بررسی نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی و عوامل مؤثربرآن

شراره مهدیزاده[1]

عاطفه شمس بیرانوند[2]

تاریخ دریافت مقاله: 21/10/1394

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:6/11/1394

مقدمه

امروزه استفاده از وسایل ارتباط جمعی در زندگی افراد جبری شده است. دنیای جدید نیز شیوۀ نوینی را برای زندگی می‏طلبد و از همین رو، زندگی نسل جدید با نسل گذشته متفاوت است. یکی از تبعات این تغییر را در نگرش جوانان به سبک‏های جدید آشنایی با جنس مخالف جهت ازدواج در چند سال اخیر   می توان مشاهده کرد که به "ازدواج اینترنتی" موسوم است.(هیتچ و همکاران،2010: 139)

اینترنت به افراد امکان ایجاد روابط اجتماعی جدیدی را می‏دهد، از جمله روابط طولانی مدتی که شاید به ازدواج منجر شود. اینترنت به عنوان یک نهاد اجتماعی جدید، این توان را دارد تا امکان ملاقات افرادی که هرگز احتمال ملاقات رو در رو با یکدیگر را نداشته‏اند، فراهم کند.(لاوسون و لاک ، 2006: 24)

ازدواج، یکی از مهم ترین اتفاقات زندگی هر فرد است.  در دنیای کنونی، یافتن همسر مناسب دغدغه ای است که افراد در زمان انتخاب همسر با آن دست به گریبان اند. در ایران با توجه به فرهنگ حاکم، این امر مهم با تصمیم خانواده­ها صورت می­گرفته است. امروزه، سایت‏های همسریابی شکل گرفته اند که برخی افراد برای یافتن فرد دلخواه خود به آنها مراجعه می‏کنند. حال باید دید با توجه به محاسن و معایب این سایت­ها و اینکه هنوز جامعه این شیوه همسرگزینی را به رسمیت نمی‏شناسد و به دیده تردید به آن       می ­نگرد، نگرش جوانان به استفاده از این سایت­ها چگونه است و چه عواملی بر نگرش جوانان تاثیر     می گذارد؟

سوالات پژوهش

1. نگرش جوانان به استفاده ازسایت­های همسریابی چگونه است؟
2. عوامل موثر بر نگرش جوانان به استفاده ازسایت­های همسریابی کدام اند؟

اهداف پژوهش

1. شناخت نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی؛
2. شناخت عوامل اجتماعی– فرهنگی موثر بر نگرش جوانان به استفاده ازسایت­های همسریابی.

پیشینه داخلی وخارجی

در داخل کشور پیرامون سایت­های همسریابی، پژوهشی با عنوان "همسریابی اینترنتی؛ بررسی انگیزه، اعتماد و معیارهای همسرگزینی از منظر کاربران سایت­های همسریابی" انجام شده است.(آخوندان،1388)       یافته های این پژوهش نشان داد که در ایران سایت­ها و وبلاگ­ها، سیستم هایی هستند که برای همسریابی      می توان از آنها استفاده کرد. در بیشتر سایت­های مشاهده شده، همسریابی به معنای دقیق کلمه وجود ندارد و این سایت­ها تنها زمینه سازآشنایی می باشند. همچنین، به دلیل عدم کنترل خارجی، امکان سوء استفاده و فریبکاری در این فضاها وجود دارد. یافته های این پژوهش نشان داد که بیشتر کاربران در گروه سنی25 تا 35 سال می باشند، تحصیلات دانشگاهی دارند، شاغل، مجرد، از طبقه متوسط و ساکن شهرهای بزرگ هستند. این گونه روابط‏ از طریق پیام در سایت­ها و یا ارسال ایمیل آغاز می شود. در ادامه، کاربران به تبادل عکس  یا شماره تماس می پردازند و پس از تماس تلفنی، قراری رو در رو صورت می گیرد. این قرار    می تواند به ادامه رابطه و ازدواج منجر شود یا در همین مرحله پایان یابد.

یکی دیگر از کارهای پژوهشی نزدیک به تحقیق حاضر، به بررسی عوامل موثر در گرایش جوانان به ازدواج اینترنتی در بین دانشجویان پرداخته است.(دستجردی،1391) در این پژوهش، یافته­ها نشان داد که عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و تکنولوژی با گرایش به ازدواج اینترنتی در بین دانشجویان مرتبط بوده است که عوامل اجتماعی و فرهنگی بالاترین و اقتصادی کمترین علل گرایش به ازدواج اینترنتی در بین دانشجویان بوده است.

همچنین، پژوهشی با عنوان "نگرش جوانان به ازدواج از طریق فضای مجازی و عوامل اجتماعی مرتبط" در سال 1392 توسط سمیه محمدی انجام شده است. این پژوهش با روش پیمایش انجام گرفته و جامعه آماری آن کلیه جوانان مجرد 18-29 سال شهرستان ساری هستند که به روش نمونه‏گیری خوشه‏ای چندمرحله‏ای مطالعه شده‏اند. یافته‏های این تحقیق نشان داد که هنوز ارزش‏های سنتی نزد جوانان حفظ شده است و دختران نسبت به پسران نگرش منفی‏تری به ازدواج اینترنتی دارند. همچنین، متغیر دینداری قوی‏ترین و مهمترین پیش‏بینی کننده نگرش نسبت به ازدواج از طریق فضای مجازی است.

در خارج کشور هم پژوهشی توسط پائول یئو و همکاران(2011) با عنوان "مطالعه تجربی بر روی کاربرد شبکه‏های اجتماعی آنلاین" انجام شده است. این پژوهش، نگرش جوانان نسبت به شبکه های اجتماعی آنلاین و دوستیابی آنلاین را در بین زنان و مردان بررسی می‏کند. در این تحقیق مشخص شده است که شروع دوست یابی آنلاین بیشتر دانشجویان بعد از آغاز زندگی دانشگاهی­شان بوده است. همچنین، مشخص شد که زنان بیشتر مایل به ایجاد روابط بلندمدت و عاشقانه و مردان خواهان ارتباط گهگاهی در سایت­های دوستیابی آنلاین هستند.

جیالی یو[3] در تحقیقی با عنوان "جستجوی عشق آنلاین" که در سال   2014 انجام گرفته است، نقش فرهنگ و جنسیت را در انتخاب همسر نشان می‏دهد. او با تحلیل محتوای200 پروفایل چینی و200 پروفایل آمریکایی منتشر شده در سایت همسریابی دریافت که فرهنگ، تاثیر مهمی بر الگوی خوداظهاری و انتخاب همسر دارد. همچنین، نتایج نشان داد که چینی ها بیشتر اطلاعاتی را درمورد وضعیت ظاهری و سلامت، موقعیت مالی و شغلی، تحصیلات و اخلاقیات فراهم آورده بودند وآمریکایی ها بیشتر در مورد شخصیت و علایقشان نوشته بودند .

