نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
2 استادیار، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران (نویسنده مسئول)
3 استادیار، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
چکیده
پیادهسازی اصول توسعه پایدار در ورزش، از سوی کمیته بین‌المللی المپیک تاکید شده است. پژوهش حاضر با هدف بازشناسایی و بهینه‌سازی شاخص‌ها و مولفههای موثر بر رفتار سازمانی در رشته ورزش تنیس کشور انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی - پیمایشی بوده که با استفاده از طراحی مدل مفهومی اولیه و تعیین ابعاد سه‌گانه اصلی (مدیریتی / اجتماعی، فرهنگی / محیط زیستی، سلامتی) و نیز 13مولفه (هدف) اقدام به تعیین روایی و پایایی مدل و برازش آن گردید. مدل اولیه تحقیق با استفاده از روش معادلات ساختاری (SEM) و با کمک نرم‌افزار Smart PLS2 مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. در ادامه، برازش مدل در سه سطح صورت گرفت: برازش مدل اندازه‌گیری، برازش مدل ساختاری و برازش کلی مدل (GOF). نتایج نشان داد «بُعد اجتماعی / فرهنگی» (ضریب مسیر= 645/0) بیشترین اثر را بر الگوی مورد نظر داشته است. سپس «بِعد رویکردی / مدیریتی» (ضریب مسیر= 587/0) و در نهایت «بُعد محیط زیستی / سلامتی» (ضریب مسیر= 543/0) بر توسعه پایدار ورزش کشور اثرگذار هستند. مقدارR2 (989/0) نشان از تأیید الگو میباشد. هر دو شاخص در هر سه سازه مثبت و بزرگتر از صفر بودند (اشتراکی = 6785/0) و افزونگی (432/0) که در نتیجه برازش کلی مدل اندازه‌گیری (کیفیت مناسب مدل اندازه‌گیری) و مدل ساختاری (توانایی بالای مدل ساختاری در پیش‌بینی کردن) تأیید شد. برازش کلی مدل 6987/0 تعیین شد که نشان از برازش قوی مدل کلی پژوهش دارد. الگوی ارایه شده برای اصول توسعه پایدار ورزش کشور بر مبنای دستورکار21 جنبش المپیک و بیانیه ریو میباشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Recognition and Optimization of Indices Affecting Organizational Behavior in Iranian Sport Based on Principles of Sustainable Development (Case Study: Tennis Sports)
نویسندگان [English]
- Sharareh Noroozi 1
- Seyed Mostafa Tayebisani 2
- ali Fahiminezhad 3
- bagher morsal 3
1 PhD. Student of Sport Managment,, Department of Physical Education, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Ph.D., Assistant Professor, Department of Physical Education and Sport Sciences, Faculty of Humanities, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
3 Ph.D., Assistant Professor, Department of Physical Education and Sport Sciences, Faculty of Humanities, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
چکیده [English]
The implementation of the principles of sustainable development in sport has been emphasized by the International Olympic Committee. The purpose of this study was to identify and optimize the indices and components affecting organizational behavior in tennis. This research is a descriptive-survey research that used to design basic conceptual model and determine three main dimensions (managerial/ social, cultural/ environmental, health) and 13 components (purpose) to determine the validity and reliability of the model and its fit. The initial model of the research was tested and tested using SEM using Smart PLS2 software. The model was then fitted at three levels: the fitting of the measurement model, the fitting of the structural model, and the general fitting of the model (GOF). The results showed that "social / cultural dimension" (path coefficient = 0.645) had the highest effect on the desired pattern. Then, "approach / management dimension" (path coefficient = 0.558) and finally "environmental dimension / health" (path coefficient = 0.554) affect the sustainable development of sport in the country.R2 value(0.989) indicates pattern confirmation. Both indices in all three constructs were positive and greater than zero (common = 0.6785) and redundancy (0.432) resulting in overall fit of measurement model (good quality of measurement model) and structural model (high ability of structural model in predicting).The overall fit of the model was 0.6987, indicating a strong fit to the overall model.The model presented for the principles of sustainable sport development is based on the Agenda 21 of the Olympic Movement and the Rio Declaration.
