بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با اولویت نظام های ارزشی جوانان (مورد مطالعه: جوانان 15-29 ساله شهر اردبیل)

حسن شیرعلیزاده^[1]  

منصور حقیقتیان^[2]   

اصغر محمدی ^[3]

10.22034/SSYS.2022.1863.2320

تاریخ دریافت مقاله: 4/3/1400

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:27/4/1400

مقدمه

فیلسوفان علوم اجتماعی، قوام فرهنگ را به ارزش ها می دانند؛ آنچه شکل دهنده پایه های نظام رفتاری افراد و یا به تعبیر جامعه شناسان، تعیین کننده حدود رفتار و افعال فرد است، همان ارزش هاست. ارزش ها نه تنها هویت فرهنگ،  بلکه هویت هر جامعه ای را شکل بخشیده و سمت و سو می دهد.

اولویت هایی که افراد به ارزش ها می دهند یکسان نیست، این اولویت ها معمولاً منعکس کننده خلق و خو، شخصیت، تجربه های جامعه پذیری، تجربه های منحصر به فرد زندگی، فرهنگ پیرامون و مانند آن است. منظور از انجام این تحقیق فهم و درک اولویت های ارزشی جوانان در جامعه است. جوانان در هر جامعه اى به عنوان آینده سازان جامعه محسوب مى شوند و در جامعه اى مانند ایران که ترکیب جمعیت جوانى دارد توجه به جوانان اهمیت بیشترى نیز داشته و کم توجهى به نظام ارزشى جوانان احتمال فروپاشی ارزش ها را در پى دارد. ارزش ها محرک عمل افراد جامعه هستند و نظام ارزش های جوامع می تواند آهنگ حرکت جوامع را به سمت توسعه تسریع بخشد یا این که به منزلۀ مانعی در این روند تلقی گردد. از این رو ضرورت تبیین جامعه شناختی اولویت نظام های ارزشی جوانان احساس می شد.

جوانان در هر جامعه اى به عنوان آینده سازان جامعه محسوب مى شوند و در جامعه اى مانند ایران که ترکیب جمعیت جوانى دارد توجه به جوانان اهمیت بیشترى نیز داشته و کم توجهى به نظام ارزشى جوانان احتمال فروپاشی ارزش ها را در پى دارد .پس طبیعی است که هر نسلی نگران دستاورد گرانبهای خود باشد و از نسل بعد از خود توقع داشته باشد که این دستاوردها را پاس بدارد و به ارزش ها و هنجارهای آن گردن نهد و بسان یک امانت آن را به نسل بعد بسپارد؛ اما همواره نسل های جدید، نسبت به ارزش ها و اهمیت آن دستاوردها ناآگاه اند، چون درک نکرده اند چه سرمایه های گرانبهایی برای آن صرف شده است و به همین دلیل نسبت به آن ها بی توجهی روا می دارند و به اقتضای جوانی به دنبال الگوها و ارزش های جدید می روند. از این رو ضرورت تبیین جامعه شناختی اولویت نظام های ارزشی جوانان احساس می شد.

بنابراین دلایل اهمیت ارزش ها این است که: ارزش ها، سازمان دهنده ی رفتار، گفتار و کردار هر فرد، به حساب می آیند. نوع دوستان و دشمنان ما را مشخص می کنند. استانداردهایی برای قضاوت پیرامون رفتارهای ما و دیگران هستند. مسیر تصمیم گیری های ما را تغییر می دهند. تصمیم گیری در مواقع حساس و بحرانی را آسان می سازند. انتخاب هدف ها و چگونگی رسیدن به آنها را، ساده می کنند و موجب بالا رفتن سطح تمرکز ما در اداره امور زندگی می شوند (اسحاقی، 1389).

با توجه به مطالب مطرح شده هدف اصلی این مطالعه، بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با اولویت نظام های ارزشی جوانان، مورد مطالعه: جوانان 29-15 ساله شهر اردبیل است و علاوه بر هدف اصلی اهداف فرعی این تحقیق عبارت بودند از:

• بررسی رابطه بین میزان استفاده از رسانه های جمعی با اولویت های ارزشی جوانان (ارزش های فرهنگی، ارزش های سیاسی، ارزش های اقتصادی و ارزش های اجتماعی)
• بررسی رابطه بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) با اولویت نظام های ارزشی جوانان
• بررسی رابطه بین میزان سرمایه اجتماعی با اولویت نظام های ارزشی جوانان
• بررسی رابطه بین میزان سرمایه فرهنگی با اولویت نظام های ارزشی جوانان
• بررسی رابطه بین میزان سرمایه اقتصادی با اولویت نظام های ارزشی جوانان
• بررسی رابطه بین میزان دینداری با اولویت نظام های ارزشی جوانان
• بررسی رابطه بین میزان نقش گروه های مرجع (هنرمندان، بازیگران، ورزشکاران) با اولویت نظام های ارزشی جوانان

 با توجه به نتایج تحقیقات پیشین و اهمیت ارزش ها در دیدگاه نظریه پردازان علوم انسانی و رفتاری در بررسی کنش های اجتماعی، تحقیق حاضر سعی دارد تا به این سوال اساسی پاسخ دهد:

 عوامل اجتماعی مرتبط با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش های فرهنگی، ارزش های سیاسی، ارزش های اقتصادی و ارزش های اجتماعی) کدام اند؟

در زمینه ادبیات تحقیق از نظریه نظریه پردازانی چون اینگلهارت، زیمل، دورکیم، بوردیو، وبر و مید به عنوان چارچوب نظری استفاده شد.