بدین ترتیب، مرور تحقیقات انجام شده در ایران و جوامع دیگر نشان می‏دهد که فضای مجازی به عنوان یک فضای عمومی در دسترس همگان است و افراد با اهداف گوناگون وارد این فضا می شوند و به تعامل با یکدیگر می‏پردازند. اما آنچه در این میان مهم می‏باشد این است که ارتباط افراد با جنس مخالف و شکل‏گیری رابطه، علاقه و دلبستگی در فضای مجازی در جوامع دیگر امری عادی است که نه تنها به عنوان مسئله‏ای خارج از عرف به آن نگاه نمی‏شود، بلکه با ورود کامپیوتر و پیدایش فضاهای مجازی، این نوع از ارتباطات مرسوم پذیرفته‏ شده است. تحقیقاتی که در ایران انجام شده بیشتر با هدف بررسی تاثیر اینگونه فضاها بر زندگی افراد و ساختار خانواده و ارزش­های حاکم بر جامعه می‏باشد. یافته‏ها در کل بیانگر این است که با وجود تعامل افراد در فضای مجازی و بهره‏گیری از فضاهای سایبری موجود، ارزش‏های سنتی‏ حفظ شده است که مشابه با نتایج تحقیقات سایر کشورها می‏باشد. یافته‏های بسیاری از تحقیقات بیانگر این مطلب است که اگر روابط پا گرفته در فضای مجازی به ملاقات چهره‏به‏چهره بیانجامد، افراد روابط مجازی را بسیار شبیه به روابط در دنیای واقعی می‏دانند. در تحقیقات داخلی اغلب از روش پیمایش استفاده شده و جامعه آماری‏ به دانشجویان محدود شده است، ولی تحقیقات خارجی بر بررسی پروفایل‏کاربران متمرکز بوده است و جامعه آماری آنها محدود به افرادی است که عضو سایت‏های همسریابی می‏باشند. تحقیق حاضر تنها بر استفاده از سایت‏های همسریابی تاکید داشته و سعی بر شناسایی نگرش جوانان در استفاده از این سایت‏ها داشته است- صرف نظر از اینکه جوانان عضو این سایت‏ها باشند یا عضو نباشند.

ادبیات نظری پژوهش

معرفی وتاریخچه سایت­های همسریابی

ازدواج­هایی که از طریق سایت­های همسریابی صورت می‏گیرد، مفهوم ازدواج اینترنتی را خلق کرده است و در حقیقت به ازدواجی اشاره می‏کند که طرفین با استفاده از قابلیت‏های موجود در فضای مجازی همدیگر را می‏شناسند و پس از تبادل اطلاعات متنی، صوتی و تصویری با یکدیگر، زمینه برای برقراری یک آشنایی در محیطی غیرمجازی فراهم می‏شود. در نهایت، رضایت طرفین است که اساس ازدواج را تشکیل می‏دهد.(شوکر،2005 : 12) سایت­های قرار آنلاین امروزی تنها یک نوع مدرن از اولین آژانس‏های ازدواج در سال­های 1700 است که به مردان تنهای مجرد با چاپ یک ستون از خصوصیات فردی‏شان در روزنامه در یافتن همسر کمک می‏کرد. اولین سیستم‏های همسریابی اینترنتی^[4] در سال 1995 به وجود آمد. در آغاز این سیستم بسیار ساده بود و افراد را بر اساس پروفایل‏های شخصی‏ شان که در آن دوست داشتن و دوست نداشتن‏هایشان را بیان می‏کردند به هم وصل می‏کرد، اما امروزه این سیستم‏ها توسعه زیادی یافته و خدمات ویژه‏ای به اعضای خود ارائه می‏کنند.( آخوندان، 1387 : 12)  ازدواج اینترنتی، اولین بار در فرانسه و حومه‏های شهر پاریس مطرح شد.(مارکل و ریچادسون،2000:190) در ایران نیز مدتی است سایت‏هایی در این زمینه تاسیس شده و فعالیت می نمایند. حال اینکه به چه میزان به این سایت‏ها رجوع می شود، چه عواملی در این امر دخیل اند و مهمتر آن که چه نگرشی نسبت به استفاده از آن وجود دارد، سوالات جدی است که باید به آن پرداخته شود.

تعریف مفهوم نگرش

برکویتز با مروری در متون روانشناسی اجتماعی، سه نوع تعریف از مفهوم نگرش ارائه می‏دهد:

1. تعریف نگرش به عنوان "واکنش ارزشی یا عاطفی"؛
2. تعریف نگرش به عنوان "آمادگی برای پاسخ"؛
3. تعریف نگرش به عنوان "منظومه‏ای از عناصرشناختی، عاطفی و رفتاری".

سومین تعریف، عبارت است از منظومه‏ای از عناصرشناختی، عاطفی و رفتاری. طبق این تعریف، هر نگرش تنها یک ارزیابی (قضاوت عاطفی) و یا یک آمادگی برای پاسخ صرف نیست، بلکه ترکیب یا منظومه‏ای از عنصرشناختی (اطلاعات فرد درباره موضوع نگرش)، عنصرعاطفی (قضاوت و ارزیابی فرد نسبت به موضوع نگرش) و عنصرآمادگی برای پاسخ (رفتار) است. (ستوده، 1388 : 165 ) تعریف سوم از نگرش در این تحقیق ملاک استفاده می‏باشد.

عوامل تکوین نگرش

بعضی ازمحققان (کرچ،کراچفیلد و بالاکی، 1962 ) عوامل تکوین نگرش­ها را به چهار دسته تقسیم کرده اند:

• آنچه نیازهای شخصی را برآورده می‏کند: هر فرد نسبت به اشیا، عوامل، وسایل و اشخاصی که نیازهای او را برمی‏آورند و وی را به هدف­هایش می‏رسانند، نگرش­ موافق و مثبت و نسبت به موانعی که سد راه رسیدن او به هدف­هایش می‏شوند، نگرش­ منفی دارد.
• کسب اطلاعات درباره موضوع، شی‏ یا فرد خاص: اطلاعاتی که شخص کسب می‏کند نیز در ایجاد و شکل‏گیری نگرش­های او تاثیر دارند. وقتی فرد از طریق مراجع اطلاعاتی درباره شخص، شی و ... اطلاعاتی کسب می‏کند، بر مبنای آن اطلاعات نگرشی مثبت  یا منفی نسبت به آنها می یابد. این مراجع اطلاعاتی در دوران کودکی، در خانواده  پدر و مادر، در مدرسه معلمان و همشاگردی­ها و در جامعه رسانه‏های گروهی، همکاران، دوستان وآشنایان ما هستند.
• ·        تعلق گروهی:نیاز تعلق به گروه، یکی از نیازهای مهم انسان است و همبستگی شخص با گروه در ایجاد نگرش­های  او تاثیر حتمی دارد. می‏توان گفت که نگرش­های شخص نماینده اعتقادات و سنت­های گروه­هایی است که وی جزو آن­هاست. علاوه بر این، فرد برای حفظ نگرش­های خود به حمایت دیگران نیازمند است.
• شخصیت فرد: نگرش­های هر فرد منعکس کننده شخصیت او هستند. علی‏رغم تاثیر گروه در شکل دهی به نگرش‏های فرد در میان افراد هر گروه از نظر نگرشی تفاوت­هایی وجود  دارد. این تفاوت ناشی از شخصیت افراد است. از سوی دیگر، معمولا شخصیت‏های خاصی دارای نگرش­های خاصی هم هستند که با همان الگوی شخصیتی دارای هماهنگی است. ( کریمی ، 1391 : 234 )  

