نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه کردستان

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها بود. جامعه آماری پژوهش کلیه استفاده­کنندگان از پارک­های شهر اصفهان بودند که به طور معمول از پارک­ها برای فعالیت­های ورزشی استفاده می­کردند. حجم نمونه 450 نفر و روش نمونه­گیری خوشه­ای انتخاب شد. پرسشنامه حاضر محقق ساخته و برگرفته از مصاحبه با شرکت­کنندگان در فعالیت­های ورزشی در پارک­ها بود. به منظور بررسی روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، از نظر متخصصان مدیریت ورزشی بهره گیری شد. از تحلیل عاملی اکتشافی برای استخراج عامل­ها، آلفای کرونباخ برای بررسی روایی و پایایی پرسشنامه و از تحلیل عاملی تاییدی برای تعیین روایی سازه در نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردید. 
نتایج تحلیل عاملی اکتشافی منجر به استخراج 14 عامل نهادینه­سازی ورزش، آموزش­ورزش، نیازمندی به وسایل و مکان­های ورزشی، کیفیت مکان­های ورزشی، کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی، محیط و مکان­های ورزشی مختص بانوان، توسعه امکانات ورزشی پارک، توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک، تامین منابع مالی، انگیزش عمومی، تبلیغات شفاهی، اطلاع­رسانی به عموم، روحی-روانی و امنیتی شد. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد کلیه سوالات دارای بار عاملی مناسب و قابل قبولی بودند. شاخص­های برازش مدل تحلیل عاملی تاییدی نیز برازش مدل را تایید نمودند. 
با توجه به اینکه پرسشنامه حاضر در بین شهروندان کشور اعتباریابی شد، پیشنهاد می­شود محققان در تحقیقات آینده از پرسشنامه تحقیق حاضر به منظور بررسی عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها در شهرها و استان­های مختلف کشور استفاده کنند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construction, Validity and Reliability of the Questionnaire of Factors Affecting the Tendency of People to Physical Activity in Parks

نویسندگان [English]

  • Sardar Mohammadi 1
  • Mohammad Soltan Hosseini 2
  • Mojtaba Ghasemi Siani 1

1 University of Kurdistan

2 University of Isfahan

چکیده [English]

The study is to validate the questionnaire of affecting factors on people's tendency to sports activity in Parks. The statistical population consisted of users of Isfahan sport parks for sport activities. The sample size was 450 and the sampling method was clustering. The questionnaire was a researcher-made questionnaire and was taken from interviews with participants in park activities. The face and content validity of the questionnaire was measured by sport management experts, exploratory factor analysis for factor extraction, Cronbach's alpha tests for reliability of questionnaire and confirmatory factor analysis for construct validity in SPSS and AMOS software.
The results of exploratory factor analysis showed 14 factors affecting the people's tendency to sports activity in Parks: sports institutionalization, sport training, need for sports equipment and places, the quality of sports places, quality and installation of sports equipment and devices, women's sports environments and places, development of sports facilities in the park, development of side facilities and amenities of the park, financing, general motivation, oral advertising, informing the public, mental and security. Confirmatory factor analysis results also showed that all questions were of appropriate and acceptable factor loading. The fitting indices of the confirmatory factor analysis model also confirmed the fit of the model.
Given that the present questionnaire is validated among the citizens of the country, it is recommended that researchers in future research use the approved questionnaire of the present study to investigate the factors affecting people's tendency to sport activity in parks in different cities and provinces of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Validation
  • Park
  • Sport for All and Sport Activity

 

ساخت، روایی و پایایی­سنجی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها

سردار محمدی[1]            

محمد سلطان حسینی[2]           

مجتبی قاسمی سیانی[3]           

10.22034/SSYS.2022.1744.2235

 

تاریخ دریافت مقاله: 4/12/1399

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:30/2/1400

 

مقدمه

فعالیت­بدنی کافی می­تواند سلامت جسمی و روحی را در بین افراد بهبود بخشد. همچنین می­تواند از بروز چاقی و بیماری­های غیرواگیر مانند بیماری­های قلبی عروقی و دیابت نوع 2 جلوگیری کند (مرتنز[4] و همکاران، 2019: 11). فعالیت­بدنی از جمله رفتارهایی است که به طور بالقوه می­تواند سبک زندگی را تغییر دهد و با انواع مزایای فیزیولوژیکی و روانشناختی در بین افراد جامعه مرتبط است. به همین ترتیب، محققان متعددی ادعا کرده­اند که فعالیت­بدنی منظم می­تواند به میزان زیادی به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت افراد کمک کند. به علاوه، مطالعات مقطعی پیوسته ارتباط مثبتی بین فعالیت­بدنی گزارش شده از خود و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بین جامعه را نشان داده است (هیگل[5] و همکاران، 2021: 1). بر این اساس، یکی از اهداف تربیت بدنی فراهم کردن زندگی و جامعه سالم از طریق فعالیت­بدنی در دوران مختلف زندگی است (جورکش و همکاران، 1398: 4). با این حال شیوع اضافه وزن و چاقی در بین مردم به طور مداوم در حال افزایش است (مرتنز و همکاران، 2019: 7). همچنین با توجه به مشاغل امروزی که بیشتر با بی­تحرکی همراه است و وابستگی زیاد مردم به زندگی ماشینی، ضعف جسمانی و مشکلات روحی و روانی موجود در جوامع پیشرفته امروزی، فعالیت فیزیکی در اوقات­فراغت و انجام فعالیت­های ورزشی توصیه می­شود (کامارگو[6] و همکاران، 2018: 6). بنابراین، انجام فعالیت ­ورزشی منظم ضروری است، زیرا باعث بهبود کارایی بدن می­شود، روند پیری را به تأخیر می­اندازد و انجام فعالیت­های اساسی روزمره را برای ما آسان می­کند (گراجک[7] و همکاران، 2021: 1). از طرف دیگر، آنچه که در قرن بیست­و­یکم برای شهرهای ما بحران محسوب می­شود و شهروندان را انسان­هایی بی روح، خسته و آزرده نموده است، گسستن و نابودی تدریجی پیوند انسان و طبیعت است که متاسفانه در سال­های اخیر در نظام شهری به این مسئله کمتر توجه شده است (نوری و زنگی­آبادی، 1394: 4).

