نقش انگیزه مشارکت ورزشی زنان بر میزان گرایش به رفتارهای ناهنجار اجتماعی در رشته های ورزشی راکتی

بهرام قدیمی^[1]

فریبا مددی^[2]

 شیوا آزادفدا^[3]

شهلا حجت[4]

تاریخ دریافت مقاله: 5/3/1398

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:10/4/1398

مقدمه

نابرابری فرصت های دست یابی به ورزش در مطالعه مشارکت زنان به اثبات رسیده است (سومرست^[5] 2018: 18). با افزایش جمعیت شهرنشین، جوامع بشری با موضوعات و مسائلی مواجه گردیده اند که موضوع مطالعه جامعه شناسان و مردم شناسان است. ورزش زنان امروزه به عنوان یکی از موضوعات اساسی در حیطه ورزش مطرح است(بندرآباد،  1396: 163). مشارکت زنان در فعالیت های مختلف اجتماعی بخشی از حقوق اجتماعی آنان تلقی می شود، اما موانع فرهنگی و اجتماعی بسیاری در این زمینه وجود دارد. مشارکت زنان در ورزش به دلیل تأثیرات آن بر سلامت جامعه دارای اهمیت بسیاری است.  امروزه ورزش، به حدی از گسترش و توسعه رسیده است که از سوی کارشناسان به عنوان «جهان کوچک در جامعه» قلمداد می‌شود (پوشتیار، 1393: 3). به اعتقاد صاحبنظران ورزشی، ارزش ها، ساختار و نیروی محرکه جامعه را نشان می دهد و ویژگی های اجتماعی را منعکس می سازد (حسینی نثار، 1395: 25).

 برخی از پژوهشگران بر این عقیده اند که ورزش، آیینه جامعه است و ساختارهای ورزشی، ساختارهای دیگر جامعه مانند ساختار اقتصادی و سیاسی را که مردان از آن سودی می‌برند، منعکس می‌کنند (ویتلی^[6]، 2012: 560). جایگاه زنان در ورزش حتی دروضعیت برابری سایر شرایط، همواره پایین تر از جایگاه مردان بوده است. از طرفی، شاخص مشارکت زنان عامل قابل تاملی در اندازه گیری توسعه یک کشور می باشد که خود نشان دهنده اهمیت موضوع می‌باشد. (سلطانی، 1392: 19). دستیابی زنان به ورزش به شیوه خطی پیشرفت نمی کند و سرگذشت این درگیر شدن (زنان در فعالیت های ورزشی) شاخصی از وضع روابط میان دو جنس در یک برهه زمانی و در یک جامعه معین است. ارتقای هر جامعه ای از جوامع بشری بستگی به افراد آن جامعه دارد و افول و اضمحلال هر اجتماعی نیز به تک تک افراد آن اجتماع وابسته است (علی وردی، 1392:55). تحقیقات پیشین نشان داده اند که تفاوت در میزان مشارکت زنان در فعالیت های بدنی نمی تواند تنها ناشی از عوامل زیست محیطی باشد، بلکه عوامل اجتماعی نیز بر این فرآیند به نظر می‌رسد که تاثیر به سزایی داشته باشند (مرتضایی، 1393: 11). از سوی دیگر، کلمه نابهنجار اصولاً معنی دور بودن از طبیعی را می دهد. بنابراین دلالت بر انحراف از بعضی از استانداردها دارد. در مورد بیماری بدنی استاندارد عبارت است از: انسجام کنشی و ساختمانی بدن که با استمداد از علم پزشکی و ابزارهای دقیق و فنون پیشرفته می توان خط و مرز مشخصی بین بهنجاری و نابهنجاری ترسیم نمود. این باور که «رفتار نابهنجار همیشه عجیب و غریب است» موجب تاکید بر انحراف موجب تمایل به برابر داشتن اختلالات روانی و رفتارهای عجیب و غریب و اغلب خطرناک گردیده است (میسون^[7]، 2016: 17). نابهنجاری‌های رفتاری، اجتماعی است و  همواره یکی از مفاهیم کلیدی به شمار ‌آمده است. میزان ناسازگاری رفتار یک فرد با ارزش های اجتماعی، به عنوان ناهنجاری‌های رفتاری تعریف شده است. اصولاً رفتار سازگارانه، رفتاری است که در ارضای نیازهای فرد و خلاصی او از درد و رنج و خطر او را یاری می‌رسانند. در مقابل رفتار ناسازگارانه، رفتاری است که فرد را در تحقق هدف مذکور برحذر داشته، با شکست مواجه می‌سازد.(میرفردی، 1391: 189). چنانچه در جامعه بروز نابهنجاری‌های رفتاری به شکلی مزمن و افراطی گسترش یابد، موجبات سلب امتیازات دیگران و آرامش آنها فراهم می‌شود که در چنین شرایطی لزوم مهار و مدیریت این نابهنجاری‌های رفتاری اجتناب ناپذیر می‌گردد. این پژوهش قصد دارد به بررسی تاثیر مشارکت بانوان ورزشکار در رشته های راکتی بر رفتار نابهنجار اجتماعی و ابعاد مختلف آن  بپردازد. رفتار نابهنجار، مقدمه بزهکاری است. ورزش مانند سایر پدیده ها در جامعـه تحـت تـأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی قرار دارد و برخی محققان ورزش را یک امر فرهنگی و زبان مشـترکی بـرای برقراری ارتباطات جهانی می‌دانند(سلطانی کلوانق، 1392:  18-17). لذا دست اندرکاران و نیز خانواده ورزشکاران به عنوان گروه ذینفع از برون داد انتظار موفقیت مطلوب و  شایسته، منضبط، سازگار و اخلاقی را دارند و لذا به هر میزان که در بر آوردن این انتظار نقصان وجود داشته باشد، درصدد جبران آن بر می‌آیند (کانتریراس^[8]، 2010: 28). به دلایل فراوانی کـه اغلـب آنها فرهنگی- اجتماعی هستند، زن در طول تاریخ فرصت کافی پیدا نکرده است تا شایسـتگی خـود را برای مشارکت فعال در ورزش به اثبات رساند، زیرا مرزهایی در برابر زن نهـاده شـده کـه نقش های اجتماعی او را به عنوان موجود مؤنث ترسیم کرده است (چارلز، 2018: 2947). به همین دلیل در جوامع پیشرفته امروز بیش از پیش اهمیت ورزش در امور مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان روشن شده است. از آنجا که ورزش به استفاده درست و مثبت از وقت های آزاد و بیکاری کمک و از فردگرایی جلوگیری می کند و همچنین مانع بروز رفتارهای ضد بشری و ضد اخلاقی می شود و در ارتقای سطح بهداشت و تندرستی افراد جامعه سهم بسزایی دارد، آغاز و تداوم مشارکت (تعهد ورزشی) در آن از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد (سلطانی، 1392: 23). حال این سوال اصلی مطرح می‌شود:

