتی که شامل 396 پرسشنامه بود، 384 پرسشنامه برای تحلیل انتخاب گردید. ابزارهای پژوهش شامل سه روش مطالعه کتابخانهای، مصاحبه و پرسشنامه بود. مصاحبه اکتشافی به صورت مصاحبه نیمه هدایت شده با 9 نفر از صاحبنظران و کارشناسان، و مربیان حوزه ورزش همگانی شهر تهران انجام شد. از مصاحبه جهت شناسایی متغیرها و تکمیل پرسشنامه حاصل از مطالعه کتابخانهای استفاده شد. از مجموع متغیرهای شناسایی شده پس از بررسی و غربال‌گری تعداد مناسب که از لحاظ تعداد، بیشترین تکرار و تاکید را در مصاحبه‌ها، مقالات، اسناد و گزارشها داشتند، پرسشنامه محقق ساخته تدوین شد. این پرسشنامه دارای مقیاس 5 ارزشی لیکرت (از بسیار کم = 1 تا بسیار زیاد = 5)، بود.
جهت ارزیابی روایی محتوایی و صوری از کارشناسان ورزش همگانی (7 نفر) و اساتید مدیریت ورزشی (8 نفر) نظرخواهی شد. بعد از تایید روایی محتوایی، ابتدا ابزار در یک مطالعه راهنما بین 30 نفر از جامعه آماری توزیع شد که ضریب آلفای کرونباخ آن، 86/0=ɑ محاسبه شد. پس از رفع اشکالات مربوط به سؤالات دارای آلفای پایین، پرسشنامه در مرحله اصلی توزیع و جمعآوری گردید. ضریب آلفای کرونباخ این مرحله (نهایی) نیز 89/0 محاسبه شد. جهت بررسی توزیع طبیعی دادهها، از آزمون کالموگراف اسمیرنف استفاده شد. بر اساس آزمون کلموگروف- اسمیرنوف، سطح معناداری تمام مؤلفه ها بیشتر از05/0=α بود. لذا توزیع تمام داده ها نرمال قلمداد شد. برای بررسی ارتباط فرضیه های آماری مربوط به آنها، از روش مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار PLS استفاده شد. جهت بررسی روایی سازه، از روش تحلیل عاملی تاییدی و جهت تحلیل فرضیات اصلی پژوهش، از روش تحلیل مسیر در نرم افزار Smart Pls استفاده گردید.
یافتههای پژوهش
براساس جدول 1، بیشتر اعضای نمونه آماری در دستههای دارای بیشترین فراوانی مربوط به درآمد 2 تا 5 میلیون، شغل آزاد، تحصیلات لیسانس، وضعیت مجرد و 2 تا 5 بار خرید محصولات، قرار گرفتند. در مقیاسهای زمانی، میانگین سن 71/31، میانگین سابقه فعالیت ورزشی 94/8 سال، 53/7 روز در ماه و 12/5 ساعت در هفته است.
جدول 1: توصیف مشخصات نمونه آماری پژوهش (پاسخدهندگان)
|
مشخصه |
زیربخش |
مجموع |
||||
|
درآمد کلی خانواده |
زیر 1 میلیون |
بین 1 تا 2 میلیون |
بین 2 تا 5 میلیون |
5 میلیون به بالا |
|
384 نفر |
|
55 |
117 |
122 |
90 |
|
||
|
وضعیت شغلی |
رسمی |
آزاد |
بیکار |
|
|
|
|
104 |
202 |
68 |
|
|
||
|
تحصیلات |
دیپلم |
فوق دیپلم |
لیسانس |
فوق لیسانس |
دکتری |
|
|
41 |
63 |
160 |
102 |
18 |
||
|
تأهل |
مجرد |
متأهل |
|
|
|
|
|
228 |
156 |
|
|
|
||
|
جنسیت |
زن |
مرد |
|
|
|
|
|
163 |
221 |
|
|
|
||
|
سن (سال) |
میانگین |
کمترین |
بیشترین |
|
|
|
|
71/31 |
19 |
81 |
|
|
||
|
سابقه فعالیت ورزشی به طور متوسط |
|
میانگین |
کمترین |
بیشترین |
|
|
|
چندسال |
94/8 |
1 |
62 |
|
||
|
روز در ماه |
53/7 |
1 |
30 |
|
||
|
ساعت در هفته |
12/5 |
1 |
15 |
|
||
|
استفاده از انواع رسانه های مجازی در زمینه ورزش |
تلگرام |
اینستاگرام |
وبسایتها |
اپکیلیشنها |
سایر |
|
|
148 |
92 |
70 |
40 |
14 |
||
مدل سازی معادلات ساختاری
در این پژوهش متغیر نقشهای رسانههای مجازی به عنوان متغیر مستقل، متغیر نگرش ورزشی به عنوان متغیر میانجی و متغیر مشارکت ورزشی به عنوان متغیر وابسته تعریف شدند. ابتدا جهت سنجش برازش مدل اندازهگیری، از شاخص روایی همگرا و روایی واگرا استفاده گردید. روایی همگرا میزان همبستگی یک سازه با شاخصهای خود را نشان داده و روایی واگرا نیز میزان رابطه یک سازه با شاخص‌هایش در مقایسه با رابطه آن سازه با سایر سازه‌هاست. سنجش پایایی درونی شامل سه معیار ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی است. بارهای عاملی از طریق محاسبه مقدار همبستگی شاخصهای یک سازه با آن سازه، محاسبه و مقدار مناسب آن برابر و یا بیشتر از 4/0 میباشد. (هیولند[18]، 1999) در واقع، بار عاملی بیانگر این مطلب است که واریانس بین سازه و شاخصهای آن از واریانس خطای اندازهگیری آن سازه بیشتر بوده است. تمامی بارهای عاملی سنجه‌هایی که در سازه مربوط به خود بالاتر از 4/0 بودند و تنها سه سوال 1، 4 و 14 که دارای بار های عاملی کمتر از 4/0 بودند، از مدل پژوهش حذف شدند. لذا در