اینگلهارت یکی از عوامل تاثیر گذار بر شکاف ارزش ها را جهانی شدن ارتباطات می داند. وی می گوید: می بینیم که جوانان در سراسر جهان لباس جین (Jeans) می پوشند و به موسیقی پاپ گوش می دهند (یوسفی، 1383). اینگلهارت نظریه تغییر ارزش ها را که دلالت بر جابه جایی اولویت های مادی به سمت اولویت های فرامادی دارد را به توسعه اقتصادی جوامع ارتباط می دهد. اینگلهارت تغییر ارزش ها در جوامع غرب را پیامد غیر ارادی کامیابی اجتماعی-اقتصادی افزایش یافته می داند. اینگلهارت می گوید: خانواده های ثروتمند جوانان ماتریالیست کمتری را نسبت به خانواده های فقیر پرورش می دهند.

از نظر زیمل در جوامع با تکنولوژی های جدید، جوانان ارزش های مادی جامعه را بیشتر در ربط با سرمایه داری و پیشرفت های تکنیکی می بینند. بنابراین، در بازتاب نسبت به چنین جریانی، به دامن فرقه ها، یا به قول باومن قبایلی (باومن،1384) افتاده اند که از آن ها در مقابل این ارزش های مادی حمایت کند.

دورکیم (1895) با طرح واژة انسجام ارگانیک معتقد است در جامعه مدرن با توجه به پیچیدگی جامعه، روابط اجتماعی بایستی تغییر پیدا کند، زیرا برقراری ارتباط با ارگان نیاز به حلقه های واسط دارد، به عبارتی برقراری ارتباط در یک جامعة ارگانیک به صورت عضویت در نهاد ها و مشارکت است. به اعتقاد دورکیم همگام با این تغییرات ارزش ها مانند فردگرایی، آزادی و دنیایی شدن در جامعة مدرن شکل می گیرد. بنابراین این فرض مطرح می شود که با شکل گیری سرمایة اجتماعی انتظارمی رود ارزش ها اجتماعی نیز به سمت ارزش های نوین حرکت کند (دورکیم، به نقل از سهامی و همکاران، 1390: 259).

سرمایه فرهنگی از نظر بوردیو به سه شکل قابل درک است: نخست سرمایه فرهنگی درونی شده در قالب عادت واره ها که ارتباط عمیقی با تعلیم و تربیت دوران کودکی دارند. دوم جنبه عینی سرمایه فرهنگی که در بهره مندی از کالاها و مقولات فرهنگی عینیت می یابد. سوم سرمایه فرهنگی نهادینه شده که در قالب مهارت هایی که به صورت سازمان یافته توسط فرد قابل حصول است و نهادهای فرهنگی در قالب دیپلم، گواهینامه های مختلف و مدرک قبولی در امتحانات به آنها رسمیت می دهند (سیسیانین، 2000).

به زعم وبر، پیشرفت و توسعه جوامع متاثر از عوامل ذهنی-فرهنگی است و این عوامل در خصوص اعتقادات مذهبی و ارزش های حاکم بر جوامع (مذهب پروتستان) نقش تعیین کننده ای در پیشرفت اقتصادی ممالک سرمایه داری غرب داشته است. وبر معتقد است که روحیه اقتصادی، جنبه اساسی طرز تفکر سرمایه داری است. این روحیه در واقع ناشی از میل به موفقیت انسان ها است که در مسلک پیوریتن ها به عنوان یک ارزش مطرح شده است (وبر، 1371).

مید با طرح اهمیت تعامل فرد با دیگرانی که برای وی مهم اند، به تاثیر قابل ملاحظه آن در شکل گیری سلسله مراتب ارزش های فرد اشاره کرده است و نشان داد که افراد از طریق این تعاملات ارزش ها، هنجارها و رفتارها را کسب می کنند و طریق خویشتن خود را نیز شکل داده و به فردی اجتماعی تبدیل می شوند. فرد در بزرگسالی با پذیرفتن نقش های گوناگون ممکن است تعداد بیشتری دیگران مهم را مد نظر قرار دهد، اینکه فرد تحت تاثیر کدامیک از آنها قرار می گیرد و کدامیک، اهمیت بیشتری در شکل گیری خود فرد ایفا کند ما را به بحث های گروه های مرجع وارد می کند.

در هر زمینه پژوهشی معمولاً کارهایی صورت گرفته که قرابت معنایی نزدیکی با پژوهش محقق دارد. در این بخش پیشینه تحقیق ارایه شده است.

جانعلی زاده و تاری (1399) تحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین نظام های ارزشی و سرمایه فکری با استفاده از دیدگاه آلپورت انجام داده اند. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. همچنین از آنجایی که نتایج این تحقیق می تواند به طورعملی مورد استفاده قرار گیرد، یک تحقیق پژوهشی کاربردی نیز می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مدیران و کارشناسان و کارکنان سازمان فنی و حرفه ای استان مازندران به تعداد 200 نفر می باشد نمونه آماری نیز با استفاده از جدول گرجس و مورگان و ازطریق نمونه گیری تصادفی ساده به تعداد 140 نفر تعیین گردید. ابزار گرده آوری داده ها نیز دو پرسشنامه معتبر نظام های ارزشی و سرمایه فکری بوده است روایی این پرسشنامه ها با نظرخواهی از استاتید و کارشناسان سازمان فنی و حرفه ای استانمازندران مورد تأیید قرار گرفته است. به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد و در ادامه جهت الویت بندی شاخص ها در سازمان فنی و حرفه ای استان نتایج نشان دادند که بین نظام های ارزشی و مولفه های آن (ارزش های اخلاقی، ارزش های، اقتصادی، ارزش های دینی، ارزش های زیبائی، ارزش های اجتماعی، ارزش های سیاسی) با سرمایه فکری رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین مولفه ارزش های اجتماعی بیشترین امتیاز را در سلسله مراتب ارزش های داشته است و سرمایه ارتباطی نیز بالاترین رتبه را در میان مولفه های سرمایه فکری داشته است.