 آیا میان مشارکت ورزشی زنان و روحیه وندالیستی، خشونت و درگیری، دزدی و تقلب و تمرد و سرکشی در زنان ورزشکار رشته های راکتی ارتباطی وجود دارد؟

تعریف مفاهیم و چارچوب نظری پژوهش

تعریف مفاهیم اساسی در پژوهش حاضر به قرار زیر است:

افزایش توانمندی در گروه زنان

 منظور از افزایش توانمندی در گروه زنان، اﻓﺰاﻳﺶ آﮔﺎﻫﻲﻫﺎی بانوان در اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. اﻓـﺰاﻳﺶ آﮔـﺎﻫﻲ زﻧـﺎن ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت آﻧﻬﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻛـﺴﺐ ﺣﻘﻮﻗـﺸﺎن ﻣـﺼﺮ ﺳـﺎزد. زﻧـﺎن ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﺳﺎﺧﺘﺎری و ﻧﻬﺎدی اﺳﺖ، ﻧـﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ذاﺗﻲ زﻧﺎن(باورز^[9]، 2012: 212). ﻻزﻣﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ، درک ﺗﻔـﺎوت ﻣﻴـﺎن ﻧﻘـﺶﻫـﺎی ﺟﻨﺴﻲ و ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ اﺳﺖ و اﻳﻨﻜﻪ ﻧﻘﺶﻫﺎی ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ ﺑـﻪﺻـﻮرت اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز و آﮔـﺎﻫﻲ ﺟﻨـﺴﻴﺘﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﺻﻞ ﺑﺮاﺑﺮی ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ ﻗﺮار دارد. ﺑﺮای زﻧﺎن اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﭘﺬﻳﺮش ﺷﺄن و ﻣﻘﺎم ﺧﻮد و ﺧﻮدﺑﺎوری ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻫﺪف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی زﻧﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠـﻞ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ، اﻓﺰاﻳﺶ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ زﻧﺎن و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌـﺪ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ ﻋﺎﻣـﻞ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎﺳﺖ (کولیک، 2011: 46). در نظریه کالینز، وقتی یک جنس می تواند وسایل سرکوب را به کار گیرد، پس می تواند از این قدرت برای تسلط بر جنس مقابل و تعمیم آن در نظام نابرابر جنسی استفاده کند. جنسی که قدرت کمتر دارد باید استراتژی هایش را با این امتیاز قدرتی سازگار کند.   

نابهنجاری

کلمه نابهنجار اصولاً معنی دور بودن از طبیعی را می دهد. بنابراین دلالت بر انحراف از بعضی از استانداردها را دارد. در مورد بیماری بدنی استاندارد عبارت است از: انسجام کنشی و ساختمانی بدن که با استمداد از علم پزشکی و ابزارهای دقیق و فنون پیشرفته می توان خط و مرز مشخصی بین بهنجاری و نابهنجاری ترسیم نمود، ولی در سطح روانشناختی،  «مدل آرمانی» یا حتی «مدل طبیعی» برای مقایسه نداریم. جدول 1، رویکردهای نظری به افزایش توانمندی زنان را به طور خلاصه نشان می‌دهد:

جدول 1: رویکردهای نظری به ارتقای سطح توانمندی زنان

بنابراین نمی توان گفت کدام رفتار بهنجار و کدام رفتار نابهنجار است. وندالیسم رامی‌توان به مثابه یک آسیب یا درد اجتماعی تلقی کرد. احساس خشم، مهم ترین بعد از این احساسات منفی است (علی وردی نیا، 1392: 77). میلز، وندالیسم و سایر اشکال کجرفتاری را معلول دگرگونی ساختی در جامعه می داند. بزعم او کشاکش میان اخلاق، رسوم، ارزش ها و منافع گروه‌های اجتماعی زمینه را برای پیدایی انواع صور بزهکاری، کجرفتاری و یا آسیب اجتماعی فراهم می سازد. زمانی که یک نظام اخلاقی مورد تغییر و یا تهدید قرار گیرد، افرادی که نظام اخلاقی موجود حافظ منافع آنهاست در ممانعت از تضعیف و یا تغییر آن کوشا می شوند. در مقابل، گروه دیگری خواستار دگرگونی و فروپاشی آن می گردند. درنتیجه، بین دو گروه اجتماعی متعارض و متضاد برخورد و ستیزه درمی گیرد و زمینه مساعدی برای پیدایش آسیب‌های اجتماعی خاصی فراهم می شود (محسنی تبریزی، 1390: 69). از میان اشخاص نابهنجار کسانی که رفتار نابهنجارشان تداوم داشته باشد و مدت مدیدی دوام آورد، کجرو یا منحرف و رفتار آنان «کجروی» یا «انحراف اجتماعی» نامیده می شود. وندالیسم اغلب ریشه اکتسابی دارد و از شرایط محیطی ناشی می‌شود. نوجوانان و جوانان، متهمان اصلی این نوع رفتارهای خرابکارانه هستند و وضعیت اجتماعی شهرها نظیر سطح درآمد، تسهیلات رفاهی و معیشتی، محرومیت‌های طبقاتی، مهاجرنشینی و … وقوع آن را تشدید می‌کند (میرفردی، 1391: 39).  تغییر در عوامل محیطی در فضاهای شهری موجب کاهش و یا تغییر مکان وقوع رفتارهای تخریب گرایانه افراد در فضاهای شهری عمومی می‌شود (بندر آباد، 1396: 164). مرتضایی و همکاران (1393) به  بررسی روایی و پایایی پرسشنامه انگیزه های مشارکت زنان در ورزش های تفریحی آبی پرداختند و بیان کردند که این پژوهش با هدف ساخت پرسشنامه انگیزه های مشارکت زنان در ورزش های تفریحی آبی و تأیید روایی و پایایی آن انجام شده است. در این تحقیق تعداد 283 نفر از زنان استان خراسان رضوی از بین 4000 نفر که در ورزش های تفریحی آبی شرکت داشتند به روش خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج این مطالعه نشان داد پرسشنامه 37 سئوالی به دست آمده، مقیاس مناسبی برای سنجش انگیزه های زنان برای حضور در ورزش های تفریحی آبی است.