کلیدواژه‌ها [English]
- Behavioral Indicators
- Organizational Indicators
- Sustainable Development
- Tennis
بازشناسایی و بهینه‌سازی شاخصهای موثر بر رفتار سازمانی در ورزش کشور بر مبنای اصول توسعه پایدار (مطالعه موردی: رشته ورزشی تنیس)
شراره نوروزی[1]
سید مصطفی طیبی ثانی[2]
علی فهیمی نژاد[3]
باقر مرسل [4]
تاریخ دریافت مقاله: 24/4/1400
تاریخ پذیرش مقاله:24/7/1400
مقدمه
از سال 1994 میلادی و برگزاری «کنگره المپیک» در پاریس، موضوع محیطزیست در جنبش المپیک جانی تازه یافت. «کمیته بین‌المللی المپیک» نه تنها موضوع محیط زیست را در «منشور المپیک» گنجاند و «کمیسیون ورزش و محیط زیست» را در ساختار خود ایجاد کرد، بلکه کمیته‌های ملی المپیک کشورها را نیز به فعالیت در این زمینه تشویق کرد (پی‌فال[5] و همکاران، 2015: 12). دستورکار 21 «کنفرانس محیطزیست و توسعه سازمان ملل متحد» به عنوان ابزاری نظری و عملی، به معضل توسعه پایدار و ارائه پیشنهادهای ملموس و عینی با توجه به جو حاکم بر بیانیه ریو پرداخت (بودی[6]، 2011: 33). این دستورکار، مسائل اضطراری امروز را بازگو میکند و هدف آن آماده کردن جهان برای رویارویی با چالش های قرن آینده است (کاسپر[7] و پی‌فال، 2012: 7). سند مذکور، با این هدف اولیه تصویب شد که سران کشورهای گوناگون، از آن به عنوان طرحی برای تهیه پیش‌نویس دستورکار کشورشان مشتمل بر سیاست ها، خط‌مشی‌ها، مقررات و اقدامات داخلی و ملی استفاده کنند. این اقدام باید به ویژه در چارچوب همکاری های بین‌المللی انجام پذیرد که سازمان ملل متحد در راس آن است و نقش پیشتاز را دارد (دی‌جابالاه[8] و همکاران، 2015: 40). جنبش المپیک نیز که آرمان آن مطابق منشور المپیک «تلاش برای ایجاد دنیایی بهتر، توام با صلح و آرامش» است، تجزیه و تحلیل «کنفرانس محیطزیست و توسعه سازمان ملل متحد» را پذیرفته است و اقدامات خود را در چارچوب توسعه پایدار قرار میدهد (بادا و متسون[9]، 2016). به دلیل جهان شمولی ورزش، جنبش المپیک می‌تواند نقش فعالی در مورد اتخاذ شیوه‌ها و اقدامات متفاوت، به منظور توفیق توسعه پایدار ایفا کند. از این رو، کمیته بین‌المللی المپیک مقرر داشته است که جنبش المپیک نیز دستورکار21 مختص به خود را داشته باشد (بارکر[10] و همکاران، 2014: 11). دستورکار21 جنبش المپیک، مبتنی بر دیدگاهی جهانی است و مشکلات موجود در زمینه توسعه انسانی و نگهداری از میراث زیست‌محیطی را در بر دارد (چارد[11] و همکاران، 2013).
سرآغاز توسعه پایدار ناظر بر این نظر است که حفاظت بلند‌مدت از محیطزیست، اکوسیستم‌ها و منابع طبیعی، تنها زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که به طور همزمان با توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، به ویژه به منظور تامین منافع بی‌بضاعت‌ترین افراد جامعه، توام شود (چرنوشنکو[12] و همکاران، 2001: 87). کمیسیون برانت‌لند (1987) توسعه پایدار را اینچنین تعریف نموده است: «توسعه پایدار در محیطزیست، یعنی تامین نیازهای نسل حاضر بدون به مخاطره انداختن امکانات نسلهای آینده برای تامین نیازهای خودشان» (کاسپر و همکاران، 2014). نظر توسعه پایدار در برداشتی منسجم از محیطزیست و توسعه نمود می‌یابد. سال 1992، در زمان برگزاری «کنفرانس محیطزیست و توسعه سازمان ملل متحد»، اغلب ملت ها با امضای معاهده‌ها، اسناد و مدارک دیگر در پیگیری توسعه اقتصادی، خود را به روش هایی ملزم کردند که به حفاظت از محیطزیست و منابع تجدید‌ناپذیر زمین منجر شد (مک‌کالگ[13] و همکاران، 2016: 90). عمل به اصول نظریه توسعه پایدار، وظیفه تمام افراد و گروه های فعال در زمینه‌های متفاوت و مرتبط با توسعه و حفاظت از محیطزیست است (رورتسون[14]، 2014؛ کالینز و فلاین[15]، 2015).
هدف اصلی دستورکار21 جنبش المپیک، تشویق اعضای این جنبش به منظور ایفای نقشی فعال در ایجاد توسعه پایدار در سیاره زمین است. این دستورکار مفاهیم اساسی و اقدامات کلی را تدوین میکند که متضمن دستیابی به این مهم است و با الهام‌گیری از دستورکار21 کنفرانس محیطزیست و توسعه سازمان ملل متحد، براساس ویژگی های خاص جنبش المپیک و ورزش تنظیم شده است (دلف و تیهان[16]، 2015: 26). این دستورکار رئوس مطالبی را تبیین کرده است که فعالیت جنبش المپیک را در زمینه‌های گوناگون هدایت میکند و به ایفای نقش مؤثر آن منجر میشود. همچنین راهنمای تئوری و عملی تمام اعضای جنبش المپیک، مردان و زنان ورزشکار، کمیته بین‌المللی المپیک (IOC[17])، فدراسیون‌های بین‌المللی (IFs[18])، کمیته‌های ملی المپیک (NOCs[19])، کمیته‌های برگزار کننده بازی های المپیک (OCOGs[20])، ورزشکاران، باشگاه های ورزشی، مربیان و همه افراد و عملکردهای مرتبط با ورزش است (مالن[21] و همکاران، 2010: 42).
دستورکار جنبش المپیک، عرصه‌های متعددی را که در آن توسعه پایدار می‌تواند با خط‌مشی‌های هیئتهای حاکمه تلفیق یابد، پیش روی آنان قرار میدهد. همچنین شیوه‌هایی را ارائه میدهد که متضمن نقش فعالیت های ورزشی و زندگی افراد در زمینه توسعه پایدار است. بنابراین، دستورکار21 جنبش المپیک باید در محیطی سرشار از احترام به شرایط متفاوت اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی، اقلیمی، فرهنگی و مذهبی که از خصوصیات اعضای متفاوت جنبش المپیک- به دلیل تنوع و تعدد آنان- است، تحقق یابد.
