نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترای مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران (نویسنده مسئول)
2 دانشیار، مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
3 استاد، مدیریت ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
4 دانشیار، مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
هدف تحقیق حاضر شناسایی و رتبه‌بندی فرصت‌های کارآفرینانه در صنعت ورزش با رویکرد ورزش قهرمانی می‌باشد. تحقیق از لحاظ استراتژی (راهبرد) کیفی، مبتنی بر تحلیل محتوا با هدف کاربردی و توسعه‌ای بود. جامعه آماری شامل کلیه اساتید دانشگاهی، فارغ‌التحصیلان، دانشجویان گرایش‌های مختلف رشته‌ی تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، مدیران سازمانی با تخصص پژوهشی یا اجرایی در حوزه ورزش قهرمانی و رویدادهای ورزشی و آشنا با مبانی کارآفرینی و همچنین کارآفرینان حوزه ورزش قهرمانی می‌باشند که با روش نمونه‌گیری هدفمند در مجموع 32 نفر مصاحبه نیمه ساختاریافته به روش دلفی در (4) نوبت مشارکت داشتند تا اشباع نظری حاصل گردید. ابزارپژوهش، دستورالعمل برگه‌های کدگذاری محقق‌ساخته بود که روایی آنها توسط متخصصان و خبرگان دانشگاهی و کارآفرینی یعنی«روایی محتوایی» تأیید شد و پایایی ابزار (برگه‌های کدگذاری) با کمک ضریب توافق بین کدگذاران یعنی ضریب پی‌اسکات (% 95) تعیین گردید. با شناسایی 174 فرصت کارآفرینی در 6 زیرحوزه و رتبه‌بندی آنها نتایج نشان داد درآمد و فعالیت‌های تجاری، فعالیت‌های باشگاه ورزشی و استعدادیابی ورزشی به ترتیب رتبه‌های نخست تا سوم اهمیت زیرحوزه‌ها را داشته‌اند. هزینه پائین شروع کسب‌و‌کار، ظرفیت بالای نوآوری و اشتغال، ایجاد توسعه پایدار، تنوع بالادر زمان و مکان کسب‌و‌کار از ویژگی‌هایی می‌باشند که می‌توان با بررسی فرصت‌ها به آن پی برد و نیروی انسانی در ورزش (فارغ‌التحصیلان و ورزشکاران) به اقتضای توانمندی‌های خود می‌توانند به کارآفرینی مبادرت ورزند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Identifying sport Entrepreneurial Opportunities with Championship Approach
نویسندگان [English]
- Taghi Ashouri 1
- Morteza Dousti 2
- Seyyed Mohammad Hossein Razavi 3
- Abolhassan Hosseini 4
1 Ph.D. in Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
2 Ph.D., Associate Professor in Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
3 Ph.D., Full Professor in Sport Management, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
4 Ph.D., Associate Professor in Bussines Management, Faculty of Economics and Administrative Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]
The purpose of the present research is identifying and ranking the entrepreneurship opportunities with the championship sport approach in the sport industry. The research was qualitative strategically, based on content-analysis by operational and developmental purpose. The statistical society includes all professors, graduates and university students in different fields of study such as physical education and sport science, the organizational managers with research or administrative expert in the area of championship sport and sport events and familiar with entrepreneurship basics and also are entrepreneurs in the field of championship sport that by purposeful sampling in total 32 people participated in semi-structural interview to come theoretical saturation in Delphi method in (5) times. The research tools were established coding sheets instruction that their validity confirmed by the college specialized and experts and entrepreneurship, say, content-validity and the tools reliability (coding sheets) determined by help the coefficient of agreement between the coders i.e. PSCAT coefficient (95%). By recognizing the 174 entrepreneurship opportunities in six sub domain and their ranking, the results shown that income and commercial activities, sport club activities and talent-discovering were at first to third rank for sub-domain, respectively. Low-cost for business start, high-capacity for innovation and employment, create the stable develop, high-diversity in business time and place are the characteristics that we can find it by research the opportunities and human resources in sport (graduates and athletes) can enterprise in appropriateness with their capability.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Opportunity Identifying
- Entrepreneurial Opportunity
- Sport Tourism
- sport Industry
- Iran
شناسایی فرصت‌های کارافرینانه در صنعت ورزش با رویکرد ورزش قهرمانی
تقی عاشوری[1]
مرتضی دوستی[2]
سیدمحمدحسین رضوی[3]
ابوالحسن حسینی[4]
تاریخ دریافت مقاله: 30/10/1397
تاریخ پذیرش مقاله:29/2/1398
هدف پژوهش حاضر، شناسایی و رتبه‌بندی فرصت‌های کارآفرینانه در صنعت ورزش با رویکرد ورزش قهرمانی می‌باشد. این تحقیق از لحاظ استراتژی (راهبرد) کیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا با هدف کاربردی و توسعه‌ای بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اساتید دانشگاهی، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان گرایش‌های مختلف رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، مدیران سازمانی با تخصص پژوهشی یا اجرایی در حوزه ورزش قهرمانی و رویدادهای ورزشی و آشنا با مبانی کارآفرینی و همچنین کارآفرینان حوزه ورزش قهرمانی می‌باشند که با روش نمونه‌گیری هدفمند در مجموع 32 نفر در مصاحبه نیمه ساختاریافته به روش دلفی طی چهارنوبت مشارکت داشتند تا اشباع نظری حاصل گردید. ابزارپژوهش، دستورالعمل برگه‌های کدگذاری محقق‌ساخته بود که روایی محتوایی آنها توسط متخصصان و خبرگان دانشگاهی و کارآفرینی تأیید شد و پایایی ابزار (برگه‌های کدگذاری) با کمک ضریب توافق بین کدگذاران یعنی ضریب پی‌اسکات ( 95 درصد) تعیین گردید. با شناسایی 174 فرصت کارآفرینی در 6 زیرحوزه و رتبه‌بندی آنها نتایج نشان داد که درآمد و فعالیت‌های تجاری، فعالیت‌های باشگاه ورزشی و استعدادیابی ورزشی به ترتیب رتبه‌های نخست تا سوم اهمیت زیرحوزه‌ها را داشته‌اند. هزینه پایین شروع کسب‌و‌کار، ظرفیت بالای نوآوری و اشتغال، ایجاد توسعه پایدار، تنوع بالادر زمان و مکان کسب‌و‌کار از ویژگی‌هایی هستند که می‌توان با بررسی فرصت‌ها به آن پی برد و نیروی انسانی در ورزش (فارغ‌التحصیلان و ورزشکاران) به اقتضای توانمندی‌های خود می‌توانند به کارآفرینی مبادرت ورزند.
واژگان کلیدی: کشف فرصت، فرصت کارآفرینانه، ورزش قهرمانی، صنعت ورزش و ایران
مقدمه
یکی از ویژگی‌های بارز اقتصاد امروز، تغییرات سریع است و کشورهایی می‌توانند از نظر اقتصادی قوی و موفق گردند که نوآوری و کارآفرینی را رونق بخشند. نقش کارآفرینی به عنوان موتور محرکه برای تحول اقتصادی و اجتماعی، در ادبیات اقتصاد جدید نیست (دهاری و اومری[5]، 2018). به طور فزاینده‌ای روشن می‌باشد که کارآفرینی و فعالیت‌های کارآفرینانه توسعه اقتصادی را موجب می‌شود (کیوان و ژائو[6]، 2018).
اکنون صنعت ورزش مقوله‌ای جهانی می‌باشد (کرکاپتریک[7] و همکاران، 2018). ورزش‌ها هرگز به اندازه امروز جنبه تجاری نداشته است (دسبوردیز[8] ، 2017) به‌همین دلیل صنعت ورزش به عنوان صنعتی که از سریع‌ترین رشد در جهان برخوردار می‌باشد، شناخته شده است (چو[9] و همکاران، 2019). تنها در آمریکای شمالی، در سال 2016 بازار صنعت ورزش تقریبا 67 میلیارد دلار ارزش داشت و انتظار می‌رود تا سال 2021 به 78 میلیارد دلار (به ازای هر سال ارزش رشد 1/3 ) دست یابد (پرایزواترکوپر[10]، 2017).
به زعم تیمونز[11] (2009) برای خلق کسب‌و‌کار سه موضوع باید مورد توجه قرار گیرد: فرصت، تیم کارآفرینی و منابع. از نظر او فرایند کارآفرینی از فرصت نشات می گیرد و با یک کارآفرین و یا تیم کارآفرینی هدایت می شود. در این فرایند یکپارچه و خلاق، کارآفرینی موفق‌تر است که برای رسیدن به هدف یکسان، منابع کمتری صرف کند. این درحالی است که تاکنون تحقیق اندکی با موضوع شناسایی فرصت‌های کارآفرینی در حوزه ورزش انجام شده است.