حسینی نثار و همکاران (1395) به بررسی آنومی اجتماعی و عوامل موثر بر آن(مورد مطالعه شهر رشت) پرداختند و  اظهار کردند که مسئله اصلی، اغتشاش در هنجار‌هاست. این وضعیت هنگامی رخ می­دهد ‌که فرد نمی‌تواند انتخاب درستی‌انجام دهد و با احساس سردرگمی در انتخاب هنجارها و قواعد رفتاری مورد قبول  جمع رو به رو می‌شود. این بررسی، با استفاده از دیدگاه آنومی مرتون، انجام گرفته است. از نظر وی، آنومی به منزله عدم تناسب بین اهداف پذیرفته شده اجتماعی و راه های رسیدن به آن ها یا کسب موفقیت است. روش اصلی تحقیق، مبتنی بر پیمایش اجتماعی است که با پرسشنامه انجام شده است. آنومی در ابعاد سه گانه به ویژه در بعد رسمی به میزان زیاد وجود دارد. بررسی رفتار آنومیک پاسخگویان نیز گویای آن است که 62 درصد، درجه هنجارشکنی متوسطی دارند. فرضیه اصلی مرتون که فاصله بین اهداف مقبول اجتماعی و راه های قانونی رسیدن به آن، منجر به آنومی می‌شود، در این بررسی نیز با عنوان «امکان رسیدن به اهداف»  به اثبات رسیده است. همچنین متغیرهایی مانند اعتماد اجتماعی و رضایت اجتماعی رابطه معکوسی با آنومی دارند. در مجموع سه متغیر مذکور، 15 درصد از آنومی را تبیین می نمایند. نتایج نشان داد که اختلاف معناداری در مورد عوامل بازدارنده فعالیت های ورزشی مثل کمبود وقت، کمبود پول، حمل و نقل، علاقه، ناآگاهی، مهارت و توانایی و سلامتی و آمادگی جسمانی وجود دارد. این نتایج از جنبه های نظری و عملی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. بندرآباد و همکاران (1396) به بررسی  نقش عوامل محیطی موثر برتخریب گرایی (وندالیسم) در کیفیت عرصه های عمومی شهری (نمونه موردی: محله کبابیان همدان) پرداختند و بیان کردند که تخریب گرایی به معنی تخریب ارادی اموال عمومی  به عنوان زیر مجموعه ای از جرم و یکی از مشکلات مطرح جوامع شهری امروزی است. آثار تخریب گرایی علاوه بر هزینه‌ها و خسارات مالی وارده بر سرمایه عمومی، موجب کاهش امنیت و در پی آن کاهش سطح کیفیت عرصه های عمومی شهری می‌شود. نتایج نشان می‌دهد نبود نظارت عمومی، فقدان نورپردازی و وجود علائم و نشانه های تخریب، از جمله عوامل موثر بر بروز تخریب گرایی و کاهش میزان امنیت و کیفیت فضاهای شهری هستند. تغییر در عوامل محیطی در فضاهای شهری موجب کاهش و یا تغییر مکان وقوع رفتارهای تخریب گرایانه افراد در فضاهای شهری عمومی می‌شود.  سامرست و همکاران (2018) به بررسی موانع مشارکت اختیاری در ورزش پرداختند و اظهار نمودند که مطالعات متعددی بر مزایای سلامت فیزیکی و روانی ناشی از مشارکت در ورزش تاکید دارند. گروهی از شرکت کنندگان که  مشارکت ورزشی دارند، از لحاظ آکادمیکی نیز تحصیلات بالاتری دارند. با این حال، علیرغم مزایا، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد آنها که با توجه  به شیوه زندگی به طور فزاینده ای کم تحرک مانده اند،  در مقایسه با کسانی که دارای شیوه زندگی فعالی هستند در معرض خطر ابتلا به  بیماری‌های مزمن قرار دارند. از سوی دیگر، ورزش یک وسیله مهم برای شرکت کنندگان است تا بتوانند مقداری از توصیه های  فعالیت بدنی روزانه خود را به انجام برسانند.

این بررسی سیستماتیک به دنبال پرسش برای این سوال است: چه کسانی موانع مشارکت نوجوانان در فعالیت ورزشی هستند؟ سیاستگذاران، والدین و معلمان باید همه را آگاه کنند که "هزینه" و "زمان"، موانع کلیدی برای مشارکت در ورزش است. فرصت های ورزشی محلی بیشتر در جایی که هزینه ها کاهش می یابد، موثر است. مدارس و باشگاه های منطقه ای می توانند با هم کار کنند تا فرصت های محلی مقرون به صرفه تر برای افزایش مشارکت نوجوانان وکودکان در ورزش فراهم کنند.