تأملات نظری درفضای مجازی

اینترنت با انتشار افکار و ایده‏های نو بر نگرش‏های جامعه تاثیر گذار می‏باشد. ضمن آن که بسیاری از کارها از طریق آن انجام می‏شود و باعث برقراری ارتباط میان افراد از طریق امکانات مختلف مثل چت و ... می‏گردد. طبق نظر والتر^[5] و ترکل^[6] ، دنیای مجازی دارای ویژگی‏هایی مثل سرعت بالا، در دسترس بودن و گمنامی است که تحقیق حاضر فرض بر تاثیر این ویژگی‏ها بر نگرش افراد در استفاده از آن دارد.

پردازش اطلاعات اجتماعی

این نظریه به شیوه ای اشاره دارد که طی آن ارتباط ­گران، نشانه های هویتی و اجتماعی انتقال یافته توسط رسانه‏ها را پردازش می کنند. ارتباط­گران در استفاده از هر رسانه­ای به دنبال کاهش ابهام و افزایش احساس قرابت هستند. آن­ها در ارتباطات کامپیوتری برای دستیابی به نیازهایشان از شیوه­های کلامی و غیرکلامی متن بنیانی که در انطباق با ویژگی­های خاص این رسانه شکل داده­اند، استفاده می­کنند. ( لیو[7]، 2002 : 6)

ادعای اصلی نظریه والتر آن است که ارتباطات بین فردی به واسطه کامپیوتر، تفاوت برجسته­ای نسبت به ارتباطات رو در رو ندارد و آنچه موجب برخی تفاوت­ها می­شود، میزان سرعت انتقال اطلاعات در این دو نوع از ارتباطات است. از این منظر، ارتباطات رو در رو، مناسب‏ترین و بهترین شکل ارتباطات نیستند، بلکه شاید سریع‏ترین شکل ارتباطات باشند.( والتر،1996: 61) از دیدگاه والتر، انسان­ها به سمت برقراری تعامل با یکدیگر هدایت می­شوند و هر ارتباط‏‏گری در هر زمینه­ای از ارتباط، خواهان داد و ستد شخصی و پاداش گرفتن است و به همین دلیل ساده افراد از کامپیوتر برای برقراری ارتباط استفاده می‏کنند. از نظر وی، این نوع از ارتباطات فقط شامل ارتباطات کاری و وظیفه­گرا نیست، بلکه حتی با وجود استفاده از زمینه ‏ای که نشانه‏های غیرکلامی را به میزان کمتری منتقل می‏کند، افراد با صرف وقت و نوآوری در تلاشند که در سطح کلامی و غیرکلامی با دیگران ارتباط برقرار کنند و روابطی درحال پیشرفت داشته باشند. والتر در سال 1996 مدل خود را گسترش داد و این ادعا را مطرح کرد که ارتباطات کامپیوتری گاهی می‏تواند حتی بیش از ارتباطات رو در رو صمیمانه و اجتماعی باشد. از نظر وی، کاربران در ارتباطات کامپیوتری به دلیل گمنامی می‏توانند خود را آنگونه که مایل‏اند اظهار کنند. گمنامی موجب می‏شود که گیرنده پیام، آن را به بخش‏های تاریک و ناشناخته شخصیت فرستنده تعمیم دهد و برداشت خود را از فرستنده بر حسب همین اطلاعات شکل دهد. به این ترتیب، فرستنده می‏تواند خود را آن‏گونه که دوست دارد در ذهن گیرنده به تصویر بکشد. از طرف دیگر، گمنامی باعث می‏شود که افراد تمایل بیشتری به خودافشایی داشته باشند و بدون ترس از قضاوت سایرین به افشای خواسته‏ها و نظراتشان بپردازند.( برن[8]،2000 : 10)

فرهنگ دیجیتال و خود درفضای مجازی

یکی دیگر از نخستین کسانی که در مورد فضای مجازی به ارائه نظریه پرداخته است، شری ترکل می‏باشد. او در کتاب "زندگی روی صفحه نمایش" می‏نویسد: "فضای مجازی درحال سوق دادن ما به فرهنگی پسامدرن بر مبنای تمایز و پراکندگی است، چرا که حضور در فضای مجازی به علت ویژگی­های خاص آن ازجمله امکان گمنامی و حذف نشانه‏های فیزیکی به کاربر اجازه می‏دهد که به آسانی نقش‏های متعدد و متفاوتی را در زمان­های مختلف و با تنظیمات مختلف و دلخواه خود، بازی کند. علاوه بر این، فضای مجازی تا حدودی فضایی رهایی بخش است، چرا که به کاربر اجازه می‏دهد که درآن ‏واحد خالق، بازیگر، کارگردان، تهیه کننده و درمجموع همه کاره نمایش مطلوب خود باشد- همان­طورکه خود وی اظهار می‏دارد. از نظر او، صفحه نمایش کامپیوتر درحقیقت موقعیتی جدید برای تحقق خیال­ها و تمایلات عقلانی یا نیازهای غریزی کاربران است.( ترکل، 1995) کاهش فشارهای اجتماعی در این فضا برای پیروی از قضاوت دیگران موجب می‏شود تا هر فردی امکان گزینش نحوه اظهار خود را داشته باشد. افراد ممکن است رفتاری کاملا متفاوت از خود واقعی‏شان نشان دهند و یا به افشای جنبه‏های مثبت و منفی از خود واقعی‏شان بپردازند. پشت نقاب ارتباطات دیجیتالی کاربران اینترنتی کمی دل نگران این مطلب می‏شوند که واقعا که هستند؟ ارتباطات گمنام اینترنتی به مردم کمک می‏کند تا بر کم‏رویی و مشکلاتشان غلبه کنند. (واترز، 1386 : 106)

