نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای تخصصی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
2 استادیار، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران (نویسنده مسئول) E-mail: Faribamohamadian47@gmail.com
3 استادیار، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
چکیده
هدف از تحقیق حاضر، تعیین میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی ایران در بعد قهرمانی بود که از طریق طرح پژوهشی زمینه‌یابی تحت تأثیر دامنه زمانی محدود، به‌عنوان طرح زمینه‌یابی روند پژوهی و با بهره‌گیری از پرسشنامه محقق ساخته، انجام شد. در مرحله ساختار سازی ابزار با تاکید بر روایی محتوایی از شیوه کیفی مصاحبه اکتشافی توام با میز اندیشه با بهره گیری از خردمندی نواب رییس بانوان فدراسیون های ورزشی استفاده گردید و روایی محتوایی، صوری، ظاهری و ملاکی پرسشنامه بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. همچنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ آزمون شد و با ضریب 96/0 ضریب اعتبار مطلوبی به دست آمد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل مدیران ارشد فدراسیون های المپیکی ایران بود که با توجه به تعداد محدود، مدیران تمام فدراسیون‌ها (26) به‌صورت کل شمار به‌عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند. جهت تجزیه وتحلیل داده‌ها از آزمون t دو گروه همبسته (به‌منظور مقایسه شاخص‌های بهره‌وری) و شدت اثر (به‌منظور بررسی میزان بهره‌وری) استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین میانگین نظری و میانگین مشاهده شده جنبه‌های مختلف بهره وری فدراسیون های المپیکی در بعد قهرمانی و در مؤلفههای مالی، مادی و انسانی تفاوت معناداری وجود دارد(01/0 < p) و میزان بهره‌وری این فدراسیون‌ها پایین‌تر از حد متوسط یا مورد انتظار بوده است. با توجه به یافته های تحقیق حاضر مسئولین و متولیان ورزش کشور باید برای ارتقا و بهبود وضعیت ورزش قهرمانی، آسیب شناسی ورزشی انجام دهند و موجبات تدوین راهبردهای مناسب در این زمینه را فراهم و با نظارت ملی بر آن ها، زمینه توسعه ورزش قهرمانی در کشور را در عرصه های مختلف مهیا نمایند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determining the Productivity of Sports Federations in the Championship Category with Emphasis on Financial, Material and Human Components
نویسندگان [English]
- Edgar Shamunian 1
- Fariba Mohammadian 2
- Zahra Nobakht Ramezani 3
1 Ph.D. in Sport Management, Physical Education and Spot Management Department, Qazvin Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 Ph.D., Assistant Professor, Physical Education and Spot Management Department, Qazvin Islamic Azad University, Qazvin, Iran
3 Ph.D., Assistant Professor, Physical Education and Spot Management Department, Qazvin Islamic Azad University, Qazvin, Iran
چکیده [English]
The study is to determine the productivity of Iranian sport federations in the championship category which was conducted through a research project under the influence of limited time domain as a research design guide and using a researcher-made questionnaire. Also, in the structuring stage of the tool, with emphasis on content validity, the qualitative method of exploratory interview with the table of thought was utilized by using the wisdom of the head of female sports federations. The content validity, formality, appearance and scale of the questionnaire were verified and confirmed. The reliability of the questionnaire was also tested using Cronbach's alpha and with a coefficient of 0/96, a desirable coefficient of reliability was obtained. The statistical population of the study consisted of senior managers of Iran's Olympic federations, which given a limited number, managers of all federations (26) were considered as a statistical sample as a whole. To analyze the data, t-test of two correlated groups (in order to compare productivity indices) and intensity of effect (in order to evaluate productivity) were used. The results showed that there is a significant difference between the theoretical mean and the observed mean of different aspects of the productivity of Olympic federations in the heroic aspect and in the financial, material and human components (p <0/01) and the productivity of these federations is lower than the average or expected. According to the findings, the authorities and sports caretakers of the country have to do sports improvement and improve the athletic sport, develop appropriate strategies and promote sports championship in the country in different fields with their national supervision.
کلیدواژه‌ها [English]
- Key Words: Productivity
- Effectiveness
- Olympic Federations
- Championships and Sports Organizations
بررسی بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفههای مالی، مادی و انسانی
ادگار شمعونیان[1]
فریبا محمدیان[2]
زهرا نوبخت رمضانی[3]
تاریخ دریافت مقاله: 15/2/1397
تاریخ پذیرش مقاله:25/4/1397
مقدمه
در هزاره سوم، سازمان‌های ورزشی برای افزایش توان رقابتی خود نیازمند بهره‌مندی از عوامل و ابزارهای مختلفی هستند تا بتوانند با استفاده از آنها میزان دستیابی به اهداف و نتایج از پیش تعیین‌شده را تسهیل کنند. همچنین، تغییرات سیاسی، اقتصادی، جغرافیایی و فناوری، تأثیرهای شگرفی بر سازمان‌ها داشته است. سرعت این تغییرات همراه با افزایش رقابت جهانی سازمان‌ها را واداشته است تا با بازاندیشی در شیوه‌های انجام دادن کار خود، فعالیت‌هایشان را دوباره سازمان‌دهی کنند (نیرومند و همکاران، 1391).