افشار کهن و رضائیان (1397) تحقیقی با عنوان مقایسه بین نسلی رابطه نظام ارزشی افراد و نگرش به پایداری خانواده انجام داده اند. در این پژوهش که به روش پیمایشی در نمونه 388 نفری از شهروندان متولد دهه های چهل تا هفتاد شمسی در شهر همدان انجام گرفته، به صورت بین نسلی، به مقایسه نظام ارزشی، نگرش به پایداری خانواده و رابطه بین نظام ارزشی افراد و نگرش آنها به پایداری خانواده پرداخته شده است. برای سنجش نظام ارزشی از نظریه رونالد اینگلهارت استفاده شده و نگرش به پایداری خانواده نیز با تقسیم بندی به ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین نظام ارزشی و نیز نگرش نسلهای مختلف به پایداری خانواده در نسلهای مختلف تفاوت معناداری وجود ندارد. بین ابعاد سنتی و بقای نظام ارزشی و نگرش به پایداری خانواده در نسل های مختلف رابطه معنادار وجود دارد، درحالی که بین ابعاد سکولار – عقلانی و خود شکوفایی این نظام و نگرش به پایداری خانواده در این نسل ها رابطه معنادار وجود ندارد.

تحقیقی با عنوان تغییر ارزش های جوانان و عوامل مرتبط با آن توسط گودرزی انجام شده است و نتایج زیر بدست آمده است. این تحقیق با روش توصیفی، از نوع پانل گذشته نگر و با استفاده از ابزار پرسشنامة محقق ساخته انجام گرفته است. جامعة آماری این تحقیق را جوانان استان همدان در سال 1388تشکیل می دادند، که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تعداد380 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای محاسبة میزان قابلیت اعتماد سئوالات از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار87/0به دست آمد. به طورکلی در مورد تغییر ارزش ها باید گفت که، 32/21 درصد پاسخگویان تا حدودی ارزش هایشان تغییر کرده است. این در حالی است که21/29 درصد پاسخگویان ارزش هایشان خیلی کم،37/32 درصدکم و 89/7 درصد زیاد تغییر کرده است. همچنین 21/9 درصد پاسخگویان هیچ گونه تغییری در ارزش هایشان به وجود نیامده است. در ضمن نتایج نشان می دهند که، 32/76 درصد پاسخگویان در زمان گذشته التقاطی، 11/7 درصد فرامادی و 58/16 درصد مادی بوده اند. این در حالی است که در زمان حال 79/55 درصد التقاطی، 68/3 درصد فرامادی و 53/40 درصد مادی هستند. بنابراین می توان گفت که سنخ ارزشی پاسخگویان از فرامادی به مادی تغییرکرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تغییر ارزش ها با متغیرهای تحصیلات، جنسیت، وضعیت تأهل، طبقة اجتماعی، تعداد اعضای خانواده، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی، میزان تقدیرگرایی، میزان فرد گرایی، میزان تضاد خانوادگی، میزان تشتت ارزشی در جامعه از دید پاسخگویان و عملکرد مسئولین از دید پاسخگویان رابطة معنادار دارد. نتایج حاصل از تحلیل چند متغیری نیز بیانگر ا ین است که 47/0 واریانس متغیر تغییر ارزش ها به وسیلة متغیرهای مستقل این تحقیق تبیین می شوند. تغییر ارزش های جوانان، معلول شبکة پیچیده ای از عوامل روانی اجتماعی است که نیازمند مطالعات تحلیلی بیشتر و تقویت نهادهای حمایتی و ارتقای آگاهی جوانان دربارة ارزش های سنتی ایرانی و اسلامی است (گودرزی، 1388).

فلنگا و همکاران (2018) تحقیقی با عنوان آیا اولویت ها می توانند پیش بینی کننده پیش داوری ها باشند؟ تحلیلی در زمینه نوجوانان ایتالیایی انجام داده اند. در این تحقیق، اولویت های ارزشی، پیش داوری در مورد آفریقایی ها و روابط موجود مابین این ابعاد در 233 نفر نوجوان ایتالیایی مورد بررسی قرار گرفت. معیارها: پرسشنامه ارزش های بازنمودی (کاپانا و همکاران، 2005)، برای ارزیابی اولویت های ارزشی، و معیار ساتل و بلاتنت برای تشخیص افراد در گروه های: مساوات طلب ها، متعصب های کوتاه فکر، زیرک ها. نتایج: (1) نوجوانانی که در خود برتری و آمادگی برای تغییر نمره بالاتری از خودافزایشی و مکالمه می گیرند، (2) 50/51 درصد نوجوانان در طبقه بندی مساوات طلبان قرار گرفتند، 6/41 درصد به عنوان زیرک و 9/6 درصد آن ها به عنوان متعصب های کوتاه فکر. (3) مساوات طلب ها نمره بالاتری در مقایسه با سایرین در بخش خودبرتری گرفتند در حالیکه زیرک ها نمره بالاتری در همین بخش در مقایسه با مساوات طلب ها کسب نمودند. (4) خودبرتری تاثیری منفی بر پیش داوری داشت، و مکالمه و خودبرتری نشانگر پیش داوری بودند و تفاوت های مربوط به سن و جنس نیز پدیدار گشت.

