نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 استادیار، گروه تربیت بدنی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسؤل) E-mail: Shahramalam@yahoo.com
3 دانشیار، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
4 دانشیار، گروه تربیت بدنی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر انگیزه های فردی بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی است. روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی بود و داده ها به روش میدانی جمع آوری گردید. نمونه آماری را 523 نفر از دانشجویان کارشناسی علوم ورزشی دانشگاه های آزاد استان خوزستان تشکیل می دادند که به شیوه تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه «انگیزه های فردی استفاده از گوشی هوشمند» کانگ(2015) و کانگ و همکاران(2015) استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد- این ضریب 9/0 برآورد گردید. یافته ها نشان داد 4/47 درصد دانشجویان بیشتر از 5 بار در روز از گوشی هوشمند برای دریافت خدمات ورزشی استفاده می کنند. بیشترین استفاده دانشجویان مربوط به شبکه های اجتماعی بود. ضریب اثر انگیزه های فردی بر قصد استفاده (392/0) و قصد استفاده بر استفاده واقعی(192/0) و مقدار تی ولیو هر دو عامل بالاتر از 96/1 بود که نشان دهنده تأثیر انگیزه های فردی بر قصد استفاده و قصد استفاده بر استفاده واقعی از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی است. بالاترین ضریب اثر مربوط به انگیزه کنجکاوی(83/0) و کمترین ضریب اثر مربوط به انگیزه اطلاعاتی(44/0) بود. سازمان های ورزشی می توانند با ارائه خدمات مطابق با نیاز مصرف کننده و تدوین استراتژی صحیح بازاریابی به ویژه تحریک حس کنجکاوی مصرف کننده عوامل انگیزشی را در جهت استفاده از خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند تقویت نمایند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Effect of Individual Motivations on Smartphone Acceptance for Accessing to Sports Services
نویسندگان [English]
- Negar Salehi Mobarakeh 1
- Shahram Alam 2
- Seyyedeh Nahid Shetab Boushehri 3
- Mehdi Zarghami 4
1 Ph.D. Student in Sport Management, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
2 Ph.D., Assistant Professor in Sport Management, Physical EducationDepartment, Faculty of Humanities, Yadegar-e-Imam Khomeini(RAH) Shahre-rey Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Phd.,Associate Professor in Sport Psychology, Faculty of Physical Education and Sport Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahwaz, Iran
4 Ph.D., Associate Professor in Sport Psychology, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran
چکیده [English]
The study is to investigate the effect of individual motivations on smartphone acceptance for Accessing to sports services. The research method was descriptive-surveying and was performed on 523 undergraduate students of sport sciences of Khuzestan Azad Universities that were selected randomly. To collect the data, we used personal motivation of using smart phone of Kang (2015) and Kang et al (2015). The questionnaire reliability and validity were confirmed using confirmatory factor analysis and calculating Cronbach's alpha coefficient respectively. Its Cronbach's alpha coefficient was 0/9. Findings showed that 47/4% of students use smart phones more than 5 times daily to receive sports services. They most commonly use smart phones in social networks. The coefficient of individual motivators’ effect on intention to use (0/392) and intention to use in actual use (0/192) as well as t-value of both factors was higher than 1/96, which indicates the effect of individual motivations on intention to use and intent to use in actual use of sports services through smart phones. The highest and the lowest coefficients were seen in curiosity motivation (0/83) and intelligence motivation (0/44) respectively. Sports organizations can enhance other motivational factors to use sports services through smart phones by providing services in accordance with consumers' needs and formulating an appropriate marketing strategy, in particular stimulating consumer's sense of curiosity through advertising.
کلیدواژه‌ها [English]
- Key Words: Motivation
- Smart phone
- Sports
- Students and Technology Acceptance
تأثیر انگیزه های فردی بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی
نگار صالحی مبارکه[1]
شهرام علم[2]
سیده ناهید شتاب بوشهری[3]
مهدی ضرغامی[4]
تاریخ دریافت مقاله: 26/12/1396
تاریخ پذیرش مقاله:22/3/1397
مقدمه
امروزه، تلفن های همراه هوشمند به عنوان فناوری پیشرفته ارتباطی و اطلاعاتی جایگاه ویژه ای در بین افراد جامعه پیدا کرده اند؛ به طوری که بر اساس آمار ارائه شده تقریبا 67 درصد جمعیت جهان کاربر فعال تلفن همراه هستند و سهم تلفن های همراه هوشمند[5] از این بازار تقریبا 80 درصد برآورد می شود(عطنا، 1396). در ایران نیز ضریب نفوذ تلفن همراه تا پایان سال 96 به 110 درصد رسیده و 53 میلیون نفر از اینترنت موبایل استفاده کرده اند که نسبت به سال گذشته حدود 20 میلیون نفر افزایش داشته است (بخشی پور، 1397). گسترش و نفوذ بالای این فناوری، تغییرات زیادی در حیطه های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... ایجاد کرده که می تواند جنبه های مثبت یا منفی زیادی داشته باشد. یکی از حیطه هایی که تا حدود زیادی تحت تأثیر ورود این فناوری قرار گرفته، ورزش است. بررسی کانگ(2015) نشان می دهد هواداران و مصرف کنندگان ورزش به استفاده از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی گرایش یافته و برای پیگیری مسائل ورزشی عمدتاً به سایت های ورزشی متصل شده، اپلیکیشن های ورزشی را به کار می گیرند و شبکه های اجتماعی ورزشی را از طریق گوشی هوشمند خود دنبال می کنند (کانگ، 2015). آمار ارائه شده در سال 2016 و در جریان بازی های سوپربول[6] 50 آمریکا نیز نشان داد میزان دانلود اپلیکیشن های ورزشی مربوط به لیگ فوتبال ملی آمریکا[7] توسط کاربران آمریکایی 100 درصد افزایش یافته و یک هفته قبل از این بازی ها دانلود اپلیکیشن های ورزشی 150 درصد بیشتر از معمول افزایش یافت(کالور[8]، 2016). در جریان بازی های المپیک ریو نیز حدود 25 درصد ریزش در مخاطبان تلویزیونی بازی ها در رده سنی 18-49 سال مشاهده شد، در حالی که میزان مخاطبان دیجیتالی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته و در اولین هفته این رویداد ورزشی، 86/1 میلیون دقیقه از پوشش خبری شبکه NBC از المپیک توسط کاربران آنلاین در فضای مجازی بارگذاری و دانلود شد (ایران آنلاین، 1396). تغییر در گرایش مصرف کننده ورزش برای دریافت خدمات ورزشی از طریق فناوری های نوین با قابلیت اتصال به اینترنت به جای فناوری های سنتی مثل رادیو و تلویزیون و ... مورد توجه سازمان های ورزشی قرار گرفته است. سازمان های ورزشی می توانند از فرصت های ایجاد شده توسط این فناوری چند رسانه ای در بخش های مختلف از جمله: تجارت الکترونیک، گردشگری، هواداری، رسانه و سرگرمی، آموزش و یادگیری، تبلیغات و ... استفاده کنند و با تغییرات بازار همگام شوند. در واقع، سازمان های ورزشی ناگزیرند تا خود را با شرایط و تغییرات رفتاری مصرف کننده منطبق سازند تا بتوانند با ایجاد تغییرات در نحوه طراحی، توسعه