ادامه تجزیه و تحلیل پژوهش بر اساس سؤال های تأیید شده مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. فرونل[19] و لاکر[20] (1981) استفاده از متوسط واریانس استخراج شده (AVE) را به عنوان معیاری برای اعتبار همگرا پیشنهاد کردهاند. معیاری که برای مطلوب بودن AVE نمایش داده میشود و مساوی و بالاتر از 5/0 میباشد. نتایج، نمایانگر مناسب بودن معیار روایی همگرا (AVE) میباشد. جهت بررسی روایی واگرای مدل اندازهگیری، از دو ماتریس روایی همبستگی متغیر پنهان (لاتنت[21]) و معیار فرونل و لاکر استفاده می شود. فورنل و لاکر (1981) بیان میکنند که روایی واگرا وقتی در سطح قابل قبولی است که میزان AVE برای هر سازه بیشتر از واریانس اشتراکی بین آن سازه و سازه‌های دیگر در مدل باشد. در PLS بررسی این امر به وسیله ماتریسی حاصل میشود که خانه‌های این ماتریس حاوی مقادیر ضرایب همبستگی بین سازه‌ها و جذر مقادیر AVE مربوط به هر سازه است. براساس نتایج به دست آمده از همبستگی‌ها و جذر AVE ، روایی واگرای مدل در سطح سازه از نظر معیار فرونل و لاکر مورد تأیید قرار گرفت. همچنین ماتریس لاتنت نشان داد که همبستگی هر سازه با خودش بیشتر از همبستگی آن سازه با سایر سازه هاست و در نتیجه روایی واگرای مدل مورد تأیید قرار می گیرد. برای پایایی ترکیبی میزان مساوی و بالای 7/0 مناسب ذکر شده است. (نانلی[22]، 1978) تمامی متغیرهای پنهان دارای مقدار آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بالای 7/0 بودند که نشان دهنده این است که مدل دارای پایایی (چه از نظر آلفای کرونباخ و چه از لحاظ پایایی ترکیبی) مناسب است.
پس از سنجش روایی و پایایی مدل اندازهگیری، مدل ساختاری از طریق روابط بین متغیرهای مکنون مورد بررسی قرار می‌گیرد. اولین و ابتدایی‌ترین معیار برای سنجش رابطه بین سازه‌ها در مدل (بخش ساختاری)، اعداد معناداری T-values است. در صورتی که مقدار این اعداد از 1.96 بیشتر شود، نشان از صحت رابطه بین سازه‌ها و در نتیجه تأیید فرضیه‌های پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد است. در مدل پژوهش همه مسیرهای روابط بین عامل ها و زیر عامل ها و تمامی روابط بین خود عامل ها، بزرگتر از 96/1 و معنی دار است؛ این معناداری حاکی از پیش بینی صحیح روابط مدل پژوهشی است. R2 معیاری است که برای متصل کردن بخش اندازهگیری و بخش ساختاری مدل سازی معادلات ساختاری به کار می‌رود و نشان از تأثیری دارد که یک متغیر برون‌زا بر یک متغیر درون‌زا می‌گذارد. میزان R2 صفر تا یک متغیر است و نشان دهنده برازش مدل ساختاری در سه سطح ضعیف ( 19/0 )، متوسط (33/0) و قوی (67/0) است. براساس خروجی نرمافزار میزان R2 تقریبا تمامی متغیرهای پژوهش بسیار بالاتر از 33/0 و در محدوده 67/0 یا بزرگتر از آن هستند. این بدین معنی است که مدل ساختاری پژوهش دارای برازش قوی است. کوهن[23](1988) فرمول معیار اندازه تأثیر را به صورت زیر بیان نموده و اضافه کرده که مقادیر02/0، 15/0 و 35/0 به ترتیب نشان از اندازه تأثیر کوچک، متوسط و بزرگ یک سازه بر سازه دیگر است.
f2=(R2included – R2excluded) / (1 – R2included)
F2(x®y)= 14R2yXincluded-R2y(Xexcluded)1-R2y(xincluded)">
14F2(ظˆط±ط²ط´غŒ ظپط¹ط§ظ„غŒطھ ط¨ظ‡ ظ†ع¯ط±ط´ظ‡ظ…ع¯ط§ظ†غŒ ظˆط±ط²ط´ ط¯ط± ظ…ط´ط§ط±ع©طھ)=0/799-0/6891-0/7990/110/2010/547">
بر این اساس، نقش رسانه بر روی نگرش به فعالیت ورزشی دارای اندازه اثر بسیار بزرگ، اما بر روی مشارکت در ورزش همگانی دارای اندازه اثر متوسط است. همچنین عامل نگرش به فعالیت ورزشی بر روی مشارکت در ورزش همگانی دارای اندازه اثر بزرگ است.
معیار مقدار Q2 که توسط استون و گیزر[24](1975) معرفی شد، قدرت پیشبینی مدل را مشخص می‌سازد. در صورتی که در مورد یک سازه درون‌زا سه مقدار 2/0، 15/0 و 35/0 را کسب نماید، به ترتیب نشان از قدرت پیشبینی ضعیف، متوسط و قوی در قبال شاخص های آن سازه دارد. درصورتی که مقدار Q2 در مورد یک سازه درون زا صفر یا کمتر از صفر باشد، نشان از آن دارد که روابط بین سازه های دیگر مدل و آن سازه درون زا به خوبی تبیین نشده است و در نتیجه مدل نیاز به اصلاح دارد. براساس خروجی نرم افزار در این شاخص مشخص شد که مدل دارای قدرت پیش بینی بسیار قوی است، چرا که قدرت پیش بینی اکثر سازه ها بزرگتر از 35/0 مشاهده شد.