به منظور دستیابی به هدف های کلی دستورکار21، جنبش المپیک به طراحی و تدوین برنامه‌ای عملی دست زد. این برنامه زمینه‌ساز شرایط بهتر اجتماعی، اقتصادی، حفاظت از محیطزیست و منابع طبیعی است و باعث میشود که اعضای این جنبش نقش مهم‌تر و فعال‌تری در زمینه توسعه پایدار داشته باشند.
برنامه عملی مذکور حول محور سه هدف، به شرح زیر است:
- ارتقا و بهبود شرایط اجتماعی- اقتصادی؛
- حفظ و مدیریت منابع به منظور دستیابی به توسعه پایدار؛
- تقویت نقش گروه های اکثریت (سازمان ملل متحد، 2016).
در سومین «کنفرانس ورزش و محیطزیست کمیته بین‌المللی المپیک» که در سال 1999، در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد، 300 شرکت کننده حاضر در این کنفرانس که در اصل نمایندگان سازمان های مختلف مرتبط با حوزه ورزش از تمامی کشورها بودند، از جامعه جهانی ورزش خواستند دستورکار 21 جنبش المپیک را مبنایی برای اتخاذ خط‌مشی‌ها و الهام‌بخش عملکرد خود قرار دهند. شرکت‌کنندگان در این کنفرانس، «بیانیه ریو» را که ترسیم کننده خط‌مشی عملکردی تحقق دستورکار 21 است، تنظیم و تصویب کردند (کاسپر و پی‌فال، 2015).
از آنجا که سازمان ها موفقیت‌های خودشان را مدیون تیم‌های کاری خود هستند و این منابع انسانی است که سرنوشت و آینده یک سازمان را رقم می‌زند، تشکیل تیم‌های قدرتمند از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی تیم تشکیل شد و افراد برای دستیابی به یک هدف مشترک گرد هم آمدند، به دنبال آن مدیر با چالش هایی نظیر مدیریت افراد با طرز فکرها، شخصیت ها و فرهنگ اجتماعی متفاوت، مواجه خواهد شد. لذا مدیر برای دستیابی به حداکثر کارایی تیم خود باید اهمیت رفتار سازمانی را درک و مورد توجه قرار دهد. کارکردهای اصلی رفتار سازمانی در سه بعد مورد بررسی قرار می گیرند:
- بعد فردی
- بعد گروهی
- بعد سازمانی
بدین معنی که در جنبه فردی، تاثیر شخصیت افراد بر رفتار وی، در جنبه گروهی، تاثیر شخصیت فرد در تعاملات فی‌مابین در گروه و تیم مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت در بعد سازمانی، تاثیراتی که فرهنگ سازمانی بر رفتار افراد می‌گذارد، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.
به عنوان یک نمونه کاربری از اقدامات مرتبط با پایداری در ورزش تنیس میتوان به این مورد اشاره داشت که «انجمن تنیس ایالات متحده» که هر ساله میزبان مسابقات یو.اس اپن[22] است، درگیر برنامههای بازیافت و کمپوست است و پیشنهاد میکند که حاضران در مسابقات از حملونقل عمومی استفاده کنند. همچنین به غذا و خدمات توجه زیادی دارد، طرفداران را برای کم کردن تاثیر بر محیطزیست تشویق میکند و درگیر تعدادی فعالیت محیط‌زیستی دیگر است. همچنین در برنامههای کاهش کربن نیز مشارکت دارد. این انجمن به دنبال «مسئولیت کم کردن ردپای محیط‌زیستی یو.اس اپن و کمک به ایجاد آینده پایدار است» (آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده آمریکا، 2018). رویدادهای مهم دیگر نیز در پایداری سرمایهگذاری میکنند؛ برای مثال، در مسابقات تنیس ویمبلدون، 95 درصد پسماند تفکیک و از توتفرنگیهایی استفاده میشود که به صورت محلی پرورش یافتهاند؛ گواهینامه طلایی «راهبری در انرژی و طراحی محیط‌زیستی» موسوم به LEED[23] به ساختمان‌های پارک ملبورن که میزبان مسابقات اپن استرالیاست، تعلق گرفت. همچنین ویدئوهای انگیزشی که در آن بازیکنان بزرگ تنیس دنیا، طرفداران را تشویق به بازیافت و کمپوست زباله در سطل آشغالهای مناسب میکنند، در مسابقات اپن فرانسه در رولندگاروس انجام می‌گیرد (SEA. 2019).