     فعالیت­های ورزشی را می­توان در انواع محیط­های اجتماعی مانند پارک­ها انجام داد که اغلب برای شهروندان با هزینه کم و یا بدون هزینه قابل دسترسی است (شرپک[8] و همکاران، 2018: 7). پارک­های شهری بخش مهمی از اکوسیستم هستند که فضای سبز و امکانات را فراهم می­کنند (دای[9] و همکاران، 2019: 6)، نقش مهمی در ورزش و حفظ سلامت جسمی و روانی افراد دارند (محمدی و همکاران، 1399: 2). مجموعه­ای از شواهد اپیدمیولوژیک، فضاهای سبز شهری را با بهبود سلامت جسمی و روانی ساکنان شهری در طول زندگی از جمله کاهش خطر عوارض بارداری و پیامدهای نامطلوب، افزایش رشد کودک، بهبود سلامت عمومی درک شده و پیری سالم در افراد مسن نشان داده­اند (نابل[10] و همکاران، 2021: 52). در نتیجه، فعالیت فیزیکی در پارک­ها به طور قابل توجهی حالت و میزان انرژی بازدیدکنندگان را بهبود می­بخشد و تعامل با طبیعت، مزایای سلامت روان را از نظر آرامش و اعتماد به نفس به همراه دارد (لیو[11] و همکاران، 2017: 4). ویژگی­های منحصر به فرد محیط­های طبیعی به خوبی در ادبیات درک شده است (بایرکا و رایچکو[12]، 2018: 6). در مطالعه­ای گزارش شد که ورزشکاران اضطراب، افسردگی و خشم کمتری پس از پیاده­روی در خارج از محوطه دانشگاه، نسبت به دویدن بر روی یک تردمیل گزارش دادند (مارسل[13] و همکاران، 2016: 3). همچنین رضایی و زیدآبادی (1393) در تحقیق خود نتیجه گرفتند شرکت­کنندگان فعالیت­های ورزشی در محیط­های روباز و پارک­ها نسبت به محیط­های سرپوشیده و فضاهای سالنی از مشکلات روانی کمتر و سلامت روانی بیشتر، به ویژه از افسردگی پایین­تری برخوردار بودند.

     بر این اساس، ایجاد امکانات و فضاهای طبیعی مناسب مانند پارک­ها جهت ورزش و همچنین پر کردن اوقات فراغت امری واجب و حیاتی به شمار می­آید. مسئولیت ایجاد و گسترش این امکانات بر عهده سازمان­ها و نهادهای متفاوتی است. در کشور ایران، شهرداری­ها از نهادهای مسئول جهت برنامه­ریزی­های فراغتی شهروندان هستند. در این راستا نقش مدیریت شهری با طیف وسیعی از وظایف عمرانی و خدماتی در زمینه توسعه فضاهای ورزشی با هدف تامین فضاهای لازم برای گذران اوقات فراغت شهروندان بسیار حائز اهمیت است (رهنمایی و آقایی[14]، 2009: 6). بر اساس بند 21 از ماده 55 قانون شهرداری، احداث ورزشگاه­ها یکی از وظایف شهرداری به شمار می­رود و شهرداری­ها موظف هستند با هماهنگی وزارت ورزش و جوانان به این وظایف مصوب عمل کنند (سعیدنیا، 2004: 3). از جمله خدمات شهرداری­ها در این حیطه فراهم نمودن امکانات ورزشی و نصب دستگاه­های بدنسازی در پارک­ها بوده است. طبیعی است هرگونه برنامه­ریزی صحیح در امر توسعه ورزش و فضاهای مربوط از سوی شهرداری­ها می­تواند نقش به سزایی در امر سالم­سازی و ایجاد نشاط شهرها ایفا نماید. همچنین علاوه بر شهرداری، سازمان­های غیرانتفاعی و تامین­کنندگان خصوصی نیز تصمیم به همکاری و کمک­مالی به بخش­های شهرداری برای بهبود پارک­های عمومی و زمین­های بازی می­کنند. سرمایه­گذاری در پارک­های عمومی می­تواند مزایایی را برای تامین­کننده و ساکنین محلی، از جمله ارزش افزوده املاک ایجاد کند (کوهن[15] و همکاران، 2015: 4).

     حال با توجه به مزایای ورزش و بخصوص فعالیت­ورزشی در پارک­ها و فضاهای باز که بیان شد، این سوال مطرح می­شود آیا پارک­ها و مبلمان ورزشی بر اساس نیازها و خواسته­های مصرف­کنندگان طراحی شده است؟ در پارک­ها دو نوع امکانات وجود دارد. امکانات ورزشی[16] و امکانات رفاهی[17]. امکانات ورزشی، امکاناتی اولیه­ای هستند که برای انجام فعالیت­های ورزشی مورد نیازند (مانند مسیرهای پیاده­روی و دوچرخه­سواری، فضای باز، زمین بازی، زمین فوتبال، تنیس، استخر روباز و ...) اما امکانات رفاهی، امکاناتی هستند که برای فعالیت­بدنی مورد نیاز است و ورزش در پارک­ها را پشتیبانی می­کنند مانند (سرویس بهداشتی، آب خوری، نیمکت، سطل زباله، سایبان، بوفه و مغازه، پارکینگ، قفسه دوچرخه و ...). بررسی و تحقیق در رابطه با نیازهای مصرف­کنندگان از هر دو نوع امکانات (رفاهی و ورزشی) برای تسهیل انجام ورزش در پارک­ها مورد نیاز است (کاچزینسکی[18] و همکاران، 2008: 4).

     توجه به نیازها، الگوهای رفتاری و ترجیحات مصرف­کنندگان در طراحی پارک­ها و خیابان­ها می­تواند زمینه مشارکت، حضور و برقرای تعاملات اجتماعی هر چه بیشتر شهروندان را فراهم کند (پورجعفر و همکاران، 2010: 5). در تحقیقی که در استرالیا در زمینه تأثیر نصب تجهیزات و تاسیسات ورزشی بر گرایش به پارک و انجام فعالیت ورزشی انجام شد نتیجه گرفتند که بهبود ویژگی­های پارک مانند حصارکشی، نصب مسیر پیاده­روی جدید و بهبود در محوطه­سازی می­تواند منجر به افزایش گرایش به حضور در پارک و انجام فعالیت­های ورزشی گردد (ویتچ[19] و همکاران، 2018: 7). وان هک[20] و همکاران (2018) دریافتند نگهداری خوب پارک مهمترین ویژگی برای رفتن به پارک و انجام فعالیت ورزشی در پارک بود. به دنبال آن، وجود زمین بازی/تجهیزات تناسب اندام در فضای باز و زمین­های ورزشی بود. یانگ استر[21] و همکاران (2017) اذعان کردند که مسیرهای ناامن و فاصله­های زیاد و طولانی بین امکانات ورزشی مختلف در پارک­ها می­تواند تمایل سالمندان به فعالیت جسمانی در پارک­ها را کاهش دهد. همچنین وجود مکان­هایی برای تعاملات و ارتباطات اجتماعی با دیگر سالمندان از موارد مورد اهمیت برای سالمندان بود. کمپرمن و تایمرمنس[22] (2014) دریافتند از عوامل مورد اهمیت برای سالمندان در تجهیزات و مبلمان ورزشی پارک­ها، پاکیزگی، تامین امکانات بهداشتی و روشنایی مناسب برای پیاده­روی و نشستن و پیاده­روی ایمن  بود. در داخل در تحقیقی که عظیمی دلارستاقی و همکاران (1396) با عنوان «بررسی معیارهای طراحی مبلمان ورزشی در پارک­های تفریحی-ورزشی» انجام دادند، نتیجه گرفتند از دیدگاه اساتید مدیریت ورزشی سراسر کشور، تمامی شاخص­های مرتبط با طراحی مبلمان ورزشی در پارک­های تفریحی-ورزشی شامل ایمنی، فرم ظاهری، عملکرد و ایستگاه­های تندرستی مهم و تاثیرگذار هستند.