تننهاوس[25] و همکاران (2005) معیاری کلی با عنوان GOF (Goodness Of Fit) را برای ارزیابی برازش کل مدل ارائه دادهاند که به صورت فرمول زیر است. مقادیر به دست آمده توسط این فرمول با توجه به مطالعات وتزلس[26] و همکاران (2009) میتواند با سه مقدار 1/0 ، 25/0 و 36/06 در سه سطح ضعیف، متوسط و قوی تقسیم بندی شوند.
GOF 14=communalitiesأ—R"> 2
GOF 14=0/593أ—0/697=642"> برازش کلی قوی
14communalities "> نشانه میانگین اشتراکی هر سازه میباشد و نشان میدهد که چه مقدار از تغییرپذیری شاخص‌ها (سؤالات) توسط سازه مرتبط با خود تبیین میشود. R2 نیز مقدار میانگین مقادیر R Squares سازه‌های درون‌زای مدل میباشد که برای بررسی برازش بخش ساختاری مدل به کار گرفته میشود و نشان از میزان/ قوت سازه‌های درون‌زا با دیگر سازه‌ها دارد (داوری و رضازاده، 1392). بدین ترتیب GOF برای مدل پژوهش به صورت زیر محاسبه گردید. نکته: 1) تنها باید مقادیر اشتراکی متغیرهای پنهان مرتبه اول در محاسبه 14communalities"> دخیل نمود. نکته: 2) برای محاسبه 14R2"> باید مقادیر R2 مربوط به تمامی متغیرهای پنهان درون زای مدل اعم از مرتبه اول و مرتبه دوم را مد نظر قرار داد. با توجه به آن که معیار نامبرده برابر 642/0 میباشد، لذا بنابر پژوهشهای وتزلس و همکاران (2009) برازش کلی مدل در حد «بسیار قوی» مورد تأیید قرار می‌گیرد.
آزمون روابط پژوهش
در بخش اصلی تحلیل یافتههای پژوهش، مدل کلی شامل همه متغیرها و روابط بین آنها گزارش شده است. براساس جداول 2 و شکل 2 نتایج زیر گزارش شد:
تحلیل عاملی تاییدی (مدلهای اندازهگیری)
مولفه های آموزش (919/0)، نوگرایی، (889/0) ، مشارکت اجتماعی (882/0)، اطلاع رسانی، (780/0) و فرهنگ سازی (730/0) به ترتیب میزان ضریب اثر به طور معنیداری تبیین کننده نقش رسانههای اجتماعی هستند. مولفه های شناختی (911/0) و احساسی با ضریب (894/0) به ترتیب میزان ضریب اثر به طور معنیداری تبیین کننده نگرش به فعالیت ورزشی هستند. مولفه های کسب مهارت ورزشی(897/0)، کسب آمادگی بدنی(892/0)، بهداشت و سلامت بدنی(850/0)، عملکرد ورزشی(783/0)، جنبه اجتماعی(768/0)، بهداشت و سلامت روانی(752/0)، فرهنگ ورزشی(747/0) و علاقه و لذت ورزشی با ضریب (727/0) به ترتیب میزان ضریب اثر به طور معنیداری تبیین کننده مشارکت ورزشی هستند.
تحلیل مسیر
در بخش روابط مستقیم مشخص شد که نقش رسانههای اجتماعی اثر مثبت و معناداری بر نگرش به فعالیت ورزشی (83/0) و مشارکت در ورزش همگانی (33/0) دارند. همچنین نگرش به فعالیت ورزشی اثر مثبت و معنیداری بر مشارکت در ورزش همگانی (58/0) دارد. در بخش روابط غیر مستقیم، آزمون سوبل تست نشان داد که نقشهای رسانه اجتماعی با نقش میانجی نگرش به فعالیت ورزشی اثر معنیداری بر مشارکت ورزشی (62/0) دارد.
شکل 2: آزمون مدل روابط چندگانه بین متغیرهای پژوهش (ضریب اثر و آماره معناداری T value)
جدول 3: نتایج فرضیه فرعی و اصلی مدل
|
تحلیل |
فرضیه های پژوهش |
ضریب |
T Statistics (|O/STDEV|) |
P Values |
آزمون فرضیه |
||
|
تحلیل عاملی |
متغیر |
--> |
ابعاد |
||||
|
نقشهای رسانه |
--> |
اطلاع رسانی |
780/0 |
668/33 |
001/0 |
تأیید |
|
|
--> |
آموزش |
919/0 |
587/104 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
فرهنگ سازی |
730/0 |
539/24 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
مشارکت اجتماعی |
882/0 |
480/76 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
نوگرایی |
889/0 |
480/72 |
001/0 |
تأیید |
||
|
نگرش به فعالیت ورزشی |
--> |
احساسی |
894/0 |
140/74 |
001/0 |
تأیید |
|
|
--> |
شناختی |
911/0 |
122/82 |
001/0 |
تأیید |
||
|
مشارکت در ورزش همگانی |
--> |
بهداشت و سلامت بدنی |
850/0 |
843/40 |
001/0 |
تأیید |
|
|
--> |
کسب آمادگی بدنی |
892/0 |
131/89 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
کسب مهارت ورزشی |
897/0 |
108/92 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
علاقه و لذت ورزشی |
727/0 |
210/24 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
بهداشت و سلامت روانی |
752/0 |
461/29 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
جنبه اجتماعی |
768/0 |
871/31 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
عملکرد ورزشی |
783/0 |
219/38 |
001/0 |
تأیید |
||
|
--> |
فرهنگ ورزش |
747/0 |
739/29 |
001/0 |
تأیید |
||
|
تحلیل مسیر |