بدین ترتیب، هدف از انجام این تحقیق، بازشناسایی و بهینه‌سازی شاخصهای موثر بر رفتار سازمانی در رشته ورزشی تنیس در کشور و بر مبنای اصول توسعه پایدار میباشد. پرسش اصلی تحقیق آن است:
- موثرترین شاخص‌ها بر رفتار سازمانی در رشته ورزشی تنیس در کشور و بر مبنای اصول توسعه پایدار کدام اند؟
روش‌شناسی پژوهش
این تحقیق از نظر هدف، توسعه‌ای و از لحاظ روش اجرا، از نوع توصیفی - پیمایشی است که در آن هم از روش های کمی- از جمله طراحی پرسشنامه برای اعتبارسنجی مدل مفهومی اولیه و به کارگیری فنون آماری کمّی- و هم از روش های کیفی- از جمله مصاحبه‌های اکتشافی با خبرگان و کدگذاری- استفاده گردیده است. از نظر بعد زمانی، مقطعی است و رویکرد نظریهپردازی در این پژوهش، استقرایی میباشد. در ابتدا، تیم کارشناسی تحقیق، با استفاده از مبانی نظری، سوابق تحقیق و اسناد موجود، اقدام به گردآوری و دستهبندی دادهها نمودند. در ادامه، با توجه به اهداف و پرسش‌های تحقیق، دادهها با روش برون و کلارک (2006) کدگذاری گردیدند و از طریق مصاحبه با 22 نفر از خبرگان عرصه ورزش (تنیس) کشور اقدام به طراحی مدل مفهومی اولیه و تعیین روایی پرسشنامه محققساخته گردید. روش تحلیل از نوع تفسیری بوده است. سپس شبکه معنایی مبتنی بر روش استقرایی استخراج شد. مدل مفهومی تحقیق، براساس مطالعه دقیق و جامع مبانی نظری و پیشینه تحقیق به دست آمد. در ادامه، به منظور تعیین اولویتهای ابعاد و مولفههای (اهداف) تشکیل دهنده آنها، به آرای مدیران و کارشناسان ورزشی و محیط زیستی کشور مراجعه گردید. با بررسی جامعی که در سایت‌های تخصصی و مراکز علمی و مدیریتی کشور صورت گرفت و از طریق جستجوی زنجیروار، این تعداد برابر با 48 نفر بوده است. در اصل، محقق پس از جستجوی گسترده به این تعداد کارشناس ورزشی که در زمینه مباحث محیط زیستی و بهداشت محیطی واجد تخصص و تجربه بودند، دست یافت. به منظور افزایش دقت و صحت دادهها، نمونه آماری نیز منطبق با جامعه آماری (48 نفر) انتخاب گردید و در اصل، نمونهگیری به روش هدفمند انجام شد.
مدل اولیه تحقیق با استفاده از روش معادلات ساختاری (SEM) و با کمک نرم‌افزار Smart PLS2 مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. مدل معادلات ساختاری یک رویکرد آماری جامع برای آزمون فرضیه‌هایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده و متغیرهای مکنون میباشد. از طریق این رویکرد می‌توانیم قابل قبول بودن مدل‌های نظری را در جامعه‌‌های خاص با استفاده از دادههای همبستگی، غیرآزمایشی و آزمایشی آزمون نمود (فورنل و لاکر[24]، 1981: 6). با توجه به این که مدل مفهومی توسط نظریهپردازی دادهبنیاد طراحی شده، برای مدل معادلات ساختاری، برازش مدل و محاسبه بار عاملی در شاخصهای ساخته شده از تحلیل عاملی تاییدی استفاده گردید. در تحلیل‌های عاملی تاییدی، هدف پژوهشگر تعیین ساختار عاملی ویژه‌ای میباشد (کلاین[25]، 1998). در انجام تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری، ابتدا باید از این مسئله اطمینان حاصل شود که میتوان دادههای موجود را برای تحلیل مورد استفاده قرار داد. به عبارت دیگر، آیا تعداد دادههای مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند یا خیر؟ بدین منظور از شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. شاخص KMO، شاخصی از کفایت نمونهگیری است که کوچک بودن همبستگی جزئی بین متغییرها را بررسی میکند و از این طریق مشخص میسازد آیا واریانس متغییرهای پژوهش، تحت تاثیر واریانس مشترک برخی عاملهای پنهانی و اساسی است یا خیر. این شاخص در دامنه صفر و یک قرار دارد. اگر مقدار شاخص نزدیک به یک باشد (معمولاً بیشتر از 6/0)، دادههای مورد نظر برای تحلیل عاملی مناسب هستند و در غیر اینصورت، نتایج تحلیل عاملی برای دادههای مورد نظر چندان مناسب نمیباشند. آزمون بارتلت بررسی میکند چه هنگام ماتریس همبستگی، شناخته شده است و بنابراین برای شناسایی ساختار نامناسب میباشد. اگر سطح معنیداری (sig) آزمون بارتلت کوچکتر از 5 درصد باشد، تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار مناسب است، زیرا فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد میشود (بیرنه[26]، 2001: 18). در نرم‌افزار PLS، برازش مدل در سه بخش بررسی میشود:
- برازش مدل اندازه‌گیری
- برازش مدل ساختاری
- برازش کلی مدل (GOF)
یافتههای پژوهش
ضمن کدگذاری باز، دادهها به بخشهای مجزا خرد شدند و برای به دست آوردن شباهتها و تفاوتها، با دقت بررسی گردیدند. مضمونهای بسیاری حاصل شد که طی فرآیند رفت و برگشتی تحلیل دادهها، مجموعه این دادههای کیفی اولیه به مقولههای کمتری (22 مورد) تقلیل یافت؛ به طوری که از دل دادههای خام اولیه، مقولههای مقدماتی در ارتباط با پدیده مورد بررسی، از طریق سوال کردن درباره دادهها، مقایسه موارد، رویدادها و دیگر حالات پدیدهها، شباهتها و تفاوتها استخراج شدند. پس از کدگذاری باز و تعیین مقولهها، به تعین مقوله اصلی و نیز دستهبندی سایر مقولهها در سه دسته دیگر پرداخته شد (کدگذاری محوری). در مرحله کدگذاری انتخابی، فرآیند یکپارچهسازی و بهبود مقولهها انجام گرفت. با استفاده از مؤلفه‌های استخراج شده از بررسی ادبیات موضوع و مصاحبه با خبرگان، ابعاد و مؤلفه‌های مدل مفهومی پژوهش به دست آمد. جهت بررسی ادعای مطرح شده در مورد توزیع دادههای مولفه‌ها، از آزمون کلموگروف– اسمیرنوف (KS) استفاده شد.
