نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
2 استادیار، گروه مدیریت ورزش، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، یاسوج، ایران
3 دانشیار دانشگاه تهران
چکیده
هدف این پژوهش، طراحی برنامه و نقشه راهبرد فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد ISM بود. روش تحقیق، توصیفی و به لحاظ هدف، کاربردی است. گردآوری اطلاعات، به صورت میدانی و به شیوه آمیخته (کمی و کیفی) انجام شد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی، 15 نفر از خبرگان و در بخش کمی، شامل مسئولان فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری و مدیران هیئت های تابعه در استان ها برابر با 150 نفر بود که به دلیل محدودیت اعضا، نمونه آماری با جامعه برابر شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته و فرم خودتعاملی ساختاری بود. برای تدوین راهبرد های این فدراسیون از روش سوات و برای ساختاردهی راهبرد ها از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شد.
یافته های پژوهش نشان داد که در فدراسیون اتومبیل رانی و موتورسواری 13 قوت، 17 ضعف، 13 فرصت و 16 تهدید وجود دارد و برای توسعه این فدراسیون، 17 راهبرد پیشنهاد گردید. همچنین بر اساس یافته ها در بخش مدل سازی ساختاری تفسیری، راهبردها در پنج سطح قرار گرفتند که راهبرد های دانش بنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی و تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامه ای این فدراسیون در سطوح پایین مدل (سطوح چهارم و پنجم) قرار گرفتند. می توان گفت که تمرکز مسئولان بر برنامه محوری و ایجاد و یا تقویت محیط حقوقی به همراه حرکت در راستای دانش بنیان شدن این رشته ورزشی، تحقق دیگر راهبرد های طراحی شده و توسعه ورزش اتومبیل رانی و موتورسواری را در پی خواهد داشت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Designing a plan and strategy map of the Motorcycle & Automobile Federation of the Islamic Republic of Iran with an ISM approach
نویسندگان [English]
- Azizollah Iravanjam 1
- Sayed Ehsan Amir Hosseini 2
- mehrzad hamidi 3
1 PhD Student,Department of physical education and sports science, Yasooj Branch, Islamic Azad University, Yasooj, Iran
2 Assistant Professor, Group of Managment Sport, Yasouj University, Yasouj, Iran
3 Associate Professor at Tehran University
چکیده [English]
The research is to design a plan and strategic map of the Motorcycling Federation of the Islamic Republic of Iran with the ISM approach. The research method was descriptive and applied in terms of purpose. The data collection was done in the field and in a mixed manner (quantitative and qualitative). The statistical population in the qualitative part was 15 experts and in the quantitative part included the officials of the Automobile and Motorcycling Federation and the managers of the affiliated delegations in the provinces (150 people). The research tool was a researcher-made questionnaire and a form of structural self-interaction. Swot method was used to formulate the strategies of this federation and interpretive structural modeling technique was used to structure the strategies.
The findings showed that there were 13 strengths, 17 weaknesses, 13 opportunities and 16 threats in the Automobile and Motorcycling Federation and 17 strategies were proposed for the development of this federation. Also, based on the findings in the interpretive structural modeling section, the strategies were divided into five levels. Models (fourth and fifth levels) were analyzed.
It can be said that the focus of the officials on the central program and creating or strengthening the legal environment along with moving in the direction of knowledge-based sports, the realization of other designed strategies and the development of motorsport and motorcycling.
کلیدواژه‌ها [English]
- Strategy
- Federation
- Motorcycling
- Automobile and Interpretive Structural Modelling
طراحی برنامه و نقشه راهبرد فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد ISM
عزیزاله ایروان جم[1]
سید احسان امیرحسینی[2]
مهرزاد حمیدی[3]
تاریخ دریافت مقاله: 21/4/1399
تاریخ پذیرش مقاله:14/8/1399
مقدمه
رشته اتومبیلرانی و موتورسوای از جمله ورزش هایی است که علاقه مندان بسیاری به ویژه در میان نسل جوان دارد. در کشور ما فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی به عنوان متولی توسعه و پیشبرد این رشته ورزشی به شمار می رود (دبیر، 1398: 139). این رشته ورزشی در دهه های اخیر علاقه مندان فراوانی به خود جلب کرده است و در سال ۱۳۷۳ بعد از تلاش های مستمر مسئولان فدراسیون، پیست اتومبیلرانی مخصوص در استادیوم ورزشی آزادی، احداث گردید و از سال ۱۳۷۴ نیز فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری ایران به طور رسمی به عضویت فدراسیون بین المللی اتومبیلرانی در آمد. در حال حاضر مسابقات اتومبیلرانی به صورت قهرمانی کشور و در چهار فصل در رشته های سرعت، رالی، مارپیچ، تپه نوردی و امدادی برگزار می‌گردد (برزگر، 1395). توسعه روز افزون این رشته ورزشی پرهیجان و لذت بخش، مستلزم برخورداری از برنامه راهبردی است تا بتوانند در چارچوب آن به فعالیت ها ادامه دهند.
در سال های اخیر بیشتر سازمان های کشور، از جمله سازمان های ورزشی همچون وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک و بسیاری از فدراسیون های ورزشی برنامه های راهبردی خود را تدوین کزده اند یا در حال تهیه هستند. فدراسیون های ورزشی به عنوان متولیان توسعه و گسترش رشته های مختلف ورزشی در کشور نیز همانند دیگر سازمان ها نیازمند داشتن برنامه ای مدون و راهبرد محور می باشند (دبیر، 1398: 139).
برنامه ریزی راهبردی به سازمان این امکان را میدهد که به شیوه ای خلاق و نوآور عمل کند و برای شکل دادن به آینده خود صورتی انفعالی نداشته باشد. این روش مدیریت باعث میشود که سازمان دارای ابتکار عمل باشد و فعالیت هایش به گونه ای درآید که اعمال نفوذ نماید و بدین گونه سرنوشت خود را رقم بزند و آینده را تحت کنترل درآورد (عباسی و همکاران، 1395: 891). در حقیقت، برنامه ریزی یعنی تعیین فعالیت های اثربخش در جهت تحقق اهداف سازمان. بنابراین برای تحقق اهداف سازمان، قبل از اقدام، باید نسبت به برنامه ریزی اقدام شود. هدف از برنامه ریزی، افزایش احتمال رسیدن به اهداف، از طریق تنظیم فعالیت ها و افزایش منفعت اقتصادی و به صرفه کردن عملیات و همچنین متمرکز شدن بر شیوه های دست یابی به اهداف و پرهیز از انحراف از مسیر است. برنامه ریزی بر سایر وظایف مدیران اولویت دارد و در راس هرم قرار می گیرد (رضاییان، 1393). راهبرد، یک برنامه، روش یا مجموعه ای از اعمال طراحی شده برای دستیابی یه هدف یا اجراست. در حقیقت، راهبرد شامل تعیین اهداف بلند مدت یا اهداف سرمایه گذاری و سازگاری واحدهای عملیاتی برای دستیابی به این اهداف است (گرنت[4]، 2015). در حقیقت، برنامه ریزی و مدیریت راهبردی از مهمترین ارکان سیستم های مدیریت در سازمان ها می باشد. بررسی عوامل درونی و بیرونی بخش مهمی از برنامه ریزی و مدیریت راهبردی است، چراکه فرآیند مدیریتی هر سازمانی متأثر از فرآیند تعامل آن با محیط بیرونی است (هانگر و ویلن، 1397).