ازجمله این سازمان‌ها، فدراسیونهای ورزشی هستند که نقش بسزایی در کشورهای پیشرفته و در حوزه ورزش قهرمانی ایفا می‌کنند. فدراسیونهای ورزشی در محیطی رقابتی و پویا در حال فعالیت هستند؛ محیطـی کـه متغیرهـای داخلی و خارجی آن به‌طور دائم در حال تغییر و امکان پیش‌بینی ایـن تغییـرات نیـز بسـیار مشکل است. از طرفی، سازمان های ورزشی هزینه و زمان زیادی صرف تهیه، تدوین و اجرای راهبرد می‌کنند تا بتوانند به اهداف بلندمـدت و چشم‌اندازها دسـت یابنـد و با به اهتزاز درآوردن پرچم کشور خود در رویدادهای بین‌المللی باعث دیده شدن آن کشور و ایجاد غرور ملی برای مردم شوند (جمشیدی کوهساری، 1395). در این راه، وظیفه مدیران فدراسیون های ورزشی این است که به موفقیت های اولیه اکتفا نکنند و تلاش مداومی برای رسیدن به استانداردهای بالاتر، تشخیص وضعیت مطلوب و یافتن و پیش بینی راه ها و وسایلی که نیل به هدف را به صورت اثربخش میسر می سازد، انجام دهند و بهره وری را افزایش دهند (جمشیدی کوهساری، 1395). بهره‌وری[4] مجموعه‌ای از کارایی و اثربخشی است و باید ارتباط بین این دو مورد توجه قرار گیرد. به عبارت بهتر، بین چگونگی استفاده صحیح از منابع سازمانی (جنبه کمی، کارایی) با دستیابی به اهداف (جنبه کیفی، اثربخشی) باید هماهنگی ایجاد شود (پریت چارد[5] و همکاران، 2008). اما سنجش بهره‌وری در فدراسیون‌ها که ارائه‌دهنده خدمات هستند، به سهولت اندازه‌گیری آن در یک سازمان تولیدی یا بازرگانی نیست و بسیار پیچیده‌تر است؛ زیرا خدمات ماهیتی متفاوت از کالا دارند و علاوه بر ویژگی‌های عینی و ملموس، از ویژگی‌های غیر عینی و غیرملموس هم برخوردارند. خدمات قابلیت ذخیره شدن را ندارند و بین ارائه خدمات و مصرف آن فاصله زمانی وجود ندارد. نکته مهم دیگر در اندازه‌گیری بهره‌وری در بخش خدمات این است که معمولاً ستاده‌های حاصل از فعالیت‌های خدماتی را به سهولت نمی‌توان به عدد و رقم تبدیل کرد. به‌علاوه، بخش خدمات دولتی چون از بودجه عمومی تأمین می‌شوند، باید پیرامون ستاده‌ها و خروجی‌هایشان به جامعه و مخاطبان پاسخگو باشند. به عبارت دیگر، «در بخش خدمات دولتی، بهره‌وری معادل تولید ناخالص نیست» (فقیهی، 1377)، اما به‌هرحال بهره‌وری و ارتقای آن، یکی از هدف‌های عمده هر سازمان زنده و فعال است. به‌ویژه آن‌که این هدف در نهادهایی چون فدراسیونهای ورزشی کشور که از یک‌سو با اقشار مردم و از سوی دیگر با سطوح جهانی ارتباط دارند، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. ازاین‌رو، در هر نظام متحول و پیشرو، اولین گام کوشش برای شناخت بهره‌وری و متعاقب آن تلاش برای تعیین عوامل مؤثر در افزایش بهره‌وری است(پالیزبان و همکاران،1391). در شرایط کنونی، افزایش بهره‌وری و استفاده کارا از امکانات موجود در فدراسیونهای ورزشی، عملاً از یک انتخاب فراتر رفته و به یک ضرورت تبدیل شده است. مدیران فدراسیونهای ورزشی با هر مأموریت، رسالت، اهداف و چشم‌اندازی، در نهایت باید در یک قلمرو ملی و یا بین‌المللی عمل کنند و ملزم به پاسخگویی به ورزشکاران، ذینفعان، ارباب‌رجوع‌ها و جامعه (مردم) هستند درنتیجه، بررسی کارایی و اثربخشی عملکرد آنها یک فرایند مهم راهبردی تلقی می شود و عاملی تعیین‌کننده در تحقق برنامه‌های توسعه ورزشی است(صداقتی، 1391). اثربخشی، نقش مهمی در توسعه سازمانی ایفا می‌کند. سازمانی اثربخش است که قادر به مدیریت ابهام‌ها، انعطاف‌پذیری، مشتری مداری، تولید، ارزش‌مداری و ساختاربندی یادگیری باشد و حیطه اصلی شغلی و توانمندسازی بالای کارکنان را بشناسد. صاحب‌نظران، اثربخشی سازمانی را به درجه و میزان حصول به هدف تعریف کرده‌اند (توفیقی، 1390). درک هدف‌های سازمان از نخستین گام‌هایی است که باید برای بررسی اثربخشی سازمان برداشت. هدف‌های سازمان نشانگر علت وجودی است و آنچه در پی دستیابی به آن باشد. به همین دلیل، هدف‌ها را به‌صورت «وضع مطلوب سازمان در آینده» تعریف می‌کنند. در این دیدگاه، اثربخشی سازمان عبارت از میزان دسترسی یا نیل به هدف‌های موردنظر سازمان است(فقیهی، 1389).
اتزیونی[6] (1964) معتقد است سازمانی اثربخش می باشد که نتایج قابل‌مشاهده آن مساوی با اهداف یا بیشتر از آن باشد. باید گفت با توجه به اهمیت موضوع اثربخشی و با توجه به منابع سازمانی موجود و ابعاد فدراسیونهای ورزشی تاکنون میزان اثربخشی فدراسیونهای ورزشی بر اساس دستیابی به اهداف اندازه‌گیری نشده و صرفاً به اندازه‌گیری اثربخشی فدراسیونهای ورزشی بر مبنای رویکرد ارزش‌های رقابتی (عیدی، 1393) بسنده شده است. لذا حائز اهمیت است که اثربخشی فدراسیونهای ورزشی بر مبنای رسیدن به هدف اندازه‌گیری شود تا بتوان با استناد به نتایج به‌دست‌آمده برای برنامه‌ریزی‌های آتی از آنها استفاده نمود و برنامه‌ها به صورتی تدوین شود که بتوانند بیشتر به اهداف مشخص برسند. رویکردی که در این تحقیق از آن استفاده‌شده، «رویکرد مبتنی بر دستیابی به اهداف»[7] است. رویکرد مبتنی بر اهداف، عمده‌ترین رویکردی بود که درگذشته و به‌صورت معمول استفاده شده است. تمرکز اصلی این روش بر محصولات و خدمات سازمان به‌عنوان برون داد است. ویژگی اصلی این رویکرد، تعیین و شناسایی اهداف و استفاده از آن برای اندازه‌گیری عملکرد است. پیش‌فرض رویکرد مبتنی بر هدف این است که سازمان‌ها ماهیتی مشورتی[8]و عقلائی[9]دارند و در جستجوی نیل به اهداف[10] هستند. بنا بر اظهارات دفت[11] (1998)، هنوز هم از این رویکرد به‌صورت وسیع در دنیای تجارت و کسب‌وکار استفاده میشود. به‌طور عمده در این رویکرد از شاخص‌های مالی برای اندازه‌گیری اثربخشی استفاده میشود و عمده‌ترین شاخص‌ها نیز شامل حاشیه سود[12]، نرخ رشد[13] ، بازگشت سرمایه[14] و سهم بازار[15] هستند (دفت[16]، 1377). یکی از مواردی که بهره‌وری بر اساس آن سنجیده میشود، شاخص‌ها و موّلفه‌های مرتبط با آن سازمان میباشد. در تحقیق حاضر برای محاسبه بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی، از اساسنامه (سازمان تربیت‌بدنی، 1381) و شاخص‌های مشخص‌شده در بُعد قهرمانی با در نظر گرفتن منابع سازمانی ازجمله منابع مالی، مادی و انسانی استفاده شد تا با ارزیابی آنها میزان بهره‌وری فدراسیونهای المپیکی ایران در بُعد قهرمانی مشخص شود. در این زمینه احمدی و همکاران (1396) تحقیقی با عنوان «تأثیر برنامه‌ریزی راهبردی بر اثربخشی سازمانی با نقش میانجی انعطاف‌پذیری سازمانی» انجام دادند. هدف از این پژوهش، بررسی اثر برنامه‌ریزی راهبردی بر اثربخشی سازمانی با نقش میانجی انعطاف‌پذیری سازمانی با ارائه یک مدل در وزارت ورزش و جوانان و فدراسیونهای ورزشی بود. روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری بود. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد برنامه‌ریزی راهبردی بر انعطاف‌پذیری سازمانی و انعطاف‌پذیری سازمانی نیز بر اثربخشی سازمانی اثر مثبت و معنادار داشت و نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری در ارتباط میان برنامه‌ریزی راهبردی و اثربخشی تأیید شد. پیشنهاد محققان این بود که انعطاف‌پذیری آموزشی، انعطاف‌پذیری ساختاری و انعطاف‌پذیری مالی در سازمان‌های ورزشی به کار گرفته شود تا اثربخشی برنامه‌های راهبردی تقویت گردد احمدی و همکاران (1396). همچنین، امیرخانی و علیخانی (1394) در تحقیقی با عنوان «شاخص‌های کلیدی عملکرد سازمان و بهبود بهره‌وری با رویکرد کارت امتیازی متوازن و تعیین نقش آنها در ارتقای بهره‌وری سازمان»، به این نتیجه رسیدند که مدیران از میان 18 شاخص کلیدی عملکرد شناسایی‌شده مربوطه به شرکت، پنج عامل را در بهبود بهره‌وری خود مؤثر دانستند. سطح تعهد کارکنان به هدف‌های سازمان و بهره‌وری کارکنان ازجمله عوامل کلیدی مؤثر در منظر رشد و یادگیری بودند و به دلیل بیشترین اختلاف