نتایج به دست آمده از آزمون کلموگروف – اسمیرنوف مربوط به مولفههای پژوهش در جدول زیر نشان میدهد که توزیع همه متغیرها در نمونه مورد بررسی از توزیع نرمال پیروی میکنند، زیرا سطح معنیداری بیش از 5 درصد است و فرض صفر رد نمیشود. لذا یکی از مفروض‌های مدل معادله ساختاری برقرار است و دادهها، کجی و کشیدگی شدید ندارند و توزیع متغیرها نرمال است. در جدول 1، ابعاد و مؤلفه‌های استخراج شده از ادبیات موضوع و مصاحبه‌های اکتشافی دستهبندی شده‌اند و نتایج آزمون کلموگروف– اسمیرنوف نیز آورده شده است. منظور از مولفه در این بخش، اهداف مد نظر برای توسعه پایدار ورزش است.
جدول 1: دستهبندی ابعاد و مؤلفه‌های استخراج شده از ادبیات موضوع و مصاحبه‌های اکتشافی و نتایج آزمون (KS)
|
بعد |
مؤلفه‌ها (اهداف) |
شاخص (عنوان اختصاری اهداف) |
سطح معنیداری |
نتیجه آزمون |
|
بعد رویکردی/ مدیریتی |
وارد نمودن مفهوم توسعه پایدار در سیاست ورزش تنیس |
G1 |
175/0 |
نرمال |
|
ارتقای ارزش های توسعه پایدار در تنیس |
G2 |
106/0 |
نرمال |
|
|
ارزیابی و نظارت اقدامات انجام شده در جهت توسعه پایدار |
G3 |
071/0 |
نرمال |
|
|
بعد اجتماعی/ فرهنگی |
مبارزه با طرد اجتماعی افراد در تنیس |
G4 |
053/0 |
نرمال |
|
شدت بخشیدن به مبارزه با دوپینگ در تنیس |
G5 |
107/0 |
نرمال |
|
|
مساعدت به افراد معلول برای انجام فعالیت های ورزش تنیس |
G6 |
107/0 |
نرمال |
|
|
ایجاد فرصت انجام فعالیت های ورزشی و کسب مقام های مسئولیتی برای زنان در تنیس |
G7 |
087/0 |
نرمال |
|
|
توسعه بخشیدن به فعالیت های جوانان، بهبود بخشیدن به دخالت آنان در زندگی جمعی و نهادهای مسئولیتی ورزش تنیس |
G8 |
057/0 |
نرمال |
|
|
پیشگیری از هرگونه خشونت در تنیس و مبارزه با آنها |
G9 |
107/0 |
نرمال |
|
|
بعد محیط زیستی/ سلامتی |
گنجاندن بخشی با عنوان «محیطزیست» در برنامههای آموزشی و کارآموزی کارمندان و ورزشکاران تنیس |
G10 |
108/0 |
نرمال |
|
ایجاد تاسیسات، تجهیزات و امکانات ورزش تنیس با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و توسعه روش های اداره پایدار |
G11 |
214/0 |
نرمال |
|
|
برگزاری متعهدانه مسابقات تنیس نسبت به اصول توسعه پایدار |
G12 |
209/0 |
نرمال |
|
|
توسعه بخشیدن به استفاده از وسایل نقلیه کم‌مصرف و پاک‌تر |
G13 |
108/0 |
نرمال |
(منبع: یافتههای پژوهش)
با توجه به نتایج آزمون، مقدار شاخص KMO برابر 621/0 است. لذا تعداد نمونه برای تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری کافی است. همچنین مقدار سطح معنیداری آزمون بارتلت، کوچکتر از 5 درصد است و فرض شناخته شده بودن ماتریس همبستگی رد میشود و لذا تحلیل عاملی تاییدی برای شناسایی ساختار مناسب است. برای ارائه مدل تحقیق و تعیین ارتباط بین متغیرها و مؤلفه‌های مربوط به آن ابتدا مطابق با شکل 1، مدل اولیه و مفهومی تحقیق پیشنهاد شد. مدل مفهومی (ابتدایی) تحقیق، در قالب 3 بعد اصلی (رویکردی، مدیریتی/اجتماعی، فرهنگی/محیط زیستی، سلامتی) و 13 هدف طراحی گردید.
شکل 1: مدل مفهومی تحقیق مبتنی بر 3 بعد اصلی (نگارندگان، 1399)
با توجه به ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی مرکب (CR) در محدوده مورد قبول واقع شده‌اند که نشان دهنده سازگاری درونی و پایداری درونی مناسب مدل اندازه‌گیری است. مقدار بارهای عاملی از طریق محاسبه مقدار همبستگی شاخصهای یک سازه با آن سازه محاسبه میشوند. همچنین مقادیر t و بارهای عاملی برای تمام سؤالات پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا که تمام بارهای عاملی سؤالات پرسشنامه بیشتر از 4/0 بوده است، بنابراین در حد قابل قبولی بودند. همچنین، مقادیر t نیز برای تمام سؤالات بزرگتر از 96/1 بود. از این‌رو، در سطح اطمینان 95 درصد معنی‌دار هستند. معیار دیگر برای ارزیابی الگو، روایی همگرا بود. هرچه این همبستگی بیشتر باشد، برازش الگوی اندازه‌گیری نیز بیشتر است. نتایج آماری در جدول 2 ارائه شده است. نتایج آزمون بار عرضی نشان دهنده روایی واگرای مناسب و برازش خوب مدل اندازه‌گیری میباشد.