     نتایج تحقیقاتی که در زمینه ورزش­های همگانی انجام شده است، حاکی از ضعف رویکرد مردم به ورزش­های همگانی است و بدیهی است که یکی از ریشه­های اصلی این ضعف، عدم شناخت نیازهای شهروندان در زمینه ورزش­های همگانی و عدم تناسب امکانات و خدمات موجود با نیازهای آنان است (محرم زاده و همکاران، 1394: 5). تاکنون طرح­ها و برنامه های مختلفی سعی در ترغیب مردم به ورزش کرده­اند، اما شواهد نشان می­دهد که این برنامه­ها با موفقیت چندانی همراه نبوده است، چراکه مطالعات صورت گرفته نشان می­دهد تعداد شرکت­کنندگان در ورزش­های همگانی و تفریحی در کشور در حدود 10 درصد است. در حالی که در بعضی کشورها از جمله آلمان، فنلاند و سوئد تعداد شرکت­کنندگان در ورزش­های همگانی در حدود 80 درصد است (سیدعامری و محمدآلق، 1391: 12). همچنین از آنجا که تحقیق حاضر بر روی شهروندان شهر اصفهان انجام شده است، قابل ذکر است که محمدی و همکاران (1399) نیز در تحقیق خود که وضعیت مبلمان ورزشی پارک­های شهر اصفهان را بررسی کردند، نتیجه گرفتند که مولفه­ها و ابعاد متعددی در گرایش شهروندان به فعالیت ورزشی در پارک­ها ممانعت ایجاد می­کنند که توجه به این ابعاد توسط سازمان ورزش شهرداری و متولیان امر ورزش این شهر می­تواند در گرایش بیشتر افراد و توسعه ورزش همگانی موثر باشد.

     بررسی­های انجام شده در داخل کشور حاکی از آن است که برای ارزیابی نیازهای شرکت­کنندگان در پارک­ها برای انجام ورزش و فعالیت­بدنی، شاخص­های مدون و جامعی را با توجه به کارکرد یا حوزه تخصصی به کار نگرفته اند و در این رابطه شاخص­ها و مولفه­های برگرفته از تحقیقات خارجی انجام شده را اقتباس کرده و در نمونه­های داخلی کشور پیاده کرده­اند. بی تردید، این شاخص­ها و مولفه­ها نمی­تواند از اعتبار بالایی برخوردار باشند، چراکه کشور ما با توجه به وضعیت فرهنگی، اجتماعی و ... خاص خود نسبت به بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی مولفه­های بومی و داخلی خود را می­طلبد. محمدی و همکاران (1399) در تحقیق خود که مولفه­های مبلمان ورزشی پارک­های شهر اصفهان را بررسی کردند نتیجه گرفتند عوامل متعددی از جمله عوامل فرهنگی-آموزشی، اماکن، تاسیسات و تجهیزات ورزشی، زیرساختی و مالی، انگیزشی و اجتماعی در گرایش شهروندان شهر اصفهان به فعالیت­بدنی در پارک­ها موثر هستند. این عوامل از جمله نیازها و موانع توسعه ورزش همگانی در پارک­های شهر اصفهان بود که شناسایی شدند. بر این اساس ایجاب می­کند که در پژوهشی جدید شاخص­ها و مولفه­های قابل اتکا شناسایی شوند و مورد آزمون قرار گیرند. بنابراین، مسئله اصلی پژوهش این است که ساخت ابزار به ارتقای حضور افراد برای انجام فعالیت­بدنی در پارک­ها در شهرهای مختلف کشور کمک کند. بدیهی است که با ساخت پرسشنامه عوامل موثر بر حضور افراد در پارک­ها برای انجام فعالیت­ورزشی و استفاده از آن در تحقیقات این حوزه در پارک­های مختلف کشور می­توان به نتایج بهتر و قابل اعتمادتری در این زمینه رسید.

روش­شناسی پژوهش

جدول1: پارک­های مورد مطالعه

منطقه شهر

نام پارک

جمعیت منطقه (سال 1395)

1

پارک زاینده رود، پارک سی و سه پل

091/79

4

پارک مشتاق دوم، باغ غدیر

731/133

5

پارک سعدی، پارک صفه

865/150

9

پارک ناژوان، پارک کوهسار

168/75

12

پارک ملت، پارک قدس

376/136

                    منبع: شهرداری اصفهان

ابزار پژوهش

ابزار جمع آوری داده­ها، پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل ویژگی های فردی مانند جنسیت، وضعیت تاهل، سن، میزان تحصیلات و تعداد روزهای انجام فعالیت ورزشی در پارک­ها بود که از نوع بسته پاسخ بوده و مقیاس اندازه­گیری سوالات، مقیاس لیکرت می­باشد. سوالات 5 گزینه­ای و شامل گزینه­های کاملا موافقم، موافقم، تا حدودی، مخالفم و کاملا مخالفم و روش امتیازگذاری به ترتیب 5، 4، 3، 2، 1 بود. برای روایی صوری پرسشنامه از نظرات اصلاحی اساتید متخصص حوزه تربیت­بدنی استفاده شد؛ بگونه ای که در ابتدا پرسشنامه شامل 59 سوال بود و در مرحله روایی صوری، 6 سوال حذف و تعداد سوالات پرسشنامه به 53 سوال کاهش پیدا کرد- تعدادی از سوالات به دلیل مشترک بودن حذف، و همچنین تعدادی سوال به دلیل قرابت معنایی با هم ترکیب شدند.

تجزیه و تحلیل داده­ها

به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از روش­های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. از شاخص­های توصیفی به منظور محاسبه فراوانی و میانگین و به منظور تحلیل استنباطی داده­ها، از روش ضریب آلفای کرونباخ برای ثبات درونی خرده مقیاس­ها (عامل­ها) استفاده گردید. از آزمون KMO برای تعیین کفایت نمونه­گیری، از تحلیل عاملی اکتشافی به منظور کشف و شناسایی شاخص­ها و نیز روابط بین آنها و از آزمون تحلیل عاملی تاییدی بر اساس تعیین روابط و T-value به منظور تعیین اعتبار سازه پرسشنامه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 23 و AMOS انجام گردید.

یافته­های پژوهش

جدول2: وضعیت جمعیت­شناختی نمونه­های پژوهش

متغیرها

تعداد

درصد

جنسیت

مرد

زن

232

174

406

1/57 %

9/42 %

100 %

 

 

سن

 

 

زیر 20 سال

21 تا 30

31 تا 40

41 تا 50

بالای 50 سال

29

62

103

96

116

406

1/7 %

3/15 %

4/25 %

6/23 %

6/28 %

100 %

وضعیت تاهل

مجرد

متاهل

116

290

406

6/28 %

4/71 %

100 %

میزان

تحصیلات

زیر دیپلم

دیپلم

لیسانس

فوق لیسانس و بالاتر

5

138

185

78

406

2/1 %

34 %

6/45 %

2/19 %

100 %

تعداد روزهای تمرین در هفته

1 روز

2 روز

3 روز

بیشتر از 3 روز

36

119

166

85

406

9/8 %

3/29 %

9/40 %

9/20 %

100 %

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول 2 نشان دهنده این است که بیشترین تعداد نمونه، مرد (1/57)، بالای 50 سال (6/28)، متاهل (4/71)، با تحصیلات لیسانس (6/45) بودند و بیشترین تعداد روزهایی که در هفته در پارک­ها فعالیت می­کردند نیز 3 روز در هفته (9/40) بود.