و ارائه خدمات بر اساس نیاز مصرف کننده، ضمن حفظ رضایت و وفاداری مشتریان فعلی خود، با بکارگیری استراتژی های مناسب بازاریابی مصرف کنندگان جدید را جذب و موفقیت خود را در بازار رقابتی موجود تضمین نمایند. این امر میسر نیست مگر با درک صحیح از اینکه مصرف کننده ورزش چرا و چگونه از گوشی هوشمند خود برای دریافت خدمات ورزشی استفاده می کند. یکی از مواردی که محققان در شناسایی دلایل و چرایی رفتار مصرف کننده ورزش مورد بررسی قرار می دهند، عوامل انگیزشی است. انگیزه، هیجان یا نیاز روانشناختی است که باعث بروز یک فعالیت می شود (کشگر و همکاران، 1390: 205). به عبارت دیگر، انگیزه فرد به عنوان محرک رفتار وی تلقی می گردد. به طور کلی، مقایسه نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد انگیزه کاربران، بسته به خواسته ها و علائق آنها متفاوت است و در انتقال از یک محیط فناوری به محیط دیگر و همچنین در جوامع تحقیقاتی مختلف، می تواند تغییر کند (کانگ، 2015). از آنجا که کاربران و یا مصرف کنندگان به عنوان کلید اصلی موفقیت استراتژی و فعالیت بازاریابی تلقی می گردند، شناسایی محرک ها و انگیزه های اصلی آنها امری ضروری به نظر می رسد. ویلکی[9] (1994) نیز معتقد است مجموعه ای از انگیزه ها می تواند بر رفتار مصرف کننده تأثیرگذار باشد و وظیفه بازاریاب، شناسایی انگیزه اصلی مصرف کننده از بین مجموعه ای از این انگیزه هاست(ناصحی فر، 1385). بر اساس نظریه انگیزشی دکی و ریان[10](2002) سه عامل انگیزشی و رفتاری وجود دارد که در پذیرش فناوری مؤثرند. این سه عامل عبارت اند از: انگیزه درونی، انگیزه بیرونی و سبک احساسی. انگیزه درونی، رفتاری است که فرد آن را بر اساس انگیزه های درونی چون: خود اثباتی و اشتیاق انجام می دهد و برای تبدیل انگیزه های بیرونی به ارزش های شخصی تلاش می کند. انگیزه های بیرونی، به رفتاری تلقی می گردد که از عوامل تأثیرگذار بیرونی نشأت گرفته است و سبک احساسی نیز در این نظریه وضعیتی است که فرد رفتار را تحت تأثیر فشارهای خارجی و بدون اعمال کنترل بر نوع رفتار انجام می دهد. بر اساس این نظریه، انگیزه با تمام جنبه های فعالیت و نیات انسان ارتباط دارد و با توجه به رشد سریع فناوری ارزش بالایی در استفاده از آن را به خود اختصاص می دهد. عمده تمرکز این نظریه بر این است که فرد در هر زمان چه نوع انگیزه ای را از خود نشان می دهد (کفاشان، 1389). یکی از تلاش هایی که در زمینه شناسایی انگیزه مصرف کنندگان ورزش در استفاده از فناوری صورت گرفت، منجر به ارائه الگوی انگیزه مصرف آنلاین ورزش[11] شد. این الگو که توسط سئو و گرین (2008) توسعه یافت، ده انگیزه مهم تاثیرگذار بر مصرف آنلاین ورزش توسط هواداران را معرفی می کند: هواداری، ارتباطات بین فردی، دانش فنی، بیان احساسات، اقتصادی، سرگرمی، گذر زمان، اطلاعاتی، گریز و پشتیبانی. این محققان، اعتبار و روایی مقیاس انگیزه های مصرف آنلاین ورزش(MSSOC) را در تحقیقی که در سه مرحله به صورت کیفی و کمی بر روی 371 نفر انجام شد، بررسی کردند. نتایج روایی مقیاس نهایی شامل 10 بعد انگیزه هواداری، ارتباطات بین فردی، دانش فنی، ابراز هویت هوادار، سرگرمی، اقتصادی، گذران زمان، اطلاعاتی، گریز و پشتیبانی را تأیید کرد (گرین و سئو، 2008). کانگ (2015) نیز در بررسی خود نشان داد انگیزه های درونی[12](شامل هواداری[13]، اقتصادی[14]، اطلاعاتی[15] و سرگرمی[16])، انگیزه های اجتماعی[17] و انگیزه های گریز[18] در استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش تأثیر گذارند و انگیزه های درونی پیش بینی کننده قویتری هستند. شافمیستر و گیدو[19](2011) نیز مهم ترین انگیزه برای تماشای برنامه های ورزشی از طریق تلفن همراه هوشمند را تمایل به دیدن جزئیات بیشتر درباره آنچه اتفاق می افتد، بیان کردند. کانگ، ها و هامبریک[20](2015) با روش ترکیبی (کمی- کیفی) به بررسی انگیزه های دانشجویان آمریکایی در استفاده از اپلیکیشن های ورزشی مبتنی بر تلفن همراه پرداختند. یافته ها نشان داد راحتی و هواداری دو انگیزه مهم در استفاده از اپلیکیشن های ورزشی بود، در حالی که سرگرمی حداقل اهمیت را در این زمینه نشان داد. ایتو و همکاران[21](2015) نیز در تحقیقی با عنوان «مقایسه دانش آموزان آمریکایی و ژاپنی در استفاده از اپلیکیشن های ورزشی تلفن همراه» ضمن اشاره به افزایش استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش نشان دادند دانش آموزان آمریکایی(54/81 درصد) به مراتب بیشتر از دانش آموزان ژاپنی(8/47 درصد) از نرم افزارهای ورزشی استفاده می کنند و تفاوت معناداری در ترکیب خطی هفت انگیزه (اطلاعات، سرگرمی، هواداری، روند[22]، کنجکاوی[23]، راحتی[24](تسهیلات) و اقتصادی) بین دو کشور وجود دارد. میانگین نمره هر هفت انگیزه در دانش آموزان آمریکایی بیشتر از دانش آموزان ژاپنی بود.
در ایران تحقیقی جهت بررسی انگیزه افراد برای استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش انجام نشده، اما برخی از تحقیقات به طور کلی انگیزه، میزان و نوع کاربری این فناوری را مورد توجه قرار داده اند. از جمله اسکندریان و برغمدی(1394) در تحقیقی بر روی دانشجویان دانشگاه کرج دریافتند مهمترین انگیزه دانشجویان در استفاده از گوشی هوشمند، احوالپرسی و سپس کسب اطلاعات و پیگیری امور آموزشی بود. برقراری تماس تلفنی، انتقال پیام متنی، استفاده از اینترنت و حضور در شبکه های اجتماعی مجازی بیشترین کاربرد را در بین دانشجویان داشت. عابدینی و زمانی (1391) نیز نشان دادند بیشترین انگیزه دانشجویان برای ارسال پیامک، کنترل و نفوذ شخصی و در زمینه مکالمه صوتی نیز کنترل یعنی نفوذ بر دیگران و سپس انگیزه شمول یا فرار از تنهایی و کسب آرامش بود.
همان طور که تحقیقات فوق نشان می دهد افراد با انگیزه های متفاوت و برای رفع نیازهای مختلفی به استفاده از گوشی هوشمند روی آورده اند. شناسایی مهمترین انگیزه های استفاده از این فناوری می تواند به سازمان های آموزشی، تولیدی و خدماتی ورزش در ارائه هرچه بهتر خدمات و سودآوری بیشتر کمک نماید. علیرغم گسترش استفاده از این فناوری، تحقیقات انجام شده در این زمینه بسیار محدود است. توسعه و پیشرفت سریع گوشی های هوشمند و سایر فناوری ها نیز تغییرات پرشتاب و مداومی را در انگیزه ها و کانال های ارتباطی که مصرف کنندگان برای دریافت خدمات ورزشی انتخاب می کنند، به وجود آورده است این تغییرات خلاهای تحقیقاتی را ایجاد نموده که ضروری است برای برطرف کردن آن پژوهش های مستمر و بیشتری انجام شود. از طرفی فرهنگ، سیاست، اقتصاد و .. عواملی هستند که بر انگیزه ها و رفتار مصرف کننده تأثیر می گذارند. بنابراین شاید نتوان نتایج پژوهش هایی که در جوامعی با فرهنگ های مختلف انجام گرفته را به درستی در داخل کشور تعمیم داد. لذا از آنجا که تاکنون در کشور پژوهشی در زمینه بررسی انگیزه مصرف کننده ورزش برای استفاده از فناوری انجام نشده است، تحقیق حاضر در نظر دارد تأثیر انگیزه های فردی بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی را مورد بررسی قرار دهد. منظور از گوشی هوشمند در این تحقیق، تلفن همراهی است که دارای دوربین، قابلیت اتصال به اینترنت و نصب اپلیکیشن است. منظور از خدمات ورزشی در این تحقیق نیز دریافت هرگونه خدمت با محتوای ورزشی است. این خدمات شامل دریافت و ارسال اخبار و اطلاعات درباره رویدادها و بازی ها، تماشای آنلاین رویدادها، بازی و سرگرمی، کسب اطلاعات درباره محصولات ورزشی، موقعیت یابی اماکن ورزشی و فروشگاه ها و آگاهی از خدمات آنها، دریافت تبلیغات ورزشی، آموزش و یادگیری، هواداری و حمایت از تیم ها، ارتباط با سایر هواداران، خریدهای اینترنتی و ... با عضویت در شبکه های اجتماعی مجازی ورزشی، اپلیکیشن های ورزشی، اتصال به وب سایت های ورزشی و سایر امکانات گوشی هوشمند است.