جامعه­پذیری و دیدگاه­های مرتبط

طبق نظریات روانشناسی ­اجتماعی، فرد از بدو تولد و در جریان جامعه­پذیری آگاهی­ها ونگرش­هایی را نسبت به دنیای اطرافش کسب می­کند. اجتماعی شدن فراگردی است که انسان­ها از طریق آن شیوه‏های زندگی جامعه‏شان را  یاد می‏گیرند وآمادگی عمل به عنوان عضو یک جامعه را کسب می‏کنند. ( کوئن،1389 : 79 ) مهم­ترین عوامل جامعه­پذیری- یعنی خانواده، دوستان و رسانه که ازآن­ها با نام "گروه‏های مرجع" نیز یاد می­شود- در شکل‏گیری نگرش افراد نقش تاثیرگذاری دارند. ویلیام جی­گود معتقد است که فرد در جریان جامعه‏پذیری از طریق همانندسازی، آرزوهای والدینش را همچون آرزوهای خویش کسب می‏کند که درنهایت این الگوهای نقش، قسمتی از شخصیت او می‏گردد. این که چه کسانی برای فرد مهم هستند، چه کسی الگوی فرد است و آیا والدین یا افراد دیگر، اشخاص مهمی برای فرد هستند یا خیر در جریان آموزش و جامعه‏پذیری او بسیار تاثیر دارد.(شریعت، 1381 :111) کولی در نظریه خود آیینه سان بر پیوند ارگانیک و ناگسستنی بین خود و جامعه تاکید می‏کند. کولی چنین استدلال می‏کرد که خود یک شخص از رهگذر تبادل او با دیگران رشد می‏یابد. به نظر کولی، آگاهی یک شخص از خودش بازتاب افکار دیگران درباره اوست. پس، به هیچ روی نمی‏توان از خودهای جداگانه سخن به میان آورد. ( کوزر،1390 :410) کولی برای نشان دادن خصلت انعکاسی خود، آن را با آیینه مقایسه کرده است و این معنا را در نظر داشت که انسان­ها آگاهی کسب می‏کنند و این آگاهی در کنش متقابل و مدام اجتماعی شکل می‏گیرد. بحث دیگر کولی پیرامون مفهوم «گروه نخستین» دور می‏زند. این گروه­ها بیشتر برای آن که در تشکیل ماهیت اجتماعی و آرمان‏های افراد نقشی بنیادی دارند، عنوان گروه نخستین را می‏یابند. مهم­ترین این گروه‏ها، خانواده و همسالان می‏باشند. در این گروه­ها انسان­ها برای رسیدن به بیشترین نفع همگانی، تمایلات فردی خود را به حداقل می‏رسانند. (کوزر،1390 : 412) برداشت افراد از خودشان، جهان و مردم پیرامون­شان، یکراست تحت تاثیر رویکردها و باورداشت‏های خانواده‏هایشان شکل می‏گیرد. ارزش­هایی که یک فرد می‏پذیرد و نقش­های گوناگونی که انتظارمی‏رود انجام‏ دهد، در چهارچوب محیط خانواده آموخته می‏شود.( کوئن، 1389 : 84) به نظر کارلسون، تصویب و تایید ازدواج فرزندان توسط پدر و مادر، رضایت فرزندان از زندگی را تحت تاثیر مثبت قرار می‏دهد. برگس و لاک معتقدند نقش والدین در ازدواج فرزندان به صورت اعمال قدرت و نظارت است؛ آن­ها روابط فرزندان خود را کنترل می‏کنند و مانع از وصلت‏هایی می‏شوند که به گمان‏شان نکوهیده است و در عین حال اقتدار خود را به صورتی اعمال می‏کنند که گویا این خود فرزندان اند که به گزینش همسر می‏پردازند. بدین ترتیب، فرزندان تمایل دارند انتخاب آن­ها با تایید والدین‏شان همراه باشد. گروه همسالان به عنوان یکی از عوامل اجتماعی شدن، بیشترین نفوذش را در دوره‏ نوجوانی اعمال می‏کند. در این دوره، مورد پسند دیگران قرار گرفتن هدف اصلی نوجوانان می‏شود و پذیرش و نمایش ارزش‏های گروه همسالان در پذیرش ارزش­های اجتماعی از سوی فرد، نقش تعیین کننده‏ای دارد. (کوئن، 1389: 85 ) در جامعه امروز، مردم عمدتا به معاصران‏شان برای هدایت و انتخاب مسیرشان نگاه‏ می‏کنند. انسان مدرن بیشتر به قضاوت و تایید دیگران در محیطش ارزش می‏دهد. مهم­ترین ارزش­ها برای انسان مدرن ارزش­های نوعی گروه همسالان است. (بروم و همکاران،2002: 103)

عامل دیگری که نقش مهمی در اجتماعی کردن افراد دارد، رسانه‏های جمعی هستند که نگرش‏ها، ارزش­ها، رفتارها و ادراکات ما از جهان واقعی را شکل می‏دهند و ایجاد می‏کنند. (الکسیستان،2001 : 233) رسانه‏ها می‏توانند اثرات نگرشی داشته باشند؛ یعنی، اثراتی که دیدگاه افراد را تغییر می‏دهند  یا تقویت می‏کنند. برای مثال، افراد آگهی‏ای را در مورد یک کاندیدای سیاسی تماشا می‏کنند که آن­ها را مجبور می‏کند باور کنند که او شایسته اداره دولت است. درنتیجه این آگهی، نگرش افراد نسبت به کاندیدا بهترخواهد شد. این مثال بر اثر فی‏البداهه یک پیام رسانه‏ای تاکید می‏کند، اما نگرش‏های طولانی مدت نیز تحت تاثیر قرار می‏گیرند. این اثرات طولانی مدت عبارت اند از: اثر خفته، تقویت و درونی سازی. در «اثرخفته»، فرد ابتدا اطلاعاتی را که دریافت می‏دارد رد می‏کند، اما با گذشت زمان با تجزیه و تحلیل آن را می‏پذیرد. «تقویت» زمانی انجام می‏شود که رسانه‏ها باوری را که فرد تاکنون داشته، حمایت می‏کنند. «درونی سازی» زمانی به وجود می‏آید که افراد پیام‏های رسانه‏ای– که معمولا در مورد مضامین عمده اثرگذار بر جامعه هستند– را بعد از چند سال که در معرض آن­ها قرار گرفتند، بخش مکمل عقاید و نگرش‏های خود سازند. در نهایت این فرایند، به ایجاد نگرش خاص در افراد می‏انجامد.(هارپر، 1391 : 487)