جدول3: نتایج آزمون بارتلت و KMO

پیش فرض

مقدار

مقدار کیسر می یر اوکلین KMO (کفایت نمونه)

834 %

آزمون کرویت بارتلت

مقدار مجذور کای

462/8849

درجه آزادی

1326

سطح معناداری

001 %

 

با توجه به نتایج جدول 3، مقدار (KMO) بیشتر از 7 % می باشد که نشان می دهد حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی مناسب است. همچنین مقدار آزمون کرویت بارتلت کمتر از 05/0 می باشد که نشان دهنده همبستگی بین سوالات است و از این رو استفاده از تحلیل عاملی جایز می­باشد.

جدول4: شاخص­های آماری پرسشنامه

عامل

مقدار ویژه

درصد واریانس تبیین شده

درصد تراکمی واریانس تبیین شده

1

419/9

113/18

113/18

2

906/4

434/9

547/27

3

389/2

594/4

141/32

4

249/2

325/4

466/36

5

974/1

795/3

261/40

6

788/1

439/3

700/43

7

623/1

121/3

822/46

8

455/1

799/2

620/49

9

409/1

710/2

331/52

10

286/1

474/2

805/54

11

194/1

296/2

100/57

12

176/1

262/2

362/59

13

129/1

170/2

533/61

14

087/1

032/2

565/63

 جدول 4 ، تبیین واریانس را برای هر یک از عامل­ها نشان می­دهد. در این تحلیل، 14 عامل که مقادیر ویژه آنها بزرگتر از 1 هستند، در مدل باقی ماندند. همچنین واریانس تجمعی برابر با 565/63 به دست آمد که بدین معنی است که این 14 عامل می­توانند 64 درصد از واریانس متغیرها را توضیح دهند. میزان تبیین واریانس تجمعی باید بزرگتر از 50 درصد باشد.

جدول5: نتایج تحلیل مولفه­ها اصلی همراه با چرخش واریماکس

عامل

شماره سوال

بار عاملی

1- نهادینه­سازی ورزش

1

5

44

49

729/0

395/0

512/0

832/0

2- آموزش ورزش

3

4

2

6

45

81/0

655/0

482/0

611/0

754/0

3- نیازمندی به وسایل و مکان­های ورزشی

28

34

31

506/0

556/0

578/0

4- کیفیت مکان­های ورزشی

25

32

33

29

35

677/0

585/0

413/0

633/0

751/0

5- کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی

30

36

50

7

39

485/0

625/0

671/0

479/0

771/0

6- محیط و مکان های ورزشی مختص بانوان

46

10

14

550/0

633/0

608/0

7- توسعه امکانات ورزشی پارک

26

27

37

558/0

790/0

63/0

8- توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک

38

8

9

47

15

12

722/0

523/0

844/0

661/0

514/0

451/0

9- تامین منابع مالی

13

48

11

732/0

667/0

585/0

10- انگیزش عمومی

16

18

21

24

385/0

548/0

631/0

617/0

11- تبلیغات شفاهی

20

22

41

528/0

838/0

651/0

12- اطلاع رسانی به عموم

17

53

23

614/0

747/0

621/0

13- روحی-روانی

40

51

43

556/0

616/0

602/0

14- امنیتی

42

52

19

610/0

563/0

689/0

 

جهت تحلیل عامل از روش تحلیل مولفه­های اصلی استفاده شد. در تحلیل عامل، عامل­های حاصل از تحلیل اولیه چرخش داده می­شوند تا مطلوب­ترین طرح را که به راحت­ترین شیوه قابل تفسیر است، به دست آید. در تحقیق حاضر از روش چرخش واریماکس برای این کار استفاده شد. همچنین در تحقیق حاضر، بار عاملی سوالات حداقل 5/0 در نظر گرفته شد. که بر این اساس، 7 سوال (سوالات 2، 5، 7، 12، 16، 30 و 33) که دارای بار عاملی کمتر از 5/0 بودند، حذف شدند. در نهایت 46 سوال وارد مرحله تحلیل عاملی تاییدی شدند.

 

شکل1: مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول

جدول6: مقادیر بارهای عاملی گویه­ها

CR

AVE

بار عاملی

گویه­ها

نام عامل

علامت اختصاری

78/0

54/0

62/0

Q1

نهادینه سازی ورزش

V1

72/0

Q2

85/0

Q3

73/0

48/0

63/0

Q4

نیازمندی به وسایل و مکان­های ورزشی

V2

56/0

Q5

85/0

Q6

76/0

52/0

66/0

Q7

امنیتی

V3

62/0

Q8

86/0

Q9

70/0

46/0

52/0

Q10

کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی

V4

49/0

Q11

94/0

Q12

80/0

46/0

58/0

Q13

توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک

V5

68/0

Q14

77/0

Q15

86/0

Q16

40/0

Q17

70/0

44/0

64/0

Q18

محیط و مکان های ورزشی مختص بانوان

V6

78/0

Q19

56/0

Q20

70/0

44/0

56/0

Q21

توسعه امکانات ورزش پارک

V7

51/0

Q22

86/0

Q23

81/0

60/0

58/0

Q24

تامین منابع مالی

V8

77/0

Q25

94/0

Q26

73/0

48/0

64/0

Q27

انگیزش عمومی

V9

59/0

Q28

82/0

Q29

70/0

46/0

62/0

Q30

تبلیغات شفاهی

V10

52/0

Q31

86/0

Q32

70/0

43/0

70/0

Q33

اطلاع رسانی به عموم

V11

56/0

Q34

70/0

Q35

70/0

42/0

36/0

Q36

روحی-روانی

V12

61/0

Q37

95/0

Q38

81/0

52/0

63/0

Q39

کیفیت مکان­های ورزشی

V13

66/0

Q40

68/0

Q41

88/0

Q42

78/0

49/0

61/0

Q43

آموزش ورزش

V14

32/0

Q44

87/0

Q45

86/0

Q46

مدل تحلیل عاملی مرتبه اول نشان می­دهد که تمامی سوالات دارای بار عاملی بالای 3/0 و مناسب بودند. بر این اساس تمامی سوالات از نظر روایی سازه مورد تایید قرار گرفتند.

جدول7: شاخص­های برازش تحلیل عامل مرتبه اول

CMIN/DF

CFI

IFI

TLI

RMSEA

08/2

92/0

90/0

89/0

053/0

جدول 7 شاخص­های برازش مدل تحلیل عاملی را در مرتبه اول نشان می­دهد. همان طور که قابل مشاهده است تمامی شاخص­های دارای مقدار قابل قبولی هستند. بر این اساس، مدل دارای برازش مناسبی است.