فرضیه های پژوهش
- انگیزه های فردی(اطلاعاتی، اقتصادی، اجتماعی، هواداری، کنجکاوی، گذر زمان و سرگرمی) بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی تأثیر دارد.
- قصد پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی بر دریافت واقعی خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند تأثیر دارد.
- مدل تأثیر انگیزه فردی بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی قابل برازش است.
روش شناسی پژوهش
تحقیق حاضر از نظر روش و استراتژی، توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف و ماهیت، کاربردی است. برای شناسایی ابعاد انگیزه استفاده از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی از مبانی نظری و پیشینه تحقیق استفاده گردید سپس برای اطمینان از ابعاد شناسایی شده، با 15 نفر از صاحب نظران مدیریت ورزشی مصاحبه شد. در نهایت، انگیزه های شناسایی شده در هفت مؤلفه انگیزه اطلاعاتی، اجتماعی، هواداری، اقتصادی، سرگرمی، گذر زمان و کنجکاوی تقسیم شد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان کارشناسی پیوسته علوم ورزشی و ناپیوسته تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه های آزاد اسلامی خوزستان در سال تحصیلی 96-1395 تشکیل داده است که بر اساس آمار دریافت شده از مدیران گروه این واحدهای دانشگاهی تقریبا حدود 1100 نفر بودند. در روش شناسی معادلات ساختاری، تعیین حجم نمونه می تواند بین ۵ تا ۱۵ مشاهده به ازای هر متغیر اندازه گیری شده تعیین شود:
5Q < n < 15Q
که در آن Q تعداد متغیرهای مشاهده شده یا تعداد گویه های پرسشنامه و n حجم نمونه است (هومن، 1384). پرسشنامه تحقیق 27 گویه دارد. بنابراین حجم نمونه بین 135 و 405 قرار می گیرد. با توجه به ناهمگنی جامعه آماری که ناشی از تنوع فرهنگی قومیت های مختلف استان خوزستان و تفاوت در جایگاه اجتماعی و اقتصادی دانشجویان دانشگاه آزاد است، به منظور کاهش خطای معیارحداکثر حجم نمونه یعنی 405 نفر در نظر گرفته شد. از آنجا که احتمال عدم بازگشت و یا تکمیل ناقص پرسشنامه ها وجود داشت، 30 درصد به تعداد پرسشنامه های توزیع شده اضافه و به صورت تصادفی توزیع شد. در نهایت، عملیات آماری بر روی 523 پرسشنامه صحیح انجام گرفت. برای جمع آوری داده های مربوط به ویژگی های جمعیت شناختی، نحوه و میزان استفاده از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی از پرسشنامه محقق ساخته با 15 سوال و برای بررسی انگیزه استفاده از گوشی هوشمند نیز از دو پرسشنامه کانگ(2015) که شش انگیزه (اطلاعاتی، سرگرمی، اقتصادی، اجتماعی، هواداری، سرگرمی و گذر زمان)، قصد استفاده و استفاده واقعی و پرسشنامه کانگ، ها و هامبریک(2015) که انگیزه کنجکاوی را می سنجد، استفاده شد. این پرسشنامه در مجموع 27 سوال داشته و بر مبنای طیف پنج گزینه ایی لیکرت طراحی شد. برای تعیین روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. تمامی بارهای عاملی بالاتر از 5/0 به دست آمد و کلیه سوالات پرسشنامه تأیید شد که نشان دهنده مناسب بودن گویه ها در سنجش مولفه های تحقیق است. شاخص های مناسب بودن مدل تحلیل عاملی تأییدی در جدول 1 مشاهده می شود. پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ با کمک نرم افزار SPSS19 تأیید شد (جدول2). انجام معادلات ساختاری با نرم افزارSmart- PLS اجرا گردید.
متغیرهای پژوهش
انگیزه: هیجان یا نیاز روانشناختی است که باعث بروز یک فعالیت می شود (کشگر و همکاران، 1390: 205). انگیزه های مورد بررسی در این تحقیق عبارت اند از:
اطلاعاتی: انگیزه کسب اطلاعات و آگاهی درباره آنچه در صنعت ورزش اتفاق می افتد از طریق گوشی هوشمند.
اقتصادی: انگیزه کسب درآمد یا صرفه جویی در هزینه با استفاده از خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند.
اجتماعی: انگیزه برقراری ارتباط با سایر هواداران ورزش از طریق گوشی هوشمند.
هواداری: انگیزه معرفی خود به عنوان هوادار ورزش از طریق گوشی هوشمند به دلایل روانی و عاطفی.
کنجکاوی: انگیزه کسب تجربیات جدید با استفاده از گوشی هوشمند.
گذر زمان: انگیزه سپری کردن زمان از طریق دنبال کردن ورزش با استفاده از گوشی هوشمند.
سرگرمی: انگیزه لذت از ورزش و استفاده از گوشی هوشمند در پیگیری مسائل ورزشی(کانگ، 2015).
قصد استفاده: اندازه گیری احتمال استفاده شخص از یک سیستم اطلاعاتی خاص است(سورندرن، 2012).
استفاده واقعی: استفاده از خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند.
جدول1: بررسی شاخص‌های مناسب بودن مدل تحلیل عاملی تاییدی پرسشنامه انگیزه
|
نام شاخص |
مقدار استاندارد شاخص |
مقدار شاخص در مدل مورد نظر |
نتیجه‌گیری |
||
|
کمتر از 5 |
808/2 |
برازش مدل مناسب |
|||
|
IFI |
بیشتر و یا نزدیک 9/0 |
932/0 |
برازش مدل مناسب |
||
|
NFI |
بیشتر و یا نزدیک 9/0 |
898/0 |
برازش مدل مناسب |
||
|
CFI |
بیشتر و یا نزدیک 9/0 |
931/0 |
برازش مدل مناسب |
||
|
GFI |
بیشتر و یا نزدیک 9/0 |
916/0 |
برازش مدل مناسب |
||
|
AGFI |
بیشتر و یا نزدیک 9/0 |
887/0 |
برازش مدل مناسب |
||
|
RMSEA |
کمتر از 1/0 |
059/0 |
برازش مدل مناسب |
||
نتایج آزمون آماره کای دو و معیارهای برازش مدل نشان دهنده برازش مطلوب مدل تحلیل عاملی بود(جدول 1).