چارچوب نظری پژوهش

متغیرهای تحقیق از تلفیق نظریات حوزه فضای مجازی، جامعه‏شناسی و روانشناسی اجتماعی به دست آمده است. عوامل جامعه‏پذیری موقعیت‏های متعدد برای یادگیری، شکل‏گیری نگرش­ها و تشکیل باورهای اساسی یک فرد را فراهم می‏آورد که برای زندگی اجتماعی و بهره‏وری از میراث فرهنگی و انتقال آن به نسل‏های بعد، حائز اهمیت است. طبق گفته صاحب‏نظران، نگرش­ها به همان طریقی کسب می‏شوند که ما واقعیت­ها، دانش­ها یا باورها را می‏آموزیم و در این اکتشاف فرایندهای بنیادی تداعی، تقویت و تقلید، نقش اساسی را بازی می‏کنند. نگرش‏ها محصولات نهایی روند جامعه‏پذیری انسان هستند که بر واکنش‏های انسان نسبت به عناصر فرهنگی، اشخاص و گروه‏ها تاثیر می‏گذارند. در واقع، فرد از بدو تولد و در جریان جامعه­پذیری نگرش‏هایی را نسبت به دنیای اطرافش کسب می­کند. بنابراین عوامل مهم جامعه‏پذیری به عنوان متغیرهای تاثیرگذار در این تحقیق مد نظر می‏باشند. از آنجا که در روند جامعه ‏پذیری، فرد بخش عمده وقت خود را با والدینش می‏گذراند و پس از چندی شروع به تقلید از رفتار آنان می کند- که می­تواند منجر به کسب باورها و نگرش مشابه با والدین خویش شود- بررسی نگرش خانواده یکی از متغیرهای مطرح در این تحقیق می‎‏باشد. همچنین، رسانه‏ها نقش مهمی دارند؛ در واقع، بسیاری از مطالبی که درباره جهان می‏دانیم از طریق رسانه‏ها کسب کرده‏ایم و نگرش­ و الگوهای رفتاری ما از اطلاعات داده شده توسط رسانه‏ها تاثیر می‏پذیرد. عامل مهم دیگر، دوستان می‏باشند. پذیرفته شدن در گروه همسالان برای جوانان مهم است و به همین دلیل بسیاری از نگرش­ها و الگوهای رفتاری جوانان تحت تأثیر گروه­های دوستی شکل می­گیرد.

دینداری به عنوان یکی دیگر از عوامل موثر در تحقیق حاضر نیز متاثر از جریان جامعه‏پذیری است. هدن معتقد است که دینداری عامل اساسی اجتماعی شدن و انسجام فکری، عملی و جهت‏گیری در رفع مشکلات،پدیده‏ها و مسائل اجتماعی است. ( آزاد ارمکی، 1389 : 160) به قول واخ، در هر جامعه­ای روابط بین انسان­ها تحت تأثیر نیروی قدرتمندی چون دین قرار دارد که در پرتو آن تجارب دینی و آرمان­های مناسب اجتماعی شکل می­گیرد و نهادهایی چون ازدواج، خویشاوندی و دولت تحت تأثیر آن قرار دارد. (واخ ، 1387: 50) همچنین باید یادآور شد که در نتیجه تغییراتی که در جوامع رخ داده، تعداد عوامل جامعه‏پذیری نیز بیشتر شده است که در این میان نمی‏توان از اینترنت و تاثیرات آن غافل ماند. آنچه مسلم است عامل گمنامی در محیط مجازی بر شیوه رفتار، عملکرد و نگرش افراد تاثیر دارد. گمنامی در فضای مجازی به افراد این شانس را می‏دهد که خودشان را چندگانه معرفی، با هویت‏شان بازی و سعی کنند تا هویت جدیدی را بسازند. در این میان، کاهش فشار اجتماعی برای پیروی از قضاوت دیگران موجب می‏شود تا هر فردی امکان گزینش نحوه معرفی خود را داشته باشد. به این ترتیب، فضای مجازی امکان انجام انواع تازه‏ای از تعاملات دو سویه را فراهم آورده است. از سوی دیگر، همین خصلت گمنامی مسئله اعتماد را مطرح می‏کند. گمنامی باعث عدم اعتماد افراد به یکدیگر می‏شود که این نیز بر نگرش افراد تاثیر گذار است. والتر معتقد است فرایند خوداظهاری در محیط مجازی، فرایندی است که تحت عوامل اجتماعی عمل می‏کند؛ به طوری ‏که کاربران بهترین گزینش را در معرفی خود به کار می‏برند. با توجه به اهمیت عوامل مطرح شده، فرض‏های زیر شکل گرفته‏اند.

فرضیه­های پژوهش

1. بین نگرش خانواده و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.
2. بین نگرش دوستان و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.
3. بین دینداری جوانان و نگرش آن­ها به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.
4. بین ویژگی­های فضای مجازی(اینترنت) و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.

4-1 بین اعتماد به سایت­های اینترنتی ونگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.

4-2 بین گمنامی‏درفضای مجازی ونگرش جوانان به استفاده ازسایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.

4-3 بین ‏در دسترس بودن اینترنت و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.

1. بین میزان استفاده از رسانه­ها و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.
2. بین نحوه استفاده از رسانه­ها و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.
3. بین میزان استفاده از اینترنت و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.
4. بین نحوه استفاده از اینترنت و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه وجود دارد.

روش شناسی پژوهش

پژوهش حاضر با روش پیمایش انجام شده و جامعۀ آماری آن جوانان 18 تا 29 سال تهران بوده است. حجم نمونه با فرمول کوکران 266 محاسبه شد که به صورت نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله­ای از بین مناطق 3 ، 11 و 18 تهران انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته عوامل موثر بر نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی بوده است. به منظور تعیین روایی فنی و ظاهری از نظر متخصصان استفاده شد. به منظور تعیین پایایی، پرسشنامه بر روی نمونۀ 30 نفری اجرا شد   و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ میزان پایایی محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار spss22 در دوسطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است.

جدول1: ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرها

مفاهیم و متغیرهای تحقیق

متغیرهای مستقل

نگرش خانواده و دوستان، نشان ‏دهنده سوگیری­ها و دیدگاه­های مثبت یا منفی والدین و دوستان نسبت به استفاده از سایت­های همسریابی است.

رسانه‌ها: به وسایل انتقال پیام ها از فرستنده یا فرستندگان به مخاطب یا مخاطبان گفته می‌شود.

فضای مجازی، جهان ذهنی اطلاعات و شبکه­های الکترونیکی است که با اینترنت قابل دسترسی است  و مرزهای نامحدودی دارد. (میردامادی،1380 : 18)

دینداری: دینی بودن، عنوان عامی است که به هر فردی که ارزش­ها و نشانه‏های دینی در آن متجلی باشد اطلاق می‏شود. تجلی ارزش­ها و نشانه‏های دینی بودن فرد را در نگرش، گرایش و کنش‏های آشکار و پنهان او می‏توان جست و شناسایی کرد.(شجاعی‏زند،1391: 78)

متغیر وابسته: منظور از نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی، تمایل و علاقه جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی برای یافتن و انتخاب شریک زندگی‏شان است.  مفهوم نگرش دارای سه بعد می‏باشد:

بعد شناختی: تصورات شخص را در مورد چگونگی موضوع مورد نظر در بر دارد.