هرچند که برخورداری سازمان ها از برنامه راهبرد و مدیریت راهبردی نقش پر رنگی در توسعه سازمان دارد، اما ابزار دیگری که سیستم پیچیده سازمانی را به چند زیر سیستم تبدیل می کند و با تعیین میزان هدایت گری و هدایت پذیری هر یک از متغیرها (راهبرد)، اولویت های اقدام را برای مسئولان مشخص می نماید، تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری است. آذری و همکاران (1392) بر این باورند که الگوی ساختاری تفسیری، یک تکنیک مناسب برای تجزیه و تحلیل یک متغیر بر متغیرهای دیگر و اولویت بندی و تعیین سطح عناصر یک سیستم است، زیرا اولویت های اقدام را در تصمیم گیری ها مشخص می کند (آذر و همکاران، 1392). این مدل، یکی از ابزارهای مدیریت تعاملی است که برای نظم بخشیدن و جهت دادن به پیچیدگی روابط بین شاخص ها عمل می کند (جیندال و سانگوان[5]، 2013: 325) و در واقع بر اساس تصمیم قضاوت گروهی، ارتباط میان شاخص ها و چگونگی ارتباطات را نشان می دهد (الفت، 1395: 1). یکی از اصلی ترین منطق های مدل ساختاری تفسیری آن است که همواره عناصری که در یک سیستم اثرگذاری بیشتری بر سایر عناصر دارند، از اهمیت بالاتری برخوردارند. مدلی که با استفاده از این روش به دست می آید، ساختاری از یک مسئله یا موضوع پیچیده یک سیستم یا حوزه مطالعاتی را نشان می دهد که الگویی به دقت طراحی شده باشد (فایسال[6] و همکاران، 2006: 535). در این زمینه، پژوهش های اندکی در سازمان های ورزشی انجام شده است که در ادامه به برخی از آنها در زمینه نقشه راهبرد و الگوی ساختاری تفسیری در سازمان های ورزشی اشاره می گردد.
پرمادی و پوروانتو[7] (2018) در بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و چالش های کمیته ورزش اندونزی دریافتند که بهینه سازی عملکرد مدیریت ورزشی، برنامه ریزی شفاف، مختصر، کافی و نیز تعیین اولویت های اقدام باعث پیشرفت کمیته ورزشی خواهد شد. فدراسیون فوتبال نیوزیلند[8] (2017)، مرحله دوم برنامه راهبردی فوتبال خود را در راستای افق ده ساله از سال 2016 تا 2026 آغاز کرد. در این مرحله، تمرکز فدراسیون از تحول و آموزش به سمت هدایت و همسویی فعالیت ها، حمایت از باشگاه ها به عنوان پیشران اصلی توسعه فوتبال و در نهایت افزایش فوتبالیست های سازمان یافته خواهد بود. دنیز و ینل[9] (2013) در بررسی چگونگی توسعه ورزش در جمهوری قبرس نشان دادند که فدراسیون های ورزشی و باشگاه ها باید با تعاملات و ارتباط تنگاتنگ و همکاری مستمر و نزدیک با سازمان های ورزشی مرتبط و تعیین چشم انداز مناسب برای توسعه ورزش حرفه ای و ایجاد انگیزه در ورزشکاران، در چارچوب برنامه راهبردی فعالیت کنند. گوهری و همکاران (1399) در تدوین راهبرد و جاری سازی نقشه راهبردی فدراسیون فوتبال به 11 راهبرد دست یافتند که راهبرد های تحکیم نظام بازاریابی، تجاری سازی و توسعه مشارکت بخش خصوصی و توسعه و بهره وری منابع انسانی مدیریت فنی و تخصصی ارکان و سطوح مختلف فوتبال کشور در پایین ترین سطح قرار گرفتند. زارع نژاد و همکاران (1399) در طراحی راهبرد و جاری سازی راهبرد ها با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری به 10 راهبرد دست یافتند و در سطح زیربنایی راهبرد های توانمندسازی منابع انسانی، مدیریت فنی و تخصصی ارکان و سطوح مختلف و توسعه مطالعات تطبیقی برنامه های توسعه ای فدراسیون های پیشرو جودو قرار گرفتند. عمادی و همکاران (1399) در طراحی نقشه راهبرد توسعه مربیان فوتبال ایران دریافتند که اهداف توسعه و توانمندسازی مدرسان مربیگری، توسعه هدفمند کنگره ها و دوره های آموزشی و افزایش تحقیق و توسعه در سطح زیربنایی الگوی ساختاری تفسیری قرار دارند و باید در اولویت تصمیم و اقدام باشند. سپهوند و همکاران (1397) در طراحی مدل مدیریت منابع انسانی در سازمان های ورزشی دریافتند که حمایت محیط پیرامون سازمان و حمایت مدیران و سهامداران در پایین ترین سطح مدل ساختاری تفسیری قرار دارند. بنابراین باید در اولویت تصمیم و اقدام قرار گیرند و عوامل مدیریتی توسعه پایدار و ایجاد مزیت رقابتی در راس مدل قرار گرفته است. وحدانی و همکاران (1395) در تدوین نقشه راهبرد تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی وزارت آموزش و پرورش به هدف های راهبردی افزایش تحقیق و توسعه، ایجاد نهضت داوطلبی در ورزش دانش آموزی و گسترش ارتباطات درون و برون مدرسه ای در سطح زیربنایی دست یافتند.