مصطفا و دیگری (2014) تحقیقی با عنوان تحلیلی بر اولویت های ارزشی خانواده ها، دانش آموزان و آموزگاران انجام داده اند.  هدف از انجام این بررسی عبارتست از تعیین اینکه خانواده ها و آموزگاران تا چه اندازه از دانش آموزان می خواهند که ارزش هائی را رعایت کنند یا نکنند، و دانش آموزان تا چه اندازه به آن ارزش ها اولویت می دهند. گروه مورد مطالعه که از طریق مدل نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند شامل 79 نفر آموزگار، 136 نفر والدین دانش آموزان و 149 نفر دانش آموز از کلاس های پنجم، ششم، هفتم و هشتم بود که در مدارس دوره دوم وابسته به هیئت مدیره آموزش ملی آکسارای مشغول به تحصیل بودند. در این تحقیق، فهرست ارزشی شوارتز با 57 آیتم که در سال  1992 توسط شوارتز ابداع شده بود به کار گرفته شد که در سال 2000 به ترکی ترجمه شده بود و توسط کوشدیل و کاچیدش باشی به عنوان ابزاری برای جمع آوری داده ها اعتبار و قابلیت اعتماد آن بررسی شده بود. برای تحلیل داده های بدست آمده از گروه تحت بررسی، از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA) کمک گرفته شد. در نتیجه هیچ تفاوت قابل توجهی بر اساس تعاریف داده شده در فهرست شوارتز مابین اولویت های آموزگاران و دانش آموزان و اولویت های ارزشی ای که خانواده ها از دانش آموزان انتظار دارند مشاهده نگردید. اما پس از اینکه آیتم ها یک به یک مورد تحلیل قرار گرفتند بعضی تفاوت های چشمگیر مابین والدین، آموزگاران و دانش آموزان از لحاظ بیان بعضی از اولویت ها دیده شد.

فیشر و شوارتز (2011) تحقیقی با عنوان تفاوت های مربوط به اولویت ها از کجا حاصل می شود؟ از منابع فردی، فرهنگی یا ساختگی؟ انجام داده اند. اولویت های ارزشی تا چه اندازه در کشورهای مختلف متفاوتند و افراد در کشورهای مختلف دارای ارزش های مشترک می باشند؟ ما در این تحقیق این سوال ها را با استفاده از سه مجموعه داده ها مورد توجه قرار می دهیم که هر یک از آنها ارزش را به شکلی متفاوت اندازه گیری می کنند: بررسی ارزشی شوارتز در مورد نمونه های دانش آموزان و آموزگاران در 67 کشور (41968=N) پرسشنامه ارزش های بازنمودی در مورد نمونه های نماینده از نوزده کشور اروپایی (42359=N) و بررسی ارزش های جهانی در مورد نمونه های نماینده از 62 کشور (84887=N) تحلیل های انجام شده نشانگر وفاق بیشتری در مقایسه با توافق در زمینه اولویت های ارزشی در کشورهای مختلف می باشد که داده های مستحکم مبنی بر اینکه فرهنگ، تعیین کننده ارزش های می باشد را رد می کند. ارزش های همراه با خودمختاری، مرتبط بودن و قابلیت، یک الگوی جهانی از اهمیت زیاد و وفاق فراوان را نشان می دهند. تنها ارزش های همسانی، الگوهای ارزشی ای را نشان می دهند مبنی بر اینکه آن ها داوطلبان مطلوبی برای بخش فرهنگ به عنوان نظام های معنایی مشترک می باشند. ما گروه مرجع و تاثیرات مربوط به سبک پاسخ را به عنوان توضیحات جایگزین در مورد نتایج منتفی می دانیم و توضیحات آن ها در مورد تئوری ارزش ها، تحقیقات چند فرهنگی و تضادهای بین گروهی مبتنی بر ارزش را مورد بحث قرار می دهیم.

با توجه به چارچوب نظری، فرضیه های زیر مطرح شدند:

1-  بین میزان استفاده از رسانه های جمعی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

2- بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

3- بین میزان سرمایه اجتماعی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

4- بین میزان سرمایه فرهنگی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

5-  بین میزان سرمایه اقتصادی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

6-  بین میزان دینداری با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

7- بین میزان ارتباط با گروه های مرجع با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

روش شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از نوع همبستگی و به صورت پیمایشی انجام شده است. در این تحقیق از تکنیک پرسشنامه که رایج‌ترین تکنیک مورد استفاده در تحقیق پیمایشی است استفاده شده است.  با توجه به اینکه سازمان ملی جوانان ایران، سن 29-15 را مبنای دامنه سنی جوانی مشخص کرده است. بنابراین جامعه آماری پژوهش شامل کلیه جوانان 29-15 ساله شهر اردبیل بودند که تعداد آن‌‌ها طبق آمار ثبت و احوال شهر اردبیل 193826 (95822 پسر و 98004 دختر) نفر گزارش شده است. حجم نمونه در این تحقیق شامل 598 نفر می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران و به شرح زیر تعیین گردید.

193826=N (تعداد کلّ جامعه آماری)

04/0=d (خطای احتمالی مجاز)

96/1= t(ضریب اطمینان که در تحقیقات اجتماعی معمولاً در نظر گرفته می‌شود)

5/0= P(احتمال وجود صفت)

5/0= q(احتمال عدم وجود صفت).

با توجه به اینکه در مطالعه مقدماتی، میانگین متغیرهای مورد بررسی 3 به دست آمد، بنابراین با توجه به این میانگین مقدار p و  qرا 5/0 در نظر گرفتیم.

 مناسب‌ترین روش نمونه‌گیری برای این پژوهش، نمونه‌گیری خوشه‌‌ای چندمرحله‌ای می‌باشد. بر اساس روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، در مرحله اول با توجه به اینکه از زمان های قدیم شهر اردبیل به محلات ششگانه تقسیم شده است؛ بنابراین محله های عالی قاپو، پیرمادر، پیرزرگر،پیرعبدالملک، اوچ دکان و طوی انتخاب شدند. سپس با روش نمونه گیری سهمیه ای از هر کدام از  محله ها چند کوچه انتخاب و از هر کوچه چند خانه و از هر خانه با شیوه تصادفی اتفاقی یک فرد 29-15 ساله برای پاسخگویی به پرسشنامه انتخاب شد.

در این تحقیق از اعتبار صوری برای ارتقا روایی سنجه‌های استفاده شده برای سنجش متغیرهای تحقیق استفاده شد.