متغیر |
--> |
متغیر |
ضریب |
T |
P |
تأیید |
|
رسانه |
--> |
نگرش به فعالیت ورزشی |
333/0 |
279/7 |
001/0 |
تأیید |
|
|
رسانه |
--> |
مشارکت در ورزش همگانی |
831/0 |
065/48 |
001/0 |
تأیید |
|
|
نگرش به فعالیت ورزشی |
--> |
مشارکت در ورزش همگانی |
579/0 |
250/13 |
001/0 |
تأیید |
|
|
فرضیات میانجی |
Sobel test |
VAF |
آزمون فرضیه |
|
نقشهای رسانه --> نگرش به فعالیت ورزشی --> مشارکت در ورزش همگانی شهروندان تهرانی |
537/2 |
618/0 |
تأیید |
بحث و نتیجهگیری
هدف از این پژوهش، تحلیل اثر انواع نقشهای رسانههای نوین بر توسعه ابعاد مشارکت ورزشی از طریق نقش میانجی مؤلفههای نگرش ورزشی بود. در پژوهش حاضر جهت تبیین هر چه بهتر ارتباط رسانه – نگرش – مشارکت در ورزش شهروندی نسبت به تحقیقات قبلی به ساخت پرسشنامه بر اساس تحولات جدید حوزه ورزش و رسانه اقدام شد و ابعاد جامعتر و نوینتری برای رسانهها و مشارکت ورزشی شناسایی و استفاده گردید. برای رسانه نقشهای آموزش، نوگرایی، مشارکت اجتماعی، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی، برای نگرش ابعاد احساسی و شناختی و برای مشارکت ورزشی ابعاد بهداشت و سلامت بدنی، کسب آمادگی بدنی، کسب مهارت ورزشی، علاقه و لذت ورزشی، بهداشت و سلامت روانی، جنبه اجتماعی، عملکرد ورزشی و فرهنگ ورزش تعیین گردید. نقشهای تعیین شده برای رسانههای مجازی در این پژوهش با تحقیقات قبلی قره و همکاران (1395)، عیدی و همکاران (1393)، هنری و همکاران (1391) و ظهرابی و همکاران (2014) همخوان بود. ابعاد تعیین شده برای نگرش به مشارکت ورزشی با تحقیقات مظفری و همکاران (1389)، احمدی و همکاران (1394) و احمدی و ملک شاهی (1393) همخوانی داشت. ابعاد تعیین شده برای مشارکت ورزشی با تحقیقات قبلی مانند احمدی و همکاران (1394) همخوانی داشت. ابعاد تعیین شده برای نقشهای رسانههای مجازی و مشارکت ورزشی در عین اینکه با تحقیقات قبلی همخوانی داشت، دارای نوآوری قابل ملاحظهای هم بود. در واقع، با توجه به پویایی مشارکت ورزش و رسانه و تغییرات روزافزون آن نیاز به تحلیل مستمر آن وجود داشت. در این پژوهش سعی شد ابعاد تعریف شده، بیشترین نزدیکی را به مصداقهای واقعی داشته باشند.
در بخش تحلیل عاملی نتایج نشان داد که ابعاد آموزش، نوگرایی، مشارکت اجتماعی، اطلاع رسانی و فرهنگسازی به ترتیب اولویت دارای نقش معنیداری در تبیین سازه کارکرد رسانههای مجازی هستند- هر پنج نقش دارای ضریب نقش بالایی بودند. در تبیین میزان و اولویت نقش این ابعاد میتوان از دو منظر به بحث و بررسی پرداخت: نخست آنکه به دلیل کاهش اعتماد به رسانههای ملی و افزایش سرسام آور گرایش به شبکههای اجتماعی جدید، این رسانههای نوین در هر پنج حوزه کارکردی نقش بسیار مؤثری در جامعه امروز ایفا میکنند. از منظر دیگر میتوان گفت چالشهای اجتماعی فراوان سبب شده است تا مردم بیشتر رویکرد اطلاعاتی و تفریحی به رسانه داشته باشند و کمتر افرادی وجود داشته باشند که براساس سبک زندگی شان مصرف رسانهای داشته باشند. در میان الگوهای رفتاری در جامعه، مباحث فعالیت بدنی و مشارکت ورزشی دارای جنبههای منحصربه فردی در ابعاد فردی و جمعی هستند. (صفاری، 1391) داشتن فعالیت ورزشی منظم و مفید نیاز به دانش کاربردی دارد که بهترین راه دسترسی مستمر به آن، رسانه است (نقش آموزشی). فعالیت های ورزشی دائم در حال پویایی و نوآوری هستند و این تغییرات در فضای رسانهای به مشتریان میرسد (نقش نوگرایی). مشارکت ورزشی لزوما محدود به حضور فیزیکی با سایر ورزشکاران و افراد مشارکت کننده نیست، بلکه در فضای رسانه ارتباطات مستمری بین فعالان ورزش در جریان است (نقش مشارکت اجتماعی). اخبار مربوط به فعالیت های ورزشی به ویژه در سطح محلی و شهری به ویژه رویدادهایی مانند پیاده روی خانوادگی، ورزش صبحگاهی و جشنواره ورزشی محلات و تبلیغات مربوط به باشگاههای ورزشی از جذابیتهای عمومی برخوردار است و مردم پیگیر چنین اخباری هستنتد (نقش اطلاع رسانی). علاوه براین میتوان گفت رسانهها، مولد اصلی فرهنگ هستند (قاسمی و همکاران، 1393) و ورزش نیز به عنوان یک مقوله فرهنگی میتواند توسط رسانهها فرهنگسازی شود (نقش فرهنگسازی). در تبیین بیشتر این یافتهها میتوان به تحقیقات پیشین مراجعه کرد. احسانی و همکاران (1390) و قره و همکاران (1395) نیز در تحقیق خود نقش آموزش را در اولویت شناسایی کرده بودند، اما در تحقیقات مرادی و همکاران (1390) و هنری و همکاران (1391) نقش اطلاع رسانی و در مطالعه عیدی