تحقیقات گذشته نشان داده است که کشورهای در حال توسعه از جمله ایران به واسطه تحولات جهانی با مسائلی همچون کاهش شدید کمکهای دولتی به بخش ورزش، نداشتن برنامه منسجم، ضعف ارتباطات و فقدان فرآیندی برای جذب مشارکت بخش خصوصی در سازمانهای ورزشی مواجهاند که این موضوع باعث محدودیتهایی در رشد و توسعه ورزش آنها شده است. فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و برنامهریزیها با نارساییهای جوهری و فراگردی در فدراسیون مذکور مواجه شده است یا به نوعی فاقد برنامهریزی راهبردی میباشد. این فرآیند در فدراسیون با مشکلاتی مثل نبود اتفاق نظر در میان مسئولان پیرامون برنامههای آن، فقدان تجزیه و تحلیل جامع فرصتها و تهدیدهای ملی، روشن نبودن گزینههای مختلف برنامهریزی در برخورد با مسائل، مشخص و واضح نبودن اولویتهای فدراسیون، اجرای پراکنده و مبهم برنامهها و فقدان نظارت صحیح و ارزیابی نتایج عملی برنامهها نیز رو به رو بوده است. ممکن است یکی از دلایل عدم موفقیت و شهرت رشتههای مرتبط و زیرمجموعه فدراسیون در میادین بینالمللی، همین موضوع باشد. به عنوان نمونه، میتوان به این نکته اشاره کرد که نهایت آمال و آرزوی ورزشکاران ما در این فدراسیون، حضور در مسابقات بینالمللی باشد. در حالی که بسیاری از سازمانها و فدارسیونهای ورزشی در سطح جهان با به کارگیری فرآیند برنامهریزی راهبردی توانستهاند به خوبی به رسالت خود عمل کنند و به اهداف مورد نظر دست یابند. از طرفی، ساختاردهی راهبردها در برنامه راهبردی، به مدیران در اجرای هرچه بهتر راهبردها کمک فراوانی خواهد کرد. بنابراین، تحقیق حاضر سعی دارد با به کارگیری فرآیند برنامهریزی راهبردی و استفاده از الگوها و روشهای علمی متداول مورد استفاده به ویژه در سازمانهای ورزشی، به طراحی برنامه و نقشه راهبرد فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد تفسیری- ساختاری بپردازد.
روش شناسی پژوهش
نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق آمیخته و نحوه گردآوری دادهها پیمایشی و از ترکیبی از روشهای کیفی و کمی برای گردآوری و تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شد.
جامعه آماری تحقیق شامل صاحبنظران ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی ایران در دو بخش کمی و کیفی میباشد. این صاحبنظران در بخش کمی شامل اعضای هیئت رئیسه فدراسیون (12 نفر)، رؤسای هیئتهای استانی(32 نفر)، رؤسا و دبیران کمیتههای فدراسیون(80 نفر)، اعضای کمیته پیشکسوتان فدراسیون(20 نفر) و مربیان تیمهای ملی رشتههای مختلف(6 نفر) و در بخش کیفی تعداد 15 نفر از خبرگان شامل 7 نفر از متخصصان ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی، 5 نفر از مدیران و کارشناسان فدراسیون و 3 نفر از اساتید مدیریت ورزشی بودند. حجم جامعه آماری محدود بود. بنابراین حجم نمونه آماری برابر با جامعه آماری و به صورت تمامشمار در نظر گرفته شد و تعداد آن، 150 نفر بود.
ابزار گردآوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی، مصاحبه و پرسشنامه بود. با استفاده از منابع کتابخانهای، اینترنت و دیگر منابع مکتوب و غیرمکتوب در زمینه ورزش موتوسواری و اتومبیلرانی و برنامههای راهبردی حوزه ورزش به ویژه ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مطالعات بسیاری صورت پذیرفت تا بتوان وضعیت موجود را بهتر بررسی کرد و عوامل درون سازمانی (قوتها و ضعفها) و عوامل برون سازمانی (فرصتها و تهدیدها) را تبیین نمود. در مرحله بعد، با 15 نفر از صاحبنظران ورزش موتوسواری و اتومبیلرانی و در حوزههای مختلف جهت مشخص کردن مهمترین قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدها مصاحبه انجام شد. سپس در جلسات شورای راهبردی فدراسیون تصویب و پرسشنامه تهیه گردید. در نهایت روایی پرسشنامه توسط ده نفر از اساتید مدیریت ورزشی بررسی و تأیید گردید و پایایی آن با استفاده از آزمون الفای کروتباخ مورد آزمون قرار گرفت و تأیید شد (92/0=α).
پس از استخراج نتایج، از تحلیل SWOT برای تعیین راهبرد ها و از ماتریس تصمیمگیری کمی (QSPM) جهت اولویتبندی راهبردها و انتخاب راهبردهای جذاب و از مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) جهت نقشه راه راهبرد ها و ارتباط بین آنها و نیز تعیین اولویت های تصمیم و اقدام استفاده شد.
یافتههای پژوهش
با بهره گیری از نظرات خبرگان و جلسات شورای راهبردی فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری، تعداد 13 قوت و 17 ضعف داخلی و همچنین 13 فرصت و 16 تهدید بیرونی شناسایی گردید. سپس با نظر خبرگان، ماتریس ارزیابی عوامل انجام شد که نتایج در جداول 1 و 2 آمده است:
جدول 1: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی
|
قوتها |
وزن |
رتبه |
(رتبه × وزن) |
|
فعال شدن و افزایش روزافزون هیئتهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی به عنوان مجاری کشف و پرورش استعداد در سطح کشور |
0567/0 |
4 |
2268/0 |
|
بهروز بودن مقررات، آییننامهها و دستورالعملهای اجرایی فدراسیون |
0545/0 |
3 |
1635/0 |
|
تدوین و اجرای منظم تقویم فعالیتهای سالیانه فدراسیون |
0500/0 |
4 |
2/0 |
|
برگزاری منظم جلسات هیئت رئیسه و حوزه ستادی فدراسیون |
0482/0 |
3 |
1446/0 |
|
برگزاری مستمر و منظم مسابقات قهرمانی کشور در رشتههای مختلف موتورسواری و اتومبیلرانی |
0451/0 |
4 |
1804/0 |
|
وجود پتانسیلهای بالقوه در ردههای سنی پایه رشته موتورسواری (CC 65 - CC 85) |
0418/0 |
3 |
1254/0 |
|
کسب مدارج علمی توسط برخی از قهرمانان موتورسواری و اتومبیلرانی کشور |
0395/0 |
3 |
1185/0 |
|
وجود نیروهای متخصص، مجرب و خلاق در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0353/0 |
4 |
1412/0 |
|
درآمدزایی از طریق بلیط فروشی روز مسابقه و کلاسهای آموزش عمومی |
0303/0 |
4 |
1212/0 |
|
ارتباطات مؤثر و همافزا بین هیئتهای استانی |
0292/0 |
4 |
1168/0 |
|
برگزاری کلاسهای مربیگری و داوری و دورههای کوتاهمدت آموزشی |
0259/0 |
3 |
0777/0 |
|
ارتباط مستمر با مجامع بینالمللی به خصوص فدراسیونهای جهانی و آسیایی ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0233/0 |
3 |
0699/0 |
|
کسب کرسیهای بینالمللی در سطوح جهانی، قارهای و منطقهای رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0202/0 |
3 |
0606/0 |
|
ضعفها |
وزن |
رتبه |
(رتبه × وزن) |
|
نبود نظام استعدادیابی در رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0426/0 |
1 |
0426/0 |
|
رشد نامتوازن رشتههای مختلف موتورسواری و اتومبیلرانی و عدم تعادل بین کمیت ورزشکاران |
0412/0 |
2 |