بعد عاطفی: بعد عاطفی که شامل احساسات و عواطف مثبت و منفی شخص نسبت به موضوع می‏شود.

 بعد رفتاری:  آمادگی فرد برای رفتار له یا علیه موضوع نگرش است.( نیک‏گهر، 1387 : 125)

یافته‏های توصیفی

4/53 درصد از پاسخگویان زن و 6/  46درصد مرد می‏باشند. میانگین سنی پاسخگویان 24 سال است. از بین پاسخ‏دهندگان 5/89 درصد مجرد، 2/10 درصد متاهل و 4/0 مطلقه هستند. از نظر سطح تحصیلات، 8 درصد در سطح زیر دیپلم و دیپلم، 2/57 درصد کاردانی و کارشناسی و 8/33 درصد هم در سطح ارشد و بالاتر بودند. از نظر عضویت در سایت­های همسریابی نیز تنها 3 درصد عضو بود و 97 درصد عضو این سایت­ها نیستند. برای تجزیه و تحلیل استباطی داده­ها ازآزمونT، آزمون ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یکطرفه و در نهایت برای میزان تبیین متغیر وابسته با متغیرهای مستقل از رگرسیون چندمتغیره استفاده شده است.

یافته‏های استنباطی

1. طبق نظر کرچ و کرچفیلد در طول زندگی، بیشترین ارتباط فرد با خانواده­اش می‏باشد. لذا خواه و ناخواه نگرشی مشابه نگرش والدینش را اقتباس می­کند. آزمون فرض‏ها نشان می‏دهد که بین نگرش خانواده و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه معناداری وجود دارد. از آن­ جا که در جدول2، مقدار 540/0 r = و 000/0sig =  می­باشد، هر چه نگرش خانواده به  سایت­های  همسریابی مثبت­تر باشد، نگرش جوانان نیز به استفاده از این سایت­ها مثبت ترخواهد بود.

همچنین، یافته­های حاصل از آزمون تاییدکننده اهمیت نقش دوستان بر نگرش جوانان به استفاده سایت­های همسریابی است. طبق دیدگاه‏های جامعه‏پذیری، گروه دوستان به عنوان یکی از عوامل اجتماعی شدن، بیشترین نفوذش را در دوره‏ نوجوانی و جوانی اعمال می‏کند که مقدار  142/0 r = و 021/0sig =  تایید کننده این تاثیر است.

بین میزان دینداری جوانان و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه معناداری وجود دارد. از آن­ جا که مقدار 304/0- r = و 000/0 sig =  و مقدار  rمنفی است، بین دو متغیر رابطه­ معکوس و معناداری وجود دارد. به عبارتی، هرچه میزان دینداری بیشتر باشد، نگرش جوانان نیز به استفاده از    سایت­های همسریابی منفی­تر خواهد بود. در واقع، وقتی فرد به آموزه‌های دینی توجه و عمل می‌کند و به نوعی دیندار به حساب می‌آید، توجه و عمل به آموزه‌های دینی در او، درک ضرورت رعایت هنجارهای دینی و اجتماعی را در پی خواهد داشت که اثر آن در نگرش به ازدواج از طریق فضای مجازی تجلی پیدا می­کند. در تحقیق محمدی (1392) نیز متغیر دینداری رابطه معناداری با نگرش به ازدواج اینترنتی داشته است.

جدول2: همبستگی دو متغیره بین نگرش خانواده، نگرش دوستان و میزان دینداری با نگرش جوانان به استفاده از سایت‌های همسریابی

1-    بین ویژگی­های فضای مجازی (میزان اعتماد،گمنامی و در دسترس بودن ) و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه معناداری وجود دارد.

در مورد اعتماد با توجه به مقدار 331/0  r =و 000/0sig =  بین دو متغیر رابطه­ معناداری وجود دارد و هر چه میزان اعتماد به سایت­های اینترنتی بیشتر باشد، نگرش جوانان نیز به استفاده از این سایت‏ها مثبت ترخواهد بود.

از آنجا که برقراری ارتباط از طریق اینترنت بر خیلی از محدودیت­ها و مشکلات تعاملات چهره­به­چهره غلبه کرده است، این نوع ارتباط به ارتباط رو در رو ترجیح داده می­شود. اطلاعات جدول(243/0  r =و 000/0sig = ) نشان می‏دهد که بین در دسترس بودن اینترنت و نگرش جوانان به استفاده از این سایت ها رابطه­ معناداری وجود دارد.

گمنامی در فضای مجازی نیز از جمله عوامل جذاب و تاثیرگذار در استفاده از اینترنت است. بر اساس  داده­های جدول مقدار 129/0-  r =و 039/0 sig = می­باشد، یعنی دو متغیر رابطه­ معکوس و معناداری دارند. به عبارتی، هر چه میزان گمنامی در سایت‌های اینترنتی کمتر باشد، نگرش جوانان نیز به استفاده از سایت­های همسریابی مثبت ترخواهد بود.

جدول 3: همبستگی دو متغیره بین اعتماد به سایت­های اینترنتی،گمنامی در فضای مجازی، در دسترس بودن

اینترنت ونگرش جوانان به استفاده از سایت‌های همسریابی

2-    بین جنسیت و نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه معنا­داری وجود دارد. با توجه به آزمونT، مقایسه میانگین مردان (85/50) با زنان (28/41) حاکی از این است که مردان نگرش مثبت­تری به استفاده از سایت­های همسریابی دارند.

جدول5:  رابطه بین جنسیت و نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی

فرضیه رابطه بین میزان و نحوه استفاده از رسانه­های جمعی با نگرش جوانان به استفاده از سایت‏های همسریابی رد شد. از جمله علل رد این فرضیه را می‏توان در عدم آشنایی افراد با این سایت‏ها و امکانات آن دانست.

همچنین، بین میزان و نحوه استفاده از اینترنت با متغیر وابسته رابطه معناداری مشاهده نشد. برای رد این فرضیات می‏توان استدلال نمود که میزان استفاده از اینترنت زمانی تاثیر گذار است که فرد عضو این سایت‏ها باشد  یا در اثر استفاده و آشنایی، دیدگاه مشخصی نسبت به آن‏ها به دست آورد. در این مطالعه با وجود میزان بالای استفاده پاسخگویان از اینترنت، در میان پاسخگویان تنها 8 نفر عضو این سایت‏ها بوده‏اند. به همین دلیل تحصیلات و پایگاه اجتماعی نیز رابطه‏ای با استفاده از سایت‏های همسریابی ندارند.

