نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه کردستان
2 دانشگاه اصفهان
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها بود. جامعه آماری پژوهش کلیه استفادهکنندگان از پارکهای شهر اصفهان بودند که به طور معمول از پارکها برای فعالیتهای ورزشی استفاده میکردند. حجم نمونه 450 نفر و روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شد. پرسشنامه حاضر محقق ساخته و برگرفته از مصاحبه با شرکتکنندگان در فعالیتهای ورزشی در پارکها بود. به منظور بررسی روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، از نظر متخصصان مدیریت ورزشی بهره گیری شد. از تحلیل عاملی اکتشافی برای استخراج عاملها، آلفای کرونباخ برای بررسی روایی و پایایی پرسشنامه و از تحلیل عاملی تاییدی برای تعیین روایی سازه در نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده گردید.
نتایج تحلیل عاملی اکتشافی منجر به استخراج 14 عامل نهادینهسازی ورزش، آموزشورزش، نیازمندی به وسایل و مکانهای ورزشی، کیفیت مکانهای ورزشی، کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی، محیط و مکانهای ورزشی مختص بانوان، توسعه امکانات ورزشی پارک، توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک، تامین منابع مالی، انگیزش عمومی، تبلیغات شفاهی، اطلاعرسانی به عموم، روحی-روانی و امنیتی شد. همچنین نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد کلیه سوالات دارای بار عاملی مناسب و قابل قبولی بودند. شاخصهای برازش مدل تحلیل عاملی تاییدی نیز برازش مدل را تایید نمودند.
با توجه به اینکه پرسشنامه حاضر در بین شهروندان کشور اعتباریابی شد، پیشنهاد میشود محققان در تحقیقات آینده از پرسشنامه تحقیق حاضر به منظور بررسی عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها در شهرها و استانهای مختلف کشور استفاده کنند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Construction, Validity and Reliability of the Questionnaire of Factors Affecting the Tendency of People to Physical Activity in Parks
نویسندگان [English]
- Sardar Mohammadi 1
- Mohammad Soltan Hosseini 2
- Mojtaba Ghasemi Siani 1
1 University of Kurdistan
2 University of Isfahan
چکیده [English]
The study is to validate the questionnaire of affecting factors on people's tendency to sports activity in Parks. The statistical population consisted of users of Isfahan sport parks for sport activities. The sample size was 450 and the sampling method was clustering. The questionnaire was a researcher-made questionnaire and was taken from interviews with participants in park activities. The face and content validity of the questionnaire was measured by sport management experts, exploratory factor analysis for factor extraction, Cronbach's alpha tests for reliability of questionnaire and confirmatory factor analysis for construct validity in SPSS and AMOS software.
The results of exploratory factor analysis showed 14 factors affecting the people's tendency to sports activity in Parks: sports institutionalization, sport training, need for sports equipment and places, the quality of sports places, quality and installation of sports equipment and devices, women's sports environments and places, development of sports facilities in the park, development of side facilities and amenities of the park, financing, general motivation, oral advertising, informing the public, mental and security. Confirmatory factor analysis results also showed that all questions were of appropriate and acceptable factor loading. The fitting indices of the confirmatory factor analysis model also confirmed the fit of the model.
Given that the present questionnaire is validated among the citizens of the country, it is recommended that researchers in future research use the approved questionnaire of the present study to investigate the factors affecting people's tendency to sport activity in parks in different cities and provinces of the country.
کلیدواژه‌ها [English]
- Validation
- Park
- Sport for All and Sport Activity
ساخت، روایی و پایاییسنجی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها
سردار محمدی[1]
محمد سلطان حسینی[2]
مجتبی قاسمی سیانی[3]
10.22034/SSYS.2022.1744.2235
تاریخ دریافت مقاله: 4/12/1399
تاریخ پذیرش مقاله:30/2/1400
مقدمه
فعالیتبدنی کافی میتواند سلامت جسمی و روحی را در بین افراد بهبود بخشد. همچنین میتواند از بروز چاقی و بیماریهای غیرواگیر مانند بیماریهای قلبی عروقی و دیابت نوع 2 جلوگیری کند (مرتنز[4] و همکاران، 2019: 11). فعالیتبدنی از جمله رفتارهایی است که به طور بالقوه میتواند سبک زندگی را تغییر دهد و با انواع مزایای فیزیولوژیکی و روانشناختی در بین افراد جامعه مرتبط است. به همین ترتیب، محققان متعددی ادعا کردهاند که فعالیتبدنی منظم میتواند به میزان زیادی به کیفیت زندگی مرتبط با سلامت افراد کمک کند. به علاوه، مطالعات مقطعی پیوسته ارتباط مثبتی بین فعالیتبدنی گزارش شده از خود و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در بین جامعه را نشان داده است (هیگل[5] و همکاران، 2021: 1). بر این اساس، یکی از اهداف تربیت بدنی فراهم کردن زندگی و جامعه سالم از طریق فعالیتبدنی در دوران مختلف زندگی است (جورکش و همکاران، 1398: 4). با این حال شیوع اضافه وزن و چاقی در بین مردم به طور مداوم در حال افزایش است (مرتنز و همکاران، 2019: 7). همچنین با توجه به مشاغل امروزی که بیشتر با بیتحرکی همراه است و وابستگی زیاد مردم به زندگی ماشینی، ضعف جسمانی و مشکلات روحی و روانی موجود در جوامع پیشرفته امروزی، فعالیت فیزیکی در اوقاتفراغت و انجام فعالیتهای ورزشی توصیه میشود (کامارگو[6] و همکاران، 2018: 6). بنابراین، انجام فعالیت ورزشی منظم ضروری است، زیرا باعث بهبود کارایی بدن میشود، روند پیری را به تأخیر میاندازد و انجام فعالیتهای اساسی روزمره را برای ما آسان میکند (گراجک[7] و همکاران، 2021: 1). از طرف دیگر، آنچه که در قرن بیستویکم برای شهرهای ما بحران محسوب میشود و شهروندان را انسانهایی بی روح، خسته و آزرده نموده است، گسستن و نابودی تدریجی پیوند انسان و طبیعت است که متاسفانه در سالهای اخیر در نظام شهری به این مسئله کمتر توجه شده است (نوری و زنگیآبادی، 1394: 4).
فعالیتهای ورزشی را میتوان در انواع محیطهای اجتماعی مانند پارکها انجام داد که اغلب برای شهروندان با هزینه کم و یا بدون هزینه قابل دسترسی است (شرپک[8] و همکاران، 2018: 7). پارکهای شهری بخش مهمی از اکوسیستم هستند که فضای سبز و امکانات را فراهم میکنند (دای[9] و همکاران، 2019: 6)، نقش مهمی در ورزش و حفظ سلامت جسمی و روانی افراد دارند (محمدی و همکاران، 1399: 2). مجموعهای از شواهد اپیدمیولوژیک، فضاهای سبز شهری را با بهبود سلامت جسمی و روانی ساکنان شهری در طول زندگی از جمله کاهش خطر عوارض بارداری و پیامدهای نامطلوب، افزایش رشد کودک، بهبود سلامت عمومی درک شده و پیری سالم در افراد مسن نشان دادهاند (نابل[10] و همکاران، 2021: 52). در نتیجه، فعالیت فیزیکی در پارکها به طور قابل توجهی حالت و میزان انرژی بازدیدکنندگان را بهبود میبخشد و تعامل با طبیعت، مزایای سلامت روان را از نظر آرامش و اعتماد به نفس به همراه دارد (لیو[11] و همکاران، 2017: 4). ویژگیهای منحصر به فرد محیطهای طبیعی به خوبی در ادبیات درک شده است (بایرکا و رایچکو[12]، 2018: 6). در مطالعهای گزارش شد که ورزشکاران اضطراب، افسردگی و خشم کمتری پس از پیادهروی در خارج از محوطه دانشگاه، نسبت به دویدن بر روی یک تردمیل گزارش دادند (مارسل[13] و همکاران، 2016: 3). همچنین رضایی و زیدآبادی (1393) در تحقیق خود نتیجه گرفتند شرکتکنندگان فعالیتهای ورزشی در محیطهای روباز و پارکها نسبت به محیطهای سرپوشیده و فضاهای سالنی از مشکلات روانی کمتر و سلامت روانی بیشتر، به ویژه از افسردگی پایینتری برخوردار بودند.