سه رویکرد مهم موضوع کارآفرینی خلق ثروت، ایجاد اشتغال و توسعه فناوری می‌باشد (آقاجانی و همکار،1391). براین اساس، یکی از خروجی‌های کارآفرینی در ورزش خلق ثروت می‌باشد، این در حالی می‌باشد که در تحقیقات مختلفی میزان توسعه اقتصادی را در کنار عامل جمعیت و سابقه ورزشی از عوامل مهم کسب مدال در بازی‌های المپیک بر می شمرند (استامن و لامپرچت[12]، 2001). تحقیقات دیگر نیز نشان از برتری کشورهای ثروتمند در جدول توزیع مدال‌های بازی‌های المپیک دارد (گیرین و اوکلی[13]، 2001؛ استام و لامپرچت، 2001). بنابراین به نظر می‌رسد در ورزش، کارآفرینی از طریق توسعه اقتصادی می‌تواند موجب موفقیت در حوزه قهرمانی و رقابتی گردد. رویکرد بعدی کارآفرینی، ایجاد اشتغال می‌باشد. در کشور ما در شرایط فعلی به دلایل متعدد مانند بهره وری پایین و گرایش به تعدیل نیروی انسانی در سازمان‌های دولتی و از دیگر سو، خیل تازه‌واردان به عرصه کار، بیکاری به یک معضل بزرگ اقتصادی اجتماعی تبدیل شده است (داوری و رضایی، 1385). در ورزش، دو نوع نیروی انسانی حرفه‌ای وجود دارد: فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و ورزشکاران. تحقیقات مختلف نشان از وضعیت نامناسب اشتغال هر دونوع نیروی انسانی دارد. یافته‌های پژوهش برومند و همکاران (1392) نشان داد اشتغال فارغ‌التحصیلان رشته علوم ورزشی از نظر عوامل داخلی و خارجی وضعیت مناسبی ندارد که یکی از دلایل بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی در تحقیقات دیگر، عدم کسب مهارت یا انباشتن محفوظاتی است که ارتباط روشن و تعریف شده‌ای با نیازها و زمینه‌های شغلی ندارد (فراهانی و همکاران، 1388) و بسیاری از ورزشکاران بعد از اتمام دوره ورزشی خود در فعالیت‌های غیرورزشی سرمایه‌گذاری می‌کنند (فرید، 1388). بنابراین لازم است تا فرصت‌های آنها در ایجاد چنین مشاغلی به دقت بررسی شود.
تحقیقات زیادی در زمینه بررسی علل ناکامی و موفقیت‌های ورزشکاران در رشته‌های مختلف ورزشی انجام گرفته است، اما تاکنون تحقیقی که به طور اختصاصی به بررسی زمینه‌های فعالیت کارآفرینی در حوزه قهرمانی بپردازد انجام نشده است. برخی از تحقیقات به بررسی اثرات اقتصادی رویدادهای ورزشی پرداختند، از جمله شعبانی مقدم و اشرف خزایی (1394) که اثرات سیاسی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی رویدادهای ورزشی را نشان داده‌اند. در تحقیق دیگری از مرکز مطالعات صنعت ورزش انگلستان[14](2007) اثرات اقتصادی ورزش طی سال‌های 1995-2005 از طریق ارزش افزوده ناخالص بخش ورزش، میزان هزینه‌های ورزشی خانوار، میزان اشتغال در ورزش (اعم از داوطلب و غیرداوطلب)، هزینه‌ها و درآمدها در ورزش و درصد تغییر این عوامل در طول زمان مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. در برخی از تحقیقات ورزش قهرمانی را از تقسیم‌بندی‌های مهم اقتصادی برشمرده اند. در برخی دیگر ورزش رقابتی، تناسب اندام و اوقات فراغت، کالاهای ارتقا یافته ورزشی، آموزش ورزش، محل برگزاری مسابقات ورزشی و دیگر بخش‌های ورزشی مانند آژانس‌های ورزشی، رسانه‌های ورزشی و ... - که می‌تواند به رشد و توسعه بعضی از بازارهای واسطه بیشتر کمک نماید- را به عنوان بخش‌های مهم برای توسعه استراتژیک نام برده اند. ورزشی رقابتی شامل آژانس‌ها، سازمان‌ها، موسسات، مدارس و سایر واحدهایی می‌باشد که به طور گسترده از مسابقات ورزشی مختلف تماشاگر حمایت می‌کنند (استیو راون[15]، 2018). کوهیان (1390) و فرامرزی (1392) در دو تحقیق جداگانه به ترتیب در اصفهان و تهران فرصت‌های کارآفرینی در ورزش را در حوزه‌های ورزش قهرمانی و حرفه‌ای، گردشگری ورزشی، مدیریت و برنامه‌ریزی ورزشی، تبلیغات ورزشی، ساخت‌و‌ساز کالاها و تجهیزات ورزشی، خدمات ورزشی، ورزش همگانی، آموزش ورزشی، پژوهش ورزشی و امور فرهنگی در ورزش شناسایی کردند. فروغی‌پور و همکاران (1387) نیز حوزه قهرمانی و حرفه‌ای را در کنار حوزه‌های حوزه‌های آموزش و پژوهش در ورزش، مدیریت و برنامه‌ریزی ورزشی، خدمات ورزشی، تبلیغات ورزشی، ورزش همگانی، ساخت‌وتولید تجهیزات ورزشی و امور فرهنگی ورزشی از مهم‌ترین زمینه‌های اصلی برای کارآفرینی در ورزش برشمردند. در برخی از تحقیقات نیز به فرصت‌های کارآفرینی در حوزه قهرمانی به نوعی اشاره شده‌اند. همزمان با اهمیت رقابت‌های ورزشی، موضوع پیش‌بینی و شرط‌بندی این رقابت‌ها در تحقیقات بی شماری مطرح شده است (لاسترا[16]، 2017؛ مارتینز و همکاران[17]، 2017؛ دلفابرو و کینگ[18]، 2012). بخش شرط‌بندی ورزشی سریع‌ترین رشد را در صنعت قمار استرالیا به خود اختصاص داده است. حجم معاملات با افزایش 278 درصدی، از 880 میلیون دلار استرالیا درسال 2000-2001 به 3/3 میلیارد دلار استرالیا و طبق آخرین آمار به 2/7 میلیارد دلار در سال 2014-2015 رسیده است (خزانه‌داری کوینزیلند[19]، 2016؛ کمیسیون جرم استرالیا[20]، 2013). اسپیلینگ[21] (1996) در پژوهشی با عنوان «سیستم کارآفرینانه» به بررسی کارآفرینی در زمینه رویدادهای بزرگ ورزشی پرداخت و دریافت که ورزش به طور ذاتی کارآفرین است. راب سیچ[22](1999) درمورد نقل‌و‌انتقالات ورزشکاران حرفه‌ای بین باشگاه ها تحقیقی انجام داد. نتایج نشان داد که این مسئله ضمن اینکه کارآفرینی و درآمد ایجاد می‌کند، شکل معامله ندارد، بلکه نیاز به متخصصان و استفاده از تخصص آنان تلقی می‌شود. هریسون و همکار [23](2008) در تحقیقی با عنوان «نقش کارآفرینی تجاری در ورزش و سرگرمی» به بررسی نقطه اشتراک کارآفرینی تجاری با ورزش و سرگرمی پرداختند و چنین نتیجه‌گیری نمودند که پیشرفت‌های بسیار و مدرنیزه شدن فن‌آوری باعث ایجاد بازارهای مصرف کننده گوناگونی در دو حوزه ورزش و سرگرمی شده است. سولبرگ و پروس[24] (2007) معتقدند جشنواره‌ها، نمایشگاههای جهانی، رویدادهای سلطنتی، حوادث و رویدادهای ورزشی و ... می‌توانند نقش زیادی در توسعه شهری داشته باشد.