کاسی^[10]و همکاران (2017)  به تأثیر یک محیط سالم برای مشارکت در ورزش باشگاهی توسط دختران نوجوان پرداختند و بیان کردند که این مطالعه تاثیر نفوذ محیطی سلامت - تندرستی (HWE) بر مشارکت در باشگاه های ورزشی دختران نوجوان را بررسی و این ادراک ها را به صورت طولی تغییر داد. تاثیر محیطی سلامت - تندرستی HWE از لحاظ مجموعه ای از سیاست های ارتقای سلامت مورد حمایت بنیاد ارتقای سلامت به عنوان اساس تمرین ارتقای سلامت باشگاه ورزشی برای اصلاح ساختاری اصلاحات در سازمان های ورزشی دولتی و انجمن های وابسته و باشگاه های آنها تعریف شده است. این شامل پیشگیری از آسیب های ورزشی، نوشیدن الکل، حفاظت مقابل نور خورشید، تغذیه سالم و سلامتی در محیط های فراگیر است. این عوامل ممکن است در کاهش موانع مشارکت ورزشی مهم باشد. راهبرد های حمایت از محیط اجتماعی در باشگاه های ورزشی باید اولویت بندی شود. شوو^[11]و همکاران (2017) به بررسی سوء رفتار دانشجویان در تربیت بدنی با تاکید بر نقش 2 × 2 اهداف پیشرفت و انزوای اخلاقی پرداختند و اظهار کردند که هدف این مطالعه، پاسخ به این سوال است: آیا جهت گیری هدف مربوط به سوء رفتارهای گزارش شده توسط دانشجویان مربوط به گرایش آنها به ورزش است؟ نتایج نشان داد که اهداف اجتناب از تسلط قادر به پیش بینی پنج سوء رفتار (مثلا رفتار پرخاشگرانه، مشارکت کم، عدم پیروی از دستورالعمل، ضعف خود مدیریت و رفتار منحرف شده) بود. اهداف رویکرد تسلط به طور منفی تعامل کم، عدم پیروی از دستورالعمل ها و خودمختاری ضعیف را پیش بینی می کند. همچنین، اهداف اجتناب از عملکرد به طور مثبت تمام پنج اشتباه را پیش بینی می کنند. به نظر می‌رسد در عصر حاضر، ورزش و فعالیت بدنی از جمله کارهایی است که می تواند در اوقات فراغت و ایام بیکاری مردم انجام پذیرد و تا حدودی از آثار و عوارض سوء سبک های نوین زندگی بکاهد. صاحب نظران معتقدند که اگر جامعه ای افراد خود را به ورزش ترغیب کند، در واقع به افزایش عزت نفس و سلامت جسمی و روحی افراد خود کمک کرده است.  به همین دلیل در جوامع پیشرفته امروز بیش از پیش اهمیت ورزش در امور مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان روشن شده است. از آنجا که ورزش به استفاده درست و مثبت از وقت های آزاد و بیکاری کمک و از فردگرایی جلوگیری می کند و همچنین مانع از بروز رفتارهای ضد بشری و ضد اخلاقی شده و در ارتقای سطح بهداشت و تندرستی افراد جامعه سهم بسزایی دارد، آغاز و تداوم مشارکت (تعهد ورزشی) در آن از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد (سلطانی، 1393). اهداف این پژوهش، پاسخ نظری به پرسش های تحقیق پیرامون تبیین رابطه  مشارکت ورزشی و روحیه وندالیستی، خشونت و درگیری، دزدی و تقلب و تمرد و سرکشی در زنان  ورزشکار رشته های  راکتی است.

روش شناسی پژوهش

پس از هماهنگی های اولیه با متولیان  نظارت بر رشته های ورزشی راکتی در وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون های ورزشی مربوطه،  635 بانوی ورزشکار در رشته های راکتی- شامل چهار گرایش بدمینتون 310 نفر، پینگ پنگ 228 ، اسکواش 48 نفر  و تنیس 49 نفر- که دارای بیمه ورزشی معتبر بودند، حداقل سه جلسه در هفته در رشته ورزشی خویش فعالیت داشتند و جزو آمار رسمی فدراسیون منظور شده بودند،  به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند.  سپس حجم نمونه مورد بررسی به میزان 239 نفر به دست آمد. همچنین در این پژوهش با استفاده از تحلیل داده های به دست آمده و به کارگیری ترکیب روش های کمی و کیفی، از روش های تحقیق آمیخته اکتشافی استفاده شد.  لذا در فاز اول به صورت کیفی با استفاده از روش های مصاحبه و جمع آوری اطلاعات و مستندات معتبر داده های کیفی به دست آمد. سپس داده های کمی  بررسی شد و و در انتها با استفاده از نتایج داده‌ها، به توصیف ویژگی ها پرداخته شد. در تشریح نتایج پس از آن که گروه ‌های مورد بررسی^[12]  از نظر متغیر مورد مقایسه قرار گرفتند، از طریق تحلیل داده های کیفی بررسی شدند که چرا این تفاوت وجود دارد. لذا روش تحقیق از نوع طرح تحقیق آمیخته اکتشافی و روش و  ابزار جمع آوری اطلاعات، مصاحبه، مطالعه کتابخانه ای و میدانی و استفاده از  پرسشنامه محقق ساخته استاندارد شده بود. ابزارهای مورد استفاده در این بررسی شامل پرسشنامه استاندارد «میزان گرایش به رفتارهای نابهنجار» می باشد که   هدف از آن  ارزیابی میزان گرایش به رفتارهای نابهنجار در بین بانوان ورزشکار رشته های راکتی از ابعاد مختلف (روحیه وندالیستی، خشونت و درگیری، دزدی و تقلب، تمرد و سرکشی) می‌باشد. این پرسشنامه دارای 18 سوال و طیف پاسخ دهی آن از نوع لیکرت پنج گزینه‌ای  است. پرسشنامه‌ استاندارد «انگیزه مشارکت ورزشی» (گیل و همکاران، 1983) متشکل از 30 گویه و 8 خرده مقیاس است که پاسخ به گویه ها بر اساس طیف 3 گزینه ای لیکرت کدگذاری شده است.

روش نمونه گیری، تصادفی طبقه ای می باشد که در نمونه گیری طبقه ای واحدهای جامعه مورد مطالعه در طبقه هایی که از نظر صفت متغیر همگن تر هستند، گروه بندی می شوند. به این ترتیب تغییرات در درون گروه ها حداقل می شود. معمولا برای طبقه بندی واحدهای جامعه، متغیری به عنوان ملاک در نظر گرفته می شود که با صفت متغیر مورد مطالعه بستگی داشته باشد.   

یافته های پژوهش

استفاده از آمار توصیفی به منظور خلاصه سازی اطلاعات جمع آوری شده و شناخت بیشتر جامعه مورد بررسی صورت پذیرفته است و هدف آن نیز توصیف، استخراج نکات اساسی و ترکیب داده‌ها به کمک زبان اعداد می‌باشد. در پژوهش حاضر با ارائه جداول و نمودارهای مربوطه به بررسی توصیفی مشاهدات پرداخته‌ایم(سرمد، 1383).

در این بخش سوالاتی از پرسش نامه همچون: تاهل، سن و سابقه ورزشی که جنبه تقریباً عمومی دارند و از افراد پرسیده شده، با رسم جداول و نمودارهای مختلف نمایش داده‌ شده است (جداول 2 و 3).