بر این اساس، ایجاد امکانات و فضاهای طبیعی مناسب مانند پارکها جهت ورزش و همچنین پر کردن اوقات فراغت امری واجب و حیاتی به شمار میآید. مسئولیت ایجاد و گسترش این امکانات بر عهده سازمانها و نهادهای متفاوتی است. در کشور ایران، شهرداریها از نهادهای مسئول جهت برنامهریزیهای فراغتی شهروندان هستند. در این راستا نقش مدیریت شهری با طیف وسیعی از وظایف عمرانی و خدماتی در زمینه توسعه فضاهای ورزشی با هدف تامین فضاهای لازم برای گذران اوقات فراغت شهروندان بسیار حائز اهمیت است (رهنمایی و آقایی[14]، 2009: 6). بر اساس بند 21 از ماده 55 قانون شهرداری، احداث ورزشگاهها یکی از وظایف شهرداری به شمار میرود و شهرداریها موظف هستند با هماهنگی وزارت ورزش و جوانان به این وظایف مصوب عمل کنند (سعیدنیا، 2004: 3). از جمله خدمات شهرداریها در این حیطه فراهم نمودن امکانات ورزشی و نصب دستگاههای بدنسازی در پارکها بوده است. طبیعی است هرگونه برنامهریزی صحیح در امر توسعه ورزش و فضاهای مربوط از سوی شهرداریها میتواند نقش به سزایی در امر سالمسازی و ایجاد نشاط شهرها ایفا نماید. همچنین علاوه بر شهرداری، سازمانهای غیرانتفاعی و تامینکنندگان خصوصی نیز تصمیم به همکاری و کمکمالی به بخشهای شهرداری برای بهبود پارکهای عمومی و زمینهای بازی میکنند. سرمایهگذاری در پارکهای عمومی میتواند مزایایی را برای تامینکننده و ساکنین محلی، از جمله ارزش افزوده املاک ایجاد کند (کوهن[15] و همکاران، 2015: 4).
حال با توجه به مزایای ورزش و بخصوص فعالیتورزشی در پارکها و فضاهای باز که بیان شد، این سوال مطرح میشود آیا پارکها و مبلمان ورزشی بر اساس نیازها و خواستههای مصرفکنندگان طراحی شده است؟ در پارکها دو نوع امکانات وجود دارد. امکانات ورزشی[16] و امکانات رفاهی[17]. امکانات ورزشی، امکاناتی اولیهای هستند که برای انجام فعالیتهای ورزشی مورد نیازند (مانند مسیرهای پیادهروی و دوچرخهسواری، فضای باز، زمین بازی، زمین فوتبال، تنیس، استخر روباز و ...) اما امکانات رفاهی، امکاناتی هستند که برای فعالیتبدنی مورد نیاز است و ورزش در پارکها را پشتیبانی میکنند مانند (سرویس بهداشتی، آب خوری، نیمکت، سطل زباله، سایبان، بوفه و مغازه، پارکینگ، قفسه دوچرخه و ...). بررسی و تحقیق در رابطه با نیازهای مصرفکنندگان از هر دو نوع امکانات (رفاهی و ورزشی) برای تسهیل انجام ورزش در پارکها مورد نیاز است (کاچزینسکی[18] و همکاران، 2008: 4).
توجه به نیازها، الگوهای رفتاری و ترجیحات مصرفکنندگان در طراحی پارکها و خیابانها میتواند زمینه مشارکت، حضور و برقرای تعاملات اجتماعی هر چه بیشتر شهروندان را فراهم کند (پورجعفر و همکاران، 2010: 5). در تحقیقی که در استرالیا در زمینه تأثیر نصب تجهیزات و تاسیسات ورزشی بر گرایش به پارک و انجام فعالیت ورزشی انجام شد نتیجه گرفتند که بهبود ویژگیهای پارک مانند حصارکشی، نصب مسیر پیادهروی جدید و بهبود در محوطهسازی میتواند منجر به افزایش گرایش به حضور در پارک و انجام فعالیتهای ورزشی گردد (ویتچ[19] و همکاران، 2018: 7). وان هک[20] و همکاران (2018) دریافتند نگهداری خوب پارک مهمترین ویژگی برای رفتن به پارک و انجام فعالیت ورزشی در پارک بود. به دنبال آن، وجود زمین بازی/تجهیزات تناسب اندام در فضای باز و زمینهای ورزشی بود. یانگ استر[21] و همکاران (2017) اذعان کردند که مسیرهای ناامن و فاصلههای زیاد و طولانی بین امکانات ورزشی مختلف در پارکها میتواند تمایل سالمندان به فعالیت جسمانی در پارکها را کاهش دهد. همچنین وجود مکانهایی برای تعاملات و ارتباطات اجتماعی با دیگر سالمندان از موارد مورد اهمیت برای سالمندان بود. کمپرمن و تایمرمنس[22] (2014) دریافتند از عوامل مورد اهمیت برای سالمندان در تجهیزات و مبلمان ورزشی پارکها، پاکیزگی، تامین امکانات بهداشتی و روشنایی مناسب برای پیادهروی و نشستن و پیادهروی ایمن بود. در داخل در تحقیقی که عظیمی دلارستاقی و همکاران (1396) با عنوان «بررسی معیارهای طراحی مبلمان ورزشی در پارکهای تفریحی-ورزشی» انجام دادند، نتیجه گرفتند از دیدگاه اساتید مدیریت ورزشی سراسر کشور، تمامی شاخصهای مرتبط با طراحی مبلمان ورزشی در پارکهای تفریحی-ورزشی شامل ایمنی، فرم ظاهری، عملکرد و ایستگاههای تندرستی مهم و تاثیرگذار هستند.