و همکاران (1393) نقش فرهنگسازی در اولویت اول قرار داشت. این تفاوت احتمالا به دلیل تفاوت متغیر وابسته و جامعه مطالعاتی میباشد. اتقیا (1386) و غفرانی (1388) به عدم آموزش مناسب در حوزه ورزش همگانی اشاره می کنند و بر دادن آموزش و آگاهی لازم از طریق رسانه را مقدم بر سایر فعالیت ها تأکید میکنند. واکر[27] و اسچیردر[28] (2011) شناسایی رویکردهای نوین در فرهنگ اوقات فراغت و گرایشهای تفریحی مردم را وظیفه مهم مدیریت مشارکت ورزشی در جوامع کنونی میدانند که با اولویت دوم نقش نوگرایی رسانه همخوان است. به صورت کلی میتوان گفت اولویت نقشهای رسانه بسته به حوزههای مختلف ورزش دارای تفاوتهای محسوسی نیست و در عین حال همه ابعاد از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
تحلیل عاملی سازه نگرش به فعالیت ورزشی نشان داد که ابعاد شناختی و احساسی به ترتیب اولویت نقش معنیداری در تبیین سازه نگرش ورزشی دارند. در تفسیر این یافتهها میتوان گفت از آنجا که در مبانی علمی، نگرش در وسط حلقه سه گانه دانش – نگرش – رفتار قرار دارد و بیانگر دیدگاه فرد نسبت به یک مقوله میباشد (رابینز، 2002) بنابراین در مشارکت ورزشی نیز نگرش افراد نسبت به فعالیت ورزشی، محیط ورزش و دستاوردهای احتمالی آن در جذب آن به مشارکت نقش تعیین کننده دارد. دستهبندیهای مختلفی از ابعاد نگرش ورزشی وجود دارد (احمدی و همکاران، 1394)، اما دو رویکرد کلی شناختی و نگرشی میتوان برای آن در نظر گرفت. مظفری و همکاران (1389) در توصیف نگرش و گرایش مردم به فعالیت های حرکتی و ورزشی در ایران نشان دادند که نگرش کلی به ابعاد شناختی است. احمدی و ملک شاهی (1393) در توصیف و مقایسه نگرش دانشجویان به فعالیت بدنی نشان دادند که دانشجویان در کل نگرش مثبتی به فعالیت بدنی دارند و عمدتاً سازه نگرشی آنها، گرایش به جنبههای نیازمندی و هدفمندی دارد. از این رو، در فعالیت های ورزشی جنبههای شناختی نگرش برجستهتر از جنیههای احساسی آن هستند- هر چند هر دو در کل میانگین بالایی در این پژوهش داشتند.
تحلیل عاملی سازه مشارکت ورزشی نشان داد که ابعاد مهارت ورزشی، کسب آمادگی بدنی، بهداشت و سلامت بدنی، عملکرد ورزشی، جنبه اجتماعی، بهداشت و سلامت روانی، فرهنگ ورزشی و علاقه و لذت ورزشی با ضریب به ترتیب اولویت نقش معنیداری را در تبیین سازه مشارکت در ورزش شهروندی دارند. در تفسیر این یافتهها میتوان گفت با توجه به افزایش انتشار پرسرعت و پرحجم اطلاعات نوشتاری، صوتی و تصویری در مورد آن در فضای رسانهای، از یک طرف و تغییرات زیاد در خدمات مربوط به باشگاهها و مؤسسات ورزشی از طرف دیگر، اکنون فعالیت ورزشی دیگر از دید عموم یک مقوله تخصصی محسوب میشود و احتمالاً مانند اولویت مشاهده شده فوق جنبههای تخصصی نسبت به جنبههای عمومی بیشتر برجسته شود. در تبیین بیشتر یافتهها میتوان به تحقیقات پیشین مراجعه کرد. عزیزی و همکاران (1390) در بررسی نگرش دانشجویان ساکن خوابگاه به ورزش همگانی نشان داد عوامل تشویق و ترغیب دانشجویان به ترتیب اولویت شامل تناسب‌اندام، کسب نشاط و لذت و حفظ تندرستی بود.
در بخش تحلیل مسیر نقشهای رسانه به عنوان متغیر مستقل، نگرش ورزشی به عنوان متغیر میانجی و مشارکت ورزشی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شدند. در بخش روابط مستقیم مشخص شد که رسانههای اجتماعی اثر مثبت و معناداری بر نگرش به فعالیت ورزشی و مشارکت در ورزش همگانی دارند. همچنین، نگرش به فعالیت ورزشی اثر مثبت و معنیداری بر مشارکت در ورزش همگانی دارد. در بخش روابط غیر مستقیم، آزمون سوبل تست نشان داد که نقشهای رسانه اجتماعی با نقش میانجی نگرش به فعالیت ورزشی اثر معنیداری بر مشارکت ورزشی دارد. بنابراین اثر مستقیم رسانه بر مشارکت ورزشی از اثر غیرمستقیم آن (میانجی نگرش) بیشتر است. در تفسیر این یافتهها میتوان گفت از آنجا که وسایل ارتباط جمعی به عنوان مؤثرترین نهاد اجتماعی برای اعمال تغییرات اجتماعی و فرهنگی در سبک زندگی افراد جامعه بررسی میشود- بدین معنا که وسایل ارتباط جمعی در تشویق افراد به ورزش موفق بوده‌اند- باید با تمرکز و برنامه‌ریزی بیشتر میزان اثرگذاری بر مخاطب را افزایش دهند. آقاجانی (1390) در بررسی نقش وسایل ارتباط جمعی در اشاعه فرهنگ ورزش همگانی گزارش کرد که اثر مستقیم و معنادار وسایل ارتباط جمعی بر اشاعه فرهنگ ورزش همگانی است. یافتههای پژوهش نظری و قاسمی (1392) در بررسی نقش رسانههای گروهی به عنوان فرصتی برای توسعه پایدار ورزش نشان داد که