جدول 2: ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه انگیزه
|
ابعاد پرسشنامه |
ضریب آلفای کرونباخ |
تعداد سوالات |
|
اطلاعاتی |
752/0 |
3 |
|
اجتماعی |
752/0 |
4 |
|
سرگرمی |
838/0 |
3 |
|
گذران زمان |
767/0 |
3 |
|
هواداری |
869/0 |
3 |
|
اقتصادی |
777/0 |
3 |
|
کنجکاوی |
791/0 |
3 |
|
کل ابعاد انگیزه |
908/0 |
22 |
|
قصد استفاده |
865/0 |
3 |
|
استفاده واقعی |
0.882 |
2 |
یافته های پژوهش
بر اساس نتایج آمار توصیفی 6/51 درصد پاسخ دهندگان مرد و 4/48 درصد زن بودند. از نظر وضعیت تأهل 5/60 درصد مجرد بودند. بیشترین تعداد دانشجویان در رده سنی 20-29 سال قرار داشتند (66 درصد). میزان درآمد 62 درصد پاسخ دهندگان زیر دو میلیون تومان در ماه بود. میانگین، انحراف استاندارد، کمترین و بیشترین مقدار متغیرهای پژوهش در جدول 3 آمده است:
جدول3: میانگین متغیرهای اصلی پژوهش
|
متغیرهای پژوهش |
میانگین |
انحراف معیار |
کمترین مقدار |
بیشترین مقدار |
|
انگیزه |
28/4 |
352/0 |
80/2 |
00/5 |
|
اطلاعاتی |
58/4 |
439/0 |
00/2 |
00/5 |
|
اجتماعی |
32/4 |
443/0 |
00/2 |
00/5 |
|
سرگرمی |
24/4 |
514/0 |
00/2 |
00/5 |
|
گذران زمان |
17/4 |
501/0 |
33/1 |
00/5 |
|
هواداری |
10/4 |
628/0 |
33/1 |
00/5 |
|
اقتصادی |
25/4 |
490/0 |
00/1 |
00/5 |
|
کنجکاوی |
28/4 |
507/0 |
33/1 |
00/5 |
|
استفاده واقعی |
57/4 |
205/1 |
50/1 |
00/6 |
|
قصد استفاده |
06/4 |
639/0 |
00/1 |
00/5 |
انگیزه اطلاعاتی بیشترین (58/4) و انگیزه هواداری کمترین (1/4) میانگین را نشان داد. انگیزه اجتماعی، کنجکاوی، اقتصادی، سرگرمی، گذران زمان و هواداری به ترتیب در درجات بعد قرار دارند.
جدول4: آزمون کلموگروف- اسمیرنوف جهت بررسی چگونگی توزیع داده های پژوهش
|
متغیرهای پژوهش |
آماره |
سطح معنی داری |
توزیع نرمال |
|
انگیزه |
067/0 |
054/0 |
دارد |
|
استفاده واقعی |
179/0 |
164/0 |
دارد |
|
قصد استفاده |
267/0 |
084/0 |
دارد |
جهت بررسی چگونگی توزیع داده ها آزمون کلموگروف- اسمیرونوف انجام شد. نتایج نشان داد سطح معناداری در متغیرهای انگیزه، قصد استفاده و استفاده واقعی بالاتر از 05/0 و داده ها نرمال است.
جدول5: مدت زمان استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش در طول روز
|
زمان |
فراوانی |
فراوانی نسبی |
فراوانی تراکمی |
|
0 تا 20 دقیقه |
25 |
8/4 |
8/4 |
|
21 تا 40 دقیقه |
72 |
8/13 |
5/18 |
|
41 تا 60 دقیقه |
75 |
3/14 |
9/32 |
|
1-2 ساعت |
121 |
1/23 |
0/56 |
|
2-4 ساعت |
126 |
1/24 |
1/80 |
|
بیش از 4 ساعت |
104 |
9/19 |
0/100 |
|
جمع |
523 |
0/100 |
|
همان طور که مشاهده می شود 1/24 درصد از دانشجویان بین 2 تا 4 ساعت (بیشترین فراوانی) و 8/4 درصد از آن ها زیر 20 دقیقه (کمترین فراوانی) در روز ازگوشی هوشمند خود در زمینه ورزش استفاده می کنند.
جدول6: تعداد دفعات استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش در طول روز
|
تعداد دفعات استفاده |
فراوانی |
فراوانی نسبی |
فراوانی تراکمی |
|
هرگز |
1 |
2/0 |
2/0 |
|
1بار |
52 |
9/9 |
1/10 |
|
3-2 بار |
107 |
5/20 |
6/30 |
|
5-4 بار |
115 |
0/22 |
6/52 |
|
بیشتر از 5 بار |
248 |
4/47 |
0/100 |
|
جمع |
523 |
0/100 |
|
4/47 درصد دانشجویان اعلام کردند بیشتر از 5 بار در روز از گوشی هوشمند برای دریافت خدمات ورزشی استفاده می کنند، در حالی که 2/0 درصد آن ها هرگز از گوشی هوشمند برای دریافت خدمات ورزشی استفاده نمی کنند.(جدول 6)
جدول7: توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب استفاده ورزشی ازگوشی هوشمند
|
استفاده ورزشی ازگوشی هوشمند |
فراوانی |
درصد فراوانی صحیح |
|
شبکه های اجتماعی |
355 |
0/68 |
|
وب سایت ورزشی |
105 |
1/20 |
|
اپلیکیشن ورزشی |
36 |
9/6 |
|
ایمیل |
5 |
0/1 |
|
پیامک |
13 |
5/2 |
|
گروه هواداری ورزش |
8 |
5/1 |
|
بدون پاسخ |
1 |
- |
|
مجموع |
523 |
100 |
یافته های جدول7 نشان می دهد حضور در شبکه های اجتماعی، بازدید از وب سایت ها، استفاده از اپلیکیشن ها، پیامک، وبلاگ هواداری و ایمیل به ترتیب بیشترین کاربرد را در بین دانشجویان داشتند.
جدول8: توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب استفاده از شبکه های اجتماعی ورزشی
|
شبکه های اجتماعی ورزشی |
فراوانی |
درصد فراوانی صحیح |
|
تلگرام |
343 |
0/66 |
|
اینستاگرام |
158 |
4/30 |
|
یوتیوب |
9 |
6/1 |
|
واتساپ |
10 |
0/2 |
|
بدون پاسخ |
3 |
- |
|
مجموع |
523 |
100 |
66 درصد پاسخ دهندگان با گوشی هوشمند خود به تلگرام، 4/30 درصد اینستاگرام، 2 درصد واتساپ و 6/1 درصد یوتیوب متصل می شوند و خدمات ورزشی دریافت می کنند(جدول 8).
جدول 9: توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب وب سایت های ورزشی
|
وب سایت های ورزشی |
فراوانی |
درصد فراوانی صحیح |
|
اخبار ورزشی |
216 |
5/41 |
|
فدراسیون |
180 |
5/34 |
|
وزارت ورزش |
21 |
0/4 |
|
آموزش |
104 |
0/20 |
|
بدون پاسخ |
2 |
- |
|
مجموع |
523 |
100 |
5/41 درصد شرکت‌کنندگان با گوشی هوشمند به وب سایت های خبری، 5/34 درصد به وب سایت فدراسیون های ورزشی، 20 درصد به وب سایت های آموزشی ورزش و 4 درصد نیز به وب سایت وزارت ورزش متصل می شوند (جدول9).
جدول10: توزیع فراوانی گروه نمونه برحسب استفاده از اپلیکیشن های ورزشی
|
اپلیکیشن های ورزشی |
فراوانی |
درصد فراوانی صحیح |
|
اخبار |
47 |
8/22 |
|
تناسب اندام |
93 |
1/45 |
|
بازی و سرگرمی |
29 |
1/14 |
|
آموزشی |
37 |
0/18 |
|
بدون پاسخ |
317 |
- |
|
مجموع |
523 |
100 |
همان طور که در جدول 10 مشاهده می شود بیشترین استفاده دانشجویان از اپلیکیشن های ورزشی مربوط به اپلیکیشن های تناسب اندام و تمرینات ورزشی است(1/45 درصد). اپلیکیشن های خبری(8/22درصد)، اپلیکیشن های آموزشی(18درصد)، بازی و سرگرمی(1/14درصد) در اولویت های بعدی قرار داشتند. 317 نفر از دانشجویان به این سوال پاسخ ندادند.