جدول 2: ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی مرکب الگوی اندازه‌گیری
|
آماره سازه‌ها |
آلفای کرونباخ |
پایایی مرکب (CR) |
بار عاملی |
مقدار t |
روایی همگرا (AVE) |
|
اجتماعی/فرهنگی |
76/0 |
73/0 |
79/0 |
46/2 |
5874/0 |
|
رویکردی/مدیریتی |
84/0 |
68/0 |
89/0 |
61/2 |
6812/0 |
|
محیط زیستی/سلامتی |
79/0 |
77/0 |
94/0 |
68/2 |
8558/0 |
(منبع: یافتههای پژوهش)
در بررسی الگوی ساختاری، ضرایب معنیداری t و معیار R2 یا ضریب تعیین بررسی میشوند که در جدول 3 ارائه شده‌اند. میزان اثر هر یک از سازه‌های پیش‌بین بر سازه ملاک آورده شده است که در میان آنها «بُعد محیط زیستی/سلامتی» (ضریب مسیر= 543/0) بیشترین اثر را بر الگوی توسعه پایدار ورزش کشور داشته است. سپس «بِعد رویکردی/مدیریتی» (ضریب مسیر= 587/0) و پس از آن «بُعد اجتماعی/ فرهنگی» (ضریب مسیر= 645/0) بر توسعه پایدار ورزش کشور اثرگذار هستند.
جدول 3: مقادیر معیارهای برازش الگوی ساختاری
|
سازه‌های پیش‌بین |
سازه ملاک |
ضریب مسیر (β) |
مقدار t |
ضریب تعیین (R2) |
|
بعد محیط زیستی/سلامتی |
توسعه پایدار ورزش |
5678/0 |
81/2 |
- |
|
بعد رویکردی/مدیریتی |
توسعه پایدار ورزش |
6534/0 |
76/2 |
- |
|
بعد اجتماعی/فرهنگی |
توسعه پایدار ورزش |
5467/0 |
35/2 |
- |
|
توسعه پایدار ورزش |
توسعه پایدار ورزش |
- |
- |
989/0 |
(منبع: یافتههای پژوهش)
برازش کلی مدل اندازه‌گیری با «شاخص اشتراکی» و برازش کلی مدل ساختاری با «شاخص افزونگی» مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقادیر مربوط به این دو شاخص در جدول 4 ارائه شده است. در نهایت، مقدار معیار GOF معادل 6987/0 حاصل گردید.
جدول 4: مقادیر شاخصهای اشتراکی و افزونگی (منبع: یافتههای پژوهش)
|
شاخص‌ها سازه‌ها |
اجتماعی/ فرهنگی |
رویکردی/ مدیریتی |
محیط زیستی/ سلامتی |
توسعه پایدار ورزش |
|
|
شاخص اشتراکی |
2133/0 |
2453/0 |
2324/0 |
6785/0 |
|
|
شاخص افزونگی |
098/0 |
1876/0 |
27/0 |
432/0 |
|
براساس نتایج تحقیق، الگوی نهایی توسعه پایدار ورزش در کشور را به شکل زیر میتوان ترسیم نمود. ابعاد اصلی این الگو، در 3 دسته خلاصه میشوند. اهداف 13گانه نیز متناسب با هر بعد طراحی شده‌اند.
|
بهینه‌سازی شاخصهای توسعه پایدار تنیس |
|
543/0 |
|
بعد محیط زیستی / سلامتی · گنجاندن بخشی تحت عنوان «محیطزیست» در برنامههای آموزشی و کارآموزی کارمندان و ورزشکاران تنیس (74/0) · ایجاد تاسیسات، تجهیزات و امکانات ورزش تنیس با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و توسعه روشهای اداره پایدار (71/0) · برگزاری متعهدانه مسابقات تنیس نسبت به اصول توسعه پایدار (79/0) · توسعه بخشیدن به استفاده از وسایل نقلیه کم‌مصرف و پاک‌تر (66/0)
|
|
بعد رویکردی / مدیریتی · وارد نمودن مفهوم توسعه پایدار در سیاست ورزش تنیس (56/0) · ارتقای ارزشهای توسعه پایدار در تنیس (63/0) · ارزیابی و نظارت اقدامات انجام شده در جهت توسعه پایدار (71/0)
|
|
بعد اجتماعی / فرهنگی · مبارزه با طرد اجتماعی افراد در تنیس (51/0) · شدت بخشیدن به مبارزه با دوپینگ در تنیس (66/0) · مساعدت به افراد معلول برای انجام فعالیتهای ورزش تنیس (55/0) · ایجاد فرصت انجام فعالیتهای ورزشی و کسب مقامهای مسئولیتی برای زنان در تنیس (45/0) · توسعه بخشیدن به فعالیتهای جوانان، و بهبود بخشیدن به دخالت آنان در زندگی جمعی و نهادهای مسئولیتی ورزش تنیس (65/0) · پیشگیری از هرگونه خشونت در تنیس و مبارزه با آنها (78/0) |
|
587/0 |
|
645/0 |
شکل 4: الگوی نهایی توسعه پایدار رشته ورزشی تنیس در کشور
بحث و نتیجه‌گیری
هدف از این پژوهش، بهینه‌سازی شاخصهای موثر بر رفتار سازمانی توسعه پایدار ورزش تنیس در کشور میباشد. با توجه به مدل مفهومی طراحی شده، تدوین این الگو تحت تاثیر سه بعد اصلی و سیزده مولفه (هدف) قرار دارد. با توجه به مقادیر t که برای تمام سؤالات بزرگتر از 96/1 بوده، معنی‌دار بودن روابط تعیین گردید. در صورتی که ضرایب t بیشتر از 96/1 باشد، نشان از صحت رابطه بین سازه‌ها و در نتیجه تأیید مسیرها در مدل پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد است. با توجه به نتایج، مقادیر t برای تمام سؤالات و روابط میان متغیرها بزرگتر از 96/1 بوده و در سطح اطمینان 95 درصد معنی‌دار هستند که نشان از تأیید مدل و روابط بین متغیرها دارد. کارشناسان مقدار 4/0 به بالا را برای روایی همگرا (AVE) کافی دانستند. بنابراین با توجه به نتایج، مناسب بودن روایی همگرا (AVE) مدل اندازه‌گیری تأیید می‌گردد (وانر[27] و همکاران، 2006).