در این‌باره، پرسشنامه تهیه شده به تعدادی از اساتید خبره و برگزیده جامعه‌شناسی[4] داده شد و وفاق آن‌ها در مورد شاخص‌ها، دلیل روشنی بر اعتبار پرسشنامه طراحی شده است. برای بررسی آلفای کرونباخ پرسشنامه تحقیق حاضر ابتدا نمونه‌ای شامل سی پرسشنامه در بین یک نمونه 30 نفری از نوجوانان و جوانان 29-15 سال شهر اردبیل صورت گرفت و بعد از استخراج نمرات مربوط به هر پرسشنامه و وارد نمودن آن در نرم‌افزار spss، آلفای کرونباخ به‌دست آمد.

جدول (3-1): ضریب آلفای کرونباخ

یافته های پژوهش

یافته های توصیفی

مطابق با نتایج تحقیق 7/57 درصد از کل پاسخگویان مرد و دارای بیشترین درصد بوده‌اند. همچنین 3/42 درصد از پاسخگویان زن و دارای کمترین درصد می‌باشند. 5/42 درصد از پاسخگویان مجرد، 5/57 درصد نیز متاهل هستند. 7 نفر (2/1%)  از افراد نمونه بی سواد هستند، 14 نفر (3/2%) نهضت و ابتدایی، 168نفر (1/28%) راهنمایی و سیکل، 191نفر (9/31%) متوسطه و دیپلم، 135نفر (6/22%) فوق دیپلم و لیسانس، 83 نفر (9/13%) فوق لیسانس و بالاتر هستند. بیشترین فراوانی مربوط به سطح تحصیلات متوسطه و دیپلم می باشد.

یافته های استنباطی

فرضیه اول: بین میزان استفاده از رسانه های جمعی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

     یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان استفاده از رسانه های جمعی مختلف برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان استفاده از رسانه های جمعی مختلف تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان استفاده از رسانه های جمعی بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان استفاده از رسانه های جمعی، جوانان به ترتیب ارزش های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان استفاده از رسانه های جمعی، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را انتخاب می کنند.

فرضیه دوم: بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی)، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی)، جوانان به ترتیب ارزش های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند.

فرضیه سوم: بین میزان سرمایه اجتماعی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان سرمایه اجتماعی مختلف برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان سرمایه اجتماعی مختلف تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان سرمایه اجتماعی بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان سرمایه اجتماعی، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان سرمایه اجتماعی مختلف، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند.

فرضیه چهارم: بین میزان سرمایه فرهنگی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان سرمایه فرهنگی مختلف برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان سرمایه فرهنگی مختلف تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان سرمایه فرهنگی بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان سرمایه فرهنگی، جوانان به ترتیب ارزش های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان سرمایه فرهنگی مختلف، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را انتخاب می کنند.

فرضیه پنجم: بین میزان سرمایه اقتصادی با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان سرمایه اقتصادی مختلف برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان سرمایه اقتصادی مختلف تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان سرمایه اقتصادی بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان سرمایه اقتصادی، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان سرمایه اقتصادی مختلف، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را انتخاب می کنند.

فرضیه ششم: بین میزان دینداری با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان دینداری مختلف برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان دینداری مختلف تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان دینداری بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان دینداری، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان دینداری، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند

فرضیه هفتم: بین میزان ارتباط با گروه های مرجع با اولویت نظام های ارزشی جوانان (ارزش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) رابطه معنی داری وجود دارد.

یکی از پیش‌فرض‌های مهم آزمون تحلیل کواریانس این است که ماتریس‌های کواریانس در هر یک از گروه‌ها باید همگن باشد. تشخیص همگن بودن این ماتریس‌های کواریانس را آزمون ام باکس انجام می‌دهد. با توجه به جدول بالا که آزمون ام باکس در آن انجام شده، مشاهده می‌شود که مقدار خطایی که محقق در این آزمون مرتکب می‌شود یعنی sig بیشتر از 05/0 درصد بوده است بنابراین فرض صفر پذیرفته می‌شود و این بدان معناست که ماتریس‌های کواریانس مشاهده شده متغیر‌ کمی تحقیق (اولویت های ارزشی) در بین جوانان با میزان ارتباط با گروه های مرجع برابر هستند.

طبق نتایج جدول بالا تفاوت میانگین اولویت های ارزشی بر اساس هر ۴ آزمون در سطح اطمینان ۹۵ درصد مورد تایید قرار می گیرد. یعنی سازه اولویت های ارزشی در بین جوانان با میزان ارتباط با گروه های مرجع تفاوت دارد. یا به صورت دیگر می توان گفت که میزان ارتباط با گروه های مرجع بر اولویت های ارزشی جوانان تاثیر دارد.

در بخش دیگر تفسیر ها به آزمون لوین پرداخته شد. آزمون لوین در ایجا آزمونی برای تشخیص برابری و عدم برابری واریانس ها خطاها است. 

با نگاهی به نتایج جدول لوین مشخص است که مقدار sig برای هر چهار اولویت بالاتر از ۰٫۰۵ است بنابراین واریانس خطا های آن ها با هم برابر است. با توجه به مقدار F بدست آمده در این آزمون می توان گفت که با افزایش میزان ارتباط با گروه های مرجع، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان ارتباط با گروه های مرجع، جوانان به ترتیب ارزش های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند.

بحث و نتیجه گیری

     ارزش ها، پایه و اساس بینش وکنش انسان را تشکیل می دهند و در انتخاب، گزینش و انجام کنش نقش دارند و تعیین کننده رفتار و کنش اجتماعی هستند. اهمیت ارزش ها به یک میزان نبوده و بر اساس سلسله مراتب اهمیت آن ها در مجموع های جای دارند که نظام ارزشی نامیده می شود.  نظام ارزشی، سازمان پایداری از عقاید است که ارزش ها به شیوه ی ترجیحی در پیوستاری بر اساس اهمیت نسبی مرتب شده و قرار می گیرند. در این تحقیق ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق ودیدگاه های جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی براساس دیدگاه آلپورت اطلاعات جمع آوری شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.