از سوی دیگر، علمی ساختن امور، خواسته اکثر مدیران ورزشی می‌باشد. به‌همین علت ورزش قهرمانی به پدیده‌ای پیچیده تبدیل شده است. شناخت راهکارهای توسعه ورزش قهرمانی نیازمند توجه به ابعاد مختلف با نگاه علمی و تجربی می‌باشد که براساس تحقیقات پیشین، بعد اقتصادی یکی از ابعاد مهم آن به شمار می‌آید. ورزش قهرمانی مقوله‌ای می‌باشد که نه تنها مسئولان بلکه توجه و علاقه مردم را به خود جلب می‌کند. از این رو، بخش قابل توجهی از منابع مادی و معنوی صرف این موضوع می شود، اما متاسفانه برنامه‌ریزی و اولویتبندی دقیقی برای توسعه ورزش کشور از منظر توسعه اقتصادی وجود ندارد. به همین علت موفقیت‌های این حوزه به صورت تصادفی یا در رشته‌هایی خاصی اتفاق می‌افتد. بدین ترتیب، این تحقیق در پی پاسخگویی به این پرسش می‌باشد:
فرصت‌های کارآفرینی ورزش در حوزه ورزش قهرمانی کدام اند و اهمیت هر یک چگونه است؟
روش‌شناسی پژوهش
پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی بود که با روش ﻛﻴﻔﻲبر اساس تحلیل محتوا انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و توسعه‌ای و نحوه جمع‌آوری داده‌ها به شکل میدانی بود که اطلاعات مورد نیاز، نخست از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و سپس برگه‌های کدگذاری محقق‌ساخته و مصاحبه به روش دلفی در 4 نوبت جمع‌آوری شد. جامعه آماری پژوهش متشکل از سه گروه بودند: گروه1: شامل اعضای هیئت علمی، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان گرایش‌های مختلف رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی بودند که حوزه‌های پژوهشی آنها مشتمل بر ورزش قهرمانی و رویدادها و آشنا با مفاهیم کارآفرینی بود؛ گروه2: کارآفرینان حوزه رقابتی و رویدادهای ورزشی و گروه3: مدیران و کارکنان وزارت ورزش و جوانان (حوزه ورزش رقابتی)، فدراسیون‌های ورزشی، اتحادیه باشگاه های فوتبال کشور و ... که با مفاهیم کارآفرینی آشنا بودند. روش نمونه‌گیری نیز به صورت هدفمند از جامعه آماری بوده است. چون اطلاعات دقیقی از تعداد کل افراد وجود نداشت، به طور ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ و تصادفی از نظرات هر سه گروه جامعه آماری به تعداد 32 نفر از ﻣﺘﺨﺼﺼان دانشگاهی، کارآفرینی و سازمانی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ابزارجمع‌آوری اطلاعات پژوهش، دستورالعمل برگه‌های کدگذاری محقق‌ساخته بودند که «روایی محتوایی» آنها توسط متخصصان و خبرگان دانشگاهی و کارآفرینی تأیید شد. بدین‌ترتیب که برگه‌های کدگذاری به 5 صاحب‌نظر یا همان کمیته راهبردی داده شد و نظرات اصلاحی آنان اعمال گشت. پایایی ابزار نیز توسط ضریب توافق بین کدگذاران یعنی ضریب پی اسکات (95 درصد) تعیین گردید. در ادامه با اجماع گروهی از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با خبرگان دانشگاهی، سازمانی و کارآفرینان به روش دلفی در چهار نوبت انجام شد تا اشباع نظری حاصل گردید. در مصاحبه به روش دلفی در مرحله اول دلفی، این سؤال مطرح شده است که آیا هریک از فرصت‌های کارآفرینانه می‌تواند فرصت کارآفرینانه باشد؟ که جواب پرسش‌ها به صورت دو گزینه‌ای (بلی/ خیر) بودند. همچنین یک سؤال باز با عنوان «از منظر شما چه فرصت کارآفرینانه دیگری وجود دارد؟» طرح شد که هدف از آن تائید یا رد مورد‌ها و کسب پیشنهادات جدید در صورت نادیده گرفته شدن برخی از مفاهیم بوده است. در مصاحبه‌ها، فرصت‌های تایید نشده حذف و تعدادی فرصت با صلاح‌دید اعضای مصاحبه به روش دلفی اضافه شد که در مرحله بعدی (مرحله دوم) مورد تایید قرار گرفتند. مرحله سوم، مربوط به دسته‌بندی این فرصت‌ها و مرحله چهارم و پایانی مربوط به رتبه‌بندی هریک از زیرحوزه‌های فرصت‌های کارآفرینی بر حسب اهمیت می‌باشد.
یافته های پژوهش
در مطالعه دلفی، معیار مشخصی برای نمایاندن دستیابی به اجماع و همگرایی وجود ندارد. معمولا اگر حداقل 60 درصد پاسخ دهندگان موافق یک موضوع باشند، گفته می‌شود که آن موضوع از اجماع برخوردار است (عطاردی، 1384). نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که در مرحله اول تعداد گزاره به اجماع بالای 60 درصد دست یافت. میزان فراوانی اجماع هر یک از گزاره‌های مرحله اول را می‌توان در جدول 1 مشاهده کرد.
تحلیل نتایج مرحله اول نشان می‌دهد که 174 گزاره، حداقل توافق 60 درصد پاسخ‌دهندگان را کسب کرده‌اند. تعدادی از گزاره ها نتوانسته اجماع صاحب‌نظران را به دست بیاورند و تعداد دو گزاره جدید توسط خبرگان در مرحله اول پیشنهاد شده بود که در قالب یک پرسشنامه جدید مورد پرسش قرار گرفتند.
مرحله دوم دلفی به ایده‌هایی اختصاص یافت که هنوز اجماعی روی آنها صورت نگرفته بود. در این مرحله، تمامی اعضای گروه دلفی در مورد هر گزاره و نظر اولیه هر فرد در مورد هر گزاره به اطلاع فرد رسید و نظر اصلاحی آنها مجددا بر اساس طیف سه گزینه ای موافق- ممتنع- مخالف، مورد سوال قرار گرفت. میزان فراوانی اجماع هر یک از گزاره‌های مرحله دوم را می‌توان در جدول 1 مشاهده کرد (فرصت‌های این مرحله در جدول 1 بزرگنمایی شده و علامت * دارد).
تحلیل نتایج نشان می‌دهد که در مرحله دوم تعداد دو گزاره، حداقل توافق 60 درصد پاسخ دهندگان را کسب کرده و بنابراین در مجموع 174 گزاره اجماع صاحب‌نظران را به‌دست‌آورده و هفت گزاره این اجماع را کسب نکرده است.
جدول 1: فرصت‌های کارآفرینی ورزشی حوزه قهرمانی
|
زیر حوزه |
فرصت |
تحقیق |
مصاحبه (فراوانی) |
زیر حوزه |
فرصت |
تحقیق |
مصاحبه (فراوانی) |
|
فعالیت های روز رویداد |
استفاده از فناوری روز در برگزاری مسابقات |
محمودی یکتا و همکاران (1391) |
|
انواع رویداد |
برگزاری کنفرانس‌های ورزشی |
زیتونلی و همکاران (1390) |
3 |
|
طراحی و فروش لوگوی ورزشی |
فرامرزی (1392)، محمدکاظمی و همکاران (1393) |
4 |
برگزاری سمینارهای علمی (ملی و بین المللی) ورزشی |
حمیدی و همکاران (1389) بار-ان و شین[25] (2005) |
4 |
||
|
شماره‌زنی و تبلیغات پیراهن ورزشی |
کوهیان (1395)، محمدکاظمی و همکاران (1393)، پیتز و استاتلار[26] (2002)، جلیلیان و خبیری (1384) |
3 |
برگزاری همایش‌های ورزشی |
زیتونلی و همکاران (1390) |
7 |
||
|
ایجاد کانون مترجمان ورزشی |
فرامرزی (1392) |
3 |
کارناوال شادی و گردشگری |
|
1 |
||
|
خدمات (کانون) تبلیغات ورزشی |
چگینی‌مقدم (1395)، پارکز و همکاران[27] (1992) |
2 |
کنگره‌های ورزشی |
|
1 |
||
|
(در روز مسابقات) فروش لوازم با آرم باشگاه از قبیل پیراهن، محصولات فرهنگی باشگاه مثل فیلم‌ها و کتب ورزشی |
بهرامی ( 1395) |
1 |
برگزاری کارگاه ورزشی |
|
2 |
||
|
فروش بلیت (دستی و اینترنتی) |
طالب‌پور (1392)، ریکاردسون و ریکارد سون[28] ( 2013) |
9 |
برگزاری سمپوزیوم (هم‌اندیشی) ورزشی |
|
2 |
||
|
آژانس‌های واسطه فروش بلیط بازی‌های داخلی و خارجی |
دبوراه (1996) |
1 |
برگزاری تالار گفتگو ورزشی |
|
1 |
||
|
تبلیغات ورزشی روی اتوبوس‌های درون شهری(محیطی شهری) |
پیتز و استاتلار (2002) |
|
برگزاری جشنواره ورزشی |
|
7 |
||
|
تبلیغ از طریق محبوبیت ورزشکاران |
کوهیان (1395) |
3 |
برگزاری گالری هنری ورزشی |
کروبی (1390) |
1 |
||
|
خدمات طرح موزاییکی در ورزشگاه‌ها و ... |
|
1 |
نمایش‌های ورزشی (اجرای هنرهای رزمی، نمایشی و ...) |
تاج‌زاده نمین (1391) |
2 |
||
|
لیدری تماشاگران |
|
3 |
سیمولتانه (نمایش یا مسابقه همزمان) |
|
1 |
||
|
صدور آی‌دی کارت |
|
3 |
رویدادهای ثبت رکورد |
|
3 |
||
|
فروشگاه مجازی باشگاه های ورزشی |
|
1 |
جشن تولد فوتبالی (یا ورزشی) |
|
1 |
||
|
بروشورها،کاتالوگ، پوستر مسابقات |
کروبی (1390) |
2 |
برگزاری مسابقات فرهنگی ورزشی (رویکرد ترکیبی مانند قرآن و تکواندو) |
کوهیان (1390)؛ فرامرزی (1392) |
2 |
||
|
خبرنامه (مسابقات، باشگاه ها، دانشگاه) |
|
3 |
برگزاری مسابقات ورزشی همگانی |
فرامرزی (1392) |
4 |
||
|
تشریفات مسابقات (استفاده از کودکان ورزشکار در تشریفات شروع مسابقات) |
|
1 |