تحلیل رگرسیون چندمتغیره

برای تعیین دقیق این ­که از میان مجموع متغیرهای مطرح در مدل تحقیق، کدام یک رابطه علی قوی‏تری (با کنترل همزمان بقیه متغیرها) با متغیر وابسته دارند، از روشstepwise  استفاده شده است.

13 متغیر وارد معادله رگرسیون شد که در جدول متغیرهایی که رابطه معنادار داشتند مشخص شده‏اند.

جدول6: نتایج حاصله از رگرسیون چند متغیره(متغیرهای مستقل و زمینه­ای) فرضیه­های تحقیق

براساس آزمون مقدار 417/0Adjust R Square=، 432/0RSquare= ، 658/0R= ، 074/27F= ،  000/0Sig= می‏باشد.

y=0/457(نگرش خانواده) 0+/205(اعتماد به اینترنت)+ (0-/165(گمنامی)) +

 (-0/126(دینداری)) + (دردسترس بودن اینترنت) 126/0+   )نگرش دوستان) 111/0+) 0+/1 (تحصیلات)

با توجه به داده­ها، مجموع متغیرهای مدل نظری توانسته­اند( 65/0) Rدرصد از واریانس متغیر وابسته را در نمونه و (43/0) R2درصد از واریانس متغیر وابسته را در جامعه آماری تبیین کنند. در واقع، (65/0) بیانگر وجود همبستگی نسبتا قوی متغیرها با متغیر وابسته است . با توجه به مقدار Betaازمیان متغیرهایی که رابطه معنادار داشتند، متغیرهای دینداری وگمنامی در فضای مجازی با متغیر وابسته دارای رابطه­ای معکوس است؛ به این معنا که هر چه دینداری و گمنامی در فضای مجازی بیشتر باشد، نگرش جوانان به استفاده از این سایت‏ها منفی‏تر است. بقیه متغیرها دارای رابطه مثبت و مستقیم با متغیر وابسته هستند. همچنین، از میان متغیرها، نگرش خانواده توانسته است بیشترین مقدار از واریانس نگرش جوانان را پیش­بینی کند.