بین وضع موجود و وضع مطلوب، این منظر در صدر مناظر دیگر قرار گرفت. در میان سایر شاخص‌های کلیدی عملکرد، اثربخشی بازاریابی در منظر مشتری، کنترل هزینه در منظر مالی و تعمیرات و نگهداری در منظر فرایندهای داخلی، عوامل اثرگذار در بهبود بهره‌وری سازمان انتخاب شدند. صداقتی (1391) نیز تحقیقی با عنوان «بررسی عوامل مؤثر در بهره‌وری منابع انسانی فدراسیونهای ورزشی منتخب و ارائه الگو» انجام داد و با توجه به حجم جامعه تحقیق در فدراسیونهای منتخب، 302 نفر به‌عنوان نمونه تحقیق به‌صورت تصادفی انتخاب شدند و برای تجزیه تحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون‌های آمار استنباطی t مستقل، یو مان ویتنی[17]، تحلیل واریانس یک‌طرفه، رگرسیون چند متغیری و معادلات ساختاری استفاده شد و درنهایت مشخص گردید بین دیدگاه کارکنان در مورد عوامل مؤثر در بهره‌وری نیروی انسانی فدراسیونهای ورزشی کشور (01/0 =α) با توجه به جنسیت، وضعیت خدمت و سطوح مختلف تحصیلی تفاوت معنی‌داری وجود ندارد، اما با توجه به رشته تحصیلی، سطوح مختلف سنی، وضعیت استخدامی و سابقه خدمت آنان تفاوت معنی‌داری وجود دارد. همچنین، بین دیدگاه کارکنان پیرامون میزان بهره‌وری نیروی انسانی فدراسیونهای ورزشی کشور (01/0 =α) با توجه به رشته تحصیلی، سطوح مختلف تحصیلی، سطوح مختلف سنی و وضعیت استخدامی تفاوت معنی‌داری وجود ندارد، اما با توجه به جنسیت، وضعیت خدمت و سابقه خدمت تفاوت معنی‌داری به چشم می خورد و بین هریک از عوامل درون سازمان اصلی، درون سازمان مکمل و برون‌سازمانی با مشارکت سازمانی، اثربخشی، شایسته‌سالاری و توسعه‌سازمانی در سطح 01/0 =α ارتباط معنی‌دار موجود دارد. مجموع عوامل درون سازمان اصلی، تأثیر معنی‌داری در مؤلفههای مشارکت سازمانی، شایسته‌سالاری و توسعه‌سازمانی ندارد، اما بر مؤلفه اثربخشی تأثیر معنی‌داری دارد. مجموع عوامل درون‌سازمانی مکمل تأثیر معنی‌داری در مؤلفههای مشارکت سازمانی، شایسته‌سالاری و توسعه‌سازمانی و اثربخشی ندارد و در نهایت مجموع عوامل برون‌سازمانی تأثیر معنی‌داری در مؤلفههای مشارکت سازمانی، شایسته‌سالاری، توسعه‌سازمانی و اثربخشی سازمانی دارد.
در تحقیقی با عنوان «تأثیر تعیین هدف بر بهره‌وری در فضای ورزشی تیم‌های منتخب» توسط آرایا ،ֻ پلیسیر و پرتو (2015) مشخص شد که عملکرد تیم‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد: جهت‌گیری هدف، سیستم اقتصادی مشترک و تعیین هدف بر اساس تئوری انگیزشی. در این تحقیق منظور از هدف داشتن، توانایی مطلوب و یا عملکرد استاندارد بود. روش تحقیق بررسی کمی مقطعی[18] و جامعه آماری شامل سه تیم هندبال حرفه‌ای مردان لیگ برتر پرتقال بود که از بین آنها 49 ورزشکار در پست‌های مختلف به‌صورت داوطلبانه در تحقیق شرکت نمودند. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه بود. نتایج تحقیق نشان داد هدف‌های کاری، ورزشکاران را هم در انجام کارهای تیمی و هم انفرادی علاقه‌مند و متعهد نگه می‌دارد. پژوهش رهام[19](2015) در اروپا در مورد اثربخشی و بهره‌وری سازمانی نشان داد که مدیریت عملکرد به‌عنوان یک عامل روان‌شناختی در محیط کار می‌تواند موجب اثربخشی و افزایش بهره‌وری کارکنان گردد. همچنین، در تحقیق مانزور[20](2015) با عنوان «تأثیر انگیزش و رفتار فرا نقشی کارکنان و مدیریت عملکرد بر اثربخشی سازمانی»که در پاکستان انجام شد، بر اساس پیشینه تحقیقات سه فرضیه طرح گردید. یافته‌های تحقیق نشان داد زمانی که توانمندسازی کارکنان و شناخت آنها نسبت به سازمان بیشتر میشود، انگیزه سازمانی آنها نیز افزایش می‌یابد و همچنین رابطة مثبتی بین انگیزش و رفتار فرا نقشی کارکنان با اثربخشی سازمانی وجود دارد. در تحقیق بروسدلازارو[21] و همکاران (2014) با عنوان «بهره‌وری در لیگ برتر بسکتبال حرفه‌ای اسپانیا»، عملکرد ورزشی به مدیریت کسب‌وکار ارتباط داده شد و بر اساس این هدف، هر دو شاخص کارایی و اثربخشی بر اساس فعالیت بهره‌ور تیم‌ها و توانایی برای پیروزی مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این تحقیق از روش تحلیل پوششی داده‌ها استفاده گردید و جامعه آماری تحقیق شامل 18 تیم لیگ برتر بسکتبال حرفه‌های اسپانیا در چهارفصل بود. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای تحقیق بر اساس ارزش‌های کارایی به کارایی فنی جهانی، کارایی صرفاً فنی و کارایی مقیاسی تقسیم شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. نتیجه نهایی تحقیق نشان داد که جایگاه نهایی تیم‌های بسکتبال اسپانیا به کارایی و پیشرفت فنی بستگی دارد تا تیم‌ها بتوانند در رتبه‌های بالای جدول قرار گیرند. درپژوهشی شارما[22](2014) با عنوان «مدیریت عملکرد و توانمندسازی محیط با اثربخشی سازمانی» مشخص شد که کارکنان بخش‌های دولتی نسبت به بخش خصوصی اثربخش‌تر هستند. در بخش خصوصی بر مدل روابط انسانی اثربخشی سازمانی تأکید میشود، ولی در بخش دولتی بر مدل هدف منطقی تأکید می‌گردد. بین کیفیت زندگی کاری و توانمندسازی ساختاری با اثربخشی سازمانی رابطه وجود دارد و این رابطه در بخش دولتی بالاتر از بخش خصوصی است. بین توانمندسازی روانی و اثربخشی سازمانی نیز رابطه وجود دارد. در تحقیقی با موضوع «اثربخشی سازمان‌های غیردولتی و غیرانتفاعی» توسط لسی[23]و همکاران (2014)، به این نتیجه رسیدند که ازلحاظ علمی، اثربخشی سازمانی به‌طور معناداری تحت تأثیر نگرش و کیفیت زندگی کاری کارکنان است.
تحقیقی پیرامون اندازه‌گیری بهره‌وری در سازمان‌های ورزشی توسط آرایا[24] و پلیسیر[25] (2013) انجام شد. هدف از این تحقیق پاسخ به این سوال بود که آیا به‌کارگیری سیستم سنجش بهره‌وری ((ProMES[26] از طریق گرفتن بازخورد از منابع انسانی می‌تواند بهره‌وری را در تیم هندبال بانوان انگولا افزایش دهد؟ نتایج نشان داد انگیزش و بهره‌وری، دو عامل اثرگزار برای تیم‌ها و سازمان‌های ورزشی می‌باشند. رویکرد سیستم افزایشی و سنجش بهره‌وری روشی برای اندازه‌گیری نتایج عملکرد پیشنهاد می‌دهد (بهره‌وری تیم). نتایج این تحقیق نشان داد که سیستم افزایشی و سنجش بهره‌وری می‌تواند راه مؤثری برای پاسخ به نیازهای اندازه‌گیری کارایی ورزشی تیم‌ها و همچنین افزایش بهره‌وری در زمان مواجه با محیط‌های استرس‌زا باشد. به بیان دیگر، به نظر می‌رسد استفاده از سیستم افزایشی و سنجش بهره‌وری برای تیم‌های ورزشی جنبه کاربردی دارد. در پژوهشی با عنوان «مدیریت عملکرد، فرهنگ‌سازمانی، اثربخشی سازمانی و نتایج برنامه‌ها در سازمان‌های غیردولتی» که توسط شیوا و دامودار (2013) در هند انجام شد، دریافتند که رهبری تحولی، فرهنگ‌سازمانی را به وجود می‌آورد و فرهنگ‌سازمانی، شرایط و کیفیت زندگی کاری را متحول می‌سازد و این تحول اثربخشی سازمانی را در سازمان‌های غیردولتی افزایش می‌دهد. درواقع، رهبری تحولی به‌طور مستقیم بر اثربخشی سازمانی تأثیر ندارد. بعلاوه اثربخشی سازمانی، نتایج تضمین‌شده برنامه‌ها را بهبود می‌بخشد.