جشن‌های مختلف ورزشی (جشن پیراهن، معارفه بازیکن یا مربی، جشن قهرمانی و ...) |
|
1 |
||
|
امدادگری ورزشی |
|
1 |
برگزاری ابررویداد ورزشی |
اسپیلینگ[29] (1996) |
3 |
||
|
داوری رشته‌های ورزشی |
|
8 |
پیاده‌روی خیرخواهانه[30] |
|
3 |
||
|
خدمات غذایی (مهمانان، تماشاگران، داوران، ورزشکاران و ... ) |
|
2 |
بازی‌های خیرخواهانه |
|
2 |
||
|
ایجاد شبکه فروش و توزیع مواد غذایی و بهداشتی بین مراکز ورزشی |
|
2 |
تورنمنت ورزشی |
|
3 |
||
|
خدمات رنگ‌آمیزی صورت و ارائه پرچم و پوسترهای هواداری |
|
3 |
مسابقات دوستانه ورزشی |
|
4 |
||
|
ارائه سکه و تمبرهای مسابقات |
|
1 |
برگزاری استارتاپ‌های ورزشی |
|
3 |
||
|
برگزاری مسابقات در زمان مناسب |
محمودی یکتا و همکاران، (1391) |
1 |
نمایشگاههای کسب‌و‌کار ورزشی |
|
3 |
||
|
گرفتن عکس یادگاری با ورزشکاران |
|
2 |
جدید و متفاوت بودن رویداد ورزشی |
|
2 |
||
|
ارائه محصولات ورزشی با نام و نشان، امضا و عکس یادگاری با ورزشکاران |
آرلین وین تراپ[31] (2004) |
3 |
برگزاری مسابقات یا رویدادهای ورزشی در مناسبت‌های ویژه (عروسی ها، جشن های ملی و مذهبی و...مثل یلدای ماجراجویان و...) |
|
1 |
||
|
صوتی و تصویری یا موسیقی در رویداد ورزشی |
|
2 |
باشگاه های ورزشی |
خدمات پزشکی ورزشی |
محمدکاظمی و همکاران (1393)؛ پارکز و همکاران (1998) |
6 |
|
|
کلینیک‌های توجیهی و آموزشی داوری و مربیگری |
|
2 |
سرپرستی تیم‌های ورزشی |
|
2 |
||
|
مراسم افتتاحیه و اختتامیه |
|
4 |
تمرین‌دهنده ورزشی تیم |
|
4 |
||
|
درآمد تجاری |
فعالیت‌های تبلیغاتی |
محرم‌زاده و همکاران (1392) |
4 |
مربی ریکاوری |
|
3 |
|
|
بانک ورزش |
|
2 |
روانشناس تیم‌های ورزشی |
|
2 |
||
|
تاسیس شرکت‌های حمل و نقل تخصصی تیم‌های ورزشی |
کوهیان (1390) |
|
آنالیز (فنی) حرفه‌ای ورزشی |
|
4 |
||
|
راه‌اندازی فروشگاه های عرضه محصولات باشگاه به هواداران ورزشی |
کوهیان (1390)، ونسا راتن (2010)، محمدکاظمی و همکاران (1393) |
|
مربی بدنسازی تیم ورزشی |
|
2 |
||
|
راه‌اندازی و فعالیت در سازمان‌هایی برای شناسایی اسپانسرهای ورزشی |
فرامرزی (1392) |
|
سرمربی و کمک مربی |
|
5 |
||
|
ایجاد و فعالیت تخصصی در موسسات یا آژانس‌های تخصصی برگزاری مسابقات و رویدادهای ورزشی |
فرامرزی (1392) |
2 |
تدارکات ورزشی |
|
2 |
||
|
راه‌اندازی و فعالیت در باشگاه های حرفه‌ای |
فرامرزی (1392) |
1 |
ورزشکار (حرفه‌ای و آماتور) |
هنرکسن[32] (2003) |
6 |
||
|
مدیر برنامه چهره‌های ورزشی |
چگینی‌مقدم (1395) |
5 |
قرارداد بین بازیکنان حرفه‌ای ورزشی و باشگاه ها به عنوان یک شخصیت حقوقی |
پارکز و همکاران (1998) |
2 |
||
|
حمایت مالی |
(والمسلی[33]، 2001) (ریکاردسون و ریکارد سون، 2013)، آنلاکن[34] (2014)، ماروو[35] (1999) |
4 |
انعقاد قرارداد بین مدیران باشگاه ها و اسپانسرها در جهت حمایت مالی از باشگاه ها |
|
1 |
||
|
خرید و فروش وسایل و کالاها با آرم باشگاه های حرفه‌ای |
ماروو (1999) |
2 |
انعقاد قرارداد با برندهای ورزشی و شرکت‌های پوشاک در جهت استفاده از نماد باشگاه ها واسامی بازیکنان تیم‌ها بر روی پوشاک و تجهیزات ورزشی شرکت‌ها و برندها |
|
1 |
||
|
فروش اقلام تجاری |
بهرامی (1395)، محمدکاظمی و همکاران (1393) |
|
مدیریت حضور هواداران باشگاه های ورزشی و کسب درآمد از طریق فروش بلیط |
|
1 |
||
|
بازاریابی برند |
|
1 |
امور حقوقی باشگاه ورزشی |
|
2 |
||
|
تبلیغات برند |
محمدکاظمی و همکاران (1393) |
|
فروش محصولات ورزشی |
|
1 |
||
|
برند‌سازی شخصی |
|
1 |
حسابداری یا خزانه داری |
|
2 |
||
|
بدل شخصیت‌های حرفه ای |
|
1 |
طراحی و اجرای طرح های جامع مدیریتی در سازمان های ورزشی با استفاده از فناوری های روز مثل IT |
|
1 |
||
|
تبلیغات فروش |
مارتینز و همکاران [36] (2009) |
2 |
مربی تغذیه تیم های ورزشی |
|
4 |
||
|
بیمه‌های ورزشی |
دبوراه [37] (1990)، پارکز و همکاران (1998) |
3 |
کانون هواداری باشگاه ورزشی |
|
3 |
||
|
آژانس‌های نقل‌و‌انتقال بازیکنان و مربیان |
دبوراه (1990) |
1 |
فروشگاه ورزشی باشگاه ورزشی |
|
4 |
||
|
شراکت با شخصیت‌های ورزشی حرفه ای و مشهور |
|
2 |
طراحی و توسعه برندها |
محمدکاظمی و همکاران (1393) |
|
||
|
سفیر ورزشی |
|
2 |
کارت‌های تجاری هواداری باشگاه ها |
|
3 |
||
|
قراردادهای ورزشی |
|
2 |
ورودی‌ها و حق عضویت باشگاه ها |
|
2 |
||
|
اتحادیه باشگاه های ورزشی |
|
1 |
ماساژور ورزشی (حسب شرایط مسابقات: قبل از مسابقات، حین مسابقات و بعد از مسابقات) |
|
2 |
||
|
حق امتیاز و یادبود |
پارکز و همکاران (1998) |
1 |
کمپ‌های ورزشی باشگاه (تمرینی، آموزشی و مسابقه‌ای ویژه باشگاه و تیم‌های دیگر) |
|
3 |
||
|
موسسات حقوقی و وکلایی صرفا با موضوع ورزش |
|
3 |
رشته های ورزشی |
ورزش‌های گروهی (فوتبال، بسکتبال، والیبال، سپک تاکرا، پینت بال، هندبال، بیسبال، فوتسال، راگبی، کبدی، هاکی روی یخ و...) |
|
2 |
|
|
تاسیس سامانه عظیم حقوقی درکشور در زمینه حقوق ورزش در جهت حمایت از ورزشکاران حرفه‌ای و المپیکی و ورزش همگانی |
|
1 |
ورزش‌های قدرتی (پرورش اندام، ژیمناستیک، ورزش های زورخانه ای، وزنه برداری، پرورش اندام، بدنسازی و ...) |
|
2 |
||
|
وکالت در ورزش |
|
2 |
|
ورزش‌های پرتابی و راکتی (تنیس روی میز، تنیس روی چمن، گلف، بدمینتون، اسکواش، راکتبال، کریکت، پرتاب نیزه، پرتاب وزنه، پرتاب دیسک، پرتاب چکش و ...) |
|
4 |
|
|
قضاوت در ورزش |
|
1 |
|
ورزش‌های رزمی (کاراته، تکواندو، جودو، کیک‌بوکسینگ، بوکس، کشتی، ووشو، موی‌تای و ...) |
|
3 |
|
|
موسسات داوری و حکمیت در ورزش |
|
1 |
|
ورزش‌های آبی (شنا، واترپلو، شیرجه، غواصی، قایقرانی و ...) |
|
5 |
|
|
دادسرای ویژه ورزش |
|
1 |
|
ورزش‌های نشانه‌روی (تیراندازی با تفنگ، تیراندازی با کمان، بیلیاردی، اسنوکر، دارت و ...) |
|
4 |
|
|
دادگاه ویژه ورزش |
|
2 |
|
ورزش‌های فکری (شطرنج، دومینو، منچ و ...) |
|
3 |
|
|
شورای حل اختلاف ویژه ورزش |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
مشاوره یا موسسات ثبت شرکت‌های ورزشی |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
موسسات ثبت علایم و برند ورزشی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
موسسات ثبت اختراعات و ایده‌های ورزشی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
بنگاه‌های پیش بینی فوتبال |
محمدکاظمی و همکاران (1393) |
1 |
|
|
|
|
|
|
مشاوره کسب‌و‌کار ورزشی |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
ایجاد صندوق اعتبارات مالی |
محمدکاظمی و همکاران (1393) |
|
|
|
|
|
|
|
شرکت‌های تعاونی ورزشی |
* |
|
|
|
|
|
|
|
اتحادیه یا اصناف ورزشی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
سازمان‌ها و آژانس‌های بازاریابی ورزشی |
پارکز و همکاران (1998) |
3 |
|
|
|
|
|
|
شخصیت های ورزشی در نقش مدل |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی سبز |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی با نمونه رایگان[38] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی پایگاه داده[39] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی دیجیتال[40] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی مستقیم[41] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی متنوع[42] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی رسانه متقاطع [43] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی بشارتی [44] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
تبلیغات شوخ‌طبعانه |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی بدون عوض؛ شبه رایگان[45] |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
تبلیغات داستانی |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی چریکی |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