جدول 11: ماتریس همبستگی پیرسون بین متغیرهای اصلی پژوهش
|
متغیر |
ضریب |
قصد استفاده |
استفاده واقعی |
|
انگیزه فردی |
ضریب همبستگی |
524/0** |
437/0** |
|
ضریب تعیین |
275/0 |
191/0 |
|
|
سطح معناداری |
000/0 |
000/0 |
*p<0.05 **p<0.01
همان طور که در جدول 11 نیز مشاهده می گردد بین انگیزه های فردی و قصد استفاده (524/0=r) و بین انگیزه فردی و استفاده واقعی رابطه معنادار و مستقیم (437/0=r) وجود دارد.
مدل معادلات ساختاری جهت بررسی تأثیر انگیزه بر قصد استفاده از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی توسط نرم‌افزارSmart_PLS مدل سازی گردید. که نتایج آن در نمودار 1 و 2 نشان داده شده است.
|
صرفه اقتصادی |
نمودار:1 قصد استفاده متأثر از انگیزه برای دسترسی به خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند با استفاده از ضریب اثر
نمودار2: معناداری تأثیر انگیزه بر قصد استفاده از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی (با مقادیر تی- ولیو)
جدول 12: برآورد ضرایب رگرسیون تأثیر انگیزه بر قصد استفاده
|
تأثیر انگیزه بر قصد استفاده |
ضریب اثر |
R2 |
T-Value (نسبت بحرانی) |
سطح معناداری |
||
|
انگیزه |
قصد استفاده |
392/0 |
153/0 |
603/5 |
000/0 |
|
|
قصد استفاده |
استفاده واقعی |
190/0 |
036/0 |
976/1 |
049/0 |
|
ضرایب اثر برآورد شده در جدول 12 نشان‌دهنده مؤثر بودن یا نبودن هر مؤلفه است. با توجه به این که مقدار تی- ولیو تأثیر انگیزه بر قصد استفاده و تأثیر قصد استفاده بر استفاده واقعی بیشتر از 96/1 است، بنابراین ضریب اثر 392/0 و 190/0 در سطح اطمینان 95% معنادار می باشد و تأثیر انگیزه بر قصد استفاده و قصد استفاده بر استفاده واقعی از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی تأیید می گردد. با توجه به این که این ضریب مثبت به دست آمده است، بنابراین افزایش انگیزه باعث افزایش قصد استفاده و افزایش قصد استفاده باعث افزایش استفاده واقعی می‌شود.
جدول 13: بررسی شاخص ها جهت مناسب بودن مدل تحقیق
|
نام شاخص |
نام متغیر |
مقدار استاندارد شاخص |
مقدار شاخص در مدل مورد نظر |
نتیجه‌گیری |
|
AVE(شاخص همگرایی روایی) |
انگیزه |
بیشتر یا برابر 5/0 |
494/0 |
برازش مدل مناسب |
|
قصد استفاده |
بیشتر یا برابر 5/0 |
600/0 |
برازش مدل مناسب |
|
|
استفاده واقعی |
بیشتر یا برابر 5/0 |
871/0 |
برازش مدل مناسب |
|
|
CR (شاخص قابلیت اطمینان مرکب) |
انگیزه |
بیشتر از 7/0 |
863/0 |
برازش مدل مناسب |
|
قصد استفاده |
بیشتر از 7/0 |
818/0 |
برازش مدل مناسب |
|
|
استفاده واقعی |
بیشتر از 7/0 |
931/0 |
برازش مدل مناسب |
|
|
شاخص آلفای کرونباخ |
انگیزه |
بیشتر از 7/0 |
832/0 |
برازش مدل مناسب |
|
|
قصد استفاده |
بیشتر از 7/0 |
766/0 |
برازش مدل مناسب |
|
|
استفاده واقعی |
بیشتر از 7/0 |
856/0 |
برازش مدل مناسب |
جدول 13، نتایج بررسی پایایی سازه(متغیرهای مفهومی) را بر اساس محاسبه آماره‌های میانگین واریانس استخراجی (A.V.E)، قابلیت اطمینان مرکب (C.R) و آلفای کرونباخ جهت مناسب بودن برازش مدل نشان می دهد. کلیه شاخص‌های ارزیابی تناسب برازش مدل همراه با مقادیر آنها در این جدول ارائه گردیده و همان طور که مشاهده می گردد نشان‌دهنده برازش مناسب مدل است.
جدول 14: مجذور ضریب همبستگی چندگانه (ضریب تعیین) در مدل
|
متغیر وابسته |
ضریب تعیین (R2) |
|
قصد استفاده |
153/0
|
|
استفاده واقعی |
036/0 |
مجذور ضریب همبستگی چندگانه (ضریب تعیین) برای متغیر وابسته قصد استفاده 153/0 به دست آمد که نشان از برازش خوب مدل با داده‌ها دارد. واریانس انگیزه 3/15 درصد با واریانس قصد استفاده اشتراک دارد و مجذور ضریب همبستگی برای متغیر وابسته استفاده واقعی 036/0 به دست آمد. بنابراین واریانس قصد استفاده 6/3 درصد با واریانس استفاده واقعی اشتراک دارد.
بحث و نتیجه گیری
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر انگیزه های فردی بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی و همچنین بررسی میزان و نحوه استفاده دانشجویان علوم ورزشی از گوشی هوشمند انجام پذیرفت. یافته های تحقیق نشان داد ضریب مسیر تأثیر انگیزه های فردی (شامل انگیزه اطلاعاتی، هواداری، اجتماعی، اقتصادی، سرگرمی، کنجکاوی و گذر زمان) بر قصد استفاده از گوشی هوشمند (392/0) و مقدار آماره تی در سطح معناداری 95 درصد برابر 60/5 است که نشان دهنده اثر مثبت بین متغیرهاست. به عبارت دیگر، می توان گفت انگیزه فردی به میزان 392/0 تغییرات قصد استفاده از گوشی هوشمند را تبیین می کند. نتایج تحقیق حاضر با نتایج ایتو و همکاران(2015)، کانگ(2015)، کانگ و همکاران(2015) و سئو و گرین[25](2008) همسوست. نتایج تحقیق کانگ(2015) نشان داد انگیزه های باطنی (شامل انگیزه اطلاعاتی، سرگرمی، اقتصادی و هواداری)، انگیزه اجتماعی و انگیزه گریز و گذر زمان، بر قصد استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش تأثیرگذار است و انگیزه های درونی، پیش بینی کننده قوی تری برای قصد استفاده از گوشی هوشمند در زمینه ورزش هستند.