با بررسی پیشینه تحقیقات مشخص شد که پژوهشی در زمینه بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی به تفکیک مؤلفههای مادی، مالی، انسانی صورت نگرفته است. بنابراین تحقیق حاضر درصدد پاسخگویی به سؤالات زیر بود:
- میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفه مالی چگونه است؟
- میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفه مادی چگونه است؟
- میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفه انسانی چگونه است؟
روش شناسی پژوهش
روش تحقیق حاضر در حیطه طرح‌های توصیفی از نوع زمینه‌یابی قرار دارد که تحت تأثیر دامنه زمانی محدود، به‌عنوان طرح زمینه‌یابی روند پژوهی معرفی میشود. همچنین در مرحله ساختار سازی ابزار با تأکید بر روایی محتوایی از شیوه کیفی مصاحبه اکتشافی توأم با میز اندیشه با بهره‌گیری از خردمندی خبرگان و کارشناسان ارشد مدیریت ورزشی استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران اجرایی تمامی فدراسیون ورزشی المپیکی کشور به تعداد 26 فدراسیون بودند. در ضمن با توجه به تعداد فدراسیونهای المپیکی مدیران تمام فدراسیون‌ها (26 فدراسیون) به‌صورت کل شمار به‌عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدند.
ساختن ابزار اندازه‌گیری در چهار مرحله انجام شد: مرحله اول به‌عنوان کسب توافق سازمانی؛ مرحله دوم به‌عنوان دانش‌افزایی بهره‌وری شغلی؛ مرحله سوم ساختار سازی مؤلفههای اصلی؛ مرحله چهارم شاخص سازی مؤلفههای اصلی برای مؤلفههای مالی، مادی و انسانی در ورزش قهرمانی که نه حیطه اصلی شاخص سازی شدند.
پس از این اقدامات، سنجش روایی محتوایی پرسشنامه به شرح زیر انجام گرفت:
با توجه به مبانی نظری و ارزیابی نقادانه مرتبط با بهره‌وری در سازمان‌های ورزشی، چهارچوب نظری مشخص گردید و بر اساس چهارچوب نظری مبنای اصولی، نظری، کاربردی و مفهومی در راستای روایی محتوایی از ابزار اندازه‌گیری استخراج شد. به‌بیان‌دیگر، روایی محتوایی ابزار اندازه‌گیری مبتنی بر چهارچوب نظری است که در آن بهره‌وری به انجام عوامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی در راستای تأکید بر اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت معطوف است که در ورزش قهرمانی به کسب نتایج مطلوب و کاهش شکاف بین وضعیت موجود با مطلوب معطوف است. در استخراج روایی پرسشنامه با تأکید بر دیدگاه صاحب‌نظران تفاوت قابل‌توجهی بین اثربخشی و کارایی که مجموعاً بهره‌وری است در سطح ورزش قهرمانی وجود دارد. برای هرکدام از سطوح مزبور شاخص‌هایی مستقل طراحی و استخراج شد. در پرتو تحلیل‌های کمی و کیفی شاخص‌های یاد شده برخی از شاخص‌ها برای بعد قهرمانی، موردبازنگری قرارگرفتند و با توجه به جدول روایی محتوایی که مؤلفههای اصلی از طریق میز اندیشه موردتوافق قرار داشت، فرایند شاخص سازی آغاز گردید.بدین ترتیب، هرکدام از شاخص‌های استخراجی با استناد به مبانی نظری، پیشینه تحقیق و ابزارهای مورد نظر متخصصان، موردبازنگری حذف یا اصلاح قرار گرفت و درنهایت پس از چندین جلسه متعدد، تمامی شاخص‌های استخراج‌شده مورد توافق تمامی خبرگان در حیطه بهره‌وری ورزشی واقع شد. پس از فرایند شاخص سازی که روایی محتوایی با عناصر سازنده مشخص شد، ابزار به گونه مقدماتی بر روی سه نمونه به‌صورت آزمایشی اجرا شد.
پس از اجرای مقدماتی فرم استخراج‌شده از مصاحبه‌های کیفی خبرگان و کارشناسان ارشد مدیریت ورزشی، 14 شاخص به علت مبهم یا گنگ بودن موردبازنگری قرار گرفت تا از این طریق روایی صوری شاخص‌های استخراجی افزایش یابد. ویراستاری ادبی و علمی به‌عنوان اقدامی مؤثر در راستای انتقال مفاهیم از طریق شاخص‌های استخراجی به‌کار برده شد تا ضریب سهولت، فهم خواندن و درک مفاهیم افزایش یابد و بدین ترتیب، روایی صوری سؤالات پرسشنامه بالا رود. درنهایت با استفاده از قواعد گذاری مرتبط با علامات ادبی، میزان فهم و درک خواندن از شاخص‌های استخراجی به حداکثر ارتقا یافت.
همبستگی محتوایی شاخص‌های استخراجی از ابزار پژوهشگر ساخته که با کمک خبرگان و از طریق میز اندیشه طراحی‌شده بود، با ابزارهای موجود در حیطه بهره‌وری سازمان، بالا و معرف روایی ملاکی بود. معتبرترین ابزار در زمینة بهره‌وری سازمان‌های ورزشی در ایران، شاخص‌های ابلاغی وزارت ورزش و جوانان در زمینة بهره‌وری است که به فدراسیونهای المپیکی ابلاغ‌شده است. همچنین پایایی پرسشنامه محقق ساخته با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان 92/0 به دست آمد.
جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، ابتدا ویژگی‌های دموگرافیک نمونه‌های تحقیق (جنس، میزان تحصیلات، سابقه خدمت و فدراسیون) و جداول توزیع فراوانی و درصد ترسیم گردیدند. درنهایت، از جداول آمار توصیفی به‌منظور توصیف مؤلفههای مالی، مادی و انسانی با تأکید بر بعد قهرمانی در دو وضعیت موجود و مطلوب استفاده شد و در آن نما، میانه و میانگین به‌عنوان شاخص‌های گرایش مرکزی، دامنه تغییرات، واریانس و انحراف معیار به‌عنوان شاخص‌های پراکندگی و خطای معیار، ضریب کجی و ضریب کشیدگی به‌عنوان شاخص‌های توزیع در راستای بررسی نرمال و متقارن بودن داده‌ها محاسبه شدند. در راستای تحلیل داده‌ها و پاسخ به سؤال‌های پژوهش از شاخص‌های گرایش مرکزی (میانگین، میانه و...)، پراکندگی (انحراف معیار، واریانس و...) و نمایش‌های آماری (نمودارها و جداول آماری مرتبط) جهت توصیف ویژگی‌های فردی نمونه‌های تحقیق استفاده گردید و پس از توزیع و جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، از داده‌های حاصل برای پاسخ به سؤال‌های پژوهش، از مدل‌های آماری t دو گروه همبسته در مقایسه شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفههای مالی، مادی و انسانی با تأکید بر بعد قهرمانی در وضعیت موجود و مطلوب و شناسایی شکاف موجود و از شدت اثر جهت بررسی میزان بهره‌وری بهره گیری شد.