بین دیدگاه آزمودنی‌ها در مورد تأثیر رسانهها در توسعه ورزش در هر 5 محور توسعه ورزش بین وضع موجود و مطلوب تفاوت معنیداری وجود دارد. ابیویه (2016) با بررسی تأثیر کمپین‌های رسانهای در بهبود فعالیت بدنی نشان داد که رسانههای جمعی اثر روشنی بر ترویج پیاده‌روی، اما تأثیر کمی در دستیابی شرکت‌کنندگان به سطح رضایت‌بخش از فعالیت بدنی داشته اند. همچنین رسانهها در کاهش بی‌تحرکی در افراد مؤثر بوده‌اند. از طرفی دیگر میتوان گفت که کارکرد عمده رسانهها به صورت روانی اجتماعی است. بنابراین بخش زیای از اثر رسانهها بر رفتار مشارکت ورزشی از طریق متغیرهای میانجی نگرشی صورت می گیرد. از این رو، اثر مستقیم رسانه بر مشارکت ورزشی در حضور متغیر نگرش کمتر از اثر غیرمستقیم آن کمتر است. به طور تفسیریتر میتوان گفت رسانههای جمعی به‌مثابه بزرگراه‌های اطلاعاتی و پل ارتباطی تأثیرگذار بر افکار عمومی، نقش مهمی در فرآیند تحقق کارکردهای ورزش از جمله الگوسازی از قهرمانان ورزشی، ایجاد نشاط اجتماعی و هیجانات عمومی و پربار شدن اوقات فراغت، تقویت همبستگی یا تعلق اجتماعی، بسترسازی برای گسترش گردشگری ورزشی و فرهنگی، گسترش پیوندهای اجتماعی و ارتباطات بین فرهنگی، تقویت اقتصاد ورزشی، تقویت اخلاق عمومی، مشارکت اجتماعی و فرهنگسازی ورزشی در جامعه و اعتلای ورزش کشورها از طریق اطلاعرسانی و آگاهی بخشی، فرهنگسازی، عمومی‌سازی ورزش، آموزش، فراهم نمودن زمینه نقد و گفت وگو، شفاف‌سازی نهادهای متولی ورزش، جلب مشارکت اجتماعی و ... ایفا می‌نمایند. (خالدیان و همکارانش، 1392) احمدی و همکاران (1394) در پژوهش خود نشان داد که نگرش به ورزش با میزان مشارکت ورزشی زنان رابطه مستقیم و معنیداری دارد. بالارد و همکاران (2009) در مطالعهای به این نتیجه رسیدند که استفاده از رسانههای جمعی، سطوحی از هدایت کردن ورزش را بر عهده دارند. در حقیقت استفاده و تماشای مرتب رسانه سبب تغییر نگرش ورزشی و پایدارسازی آن میشود. در تبیین بیشتر یافتهها میتوان گفت که رسانهها همواره در ترویج فرهنگ ورزشی نقش محوری در ارائه اطلاعات جدید، شکل دادن به نگرش اقشار و نهادینه کردن ورزش در زندگی مردم را بیشتر از سایر ابزارها و نهادها برعهده دارند. سانتوس و همکاران (2016) در بررسی نقش شبکههای اجتماعی در افزایش شرکت‌کنندگان نشان داد که حضور در گروه‌های ورزشی و تماس‌های مجازی با افراد ورزشکار، یکی از انگیزه‌های حضور افراد در برنامههای ورزشی پارک‌ها بوده است. خطیب زاده (1395) در تبیین الگوی مشارکت ورزشی منظم نشان داد که رسانهها بیشترین میزان اثر را در تغییر نگرش و ایجاد انگیزش برای فعالیت ورزشی دارند. صفاری (1391) نیز در تبیین مدل ورزش همگانی ایران نشان داد که رسانههای محیطی و رسانههای سازمانی، نقش معنیداری در سطح رفتاری مشارکت در ورزش همگانی دارند. این نتایج توجیه و تبیین کننده نقش ویژه و میانجی نگرش ورزشی هستند.
جمعبندی پژوهش
براساس نتایج پژوهش میتوان گفت که نقش رسانههای نوین در جذب مردم به ورزش همگانی بیشتر توسط مؤلفههای نگرشی هدایت میپذیرد تا به طور مستقیم. عادت‌های مشارکت ورزشی در طی گذشت زمان تغییر میکند و در نوسان است. همچنین به دلیل دستیابی به فناوری‌های جدید از جمله اینترنت و نیز عدم اعتماد ناشی از وقایع جهان و ترس از آینده متزلزل، گرایشات ورزشی همواره در حال تغییر است و در نتیجه ضرورت دارد تا بر اساس تنوع علایق ورزشی، به افزایش انتشار اطلاعات ورزشی از طریق شبکههای اجتماعی و مجازی جدید اقدام و هماهنگی شود. این شرایط متنوع و متغیر، نیازمند تکنیک‌های متفاوت بازاریابی اجتماعی برای ورزش میباشد که در رابطه رسانه – نگرش – مشارکت میتوان به تحلیل آن پرداخت. برای ترویج موفق فرهنگ ورزش در جامعه از طریق رسانههای نوین لازم است که چگونگی اثرگذاری نوع رسانه و شیوه‌های ارتباطی و تبلیغاتی آن بر نگرش و رفتار، به درستی در یک جامعه درک شود که این پژوهش نشان داد عمده اثر رسانه بر مشارکت، از مسیر نگرش هدایت و تعیین میشود و بخش کمی از مسیر مستقیم قابل اثرگذاری میباشد.
پیشنهادها
براساس یافتههای پژوهش (اولویت ابعاد و شدت و معنیداری روابط) پیشنهاد میشود:
- در تعریف و ارتقای نقش رسانهها در توسعه مشارکت ورزشی، به محور قرار دادن برنامههای آموزشی ورزش در رسانهها و رسانههای آموزشی ورزش تأکید شود.
- در بازاریابی اجتماعی برای ورزش و آموزشهای ورزشی همگانی، به انتقال بهتر اطلاعات و ارتقای دانش بیشتر از جنبههای عاطفی و هیجانی تأکید شود.