بر اساس نتایج تحقیق، ضریب اثر انگیزه های بررسی شده به ترتیب عبارت اند از: انگیزه کنجکاوی(83/0)، سرگرمی(81/0)، اقتصادی(78/0)، گذر زمان(72/0)، اجتماعی(66/0)، هواداری(56/0) و اطلاعاتی(44/0). همان طور که مشاهده می شود انگیزه کنجکاوی، بالاترین ضریب اثر را در مدل نشان داد. البته این موضوع می تواند با طبیعت و ذات انسانی مرتبط باشد، زیرا انسان ذاتاً موجودی کنجکاو است و تمایل دارد در محیط پیرامون خود و درباره آنچه نمی داند کنکاش کند. انگیزه های سرگرمی و اقتصادی نیز ضرایب اثر بالایی را نسبت به سایر انگیزه ها از خود نشان دادند. سرگرمی که یکی از انگیزه های روانشناختی مصرف کننده ورزش محسوب می گردد، به هیجان و لذت ناشی از ورزش مرتبط است. انگیزه اقتصادی نیز به این جنبه از رفتار مصرف کننده اشاره می کند که افراد محصولات و خدماتی را به کار می گیرند که نیازهای ارزشی و کیفی آنها را برطرف نماید (اسمیت، 2015). بنابراین می توان گفت هرچه خدمات ورزشی قابل دریافت از طریق گوشی های هوشمند، حس کنجکاوی افراد را بیشتر تحریک کند و در عین حال لذت بخش تر، جذاب تر و مقرون به صرفه تر طراحی شود احتمالا انگیزه افراد برای استفاده از گوشی هوشمند و خدمات آن در پیگیری امور ورزشی بیشتر می شود. نتایج تحقیق حاضر با نتایج دی لودلو و دورپ[26](2016) و بخشی از نتایج تحقیق کانگ (2015) و ها و همکاران[27] (2013)همسوست. کانگ (2015) نشان داد انگیزه های اقتصادی و سرگرمی که جزو انگیزه های درونی طبقه بندی شده اند، پیش ببینی کننده قویتری برای استفاده از خدمات گوشی هوشمند در زمینه ورزش هستند، اما این نتایج در بخش انگیزه دستیابی به اطلاعات مغایرت دارد. در تحقیق کانگ (2015) انگیزه اطلاعاتی که جزو انگیزه های درونی است، پیش بینی کننده قوی برای استفاده از گوشی هوشمند بود، اما در تحقیق حاضر این انگیزه پایین ترین ضریب اثر(44/0) را نشان داد- در حالی که با توجه به قابلیت اتصال به اینترنت و دریافت سریع و آسان حجم انبوهی از اطلاعات از طریق گوشی هوشمند انتظار می رفت این فناوری به عنوان ابزاری اطلاعاتی مورد توجه دانشجویان قرار گیرد. این مسئله احتمالا به این دلیل است که دانشجویان تربیت بدنی از فناوری های دیگری چون: لپ تاب، رایانه شخصی و ... با صفحه نمایش بزرگتر برای دستیابی به آخرین دستاوردها و اطلاعات استفاده می کنند و گوشی هوشمند را صرفا به عنوان ابزاری برای رفع نیاز فوری در دسترسی به اخبار و اطلاعات تلقی می نمایند. نتایج تحقیق حاضر با یافته های تحقیق کانگ و همکاران(2015) که به بررسی انگیزه های استفاده از اپلیکیشن های ورزشی پرداختند، نیز مغایرت داشت. این محققان نشان دادند انگیزه هواداری و راحتی، مهمترین انگیزه استفاده از اپلیکیشن های ورزشی بودند، در حالی که انگیزه سرگرمی پایین ترین میانگین را در بین انگیزه ها نشان داد. این مغایرت احتمالا می تواند به تفاوت فرهنگی در جوامع آماری مورد بررسی و همچنین تمرکز تحقیق کانگ و همکاران(2015) بر اپلیکیشن های ورزشی مرتبط باشد.
همچنین، بر اساس نتایج تحقیق که انگیزه گذر زمان و انگیزه اجتماعی به ترتیب ضریب اثر 72/0 و 66/0 را نشان دادند و با توجه به مقدار تی ولیو این عوامل که بالاتر از 96/1 بود، می توان گفت این دو انگیزه نیز تأثیر مهمی در قصد استفاده از گوشی هوشمند برای دریافت خدمات ورزشی دارند. بر همین اساس، به نظر می رسد هر چه دسترسی کاربران به خدمات در هر زمان و مکان حتی در طول مسیر به منظور سپری کردن زمان، آسان تر و امکان تبادل نظرات و عقاید و ارتباط با سایر کاربران و مصرف کنندگان با استفاده از خدمات گوشی های هوشمند بیشتر باشد، امکان استفاده از گوشی هوشمند برای دنبال کردن ورزش نیز بیشتر می شود. ایجاد کانال ها، گروه ها و صفحات ورزشی در شبکه های اجتماعی مجازی چون تلگرام، فیسبوک، اینستاگرام، لیندین و ... ، ایجاد تالارهای گفتگو در وب سایت های ورزشی و امکان رقابت با سایر کاربران ورزشی در اپلیکیشن ها می تواند ظرفیت بالایی در رفع نیاز اجتماعی افراد داشته باشد. نتایج تحقیق فارکوهار و میدز[28](2007) با یافته های تحقیق حاضر تا حدودی مغایرت دارد. این محققان در بررسی انگیزه سه دسته از کاربران ورزش فانتزی (بازیکنان گاه به گاه، بازیکنان ماهر و بازیکنان منزوی) دریافتند انگیزه های تحریک و نظارت، مهمترین انگیزه کاربران ورزش های فانتزی است، در حالی که فرار، سرگرمی و انگیزه های تعامل اجتماعی اهمیت کمی داشت. این محققان با توجه به مغایرت نتایج تحقیق خود با تحقیقات پیشین به ویژه در زمینه اهمیت انگیزه اجتماعی دریافتند همه جوامع آنلاین برای ایجاد یا حفظ روابط اجتماعی نیست.
بخش دیگری از نتایج تحقیق نشان داد ضریب مسیر قصد استفاده بر استفاده واقعی از گوشی هوشمند 190/0 و مقدار تی ولیو به دست آمده بالاتر از 96/1 است. بنابراین تأثیر مثبت و معنادار قصد استفاده بر استفاده واقعی از خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند تأیید می گردد. این فرضیه با توجه به مبانی نظری تحقیق حمایت می شود. بر اساس مدل پذیرش فناوری، رفتار برنامه ریزی شده و رفتار منطقی و نیات و مقاصد رفتاری بر رفتار واقعی افراد تأثیر گذار است (کانگ، 2015). نتایج تحقیق ها و همکاران(2015) و هور و همکاران(2012) نیز این موضوع را تأیید می کند.
شاخص های برازش مدل نشان داد مدل تأثیر انگیزه های فردی بر پذیرش گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی دارای برازش مطلوبی است؛ به این معنا که با افزایش انگیزه های فردی(سرگرمی، هواداری، اطلاعاتی، کنجکاوی، اقتصادی، اجتماعی و گذر زمان) قصد استفاده و استفاده واقعی از گوشی هوشمند برای استفاده از خدمات ورزشی نیز افزایش می یابد. در بررسی پیشینه و سوابق تحقیقات مرتبط، پژوهشی که به مدل سازی تأثیر انگیزه بر پذیرش گوشی هوشمند پرداخته باشد و بتوان نتایج آن را با نتایج تحقیق حاضر مقایسه کرد، مشاهده نشد؛ اما در مجموع مبانی نظری و تحقیقات پیشین، انگیزه را یکی از عوامل درونی مهم در رفتار و فرایند تصمیم گیری مصرف کننده مطرح می کنند(اسمیت، 2015 و کشگر و همکاران، 1390: 204).
یافته های تحقیق در زمینه میزان و نحوه کاربری گوشی هوشمند توسط دانشجویان علوم ورزشی نشان داد 1/24 درصد از دانشجویان بین 2 تا 4 ساعت در روز و 4/47 درصد از آنها بیشتر از 5 بار در روز برای دریافت خدمات ورزشی از گوشی هوشمند خود استفاده می کنند. بیشترین استفاده دانشجویان از گوشی های هوشمند در زمینه ورزش مربوط به استفاده از شبکه های اجتماعی (68 درصد) بود. بازدید از وب سایت های ورزشی (1/20 درصد)، اپلیکیشن های ورزشی (9/6 درصد)، پیامک (5/2 درصد)، وبلاگ های هواداری ورزشی(5/1 درصد) و ایمیل (1 درصد) با اختلاف زیاد در درجه های بعدی قرار داشتند. نتایج این تحقیق تا حدودی با نتایج تحقیق اسکندریان و برغمدی (1394) همسو و با نتایج تحقیق کانگ (2015) در ترتیب کانال های ارتباطی انتخابی مغایر بود. بر اساس نتایج تحقیق کانگ (2015) بیشترین استفاده افراد از گوشی های هوشمند در زمینه ورزش مربوط به بازدید از سایت های رسمی و پس از آن استفاده از اپلیکیشن های ورزشی، شبکه های اجتماعی، پیام های متنی و ایمیل بود. به نظر می رسد این مغایرت به دلیل اختلافات فرهنگی در دو جامعه ای باشد که تحقیق در آن انجام گرفته است، زیرا فرهنگ یکی از عوامل مهم تأثیر گذار بر رفتار فرد است که بر رفتار مصرف کننده نیز تأثیر می گذارد (کشگر و همکاران، 1390). شاید یکی از مهم ترین دلایل گرایش دانشجویان به شبکه های اجتماعی ورزشی را بتوان با دشواری ارتباط با ورزشکاران، باشگاه های مطرح و محبوب و سایر هواداران ورزش در دنیای واقعی و توانایی این شبکه ها برای رفع نیازهای اجتماعی، تعلق گروهی و نیازهای اطلاعاتی مرتبط دانست. ویژگی های شبکه های اجتماعی موبایل محور که مورد توجه قرار گرفته اند، عبارت اند از: بسیج کنندگی و سازماندهی، دوست یابی و توسعه روابط صمیمانه، چند رسانه ایی بودن، شفاف شدن بیش از گذشته، جایگزینی اقتصادی برای تماس تلفنی و پیامک، همه جایی بودن، سرعت بالا، شخصی تر شدن وسیله پردازنده و افزایش امنیت (حسین نظر، 1394).