نتایج تحقیقاتی که در زمینه ورزشهای همگانی انجام شده است، حاکی از ضعف رویکرد مردم به ورزشهای همگانی است و بدیهی است که یکی از ریشههای اصلی این ضعف، عدم شناخت نیازهای شهروندان در زمینه ورزشهای همگانی و عدم تناسب امکانات و خدمات موجود با نیازهای آنان است (محرم زاده و همکاران، 1394: 5). تاکنون طرحها و برنامه های مختلفی سعی در ترغیب مردم به ورزش کردهاند، اما شواهد نشان میدهد که این برنامهها با موفقیت چندانی همراه نبوده است، چراکه مطالعات صورت گرفته نشان میدهد تعداد شرکتکنندگان در ورزشهای همگانی و تفریحی در کشور در حدود 10 درصد است. در حالی که در بعضی کشورها از جمله آلمان، فنلاند و سوئد تعداد شرکتکنندگان در ورزشهای همگانی در حدود 80 درصد است (سیدعامری و محمدآلق، 1391: 12). همچنین از آنجا که تحقیق حاضر بر روی شهروندان شهر اصفهان انجام شده است، قابل ذکر است که محمدی و همکاران (1399) نیز در تحقیق خود که وضعیت مبلمان ورزشی پارکهای شهر اصفهان را بررسی کردند، نتیجه گرفتند که مولفهها و ابعاد متعددی در گرایش شهروندان به فعالیت ورزشی در پارکها ممانعت ایجاد میکنند که توجه به این ابعاد توسط سازمان ورزش شهرداری و متولیان امر ورزش این شهر میتواند در گرایش بیشتر افراد و توسعه ورزش همگانی موثر باشد.
بررسیهای انجام شده در داخل کشور حاکی از آن است که برای ارزیابی نیازهای شرکتکنندگان در پارکها برای انجام ورزش و فعالیتبدنی، شاخصهای مدون و جامعی را با توجه به کارکرد یا حوزه تخصصی به کار نگرفته اند و در این رابطه شاخصها و مولفههای برگرفته از تحقیقات خارجی انجام شده را اقتباس کرده و در نمونههای داخلی کشور پیاده کردهاند. بی تردید، این شاخصها و مولفهها نمیتواند از اعتبار بالایی برخوردار باشند، چراکه کشور ما با توجه به وضعیت فرهنگی، اجتماعی و ... خاص خود نسبت به بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی مولفههای بومی و داخلی خود را میطلبد. محمدی و همکاران (1399) در تحقیق خود که مولفههای مبلمان ورزشی پارکهای شهر اصفهان را بررسی کردند نتیجه گرفتند عوامل متعددی از جمله عوامل فرهنگی-آموزشی، اماکن، تاسیسات و تجهیزات ورزشی، زیرساختی و مالی، انگیزشی و اجتماعی در گرایش شهروندان شهر اصفهان به فعالیتبدنی در پارکها موثر هستند. این عوامل از جمله نیازها و موانع توسعه ورزش همگانی در پارکهای شهر اصفهان بود که شناسایی شدند. بر این اساس ایجاب میکند که در پژوهشی جدید شاخصها و مولفههای قابل اتکا شناسایی شوند و مورد آزمون قرار گیرند. بنابراین، مسئله اصلی پژوهش این است که ساخت ابزار به ارتقای حضور افراد برای انجام فعالیتبدنی در پارکها در شهرهای مختلف کشور کمک کند. بدیهی است که با ساخت پرسشنامه عوامل موثر بر حضور افراد در پارکها برای انجام فعالیتورزشی و استفاده از آن در تحقیقات این حوزه در پارکهای مختلف کشور میتوان به نتایج بهتر و قابل اعتمادتری در این زمینه رسید.
روششناسی پژوهش
جدول1: پارکهای مورد مطالعه
|
منطقه شهر |
نام پارک |
جمعیت منطقه (سال 1395) |
|
1 |
پارک زاینده رود، پارک سی و سه پل |
091/79 |
|
4 |
پارک مشتاق دوم، باغ غدیر |
731/133 |
|
5 |
پارک سعدی، پارک صفه |
865/150 |
|
9 |
پارک ناژوان، پارک کوهسار |
168/75 |
|
12 |
پارک ملت، پارک قدس |
376/136 |
منبع: شهرداری اصفهان
ابزار پژوهش
ابزار جمع آوری دادهها، پرسشنامه بود. پرسشنامه شامل ویژگی های فردی مانند جنسیت، وضعیت تاهل، سن، میزان تحصیلات و تعداد روزهای انجام فعالیت ورزشی در پارکها بود که از نوع بسته پاسخ بوده و مقیاس اندازهگیری سوالات، مقیاس لیکرت میباشد. سوالات 5 گزینهای و شامل گزینههای کاملا موافقم، موافقم، تا حدودی، مخالفم و کاملا مخالفم و روش امتیازگذاری به ترتیب 5، 4، 3، 2، 1 بود. برای روایی صوری پرسشنامه از نظرات اصلاحی اساتید متخصص حوزه تربیتبدنی استفاده شد؛ بگونه ای که در ابتدا پرسشنامه شامل 59 سوال بود و در مرحله روایی صوری، 6 سوال حذف و تعداد سوالات پرسشنامه به 53 سوال کاهش پیدا کرد- تعدادی از سوالات به دلیل مشترک بودن حذف، و همچنین تعدادی سوال به دلیل قرابت معنایی با هم ترکیب شدند.
تجزیه و تحلیل دادهها
به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. از شاخصهای توصیفی به منظور محاسبه فراوانی و میانگین و به منظور تحلیل استنباطی دادهها، از روش ضریب آلفای کرونباخ برای ثبات درونی خرده مقیاسها (عاملها) استفاده گردید. از آزمون KMO برای تعیین کفایت نمونهگیری، از تحلیل عاملی اکتشافی به منظور کشف و شناسایی شاخصها و نیز روابط بین آنها و از آزمون تحلیل عاملی تاییدی بر اساس تعیین روابط و T-value به منظور تعیین اعتبار سازه پرسشنامه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 23 و AMOS انجام گردید.
یافتههای پژوهش
جدول2: وضعیت جمعیتشناختی نمونههای پژوهش
|
متغیرها |
تعداد |
درصد |
|
|
جنسیت |
مرد زن |
232 174 406 |
1/57 % 9/42 % 100 % |
|
سن
|
زیر 20 سال 21 تا 30 31 تا 40 41 تا 50 بالای 50 سال |
29 62 103 96 116 406 |
1/7 % 3/15 % 4/25 % 6/23 % 6/28 % 100 % |
|
وضعیت تاهل |
مجرد متاهل |
116 290 406 |
6/28 % 4/71 % 100 % |
|
میزان تحصیلات |
زیر دیپلم دیپلم لیسانس فوق لیسانس و بالاتر |
5 138 185 78 406 |
2/1 % 34 % 6/45 % 2/19 % 100 % |
|
تعداد روزهای تمرین در هفته |
1 روز 2 روز 3 روز بیشتر از 3 روز |
36 119 166 85 406 |
9/8 % 3/29 % 9/40 % 9/20 % 100 % |
جدول 2 نشان دهنده این است که بیشترین تعداد نمونه، مرد (1/57)، بالای 50 سال (6/28)، متاهل (4/71)، با تحصیلات لیسانس (6/45) بودند و بیشترین تعداد روزهایی که در هفته در پارکها فعالیت میکردند نیز 3 روز در هفته (9/40) بود.
جدول3: نتایج آزمون بارتلت و KMO
|
پیش فرض |
مقدار |
|
|
مقدار کیسر می یر اوکلین KMO (کفایت نمونه) |
834 % |
|
|
آزمون کرویت بارتلت |
مقدار مجذور کای |
462/8849 |
|
درجه آزادی |
1326 |
|
|
سطح معناداری |
001 % |
|
با توجه به نتایج جدول 3، مقدار (KMO) بیشتر از 7 % می باشد که نشان می دهد حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی مناسب است. همچنین مقدار آزمون کرویت بارتلت کمتر از 05/0 می باشد که نشان دهنده همبستگی بین سوالات است و از این رو استفاده از تحلیل عاملی جایز میباشد.