ضریب تعیین (R2) که برای متصل کردن بخش اندازه‌گیری و ساختاری مدل‌سازی معادلات ساختاری به کار می‌رود، نشان دهنده تأثیری است که هر متغیر برون‌زا بر درون‌زا می‌گذارد. مقادیر R2 نشان میدهد متغیر درون‌زا در الگوی پژوهش تا چه اندازه قدرت پیش‌بینی کنندگی دارد. گفتنی است که R2 فقط برای متغیرهای درون‌زای الگو محاسبه میشود. سه رقم 19/0، 33/0 و 67/0 را به ترتیب ملاک‌های مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای R2 معرفی میکنند. با توجه به نتایج تحقیق، مقدارR2 (9765/0) نشان از تأیید الگو با استفاده از معیار مذکور مدارد و قدرت بالای پیش‌بینی متغیرهای درون‌زا را اثبات میکند. هر دو شاخص اشتراکی و افزونگی باید برای تمام مؤلفه‌ها بزرگتر از صفر باشد تا مدل تأیید گردد. بنابراین با توجه به نتایج، هر دو شاخص در هر چهار سازه مثبت و بزرگتر از صفر بودند و در نتیجه برازش کلی مدل اندازه‌گیری (کیفیت مناسب مدل اندازه‌گیری) و مدل ساختاری (توانایی بالای مدل ساختاری در پیش‌بینی کردن) تأیید شد. برازش کلی مدل 6255/0 به دست آمد که با توجه به دستهبندی وتزلس و همکاران (2009) نشان از برازش قوی مدل کلی پژوهش دارد. بر این اساس، الگوی توسعه پایدار رشته ورزشی تنیس در کشور، از 3 بعد و 13 مولفه (هدف) تشکیل یافته است. در این میان، بعد «اجتماعی/ فرهنگی» دارای بیشترین وزن (645/0) و پس از آن به ترتیب: بعد «رویکردی/ مدیریتی» با وزن (587/0) و بعد «محیط زیستی/ سلامتی» با وزن (543/0) قرار دارند. در میان اهداف نیز بیشترین وزن متعلق به «برگزاری متعهدانه مسابقات تنیس نسبت به اصول توسعه پایدار» (79/0) و کمترین وزن متعلق به «ایجاد فرصت انجام فعالیت های ورزشی و کسب مقام های مسئولیتی برای زنان در تنیس» (45/0) میباشد.
نتایج تحقیق حاضر، در چهارچوب دستورکار21 جنبش المپیک و هم‌راستا با اهداف کنفرانس ریو (1999) میباشد. بر این مبنا و به منظور پیادهسازی اصول توسعه پایدار در ورزش کشور، لازم است تا 3 بعد فوق مورد توجه قرار گیرد. همچنین، شایسته است تا به اهداف 13گانه بر اساس وزن و اهمیت هر یک توجه شود.
درست همانند رابطه بین سه جنبه پایداری، بخشهای درون سازمان نیز به هم مرتبط هستند. بدین روی، برنامههای پایداری محیط‌زیستی را میتوان به سازمان های گوناگون انتقال داد. این امر نه تنها بازدهی یا کارکرد سازمان را تقویت میکند، بلکه به سازمان اجازه میدهد که برنامههای جامعتری را طراحی کند که درون سازمان تلفیق میشوند و در نتیجه بازده سرمایهگذاری و بازده اهداف سازمان را تقویت میکنند. این مورد با نتایج تحقیق مککالو و همکاران (2016) مطابقت دارد. همچنین نتایج تحقیق حاضر با اهداف مورد اشاره در دستورکار21 جنبش المپیک هم‌راستا می‌باشند. همان‌طور که در پیشینه نیز اشاره شد، عمده برنامههای یک سازمان ورزشی برای دستیابی به اهداف مورد نظر در توسعه پایدار باید حول 3 محور خلاصه گردد: اقدامات فردی، اقدامات گروهی و برنامههای سازمانی. با این شناخت، مدیران ورزشی باید برای تلفیق پایداری محیط‌زیستی در کل سازمان تمایل داشته باشند و آن را تنها به یک جنبه از سازمان محدود نکنند. در این میان، اولویت با ارتقا و بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی است. همچنین حفظ و مدیریت منابع در گام بعدی قرار می‌گیرد.
راهکارهای پیشنهادی در این زمینه، عبارت اند از:
- تشکیل و تقویت «کمیته محیط زیست» در فدراسیون تنیس؛
- تلاش در جهت گنجاندن مفاهیم آموزشی و ترویجی مرتبط با محیط زیست در رویدادهای ورزشی رشته تنیس؛
- برگزاری دوره‌های آموزشی و تخصصی مرتبط با پایداری در ورزش برای مدیران، مربیان و ورزشکاران این رشته ورزشی؛
- تقویت نقش گروه های اکثریت شامل کاربرانی- به ویژه نوجوانان و جوانان- که به تازگی جذب این رشته ورزشی شده‌اند؛
- واگذاری بخشی از مسئولیت های مرتبط با پایداری به زنان- این امر از طریق مدیریت صورت خواهد گرفت.