یافته های پژوهش
نتایج تحقیق نشان داد که تعداد 22 نفر از آزمودنی‌ها مرد و 2 نفر زن بودند. تحصیلات آزمودنی‌ها شامل 9 لیسانس، 6 فوق لیسانس و 9 نفر دکتری بوده است. سابقة خدمت آزمودنی‌ها 5 تا 9 سال 5 نفر، 10 تا 14 سال 6 نفر، 15 تا 19 سال 5 نفر و 8 نفر 20 سال به بالا سابقه داشتند. مدیران فدراسیون های شرکت‌کننده در تحقیق شامل 14 فدراسیون پایه، 7 فدراسیون توپی و 3 فدراسیون راکتی بودند.
جداول توزیع فراوانی مرتبط با متغیرهای، سن، جنسیت، سابقه خدمت، فدراسیون و تحصیلات
|
جنسیت |
فراوانی |
درصد |
|
مرد |
22 |
7/91 |
|
زن |
2 |
3/8 |
|
کل |
24 |
100 |
|
سن |
فراوانی |
درصد |
|
32 تا 35 سال |
6 |
25 |
|
36 تا 40 سال |
6 |
25 |
|
41 تا 50 سال |
5 |
8/20 |
|
51 سال به بالا |
7 |
2/29 |
|
کل |
24 |
100 |
|
سابقه خدمت |
فراوانی |
درصد |
|
5 تا 9 سال |
5 |
8/20 |
|
10 تا 14 سال |
6 |
25 |
|
15 تا 19 سال |
5 |
8/20 |
|
20 سال به بالا |
8 |
3/33 |
|
کل |
24 |
100 |
|
فدراسیون |
فراوانی |
درصد |
|
پایه |
14 |
3/58 |
|
توپی |
7 |
2/29 |
|
راکتی |
3 |
5/12 |
|
کل |
24 |
100 |
|
تحصیلات |
فراوانی |
درصد |
|
لیسانس |
9 |
5/37 |
|
فوقلیسانس |
6 |
25 |
|
دکتری |
9 |
5/37 |
|
کل |
24 |
100 |
نتایج تحقیق در مورد سؤال اول (میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفه مالی چگونه است؟) نشان داد تفاوت معنی‌داری در سطح 01/0=α بین میانگین شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مالی با تأکید بر بُعد قهرمانی وجود داشته و در تمامی شاخص‌ها میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود بوده است(جدول 1).
جدول 1: بهره‌وری در مؤلفه «مالی» با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و مطلوب
|
شاخص |
سطوح |
میانگین |
انحراف معیار |
میزان T |
درجه آزادی |
سطح معنی‌داری |
شدت اثر |
میزان بهره‌وری |
|
بودجه برای راه‌اندازی سبک‌های جدید |
وضعیت موجود |
45/1 |
72/0 |
06/6 |
23 |
001/0 |
46/0 |
54/0 |
|
وضعیت مطلوب |
08/3 |
47/1 |
||||||
|
تأمین بودجه استعدادیابی |
وضعیت موجود |
2 |
88/0 |
94/11 |
23 |
001/0 |
58/0 |
42/0 |
|
وضعیت مطلوب |
58/4 |
92/0 |
||||||
|
تأمین بودجه برای قابلیت‌های جسمانی |
وضعیت موجود |
62/2 |
09/1 |
30/8 |
23 |
001/0 |
51/0 |
49/0 |
|
وضعیت مطلوب |
62/4 |
92/0 |
||||||
|
برگزاری مسابقات داخلی |
وضعیت موجود |
58/3 |
17/1 |
18/5 |
23 |
001/0 |
43/0 |
57/0 |
|
وضعیت مطلوب |
79/4 |
41/0 |
||||||
|
بودجه تحقیق و توسعه (R&D) |
وضعیت موجود |
75/1 |
84/0 |
72/10 |
23 |
001/0 |
56/0 |
44/0 |
|
وضعیت مطلوب |
25/4 |
03/1 |
||||||
|
بودجه آموزشی و تبلیغاتی |
وضعیت موجود |
33/2 |
04/1 |
06/10 |
23 |
001/0 |
57/0 |
43/0 |
|
وضعیت مطلوب |
45/4 |
65/0 |
||||||
|
تأمین بودجه برای ارتقای سطح اجتماعی |
وضعیت موجود |
79/2 |
10/1 |
41/5 |
23 |
001/0 |
44/0 |
56/0 |
|
وضعیت مطلوب |
50/4 |
97/0 |
||||||
|
مالی |
وضعیت موجود |
54/16 |
69/4 |
65/10 |
23 |
001/0 |
56/0 |
44/0 |
|
وضعیت مطلوب |
29/30 |
04/4 |
همچنین شدت اثر تمامی شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مالی با تأکید بر بُعد قهرمانی، دارای ضرایب بالاتر از 4/0 بود. ازاین‌رو، میتوان گفت که از دیدگاه مدیران و کارشناسان فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری سازمان کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد.
نتایج تحقیق در مورد سؤال دوم (میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفه مادی چگونه است؟) نشان داد تفاوت معنی‌داری در سطح 01/0=α بین میانگین شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مادی با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و وضعیت مطلوب وجود دارد و در تمامی شاخص‌ها میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود بوده است. این مطلب بیانگر این است که ازلحاظ آماری بین وضعیت موجود و مطلوب شکاف مشاهده میشود (جدول 2).
جدول 2: بهره‌وری در مؤلفه «مادی» با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و مطلوب
|
مؤلفه |
سطوح |
میانگین |
انحراف معیار |
میزان t |
درجه آزادی |
سطح معنی‌داری |
شدت اثر |
میزان بهره‌وری |
|
تجهیزات مناسب برای سبک‌های جدید |
وضعیت موجود |
45/1 |
58/0 |
22/6 |
23 |
001/0 |
46/0 |
54/0 |
|
وضعیت مطلوب |
08/3 |
52/1 |
||||||
|
تجهیزات تخصصی برای پرورش استعداد |
وضعیت موجود |
37/2 |
01/1 |
40/12 |
23 |
001/0 |
59/0 |
41/0 |
|
وضعیت مطلوب |
41/4 |
01/1 |
||||||
|
بانک اطلاعات جامع |
وضعیت موجود |
37/2 |
17/1 |
02/9 |
23 |
001/0 |
53/0 |
47/0 |
|
وضعیت مطلوب |
50/4 |
72/0 |
||||||
|
تجهیزات تخصصی برای قابلیت‌های جسمانی |
وضعیت موجود |
62/2 |
13/1 |
23/8 |
23 |
001/0 |
51/0 |
49/0 |
|
وضعیت مطلوب |
50/4 |
88/0 |
||||||
|
تجهیزات برای طراحی |
وضعیت موجود |
2 |
97/0 |
67/9 |
23 |
001/0 |
54/0 |
46/0 |
|
وضعیت مطلوب |
12/4 |
29/1 |
||||||
|
ابزارهای تبلیغاتی
|
وضعیت موجود |
50/2 |
38/1 |
43/6 |
23 |
001/0 |
47/0 |
53/0 |
|
وضعیت مطلوب |
20/4 |
02/1 |
||||||
|
امکانات |
وضعیت موجود |
50/2 |
17/1 |
50/5 |
23 |
001/0 |
44/0 |
56/0 |
|
وضعیت مطلوب |
33/4 |
16/1 |
||||||
|
مادی |
وضعیت موجود |
83/15 |
19/5 |
73/10 |
23 |
001/0 |
56/0 |
44/0 |
|
وضعیت مطلوب |
16/29 |
78/5 |
با تأکید بر میزان ضرایب شدت اثر حاصله و همان‌گونه که مشاهده میشود در تمامی شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مادی با تأکید بر بُعد قهرمانی ضرایب بالاتر از 4/0 میباشد. ازاین‌رو، میتوان گفت که از دیدگاه مدیران فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری سازمان کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد.