جدول4: شاخصهای آماری پرسشنامه
|
عامل |
مقدار ویژه |
درصد واریانس تبیین شده |
درصد تراکمی واریانس تبیین شده |
|
1 |
419/9 |
113/18 |
113/18 |
|
2 |
906/4 |
434/9 |
547/27 |
|
3 |
389/2 |
594/4 |
141/32 |
|
4 |
249/2 |
325/4 |
466/36 |
|
5 |
974/1 |
795/3 |
261/40 |
|
6 |
788/1 |
439/3 |
700/43 |
|
7 |
623/1 |
121/3 |
822/46 |
|
8 |
455/1 |
799/2 |
620/49 |
|
9 |
409/1 |
710/2 |
331/52 |
|
10 |
286/1 |
474/2 |
805/54 |
|
11 |
194/1 |
296/2 |
100/57 |
|
12 |
176/1 |
262/2 |
362/59 |
|
13 |
129/1 |
170/2 |
533/61 |
|
14 |
087/1 |
032/2 |
565/63 |
جدول 4 ، تبیین واریانس را برای هر یک از عاملها نشان میدهد. در این تحلیل، 14 عامل که مقادیر ویژه آنها بزرگتر از 1 هستند، در مدل باقی ماندند. همچنین واریانس تجمعی برابر با 565/63 به دست آمد که بدین معنی است که این 14 عامل میتوانند 64 درصد از واریانس متغیرها را توضیح دهند. میزان تبیین واریانس تجمعی باید بزرگتر از 50 درصد باشد.
جدول5: نتایج تحلیل مولفهها اصلی همراه با چرخش واریماکس
|
عامل |
شماره سوال |
بار عاملی |
|
1- نهادینهسازی ورزش |
1 5 44 49 |
729/0 395/0 512/0 832/0 |
|
2- آموزش ورزش |
3 4 2 6 45 |
81/0 655/0 482/0 611/0 754/0 |
|
3- نیازمندی به وسایل و مکانهای ورزشی |
28 34 31 |
506/0 556/0 578/0 |
|
4- کیفیت مکانهای ورزشی |
25 32 33 29 35 |
677/0 585/0 413/0 633/0 751/0 |
|
5- کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی |
30 36 50 7 39 |
485/0 625/0 671/0 479/0 771/0 |
|
6- محیط و مکان های ورزشی مختص بانوان |
46 10 14 |
550/0 633/0 608/0 |
|
7- توسعه امکانات ورزشی پارک |
26 27 37 |
558/0 790/0 63/0 |
|
8- توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک |
38 8 9 47 15 12 |
722/0 523/0 844/0 661/0 514/0 451/0 |
|
9- تامین منابع مالی |
13 48 11 |
732/0 667/0 585/0 |
|
10- انگیزش عمومی |
16 18 21 24 |
385/0 548/0 631/0 617/0 |
|
11- تبلیغات شفاهی |
20 22 41 |
528/0 838/0 651/0 |
|
12- اطلاع رسانی به عموم |
17 53 23 |
614/0 747/0 621/0 |
|
13- روحی-روانی |
40 51 43 |
556/0 616/0 602/0 |
|
14- امنیتی |
42 52 19 |
610/0 563/0 689/0 |
جهت تحلیل عامل از روش تحلیل مولفههای اصلی استفاده شد. در تحلیل عامل، عاملهای حاصل از تحلیل اولیه چرخش داده میشوند تا مطلوبترین طرح را که به راحتترین شیوه قابل تفسیر است، به دست آید. در تحقیق حاضر از روش چرخش واریماکس برای این کار استفاده شد. همچنین در تحقیق حاضر، بار عاملی سوالات حداقل 5/0 در نظر گرفته شد. که بر این اساس، 7 سوال (سوالات 2، 5، 7، 12، 16، 30 و 33) که دارای بار عاملی کمتر از 5/0 بودند، حذف شدند. در نهایت 46 سوال وارد مرحله تحلیل عاملی تاییدی شدند.
شکل1: مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول
جدول6: مقادیر بارهای عاملی گویهها
|
CR |
AVE |
بار عاملی |
گویهها |
نام عامل |
علامت اختصاری |
|
78/0 |
54/0 |
62/0 |
Q1 |
نهادینه سازی ورزش |
V1 |
|
72/0 |
Q2 |
||||
|
85/0 |
Q3 |
||||
|
73/0 |
48/0 |
63/0 |
Q4 |
نیازمندی به وسایل و مکانهای ورزشی |
V2 |
|
56/0 |
Q5 |
||||
|
85/0 |
Q6 |
||||
|
76/0 |
52/0 |
66/0 |
Q7 |
امنیتی |
V3 |
|
62/0 |
Q8 |
||||
|
86/0 |
Q9 |
||||
|
70/0 |
46/0 |
52/0 |
Q10 |
کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی |
V4 |
|
49/0 |
Q11 |
||||
|
94/0 |
Q12 |
||||
|
80/0 |
46/0 |
58/0 |
Q13 |
توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک |
V5 |
|
68/0 |
Q14 |
||||
|
77/0 |
Q15 |
||||
|
86/0 |
Q16 |
||||
|
40/0 |
Q17 |
||||
|
70/0 |
44/0 |
64/0 |
Q18 |
محیط و مکان های ورزشی مختص بانوان |
V6 |
|
78/0 |
Q19 |
||||
|
56/0 |
Q20 |
||||
|
70/0 |
44/0 |
56/0 |
Q21 |
توسعه امکانات ورزش پارک |
V7 |
|
51/0 |
Q22 |
||||
|
86/0 |
Q23 |
||||
|
81/0 |
60/0 |
58/0 |
Q24 |
تامین منابع مالی |
V8 |
|
77/0 |
Q25 |
||||
|
94/0 |
Q26 |
||||
|
73/0 |
48/0 |
64/0 |
Q27 |
انگیزش عمومی |
V9 |
|
59/0 |
Q28 |
||||
|
82/0 |
Q29 |
||||
|
70/0 |
46/0 |
62/0 |
Q30 |
تبلیغات شفاهی |
V10 |
|
52/0 |
Q31 |
||||
|
86/0 |
Q32 |
||||
|
70/0 |
43/0 |
70/0 |
Q33 |
اطلاع رسانی به عموم |
V11 |
|
56/0 |
Q34 |
||||
|
70/0 |
Q35 |
||||
|
70/0 |
42/0 |
36/0 |
Q36 |
روحی-روانی |
V12 |
|
61/0 |
Q37 |
||||
|
95/0 |
Q38 |
||||
|
81/0 |
52/0 |
63/0 |
Q39 |
کیفیت مکانهای ورزشی |
V13 |
|
66/0 |
Q40 |
||||
|
68/0 |
Q41 |
||||
|
88/0 |
Q42 |
||||
|
78/0 |
49/0 |
61/0 |
Q43 |
آموزش ورزش |
V14 |
|
32/0 |
Q44 |
||||
|
87/0 |
Q45 |
||||
|
86/0 |
Q46 |
مدل تحلیل عاملی مرتبه اول نشان میدهد که تمامی سوالات دارای بار عاملی بالای 3/0 و مناسب بودند. بر این اساس تمامی سوالات از نظر روایی سازه مورد تایید قرار گرفتند.