جدول2: ویژگی‌های جمعیت شناختی وضعیت تاهل شرکت کنندگان

جدول 3: ویژگی‌های جمعیت شناختی دامنه سنی شرکت کنندگان

آماره‌های توصیفی متغیرها با استفاده از سوالات اختصاصی پرسش نامه و بر اساس طیف لیکرت استخراج شدند (جدول 4). چولگی که شاخصی برای اندازه گیری میزان تقارن یا عدم تقارن یک توزیع می‌باشد در ردیف چهارم جدول 4 برای متغیرهای پژوهش ارائه شد. اگر توزیع نا متقارن بوده و دنباله آن به سمت راست کشیده شده باشد (چولگی به راست) ضریب چولگی آن عددی مثبت است و اگر توزیعی نامتقارن بوده و دنباله آن به سمت چپ کشیده شده باشد (چولگی به چپ) ضریب چولگی آن عدد منفی است. در اینجا، ضریب چولگی برای تمامی متغیرها در بازه قابل قبول و نرمال است. بعبارتی می‌توان گفت که توزیع داده‌ها شبیه به توزیع نرمال است.

جدول 4: آماره‌های توصیفی برای مولفه های پرسش نامه میزان گرایش به رفتارهای نابهنجار و انگیزه مشارکت ورزشی

ضریب برجستگی، شاخصی است که میزان برجستگی یا ارتفاع یک توزیع نسبت به توزیع نرمال را نشان می‌دهد. در مورد توزیع نرمال کشیدگی صفر است و اگر کشیدگی یک توزیع بیشتر از نرمال باشد یعنی پراکندگی آن کمتر از نرمال باشد ،ضریب کشیدگی عددی مثبت است و اگر کشیدگی یک توزیع کمتر از نرمال باشد یا پراکندگی آن بیشتر از نرمال باشد، ضریب کشیدگی عددی منفی خواهد بود. ضریب برجستگی مشاهدات در تمامی متغیرها از توزیع نرمال پیروی می‌نماید. آماره‌های توصیفی برای متغیرهای پژوهش در جدول 5 ارائه شده است.

جدول5: شاخص‌های مورد ارزیابی متغیر نابهنجاری

بعد از اخذ نظرات نخبگان و متخصصان و استفاده از سوالات استخراج شده از پرسشنامه های استاندارد، پنج شاخص با توجه به مبانی نظری و پیشینه‌های تحقیقات داخلی و خارجی اکتشاف شد و با روش مصاحبه باز و تکنیک گلوله برفی داده ها جمع آوری گردید. سپس برای تبیین آماری، از تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزار لیزرل اقدام شد. برای سنجش پرسشنامه تلفیقی میزان گرایش به رفتارهای نابهنجار و انگیزه مشارکت ورزشی،  از روش تعیین روایی سازه (تحلیل عاملی) استفاده گردید که نتایج آن در جدول 6 آمده است:

جدول 6: نتیجه آزمون بارتلت و شاخص KMO پرسشنامه تلفیق شده رفتارهای نابهنجار و مشارکت ورزشی

در تحلیل عاملی اکتشافی برای تجزیه وتحلیل  58  گویۀ پرسشنامۀ اولیه از روش تحلیل عناصر اصلی با چرخش عمودی و تکنیک واریماکس استفاده شد و مقدار شاخص پایایی بر اساس ضریب آلفای کرونباخ  KMO  معادل 799/0 به دست آمد. بنابراین چون شاخص به یک نزدیک است، نمونه‌های انتخاب شده برای تحلیل کفایت می‌کند. آزمون بارتلت در سطح 001/0 معنادار می‌باشد که حاکی از مناسب بودن ماتریس همبستگی برای تحلیل عاملی داده‌ها می‌باشد. علاوه براین، با انجام تحلیل عاملی اکتشافی و دوران عمودی، 9 عامل اصلی شناسایی گردید. معیار درنظرگرفتن بار هر عامل در هر پژوهش متفاوت می‌باشد؛  برخی از پژوهشگران از نقطۀ برش حداقل 30/0 و برخی دیگر از نقطۀ برش حداکثر 55/0 استفاده می‌کنند (کاظم نژاد و همکاران، 1390). در پژوهش حاضر نیز با حذف گویه هایی که بار عاملی آن‌ها کمتر از 5/0 بود، 49  گویه به دست آمد و  تعداد 9 گویه حذف شد. این 9 عامل درمجموع 126/84 درصد از واریانس عوامل کلیدی گرایش به رفتارهای نابهنجار و مشارکت ورزشی را تبیین می‌کنند که مقدار قابل قبولی است.

برای تحلیل عوامل از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی استفاده شده است. عامل‌های اول تا پنجم دارای مقادیر بالاتر از یک می‌باشند و به ترتیب 006/19، 901/17، 483/13 ، 993/12 و 868/16درصد و روی هم رفته 126/84 درصد واریانس کل را تبیین می‌کنند. برای تحلیل عوامل از روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی استفاده شده است. شاخص‌های آماری پرسشنامه تلفیق شده رفتارهای نابهنجار و مشارکت ورزشی  در جدول7  آمده است:

جدول 7: شاخص‌های آماری پرسشنامه تلفیق شده رفتارهای نابهنجار و مشارکت ورزشی 

عامل‌های اول تا پنجم دارای مقادیر بالاتر از یک می‌باشند و به ترتیب 006/19، 901/17، 483/13 ، 993/12 و 868/16درصد و روی هم رفته 126/84 درصد واریانس کل را تبیین می‌کنند.