آزانس‌های خصوصی ضد دوپینگ |
* |
|
|
|
|
|
|
|
طراحی و تاسیس رشته‌های جدید ورزشی (کارآفرینی سازمانی) |
کوهیان (1390)؛ فرامرزی (1392) |
2 |
|
|
|
|
|
|
استعدادیابی ورزشی |
آزمایشات و مطالعات ژنتیک در استعدادیابی |
|
3 |
|
|
|
|
|
پزشکی ورزشی، پایش سلامت و تندرستی در استعدادیابی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
آزمون پیکرسنجی، فیزیولوژیکی-زیست حرکتی، روانی حرکتی |
عرب عامری و همکاران (1390) بهپور و همکاران (1384) |
5 |
|
|
|
|
|
|
کمپ استعدادیابی |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
کانون استعدادیابی |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
مربیگری حرفه‌ای[46] |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
مربیگری افراد مبتدی[47] |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
وجود امکانات و تجهیزات مناسب تمرینی در باشگاه ها |
محمودی‌یکتا و همکاران (1391) |
|
|
|
|
|
|
|
نرم افزار استعدادیابی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
مدارس ورزشی (فوتبال) |
قاسم زاده امیرکلایی و همکاران (2013) |
4 |
|
|
|
|
|
|
آموزشگاه‌های ورزشی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
استعدادیابی و پرورش ورزشکاران قهرمانی و حرفه‌ای |
کوهیان (1390)؛ فرامرزی (1392) |
3 |
|
|
|
|
|
|
طراحی بازی‌های حرکتی و ورزش‌های رشدی کودکان |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
طرح سنجش قامت (جهت شناسایی ناهنجاری های اسکلتی و ساختاری، شناسایی مستعدین ورزشی و...) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
همایش استعدادیابی |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
جشنواره‌های استعدادیابی |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
دوره‌های تخصصی تربیت مربی استعدادیابی |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
تشکیل بانک اطلاعات مستعدین ورزشی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
برنامه‌های سواد جسمانی و حرکتی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
فستیوال ورزش (فوتبال) پایه |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
سامانه استعدادیابی سراسری با قابلیت تحلیل اطلاعات آناتومی/ ورزشی/ سوابق |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
تمرین مهارت‌های بنیادی و سنجش |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
برگزاری کارگاه های فنی استعدادیابی |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
آنتروپومتری (کاربرد پیکرشناسی در استعدادیابی- غربالگری جهت شناسایی ناهنجاری ها در مدارس-.و حتی عموم مردم جهت پایش سلامت اسکلتی) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
موسسه یا شرکت استعدادیابی ورزشی و تحصیلی (توامان با هم) |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
آزمون رفتاری و روانشناختی استعدادیابی ورزشی |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
بهبود توانایی‌ها و عملکرد شناختی (افزایش قدرت حافظه، یادگیری، بازداری حل مساله، برنامه‌ریزی و پیشرفت تحصیلی و ... .) |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
تاسیس آکادمی باشگاه های بزرگ در شهرهای مختلف (نمایندگی) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
باشگاه های توسعه مهارت‌های بنیادین کودکان (ارزیاب، تمرین دهنده و ...) |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
متخصص علم تمرین دوران رشد (اختصاصی استعدادیابی) |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
متخصص تغذیه ورزشی دوران رشد (اختصاصی استعدادیابی) |
|
2 |
|
|
|
|
در مرحله سوم دلفی، پس از بررسی کل فرصت‌های کارآفرینی براساس تجانس محتوایی، زیرحوزه‌هایی از حوزه رقابتی و قهرمانی شناسایی شده است و از خبرگان خواسته شده براساس فرصت‌های کارآفرینانه این حوزه‌ها رتبه‌بندی شوند. نظرات جمع‌آوری گردید و پس از تحلیل رتبه‌بندی‌ها برایشان ارسال گردید. در مرحله چهارم دلفی، جمع به اجماع نهایی رسید که نتایج در جدول 2 آمده است:
جدول 2: رتبه‌بندی زیرحوزه‌های ورزش قهرمانی
|
زیرحوزه |
رتبه |
فراوانی فرصت |
|
درآمد و فعالیت‌های تجاری |
1 |
55 |
|
فعالیت‌های باشگاه ورزشی |
2 |
26 |
|
استعدادایابی ورزشی |
3 |
31 |
|
فعالیت‌های روز رویداد |
4 |
29 |
|
انواع رویداد |
5 |
26 |
|
رشته‌های ورزشی |
6 |
7 |
|
جمع |
- |
174 |
بحث و نتیجه گیری
امروزه نگاه به ورزش، علمی شده و ورزش کردن به اثرگذارترین پدیده‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع تبدیل شده است. امروزه ورزش را یک پدیده جهانی می‌دانند و از حد محلی خارج و با فرایند جهانی شدن همگام شده است(سلیمی و همکاران، 1392). به زعم ژانگ[48]و همکاران ( 2017) صنعت ورزش در بین دیگر صنایع بیشترین سهم را از جهانی شدن برده است. بنابراین ضروری به نظر می‌رسد در حوزه رقابتی و برگزاری رویدادها نیز نگاه علمی وجود داشته باشد. بنابراین تحقیق حاضر به شناسایی فرصت‌های کارآفرینی در حوزه ورزش قهرمانی پرداخته است. کل فرصت‌ها در شش زیرحوزه فعالیت‌های روز رویداد، انواع رویداد، درآمد و فعالیت‌های تجاری، فعالیت‌های باشگاه های تجاری، استعدادیابی ورزشی و رشته‌های ورزشی طبقه‌بندی شده‌اند. پژوهش حاضر در تقسیم‌بندی حوزه قهرمانی از الگوی تحقیق بهرامی (1395) بهره جسته است. درآمدزایی فعالیت‌های باشگاه های فوتبال از طریق 1- فروش پخش تلویزیونی و رادیویی 2- درآمد روز مسابقه 3- درآمدتجاری (فروش اقلام تجاری، توریسم ورزشی، ترانسفر بازیکن، دریافت حق عضویت و حمایت مالی) انجام می‌گیرد. نتیجه تحقیق حاضر با نتیجه تحقیق بهرامی (1395)، فروغی‌پور و همکاران (1387)، کوهیان (1390) و فرامرزی (1392) هم‌راستاست. بهرامی (1395) نشان داد درآمدزایی فعالیت های باشگاه های فوتبال از طریق فروش پخش تلویزیونی و رادیویی، درآمد روز مسابقه و درآمدتجاری (فروش اقلام تجاری، توریسم ورزشی، ترانسفر بازیکن، دریافت حق عضویت، حمایت مالی) انجام می‌گیرد. در تحقیقات فروغی‌پور و همکاران (1387)، کوهیان (1390) و فرامرزی (1392) حوزه قهرمانی به عنوان یکی از حوزه‌های تقسیم‌بندی ورزش بیان شده است.
تعداد 174 فرصت کارآفرینی ورزشی به کمک تحقیقات پیشین و مصاحبه با افراد خبره (کارآفرینانی که کسب‌و‌کارشان در حوزه ورزش قهرمانی می‌باشد، مدیران سازمانی و اعضای هیئت علمی که هم سابقه کار اجرایی یا پژوهشی در حوزه قهرمانی دارند و هم با مبانی کارافرینی شناخت دارند) شناخته شد.
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد کارآفرینی از طریق توسعه اقتصادی می‌تواند موجب موفقیت در حوزه قهرمانی و رقابتی شود. با بررسی پیشینه تحقیق می‌توان گفت شناخت فرصت‌های کارآفرینی، حلقه مفقوده توسعه اشتغال می‌باشد، این در حالی است که در بسیاری از پژوهش‌ها فرصت را به عنوان قلب کارآفرینی می‌دانند. به زعم شین و ونکاتارامن[49] (2000) کارآفرینی یعنی شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌ها و چانگ[50] (2004) فرصت را به عنوان شکاف بین وضعیت جاری و آینده بالقوه تلقی می‌کند که پل‌زدن روی این شکاف توسط اقدامات کارآفرینان انجام می‌گیرد. بنابراین درک فرصت‌های کارآفرینانه اهمیت زیادی دارد. باید توجه داشت فرصت‌ها از لحاظ ارزش مورد انتظار به طور قابل توجهی با یکدیگر تفاوت دارند. در تحقیقات مختلفی نشان داده شده است که به طور ثابت بعضی صنایع نسبت به دیگر صنایع فرصت‌های ارزشمندتری برای کسب‌و‌کارهای جدید ایجاد می‌کنند (اکهارد[51]، 2003). بنابراین در این مورد آنچه مهم و ضروری به نظر می‌رسد بررسی نوع و ماهیت متفاوت فرصت‌های کارآفرینی ورزشی- بر اساس تحقیق حاضر در حوزه رقابتی و رویدادهای ورزشی- از صنایع دیگر می‌باشد تا از این طریق کارآفرینان و سرمایه‌گذاران بیشتری راغب به فعالیت در حوزه ورزش شوند.