جدول7: شاخصهای برازش تحلیل عامل مرتبه اول
|
CMIN/DF |
CFI |
IFI |
TLI |
RMSEA |
|
08/2 |
92/0 |
90/0 |
89/0 |
053/0 |
جدول 7 شاخصهای برازش مدل تحلیل عاملی را در مرتبه اول نشان میدهد. همان طور که قابل مشاهده است تمامی شاخصهای دارای مقدار قابل قبولی هستند. بر این اساس، مدل دارای برازش مناسبی است.
شکل2: مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم
جدول8: مقدار تی و سطح معناداری عاملها
|
عامل |
بار عاملی |
مقدار تی |
معناداری |
|
نهادینهسازی ورزش (V1) |
83/0 |
133/11 |
001/0 |
|
نیازمندی به وسایل و مکانهای ورزشی (V2) |
89/0 |
932/11 |
001/0 |
|
امنیتی (V3) |
84/0 |
917/11 |
001/0 |
|
کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی (V4) |
88/0 |
393/9 |
001/0 |
|
توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک (V5) |
84/0 |
260/10 |
001/0 |
|
محیط و مکانهای ورزشی مختص بانوان (V6) |
96/0 |
702/12 |
001/0 |
|
توسعه امکانات ورزشی پارک (V7) |
84/0 |
625/5 |
001/0 |
|
تامین منابع مالی (V8) |
82/0 |
945/9 |
001/0 |
|
انگیزش عمومی (V9) |
85/0 |
142/12 |
001/0 |
|
تبلیغات شفاهی (V10) |
97/0 |
237/13 |
001/0 |
|
اطلاع رسانی به عموم (V11) |
88/0 |
637/12 |
001/0 |
|
روحی-روانی (V12) |
98/0 |
099/13 |
001/0 |
|
کیفیت مکانهای ورزشی (V13) |
92/0 |
208/8 |
001/0 |
|
آموزش ورزش (V14) |
96/0 |
433/13 |
001/0 |
مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم به همراه مقادیر تی و سطح معناداری (جدول 8) نشان میدهد که تمامی 14 عامل دارای ضرایب استاندارد و مقدار تی معناداری هستند. بر این اساس، 14 عامل عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها از نظر روایی سازه مورد تایید قرار گرفتند.
جدول9: شاخصهای برازش تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم
|
CMIN/DF |
CFI |
IFI |
TLI |
RMSEA |
|
28/2 |
90/0 |
93/0 |
88/0 |
057/0 |
جدول 8 شاخصهای برازش مدل را نشان میدهد. همانطور که قابل مشاهده است، مدل از برازش مطلوبی برخوردار است.
جدول10: سوالات و پایایی (آلفا کرونباخ) عاملهای پرسشنامه
|
عامل |
سوالات |
a |
|
نهادینهسازی ورزش |
1- معتقدم نهادینه سازی ورزش در بین مردم باعث افزایش حضور آنها در پارکها میشود. 2- معتقدم فرهنگ سازی مرتبط با ورزش کردن قشر جوان و نوجوان در پارکها، باعث حضور بیشتر آنها در پارکها میشود. 3- معتقدم فرهنگسازی در رابطه با ورزش کردن بانوان با لباس ورزشی در پارکها، در گرایش بیشتر آنها به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها موثر است. |
78/. |
|
آموزش ورزش |
1- معتقدم حضور کارشناسان ورزشی، برای انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها اهمیت دارد. 2- معتقدم نمایش فیلمهای آموزشی مرتبط با ورزش، باعث ایجاد انگیزه در بین مردم برای شرکت در فعالیتهای ورزشی در پارکها میشود. 3- معتقدم آموزش فعالیتهای ورزشی توسط مدارس و خانوادهها به بچهها باعث جذب آنها به ورزش در پارک میشود. 4- معتقدم آموزش نحوه استفاده از وسایل ورزشی، در گرایش مردم به انجام فعالیت ورزشی در پارک موثر است. |
86/. |
|
نیازمندی به وسایل و مکانهای ورزشی |
1- معتقدم وجود ایستگاه ورزش همگانی در پارک، گرایش افراد به انجام فعالیتهای ورزشی را افزایش میدهد. 2- معتقدم وجود ایستگاه دوچرخهسواری در پارکها، علاقه افراد به انجام فعالیتهای ورزشی را افزایش میدهد. 3- معتقدم وجود وسایل ورزشی مانند: میزهای تنیس، فوتبال دستی، زمین والیبال، فوتبال و ... باعث گرایش بیشتر افراد به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها میشود. |
82/. |
|
کیفیت مکانهای ورزشی |
1- معتقدم وجود زمین های حصارکشی و استاندارد برای انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها اهمیت دارد. 2- معتقدم مجزا بودن مسیر دوچرخهسواری از مسیرهای پیادهروی برای انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها اهمیت دارد. 3- معتقدم در صورتیکه محیط ورزش سالمندان و بانوان از نوجوانان جدا باشد، منجر به گرایش بیشتر آنها به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها میشود. 4- معتقدم کفپوش مناسب برای زمینهای تنیس و فوتبالدستی برای انجام فعالیت ورزشی در پارک اهمیت دارد. |
80/. |
|
کیفیت و نحوه استقرار تجهیزات و وسایل ورزشی |
1- معتقدم استاندارد بودن وسایل و تجهیزات ورزشی، در گرایش افراد به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها موثر است. 2- معتقدم تناسب داشتن وسایل بدنسازی با سن و وزن افراد، تمایل افراد به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها را افزایش میدهد. 3- معتقدم استقرار مناسب وسایل بدنسازی، در استفاده کردن افراد از این وسایل اهمیت دارد. |
79/. |
|
محیط و مکانهای ورزشی مختص بانوان |
1- معتقدم وجود محیط مجزا برای ورزشکردن بانوان، گرایش آنها به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها را افزایش میدهد. 2- معتقدم در دسترسبودن شبانهروزی مکانهای مخصوص ورزش بانوان، برای انجام فعالیتهای ورزشی آنها در پارک حایز اهمیت است. 3- معتقدم سالنهایی مانند: سالن آمادگیجسمانی و ایروبیک برای بانوان، در گرایش آنها به انجام فعالیتهای ورزشی حایز اهمیت است. |
88/. |
|
توسعه امکانات ورزشی پارک |
1- معتقدم تنوع وسایل ورزشی و بدنسازی، در گرایش افراد به انجام ورزش در پارکها اهمیت دارد. 2- معتقدم زیاد بودن تعداد وسایل ورزشی و بدنسازی، در گرایش افراد به انجام ورزش در پارکها موثر است. 3- معتقدم اگر در هر پارکی همه وسایل ورزشی و بدنسازی وجود داشته باشد گرایش مردم به پارک بیشتر میشود. |
87/. |
|
توسعه امکانات جانبی و رفاهی پارک |