نتایج تحقیق در زمینه شناسایی مهم ترین شبکه اجتماعی مورد استفاده دانشجویان علوم ورزشی نشان داد تلگرام، پرکاربردترین شبکه اجتماعی پیام رسان در بین دانشجویان بود و پس از آن اینستاگرام، در اولویت بعدی قرار داشت. عواملی چون: قابلیت های شبکه، سرعت اینترنت، سیاست های دولتی در زمینه فیلترینگ و... بر محبوبیت شبکه های اجتماعی در کشورهای مختلف تأثیر می گذارد. در ایران نیز فیلتر بودن شبکه های توییتر، فیسبوک، یوتیوب و ... از یک طرف و منطبق بودن ویژگی های تلگرام با سرعت اینترنت ایران و قابلیت های این شبکه در تشکیل گروه، سوپر گروه، کانال، ربات و ... از طرف دیگر منجر به محبوبیت این شبکه اجتماعی پیام رسان شده است. بر اساس آمار، وب سایت تی کانال[29] در بین کانال های ورزشی تلگرام، کانال باشگاه پرسپولیس (k1455.5 عضو)، کانال ورزش3 (k971.2 عضو) و کانال 90 (k877 عضو) به ترتیب رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند. بر اساس آمار این وب سایت، کانال باشگاه پرسپولیس به طور میانگین 48 پست در روز ارسال می کند که میانگین مشاهده هر پست در دقیقه 320 بازدید است. این آمار و ارقام، تأیید کننده گرایش هواداران و باشگاه ها به استفاده از شبکه پیام رسان تلگرام برای ارتباط متقابل با یکدیگر است (تی کانال، 1396).
در زمینه وبسایت های ورزشی نیز نتایج نشان داد بیشترین بازدید دانشجویان تربیت بدنی مربوط به سایت های خبری ورزش(5/41 درصد) است. بازدید از وب سایت فدراسیون های ورزشی(5/34 درصد) و آموزشی(20 درصد) در رتبه های بعدی قرار داشتند. کمترین بازدید گزارش شده توسط دانشجویان تربیت بدنی نیز مربوط به سایت وزارت ورزش(4 درصد) بود. آمار ارائه شده در سایت الکسا[30] نیز این موضوع را تأیید می کند که سایت های خبری، تکرار بیشتری در بین 100 سایت برتر ایران داشته اند. براساس گزارش این سایت تا پایان مهرماه 1396، ورزش3 رتبه چهارم وtv.ir 90 رتبه 47 را در بین 100 سایت برتر ایران داشتند. هیچکدام از سازمان های ورزشی حتی فدراسیون و باشگاه های مطرح فوتبال به عنوان متولی مهم ترین و پرطرفدارترین رشته ورزشی در ایران در بین 100 سایت برتر ایران قرار نداشتند (الکسا، 1396). این در حالی است که با افزایش استفاده از اینترنت و گرایش به بازدید از وب سایت ها، سازمان های مختلف تلاش می کنند تا با صرف هزینه زیاد با هدف برقراری ارتباط با ذینفعان و ارائه اطلاعات به روز درباره خدمات و محصولات و عملکرد حوزه های مختلف سازمانی نسبت به ایجاد وب سایت و تشویق افراد برای بازدید از آن اقدام نمایند و از طریق ارائه خدمات آنلاین فرصتی برای فروش محصولات و خدمات و کسب در آمد پیدا کنند(میزانی و همکاران، 1391). علیرغم اهمیت و ارزش وب سایت ها، تحقیقات نشان می دهد سازمان ها و باشگاه های ورزشی ایران به خوبی از این ظرفیت استفاده نکرده اند(خانمرادی و همکاران،1394و پروین و همکاران، 1394) و همین امر می تواند دلیلی برای کاهش تعداد بازدیدکنندگان وب سایت های سازمان های ورزشی باشد.
در زمینه اپلیکیشن های ورزشی نیز نتایج نشان داد تنها 9/6 درصد پاسخ دهندگان از اپلیکیشن های ورزشی استفاده می نمایند. در پاسخ به این سوال که از کدام اپلیکیشن های ورزشی استفاده می نمایید؟ 6/45 درصد از دانشجویان گزارش کردند که از اپلیکیشن های مربوط به تناسب اندام و تمرینات ورزشی، 8/22 درصد اپلیکیشن های خبری، 18 درصد اپلیکیشن های آموزشی ورزشی و 1/14 درصد نیز از بازی ها و سرگرمی های ورزشی استفاده می کنند. البته باید گفت که این آمار تنها از 206 نفر از پاسخ دهندگان به دست آمد و 317 نفر از آنها به این سوال پاسخ ندادند- این امر احتمالا به دلیل عدم استفاده آنها از اپلیکیشن های ورزشی است. شناسایی دلایل عدم استفاده از اپلیکیشن های ورزشی نیاز به بررسی های دقیق دارد، اما از دلایل احتمالی آن می توان به عدم آگاهی و آشنایی با نرم افزارها و اپلیکیشن های ورزشی مبتنی بر موبایل و یا غیر ضروری دانستن استفاده از اپلیکیشن های ورزشی اشاره نمود.
به طور کلی، نتایج تحقیق حاکی از گرایش دانشجویان علوم ورزشی به استفاده از گوشی هوشمند برای دسترسی به خدمات ورزشی است و انگیزه های فردی آنها نه تنها در مصرف و خرید محصولات و خدمات ورزشی با روش های سنتی، بلکه در پذیرش و استفاده از فناوری نوین گوشی های هوشمند تأثیرگذار است. بنابراین لازم است تا ارائه دهندگان محصولات و خدمات ورزشی با شناسایی راهکارهای جدید، تغییراتی در خدمات و نحوه ارائه آن به مشتریان خود ایجاد کنند تا با رفع نیازهای آنها و در نتیجه تقویت عوامل انگیزشی، رضایت و وفاداری مشتریان را تضمین نمایند.
پیشنهادها
بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد می گردد:
- مدیران سازمان های ورزشی و ارائه دهندگان خدمات و طراحان نرم افزارهای ورزشی با ایجاد کارکردهای جدید و به کارگیری راهکارهایی چون: گوش به زنگ نگه داشتن کاربران برای دریافت خبرهای جدید، تحریک حس کنجکاوی با تبلیغ صحیح و پاسخ درست به این کنجکاوی، شانس خود را در تحویل خدمات ورزشی از طریق گوشی هوشمند افزایش دهند.
- خدمات ارائه شده به گونه ای طراحی شوند تا ضمن ارائه آخرین اطلاعات ورزشی، نیازهای اجتماعی، مشتریان را برطرف کنند و در عین حال لذت بخش، جذاب و مقرون به صرفه باشند.