مهم‌ترین ماهیت فرصت‌های کارآفرینی، برخورداری از میزان نوآوری می‌باشد. نوآوری برای بهبود و افزایش جذابیت و انتقال محصول، فرایند، خدمات یا فن‌آوری مهم است (اوکی و همکاران[52]، 2007). این درحالی است که بسیاری صنعت ورزش را بازار رقابتی می‌دانند که در آن نوآوری برای موفقیت پایدار دارای اهمیت است (راتن، 2010). با بررسی فرصت‌های تحقیق حاضر می‌توان نتیجه‌گیری کرد که در حوزه ورزش به دلیل گستردگی بسیار زیاد، ایده‌های بسیاری خلق می‌شود، ولی میزان سرمایه گذاری که این ایده ها را به نتیجه برساند بسیار کمتر است.
از ویژگی مهم فرصت‌های کارآفرینی که با بررسی فرصت‌های تحقیق حاضر می‌توان پی‌برد، هزینه کم شروع کسب‌و‌کار می‌باشد. تحقیقات مختلف نشان داده که میزان هزینه‌کرد برای شروع یک کسب و کار در حوزه ورزش بسیار پایین تر از حوزه های دیگر می باشد. به عنوان مثال، سلطان حسینی و همکاران (1389) در تحقیق خود نشان دادند که سرمایه اولیه برای ایجاد شغل در بخش ورزش از بسیاری از مشاغل دیگر عرصه های اقتصادی شامل حمل و نقل، کشاورزی، آب و برق، ساختمان، نفت و گاز، بازرگانی و ارتباطات پایین‌تر است. همچنین براساس تحقیقات پیشین بسیاری از رویدادها الزاماً نیازمند تحولات زیرساختی نمی‌باشند (منوری، 2013).
یکی دیگر از ویژگی های مهم غیرقابل جایگزین بودن است. امروزه برای بهتر اجرا شدن مسابقات ورزشی و تمرینات از فناوری هایی استفاده می شود که روز به روز در حال پیچیده تر شدن هستند. استفاده از این فناوری های به روز، تاثیر چشمگیری بر روند اجرای مسابقات و تمرینات ورزشی داشته است. بنابراین فناوری اطلاعات در حوزه ورزش بیشتر فرصت می‌باشد نه تهدید (غیرقابل جایگزین با فناوری اطلاعات).
یکی دیگر از ویژگی های کارآفرینی، ایجاد ارزش افزوده آن پس از بهره‌برداری می‌باشد. با بررسی فرصت‌ها می‌توان پی برد که برگزاری رویداد از سطح کوچک تا بزرگ همواره برای منطقه از اهمیت برخوردار می‌باشد. همان‌طور که میرزایی (1395) اشاره می‌کند مزایای جشنواره‌ها و رویدادهای ویژه حتی در مناطق روستایی و شهرهای کوچک از بعد بهبود کیفیت زندگی از طریق تقویت اقتصاد محلی، اشتغال‌زایی، توسعه مقاصد روستایی، ارتقای فرهنگ و تاریخ بومی و فرصت‌های تفریحی، فرهنگی و آموزشی برای ساکنان و ... از اهمیت برخوردار است (منوری، 2013). به همین علت ساوینویک[53] و دیگران (2012) پیشنهاد داده‌اند برگزارکنندگان رویدادها به ویژه رویدادهای کوچک مقیاس محلی که بودجه اندک و منابع محدودی برای بازاریابی دارند، باید به طور منظم راهبرد‌های بازاریابی خود را ارزیابی کنند، اطلاعات مربوط به به فعالیت‌های فرهنگی جشنواره را گسترش دهند و مخاطبان بیشتری را در این زمینه مطلع نمایند (اصفهانی و همکاران، 1388). در مورد رویدادهای بزرگ یا ابررویداد (المپیک، جام جهانی فوتبال و ...) نیز اشاره شده است نه‌تنها گرفتن میزبانی رویدادها دارای منافع فراوانی است، بلکه درخواست میزبانی این رویدادها نیز دارای اثرات و منافع مشابه با برگزاری رویداد می باشد به عبارت دیگر، شهرهایی که نامزد میزبانی بوده‌اند و آن را کسب نکرده اند نیز منافع کم، اما مشابه شهر میزبان را کسب خواهند کرد (پورمهدی و همکاران، 1384).
در نهایت اینکه بهره‌برداری از فرصت‌های کارآفرینی در این حوزه منجر به کشف و توسعه فرصت‌های جدیدتری می‌شود. از نظر سولبرگ و پروسه[54] (۲۰۰۷) رقابت و میزبانی رویدادهای ورزشی مهم موجب توسعه زیرساخت‌ها، ایجاد تجهیزات جدید، پیشرفت منطقه میزبان و جذب گردشگران بیشتر می‌شود؛ یعنی برنامه‌ریزی رویداد باعث توسعه اماکن ورزشی، جذب گردشگر، رسانه و حمایت مالی و دیگر حوزه‌های ورزشی می‌شود (کیم و چالیپ، 2004).
براساس نتایج تحقیق، فعالیت‌های روز رویداد به مجموعه فعالیت‌های کارآفرینانه در روز برگزاری رویداد اشاره دارد؛ یعنی در کنار رویداد اصلی می‌توان به فعالیت‌های فرعی اقدام نمود. انواع رویدادها اشاره به تنوع در نوع برگزاری رویدادها دارد. سولبرگ و پروس (2007) نشان داده‌اند جشنواره‌ها، نمایشگاههای جهانی، رویدادهای سلطنتی، حوادث و رویدادهای ورزشی و ... می‌توانند نقش زیادی در توسعه شهری داشته باشد. یانژکو، مولز وریچی[55] (2002) به بررسی اثرات اقتصادی رویدادها و جشنواره‌ها پرداختند و نشان دادند که رویدادها با ایجاد تنوع در محصولات گردشگری به برطرف نمودن مشکل فصلی بودن، توزیع عادلانه پول، افزایش فرصت‌های شغلی تمام وقت، افزایش طول اقامت گردشگران و افزایش در پرداختی گردشگران در آن منطقه کمک می‌کنند و موجب افزایش آگاهی در زمینه مقصد، عرق ملی و همبستگی جامعه محلی می‌گردند. گان[56] (2002) نیز هدف از برگزاری رویدادهای ویژه در قالب گردشگری رویداد را شامل گسترش فصل رونق[57]، گردشگری در منطقه در طول سال، افزایش تقاضای گردشگری در منطقه، جذب بازدیدکنندگان خارجی و ایجاد تصویر ذهنی مطلوب برای یک مقصد برمی‌شمارد. شهر بارسلونا، به طور آگاهانه از فرصت برگزاری رویدادها برای کسب مزایای مختلف و توسعه و ارتقای فرهنگ جامعه خود استفاده کرده است. تاکنون چند برنامه با توجه به توسعه رویدادها و بهره‌برداری مفید از آنها در زمینه توسعه اقتصادی و بازآفرینی شهری در شهر بارسلونا تدوین شده است (نورانی و ستاری، 1396: 48).
درآمد و فعالیت‌های تجاری، به مجموعه کسب‌و‌کارهای اختصاصی در حوزه رویدادهای ورزشی اشاره دارد. برخی از شهرهای بزرگ جهان با برنامه منظم جهت بهره‌برداری از مزایای میزبانی رویدادهایی مثل المپیک، نمایشگاههای بین‌المللی و جام‌های جهانی با یکدیگر رقابت می‌کنند (نورانی و ستاری، 1396: 46).
فعالیت‌های باشگاه ورزشی اشاره به اقداماتی دارد که هر باشگاهی از سطح محلی تا حرفه‌ای می‌تواند در کنار هدف اصلی به عنوان کارآفرینی سازمانی داشته باشد. گیلبرتسون[58] (2000) هفت عامل را در موفقیت یک تیم یا سازمان ورزشی مهم و ضروری می داند که از جمله آن خلاقیت و منابع مالی می‌باشد.
استعدادیابی ورزشی به عنوان زیرحوزه دیگر، در برنامه‌ریزی آمایش سرزمین و تعیین قابلیت‌های استفاده از اراضی اهمیت دارد (محرابی، 1391). شناسایی و انتخاب ورزشکاران بر مبنای انتخاب طبیعی اخیرا جای خود را به روش‌های علمی متداول داده است (بروون[59]، 2001). مقوله استعدادیابی به عنوان روشی علمی، فاقد زیان، قانونمند و موثر، به همراه دارا بودن جنبه‌های مثبت دیگر برای هدایت نوجوانان به‌سمت ورزش قهرمانی مورد قبول بیشتر متخصصان واقع شده است (شیخ، شهبازی، امینی و غلامعلی‌زاده، 1389). عوامل مختلف جسمانی، فیزیولوژیکی، روانی، مهارتی و حرکتی برای استعدادیابی رشته‌های مختلف ورزشی سهم دارند که این بر حضور افراد با تخصص و مطالعات متعدد در فرآیند استعدادیابی تاکید دارد.
رشته‌های ورزشی به انواع رشته‌ها در حوزه رقابتی اشاره دارد: ورزش‌های گروهی، ورزش‌های قدرتی، ورزش‌های پرتابی و راکتی، ورزش‌های رزمی، ورزش‌های آبی، ورزش‌های نشانه‌روی و ورزش‌های فکری.