1- معتقدم وجود مسیرهای دسترسی آسان به پارک (بویژه برای افراد کم توان)، باعث افزایش جذب مردم به فعالیتهای ورزشی میشود. 2- معتقدم وجود مکانهایی برای نمایش و فیلم در پارکها، باعث افزایش جذب مردم به فعالیتهای ورزشی میشود. 3- معتقدم فضای آرام و سبز با روشنایی مطلوب، در گرایش بیشتر افراد جهت انجام ورزش در پارکها تاثیرگذار است. 4- معتقدم تمیزی پارک در ترغیب کردن افراد جهت انجام ورزش در پارک اهمیت دارد. 5- معتقدم وجود امکانات رفاهی (مثل آلاچیق، سرویس بهداشتی، آبسردکن، دوش آب گرم و ... ) در گرایش افراد به انجام فعالیتهای ورزشی در پارک موثر است. |
85/. |
|
تامین منابع مالی |
1- معتقدم سرمایهگذاری بخش خصوصی در بهبود کیفیت پارک و وسایل ورزشی موثر است. 2- معتقدم کمک مالی مردم و افراد خیر در بهبود وسایل و امکانات ورزشی پارک موثر است. 3- معتقدم برای بهبود کیفیت پارک و وسایل ورزشی، کمک مالی دولت و شهرداری تاثیرگذار است. |
77/. |
|
انگیزش عمومی |
1- معتقدم وجود بنرهای تبلیغاتی در سطح شهر باعث گرایش بیشتر افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارکها میشود. 2- معتقدم وجود دکههای فروش وسایل ورزشی مورد نیاز در پارک با قیمتهای مناسب، تمایل افراد به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها را افزایش میدهد. 3- معتقدم برگزاری همایشهای پیادهروی با ارائه خدمات پزشکی، تمایل افراد به ورزشکردن در پارکها را افزایش می دهد. |
79/. |
|
تبلیغات شفاهی |
1- معتقدم توصیه کردن ورزش به دیگران توسط افرادیکه به طور منظم در پارکها فعالیتهای ورزشی انجام میدهند در گرایش دیگران به ورزش تاثیرگذار است. 2- معتقدم توصیه به شرکت در مسابقات ورزشی مختلف در پارکها، در گرایش افراد به انجام فعالیتهای ورزشی موثر است. 3- معتقدم اگر پزشکان، ورزش و فعالیت بدنی در پارکها را به مردم توصیه کنند، گرایش افراد به ورزش کردن در پارک افزایش مییابد. |
87/. |
|
اطلاع رسانی به عموم |
1- معتقدم اطلاع رسانی در رابطه با برنامه های ورزش صبحگاهی، مسابقات و غیره از طریق بنر رغبت افراد برای انجام فعالیت ورزشی در پارکها را افزایش میدهد. 2- معتقدم تعیین کردن زمان و مکان مشخص برای انجام فعالیت ورزشی توسط مربی، در حضور افراد برای فعالیت در پارکها حایز اهمیت است. 3- معتقدم استفاده از فضای مجازی به منظور اطلاعرسانی در رابطه با برنامههای ورزش صبحگاهی و مسابقات، در گرایش افراد به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها تاثیرگذار است. |
89/. |
|
روحی-روانی |
1- معتقدم فراهم نمودن محیطهایی برای تفریح و بازی کودکان در جلوی دید والدین، منجر به گرایش بیشتر خانوادهها به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها میشود. 2- معتقدم شاد بودن محیط تمرین و پخش موسیقی، گرایش افراد را به انجام ورزش در پارک افزایش میدهد. 3- معتقدم رعایت حال افراد سالمند در حین ورزش، گرایش آنها به انجام فعالیتهای ورزشی در پارکها را افزایش می دهد. |
90/. |
|
امنیتی |
1- معتقدم امنیت پارک، در گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارک نقش دارد. 2- معتقدم جلوگیری از ورود معتادان به اماکن ورزشی پارک ها، در گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی تاثیرگذار است. 3- معتقدم حضور نیروی انتظامی در پارکها برای حفظ امنیت و جلوگیری از اغتشاش و دعوا در گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارک تاثیرگذار است. |
81/. |
بحث و نتیجهگیری
همان طور که بیان شد، برای سنجش عوامل موثر بر گرایش مردم به انجام فعالیت ورزشی در پارکها باید از ابزاری معتبر و پایا استفاده کرد که منعکسکننده دقیق و قابل استناد برای بررسی عوامل موثر در گرایش افراد باشد. بر طبق گفته بورن[23] (1999) اساس هر پژوهشی استفاده از ابزارهای اطلاعاتی معتبر و پایا میباشد و تحلیل نتایج پژوهشها به اعتبار ابزار مورد استفاده بستگی دارد. لذا محققان باید از اعتبار ابزارها اطمینان حاصل نمایند. هدف از انجام پژوهش حاضر، اعتباریابی پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارکها بود. در ابتدا تعداد سوالات پرسشنامه 59 سوال بود که بعد از گرفتن روایی صوری و محتوایی از متخصصان مدیریت ورزشی، تعداد 6 سوال حذف و یا به دلیل داشتن اشتراک، با سوالات دیگر ترکیب شد و در نهایت تعداد سوالات به 53 سوال کاهش پیدا کرد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، 14 عامل را نشان داد. محرم زاده و همکاران (1394) نیز در تحقیق خود که با توجه به گویههایی که از مبانی و ادبیات تحقیق به دست آمده بود عوامل موثر بر کاربری مسیرهای تندرستی را بررسی کردند، عوامل کیفیت تجهیزات ورزشی، زیرساختی، فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی را مورد بررسی قرار دادند که با تحقیق حاضر دارای اشتراکاتی بود.
عظیمی دلارستاقی و همکاران (1396) نیز که معیارهای طراحی مبلمان ورزشی در پارکها را بر اساس نظر اعضای هیئتعلمی بررسی کرده بودند، نتیجه گرفتند هم تعداد وسایل و تجهیزات ورزشی و هم کیفیت آنها از نظر نمونههای تحقیق اهمیت بالایی دارد. در تحقیق حاضر نیز کیفیت تجهیزات ورزشی و همچنین تعداد وسایل ورزشی از جمله شاخصهایی بود که با توجه به آزمون تحلیل عامل اکتشافی استخراج شدند. با این حال در تحقیق حاضر شاخصهای مختص بانوان از جمله فرهنگسازیسازی در زمینه ورزش بانوان در پارکها، محیط و مکانهای ورزشی مختص بانوان و ... استخراج شد که در تحقیقات قبلی چنین عاملهایی مورد بررسی قرار نگرفته بود. یکی از علتهای آن میتواند بهرهگیری از ادبیات و مبانی تحقیقات خارجی در تحقیقات قبلی باشد که دقیقا عوامل مختص بانوان را در گرایش آنها به ورزش همگانی در پارکها مورد بررسی قرار ندادهاند. اما در تحقیق حاضر، اعتباریابی پرسشنامه در بین شهروندان شهر اصفهان انجام شد که همانند دیگر شهرها در کشور دارای یک سری ارزشها و فرهنگهایی در مورد بانوان و ورزش کردن آنها در پارکها هستند. همچنین یکی از متغیرهای مختص بانوان، فرهنگسازی در زمینه فعالیت بانوان با لباس ورزشی است- موردی که از عوامل موثر در گرایش آنها به ورزش در پارکهاست. میتوان چنین استنباط کرد که هنوز هم در بین بسیاری از خانوادهها در ایران، ورزش کردن بانوان با لباس ورزشی در پارکها نهادینه نشده است و حتی ممکن است عده ای با این امر مخالفت کنند.