نتایج تحقیق در مورد سؤال سوم (میزان بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی در بُعد قهرمانی با تأکید بر مؤلفه انسانی چگونه است؟) نشان داد تفاوت معنی‌داری در سطح 01/0=α بین میانگین شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه انسانی با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و وضعیت مطلوب وجود دارد. ازاین‌رو، با رجوع به میانگینها در دو وضعیت موجود و مطلوب، می توان گفت که در تمامی شاخص‌ها میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود بوده و این مطلب بیانگر این است که شکاف چشمگیری ازلحاظ آماری بین وضعیت موجود و مطلوب مشاهده میشود (جدول 3).
جدول 3: بهره‌وری در مؤلفه «انسانی» با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و مطلوب
|
مؤلفه |
سطوح |
میانگین |
انحراف معیار |
میزان t |
درجه آزادی |
سطح معنی‌داری |
شدت اثر |
میزان بهره‌وری |
|
|
آموزش سبک‌های جدید به مربیان |
وضعیت موجود |
08/2 |
10/1 |
99/4 |
23 |
001/0 |
42/0 |
58/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
37/3 |
71/1 |
|||||||
|
آموزش سبک‌های جدید به داوران |
وضعیت موجود |
29/2 |
30/1 |
77/4 |
23 |
001/0 |
41/0 |
59/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
41/3 |
74/1 |
|||||||
|
اضافه نمودن سبک‌های جدید |
وضعیت موجود |
41/2 |
38/1 |
62/4 |
23 |
001/0 |
41/0 |
59/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
54/3 |
79/1 |
|||||||
|
برگزاری رویدادهای استعدادیابی |
وضعیت موجود |
62/2 |
17/1 |
57/8 |
23 |
001/0 |
52/0 |
48/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
62/4 |
57/0 |
|||||||
|
مربیان و کارشناسان استعدادیاب |
وضعیت موجود |
50/2 |
10/1 |
35/8 |
23 |
001/0 |
52/0 |
48/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
54/4 |
58/0 |
|||||||
|
برگزاری کلاس‌های بازآموزی برای مربیان |
وضعیت موجود |
29/3 |
19/1 |
88/5 |
23 |
001/0 |
45/0 |
45/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
75/4 |
60/0 |
|||||||
|
برگزاری کلاس‌های بازآموزی برای داوران |
وضعیت موجود |
33/3 |
01/1 |
99/5 |
23 |
001/0 |
45/0 |
45/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
66/4 |
63/0 |
|||||||
|
مربیان درجه 1، مربیان بین‌المللی، داوران بین‌المللی، داوران درجه 1 |
وضعیت موجود |
04/3 |
19/1 |
59/6 |
23 |
001/0 |
47/0 |
53/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
62/4 |
57/0 |
|||||||
|
همکاری با شرکت‌های تولیدی لوازم و تجهیزات ورزشی |
وضعیت موجود |
95/1 |
04/1 |
91/8 |
23 |
001/0 |
53/0 |
47/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
4 |
31/1 |
|||||||
|
نیروی فنی متخصص |
وضعیت موجود |
50/2 |
21/1 |
24/6 |
23 |
001/0 |
46/0 |
54/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
16/4 |
23/1 |
|||||||
|
برنامه‌های اجراشده با محوریت اخلاق ورزشی |
وضعیت موجود |
75/2 |
25/1 |
58/6 |
23 |
001/0 |
47/0 |
53/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
41/4 |
01/1 |
|||||||
|
صندوق‌های حمایت از پیشکسوتان |
وضعیت موجود |
79/1 |
88/0 |
07/10 |
23 |
001/0 |
55/0 |
45/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
29/4 |
23/1 |
|||||||
صندوق‌های حمایتی از ورزشکاران و قهرمانان |
وضعیت موجود |
75/1 |
79/0 |
43/10 |
23 |
001/0 |
56/0 |
44/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
33/4 |
23/1 |
|
||||||
|
انسانی |
وضعیت موجود |
33/32 |
59/8 |
18/9 |
23 |
001/0 |
53/0 |
47/0 |
|
|
وضعیت مطلوب |
75/54 |
37/9 |
|
||||||
گفتنی است که میزان ضرایب شدت اثر حاصله در تمامی شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه انسانی با تأکید بر بُعد قهرمانی ضرایب بالاتر از 4/0 میباشد. ازاین‌رو، میتوان گفت که از دیدگاه مدیران و کارشناسان فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری سازمان کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد.
درنهایت نتایج تحقیق نشان داد تفاوت معنی‌داری در سطح 01/0=α بین میانگین شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفههای مالی، مادی و انسانی با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و وضعیت مطلوب وجود دارد. با رجوع به میانگینها در دو وضعیت موجود و مطلوب نیز می توان گفت که در تمامی مؤلفهها میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود است و این نشانگر آن است که شکاف چشمگیری از لحاظ آماری بین وضعیت موجود و مطلوب مشاهده میشود(جدول 4).
جدول 4: بهره‌وری در مؤلفههای مادی، مالی و انسانی با تأکید بر بُعد قهرمانی در وضعیت موجود و مطلوب
|
شاخص |
سطوح |
میانگین |
انحراف معیار |
میزان t |
سطح معنی‌داری |
شدت اثر |
میزان بهره‌وری |
|
مالی |
وضعیت موجود |
54/16 |
69/4 |
65/10 |
001/0 |
56/0 |
44/0 |
|
وضعیت مطلوب |
29/30 |
04/4 |
|||||
|
مادی |
وضعیت موجود |
83/15 |
19/5 |
73/10 |
001/0 |
56/0 |
44/0 |
|
وضعیت مطلوب |
16/29 |
78/5 |
|||||
|
انسانی |
وضعیت موجود |
33/32 |
59/8 |
18/9 |
001/0 |
53/0 |
47/0 |
|
وضعیت مطلوب |
75/54 |
37/9 |
با تأکید بر میزان ضرایب شدت اثر حاصله مشاهده میشود که بالاترین میزان شدت اثر به شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه انسانی با ضریب 47/0=es، پس‌ازآن شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مالی با ضریب 44/0=es و سپس شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مادی با ضریب 44/0=es معطوف میباشد. ازاین‌رو، با توجه به اینکه ضرایب هر سه مؤلفه بالاتر از 4/0 میباشد، میتوان گفت که از دیدگاه مدیران و کارشناسان فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری سازمان کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد.