 

شکل2: مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم

جدول8: مقدار تی و سطح معناداری عامل­ها

عامل

بار عاملی

مقدار تی

معناداری

نهادینه­سازی ورزش (V1)

83/0

133/11

001/0

نیازمندی به وسایل و مکان­های ورزشی (V2)

89/0

932/11

001/0

امنیتی (V3)

84/0

917/11

001/0

کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی (V4)

88/0

393/9

001/0

توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک (V5)

84/0

260/10

001/0

محیط و مکان­های ورزشی مختص بانوان (V6)

96/0

702/12

001/0

توسعه امکانات ورزشی پارک (V7)

84/0

625/5

001/0

تامین منابع مالی (V8)

82/0

945/9

001/0

انگیزش عمومی (V9)

85/0

142/12

001/0

تبلیغات شفاهی (V10)

97/0

237/13

001/0

اطلاع رسانی به عموم (V11)

88/0

637/12

001/0

روحی-روانی (V12)

98/0

099/13

001/0

کیفیت مکان­های ورزشی (V13)

92/0

208/8

001/0

آموزش ورزش (V14)

96/0

433/13

001/0

مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم به همراه مقادیر تی و سطح معناداری (جدول 8) نشان می­دهد که تمامی 14 عامل دارای ضرایب استاندارد و مقدار تی معناداری هستند. بر این اساس، 14 عامل عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها از نظر روایی سازه مورد تایید قرار گرفتند.

جدول9: شاخص­های برازش تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم

CMIN/DF

CFI

IFI

TLI

RMSEA

28/2

90/0

93/0

88/0

057/0

جدول 8 شاخص­های برازش مدل را نشان می­دهد. همانطور که قابل مشاهده است، مدل از برازش مطلوبی برخوردار است.

جدول10: سوالات و پایایی (آلفا کرونباخ) عامل­های پرسشنامه

عامل

سوالات

a

 

نهادینه­سازی ورزش

1- معتقدم نهادینه سازی ورزش در بین مردم باعث افزایش حضور آنها در پارک­ها می­شود.

2- معتقدم فرهنگ سازی مرتبط با ورزش کردن قشر جوان و نوجوان در پارک­ها، باعث حضور بیشتر آنها در پارک­ها می­شود.

3- معتقدم فرهنگ­سازی در رابطه با ورزش کردن بانوان با لباس ورزشی در پارک­ها، در گرایش بیشتر آنها به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها موثر است.

78/.

 

 

آموزش ورزش

1- معتقدم حضور کارشناسان ورزشی، برای انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها اهمیت دارد.

2- معتقدم نمایش فیلم­های آموزشی مرتبط با ورزش، باعث ایجاد انگیزه در بین مردم برای شرکت در فعالیت­های ورزشی در پارک­ها می­شود.

3- معتقدم آموزش فعالیت­های ورزشی توسط مدارس و خانواده­ها به بچه­ها باعث جذب آنها به ورزش در پارک می­شود.

4- معتقدم آموزش نحوه استفاده از وسایل ورزشی، در گرایش مردم به انجام فعالیت ورزشی در پارک موثر است.

86/.

نیازمندی به وسایل و مکان­های ورزشی

1- معتقدم وجود ایستگاه ورزش همگانی در پارک، گرایش افراد به انجام فعالیت­های ورزشی را افزایش می­دهد.

2- معتقدم وجود ایستگاه دوچرخه­سواری در پارک­ها، علاقه افراد به انجام فعالیت­های ورزشی را افزایش می­دهد.

3- معتقدم وجود وسایل ورزشی مانند: میزهای تنیس، فوتبال دستی، زمین والیبال، فوتبال و ... باعث گرایش بیشتر افراد به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها می­شود.

82/.

کیفیت مکان­های ورزشی

1- معتقدم وجود زمین های حصارکشی و استاندارد برای انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها اهمیت دارد.

2- معتقدم مجزا بودن مسیر دوچرخه­سواری از مسیرهای پیاده­روی برای انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها اهمیت دارد.

3- معتقدم در صورتیکه محیط ورزش سالمندان و بانوان از نوجوانان جدا باشد، منجر به گرایش بیشتر آنها به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها می­شود.

4- معتقدم کف­پوش مناسب برای زمین­های تنیس و فوتبال­دستی برای انجام فعالیت ورزشی در پارک اهمیت دارد.

80/.

کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی

1- معتقدم استاندارد بودن وسایل و تجهیزات ورزشی، در گرایش افراد به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها موثر است.

2- معتقدم تناسب داشتن وسایل بدنسازی با سن و وزن افراد، تمایل افراد به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها را افزایش می­دهد.

3- معتقدم استقرار مناسب وسایل بدنسازی، در استفاده کردن افراد از این وسایل اهمیت دارد.

79/.

محیط و مکان­های ورزشی مختص بانوان

1- معتقدم وجود محیط مجزا برای ورزش­کردن بانوان، گرایش آنها به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها را افزایش می­دهد.

2- معتقدم در دسترس­بودن شبانه­روزی مکان­های مخصوص ورزش بانوان، برای انجام فعالیت­های ورزشی آنها در پارک حایز اهمیت است.

3- معتقدم سالن­هایی مانند: سالن آمادگی­جسمانی و ایروبیک برای بانوان، در گرایش آنها به انجام فعالیت­های ورزشی حایز اهمیت است.

88/.

توسعه امکانات ورزشی پارک

1- معتقدم تنوع وسایل ورزشی و بدنسازی، در گرایش افراد به انجام ورزش در پارک­ها اهمیت دارد.

2- معتقدم زیاد بودن تعداد وسایل ورزشی و بدنسازی، در گرایش افراد به انجام ورزش در پارک­ها موثر است.

3- معتقدم اگر در هر پارکی همه وسایل ورزشی و بدنسازی وجود داشته باشد گرایش مردم به پارک بیشتر می­شود.

87/.

توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک

1- معتقدم وجود مسیرهای دسترسی آسان به پارک (بویژه برای افراد کم توان)، باعث افزایش جذب مردم به فعالیت­های ورزشی می­شود.

2- معتقدم وجود مکان­هایی برای نمایش و فیلم در پارک­ها، باعث افزایش جذب مردم به فعالیت­های ورزشی می­شود.

3- معتقدم فضای آرام و سبز با روشنایی مطلوب، در گرایش بیشتر افراد جهت انجام ورزش در پارک­ها تاثیرگذار است.

4- معتقدم تمیزی پارک در ترغیب کردن افراد جهت انجام ورزش در پارک اهمیت دارد.

5- معتقدم وجود امکانات رفاهی (مثل آلاچیق، سرویس بهداشتی، آبسردکن، دوش آب گرم و ... ) در گرایش افراد به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک موثر است.

85/.

تامین منابع مالی

1- معتقدم سرمایه­گذاری بخش خصوصی در بهبود کیفیت پارک و وسایل ورزشی موثر است.

2- معتقدم کمک مالی مردم و افراد خیر در بهبود وسایل و امکانات ورزشی پارک موثر است.

3- معتقدم برای بهبود کیفیت پارک و وسایل ورزشی، کمک مالی دولت و شهرداری تاثیرگذار است.

77/.

انگیزش عمومی

1- معتقدم وجود بنرهای تبلیغاتی در سطح شهر باعث گرایش بیشتر افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارک­ها می­شود.

2- معتقدم وجود دکه­های فروش وسایل ورزشی مورد نیاز در پارک با قیمت­های مناسب، تمایل افراد به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها را افزایش می­دهد.

3- معتقدم برگزاری همایش­های پیاده­روی با ارائه خدمات پزشکی، تمایل افراد به ورزش­کردن در پارک­ها را افزایش می دهد.