0824/0 |
|
نگاه حداکثری به بعد قهرمانی و توجه حداقلی به بعد همگانی ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0389/0 |
1 |
0389/0 |
|
وابستگی شدید به منابع دولتی و عدم استقلال مالی فدراسیون |
0372/0 |
1 |
0372/0 |
|
عدم تملک فدراسیون نسبت به اماکن و پیستهای موجود |
0364/0 |
1 |
0364/0 |
|
نبود فضای اداری مناسب و متناسب با نیروهای پرسنلی فدراسیون |
0354/0 |
2 |
0708/0 |
|
ضعف عملکرد در بخشهای بازاریابی و جذب منابع |
0329/0 |
1 |
0329/0 |
|
عدم پیگیری مؤثر حق پخش رسانهای |
0311/0 |
2 |
0622/0 |
|
فقدان بانک اطلاعات و آمار جامع فدراسیون |
03/0 |
2 |
06/0 |
|
کمتوجهی به سیستم آموزش در رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی بر مبنای استانداردهای بینالمللی |
0278/0 |
2 |
0556/0 |
|
عدم احراز پستهای تأثیرگذار در مجامع بینالمللی رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0265/0 |
1 |
0265/0 |
|
فقدان پیستهای استاندارد موتورسواری و اتومبیلرانی در سراسر کشور |
0249/0 |
1 |
0249/0 |
|
ضعف قانونی و حقوقی در ورزش به ویژه ورزشهای خطرساز |
0227/0 |
1 |
0227/0 |
|
حضور حداقلی در مسابقات بینالمللی (به ویژه اتومبیلرانی) به علت هزینههای بالا |
0215/0 |
2 |
043/0 |
|
کمبود شدید امکانات، تجهیزات و لوازم رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0185/0 |
1 |
0185/0 |
|
عدم حمایت مالی از قهرمانان ملی |
0173/0 |
2 |
0346/0 |
|
بهرهگیری حداقلی از فناوری و سیستم مدیریت اطلاعات |
0151/0 |
2 |
0302/0 |
|
جمع |
1 |
|
466/2 |
جدول 2: ماتریس ارزیابی عوامل خارجی فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی
|
فرصتها |
وزن |
رتبه |
(رتبه × وزن) |
|
کثرت جمعیت جوان سرشار از استعداد در کشور |
0543/0 |
4 |
2172/0 |
|
وجود تنوع در رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی (کراس، تریال، ریس، کارتینگ، اسلالوم، درگ، دریفت و ...) |
0515/0 |
4 |
206/0 |
|
جذابیتهای وافر رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی برای علاقمندان بیشمار به ویژه نوجوانان و جوانان در هر دو جنس |
0484/0 |
3 |
1452/0 |
|
دیدگاه مناسب دولت جهت توسعه و تجهیز اماکن و پیستهای ورزشی |
0465/0 |
3 |
1395/0 |
|
امکان تعامل سازنده فدراسیون با سایر نهادهای ذیربط با توجه به گستردگی و نوع رشتهها |
0432/0 |
3 |
1296/0 |
|
امکان بهرهگیری از حمایتهای مادی و معنوی وزارت ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک |
0423/0 |
4 |
1692/0 |
|
تعدد رسانههای دیداری، شنیداری، نوشتاری و الکترونیکی به ویژه شبکه ورزش و رادیو ورزش |
0396/0 |
4 |
1584/0 |
|
امکان جذب مشارکت و سرمایهگذاری بخش خصوصی در احداث و نگهداری پیستهای ورزشی |
0352/0 |
4 |
1408/0 |
|
تعدد مسابقات جهانی و رویدادهای بینالمللی در رشتههای مختلف موتورسواری و اتومبیلرانی |
033/0 |
3 |
099/0 |
|
وجود چهار فدراسیون جهانی مستقل موتورسواری، اتومبیلرانی، کارتینگ و خودروهای کلاسیک |
0309/0 |
4 |
1236/0 |
|
وجود بستر بازاریابی اینترنتی با توجه به توسعه شبکه اینترنت در سراسر کشور، تعدد کاربران، افزایش فرهنگ استفاده از خرید اینترنتی و ... |
0277/0 |
4 |
1108/0 |
|
افزایش سطح علمی و فناوری کشور و کمک به تولید امکانات، تجهیزات، لوازم و پوشاک باکیفیت مورد نیاز رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0246/0 |
3 |
0738/0 |
|
امکان بهرهگیری از گردشگری داخلی در مسابقات و رویدادهای ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0228/0 |
3 |
0684/0 |
|
تهدیدها |
وزن |
رتبه |
(رتبه × وزن) |
|
مشکلات اقتصادی جامعه به تبع تحریمهای موجود و کاهش سرمایهگذاری و تقاضا در ورزش |
0457/0 |
1 |
0457/0 |
|
کاهش ارزش پول ملی در مقایسه با ارزهای خارج و تأثیر منفی بر بودجه فدراسیون و فعالیتهای برونمرزی |
0434/0 |
1 |
0434/0 |
|
گران بودن امکانات، تجهیزات، لوازم و پوشاک ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0412/0 |
1 |
0412/0 |
|
نبود رویه قانونی و حقوقی مشخص و مدون جهت واردات موتور و جلوگیری از قاچاق |
0391/0 |
1 |
0391/0 |
|
وجود مشکلات اقتصادی جهت واردات موتور و اتومبیل به دلیل هزینههای سنگین |
0378/0 |
1 |
0378/0 |
|
وجود موانع مختلف در جذب حامیان مالی و حق پخش تلویزیونی و نبود قانون کپیرایت در کشور |
0356/0 |
1 |
0356/0 |
|
نبود امکانات و تسهیلات مورد نیاز نوسازی و بهسازی پیستهای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0346/0 |
1 |
0346/0 |
|
عدم استفاده مناسب از فناوریهای روز دنیا در توسعه ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0333/0 |
2 |
0666/0 |
|
بیتوجهی مراکز آموزشی و پژوهشی کشور نسبت به ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0311/0 |
2 |
0622/0 |
|
عدم سرمایهگذاری و باشگاهداری سازمانها و شرکتهای دولتی و خصوصی در رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
03/0 |
1 |
03/0 |
|
فقدان تسهیلات لازم از سوی دولت به بخش خصوصی جهت سرمایهگذاری و حمایت مالی در ورزش |
0256/0 |
1 |
0256/0 |
|
عدم تأیید خودروهای ساخت داخل جهت شرکت در مسابقات توسط فدراسیون جهانی |
0234/0 |
1 |
0234/0 |
|
پوشش خبری حداکثری سایر ورزشها به ویژه فوتبال در رسانههای جمعی |
0225/0 |
2 |
045/0 |
|
کمتوجهی به مسائل فرهنگی و اخلاقی در رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی |
0206/0 |
2 |
0412/0 |
|
امکان بروز فساد مالی در شبکههای مدیریت ورزش کشور، ضعف کنترل و نظارت، عدم شفافسازی و نبود برخورد قاطع |
019/0 |
2 |
038/0 |
|
تعیین و انتخاب برخی از مدیران ورزشی کشور خارج از نظام شایستهسالاری |
0171/0 |
2 |
0342/0 |
|
جمع |
1 |
|
4251/2 |
پس از ارزیابی درونی و بیرونی عوامل، تحلیل سوات انجام شد و از ترکیب و مقایسه عوامل درونی و بیرونی فدراسیون اتومبیلرانی و موتورسواری در مجموع 17 راهبرد تدوین گردید که در ادامه به ارائه فهرست راهبردها اکتفا می شود:
- راهبردهای SO:
1- ترویج ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی با همکاری رسانههای جمعی به ویژه صدا و سیما و شبکه ورزش؛
2- تلاش و پیگیری مستمر در راستای کسب کرسیهای بینالمللی مؤثر رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی؛
3- تعامل با باشگاههای ورزشی فعال در سایر رشتههای ورزشی برای فعالیت، مشارکت و تیمداری در رشتههای موتورسواری و اتومبیلرانی؛
4- دانش بنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی.