    - نتایج آزمون فرضیه اول (بین میزان استفاده از رسانه های جمعی با اولویت های ارزشی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد) نشان داد که با افزایش میزان استفاده از رسانه های جمعی، جوانان به ترتیب ارزش های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان استفاده از رسانه های جمعی، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را انتخاب می کنند.

نظریه اینگلهارت نتیجه این فرضیه را تایید می کند. اینگلهارت  یکی از عوامل تاثیر گذار بر شکاف ارزش ها را جهانی شدن ارتباطات می داند. وی می گوید: می بینیم که جوانان در سراسر جهان لباس جین(Jeans) می پوشند و به موسیقی پاپ گوش می دهند (یوسفی، 1383). همچنین نتایج بدست آمده با این فرضیه با تحقیق گودرزی (1388) همسو می باشد. گودرزی تحقیقی با عنوان تغییر ارزش های جوانان و عوامل مرتبط با آن انجام داده و نتایج زیر بدست آمده است. به طورکلی در مورد تغییر ارزش ها باید گفت که، 32/21 درصد پاسخگویان تا حدودی ارزش هایشان تغییر کرده است. بنابراین می توان گفت که سنخ ارزشی پاسخگویان از فرامادی به مادی تغییرکرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد تغییر ارزش ها با متغیرهای تحصیلات، جنسیت، وضعیت تأهل، طبقة اجتماعی، تعداد اعضای خانواده، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی  رابطة معنادار دارد.

    - نتایج آزمون فرضیه دوم (بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی) با اولویت های ارزشی رابطه معنی داری وجود دارد) نشان داد که با افزایش میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی)، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان استفاده از شبکه های اجتماعی (مجازی)، جوانان به ترتیب ارزش های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند.

نظریه زیمل نتیجه این فرضیه را تایید می کند. از نظر زیمل در جوامع با تکنولوژی های جدید، جوانان ارزش های مادی جامعه را بیشتر در ربط با سرمایه داری و پیشرفت های تکنیکی می بینند. بنابراین، در بازتاب نسبت به چنین جریانی، به دامن فرقه ها، یا به قول باومن قبایلی افتاده اند که از آن ها در مقابل این ارزش های مادی حمایت کند. زیمل یکی از مسائل مهم جامعه شناسی را توجه به شرایط و رخدادهای روابط ارزشی بین رفتار کنش و اندیشه های جمعی و فردی می داند (زیمل، 1950).

     - نتایج آزمون فرضیه سوم (بین میزان سرمایه اجتماعی با اولویت های ارزشی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد) نشان داد که با افزایش میزان سرمایه اجتماعی، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان سرمایه اجتماعی مختلف، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند.

نظریه دورکیم نتیجه این فرضیه را تایید می کند. دورکیم (1895) با طرح واژة انسجام ارگانیک معتقد است در جامعه مدرن با توجه به پیچیدگی جامعه، روابط اجتماعی بایستی تغییر پیدا کند، زیرا برقراری ارتباط با ارگان نیاز به حلقه های واسط دارد، به عبارتی برقراری ارتباط در یک جامعة ارگانیک به صورت عضویت در نهاد ها و مشارکت است. به اعتقاد دورکیم همگام با این تغییرات ارزش ها مانند فردگرایی، آزادی و دنیایی شدن در جامعة مدرن شکل می گیرد. بنابراین این فرض مطرح می شود که با شکل گیری سرمایة اجتماعی انتظارمی رود ارزش ها اجتماعی نیز به سمت ارزش های نوین حرکت کند (سهامی و همکاران، 1390: 259). همچنین نتایج بدست آمده با این فرضیه با تحقیق سهامی و همکاران(1390) همسو می باشد. سهامی، سرایی و کلدی مقاله ای با عنوان رابطه سرمایه اجتماعی با ارزش های معطوف به توسعه زنان انجام داده اند. سئوال اصلی تحقیق این است که آیا دستیابی زنان به سرمایة اجتماعی توانسته است جهتگیری زنان را به سمت ارزش های توسعه سوق دهد؟ نتایج نشان می دهد که بین سرمایة اجتماعی و ارزشهای جهانی گرایی، عام گرایی، علم گرایی و عقلانیت رابطة معنی داری وجود دارد.

     - نتایج آزمون فرضیه چهارم (بین میزان سرمایه فرهنگی با اولویت های ارزشی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد) نشان داد که با افزایش میزان سرمایه فرهنگی، جوانان به ترتیب ارزش های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان سرمایه فرهنگی مختلف، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را انتخاب می کنند.

     نظریه بوردیو نتیجه این فرضیه را تایید می کند. سرمایه فرهنگی از نظر بوردیو به سه شکل قابل درک است: نخست سرمایه فرهنگی درونی شده در قالب عادت واره ها که ارتباط عمیقی با تعلیم و تربیت دوران کودکی دارند. دوم جنبه عینی سرمایه فرهنگی که در بهره مندی از کالاها و مقولات فرهنگی عینیت می یابد. سوم سرمایه فرهنگی نهادینه شده که در قالب مهارت هایی که به صورت سازمان یافته توسط فرد قابل حصول است و نهادهای فرهنگی در قالب دیپلم، گواهینامه های مختلف و مدرک قبولی در امتحانات به آنها رسمیت می دهند (سیسیانین، 2000). همچنین نتایج بدست آمده با این فرضیه با تحقیق آزاد ارمکی و ظهیری نیا (1389) همسو می باشد. آزاد ارمکی و ظهیری نیا تحقیقی با عنوان بررسی سنخ های ارزشی و تغییرات فرهنگی در خانواده انجام داده اند و نتیجه گرفته اند که میزان رضایت از زندگی، تعامل اجتماعی و احساس خوشبختی فرزندان، بیشتر از والدین است و در مقابل والدین بیشتر به ارزش های مذهبی و خانوادگی توجه دارند. این مسئله احتمالاً به دلیل تاکید بیشتر والدین بر ارزش های سنتی، مذهبی و خانوداگی باشد که خود نیز، تحت تاثیر شرایط اجتماعی شدن افراد در دوران اولیه زندگی شان است.