79/.

تبلیغات شفاهی

1- معتقدم توصیه کردن ورزش به دیگران توسط افرادیکه به طور منظم در پارک­ها فعالیت­های ورزشی انجام می­دهند در گرایش دیگران به ورزش تاثیرگذار است.

2- معتقدم توصیه به شرکت در مسابقات ورزشی مختلف در پارک­ها، در گرایش افراد به انجام فعالیت­های ورزشی موثر است.

3- معتقدم اگر پزشکان، ورزش و فعالیت بدنی در پارک­ها را به مردم توصیه کنند، گرایش افراد به ورزش کردن در پارک افزایش می­یابد.

87/.

اطلاع رسانی به عموم

1- معتقدم اطلاع رسانی در رابطه با برنامه های ورزش صبحگاهی، مسابقات و غیره از طریق بنر رغبت افراد برای انجام فعالیت ورزشی در پارک­ها را افزایش می­دهد.

2- معتقدم تعیین کردن زمان و مکان مشخص برای انجام فعالیت ورزشی توسط مربی، در حضور افراد برای فعالیت در پارک­ها حایز  اهمیت است.

3- معتقدم استفاده از فضای مجازی به منظور اطلاع­رسانی در رابطه با برنامه­های ورزش صبحگاهی و مسابقات، در گرایش افراد به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها تاثیرگذار است.

89/.

روحی-روانی

1- معتقدم فراهم­ نمودن محیط­هایی برای تفریح و بازی کودکان در جلوی دید والدین، منجر به گرایش بیشتر خانواده­ها به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها می­شود.

2- معتقدم شاد بودن محیط تمرین و پخش موسیقی، گرایش افراد را به انجام ورزش در پارک افزایش می­دهد.

3- معتقدم رعایت حال افراد سالمند در حین ورزش، گرایش آنها به انجام فعالیت­های ورزشی در پارک­ها را افزایش می دهد.

90/.

امنیتی

1- معتقدم امنیت پارک، در گرایش افراد به انجام فعالیت­ ورزشی در پارک­ نقش دارد.

2- معتقدم جلوگیری از ورود معتادان به اماکن ورزشی پارک ها، در گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی تاثیرگذار است.

3- معتقدم حضور نیروی انتظامی در پارک­ها برای حفظ امنیت و جلوگیری از اغتشاش و دعوا در گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک تاثیرگذار است.

81/.

 

 

 

بحث و نتیجه­گیری

همان طور که بیان شد، برای سنجش عوامل موثر بر گرایش مردم به انجام فعالیت ورزشی در پارک­ها باید از ابزاری معتبر و پایا استفاده کرد که منعکس­کننده دقیق و قابل استناد برای بررسی عوامل موثر در گرایش افراد باشد. بر طبق گفته بورن[23] (1999) اساس هر پژوهشی استفاده از ابزارهای اطلاعاتی معتبر و پایا می­باشد و تحلیل نتایج پژوهش­ها به اعتبار ابزار مورد استفاده بستگی دارد. لذا محققان باید از اعتبار ابزارها اطمینان حاصل نمایند. هدف از انجام پژوهش حاضر، اعتباریابی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارک­ها بود. در ابتدا تعداد سوالات پرسشنامه 59 سوال بود که بعد از گرفتن روایی صوری و محتوایی از متخصصان مدیریت ورزشی، تعداد 6 سوال حذف و یا به دلیل داشتن اشتراک، با سوالات دیگر ترکیب شد و در نهایت تعداد سوالات به 53 سوال کاهش پیدا کرد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، 14 عامل را نشان داد. محرم زاده و همکاران (1394) نیز در تحقیق خود که با توجه به گویه­هایی که از مبانی و ادبیات تحقیق به دست آمده بود عوامل موثر بر کاربری مسیرهای تندرستی را بررسی کردند، عوامل کیفیت تجهیزات ورزشی، زیرساختی، فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی را مورد بررسی قرار دادند که با تحقیق حاضر دارای اشتراکاتی بود.

     عظیمی دلارستاقی و همکاران (1396) نیز که معیارهای طراحی مبلمان ورزشی در پارک­ها را بر اساس نظر اعضای هیئت­علمی بررسی کرده بودند، نتیجه گرفتند هم تعداد وسایل و تجهیزات ورزشی و هم کیفیت آنها از نظر نمونه­های تحقیق اهمیت بالایی دارد. در تحقیق حاضر نیز کیفیت تجهیزات ورزشی و همچنین تعداد وسایل ورزشی از جمله شاخص­هایی بود که با توجه به آزمون تحلیل عامل اکتشافی استخراج شدند. با این حال در تحقیق حاضر شاخص­های مختص بانوان از جمله فرهنگ­سازی­سازی در زمینه ورزش بانوان در پارک­ها، محیط و مکان­های ورزشی مختص بانوان و ... استخراج شد که در تحقیقات قبلی چنین عامل­هایی مورد بررسی قرار نگرفته بود. یکی از علت­های آن می­تواند بهره­گیری از ادبیات و مبانی تحقیقات خارجی در تحقیقات قبلی باشد که دقیقا عوامل مختص بانوان را در گرایش آنها به ورزش همگانی در پارک­ها مورد بررسی قرار نداده­اند. اما در تحقیق حاضر، اعتباریابی پرسشنامه در بین شهروندان شهر اصفهان انجام شد که همانند دیگر شهرها در کشور دارای یک سری ارزش­ها و فرهنگ­هایی در مورد بانوان و ورزش کردن آنها در پارک­ها هستند. همچنین یکی از متغیرهای مختص بانوان، فرهنگ­سازی در زمینه فعالیت بانوان با لباس ورزشی است- موردی که از عوامل موثر در گرایش آنها به ورزش در پارک­هاست. می­توان چنین استنباط کرد که هنوز هم در بین بسیاری از خانواده­ها در ایران، ورزش کردن بانوان با لباس ورزشی در پارک­ها نهادینه نشده است و حتی ممکن است عده ای با این امر مخالفت کنند.

     از جمله شاخص­های دیگری که در تحقیق حاضر استخراج شد، عامل تبلیغات شفاهی و تامین منابع مالی است که در تحقیقات قبلی به این موارد اشاره نشده بود. در تحقیق حاضر گویه­های این عامل­ها با بار عاملی بالای 5/0 نشان­دهنده نقش مهم و تاثیرگذار در گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها دارد. به دلیل وضعیت اقتصادی کشور در حال حاضر بسیاری از شهروندان تاکید دارند که برای بهبود وضعیت امکانات ورزشی و رفاهی در پارک­ها، بهتر است در کنار کمک دولت و شهرداری، از منابع مالی شرکت­های خصوصی و افراد خیر استفاده کرد، چراکه متغیرهای یاد شده با ضریب معناداری بالایی مورد تایید قرار گرفتند و با توجه به شرایط کشور ما بیشتر مورد تاکید است؛ بگونه ای که در تحقیقات قبلی چنین عاملی مورد بررسی قرار نگرفته بود و بیشتر بر کمک صرف دولت و شهرداری در بهبود امکانات ورزشی و رفاهی پارک تاکید شده بود. همچنین تبلیغات شفاهی (توصیه کردن ورزش توسط پزشکان و متخصصان ورزش و افرادی که در پارک­ها فعالیت ورزشی می­کنند) از عوامل مورد تایید در ساخت پرسشنامه بود که در تحقیقات قبلی به این متغیر پرداخته نشده بود. به نظر می­رسد با توجه به نتایج ساخت و اعتباریابی پرسشنامه، استفاده از تبلیغات سنتی مانند بنر و آگهی­های تبلیغاتی در سطح شهر و تبلیغات در فضای مجازی و رسانه­ها برای گرایش مردم به ورزش در پارک­ها کفایت نمی­کند و بهتر است برای گرایش بیشتر اقشار مختلف مردم، استفاده از تبلیغات شفاهی توسط خود مردم و پزشکان و متخصصان مورد توجه قرار گیرد.