- زمینه آموزش انواع الگوهای صحیح فعالیت بدنی در فضاهای عمومی و جمعی فراهم شود.
- در برنامهها و محتواهای رسانهای بر مؤلفههای نگرشی مثبت مقدم بر سایر مقولهها تمرکز شود.
- به تفاوتهای بین انواع رسانههای فعال در کشور و کارکردهای آنها در ترویج مشارکت ورزشی توجه شود و براساس معیارهای مشخص اولویتبندی شوند.
- ارتباط نیازها و علایق مشارکت کنندگان در ورزش همگانی با انواع رسانهها و نقشهای چندگانه آنها از طریق نظرسنجیهای رسانهای تعیین شود.
- استفاده مناسب از رسانههای مجازی و شبکههای اجتماعی جدید توسط مراکز و سازمانهای متولی ورزش همگانی در ابعاد تبلیغاتی و خدماتی مورد توجه قرار بگیرد.
منابع
- اتقیا، ناهید. (1386). «نیاز سنجی از زنان ایرانی در زمینه ورزش همگانی». طرح پژوهشی پژوهشکده تربیتبدنی.
- احسانی، محمد؛ امیری، مجتبی؛ کوزه چیان، هاشم و صفاری، مرجان. (1390). «کارکردهای رسانه در توسعه ورزشهای تفریحی از نظر خبرگان». گزارش همایش ملی تفریحات ورزشی، سازمان ورزش شهرداری تهران.
- احمدی، سیروس و ملک شاهی، مریم. (1393). «توصیف و مقایسه نگرش به فعالیت بدنی دانشجویان با توجه به رشته های ورزشی منتخب». مطالعات روانشناسی ورزشی. دوره 3، شماره 9، پاییز 1393، صص 54-39.
- احمدی، سیروس؛ مختاری، مریم و زارعی، هوشنگ. (1394). «تحلیل رابطه عزت نفس جسمانی و نگرش به ورزش با مشارکت ورزشی زنان با استفاده از مدل معادل z ساختاری». پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی. دوره 4، شماره 15، زمستان 1394، صص 51-41.
- آقاجانی، نوشین و نادری نژاد، پریچهر. (1390). «بررسی نقش وسایل ارتباط جمعی (نشریات، رادیو و تلویزیون) در اشاعه فرهنگ ورزش همگانی». فرهنگ ارتباطات. شماره 1، دوره 1، صص139-167.
- بنار، نوشین؛ دستوم، صلاح و خان محمدی، محمدعلی. (1397). «تحلیل منظرهای توسعه مشارکت ورزشی در استان گیلان: خدمات، اقشار، عوامل، متولیان، نیازها، چالش ها و راهکارها». مطالعات مدیریت ورزشی. دوره 10، شماره 48، صص 37- 66.
- حمیدپور، هاله و شتاب بوشهری، سیده ناهید. (1394). «نقش رسانههای جمعی در توسعه ورزش قهرمانی بانوان». مدیریت ارتباطات در رسانههای ورزشی. سال دوم، شماره پیاپی 8: صص 60-48.
- خالـدیان، محمـد؛ مصـطفایی، فـردین؛ صـمدی، مهـران و فـرخ، کیـا. (1392). «نقـش رسانه های جمعی در توسعه ورزش». مدیریت ارتباطات در رسانه های ورزشی .
- خطیب زاده، مهدی. (1395). «طراحی الگوی مشارکت ورزشی منظم». رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
- داوری، علی و رضازاده، آرش. (1392). مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS. چاپ اول، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
- صادقیان، زهرا؛ حسینی، سید عماد و فرزان، فرزام. (1392). «بررسی نقش رسانه های جمعی در گرایش مردم شهر همدان به ورزش همگانی». پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. سال دهم، شماره بیستم، صص: 44-35.
- صفاری، مرجان. (1391). «طراحی الگوی توسعه ورزش همگانی ایران». رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
- صیادی، علی؛ حیدری نژاد، صدیقه و بزرگ امید، مهدی. (1395). «بررسی نقش چهار گانه رسانه ها در ترویج ورزش دانشجویی». مدیریت ارتباطات و رسانه های ورزشی. دوره 4، شماره 14، زمستان ، صفحه 21-29.
- عزیزی، بیستون؛ جلالی فراهانی، مجید و خبیری، محمد. (1390). «بررسی نگرش دانشجویان ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه تهران به ورزش همگانی». حرکت. شماره 8، ص 75 – 91.
- عیدی، حسین؛ آزادی، رسول و خسروی، جواد. (1393). «مقایسه دیدگاه اساتید، کارشناسان رسانه و مشارکت کنندگان ورزش همگانی در مورد کارکردهای رسانه های جمعی در توسعه و ترویج ورزش همگانی». مدیریت ارتباطات در رسانه های ورزشی. دوره 2، شماره 5، صص 50-42.
- غفرانی، محسن؛ گودرزی، محمود؛ سجادی، سید نصراله؛ جلالی فراهانی، مجید و مقرنسی، مهدی. (1388). «طراحی و تدوین راهبرد توسعه ورزش قهرمانی و همگانی استان سیستان و بلوچستان». نشریه حرکت. پیاپی 39.
- قره، محمدعلی؛ صفاری، مرجان و نیری، شهرزاد. (1395). «بازپردازی کارکردهای رسانه ملی جهت توسعه ورزش های تفریحی: ارائه راهبردها و راهکارها». پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. دوره 6، شماره 11، صص 76-63.
- قیامیراد، امیر. (1387). «بررسیهمسوییعملکردرسانههایگروهیکشوربااهدافتربیتبدنی». مقاله همایش ملی مدیریت ورزشی با تأکید بر سند چشم انداز 20 ساله کشور، آکادمی ملی المپیک.
- کارگر، سعید و احمدی، سیروس. (1392). «بررسی نگرش زنان به مشارکت ورزشی و عوامل اجتماعی- روانی مؤثر بر آن». جامعه شناسی کاربردی. دوره 24، شماره 4، صص 201-189.