- راهبردهای WO:
1- افزایش سرانه فضاها و پیستهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی با بهرهمندی از تسهیلات دولتی و بهرهگیری از مشارکت بخش خصوصی؛
2- ایجاد همافزایی ملی بین نهادها و سازمانهای ذینفع و ذینقش در راستای ترویج و تعمیم ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی؛
3- تلاش و پیگیری در راستای ارتقای کیفی اماکن، پیستها و تجهیزات ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر استانداردهای بینالمللی؛
4- ارتقای کمی و کیفی پیستهای موتورسواری و اتومبیلرانی با تمرکز بر توزیع عادلانه و دسترسی آسان و ارزان عموم مردم؛
5- تنوعبخشی به منابع درآمدی فدراسیون از طریق ایجاد کمیته اقتصادی و بازاریابی و گسترش مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری؛
6- تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی.
- راهبردهای ST:
1- تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی؛
2- ترویج ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی در مدارس و دانشگاهها از طریق همکاری و حمایت انجمنهای ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی در وزارتین علوم و آموزش و پرورش به منظور ارتقای مهارت رانندگی؛
3- حمایت و پشتیبانی و تکریم قهرمانان و مربیان مدالآور ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی در عرصههای جهانی.
- راهبردهای WT:
1- توسعه محیط فرهنگی و اخلاقی ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر ارزشهای معرفتی؛
2- استقرار نظام مدیریت عملکرد در کلیه سطوح و بخشهای ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی سراسر کشور؛
3- تقویت و توانمندسازی منابع انسانی فعال در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر سازمان یادگیرنده؛
4- تلاش در راستای ارتقا و بهبود سطح آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی.
سپس با بهرهگیری از تصمیمگیری بر مبنای ماتریس برنامهریزی راهبرد کمی (QSPM)، راهبردهای جذاب فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی تعیین شد. با توجه به مجموع نمرات جذابیت، 7 اولویت اول به عنوان راهبردهای جذاب فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی تعیین گردیدند که به ترتیب اولویت عبارت اند از:
1- دانشبنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی (9435/6)؛
2- تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی (6174/6)؛
3- تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی (5333/6)؛
4- ایجاد همافزایی ملی بین نهادها و سازمانهای ذینفع و ذینقش در راستای ترویج و تعمیم ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی (5131/6)؛
5- تنوعبخشی به منابع درآمدی فدراسیون از طریق ایجاد کمیته اقتصادی و بازاریابی و گسترش مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری (6543/5)؛
6- تقویت و توانمندسازی منابع انسانی فعال در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر سازمان یادگیرنده (5049/5)؛
7- افزایش سرانه فضاها و پیستهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی با بهرهمندی از تسهیلات دولتی و بهرهگیری از مشارکت بخش خصوصی (3291/5).
در پایان نقشه (مدل) راهبرد فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی با بهره گیری از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری تدوین و ترسیم گردید. جهت ترسیم نقشه راهبرد، مراحلی به شرح زیر انجام شد:
ابتدا جهت تشکیل ماتریس تعامل ساختاری یک ماتریس هفت در هفت شامل شاخص‌ها تشکیل و در اختیار اعضای شورای راهبردی قرار داده شد. اعضا بر اساس اصول زیر ماتریس‌ها را تکمیل نمودند.
به ازای هر «j و i» ارتباط میان این دو متغیر در چهارچوب بررسی زیر است.
V: راهبرد سطر i، برای رسیدن به راهبرد ستون j ، کمک می‌کند.
A: راهبرد ستون j ، برای رسیدن به راهبرد سطر i، کمک می‌کند.
x: راهبردهای ستون j و سطر i، برای رسیدن به همدیگر کمک خواهند کرد.
O: راهبردهای ستونj و سطر i، بدون ارتباط هستند.