     - نتایج آزمون فرضیه پنجم (بین میزان سرمایه اقتصادی با اولویت های ارزشی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد.) نشان داد که با افزایش میزان سرمایه اقتصادی، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان سرمایه اقتصادی مختلف، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را انتخاب می کنند.

نظریه اینگلهارت نتیجه این فرضیه را تایید می کند. اینگلهارت نظریه تغییر ارزش ها را که دلالت بر جابه جایی اولویت های مادی به سمت اولویت های فرامادی دارد را به توسعه اقتصادی جوامع ارتباط می دهد. اینگلهارت تغییر ارزش ها در جوامع غرب را پیامد غیر ارادی کامیابی اجتماعی-اقتصادی افزایش یافته می داند. اینگلهارت می گوید: خانواده های ثروتمند جوانان ماتریالیست کمتری را نسبت به خانواده های فقیر پرورش می دهند.

همچنین نتایج بدست آمده با این فرضیه با تحقیق میرفردی و همکاران (1390) همسو می باشد. میرفردی، احمدی و رفیعی بلداجی تحقیقی با عنوان بررسی اولویت های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اجتماعی و اقتصادی (مورد مطالعه: معلمان شهرستان بروجن) انجام دادند. این مطالعه با استفاده از نظریة تحول فرهنگی اینگلهارت، درصدد شناخت اولویت های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اقتصادی-اجتماعی است. نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان دادند که معلمان دارای اولویتهای ارزشی مادی -گرایانه هستند و تفاوتی در اولویت های ارزشی گروههای سنی مختلف معلمان مشاهده نشد. از بین متغیرهای مستقل تحقیق "احساس امنیت اجتماعی "، "جنسیت " و "درآمد" رابطة معناداری با اولویت های ارزشی داشتند.

   - نتایج آزمون فرضیه ششم (بین میزان دینداری با اولویت های ارزشی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد.) نشان داد که با افزایش میزان دینداری، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان دینداری، جوانان به ترتیب ارزش های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند

نظریه وبر نتیجه این فرضیه را تایید می کند. به زعم وبر، پیشرفت و توسعه جوامع متاثر از عوامل ذهنی-فرهنگی است و این عوامل در خصوص اعتقادات مذهبی و ارزش های حاکم بر جوامع (مذهب پروتستان) نقش تعیین کننده ای در پیشرفت اقتصادی ممالک سرمایه داری غرب داشته است. وبر معتقد است که روحیه اقتصادی، جنبه اساسی طرز تفکر سرمایه داری است. این روحیه در واقع ناشی از میل به موفقیت انسان ها است که در مسلک پیوریتن ها به عنوان یک ارزش مطرح شده است (وبر، 1371). همچنین نتایج بدست آمده با این فرضیه با تحقیق زیو همسو می باشد. زیو دریافت که مذهبی بودن قدرت بیشتری بر ارزش سازگاری و تاکید کمتری بر استقلال دارند. اثر مثبت مذهب بر ارزش های سازگاری و اثر منفی آن بر ارزش های استقلال ممکن است به خاطر آموزش مذهبی درباره خانواده و رابطه فرزند-والد باشد که در شکل های سنتی آن بیشتر بر حرف شنوی فرزندان از والدین تاکید داشتند (معدنی پور، 1389: 416).

    - نتایج آزمون فرضیه هفتم (بین میزان ارتباط با گروه های مرجع با اولویت های ارزشی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد.) نشان داد که با افزایش میزان ارتباط با گروه های مرجع، جوانان به ترتیب ارزش های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را انتخاب می کنند و با کاهش میزان ارتباط با گروه های مرجع، جوانان به ترتیب ارزش های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را انتخاب می کنند

نظریه مید نتیجه این فرضیه را تایید می کند. مید با طرح اهمیت تعامل فرد با دیگرانی که برای وی مهم اند، به تاثیر قابل ملاحظه آن در شکل گیری سلسله مراتب ارزش های فرد اشاره کرده است و نشان داد که افراد از طریق این تعاملات ارزش ها، هنجارها و رفتارها را کسب می کنند و طریق خویشتن خود را نیز شکل داده و به فردی اجتماعی تبدیل می شوند. فرد در بزرگسالی با پذیرفتن نقش های گوناگون ممکن است تعداد بیشتری دیگران مهم را مد نظر قرار دهد، اینکه فرد تحت تاثیر کدامیک از آنها قرار می گیرد و کدامیک، اهمیت بیشتری در شکل گیری خود فرد ایفا کند ما را به بحث های گروه های مرجع وارد می کند. همچنین نتایج بدست آمده با این فرضیه با تحقیق نیوکمب همسو می باشد، نیوکمب از محققانی است که در ارتباط با گروه مرجع دست به تحقیق زده است. وی با مطالعه تغییر ارزش ها و گرایش های دانشجویان دختر یک کالج خصوصی دریافت که تعداد زیادی از این دختران، که متعلق به خانواده های محافظه کار بودند، در طول اقامت در کالج به ارزش های آزادی خواهانه گرایش پیدا کرده اند. این تحول همچنین با شبکه ارتباطات اجتماعی دانشجویان دختر در کالج مرتبط بود. (سفیری و شریفی، 1384: 81).