- گزارش برنامه ششم توسعه بخش ورزش و جوانان. (1395). سند راهبرد وزارت ورزش.
- مرادی، مهدی؛ هنری، حبیب و احمدی، عبدالحمید .(1390). «مقایسه زیر مؤلفههای مؤثر نقشهای اطلاعرسانی، مشارکت اجتماعی، آموزش و فرهنگسازی رسانه ملی در ورزش همگانی». پژوهشهای ارتباطی. شماره 68: صص51-70.
- مظفری، سیدامیراحمد؛ کلاته آهنی، کامیار؛ شجیع، امیررضا و هادوی، سیده فریده. (1389). «توصیف نگرش و گرایش مردم به فعالیت های حرکتی و ورزشی در جمهوری اسلامی ایران» دوره 18، شماره 1 ( پیاپی 49)، صص 81-69.
- مهدیزاده، ایرج؛ هنری، حبیب؛ مستکملی، مصطفی و مرادی، مهدی .(1388). «بررسی نقش رسانه های گروهی در توسعه ورزش مدارس شهرستان بیرجند». فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان. پاییز و زمستان، سال چهارم، شماره 1، پیاپی (14)، صص: 167-152.
- نظری، رسول و قاسمی، حمید. (1392). «نقش رسانههای گروهی به عنوان فرصتی برای توسعه پایدار ورزش». مدیریت ارتباطات در رسانه های ورزشی. تابستان 1392، شماره 1، صص 44-39.
- هنری، حبیب؛ احمدی، سیدعبدالحمید و مرادی، مهدی. (1391). «بررسی نقش چهارگانه رسانه های ورزشی در توسعه فرهنگ ورزش قهرمانی». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 45 ، پاییز، صص: 158-145.
- Abioye, A.; Hajifathalian, K. & Danaei, G. (2016). “Do mass media campaigns improve physical activity? A systematic review and meta-analysis”. Archives of Public Health,1-10.
- Ballaard, M & Gray, M & Reilly, J & Noggle, M. (2009). “Correlates of video game screen time among mles: Body, physical activity, and other media use”. Eating Behaviors, 10. PP:161-167.
- Berra, D. P., Zhang, J. J., Pease, D. G., & Gaa, J. P. (2016), “Dimensions of spectator identification associated with women’s professional basketball game attendance”. International Journal of Sport Management, Vol. 4, No. 1, pp: 59–91.
- Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. (second ed). Hillsdale, N, J: Lawrence Erlbaum Associates
- Fardouly, O. (2017), “Perspectives on the Evolution of Sports and Olympic Facilities”. Thirty-eight years of lectures 1961-1998, InternationalOlympic Academy (IOA), pp 114.
- Fornell, C., and Larcker, D. F. (1981). “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”. Journal of Marketing Research, (18:1), pp. 39-50.
- Hulland, J. (1999). “Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies”. Strategic Management Journal, Vol. 20, No. 2 (Feb., 1999), pp. 195-204.
- Kian, M, E. (2007). “Will a New Medium for sports News Offer Less Trivialization of Female Athletes? Examining Descriptors and Traditional Stereotypes in Internet Articles on the NCAA Women’s and Men’s Basketball Tournaments”. University of Central Florida.
- Malina, R. M. and B. B. Little (2008). “Physical Activity: the Present in the Context of the Past”. American Journal of Human Biology, 20.
- Mark, Ludwig.Thomas. Schierl. (2013). “Sport, media and migration: use of sports media by Turkish migrants and its potential for integration”. Institute of Communication and Media Research, German Sports University, Cologne, Germany, 23 September, http://www.tandfonline.com/loi/fcss20, Pp: 12-18.
- Nunnally, J.C. (1978). Psychometric theory. Open Journal of Preventive Medicine. 2nd Edition, McGraw-Hill, New York., Vol.2 No.2.
- Robbins, T. L, Crino, M. D., Fredendall, L.D. (2002). “An Integrative Model of the Empowerment Process”. Human Resource Management Review, 12 (3): 419-443.
- Ruddock, A., Hutchins, B., & Rowe, D. (2010), “Contradictions in media sport culture: The reinscription of football supporter traditions through online media”. European Journal of Cultural Studies, Vol. 13, No. 3, pp 323-339.
- Santos. P. Breuer, C. Pawlowski. T. (2016). “Promoting Sport for All to Agespecific Target Groups: The Impact of Sport Infrastructure”, European Sport Management Quarterly, Vol. 9, No. 2, 103_118
- Shabestari D, (2015). “The costs of illness attributable to physical activity Australia apreliminary study”. areport for the common wellth aged cane and Australian sport commission.
- Tang, Tang. Roger, Cooper. (2012). “Gender, Sports, and New Media: Predictors of Viewing during the 2008 Beijing Olympics”. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 23 November, www.tandfonline.com/loi/hbem, Pp: 09-21.
- Tenenhaus, M., Vinzi, V., Chatelin, Y. & Lauro, C. (2005). “PLS path modeling”. Computational Statistics and Data Analysis, 48 (1), Pp: 159-205.
- Tumusiime, D.K. (2004). “Perceived benefits of, barrier and helpful cues to physical activity among tertiary institution students in Rwanda”. Unpublished master's thesis. University of the Western Cape (UWC). South Africa.
- Volkers, K. M., & Scherder, E., J. (2011). “The effect of regular walks on various health aspects in older people with dementia: protocol of a randomized-controlled trial”. https://doi.org/10.1186/1471-2318-11-38
- Wetzels, Martin; Odekerken-Schroder, Gaby; and van Oppen, Claudia. (2009). “Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration”. MIS Quarterly, (33: 1) pp.177-195.
- Zohrabi, M. P. (2014). “The Relationship Between Socioeconomic Status and Adolescents”. Organized and Non organized Physical Activities. Pediatric Exercise Science, vol.16, PP:210.218.
)