نتیجه ماتریس خودتعاملی[10] در جدول 3 مشخص است:
جدول 3: ماتریس خودتعاملی راهبردها (SSIM)
|
|
راهبردها |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
|
1 |
دانشبنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی |
|
A |
O |
V |
O |
X |
O |
|
2 |
تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی |
|
|
V |
V |
X |
V |
V |
|
3 |
تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی |
|
|
|
X |
A |
A |
A |
|
4 |
ایجاد همافزایی ملی بین نهادها و سازمانهای ذینفع و ذینقش در راستای ترویج و تعمیم ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
|
|
|
|
X |
X |
V |
|
5 |
تنوعبخشی به منابع درآمدی فدراسیون از طریق ایجاد کمیته اقتصادی و بازاریابی و گسترش مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری |
|
|
|
|
|
X |
X |
|
6 |
تقویت و توانمندسازی منابع انسانی فعال در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر سازمان یادگیرنده |
|
|
|
|
|
|
X |
|
7 |
افزایش سرانه فضاها و پیستهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی با بهرهمندی از تسهیلات دولتی و بهرهگیری از مشارکت بخش خصوصی |
|
|
|
|
|
|
|
برای دستیابی به ماتریس در دسترس‌پذیری اولیه باید نمادهای یادشده در جدول 3، به صفر و یک تبدیل شوند. بدین منظور چنانچه i,j در ماتریس SSIM به‌صورت V باشد، بنابراین در ماتریس دستیابی، (i,j) تبدیل به یک و (j,i) تبدیل به صفر میشود. چنانچه (i,j) در ماتریس SSIM به‌صورت A باشد در ماتریس دستیابی، (i,j) تبدیل به صفر و (j,i) تبدیل به یک میشود. چنانچه (j,i) به‌صورت x وارد شود بنابراین (j,i) در ماتریس دستیابی به یک و j,i نیز تبدیل به یک میشود. چنانچه (i,j) به‌صورت O وارد شود، بنابراین i,j و j,i صفر میشود. پس از تهیه ماتریس دسترس‌پذیری اولیه، بایستی سازگاری درونی آن برقرار شود؛ به‌عنوان نمونه اگر راهبرد 1 منجر به تغییر راهبرد 2 شود و راهبرد 2 منجر به تغییر راهبرد 3 شود، باید راهبرد 1 منجر به تغییر راهبرد 3 نیز بشود. در اینجا موارد سازگار شده به‌صورت (1*) مشخص شده است (جدول 4)
جدول 4: ماتریس خودتعاملی راهبردها (SSIM)
|
|
راهبردها |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
قدرت نفوذ |
|
|
1 |
دانشبنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
2 |
|
|
2 |
تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
6 |
|
|
3 |
تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
|
|
4 |
ایجاد همافزایی ملی بین نهادها و سازمانهای ذینفع و ذینقش در راستای ترویج و تعمیم ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
4 |
|
|
5 |
تنوعبخشی به منابع درآمدی فدراسیون از طریق ایجاد کمیته اقتصادی و بازاریابی و گسترش مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
5 |
|
|
6 |
تقویت و توانمندسازی منابع انسانی فعال در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر سازمان یادگیرنده |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
5 |
|
|
7 |
افزایش سرانه فضاها و پیستهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی با بهرهمندی از تسهیلات دولتی و بهرهگیری از مشارکت بخش خصوصی |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
3 |
|
|
میزان وابستگی |
2 |
1 |
5 |
5 |
4 |
5 |
4 |
- |
||
در جدول 4، قدرت نفوذ و میزان وابستگی هر یک از راهبردها محاسبه شده است. به‌عنوان نمونه، قدرت نفوذ راهبرد «تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی»، 6 - به این معنا که بر 6 راهبرد تأثیر میگذارد- و میزان وابستگی آن 1 است- یعنی 1 راهبرد بر راهبرد «تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی» تأثیر میگذارد. این اعداد در طبقه‌بندی راهبردها استفاده می‌شوند اما قبل از آن باید تحلیل میک مک انجام شود (شکل 1).
شکل 1: نتیجه تحلیل میک مک
شکل 1، نتیجه میزان وابستگی و قدرت نفوذ را برای هر یک از راهبردها نشان میدهد. بر این اساس راهبرد 2 در منطقه نفوذی، راهبرد 1 در منطقه خودمختار (مستقل)، راهبردهای 7 و 3 در منطقه وابسته و راهبردهای 4 و 5 و 6 در منطقه پیوندی هستند. راهبردهای خودمختار شامل راهبردهایی هستند که دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف و متوسط هستند. راهبردهای وابسته دارای قدرت نفوذ کم ولی وابستگی نسبتاً بالا می‌باشند. این راهبردها معمولاً متغیرهای نتیجه یا راهبرد هستند. راهبردهای پیوندی دارای قدرت هدایت زیاد و وابستگی زیاد می‌باشند و راهبردهای نفوذی نیز راهبردهایی هستند که دارای قدرت نفوذ زیاد، ولی وابستگی کم می‌باشند.
در مرحله بعد برای تعیین سطح راهبردها و اولویت آنها، مجموعه دستیابی و مجموعه پیش‌نیاز برای هر عامل تعیین میشود. مجموعه دستیابی هر راهبرد شامل راهبردهایی میشود که از این راهبرد تأثیر می‌پذیرند و مجموعه پیش‌نیاز شامل راهبردهایی میشود که بر این راهبرد تأثیر گذارند. این تأثیر و تأثرها با استفاده از ماتریس دستیابی به دست می‌آید. پس از تعیین مجموعه دستیابی و پیش‌نیاز هر راهبرد، عناصر مشترک این دو مجموعه برای هر راهبرد تعیین میشود و در صورت یکسان بودن مجموعه دستیابی با مجموعه اشتراکات، آن راهبرد (راهبردها) به‌عنوان سطح بالا در نظر گرفته میشود (رازینی، آذر و محمدی،1392: 32). هرچه یک راهبرد دارای اثرگذاری بالاتری بر سایر راهبردها باشد، در مدل ISM در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرد، چراکه در مدل ISM اثرگذاری از پایین به بالاست. سطح اشاره به لایه‌های طراحی‌شده مدل نهایی دارد. برای به دست آوردن سایر سطوح، باید سطوح قبلی از ماتریس جدا شده و فرآیند تکرار شود.
جدول 5: تعیین سطح راهبردها (سطح اول)
|
راهبردها |
مجموعه دستیابی (خروجی) |
مجموعه پیش‌نیاز (ورودی) |
مشترک |
سطح |
|
1 |
4و6 |
2و6 |
6 |
|
|
2 |
1و3و4و5و6و7 |
5 |
5 |
|
|
3 |
4 |
2و4و5و6و7 |
4 |
سطح اول |
|
4 |
3و5و6و7 |
1و2و3و5و6 |
3و5و6 |
|
|
5 |
2و3و4و6و7 |
2و4و6و7 |
2و4و6و7 |
|
|
6 |
1و3و4و5و7 |
1و2و4و5و7 |
1و4و5و7 |
|
|
7 |
3و5و6 |
2و4و5و6 |
5و6 |
|
بر اساس جدول 5، راهبردهایی که مجموعه دستیابی و مجموعه مشترک آنها دارای بیشترین یکسانی باشند، در سطح اول قرار میگیرند. لذا راهبرد 3 در سطح اول و بالاترین سطح قرار میگیرند. حال برای تعیین راهبرد(راهبردهای) سطح دوم، راهبرد 3 از جدول 5، حذف می‌شوند (جدول (6).
جدول 6 :تعیین سطح راهبردها (سطح دوم)
|
راهبردها |
مجموعه دستیابی (خروجی) |
مجموعه پیش‌نیاز (ورودی) |
مشترک |
سطح |
|
1 |
4و6 |
2و6 |
6 |
|
|
2 |
1و4و5و6و7 |
5 |
5 |
|
|
4 |
5و6و7 |
1و2و5و6 |
5و6 |
|
|
5 |
2و4و6و7 |
2و4و6و7 |
2و4و6و7 |
سطح دوم |
|
6 |
1و4و5و7 |
1و2و4و5و7 |
1و4و5و7 |
سطح دوم |
|
7 |
5و6 |
2و4و5و6 |
5و6 |
سطح دوم |
بر اساس جدول 6، راهبردهایی که مجموعه دستیابی و مجموعه مشترک آنها یکسان باشند، در سطح دوم قرار میگیرند. لذا راهبردهای 5 و 6 و 7 در سطح دوم قرار میگیرند. حال برای تعیین راهبرد (راهبردهای) سطح سوم، راهبردهای 5 و 6 و 7 از جدول 6، حذف می‌شوند (جدول (7).