    نتایج تحقیق حاضر با تحقیق وان هک[24]و همکاران (2018) که دریافتند نگهداری خوب پارک، وجود زمین بازی/تجهیزات تناسب اندام در فضای باز و زمین­های ورزشی از مهمترین عوامل در گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­هاست و همچنین تحقیق یانگ استر و همکاران (2017) که اذعان کردند مسیرهای ناامن و فاصله­های طولانی بین امکانات ورزشی مختلف در پارک­ها می­تواند تمایل سالمندان به فعالیت جسمانی در پارک­ها را کاهش دهد دارای اشتراکاتی بود؛ به گونه ای که در تحقیق حاضر نیز عواملی مانند امنیت پارک، کیفیت و نحوه استقرار وسایل و تجهیزات ورزشی، امکانات جانبی پارک و وجود زمین­های ورزشی استخراج شد که با این دو تحقیق، همخوان بود. به نظر می رسد برای شهروندان اصفهانی، کیفیت وسایل و تجهیزات ورزشی موثر است، چراکه عدم آسیب­دیدگی می­تواند مهمترین خواسته مردم با ورزش کردن باشد. همچنین با توجه به اینکه اقشار مختلف مردم از وسایل و امکانات ورزشی استفاده می­کنند، تنوع امکانات اهمیت دارد.

     از طرف دیگر، امنیت پارک، عاملی است که در بیشتر تحقیقات داخلی و خارجی مورد تاکید قرار گرفته است. بدیهی است که برای مردم کشور ما و همچنین کشورهای خارجی امنیت جانی و مالی اهمیت داشته باشد. با وجود امنیت در پارک­ها مردم به راحتی و با خیال آسوده­تر به ورزش در پارک­ها خواهند پرداخت. عامل دیگری که در تحقیق حاضر برجسته شد، آموزش ورزش بود. به نظر می­رسد در کشور ما آنچنان که باید به امر آموزش ورزش اهمیت داده نشده است. بسیاری از مردم، به ویژه سالمندان و نوجوانان با نحوه انجام کار با دستگاه­های بدنسازی و از مزایای فعالیت ورزشی در پارک­ها آگاهی ندارند. عدم آشنایی با دستگاه­ها گرایش آنها را به کار با این دستگاه­ها کاهش می­دهد و حتی ممکن است ترس آسیب­دیدگی را در آنها افزایش دهد که در نهایت منجر عدم استفاده از این دستگاه­ها می­شود. همچنین آموزش ورزش در مدارس از متغیرهای تایید شده در پرسشنامه بود که با توجه به نظر شهروندان از اهمیت بالایی در گرایش نوجوانان به ورزش در پارک­ها برخوردار است، چراکه آموزش از طریق مدارس را برای نوجوانان اصولی­تر و موثرتر می­دانند.

     یکی دیگر از عوامل گرایش مردم به ورزش و فعالیت­بدنی در پارک­ها از نظر شهروندان عامل انگیزشی بود. انگیزه می­تواند درونی و بیرونی باشد. بعضی افراد فقط به دلیل مزایای ورزش به فعالیت بدنی روی می­آورند و برای ورزش کردن در پارک­ها یا باشگاه­ها انگیزه درونی دارند. ولی بسیاری از افراد هم هستند که برای ورزش کردن نیاز به انگیزه بیرونی دارند؛ به گونه ای که باید از طرف افراد دیگر، کارشناسان ورزش، پزشکان و ... جهت ورزش کردن انگیزه داده شوند. یکی دیگر از شاخص­های استخراج شده در تحقیق حاضر، اطلاع­رسانی به عموم بود. اطلاع­رسانی از راه های مختلف پیرامون مسابقاتی که در پارک برگزار می­شود، برنامه­های پارک، ساعت حضور کارشناس در پارک برای ورزش و ... می­تواند افراد را جهت حضور در پارک برای ورزش ترغیب کند.

     از عوامل دیگر تاثیرگذار در گرایش افراد به پارک­ها برای ورزش کردن عامل روحی- روانی است. فراهم کردن محیط­هایی برای تفریح و بازی کودکان، شاد بودن محیط تمرین، پخش موسیقی، رعایت حال افراد سالمند و ... از عواملی هستند که از نظر شهروندان اصفهانی برای حضور در پارک و انجام فعالیت ورزشی اهمیت دارند. در همین راستا، ریس و همکاران (2009) داشتن افراد هم سن در پارک و امنیت پارک را از عوامل تاثیرگذار در این زمینه دانستند. همچنین محرم زاده و همکاران (1394) نیز وجود جو ورزشی، بهبود روابط و تعامل اجتماعی افراد و ... را در گرایش افراد به ورزش کردن در پارک موثر دیدند. از راه های ایجاد جو ورزشی می­توان به پخش موسیقی در حین ورزش اشاره کرد؛ به گونه ای که علاوه بر جو ورزشی، محیطی شاد نیز در محیط تمرین ایجاد می­شود و شرکت­کنندگان از نظر روحی می­توانند بهبود یابند.

     در مورد اعتبار سازه پرسشنامه و قدرت پیشگویی سوالات، نتایج بار عاملی سوالات نشان دادند که تمامی سوالات دارای بار عاملی بالای 3/0 بودند و بر این اساس توانستند به خوبی پیشگوی معناداری برای عامل­های خود باشند. بنابراین تمامی سوالات موجب تایید ساختار نظری پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها می­شوند. در نتیجه مدل دارای برازش قابل قبولی است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، «پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک­ها» مقیاسی قابل اطمینان و معتبر در این زمینه است که می­تواند برای ارزیابی عواملی که باعث می­شود افراد برای انجام فعالیت ­ورزشی به پارک­ها مراجعه کنند، استفاده گردد و نتایج پایا و باثباتی به دست آورد. استفاده از این ابزار تحقیقاتی ساخته شده در ایران می­تواند برای سایر پژوهشگرانی که در مطالعات خود در پی بررسی عوامل تاثیرگذار در گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارک­ها هستند، راه­گشا باشد.