بحث و نتیجه گیری

نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که 5  عامل برای گرایش به رفتارهای نابهنجار و انگیزه مشارکت ورزشی شناسایی و در نظر گرفته  شدند. همان طور که تحقیقات نشان می دهند، پرداختن به تفریحات سالم به ویژه فعالیت های ورزشی آثار مثبت فراوانی در سلامتی جسمی و روحی انسان دارد. شرکت افراد در ورزش منجر به بهبود وضعیت جسمانی و سلامت روحی و سرگرمی بهینه افراد می شود (سلطانی، 1392: 19). از سوی دیگر، با گسترش رویکردهای توسعه، نقش زنان در این امر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت  و این گروه به عنوان یکی از کارگزاران اصلی توسعه در نظر گرفته شده اند؛ چنان که بانک جهانی توانمند سازی را به عنوان یکی از عناصر اصلی در کاهش فقر و به عنوان اولین هدف در امر توسعه شناسایی نموده است و هم چنین محوریت بخشیدن به جنسیت را به عنوان یک اولویت در کمک به توسعه و در فرآیند اجرای یک استراتژی برای رسیدن به چنین تأثیری می‌داند (محمدی ، 2012: 151). مشارکت، درگیری ذهنی و عاطفی اشخاص در موقعیت های گروهی است که آنان را بر می انگیزد تا برای دستیابی به هدف های گروهی یکدیگر را یاری دهند و در مسئولیت کار شریک شوند (ساسی^[13]، 2017: 10).  اظهار نظرها و تعاریف ارائه شده در مورد مشارکت، بازتاب الگوی اعتقادی و نظری به کار گرفته شده است. از سوی دیگر، لازمه توسعه پایدار روستایی، مشارکت همه اقشار و گروه ها در فرآیند اجتماعی و اقتصادی است. اگر چه مشارکت اجتماعی زنان روستایی به عنوان فرآیند فعال در مسیر توسعه پایدار روستایی از اهمیتی جالب برخوردار است، شواهد حاکی از آن است که میزان مشارکت اجتماعی زنان روستایی در  فرآیندهای مختلف اجتماع  ناچیز بوده و به مراتب از مردان کمتر است. ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی زﻧﺎن به ﻣﻌﻨـﺎی ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲﻗﺪرﺗﻲ زﻧﺎن اﺳـﺖ. اﻳـﻦ ﻣﻔﻬـﻮم ﺑـﻪ ﺗـﺪارک و ﺗـﺴﻠﻂ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻛﺴﺐ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺮای زﻧﺎن اﻃـﻼق ﻣـﻲﺷـﻮد. از جمله مسائلى که در رابطه با زنان همواره بر سر آن مناقشه بوده است، برداشت هاى متفاوت دینى در مورد زن، حجاب، فعالیت هاى بیرون از خانه، تحصیلات و ... بوده است. از سوی دیگر، با وجود این که جامعه شناسی ورزش یکی از گرایش های تربیت بدنی است، اما در این زمینه تلاش کافی در دانشکده های تربیت بدنی و حتی علوم اجتماعی مشاهده نمی شود. در صورتی که دستاوردهای آن می تواند بازدارنده و یا به حرکت درآورنده فعالیت های ورزشی براساس واقعیات و دانش علمی در قالب نظریات جامعه شناسی ورزش باشد. مطالعه جامعه شناسی ورزش قادر است خواننده را به ورای شناخت عمومی و عادی از ورزش سوق دهد. نگرانی در مورد جنبه انتزاعی و نظری جامعه شناسی ورزش به ویژه برای برنامه ریزان و سیاستگذاران طبیعی است (میرفردی، 1391: 189). در ایـران تحقیقـات اندکی در این باره صورت گرفته، اما دربسیاری از کشورها موضوع موانع مشارکت در فعالیت هـای ورزشـی طی دو دهه اخیر به طور وسیعی مورد توجه محققان قرار گرفته است (هاشمی، 1389: 143).

وندالیسم را می‌توان به مثابه یک آسیب یا درد اجتماعی تلقی کرد. احساس خشم، مهم ترین بعد از این احساسات منفی است (علی وردی نیا، 1392 ؛ 167). بر اساس یافته های پژوهش تفسیر زیر در مورد مولفه های متغیرهای مورد ازریابی ارائه می‌شود:

 بعد روحیه وندالیستی

 همان طور که بارهای عاملی نشان می‌دهد میزان کلیه بارهای عاملی بالاتر از 5/0 می‌باشد که بیانگر روایی همگراست. در سطح خطای 05/0 و آزمون دوطرفه (پیش فرض نرمال) مقادیر بحرانی اعداد 96/1 و 196/1- می‌باشند. چنانچه ضرایب معناداری بیشتر از 96/1 و یا کوچک‌تر از 96/1- باشند، فرض صفر رد و فرض یک یعنی وجود ارتباط معناداری تائید می‌شود. به‌جای شاخص مجذور کای به تفسیر شاخص دیگری به نام نسبت مجذور کای بر درجه آزادی (X2/df) می‌پردازند. حاصل تقسیم شاخص مجذور کای بر درجه آزادی برابر با 86/1 است که در مقایسه با مقدار بحرانی 5 شاخص قابل قبولی است. شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) در این مدل برابر با 065/0 است که حد مجاز R MSEA،  08/0 است. شاخص‌های GFI, AGFI و NFI به ترتیب برابر با 90/0، 90/0 و 91/0 می‌باشند که نشان دهنده برازش بسیار مناسبی هستند.

خشونت و درگیری

 همان طور که بارهای عاملی نشان می‌دهد میزان کلیه بارهای عاملی بالاتر از 5/0 می‌باشد که بیانگر روایی همگراست. حاصل تقسیم شاخص مجذور کای بر درجه آزادی برابر با 07/3 است که در مقایسه با مقدار بحرانی 5 شاخص قابل قبولی است. شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) در این مدل برابر با 065/0 است که حد مجاز RMSEA، 08/0 می باشد. شاخص‌های GFI, AGFI و NFI به ترتیب برابر با 92/0، 90/0 و 91/0 می‌باشد که با توجه به این‌که مقادیر این شاخص‌ها بالای 9/0 است، درنتیجه نشانگر برازش خوب مدل هستند.

بعد دزدی و تقلب

 همان طور که بارهای عاملی نشان می‌دهد میزان کلیه بارهای عاملی بالاتر از 5/0 می‌باشد که بیانگر روایی همگراست. حاصل تقسیم شاخص مجذور کای بر درجه آزادی برابر با 52/2 می باشد که در مقایسه با مقدار بحرانی 5 شاخص قابل قبولی است. شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) در این مدل برابر با 065/0 می باشد که حد مجاز RMSEA، 08/0 است. شاخص‌های GFI, AGFI و NFI به ترتیب برابر با 90/0، 93/0 و 92/0 می‌باشد که با توجه به این‌که مقادیر این شاخص‌ها بالای 9/0 است، درنتیجه نشانگر برازش خوب مدل هستند.