از جمله شاخصهای دیگری که در تحقیق حاضر استخراج شد، عامل تبلیغات شفاهی و تامین منابع مالی است که در تحقیقات قبلی به این موارد اشاره نشده بود. در تحقیق حاضر گویههای این عاملها با بار عاملی بالای 5/0 نشاندهنده نقش مهم و تاثیرگذار در گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها دارد. به دلیل وضعیت اقتصادی کشور در حال حاضر بسیاری از شهروندان تاکید دارند که برای بهبود وضعیت امکانات ورزشی و رفاهی در پارکها، بهتر است در کنار کمک دولت و شهرداری، از منابع مالی شرکتهای خصوصی و افراد خیر استفاده کرد، چراکه متغیرهای یاد شده با ضریب معناداری بالایی مورد تایید قرار گرفتند و با توجه به شرایط کشور ما بیشتر مورد تاکید است؛ بگونه ای که در تحقیقات قبلی چنین عاملی مورد بررسی قرار نگرفته بود و بیشتر بر کمک صرف دولت و شهرداری در بهبود امکانات ورزشی و رفاهی پارک تاکید شده بود. همچنین تبلیغات شفاهی (توصیه کردن ورزش توسط پزشکان و متخصصان ورزش و افرادی که در پارکها فعالیت ورزشی میکنند) از عوامل مورد تایید در ساخت پرسشنامه بود که در تحقیقات قبلی به این متغیر پرداخته نشده بود. به نظر میرسد با توجه به نتایج ساخت و اعتباریابی پرسشنامه، استفاده از تبلیغات سنتی مانند بنر و آگهیهای تبلیغاتی در سطح شهر و تبلیغات در فضای مجازی و رسانهها برای گرایش مردم به ورزش در پارکها کفایت نمیکند و بهتر است برای گرایش بیشتر اقشار مختلف مردم، استفاده از تبلیغات شفاهی توسط خود مردم و پزشکان و متخصصان مورد توجه قرار گیرد.
نتایج تحقیق حاضر با تحقیق وان هک[24]و همکاران (2018) که دریافتند نگهداری خوب پارک، وجود زمین بازی/تجهیزات تناسب اندام در فضای باز و زمینهای ورزشی از مهمترین عوامل در گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکهاست و همچنین تحقیق یانگ استر و همکاران (2017) که اذعان کردند مسیرهای ناامن و فاصلههای طولانی بین امکانات ورزشی مختلف در پارکها میتواند تمایل سالمندان به فعالیت جسمانی در پارکها را کاهش دهد دارای اشتراکاتی بود؛ به گونه ای که در تحقیق حاضر نیز عواملی مانند امنیت پارک، کیفیت و نحوه استقرار وسایل و تجهیزات ورزشی، امکانات جانبی پارک و وجود زمینهای ورزشی استخراج شد که با این دو تحقیق، همخوان بود. به نظر می رسد برای شهروندان اصفهانی، کیفیت وسایل و تجهیزات ورزشی موثر است، چراکه عدم آسیبدیدگی میتواند مهمترین خواسته مردم با ورزش کردن باشد. همچنین با توجه به اینکه اقشار مختلف مردم از وسایل و امکانات ورزشی استفاده میکنند، تنوع امکانات اهمیت دارد.
از طرف دیگر، امنیت پارک، عاملی است که در بیشتر تحقیقات داخلی و خارجی مورد تاکید قرار گرفته است. بدیهی است که برای مردم کشور ما و همچنین کشورهای خارجی امنیت جانی و مالی اهمیت داشته باشد. با وجود امنیت در پارکها مردم به راحتی و با خیال آسودهتر به ورزش در پارکها خواهند پرداخت. عامل دیگری که در تحقیق حاضر برجسته شد، آموزش ورزش بود. به نظر میرسد در کشور ما آنچنان که باید به امر آموزش ورزش اهمیت داده نشده است. بسیاری از مردم، به ویژه سالمندان و نوجوانان با نحوه انجام کار با دستگاههای بدنسازی و از مزایای فعالیت ورزشی در پارکها آگاهی ندارند. عدم آشنایی با دستگاهها گرایش آنها را به کار با این دستگاهها کاهش میدهد و حتی ممکن است ترس آسیبدیدگی را در آنها افزایش دهد که در نهایت منجر عدم استفاده از این دستگاهها میشود. همچنین آموزش ورزش در مدارس از متغیرهای تایید شده در پرسشنامه بود که با توجه به نظر شهروندان از اهمیت بالایی در گرایش نوجوانان به ورزش در پارکها برخوردار است، چراکه آموزش از طریق مدارس را برای نوجوانان اصولیتر و موثرتر میدانند.
یکی دیگر از عوامل گرایش مردم به ورزش و فعالیتبدنی در پارکها از نظر شهروندان عامل انگیزشی بود. انگیزه میتواند درونی و بیرونی باشد. بعضی افراد فقط به دلیل مزایای ورزش به فعالیت بدنی روی میآورند و برای ورزش کردن در پارکها یا باشگاهها انگیزه درونی دارند. ولی بسیاری از افراد هم هستند که برای ورزش کردن نیاز به انگیزه بیرونی دارند؛ به گونه ای که باید از طرف افراد دیگر، کارشناسان ورزش، پزشکان و ... جهت ورزش کردن انگیزه داده شوند. یکی دیگر از شاخصهای استخراج شده در تحقیق حاضر، اطلاعرسانی به عموم بود. اطلاعرسانی از راه های مختلف پیرامون مسابقاتی که در پارک برگزار میشود، برنامههای پارک، ساعت حضور کارشناس در پارک برای ورزش و ... میتواند افراد را جهت حضور در پارک برای ورزش ترغیب کند.
از عوامل دیگر تاثیرگذار در گرایش افراد به پارکها برای ورزش کردن عامل روحی- روانی است. فراهم کردن محیطهایی برای تفریح و بازی کودکان، شاد بودن محیط تمرین، پخش موسیقی، رعایت حال افراد سالمند و ... از عواملی هستند که از نظر شهروندان اصفهانی برای حضور در پارک و انجام فعالیت ورزشی اهمیت دارند. در همین راستا، ریس و همکاران (2009) داشتن افراد هم سن در پارک و امنیت پارک را از عوامل تاثیرگذار در این زمینه دانستند. همچنین محرم زاده و همکاران (1394) نیز وجود جو ورزشی، بهبود روابط و تعامل اجتماعی افراد و ... را در گرایش افراد به ورزش کردن در پارک موثر دیدند. از راه های ایجاد جو ورزشی میتوان به پخش موسیقی در حین ورزش اشاره کرد؛ به گونه ای که علاوه بر جو ورزشی، محیطی شاد نیز در محیط تمرین ایجاد میشود و شرکتکنندگان از نظر روحی میتوانند بهبود یابند.
در مورد اعتبار سازه پرسشنامه و قدرت پیشگویی سوالات، نتایج بار عاملی سوالات نشان دادند که تمامی سوالات دارای بار عاملی بالای 3/0 بودند و بر این اساس توانستند به خوبی پیشگوی معناداری برای عاملهای خود باشند. بنابراین تمامی سوالات موجب تایید ساختار نظری پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها میشوند. در نتیجه مدل دارای برازش قابل قبولی است. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، «پرسشنامه عوامل موثر بر گرایش افراد به فعالیت ورزشی در پارکها» مقیاسی قابل اطمینان و معتبر در این زمینه است که میتواند برای ارزیابی عواملی که باعث میشود افراد برای انجام فعالیت ورزشی به پارکها مراجعه کنند، استفاده گردد و نتایج پایا و باثباتی به دست آورد. استفاده از این ابزار تحقیقاتی ساخته شده در ایران میتواند برای سایر پژوهشگرانی که در مطالعات خود در پی بررسی عوامل تاثیرگذار در گرایش افراد به انجام فعالیت ورزشی در پارکها هستند، راهگشا باشد.