بحث و نتیجه‌گیری
نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در مؤلفه مالی شاخص‌هایی ازجمله: تأمین بودجه استعدادیابی، تأمین بودجه برای قابلیت‌های جسمانی، بودجه تحقیق و توسعه (R&D)[27]وبودجه آموزشی و تبلیغاتی، دارای میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود بوده اند، ولی باوجود معنادار بودن t و شدت اثر بالا در شاخص‌های بودجه برای راه‌اندازی سبک‌های جدید، برگزاری مسابقات داخلی و تأمین بودجه برای ارتقای سطح اجتماعی، شدت اثر کمتر از 50/0 داشتند و فاصله میانگین موجود و مطلوب به نسبت شاخص‌های دیگر مؤلفه مالی در بُعد قهرمانی کمتر بوده است. شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب در تمام شاخص‌ها مشهود است و از دیدگاه مدیران فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری در مؤلفه مالی کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد و برای رسیدن به وضعیت مطلوب باید توجه و برنامه‌ریزی خاصی به مؤلفههای مالی در بُعد قهرمانی داشته باشند. در زمینه نتیجه به دست آمده، تحقیقی که مشابه با تحقیق حاضر باشد یافت نشد، اما در اهمیت بعد مالی و زیر فاکتورهای آن نتایج تحقیق حاضر با نتایج احمدی و همکاران(1396) که نشان داد انعطاف پذیری مالی بر اثربخشی سازمانی بیشترین تاثیر را دارد، همسو می باشد. همچنین نتایج تحقیق امیرخانی و علیخانی(1394) که کنترل هزینه را از جمله عوامل اثرگذار بر بهره وری سازمان دانسته اند، و مهدوی انارکی و همکاران(1394) که کمبود منابع مالی را از موانع توسعه ورزش قهرمانی دانسته اند و بروسدلازارو و همکاران (2014) که جایگاه نهایی تیم‌های بسکتبال اسپانیا را به کارایی تیم‌ها مرتبط دانسته بودند، با یافته های پژوهش حاضر همسو می باشد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد مؤلفه مادی در شاخص‌هایی ازجمله: تجهیزات تخصصی برای پرورش استعداد، بانک اطلاعات جامع، تجهیزات تخصصی برای قابلیت‌های جسمانی، تجهیزات برای طراحی، دارای میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود بوده، ولی باوجود معنادار بودن t و شدت اثر بالا شاخص‌های تجهیزات مناسب برای سبک‌های جدید، ابزارهای تبلیغاتی، امکانات، شدت اثر کمتر از 50/0 داشتند و فاصله میانگین موجود و مطلوب به نسبت شاخص‌های دیگر مؤلفه مادی در بُعد قهرمانی کمتر بوده است. این مطلب بیانگر این است که شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب چشمگیر است و از دیدگاه مدیران فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی المپیکی کشور در مؤلفه مادی با تأکید بر بُعد قهرمانی کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد و برای رسیدن به وضعیت مطلوب باید توجه و برنامه‌ریزی خاصی به مؤلفههای مادی در بُعد قهرمانی وجود داشته باشد. نتیجه به دست آمده با نتایج مهدوی اناری و همکاران(1394) که کمبود فضا و امکانات را از جمله موانع موثر در ورزش قهرمانی دانسته است، همخوانی دارد. با نگاهی به نتایج به‌دست‌آمده در مؤلفه انسانی با تأکید بر بُعد قهرمانی مشخص شد که در شاخص‌هایی ازجمله: برگزاری رویدادهای استعدادیابی، مربیان و کارشناسان استعدادیاب، همکاری با شرکت‌های تولیدی لوازم و تجهیزات ورزشی، صندوق‌های حمایت از پیشکسوتان و صندوق‌های حمایتی از ورزشکاران و قهرمانان، میانگین وضعیت مطلوب بالاتر از میانگین وضعیت موجود بوده، ولی باوجود معنادار بودن t و شدت اثر بالا شاخص‌های آموزش سبک‌های جدید به مربیان، آموزش سبک‌های جدید به داوران، اضافه نمودن سبک‌های جدید، برگزاری کلاس‌های بازآموزی برای مربیان، برگزاری کلاس‌های بازآموزی برای داوران، مربیان درجه 1، مربیان بین‌المللی، داوران بین‌المللی، داوران درجه 1، نیروی فنی متخصص و برنامه‌های اجراشده با محوریت اخلاق ورزشی، شدت اثر کمتر از 50/0 داشتند و فاصله میانگین موجود و مطلوب به نسبت شاخص‌های دیگر مؤلفه انسانی در بُعد قهرمانی کمتر بوده است. این مطلب بیانگر این است که شکاف چشمگیری بین وضعیت موجود و مطلوب در تمام شاخص‌ها مشاهده میشود. درنهایت، میتوان گفت که از دیدگاه مدیران و کارشناسان فدراسیونهای المپیکی، بهره‌وری فدراسیونهای ورزشی المپیکی کشور در مؤلفه انسانی با تأکید بر بُعد قهرمانی کم بوده و تا وضعیت مطلوب فاصله زیادی وجود دارد و برای رسیدن به وضعیت مطلوب باید توجه و برنامه‌ریزی خاصی به مؤلفههای انسانی در بُعد قهرمانی داشته باشند. نتایج این تحقیق با تحقیقات مهدوی اناری و همکاران(1394) که کمبود نیروی انسانی متبحر و عدم‌حمایت اسپانسر و حامی مالی و مافیای ورزش را از جمله عوامل عدم پیشرفت ورزش قهرمانی دانسته اند و بنیادی نائینی و همکاران(1395) که یادگیری سازمانی را بر اثربخشی سازمان موثر دانسته اند، همسو می باشد. یادگیری سازمانی به همکاری و تسهیم دانش بین کارکنان اشاره دارد و از این جهت با مولفه انسانی که موضوعاتی چون بازآموزی در کلاس های داوری و مربیگری(همکاری و تسهیم دانش) را در بر دارد، ارتباط می یابد. همچنین ملک حسینی(1394) و رهام(2015) در تحقیق خود نشان دادند مدیریت عملکرد کارکنان با بهره وری سازمانی رابطه دارد که در راستای یافته های تحقیق حاضر قرار دارد. آرایا و پلیسیر (2013) نیز در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که گرفتن بازخورد از منابع انسانی می‌تواند بهره‌وری را در تیم هندبال بانوان انگولا افزایش دهد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد بالاترین میزان شدت اثر به شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه انسانی با ضریب 47/0=es، پس‌ازآن شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مالی با ضریب 44/0=es و سپس شاخص‌های بهره‌وری در مؤلفه مادی با ضریب 44/0=es معطوف بوده است. نتیجه به دست آمده نشان دهنده اهمیت مولفه انسانی است و با یافته های پژوهش امیرخانی، علیخانی(1394)، امینی، علی نژاد(1394)، ملک حسینی(1394)، میزایی(1394)، حری(1392)، لسی(2014)، شارما(2014) و مانزور(2015) همسویی دارد.
در نتیجه گیری نهایی باید به این نکته اشاره کرد که تعیین اهداف راهبرد عملکرد، سنجش عملکرد، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های عملکردی و به‌کارگیری این داده‌ها در جهت بهبود عملکرد و بهره‌وری سازمان، یک اصل بسیار مهم در جهت موفقیت سازمان است که از طریق مقایسه وضع موجود با برنامه‌های مصوب و یا وضع مطلوب بر اساس شاخص‌های از پیش تعیین‌شده، صورت می‌گیرد. از دیدگاهی دیگر، مدیران علاوه بر وظایف مرسوم خود (برنامه ریزی، کنترل، نظارت، هدایت و هماهنگی) دو وظیفه مهم دارند: یکی رسیدگی به امورجاری و دوم ، بهبود وضعیت موجود که مدیریت بهره وری ارتباط مستقیم با وظیفه دوم دارد. لذا هر چه رسیدگی به امور جاری وقت بیشتری از مدیران فدراسیون های ورزشی را سلب نماید، به همان نسبت سازمان شانس رقابت پذیری و داشتن فردایی بهتر را به واسطه عدم اعمال مدیریت بهره وری از دست خواهد داد. اجرای این‌گونه تحقیقات که به ارزیابی عملکرد فدراسیون های ورزشی معطوف‌اند، زمینه مساعدی را برای برنامه‌ریزی‌های راهبردی در مدیریت ورزشی فراهم می‌سازد، چرا که جمع‌آوری اطلاعات در زمینه بهره‌وری فدراسیون ورزشی، چشم‌اندازهای تجربی را در زمینه‌های فعالیت‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت فدراسیونهای ورزشی ایجاد می‌کند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد میشود از نیروی انسانی سازمان برای شناسایی و مستندسازی فرایندهای موجود در سازمان به منظور اصلاح آنها استفاده بهینه شود. منابع مالی بیشتری به بُعد قهرمانی اختصاص یابد و فدراسیون‌ها همکاری بیشتری با شرکت‌های تولیدی لوازم و تجهیزات ورزشی داشته باشند. همچنین مربیان و کارشناسان متخصص در زمینه استعدادیابی آموزش ببینند و از نیروهای فنی متخصص در فدراسیون‌ها استفاده شود.