تمرد و سرکشی

همان طور که بارهای عاملی نشان می‌دهد میزان کلیه بارهای عاملی بالاتر از 5/0 می‌باشد که بیانگر روایی همگراست. شاخص‌های برازش مدل ساختاری بعد تمرد و سرکشی نشان می‌دهد حاصل تقسیم شاخص مجذور کای بر درجه آزادی برابر با 93/2 است که در مقایسه با مقدار بحرانی 5 شاخص قابل قبولی است. شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) در این مدل برابر با 070/0 است که حد مجاز RMSEA، 08/0 است. شاخص‌های GFI, AGFI و NFI به ترتیب برابر با 90/0، 93/0 و 92/0 می‌باشد که با توجه به این‌که مقادیر این شاخص‌ها بالای 9/0 است، درنتیجه نشانگر برازش خوب مدل هستند.

بعد انگیزه مشارکت ورزشی

 بررسی بارهای عاملی نشان می‌دهد میزان کلیه بارهای عاملی بالاتر از 5/0 می‌باشد که بیانگر روایی همگرا است. جدول 8 آماره‌های مربوط به ضرایب تحلیل عاملی تاییدی بعد انگیزه مشارکت ورزشی را نشان می‌دهد. معناداری ضرایب و پارامترهای به دست آمده مدل اندازه گیری متغیرهای مکنون (انگیزه مشارکت ورزشی) نشان می‌دهد که تمامی ضرایب به دست آمده در این مرحله معنادار شده‌اند.  بررسی شاخص‌های برازش مدل ساختاری بعد انگیزه مشارکت ورزشی نشان می دهد حاصل تقسیم شاخص مجذور کای بر درجه آزادی برابر با 783/2 است که در مقایسه با مقدار بحرانی 5 شاخص قابل قبولی می باشد.

جدول 8: آماره‌های مربوط به ضرایب تحلیل عاملی تاییدی بعد انگیزه مشارکت ورزشی

شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) در این مدل برابر با 071/0 است که حد مجاز حد مجاز RMSEA  08/0  است. شاخص‌های GFI, AGFI و NFI به ترتیب برابر با 90/0، 91/0 و 91/0 هستند که نشان دهنده برازش بسیار مناسبی می‌باشند. جدول 9  نیز شاخص‌های برازش مدل ساختاری بعد انگیزه مشارکت ورزشی را ارائه می‌نماید:

جدول 9: شاخص‌های برازش مدل ساختاری بعد انگیزه مشارکت ورزشی

اگرچه شاخص مجذور کای معنادار بود، ولی با توجه به این‌که این شاخص در مواردی که حجم نمونه بالاست معنادار می‌شود، قابل‌اغماض است. در عوض به‌جای شاخص مجذور کای به تفسیر شاخص دیگری به نام نسبت مجذور کای بر درجه آزادی (X2/df) می‌پردازند. حاصل تقسیم شاخص مجذور کای بر درجه آزادی برابر با 783/2 است که در مقایسه با مقدار بحرانی 5 شاخص قابل قبولی است. شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) در این مدل برابر با 071/0 است که حد مجاز RMSEA، 08/0 می باشد. شاخص‌های GFI, AGFI و NFI به ترتیب برابر با 90/0، 91/0 و 91/0 هستند که نشان دهنده برازش بسیار مناسبی می‌باشند.

همچنین، آماره t محاسبه شده در تمام قسمت‌های مدل نشان می‌دهد که مقادیر به دست آمده با درجه آزادی 44 و آلفای 05/0 بزرگ‌تر از مقدار t بحرانی هستند. لذا فرض صفر مبنی بر عدم تفاوت بین میانگین‌های مشاهده شده و میانگین جامعه رد و مشخص می‌شود که بین میانگین‌های مشاهده شده و میانگین جامعه  تفاوت معناداری وجود دارد. در نتیجه، درجه تناسب مدل ارائه شده برای عوامل کلیدی پرسشنامه تلفیق شده گرایش به رفتارهای نابهنجار و انگیزه مشارکت ورزشی از نظر متخصصان دارای اعتبار بالایی است و با اطمینان 95 درصد مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین، با توجه به نتایج آزمون تی تک نمونه ای می‌توان گفت تمامی پنج عامل کلیدی شناسایی شده تأثیر مثبت و معناداری دارند.

از سوی دیگر، مقایسه کمی ابعاد رفتارهای نابهنجار و انگیزه مشارکت ورزشی نشان داد که هر اندازه توجه به انگیزه مشارکت ورزشی بیشتر می شود،  روحیه وندالیستی کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین «مشارکت ورزشی و روحیه وندالیستی » تایید می شود. شدت ارتباط این دو متغیر(402/0-) در سطح پایینی  و منفی ارزیابی می‌شود. نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند. هر اندازه انگیزه مشارکت ورزشی بیشتر می‌شود، خشونت و درگیری کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین مشارکت ورزشی و خشونت و درگیری در زنان  ورزشکار رشته های بدمینتون، پینگ‌پنگ،  اسکواش و تنیس تایید می‌شود. شدت ارتباط این دو متغیر(349/0-) در سطحی پایین و منفی ارزیابی می گردد و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند. هر اندازه توجه به مشارکت ورزشی و دزدی و تقلب بیشتر می شود، آمادگی کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین مشارکت ورزشی و دزدی و تقلب  تایید می شود. شدت ارتباط این دو متغیر(399/0-) در سطحی پایین  و منفی ارزیابی می شود و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می‌کند. هر اندازه توجه به انگیزه مشارکت ورزشی بیشتر می شود، تمرد و سرکشی کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین مشارکت ورزشی و تمرد و سرکشی در زنان  ورزشکار رشته های بدمینتون، پینگ پنگ، اسکواش و تنیس تایید می‌شود. شدت ارتباط این دو متغیر(217/0-) در سطحی پایین و منفی ارزیابی می شود و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند.