     بر اساس نتایج تحقیق حاضر به متولیان امر ورزش در شهرها- مانند سازمان ورزش شهرداری، اداره ورزش و ...- پیشنهاد می­شود بر اساس شاخص­های استخراج شده نظیر کمیت و کیفیت تجهیزات، اماکن و وسایل ورزشی، فرهنگ­سازی ورزش از طریق رسانه­ها، اطلاع رسانی در مورد برنامه­ها و امکانات ورزشی در پارک و ... مراتب بهبود و ارتقای این عامل­ها را با هماهنگی سایر سازمان­ها تدارک ببینند، چراکه برای بهبود بعضی از این عوامل نیاز به هماهنگی با سازمان­هایی مانند صدا و سیما، فضاهای مجازی و ... است. عامل­های استخراج شده نقش مهم و اساسی در گرایش اقشار مختلف جامعه از جمله زنان، مردان، نوجوانان، سالمندان و ... به فعالیت ورزشی در پارک­ها دارد. بنابراین می­توان با اهمیت دادن به همه این عوامل از سوی متولیان امر ورزش، نقش اساسی در بهبود وضعیت ورزش همگانی در شهرها و استان­های کشور ایفا کرد.

 

  • منابع

    • جورکش، سارا؛ نظری، رسول و طاهری، محسن. (1398). «الگوی ورزش سالمندی ایران: رویکرد داده بنیاد». مطالعات مدیریت ورزشی. 11 (55)، صص 35-58.
    • رضایی، فاطمه و زیدآبادی، رسول. (1393). «مقایسه سلامت روانی زنان و مردان ورزشکار در اماکن روباز و سرپوشیده». پژوهش­نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. 10(20)، صص 77-84.
    • زنگی­آبادی، علی و نوری، محمد. (1394). «تحلیل و ارزیابی تطبیقی وضعیت مبلمان شهری در پارک­های درون شهری کلانشهرها از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: کلانشهر اصفهان)». 26 (1)، صص 85-104.
    • سیدعامری، میرحسین و قربان بردی، محمدآلق. (1391). «تبیین راهکارهای جذب و افزایش مشارکت شهروندان در برنامه­های ورزش همگانی و تفریحی». پژوهش­های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی. 2 (4)، صص 23-34.
    • عظیمی دلارستاقی، عاطفه؛ صفانیا، علی محمد و عظیمی دلارستاقی، عادله. (1396). «بررسی معیارهای طراحی مبلمان ورزشی در پارک های تفریحی-ورزشی». فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش. 6 (1).
    • محرم زاده، مهرداد؛ محمدی، میترا؛ صیادی، محمدامین و وحدانی، محسن. (1394). «تحلیل عوامل موثر بر کاربری مسیرهای تندرستی نقاط مختلف شهر ارومیه (با تاکید بر استفاده از دستگاه­های بدنسازی پارک ها)». دو فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. 5 (10).
    • محمدی، سردار؛ سلطان حسینی، محمد و قاسمی سیانی، مجتبی. (1399). «شناسایی مولفه­های مبلمان ورزشی پارک­های شهر اصفهان: مطالعه کیفی». فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش. 3 (23).
    • Byrka, K., & Ryczko, N. (2018). “Positive effects of dancing in natural versus indoor settings: The mediating role of engagement in physical activity”. Journal of Environmental Psychology, 57, 25-33.
    • Camargo, D. M., Ramírez, P. C., Quiroga, V., Ríos, P., Férmino, R. C., & Sarmiento, O. L. (2018). “Physical activity in public parks of high and low socioeconomic status in Colombia using observational methods”. Journal of physical activity and health, 15(8), 581-591.
    • Cohen, D. A., Han, B., Isacoff, J., Shulaker, B., Williamson, S., Marsh, T., . . . Bhatia, R. (2015). “Impact of park renovations on park use and park-based physical activity”. Journal of physical activity and health, 12(2), 289-295.
    • Dai, P., Zhang, S., Hou, H., Yang, Y., & Liu, R. (2019). Valuing sports services in urban parks: A new model based on social network data”. Ecosystem Services, 36, 100891.
    • Grajek, M., Sas-Nowosielski, K., Sobczyk, K., Działach, E., Białek-Dratwa, A., Górski, M., & Kobza, J. (2021). “Motivation to engage in physical activity among health sciences students”. Journal of Physical Education and Sport, 21(1), 140-144.
    • Haegele, J. A., & Zhu, X. (2021). “Physical activity, self-efficacy and health-related quality of life among adults with visual impairments”. Disability and rehabilitation, 43(4), 530-536.
    • HK, Y. E., KO, H. W., & HW, C. E. (2017). “Elderly satisfaction with planning and design of public parks in high density old districts: An ordered logit model”. Landscape and Urban Planning, 165, 39-53.
    • Kaczynski, A. T., Potwarka, L. R., & Saelens, B. E. (2008). “Association of park size, distance, and features with physical activity in neighborhood parks”. American journal of public health, 98(8), 1451-1456.
    • Kemperman, A., & Timmermans, H. (2014). “Green spaces in the direct living environment and social contacts of the aging population”. Landscape and Urban Planning, 129, 44-54.
    • Knobel, P., Maneja, R., Bartoll, X., Alonso, L., Bauwelinck, M., Valentin, A., . . . Dadvand, P. (2021). “Quality of urban green spaces influences residents’ use of these spaces, physical activity, and overweight/obesity”. Environmental Pollution, 271, 116393.
    • Liu, H., Li, F., Li, J., & Zhang, Y. (2017). “The relationships between urban parks, residents' physical activity, and mental health benefits: A case study from Beijing, China”. Journal of environmental management, 190, 223-230.
    • Marselle, M. R., Irvine, K. N., Lorenzo-Arribas, A., & Warber, S. L. (2016). “Does perceived restorativeness mediate the effects of perceived biodiversity and perceived naturalness on emotional well-being following group walks in nature? ” Journal of Environmental Psychology, 46, 217-232.
    • Mertens, L., Van Cauwenberg, J., Veitch, J., Deforche, B., & Van Dyck, D. (2019). “Differences in park characteristic preferences for visitation and physical activity among adolescents: A latent class analysis”. PloS one, 14(3), e0212920.
    • Pourjafar, M. R., Taghvaee, A. A., Bemanian, M. R., Sadeghi, A. R., & Ahmadi, F. (2010). “Effective environmental aspects of public spaces formation to achieve successful aging with emphasis on elderly preferences of Shiraz”. Iranian Journal of Ageing, 5(1), 0-0.
    • Saeidniya, A. (2004). “Municipalities green book, cultural, sports and recreational spaces”. Tehran: Municipalities organization publication.
    • Schirpke, U., Scolozzi, R., Da Re, R., Masiero, M., Pellegrino, D., & Marino, D. (2018). “Recreational ecosystem services in protected areas: A survey of visitors to Natura 2000 sites in Italy”. Journal of outdoor recreation and tourism, 21, 39-50.
    • Van Hecke, L., Ghekiere, A., Veitch, J., Van Dyck, D., Van Cauwenberg, J., Clarys, P., & Deforche, B. (2018). “Public open space characteristics influencing adolescents’ use and physical activity: A systematic literature review of qualitative and quantitative studies”. Health & place, 51, 158-173.
    • Veitch, J., Salmon, J., Crawford, D., Abbott, G., Giles-Corti, B., Carver, A., & Timperio, A. (2018). “The REVAMP natural experiment study: the impact of a play-scape installation on park visitation and park-based physical activity”. International journal of behavioral nutrition and physical activity, 15(1), 10.