منابع
- Baade, R.A., Matheson, V.A. (2016). “Going for the gold: The economics of the Olympics”. Journal of Economic Perspectives, 30, 201–218. Link: DOI: 10.1257/jep.30.2.201
- Barker, D., Barker-Ruchti, N., Wals, A., Tinning, R. (2014). “High performance sport and sustainability: A contradiction in terms?” Reflective Practice, 15, 1–11. Link: https://doi.org/10.1080/14623943.2013.868799
- Bodie, M. (2011). “NASCAR green: The problem of sustainability in corporations and corporate”. Wake Forest Law Review, 46, 491–522. Link: Downloads\Documents\Bodie_LawReview_October2011.pdf
- Byrne, B.M. (2001). Structural Equation Modeling with Amos: Basic Concepts Applications, and Programming. London; Lawrence Erlbaum Publishers. https://www.scirp.org/(S(351jmbntvnsjt1aadkposzje))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=1963808
- Casper, J., Pfahl, M. (2015). Sport management and the natural environment: Theory and practice. London: Taylor & Francis. Link: https://doi.org/10.4324/9781315881836
- Casper, J.M., Pfahl, M.E., McCullough, B. (2014). “Intercollegiate sport and the environment: Examining fan engagement based on athletics department sustainability efforts”. Journal of Issues in Intercollegiate Athletics, 7, 65–91.URL:http://csrijiia.org/documents/public...
- Casper, J., Pfahl, M. (2012). “Environmental behavior frameworks of sport and recreation undergraduate students”. Sport Management Education Journal, 6, 8–20. DOI:10.1123/smej.6.1.8
- Chard, C., Mallen, C. and Bradish, C. (2013). “Marketing and environmental sustainability in the sport sector: Developing a research agenda for action”. Journal of Management and Sustainability, 3, 33–44. DOI:5539/jms.v3n1p45
- Chernushenko, D., Van der Kamp, A., Stubbs, D. (2001). Sustainable sport management: Running an environmentally, socially and economically responsible organization. Ottawa: UNEP. Link: URI: http://hdl.handle.net/20.500.11822/2146
- Collins, A., Flynn, A. (2015). The ecological footprint: New developments in policy and practice. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing. DOI: 1111/1467-8489.12170
- Costello, A. B., Osborne, J. (2005). “Best practices in exploratory factor analysis: four recommendations for getting the most from your analysis”. Practical Assessment, Research, and Evaluation: Vol. 10, Article 7. Link: https://scholarworks.umass.edu/pare/vol10/iss1/7
- Djaballah, M., Hautbois, C., Desbordes, M. (2015). “Non-mega sporting events’ social impacts: A sensemaking approach of local governments’ perceptions and strategies”. European Sport Management Quarterly, 15, 48–76. Link: https://doi.org/10.1080/16184742.2014.1000353
- Dolf, M., Teehan, P. (2015). “Reducing the carbon footprint of spectator and team travel at the University of British Columbia’s varsity sports events”. Sport Management Review, 18, 244–255. Link: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S144135231400045X
- (2016a). Causes of climate change. Retrieved from www3.epa.gov/climatechange/science/causes.html
- Fornell, C., Larcker, D. (1981). “Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error”. Journal of Marketing Research, 18 (3), 39-50. DOI: 10.2307/3151312, https://www.jstor.org/stable/3151312
- Kline, R.B. (1998). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. London; the Guilford Press. DOI: 4236/psych.2017.89086
- Lovett, S., Zeiss, A.M., Heinemann, G.D. (2002). “Assessment and development: Now and in the future”. Heinemann, Gloria D. (Ed); Zeiss, Antonette M. (Ed). (2002). Team performance in health care: Assessment and development, Issues in the practice of psychology, 385 400 pp. Link: https://www.aucd.org › lend › joint_mtg › team_performance_book_excerpt
- Mallen, C., Stevens, J., Adams, L., McRoberts, S. (2010). “The assessment of the environmental performance of an international multi-sport event”. European Sport Management Quarterly, 10, 97–122. Link: https://doi.org/10.1080/16184740903460488
- McCullough, B., Pfahl, M., Nguyen, S. (2016). “The green waves of environmental sustainability in sport”. Sport in Society: Cultures, Commerce, Media, Politics, 19(7), 1040–1065. Link: https://doi.org/10.1080/17430437.2015.1096251
- Pfahl, M., Casper, J., Trendafilova, S., McCullough, B.P., Nguyen, S.N. (2015). “Crossing boundaries: An examination of sustainability department and athletics department collaboration regarding environmental issues”. Communication and Sport, 3(1), 27–56. Link: https://doi.org/10.1177/2167479513519253
- Robertson, M. (2014). Sustainability principles and practice. New York, NY: Rutledge. Link: http://dx.doi.org/10.1080/17430437.2015.1096251
- (2019). “Sports Environment Alliance (SEA)”. Homeground. Retrieved from www.sportsenvironmentalliance.org
- Thompson, B. (2004). “Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications”. American Psychological Association. Link: https://doi.org/10.1037/10694-000
- United Nations. (2016). System of Environmental-Economic Accounting (SEEA). Retrieved from http://unstats.un.org/unsd/envaccounting/seea.asp
- Wanner, G.A., Ertel, W., Müller, P., Höfer, Y., Leiderer, R., Menger, M.D., Messmer, K. (1996). “Liver ischemia and reperfusion induces a systemic inflammatory response through Kupffer cell activation”. Shock (Augusta, Ga.), 01 Jan 1996, 5(1):34-40
DOI: 1097/00024382-199601000-00008PMID: 8821101.
)