منابع
- احمدی، علی؛ یوسفی، بهرام؛ عیدی، حسین و زردشتیان، شیرین. (1396). «تأثیر برنامه‌ریزی راهبردی بر اثربخشی سازمانی با نقش میانجی انعطاف‌پذیری سازمانی». نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش. دوره 4، شماره 2، صفحه 147-162.
- امیرخانی و علیخانی. (1394). «شاخص‌های کلیدی عملکرد سازمان و بهبود بهره‌وری: رویکرد کارت امتیازی متوازن». چشم‌انداز مدیریت صنعتی. شماره 20، ص ص 118 – 101.
- امینی، امیر و علینژاد، علیرضا. (1394). «بررسی و پایش مدل EFQM به‌منظور شناسایی فرصت‌های بهبود سازمان». فصلنامه مهندسی تصمیم> دانشگاه خوارزمی، دوره 1، شماره 2 ص 33-60.
- بنیادی نائینی، علی؛ والی، فرزانه؛ عزیزی، محمد حسن و احسنی زاده, سامان. (1395). «بررسی رابطۀ بین مؤلفههای فرهنگ یادگیری سازمانی و ایجاد اثربخشی در سازمان با متغیر میانجی نوآوری سازمانی». پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی. 8(4)، 187-211.
- پالیزبان، عباس؛ نوروزیان، میثم؛ مدنی، احمد؛ آزادان، محمد. (1391). «راهنمای تدوین و محاسبه شاخص‌های بهره‌وری و ارزیابی عملکرد». مرکز برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات. دفتر آمار و برنامه‌ریزی گروه مدیریت عملکرد.
- توفیقی، شهرام. (1390). «تأثیرتغییراتسازمانیبرشاخصهایسلامتسازمانوارتباطآنبااثربخشی». مجله طب نظامی. دوره 13، شماره 3 (مسلسل 49)، 173 – 179.
- جمشیدی کوهساری، حمزه. (1395). «طراحی الگوی توسعه شایستگی های رهبری در شهرداری تهران». دوازدهمین کنفرانس توسعه منابع انسانی.
- حبیبی، آرش؛ ایزدیار، صدیقه و سرافزاری، اعظم. (1393). تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی. انتشارات کاوش
- حری، محمدصادق؛ شیخان، عباس و طالبی پور، علی. (1392). «بررسی رابطه ارتقای بهره وری کارکنان با بکار بستن اصول مدیریت کیفیت فراگیرTQM) و ارزیابی عملکرد در سازمان». کنفرانس ملی تجاری سازی، توسعه ملی و علوم مهندسی، ساری، شرکت توسعه محور پدیده.
- خاکی، غلامرضا. (1386). مدیریت بهره‌وری با رویکرد تحلیلی به آن در سازمان. تهران: انتشارات کوهسار
- سلطانی، ایرج. (1386). بهره‌وری منابع انسانی. اصفهان: انتشارات ارکان
- صداقتی، سعید. (1391). «بررسی عوامل مؤثر در بهره‌وری منابع انسانی فدراسیونهای ورزشی منتخب و ارائه الگو». رساله دکتری پایان‌نامه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.
- عیدی، حسین. (1393). «معرفیابزاراندازه‌گیریاثربخشیفدراسیون‌هایورزشیبرمبنایرویکرد ارزش‌هایرقابتی». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 22، ص .48
- فقیهی، ابوالحسن و موسوی کاشی، زهره. (1389). «مدل سنجش بهره‌وری (اثربخشی و کارآیی) دربخش خدمات دولتی ایران». نشریه مدیریت دولتی. دوره 2 ،شماره 4، صفحه 107- 126.
- ملک حسینی، حسین. (1394). «بررسی رابطه بین مدیریت عملکرد و افزایش سطح بهره وری کارکنان». کنفرانس بین المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی. کد COI مقاله: RSTCONF01_325
- مهدوی اناری، مهدیه السادات؛ اسماعیلی، محمدرضا و آفرینش، اکبر. (۱۳۹۴). «فرا تحلیل توسعه ورزش همگانی، قهرمانی، حرفه‌ای، تربیتی و پیش‌بینی مسیر آینده آن». اولین همایش ملی تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، ورامین، آموزشکده فنی و حرفه‌ای سما واحد ورامین. کد COI مقاله: SPORTSAMAV01_043
- میرزایی، محمد و عروف زاد، شهرام. (1394). «ارتباط عوامل شخصیتی و هوش فرهنگی با اثر بخشی سازمانی کارکنان هیئت های ورزشی استان اصفهان». اولین همایش ملی دستاوردهای نوین تربیت بدنی و ورزش، چابهار، دانشگاه بین المللی چابهار، کدCOI مقالهIUCSPORT01_329:
- نیرومند، پوراندخت و همکاران. (1391). «چهارچوب مفهومی شایستگی مدیران عامل شرکت های فناوری بنیان: ابعاد، مولفه ها و شاخص ها». مشاوره شغلی و سازمانی،4(12)، 161-145.
- هنری، حبیب. (1382). «طراحی و تبیین مدل نظام اطلاعاتی و سیستم بهره‌وری منابع انسانی در سازمان تربیت‌بدنی، فدراسیونهای ورزشی منتخب و کمیته ملی المپیک». مجله طب نظامی.3(13)، 173-179.
- Ain, Manzoor. (2015). “Impact of Employees Motivation on Organizational Effectiveness”. European Journal of Business and Management, ISSN 2222-1905 (Paper) ISSN 2222-2839 Vol 3, No.3.
- Arraya, M. (2015). “Team goal-setting involves more than only goal-setting”. Sport Business and Management: An International Journal, Vol. 5 Iss 2 pp. 157-174
- Etzioni, Amita. (1964). Modern Organizations. Printice-Hall
- Gross, E. (1969). “The Definition of Organizational Goals”. The British Journal of Sociology, 20(3): 277-294.
- Lecy, J.D.; Schmitz, H.P.; Swedlund, H. (2012). “Non-Governmental and Not-for-Profit Organizational Effectiveness: A modern synthesis”. Voluntas, 23, pp 434–457.
- Mahalinga Shiva, MSA & Suar, Voluntas, D. (2012). “Transformational Leadership, Organizational Culture, Organizational Effectiveness, and Program Outcomes in Non-Governmental Organizations”. International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, Volume 23, Issue 3, pp 684-710 23: 684
- Marta Brosed, Lázaro, Manuel, Espitia-Escuer, Lucía, I. García, Cebrián. (2014). “Productivity in professional Spanish basketball”. Sport, Business and Management: An International Journal, Vol. 4 Issue: 3, pp.196-211,
- Neha, Paliwal Sharma, Tanuja, Sharma, Madhushree, Nanda Agarwal. (2016). “Measuring employee perception of performance management system effectiveness: Conceptualization and scale development”. Employee Relations, Vol. 38 Issue: 2, pp.224-247
- Price, J. L. (1972). “The study of organizational effectiveness”. The Sociological Quarterly, 13, 3-15.
- Pritchard, Robert D. (2008). “The Productivity Measurement and Enhancement System: A Meta-Analysis”. Journal of Applied Psychology Association, Vol. 93, No. 3, 540–567.5-27.
- Reham, M. Haleem, A, Maissa, Y. Salem, b , Faten A. Fatahallah a , Laila E. Abdelfattah. (2015). “Quality in the pharmaceutical industry –A literature review”. Saudi Pharmaceutical Journal, 23, 463–469
- Richard, L.Daft. (1992). Organization theory and design. New York. west publishing company
)