بحث و نتیجه­گیری

با وجود تسلط اینترنت بر تمام وجوه زندگی، نتایج تحقیقات نشان می­دهد که هنوز ارزش­های سنتی ازدواج نزد جوانان تاحدودی حفظ گردیده است. در پاسخ به سؤال اول، پس از جمع‏آوری و آزمون داده‏ها، با به دست آوردن فاصله طبقات (دامنه تغییرات تقسیم بر تعداد طبقه مورد نظر) نگرش پاسخگویان  به سه طبقه نگرش مثبت، نگرش میانه و نگرش منفی تقسیم شد که نیمی از پاسخگویان (5/51 درصد) نگرشی میانه نسبت به استفاده ازسایت­های همسریابی داشتند. در سوال دوم تحقیق که پیرامون عوامل اجتماعی – فرهنگی موثر بر نگرش جوانان به استفاده از سایت‏های همسریابی بود، مشخص شد که خانواده یکی از مهم­ترین عوامل­ تاثیرگذار بر نگرش به استفاده از این سایت هاست. در این پژوهش فرض بر این بود که نگرش خانواده روی نگرش فرد تاثیر می­گذارد، به این صورت که هر چه نگرش خانواده نسبت به استفاده از سایت­های همسریابی مثبت­تر باشد، نگرش جوانان هم به استفاده از سایت‏های همسریابی مثبت­تر است. نتایج پژوهش دستجردی(1391) و محمدی(1392) نیز وجود رابطه معنادار بین نگرش جوانان و نگرش خانواده را تایید می­کنند.  تصویر «خود» در نزد نوجوانان، انعکاس احساسی است که اعضای خانواده نسبت به او دارند. بنابراین تصویری که فرد از خود، جهان پیرامون و افرادی که در اطراف او هستند دارد، به طور مستقیم تحت تاثیر نگرش و باورهای خانواده‏اش است. ارزش‏هایی که فرد می‏پذیرد و نقش‏های مختلفی را که از او انتظار می‏رود ایفا کند، در بدو امر در درون شبکه روابط خانوادگی آموخته می‏شود و نوجوان آن‏ها را فرامی‏گیرد. ( توسلی ،1389 : 84) با توجه به طیف سنی پاسخگویان که مدت زمان زیادی از وقت خود را با دوستان و همسالان‏شان می‏گذرانند، نگرش دوستان به استفاده از سایت­های همسریابی به عنوان عامل دیگری که روی نگرش جوانان به استفاده از این سایت‏ها تاثیر می­گذارد، بررسی گردید. بر اساس نتیجه آزمون، رابطه معناداری بین این دو متغیر وجود دارد. رایزمن مطرح می‏کند که در جامعه امروز مردم عمدتا به معاصرانشان برای هدایت و انتخاب مسیرشان نگاه می‏کنند. انسان مدرن بیشتر به قضاوت و تایید دیگران در محیطش ارزش می­دهد و مهم­ترین ارزش­ها برای انسان مدرن، ارزش­های نوعی گروه همسالان است. نتایج مربوط به نگرش خانواده و نگرش دوستان تایید کننده نظریه کرچ و کرچفیلد در مورد عوامل تکوین نگرش­ها می­باشند. رابطه دینداری با نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی معنادار و معکوس بود؛ به نحوی که هر چه میزان دینداری جوانان بیشتر باشد، نگرش آن­ها به استفاده سایت­های همسریابی منفی­تر است. همان­گونه که در تحقیق محمدی(1392) دینداری مهم­ترین عامل موثر بر نگرش جوانان به ازدواج اینترنتی بود، در این پژوهش نیز وجود رابطه بین دینداری و نگرش تایید شده و موید نتایج پژوهش‏های موحد(1385) و دستجردی(1391) است. یکی دیگر از عواملی که فرض شده بود با نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه دارد، ویژگی‏های فضای مجازی (در دسترس بودن، گمنامی و اعتماد) است. نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار این سه ویژگی با نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی می باشد. اینترنت (فضای مجازی) با ویژگی­هایی مثل در دسترس بودن، گمنامی و ... فرصت­ها و در عین حال محدودیت­هایی برای جوانان به وجود آورده که بر نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی تاثیر گذارند. در نظریه پردازش اطلاعات اجتماعی، یکی از ادعاهای اصلی والتر این است که ارتباطات بین فردی به واسطه کامپیوتر تفاوت برجسته­ای نسبت به ارتباطات رودررو ندارند و آن­چه موجب بروز برخی تفاوت­ها    می­شود، میزان سرعت انتقال اطلاعات در این دو نوع ارتباطات است. ارتباطات مجازی به دلیل دسترسی آسان، خیلی از محدودیت­های ارتباطات رودررو را ندارند. با توجه به محدودیت­های جامعه برای برقراری رابطه میان دو جنس، در دسترس بودن اینترنت امکان برقراری رابطه با جنس مخالف را در منزل و به دور از محدودیت­های جامعه فراهم کرده است که این خصلت اینترنت، رابطه مثبت و معناداری با نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی دارد. از نظر ترکل، کاربران در ارتباطات به واسطه کامپیوتر به دلیل گمنامی می­توانند خود را آن­گونه که مایل­اند معرفی کنند،؛ گمنامی باعث می­شود که افراد تمایل بیشتری به خودافشایی داشته باشند و بدون ترس از قضاوت سایرین به افشای خواسته­ها و نظرات‏شان بپردازند. گمنامی، رابطه معکوس و معناداری با نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی دارد. این رابطه منفی امکان اخاذی و سوء استفاده‏هایی را هم به وجود می‏آورد. هر چه جوانان اعتماد بیشتری به این­گونه سایت­ها داشته باشند، احتمال این­که از این سایت­ها استفاده کنند و نگرش مثبتی راجع به آن­ها داشته باشند بیشتر است . نتیجه پژوهش والتر (1996) تایید کننده تاثیر ویژگی­های فضای مجازی روی شیوه رفتار افراد و نگرش آن­ها می­باشد. لازم به ذکر است که بین متغیرهای میزان و نحوه استفاده از اینترنت  با نگرش به استفاده از سایت‏های همسریابی رابطه معناداری وجود نداشت که احتمال می‏رود دلیل آن عدم آشنایی با امکانات و ویژگی‏های این سایت‏ها باشد. طبق گفته رابرتسون، رسانه­ها نقش بسیار مهمی در القای   ارزش­های جامعه به افراد دارند. نگرش­ها و الگوی رفتاری ما از اطلاعات داده شده و شیوه­های ارائه شده توسط این رسانه­ها تاثیر می­پذیرد. (رابرتسون،1389 : 132) با توجه به این­که برخی نظریات درباره اثرات رسانه­ های  جمعی، حاکی از این است که این اثرات به صورت کلی رخ نمی­دهند، بلکه به متغیرهای دیگر بستگی دارند، «پری» استدلال می­کند که درستی یک فرضیه در وضعیت­های مختلف، متفاوت است. (سورین و تانکارد ، 1389 : 417) شاید یکی از علل رد تاثیر میزان و نحوه استفاده از اینترنت و همچنین میزان و نحوه استفاده از رسانه­ها  این است که ازدواج، مهمترین اتفاق و تصمیم زندگی هر فرد است و افراد بطور معمول به دیدگاه و نگرش دیگرانی که در طول زندگی بیشترین ارتباط را با آن­ها دارد- مثل خانواده ، دوستان و ...- بیشتر اهمیت می­دهند تا تاثیر اینترنت و رسانه. همچنین  متاسفانه، رسانه­ها توجه چندانی به ازدواج و مسائل مرتبط با آن ندارند. از بین تمام متغیرهای زمینه­ای، فقط جنسیت با نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی رابطه معناداری داشت؛ چنان که میانگین نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی مردان بیشتر از زنان بود که می تواند ناشی از تفاوت جریان جامعه‏پذیری در میان پسران و دختران باشد. به عنوان مثال، باورهای جنسیتی، ارزش‏ها و هنجارهایی را مانند اینکه « دختران مانند گوهر داخل صدف» می­باشند و نباید با نامحرم(پسر) رابطه داشته باشند و یا  دختر خوب، دختری است که از رابطه با جنس مخالف و نامحرم پرهیز کند، در دختران درونی می‏کنند. در فرهنگ ما رسم بر این است که دختر باید توسط پسر انتخاب شود و نباید در ازدواج پیش‏قدم گردد. همین  امر می‏تواند باعث نگرش منفی دختران به استفاده از سایت‏های همسریابی باشد. یکی از متغیرهای زمینه­ای که مورد تایید قرار نگرفته است، پایگاه اجتماعی- اقتصادی  است. در این پژوهش تاکید بر این نکته بود که وقتی فرد در خانواده­ای رشد و زندگی می­کند که به لحاظ پایگاه اجتماعی–  اقتصادی، بالا به حساب می­آید، نوع تسهیلاتی که خانواده به عنوان سرگرمی، تفریح و آموزش در اختیار وی می­گذارد متفاوت و از تنوع و تعدد بیشتری برخوردار است که در نهایت در نگرش وی به استفاده از سایت­های همسریابی هم نمود پیدا می­کند، اما نتایج حاصل از داده­ها با پیش­بینی محقق و فرضیه ارائه شده کاملا مغایر است. رابطه تحصیلات با نگرش به استفاده از سایت­های همسریابی نیز رد شده است. فرض بر این بود که افزایش سطح تحصیلات روی نگرش جوانان به استفاده از سایت­های همسریابی تاثیرگذار باشد. با بالا رفتن تحصیلات و سواد افراد، میزان آشنایی و آگاهی آن­ها  نسبت به همۀ مسائل نیز بالا می­رود و باعث می­شود دیدگاه افراد نسبت به برخی مسائل بازتر شود . نقطه آشنایی جوانان با این­گونه سایت­ها ورود به محیط دانشگاه می باشد. یکی از دلایل رد این فرضیه این است که سطح تحصیلات پاسخگویان پراکندگی زیادی نداشت و بیشتر آنها در سطح تحصیلی کارشناسی بودند که نگرش میانه به استفاده از سایت‏های همسریابی داشتند. در کل می‏توان گفت جداسازی جنسیتی در ایران و محدودیت هایی که از سوی خانواده و جامعه در مورد ارتباط با جنس مخالف بر جوانان اعمال می‏شود، ممکن است باعث شود که جوانان دنبال راه‏های دیگری برای یافتن فرد مورد نظر خود باشند که یکی از این راه­ها رجوع به اینترنت و عضویت در سایت­های همسریابی است. این سایت­ها خود معضلات و مشکلاتی را به وجود آورده­اند؛ چنان که گمنامی و ناشناس بودن طرفین و عدم اعتماد از جمله مهم­ترین معضلات این شیوه از همسرگزینی است. حال با توجه به این‏که جوانان نگرشی میانه به استفاده از این سایت‏ها دارند، لازم است در مورد ازدواج از طریق سایت­های همسریابی در بین خانواده­ها و جامعه فرهنگ سازی شود. همچنین، اعمال نظارت کافی بر این سایت­ها سبب می گردد تا به درستی عمل کنند و بتوانند به عنوان یک فرصت مناسب برای آشنایی افراد با یکدیگر و پیدا کردن شخص دلخواه به شمار آیند.