بر اساس نتایج تحقیق حاضر به متولیان امر ورزش در شهرها- مانند سازمان ورزش شهرداری، اداره ورزش و ...- پیشنهاد میشود بر اساس شاخصهای استخراج شده نظیر کمیت و کیفیت تجهیزات، اماکن و وسایل ورزشی، فرهنگسازی ورزش از طریق رسانهها، اطلاع رسانی در مورد برنامهها و امکانات ورزشی در پارک و ... مراتب بهبود و ارتقای این عاملها را با هماهنگی سایر سازمانها تدارک ببینند، چراکه برای بهبود بعضی از این عوامل نیاز به هماهنگی با سازمانهایی مانند صدا و سیما، فضاهای مجازی و ... است. عاملهای استخراج شده نقش مهم و اساسی در گرایش اقشار مختلف جامعه از جمله زنان، مردان، نوجوانان، سالمندان و ... به فعالیت ورزشی در پارکها دارد. بنابراین میتوان با اهمیت دادن به همه این عوامل از سوی متولیان امر ورزش، نقش اساسی در بهبود وضعیت ورزش همگانی در شهرها و استانهای کشور ایفا کرد.
منابع
- جورکش، سارا؛ نظری، رسول و طاهری، محسن. (1398). «الگوی ورزش سالمندی ایران: رویکرد داده بنیاد». مطالعات مدیریت ورزشی. 11 (55)، صص 35-58.
- رضایی، فاطمه و زیدآبادی، رسول. (1393). «مقایسه سلامت روانی زنان و مردان ورزشکار در اماکن روباز و سرپوشیده». پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. 10(20)، صص 77-84.
- زنگیآبادی، علی و نوری، محمد. (1394). «تحلیل و ارزیابی تطبیقی وضعیت مبلمان شهری در پارکهای درون شهری کلانشهرها از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: کلانشهر اصفهان)». 26 (1)، صص 85-104.
- سیدعامری، میرحسین و قربان بردی، محمدآلق. (1391). «تبیین راهکارهای جذب و افزایش مشارکت شهروندان در برنامههای ورزش همگانی و تفریحی». پژوهشهای مدیریت ورزشی و علوم حرکتی. 2 (4)، صص 23-34.
- عظیمی دلارستاقی، عاطفه؛ صفانیا، علی محمد و عظیمی دلارستاقی، عادله. (1396). «بررسی معیارهای طراحی مبلمان ورزشی در پارک های تفریحی-ورزشی». فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش. 6 (1).
- محرم زاده، مهرداد؛ محمدی، میترا؛ صیادی، محمدامین و وحدانی، محسن. (1394). «تحلیل عوامل موثر بر کاربری مسیرهای تندرستی نقاط مختلف شهر ارومیه (با تاکید بر استفاده از دستگاههای بدنسازی پارک ها)». دو فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. 5 (10).
- محمدی، سردار؛ سلطان حسینی، محمد و قاسمی سیانی، مجتبی. (1399). «شناسایی مولفههای مبلمان ورزشی پارکهای شهر اصفهان: مطالعه کیفی». فصلنامه مدیریت و توسعه ورزش. 3 (23).
- Byrka, K., & Ryczko, N. (2018). “Positive effects of dancing in natural versus indoor settings: The mediating role of engagement in physical activity”. Journal of Environmental Psychology, 57, 25-33.
- Camargo, D. M., Ramírez, P. C., Quiroga, V., Ríos, P., Férmino, R. C., & Sarmiento, O. L. (2018). “Physical activity in public parks of high and low socioeconomic status in Colombia using observational methods”. Journal of physical activity and health, 15(8), 581-591.
- Cohen, D. A., Han, B., Isacoff, J., Shulaker, B., Williamson, S., Marsh, T., . . . Bhatia, R. (2015). “Impact of park renovations on park use and park-based physical activity”. Journal of physical activity and health, 12(2), 289-295.
- Dai, P., Zhang, S., Hou, H., Yang, Y., & Liu, R. (2019). Valuing sports services in urban parks: A new model based on social network data”. Ecosystem Services, 36, 100891.
- Grajek, M., Sas-Nowosielski, K., Sobczyk, K., Działach, E., Białek-Dratwa, A., Górski, M., & Kobza, J. (2021). “Motivation to engage in physical activity among health sciences students”. Journal of Physical Education and Sport, 21(1), 140-144.
- Haegele, J. A., & Zhu, X. (2021). “Physical activity, self-efficacy and health-related quality of life among adults with visual impairments”. Disability and rehabilitation, 43(4), 530-536.
- HK, Y. E., KO, H. W., & HW, C. E. (2017). “Elderly satisfaction with planning and design of public parks in high density old districts: An ordered logit model”. Landscape and Urban Planning, 165, 39-53.
- Kaczynski, A. T., Potwarka, L. R., & Saelens, B. E. (2008). “Association of park size, distance, and features with physical activity in neighborhood parks”. American journal of public health, 98(8), 1451-1456.
- Kemperman, A., & Timmermans, H. (2014). “Green spaces in the direct living environment and social contacts of the aging population”. Landscape and Urban Planning, 129, 44-54.
- Knobel, P., Maneja, R., Bartoll, X., Alonso, L., Bauwelinck, M., Valentin, A., . . . Dadvand, P. (2021). “Quality of urban green spaces influences residents’ use of these spaces, physical activity, and overweight/obesity”. Environmental Pollution, 271, 116393.
- Liu, H., Li, F., Li, J., & Zhang, Y. (2017). “The relationships between urban parks, residents' physical activity, and mental health benefits: A case study from Beijing, China”. Journal of environmental management, 190, 223-230.
- Marselle, M. R., Irvine, K. N., Lorenzo-Arribas, A., & Warber, S. L. (2016). “Does perceived restorativeness mediate the effects of perceived biodiversity and perceived naturalness on emotional well-being following group walks in nature? ” Journal of Environmental Psychology, 46, 217-232.
- Mertens, L., Van Cauwenberg, J., Veitch, J., Deforche, B., & Van Dyck, D. (2019). “Differences in park characteristic preferences for visitation and physical activity among adolescents: A latent class analysis”. PloS one, 14(3), e0212920.
- Pourjafar, M. R., Taghvaee, A. A., Bemanian, M. R., Sadeghi, A. R., & Ahmadi, F. (2010). “Effective environmental aspects of public spaces formation to achieve successful aging with emphasis on elderly preferences of Shiraz”. Iranian Journal of Ageing, 5(1), 0-0.
- Saeidniya, A. (2004). “Municipalities green book, cultural, sports and recreational spaces”. Tehran: Municipalities organization publication.
- Schirpke, U., Scolozzi, R., Da Re, R., Masiero, M., Pellegrino, D., & Marino, D. (2018). “Recreational ecosystem services in protected areas: A survey of visitors to Natura 2000 sites in Italy”. Journal of outdoor recreation and tourism, 21, 39-50.
- Van Hecke, L., Ghekiere, A., Veitch, J., Van Dyck, D., Van Cauwenberg, J., Clarys, P., & Deforche, B. (2018). “Public open space characteristics influencing adolescents’ use and physical activity: A systematic literature review of qualitative and quantitative studies”. Health & place, 51, 158-173.
- Veitch, J., Salmon, J., Crawford, D., Abbott, G., Giles-Corti, B., Carver, A., & Timperio, A. (2018). “The REVAMP natural experiment study: the impact of a play-scape installation on park visitation and park-based physical activity”. International journal of behavioral nutrition and physical activity, 15(1), 10.
)