پیشنهادها
- توسعه اقتصادی در هر کشوری نیازمند سرمایه‌گذاری در بخش‌ها و فعالیت‌های اقتصادی آن کشور است و بدون سرمایه‌گذاری در طرح‌های زیربنایی و روبنایی نمی‌توان انتظار گسترش اشتغال، تولید و رفاه اقتصادی را داشت. برای تحقق این مهم، به متولیان امور ورزش و کارآفرینی پیشنهاد می‌گردد به زیرساخت‌های فرصت‌های کارآفرینی توجه نمایند.
- به کارآفرینان علاقمند به سرمایه‌گذاری در ورزش پیشنهاد می‌شود تا با اتکا به تخصص و توانایی خود نسبت به ارائه پیشنهاد جهت اجرای هریک از فرصت‌های کارافرینی اقدام نمایند.
- پیشنهاد می‌شود نیروی انسانی حرفه‌ای در ورزش (فارغ‌التحصیلان رشته تربیت بدنی و ورزشکاران، مربیان و ...) پس از امکان‌سنجی مالی، بازار، فناوری و ... فرصت‌کارآفرینی خود را انتخاب نمایند و به دنبال مهارت‌آموزی آن باشند.
- براساس فرصت‌های کارآفرینی ورزشی شناسایی شده در تحقیق حاضر، برخی از رویدادها پیرامون یک رویداد بزرگتر، فعالیت‌های جانبی متعددی برای ترغیب اقامت بیشتر و افزایش درآمد در رستوران‌ها و دیگر جاذبه‌های گردشگری به همراه دارند؛ یعنی یک رویداد ورزشی، جدا از رقابت اصلی، برنامه‌های جانبی متعدد دیگری دارد که می‌تواند فعالیت‌های گردشگری، اماکن ورزشی، آموزشی و رسانه را شامل شود.
برای تحقیقات آینده نیز موارد زیر پیشنهاد می‌گردد:
- ماهیت هریک از فرصت‌های کارآفرینی شناسایی شده براساس تئوری شومپیتری یا کرزنری، بر اساس طبقه‌بندی فرصت‌های مبتنی بر نیاز و مبتنی بر فرصت و یا ماهیت فرصت های کارآفرینی بر اساس کارآفرینی فردی، اجتماعی و سازمانی شناسایی و طبقه بندی گردد- این طبقه‌بندی در به کارگیری فرصت‌های کارآفرینی تاثیرگذار می‌باشد.
- پیشنهاد می‌گردد تحقیقی جهت شناسایی و اولویت بندی موانع راه‌اندازی فرصت‌های کارآفرینی فراروی دانشجویان رشته تربیت بدنی انجام شود.
منابع
- اصفهانی، نوشین؛ گودرزی، محمود؛ اسدی، حسن؛ سجادی، سید نصرالله و اسمیت، استیفن. (1388). «تحلیل عوامل موثر بر توسعه جهانگردی ورزشی داخلی ایران». مجله مدیریت ورزشی. شماره 1، صص 159-175.
- آقاجانی، حسنعلی و نامدار، عباس. (1391). «تبیین عوامل موثر بر فرآیند کارآفرینی مستقل در باشگاه های ورزشی خصوصی استان مازندران». پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی . شماره 15، صص 107-127.
- برومند، محمدرضا؛ همتی‌نژاد، مهرعلی؛ رمضانی‌نژاد، رحیم؛ رضوی، سید محمد حسین و ملک اخلاق، اسماعیل. (1392). «تحلیل وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان رشتۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی ایران و تعیین جایگاه آنان بر اساس ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک SPACE ». مدیریت و توسعه ورزش. 2 (1)، صص 1-19.
- بهپور، ناصر؛ گودرزی، محمود و یوسفی، بهرام. (1384). «بررسی وضع موجود و تعیین شاخص استعدادیابی در کشتی». حرکت. شماره 25، صص 63-81.
- بهرامی، زینب. (1395). «مطالعه تطبیقی منابع درآمدی باشگاه های معتبر فوتبال جهان». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، رشته مدیریت ورزشی. دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی.
- پروینی، نسترن؛ شعبانی مقدم، کیوان و اشرف خزایی، علی. (1394). «بررسی اثرات برگزاری رویدادهای ورزشی بر توسعه گردشگری جامعه میزبان با تاکید بر بعد اقتصادی(مطالعه موردی: سومین جشنواره جهانی سنگنوردی بیستون)». مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش. دوره 2، شماره 5، صص87-95.
- پورمهدی، راضیه؛ رهنورد، فرج‌الله و الهی، شعبان. (1384). «طراحی مفهومی سیستم اطلاعات گردشگری (مورد مطالعه: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری)». مجله اقتصاد و دارایی. 17 (4)، صص 33-42.
- تاج زاده نمین، آیدین. (1391). «نگرشی بر آمیزه بازاریابی گردشگری ورزشی استان اردبیل از دیدگاه گردشگران داخلی». فصلنامه مطالعات گردشگری دانشگاه علامه طباطبایی. شماره 30، صص 49-80.
- جلیلیان، غلامرضا و خبیری، محمد. (1384). «توصیف وضعیت باشگاه های لیگ برتر فوتبال ایران و مقایسه آن با باشگاه های لیگ های برتر کشورهای چین، مالزی و انگلستان». نشریه علوم حرکتی و ورزش. شماره5، صص41-54.
- چگینی مقدم، حسن. (1395). «شناسایی و اولویت بندی موانع و فرصت های کارآفرینی فراروی دانشجویان مدیریت رسانه های ورزشی». پایان نامه کارشناسی ارشد، گرایش مدیریت رسانه های ورزشی، دانشکده علوم انسانی. دانشگاه علم و فرهنگ.
- حمیدی، مهرزاد؛ رضوی، سید محمدحسین؛ امیرنژاد، سعید؛ شفیع‌زاده، شهرام و فضلی درزی، اعظم. (1389). «تبیین استراتژی گردشگری ورزشی کشور (ایران)». پژوهش نامه علوم ورزشی (مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی). سال 6، شماره 12، صص 51-68.
- زیتونلی، عبدالحمید؛ هنری، حبیب و فراهانی، ابوالفضل. (1390). «شناسایی توانمندی های گردشگری ورزشی استان گلستان». پژوهش های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی. سال 1، شماره 1، صص 71-83.
- سلطان حسینی، محمد؛ مجتهدی، حسین؛ نادریان، مسعود و عابدین، حجت. ( 1389 ). «بررسی آثار اقتصادی اماکن ورزشی بر محیط شهری». المپیک.3 ، صص 59-67.
- سلیمی، مهدی؛ سلطان حسینی، محمد و نصر اصفهانی. (1392). «اولویت بندی موانع توسعه حمایت مالی شرکت های خصوصی از ورزش قهرمانی بر اساس جمع بندی نتایج روش های MAPM با استفاده از تکنیک ادغامی POSET ». مطالعات مدیریت ورزشی. 5 (21)، صص 149-172.
- شیخ، محمود؛ شهبازی، مهدی؛ امینی، اشرف و غلامعلی‌زاده، رضا. (1389). «بررسی وضع موجود و تدوین شاخص‌های استعدادیابی در کاراته‌ی ایران بر اساس آمادگی‌های جسمانی و روانی». رشد و یادگیری حرکتی- ورزشی. شماره 4، صص 45-56.
- طالب پور، مهدی؛ خزایی پول، جواد؛ شمسی، عبدالحمید و روحانی، میثم. (1392) . «تحلیلی و ارزیابی موانع پیاده سازی بلیت فروشی اینترنتی در لیگ برتر فوتبال با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)». مدیریت و توسعه ورزش. شماره2 ، صص41-54.
- عرب عامری، الهه؛ دهخدا، محمدرضا؛ طاهری، مرتضی و سیاح، منصور. (1390). «تعیین نیم رخ شاخص های استعدادیابی در رشته تکواندو (زنان) ایران». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 12، صص 27-42.
- فرامرزی، مریم. (1392). «شناسایی فرصت‌های کارآفرینی ورزشی شهر تهران از نظر متخصصان ورزشی». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه تهران.
- فراهانی، ابوالفضل؛ گودرزی، محمود؛ عزیزیان کهن، نسرین و احمدی، علی اکبر. (1388). «نقش سرفصل و محتوای دروس تربیت بدنی در کارآفرینی دانش آموختگان رشته مدیریت ورزشی». شماره 1، صص 203-223.
- فروغی پور، ح؛ مظفری، سید ا و اشرف گنجوی، ف. (1386). «ارزیابی و معرفی مهم ترین اولویت های کارآفرینی در ورزش از دیدگاه دست اندر کاران ورزش کشور». پژوهش در علوم ورزشی. شماره 16، صص 55- 68.
- فرید، داریوش. (1388). «بررسی رابطه بین خلاقیت و کارآفرینی در بین مردان و زنان ورزشکار و غیر ورزشکار(مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه یزد)». مدیریت ورزشی. شماره 2، صص97-116.
- کروبی، مهدی. (1390). «رسانه های ارتباط جمعی و انتخاب مقصد گردشگری». فصلنامه مطالعات گردشگری. شماره 15، صص 111-136.
- کوهیان، سعیده. (1390). «شناخت فرصت‌های کارآفرینی در حوزه ورزش استان اصفهان». پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت کارآفرینی گرایش عمومی،دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران.