     - به منظور شناسایی و رتبه بندی اولویت نظام های ارزشی جوانان از آزمون فریدمن استفاده شد. طبق نتایج بدست آمده، ارزش اقتصادی با میانگین رتبه 97/3 مهمترین اولویت نظام های ارزشی جوانان است و پس از آن ارزش اجتماعی با میانگین رتبه 02/3 در رتبه دوم اهمیت قرار دارد. همچنین ارزش فرهنگی با میانگین رتبه 00/2 در رتبه سوم اهمیت قرار دارد. نهایتا ارزش سیاسی با میانگین رتبه 02/1 در بین عوامل مختلف در رتبه آخر قرار دارد. آزمون کای دو نشان دهنده با اهمیت بودن اولویت نظام های ارزشی از نظر پاسخگویان است. مقدار 086/1758= X² با درجه آزادی 3 در سطح 000/0=a معنی دار است، بنابراین می توان گفت که از نظر پاسخگویان ترتیب و اولویتی در نظام های ارزشی جوانان به ترتیبی که ذکر شد، وجود دارد.

این یافته ها با نتایج تحقیق ولیخانی و همکاران (1392) همسو نمی باشد. آن ها در بررسی مولفه های ارزش های کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد بر اساس ارزشهای آلپورت نشان داد که بیشترین ارزش مولفه به ارزش اجتماعی با 86/23 درصد مقبولیت و کمترین ارزش مربوط به مولفه ارزش اقتصادی 76/8 درصد مقبولیت بود. میانگین مولفه های ارزش علمی، ارزش زیباشناختی، ارزش دینی و ارزش اجتماعی کارکنان در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد بیشتر از متوسط 3 و ارزش اقتصادی و ارزش سیاسی از متوسط  3 کمتر بودند.

پیشنهادها

1. باتوجه به نتایج پژوهش، بین میزان استفاده از رسانه های جمعی و گرایش به اولویت های ارزشی رابطه وجود دارد. بنابراین، رسانه های جمعی باید خود را وکیل و قیم جوانان روشن بین بدانند، موضوعات و مقولات را بی طرفانه انتخاب کنند و در جهت پذیرای دغدغه ها و پیشنهادهای آنها باشند.
2. با توجه به یافته‌های پژوهش، با افزایش دینداری افراد، گرایش به اولویت های ارزشی نیز بیشتر می‌شود. عقاید و باورهای اصیل دینی زمانی سازنده است که بتوان حضور آن را در تمامی عرصه‌های فردی و اجتماعی لمس کرد. این امر نشان می‌دهد صرف داشتن اعتقاد با عدم حرکت‌زایی آن در جامعه (به علل مختلف) نمی‌تواند چشم‌انداز روشنی برای جامعه ترسیم کند. به نظر می‌رسد سازوکارهای بروز و عملی‌کردن اعتقادات در جامعۀ ایران چندان که شایسته است، به جریان نیفتاده است. این موضوع ضرورت تلاش فرهنگی بیشتر برای ارتقاء و تعمیق فرهنگ دینی در بین شهروندان را گوشزد می‌کند. لذا مسئولان فرهنگی و متولیان امر باید بیش از پیش در این زمینه تلاش کنند. در این‌باره لازم است مسئولان فرهنگی با توجه به علایق جوانان، از ابزارها و رسانه‌های جدید و مورد علاقۀ آنان بیشتر استفاده کنند.
3. با توجه به نتایج تحقیق و رابطه معنی دار بین سرمایه اجتماعی و گرایش به اولویت های ارزشی، پیشنهاد می شود به واسطه سازوکارهای مختلف، اعم از سطح ارتقای دانش و آگاهی جوانان نسبت به مسائلی چون حقوق، توانمندی ها و استعدادهای خود، سلامت، مشارکت اجتماعی و در نهایت افزایش میزان تعامل و اعتماد اجتماعی میان جوانان، شرایط لازم برای بهبود سطح سرمایه اجتماعی را فراهم کرد.
4. در نتیجه بررسی توصیفی ارزش های چهارگانه، ارزش اجتماعی بیشترین میانگین را به خود اختصاص داد؛ لذا مسئولین و متولیان امور جوانان بایستی ضمن توجه به این مهم، در تصمیم گیری های خود، موضوع اقبال عمومی جوانان به ارزش اجتماعی را مدنظر داشته باشند و با توجه به خصوصیات این گروه از افراد که دارای صفات ایثار، صمیمت، بشر دوستی، علاقمند به روابط انسانی و عشق به همنوع می باشند، از آنها استفاده نمایند.
5. این پژوهش به روش پیمایشی و با تکنیک پرسشنامه به جمع‌آوری داده پرداخته است، محققین بعدی می‌توانند از روش‌ها و تکنیک‌های دیگری نظیر مصاحبه، موردپژوهی و یا طولی نیز برای بررسی این پدیده اجتماعی استفاده نمایند. چرا که متغیرهای زیادی بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و تجزیه و تحلیل را با مشکل مواجه می‌کنند.
6. به این دلیل که متغیر اولویت های ارزشی دارای متغیرهایی چند‌بعدی و پیچیده می‌باشد، پیشنهاد این پژوهش این است که مطالعات آتی روی یکی از ابعاد متمرکز شود.
7. از آن‌جایی که دو جنس پسران و دختران دارای نگرش‌ها، علایق و ارزش‌های جنسیتی خاصی هستند. لذا پیشنهاد می‌شود مطالعات آتی روی یکی از این دو جنس انجام شود.
8. مطالعه حاضر در شهر اردبیل انجام شده است. جهت دستیابی به چشم‌اندازی وسیع‌تر، مطالعات مکمل می‌توانند در سایر شهرها و یا در سطح کشور انجام شده و نتایج آن‌ها با تحقیق حاضر مقایسه شود.