جدول 7: تعیین سطح راهبردها (سطح سوم)
|
راهبردها |
مجموعه دستیابی (خروجی) |
مجموعه پیش‌نیاز (ورودی) |
مشترک |
سطح |
|
1 |
4 |
2 |
6 |
|
|
2 |
1و4 |
- |
5 |
|
|
4 |
- |
1و2 |
- |
سطح سوم |
بر اساس جدول 7، راهبردهایی که مجموعه دستیابی و مجموعه مشترک آنها یکسان باشند، در سطح سوم قرار میگیرند. لذا راهبرد 4 در سطح سوم قرار می‌گیرد. حال برای تعیین راهبرد (راهبردهای) سطح چهارم، راهبرد 4 از جدول 7، حذف میشود (جدول (8).
جدول 8: تعیین سطح راهبردها (سطح چهارم)
|
راهبردها |
مجموعه دستیابی (خروجی) |
مجموعه پیش‌نیاز (ورودی) |
مشترک |
سطح |
|
1 |
- |
2 |
- |
سطح چهارم |
|
2 |
1 |
- |
- |
سطح پنجم |
بر اساس جدول 8، راهبردهایی که مجموعه دستیابی و مجموعه مشترک آنها یکسان باشند، در سطح چهارم قرار میگیرند. لذا راهبرد 1 در سطح چهارم و راهبرد 2 در سطح پنجم قرار میگیرند.
شکل 2: نقشه راهبرد
بحث و نتیجهگیری
هدف پژوهش حاضر، طراحی برنامه و نقشه راهبرد فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران با رویکرد ISM بود. یافتههای پژوهش و تحلیل SWOT نشان داد که برنامههای کنونی فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران دارای 13 قوت، 17 ضعف، 13 فرصت و 16 تهدید است. در همین راستا و با توجه به شناسایی عوامل درونی و بیرونی، از تحلیل SWOT برای بهرهمندی بهینه از قوتها، کاهش ضعفها، تحقق فرصتها و تلاش در راستای کاستن اثرات تهدیدها استفاده شد. بر اساس وضعیت موجود فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی و تحلیل SWOT، 17 راهبرد (SO دارای چهار راهبرد، WO دارای شش راهبرد، ST دارای سه راهبرد و WT دارای چهار راهبرد) ارائه شد که با بهرهگیری از تصمیمگیری بر مبنای ماتریس برنامهریزی راهبرد کمی (QSPM) (جدول جذابیت راهبرد)، راهبردهای جذاب فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی تعیین گردید. راهبردهای جذاب و مطلوب فدراسیون شامل 7 راهبرد (SO دارای یک راهبرد، WO دارای چهار راهبرد، ST و WT هر کدام دارای یک راهبرد) بود. بر اساس نتایج راهبرد تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی و نیز راهبرد تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی با کسب بالاترین امتیاز به عنوان جذاب ترین راهبرد های فدراسیون اتومبیلرانی و دوچرخه سواری به شمار می روند. یافته های این تحقیق با یافته های گوهری و همکاران (1399) و زارع نژاد و همکاران (1399) همخوان می باشد. به نظر می رسد که مسئولان فدراسیون باید در زمینه استعدادیابی و برنامه مداری و ارتقای وضعیت محیط حقوقی توجه و تمرکز ویژه ای داشته باشند.
بر اساس یافته های بخش دوم تحقیق که هفت راهبرد جذاب این فدراسیون با تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری مورد بررسی قرار گرفت، ابتدا در تحلیل میک مک میزان وابستگی و قدرت نفوذ را برای هر یک از راهبردها مشخص گردید. بر اساس نتایج این تحلیل، راهبرد «تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی» در منطقه نفوذی قرار دارد؛ بدین معنا که دارای قدرت نفوذ و وابستگی کم است- یعنی بر شش راهبرد تأثیر میگذارد و میزان وابستگی آن عدد یک است. راهبرد «دانشبنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی» در منطقه خودمختار (مستقل) قرار دارد، بدین معنا که قدرت نفوذ و وابستگی این راهبرد متوسط رو به پایین یا ضعیف است.
راهبردهای «افزایش سرانه فضاها و پیستهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی با بهرهمندی از تسهیلات دولتی و بهرهگیری از مشارکت بخش خصوصی» و «تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی» در منطقه وابسته قرار دارند؛ بدین معنا که دارای قدرت نفوذ کم و وابستگی زیادی هستند- یعنی بیشتر تأثیرپذیرند تا تأثیرگذار. راهبردهای «ایجاد همافزایی ملی بین نهادها و سازمانهای ذینفع و ذینقش در راستای ترویج و تعمیم ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی»، «تنوعبخشی به منابع درآمدی فدراسیون از طریق ایجاد کمیته اقتصادی و بازاریابی و گسترش مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری» و «تقویت و توانمندسازی منابع انسانی فعال در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر سازمان یادگیرنده» در منطقه پیوندی قرار دارند؛ بدین معنی که دارای قدرت هدایت بالا و وابستگی زیاد هستند.