- محرابی، حمیدرضا. (1391). «بررسی فیزیوگرافی جهت استعدایابی رویشگاه‌های طبیعی غرب بروجرد». فصلنامه علمی-پژوهشی گیاه و زیست بوم. سال 8، شماره 1-31، صص 2-13.
- محرم‌زاده، مهرداد؛ سیدعامری، میرحسن؛ صیادی، محمد امین و محمدی، میترا. (1392). «ارزیابی مهم‌ترین شاخص‌های موثر در توسعۀ بازاریابی گردشگری ورزشی». دوره 2، شماره 2، صص 31-45.
- محمدکاظمی، رضا؛ زعفریان، رضا؛ خدایاری، عباس و جوادی نیا، عباس. (1393). «شناسایی فرصت‌های کسب وکار (کارآفرینانه) در صنعت ورزش با رویکرد فناوری اطلاعات». توسعه کارآفرینی. 7(1).
- محمودی یکتا، مهدی؛ ذبیحی، اسماعیل و جورابلو، مسعود. (1391). «تاثیر مولفه های گردشگری بر گرایش گردشگران ورزشی به ایران». فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی. سال 4، شماره 2، صص 139-149.
- میرزایی، روزبه. (1395). «گردشگری رویداد؛ راهکاری جهت توسعه اقتصادی پایدار در جوامع محلی». جغرافیا (فصلنامه علمی-پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران). دوره جدید، سال 14، شماره 49، صص 41-60.
- نورانی، همایون و ستاری، نیکو. (1396). «تحلیل میزان رویدادمداری مناطق 15 گانه کلان‌شهر اصفهان با تاکید بر زیرساخت‌های رویداد». نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. دوره 22، شماره 4، صص 45-56.
- Australian Crime Commission (ACC). (2013). Threats to the Integrity of Professional Sport in Australia. https://www.crimecommission.gov.au
- Baron, Robert, Shane. Scott. (2005). Entrepreneurship: A Process Perspective. Thomson, New York
- Brown, J. (2001). “Sports talent”. Human Kinetics, Chapter 4, 11.
- Chung, K.C. (2004). “Entrepreneurial Opportunity Identification Through of Bisociative Mode of Thinking”. Unpublished doctoral Dissertation, university of Hong Kong.
- Debord, G. (1995). The society of the spectacle (trans. D. Nicholson-Smith). New York: Zone Books
- Dongfeng Liu James Zhang Michel Desbordes. (2017). “Sport business in China: current state and prospect”. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, Vol. 18 Iss 1, pp: 1-19.
- Eckhard, J. T., & Shane, S. A. (2003). “Opportunities and entrepreneurship”. Journal of Management, 29(3), Pp: 333–349.
- Ghasemzadeh Mirkolaee, E. Razavi, S. M. H. Amirnejad, S. (2013). “A Mini Reviewof Track and Field's Talent-Identification Models in Iran and Some Designated Countries”. Annals of Applied Sport Science, 1, No. 3, pp: 17-28.
- Gillbertson, D. W. (2000). “Transformational leadership in Australasian sport organizations”. New Zealand Innovation and Competitiveness Project Victoria University of Wellington. pp: 65-81.
- Green, M., & Oakley, B. (2001). “Elite sport development systems and playing to win: uniformity and diversity in international approaches”. Leisure Studies, 20, Pp: 247 –267.
- Gunn, C. A., &Var, T. (2002). Tourism Planning: Basics, Concepts, Cases. Routledge
- Haifeng Qian, Chang Zhao. (2018). “Space-time analysis of high technology entrepreneurship: A comparison of California and New England”. Applied Geography, 95 (2018): Pp: 111–119.
- Harrison, C. K., and Sutton, Wn. A. (2008). “The role of Business Entrepreneurship in Sport Entertainment”. University of centeral Florida, college of Business Administration.
- Heetae Cho; Dongoh Joo; Christina G. Chi. (2019). “Examining nostalgia in sport tourism: The case of US college football fans”. Tourism Management Perspectives, 29: Pp: 97-104.
- Henerekson, M. (2003). The entrepreneur or the sports hero. Stocklm School of economics.
- Janeczko, B., Mules, T., & Ritchie, B. W. (2002). Estimating the economic impacts of festivals and events: a research guide. CRC for Sustainable Tourism
- Kim, N.; L. Chalip. (2004). “Why travel to the FIFA world Cup? Effects of motives, background, interest and constraints”. Tourism Management, 25, pp: 695–707.
- Lastra, R. (2017). “Sports betting and the integrity of Australian sport: Athletes' and non-athletes’ perceptions of betting-motivated corruption in sport”. International Journal of Law, Crime and Justice. https://doi.org/10.1016/j.ijlcj.2017.11.005
- Martinez, e. montaner, t. pina, J. (2009). “Brand extension feedback: the role of advertising”. Journal of business research, 62 (3), pp305-313.
- Monavari, S. M. (2013). “Delphi Basedtrategic Planning for Tourism Management”. Environ Study, Pp: 465-473.
- Morrow, S. (1999). The new business of football: Accountability and Finance in Football. UK, Basingstoke: Macmillan
- Nathan Kirkpatrick, Joseph Pederson, Darin White. (2018). “Sport business and marketing collaboration in higher education”. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education, 22, Pp: 7-13.
- Oke, A. Burke, G. & Myers, A. (2007). “Innovation types and performance in growing UK SMEs”. International Journal of Operations & Production Management, 27(7), Pp: 735–753.
- Parks J.B, Zanger B.R.K & Qurtermen. J. (1998). Contemporary sport management, Human Kinetics Publisher Inc.
- Pitts BG, & Stotlar D.K. (2002). Fundamentals of Sport Marketing. Fitness Information Technology: USA
- Pricewaterhouse Coopers. (2017). “PwC sports outlook - at the gate and beyond: Outlook for the sports market in North America through 2021”. Retrieved from: https://www.pwc.com/us/en/industries/entertainment-media/publications/sportsOutlook-north-america.html
- Queensland Treasury. (2016). Australian Gambling Statistics. 32nd edition. http://www.qgso.qld.gov.au/products/reports/aus-gambling-stats/aus-gambling-stats-32nd-edn-summary-tables.pdf
- Ratten, V. (2010). “Developing a theory of sport- based entrepreneurship”. Journal of Management & Organization, 16(4), 557–565.
- Hand rikardson. L. (2013). “Strategic management in football. Master thesis in business administration international business and economics programme”. Linkoping University. Pp: 1, 24.
- Martinsa, c, Alessandro S.Martinsa, Leandro A.Neves, Luciano V.Lima, EdnaL.Flores, MarceloZ.doNascimento. (2017). “Exploring polynomial classifier to predict match results in football championships”. Expert Systems with Applications, 83 (2017) Pp: 79–93.
- Sabrine Dhahri, Anis Omri. (2018). “Entrepreneurship contribution to the three pillars of sustainable development: What does the evidence really say?” World Developmentm, 106, Pp: 64–77.
- Savinovic, A., Kim, S., & Long, P. (2012). “Audience Members’ Motivation, Satisfaction, and Intention to Re-visit an Ethnic Minority Cultural Festival”. Journal of Travel & Tourism Marketing, 29(7), Pp: 682-694;
- Savinovic, A., Kim, S., & Long, P. (2012). “Audience Members’ Motivation, Satisfaction, and Intention to Re-visit an Ethnic Minority Cultural Festival”. Journal of Travel & Tourism Marketing, 29(7), Pp: 682-694;
- Shane, S. and Venkataraman. S. (2000). “The promise of entrepreneurship as a field of research”. Academy of Management Review, 13, Pp: 257-279.
- Sitch, Rob. (1999). “The Champing Changing business”. Forbes, Vol40: issue 34, p98.
- Solberg H., & Preuss H. (2007). “Major Sport events and long-term tourism impacts”. Journal of sport Management, 21. Pp: 213,234.
- Spilling, O. R. (1996). “The entrepreneurial system: On entrepreneurship in the context of a mega-event”. Journal of Business Research, 26(1), Pp: 91-103.
- Sport Industry Research Centre. (2007). “The economic importance of sport in Scotland 2004 sport Scotland’s research digest”. Available at: http://www.sportscotland.org.uk/ Documents/ Resources/ The
- Stamm H., M. Lamprecht. (2001). “Sydney 2000, the best games ever? World Sport and Relationships of Structural Dependency”. 1st World Congress of the Sociology of Sport. Seoul, http://www.lssfb.ch/download/ISSA_Seoul.pdf.
- Steve, Raven. (2018). “Mind the gap: Sport management education and employability autoethnographical analysis of sport management education and the sports fitness industry”. Education + Training, https://doi.org/10.1108/ET-11-2017-0179.
- Timmons, J. A., & Spinelli, S. (2009). A new venture Creation: Entrepreneurship for the 21st Century, 8th edition. NY, NY: McCreaw-Hill Irwin
- Unlucan, d.(2014). Jersey sponsors in football/ soccer: the industry classification of main jersey sponsors of 1147 football/ soccer clubs in top leagues of 79 countries. Soccer & society (ahead – of- print): Pp: 1-21.
- Walmsly, D. (2001). Maximizing revenuce from sport tickting: the complete guide publish. sport business group.
- Weintraup, Arlene. (2004). “Marketing champ of the world”. Business Week, issue 39, p64.
- Wuest, Deborah. (1996). 1996 Reviewer Index, Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 67:9, 75-77, DOI: 10.1080/07303084.1996.10604864.
)