به صورت خلاصه می‌توان چنین تفسیر نمود که در تحلیل عاملی اکتشافی برای تجزیه وتحلیل  58  گویۀ پرسشنامۀ اولیه، از روش تحلیل عناصر اصلی با چرخش عمودی و تکنیک واریماکس استفاده شد و مقدار شاخص پایایی بر اساس ضریب الفای کرونباخ  KMO  معادل 799/0 به دست آمد. بنابراین چون شاخص به 1 نزدیک است، نمونه‌های انتخاب شده برای تحلیل کفایت می‌کند. آزمون بارتلت در سطح 001/0 معنادار می‌باشد که حاکی از مناسب بودن ماتریس همبستگی برای تحلیل عاملی داده‌ها می‌باشد. علاوه براین، با انجام تحلیل عاملی اکتشافی و دوران عمودی، نه عامل اصلی شناسایی گردید. معیار در نظرگرفتن بار هر عامل در هر پژوهش متفاوت می‌باشد؛  برخی از پژوهشگران از نقطۀ برش حداقل 30/0 و برخی دیگر از نقطۀ برش حداکثر 55/0 استفاده می‌کنند (کاظم نژاد و همکاران، 1390). در پژوهش حاضر نیز با حذف گویه هایی که بار عاملی آن‌ها کمتر از 5/0 بود، 49  گویه به دست آمد و  تعداد 9 گویه حذف شد. این 9 عامل درمجموع 126/84 درصد از واریانس عوامل کلیدی گرایش به رفتارهای نابهنجار و مشارکت ورزشی را تبیین می‌کنند که مقدار قابل قبولی است.

مقایسه کمی ابعاد رفتارهای نابهنجار و انگیزه مشارکت ورزشی نیز نشان داد که  هر اندازه توجه به انگیزه مشارکت ورزشی بیشتر می شود،  روحیه وندالیستی کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین مشارکت ورزشی و روحیه وندالیستی  تایید می شود. شدت ارتباط این دو متغیر(402/0-) در سطحی پایین  و منفی ارزیابی می‌شود و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند. هر اندازه انگیزه مشارکت ورزشی بیشتر می‌شود، خشونت و درگیری کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین مشارکت ورزشی و خشونت و درگیری در زنان  ورزشکار رشته های  بدمینتون، پینگ‌پنگ،  اسکواش و تنیس تایید می‌شود. شدت ارتباط این دو متغیر(349/0-) در سطحی پایین و منفی ارزیابی می شود و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند.

نتیجه نهایی بررسی نشان می‌دهد که هر اندازه توجه به مشارکت ورزشی بیشتر می شود، آمادگی کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین«مشارکت ورزشی و دزدی و تقلب تایید می‌شود. شدت ارتباط این دو متغیر(399/0-) در سطحی پایین  و منفی ارزیابی می شود و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند. هر اندازه توجه به انگیزه مشارکت ورزشی بیشتر می شود، تمرد و سرکشی کاهش می یابد. بنابراین فرضیه پژوهش مبنی بر عدم رابطه بین مشارکت ورزشی و تمرد و سرکشی در زنان  ورزشکار رشته های بدمینتون، پینگ پنگ، اسکواش و تنیس تایید می‌شود. شدت ارتباط این دو متغیر(217/0-) در سطحی پایین و منفی ارزیابی می شود و نمودار همبستگی بین دو متغیر این نتیجه را تایید می کند. در تحقیقی که به شناسایی و رتبه بندی عوامل بازدارنده مشارکت ورزشی زنان پرداخت، نتیجه نشان داد که با افزایش تنوع عوامل بازدارنده، میزان مشارکت در فعالیت‌های ورزشی کاهش می‌یابد و از جمله خطرات بروز رفتارهای نابه هنجار را به دنبال خواهد داشت (امرائی، 1390). یافته های تحقیقی که به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش به وندالیسم (خرابکاری) در بین دانش آموزان پرداخت، نشان داد که وندالیسم، پدیده ای ملموس و در عین حال واقعیتی تلخ و گریزناپذیر است که به عنوان یکی از نمودهای زندگی اجتماعی در جامعه مدرن و ماشینی حضور دارد و به نظر می‌رسد گرایش به وندالیسم با متغیرهای پایگاه اجتماعی- اقتصادی  و جامعه پذیری مرتبط است. لذا حضور و مشارکت در ورزش می‌تواند با ایجاد یک پایگاه اجتماعی جدی  در کاهش رفتار نا بهنجار موثر باشد که با نتیجه تحقیق حاضر همسویی نشان می‌دهد (میرفردی، 1391). در پژوهشی که به بررسی نگرش زنان به مشارکت ورزشی و عوامل اجتماعی - روانی مؤثر بر آن پرداخته است، بیان گردیده که توسعه مشارکت اجتماعی زنان در فعالیت های ورزشی سبب اعتماد اجتماعی بیشتر می شود و لذا می‌تواند در کاهش گرایش به  رفتار نابهنجار موثر باشد  که با نتایج این تجقیق همسوست (کارگر، 1393). در تحقیقی که به بررسی آنومی اجتماعی و عوامل موثر بر آن پرداخته، مشخص شد اغتشاش در هنجارها از جمله عوامل باز دارنده فعالیت ورزشی است و لذا ارتباط مستقیم بین گرایش به رفتار نا به هنجار و کاهش انگیزه مشارکت ورزشی  به چشم می‌خورد که با نتایج این تجقیق همسوست (حسینی نثار، 1395). در پژوهشی که به بررسی  نقش عوامل محیطی موثر برتخریب گرایی (وندالیسم) در کیفیت عرصه های عمومی شهر پرداخته است، بیان شدکه تغییر در عوامل محیطی در فضاهای شهری موجب کاهش و یا تغییر مکان وقوع رفتارهای تخریب گرایانه افراد در فضاهای شهری عمومی می‌شود. به نظر می‌رسد که انگیزه مشارکت ورزشی هم از جمله تغییرات عوامل محیطی باشد که با نتایج این تحقیق همسویی دارد (بندر آباد، 1396). در تحقیقی که دانشمندان هلندی به صورت تطبیقی به بررسی صفات شخصیتی با سوء رفتار پرداختند، دریافتند که افزایش در سطح تحصیلات و توجه به ورزش بانوان یکی از ابعاد سبک زندگی در کاهش بروز رفتارهای غیر متعارف موثر است که با نتایج این تجقیق همسوست(تیجدینک، 2016).

پیشنهاد می‌شود همین پژوهش در ساختار های خرد تر مثل فدراسیون و باشگاه‌ها، هیات های ورزشی و دیگر سازمان‌های ورزشی انجام گیرد و نتایج حاصله با نتایج پژوهش حاضر مقایسه شود. همچنین در پژوهش‌های آتی میزان تأثیر هر کدام از عوامل به دست آمده در این پژوهش، به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد و موانع و چالش‌های پیش روی متناظر با برنامه های کلان کشوری در حوزه پیشگیری از رفتارهای نابهنجار مورد اهتمام واقع شود.