- سازمان های ورزشی و کانون های هواداری با ایجاد تالارهای گفتگو و ایجاد امکان ارتباط با اعضای تیم و سازمان و بالا بردن احساس تعلق گروهی در بین هواداران، انگیزه برای حمایت و هواداری از تیم های ورزشی را تقویت نمایند. ایجاد کانال های هواداری در شبکه های اجتماعی مجازی، بروز رسانی وب سایت ها و طراحی اپلیکیشن های هواداری می تواند در این زمینه مؤثر باشد.
- از ظرفیت شبکه های مجازی در جهت فرهنگ سازی، آموزش، کسب و کار و کار آفرینی که کمتر مورد توجه دانشجویان قرار دارد، نیز استفاده شود.
- نتایج تحقیق حاضر محدود به جامعه آماری منتخب است و نماینده کل جامعه ایران نیست. بنابراین پیشنهاد می گردد تحقیقات آتی در سایر مناطق جغرافیایی با ویژگی های فرهنگی و اجتماعی متفاوت و همچنین در بین سایر مصرف کنندگان و فعالان حوزه ورزش از جمله: ورزشکاران حرفه ای، خبرنگاران، مدیران و ... انجام شود و نتایج با هم مقایسه گردد. همچنین پیشنهاد می شود از روش تحقیق کیفی در جمع آوری داده ها استفاده گردد تا درک بهتری از نیازها و انگیزه های مصرف کنندگان ورزشی به دست آید.
منابع
- اسکندریان، غلامرضا و برغمدی، هادی. (1394). «بررسی میزان و نحوه استفاده دانشجویان از تلفن همراه هوشمند». کتاب مجموعه مقالات همایش تلفن همراه هوشمند و سبک زندگی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
- اسمیت، آرون سی تی. (2015). مقدمه ای بر بازاریابی ورزشی. فرشاد تجاری؛ مظفر یکتایار؛ رسول نوذری؛ مژگان خدامرادپور؛ مهدی خطیب زاده و نیما ماجدی. سنندج: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج
- ایران آنلاین. (1396). «آیا تلویزیون به زوال می رود». شناسه خبر: 230541، تاریخ انتشار: 1/4/1396، قابل دستیابی در سایت: www.ion.ir/News/230541
- بخشی پور، معصومه. (1397). «وضعیت شاخص های ارتباطی کشور؛استفاده ۵۳ میلیون نفر از اینترنت موبایل/ پهنای باند ۱۵۰۰ گیگابیت شد». خبرگزاری مهر: کد خبر: 4306467. www.mehrnews.com/news/4306467
- حسین نظر، فائزه. (۱۳۹۴). «کارکردهای شبکه های اجتماعی تلفن همراه در جامعه ایران». اولین کنفرانس بین المللی وب پژوهی. تهران، دانشگاه علم و فرهنگ.
- خانمرادی، سعید؛ عیدی، حسین و قبادی یگانه، اکرم. (1394). «بررسیومقایسهخدماتآنلاینوبازاریابیتحت وبدرباشگاه هایفوتبالایران، آلمانوانگلستان». مدیریت ارتباطات در رسانه های ورزشی. سال سوم، شماره پیاپی 9، پاییز 94(51-41)
- عابدینی، یاسمین و زمانی، بی بی عشرت. (1391). «بررسیانگیزه،میزانونوعاستفادهازتلفنهمراهدردانشجویان». روانشناسی معاصر، (2)7، 1391، صفحه 86-73
- عطنا. (1396). «67درصد از جمعیت دنیا؛ کاربر فعال موبایل». پایگاه خبری دانشگاه علامه طباطبایی(عطنا)، کد خبر: 91352، 30/3/1396.
- کشگر، سارا؛ قاسمی، حمید و تجاری، فرشاد. (1390). «مدیریت بازاریابی ورزشی». علم و حرکت. ص290-291.
- کفاشان، مجتبی. (1389). «کاربرد نظریه های پذیرش فناوری در ارزیابی فناوری اطلاعاتی کتابخانه ها: رویکردی متن پژوهانه». مجله کتابداری و اطلاع رسانی. دوره 13، شماره 4، صص 193-218.
- میزانی، مهران؛ رحیمی زاده، میثم و سجادی، سید نصراله. (1393). «تعامل با هوادارن از طریق اینترنت به عنوان ابزاری برای بازاریابی: بررسی و مقایسه باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال ایران، آسیا و اروپا». مجله مطالعات مدیریت ورزشی. مقاله 5، دوره 6، شماره 23، بهار 1393، صفحه 102-79.
- نازدار، پروین؛ فراهانی، ابوالفضل؛ پروین، ناهید و ابراهیم حصاری، سامان. (1394). «ارزیابی کیفیت وب سایت وزارت ورزش و جوانان با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی». مدیریت ارتباطات در رسانه های ورزشی، سال سوم، شماره پیاپی 10، 82-75.
- ناصحی فر، وحید. (1385). «رفتار مصرف کنندگان خدمات مالی». فصلنامه مطالعات مدیریت. شماره 50، تابستان 1385 ، ص82.
- هومن، حیدر علی. (1384). مدلیابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت
- Dlodlo, Nobukhosi & Dhurup, M. (2016). “An Exploratory Study Of Tiwtter Sports Consumption Motives And Relationship With Future Intentions: A Perspective From Athletes’ Followers”. International Journal of Social Sciences and Humanity Studies, Vol 8, No 1, 2016 ISSN: 1309-8063 (Online)
- Farquhar, Lee K & Meeds, Robert. (2007). “Types of Fantasy Sports Users and Their Motivations”. Journal of Computer-Mediated Communication, (2007) 1208–1228.
- Ha, Jae-Pil., Ha, Jae-Hyun. & Han, Keunsu. (2013). “Online Sport Consumption Motives: Why Does an Ethnic Minority Group Consume Sports in a Native and Host Country through the Internet?”. International Journal of Sport Management, Recreation & Tourism, Vol.11, p.63-89, 2013.
- Ha, Jae-Pil, Kang Sun J, Ha, Jaehyun. (2015). “A conceptual framework for the adoption of smartphones in a sports context”. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, Vol. 16 Iss 3 pp. 2 – 19
- Ha, Jae-Pil, Kim, Yukyoum., Kang, Sun J. & Park, Seong-Hee. (2014). “Sport Consumers in a ‘Smart Sport’ (SS) Age: Smartphone and Sport”. 2014 North American Society for Sport Management Conference (NASSM 2014).
- Hur, Youngjin, Ko, Yong Jae, Claussen, Cathryn L. (2012). “Determinants of using sports web portals: an empirical examination of the Sport Website Acceptance Model”. International Journal of Sports Marketing & Sponsorship. APRIL 2012. PP: 169-188
- Itoh, Maki., Kang, Sun. & Chohi, Namok. (2015). “A Comparison Of Japanese And American Students’ Sport-related Mobile Application Usage”. Abstract Reviewer, a1.0 - 2015-10-20- EASM 2015.
- Kalloor, Pooja. (2016). “How Sport Impact Smartphone Usage and Mobile Ads”. www.inmobi.com.
- Kang, Sun J., Ha, Jae-Pil & Hambrick, Marion E. (2015). “A Mixed-Method Approach to Exploring the Motives of Sport-Related Mobile Applications Among College Students”. Journal of Sport Management, 2015, (29), 272 -290.
- Kang, Sun J. (2015). “Exploring motivations, constraints, and perceptions toward sport consumers' smartphone usage”. Electronic Theses and Dissertations, Paper 2086 http://dx.doi.org/10.18297/etd/2086
- Schafmeister, Guido. & Guido, Ellert. (2011). “Understanding Sport Spectator – What are Their Motives and Preferences for Watching Sports on Mobile Device?”. 19th Conference of the European Association for Sport Management. Pp:173-174
- Seo, Won Jae. & Green, B. Christine. (2008). “Development of the Motivation Scale for Sport Online Consumption”. Journal of Sport Management, 22, 82-109.
)