همچنین بر اساس مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)، راهبرد «تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی» در سطح یک قرار گرفت. راهبردهای «تنوع بخشی به منابع درآمدی فدراسیون از طریق ایجاد کمیته اقتصادی و بازاریابی و گسترش مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری»، «تقویت و توانمندسازی منابع انسانی فعال در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر سازمان یادگیرنده» و «افزایش سرانه فضاها و پیستهای ورزشی موتورسواری و اتومبیلرانی با بهرهمندی از تسهیلات دولتی و بهرهگیری از مشارکت بخش خصوصی» در سطح دو قرار گرفتند. راهبرد «ایجاد همافزایی ملی بین نهادها و سازمانهای ذینفع و ذینقش در راستای ترویج و تعمیم ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی» در سطح سه میباشد. راهبرد «دانشبنیان نمودن ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر تعامل با مراکز دانشگاهی و پژوهشی» در سطح چهار و راهبرد «تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی» در سطح پنج قرار گرفتند. یافته های تحقیق حاضر با یافته های پرمادی و پوروانتو (2018)، دنیز و ینل (2013) و برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال نیوزیلند (2017) همخوانی دارد، اما در یافته های تحقیقات گوهری و همکاران (1399) و زارع نژاد و همکاران (1399) راهبرد هایی که ماهیت آموزشی و توانمندسازی دارند در پایین ترین سطح قرار گرفته اند و همچنین در یافته های گوهری و همکاران (1399) مقوله درآمدزایی در پایین ترین سطح قرار گرفته است که با یافته های این پژوهش همخوانی ندارد. این عدم همخوانی ممکن است به ضرورت ها و نیازمندی های اولویت دار فدراسیون ها و ماهیت و نوع و نحوه فعالیت های فدراسیون ها ارتباط داشته باشد. به هر حال در تحقیق حاضر، جذاب ترین راهبرد در تحلیل برنامه ریزی راهبردی کمی راهبرد تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامه ای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی می باشد و همین راهبرد در پایین ترین سطح قرار گرفته و مفهوم آن، این است که باید در اولویت اقدام قرار گیرد؛ بدین معنا که مجموعه دستیابی راهبرد «تقویت و ارتقای محیط قانونی، حقوقی و برنامهای فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی» بیشتر از راهبردهای دیگر است -یعنی این راهبرد قدرت اثرگذاری بالاتری نسبت به سایر راهبردها دارد. از سوی دیگر، راهبرد «تلاش و پیگیری در راستای استقرار مدیریت استعداد (اعم از ورزشکار، مربی، داور، کارشناس و مدیر) در ورزش موتورسواری و اتومبیلرانی مبتنی بر آمایش سرزمینی و راهاندازی نهضت داوطلبی» که در سطح یک قرار دارد، نسبت به سایر راهبردها دارای بیشترین تأثیرپذیری است.
با توجه به یافتههای پژوهش، پیشنهاد میشود فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی، شورای راهبردی کنونی را که این برنامه راهبردی را تدوین کردهاند حفظ و در جهت تقویت آن تلاش نمایند و در جلسات پیشرو کلیه راهبردها و برنامههای عملیاتی تدوین شده که مشتمل بر اقدامها، طرحها و فعالیتهاست را به دقت بررسی و بستر لازم را جهت اجرایی شدن آنها فراهم کنند. از سوی دیگر، با توجه به رشد فناوری و سرعت تغییر در شرایط کنونی، شورای راهبردی و مسئولان فدراسیون باید کمی منعطف باشند، چون ممکن است که اجرا و ارزیابی برنامههای عملیاتی تدوین شده تا اندازهای با روند جاری فعالیتهای فدراسیون متفاوت باشد. در پایان باید گفت که برنامه و نقشه راهبرد سازمان، نوع ارتباط بین راهبردها و مجموعه پیشنیازها و دستیابیهای هر راهبرد را نشان میدهد که اگر در فدراسیون درک روشنی نسبت به این مفاهیم وجود داشته باشد همین امر میتواند در حوزه اجرا بسیار کمککننده و راهگشا عمل نماید.
منابع
- آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه و جلالی، رضا. (1392). تحقق در عملیات نرم (رویکردهای ساختاردهی مسئله). تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی
- الفت، لعیا. (1395). «الگوی عوامل تصمیم برون سپاری لجستیک با استفاده از مدل سازی ساختاری تفسیری». علوم مدیریت ایران. دوره 11، شماره 42، صص 1-24.
- برزگر ، فرامرز. (1395). تاریخ ورزش در ایران. چاپ اول، دنیای کتاب
- دبیر، علیرضا. (1398). «توسعه راهبردها و برنامه های عملیاتی فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران». تحقیقات معاصر در مدیریت ورزش. سال 9، شماره 17، صص 139-161.
- رضائیان، علی. (1393). تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم. چاپ هفدهم، تهران: انتشارات سمت
- زارع نژاد، وحید؛ ترکفر، احمد و امیرحسینی، سید احسان. (1399). «طراحی و اجرای راهبرد های فدراسیون جودو». پایان نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج.
- سپهوند، رضا؛ ساعدی، عبدالله و مومنی فرد، معصومه. (1397). «طراحی مدل مدیریت منابع انسانی در سازمان های ورزشی با استفاده از مدل سازی ساختاری تفسیری». مدیریت منابع انسانی در ورزش. سال 5، شماره4.
- عباسی، همایون؛ خانمرادی، س و عیدی، ح. (1395). «آسیب‌شناسی راهبردی اداره کل ورزش و جوانان استان کرمانشاه در حوزه ورزش براساس مدل SWOT». نشریه مدیریت ورزشی. 8(6)، صص 891-905.
- عمادی، سمیه؛ گوهری، ظهراب؛ جباری، غلامرضا و ماجدی، سید میرشاد. (1399). «طراحی نقشه راهبرد توسعه مربیان فوتبال ایران». نشریه علوم ورزش. مقالات آماده انتشار.
- فرد آر، دیوید. (1396). مدیریت راهبردی. علی پارسائیان و محمد اعرابی. چاپ سی وششم، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی
- گوهری، ظهراب؛ حمیدی، مهرزاد و امیر حسینی، سید احسان. (1398). «طراحی نقشه راهبردی و جاری سازی سند راهبردی توسعه فوتبال جمهوری اسلامی ایران با رویکرد BSC و ISM». پایان نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج.
- وحدانی، محسن؛ حمیدی، مهرزاد؛ خبیری، محمد و علیدوست، ابراهیم (1396). «تدوین نقشه راهبرد تربیت بدنی و فعالیت های ورزشی وزارت آموزش و پرورش». پژوهش در ورزش تربیتی. شماره 12، صص17-36.
- هانگر، جی دیوید و ویلن، توماس ال. (1397). مبانی مدیریت راهبردی. محمد اعرابی و حمیدرضا رضوانی. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی
- Deniz, s. & Yenel, F. (2013). “The Structural Analysis of physical Education and Sports Sistem in the Turkish Republic Of Northern Cyprus, Procedia”. Social and Behavioral Sciences, 772-780.
- Faisal, M., Banwet, D.K. and Shankar, R. (2006). “Supply chain risk mitigation: modelling the enablers”. Business Process Management, 12(4), 535-552.
- Grant, R. M. (2015). Contemporary Strategy Analysis. Eighth Edition, Publishing Spi Globa
- Jindal, A., & Sangwan, K.S. (2013). “Development of an interpretive structural model of drivers for reverse logistics implementation in Indian industry”. J.Bus. Perform. Supply Chain Model, 5(4), 325-342.
- (2017). New Zealand Football Federation. Sporty.co.nz.
- Permadi, A. & purwanto, S. (2018). “Sports management Implomentation of JndonesianSports committee in optimizing Sports Achieve ment Proceding of the 2nd Yogyakarta International Sseminar on Health”. Physical Education andsport science (YISHPESS2018) and 1st conference on interdisciplinary approach in sport (COIS2018).
)