Document Type : Original Article
Authors
Ph.D., Professor, Sport Management Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Abstract
Evidence suggests that in recent years football has been recognized as a promising discipline, so managers face challenges due to the lack of a comprehensive plan for professional football and human resource development in this area. The purpose of this research is to identify the factors influencing the design of a comprehensive professional curriculum in Iran. This research is a applied research method and is based on qualitative method using grounded theory. The purpose of this study was to identify the factors influencing the design of a professional football model. In order to identify the main factors, first, using the library studies and studying related articles, the main points were clarified, then the main factors were identified using the interviews. The statistical population of the study consisted of 7 instructors, 7 referees and 16 players. Participants were selected to identify and extract a range of information about the professional experience in football. They were selected by non-randomized snowball method and interviewed individually at the workplace. The number of individuals selected was based on theoretical saturation, and the person 21 was treated with repetitive cases and interviews were conducted by 30 people in order to ensure that the interview findings were continued. Data were then analyzed using open coding, axial coding and selective coding. Finally, there are 7 categories (organizational factors, government factors, individual factors, behavioral factors, motivational factors, relationships among human resources, outcomes), 12 concepts (facilities and facilities, human resources, financial structure, planning and management, the role of government Role of the family, individual role, personality attitudes, course acquisition, motivation during the course, interpersonal relationships, negative outcomes, positive outcomes) were found to be important factors in providing a comprehensive professional football model. It is suggested that the factors selected should be considered in order to design the professional model of football, and the authorities should take steps to improve the status of human resources and career conditions.
Keywords
شناسایی عوامل مؤثر در طراحی الگوی جامع دوره حرفهای فوتبال در ایران
ابراهیم شکوری شوره دلی[1]
رضا نیک بخش[2]
فریده شریفی فر[3]
فرشاد تجاری[4]
تاریخ دریافت مقاله: 30/2/1398
تاریخ پذیرش مقاله:27/3/1398
مقدمه
در دهه اخیر حرفهای سازی فوتبال به عنوان یکی از پرطرفدارترین ورزشهای جهان، چالش بزرگ سازمانها و مدیران ورزش ایران بوده است. دوره حرفهای شامل مراحلی می گردد که فرد تصمیم به ورود در دوره حرفهای می گیرد و مسیری را در طول دوره طی می کند و در نهایت از دوره خارج می گردد. اصطلاح ”دوره حرفهای“[5] برای اشاره به ”سرنوشت یک انسان که چرخه زندگی وی در یک دوره زمانی خاص در یک جامعه خاص رقم میخورد“ به کار میرود (هارل[6]، 1975: 463). فرآیندی که فرد به دوره حرفهای خاصی وارد میشود و در آن پیشرفت میکند، به وسیله ویژگیهای زمینهای و هنجارهای سنی و جنسی شکل میگیرد (هاستینگ، کارت و میر[7]، 1989). رزنبرگ[8] (1980) و سلملا[9] (1994) معتقدند که دوره حرفهای در ورزش میتواند به عنوان گونه فشردهای از تجربه یک شغل عادی در نظر گرفته شود.”دوره حرفهای ورزشی“[10] بعنوان توالی مراحل و گذارهایی که شامل شروع و ادامه مشارکت ورزشکاران در ورزش رقابتی سازمانیافته[11] و پایان یافتن آن به صورت اختیاری یا اجباری است تعریف میشود (ویلمن و لاواللی[12]، 2004). تفاوت عمده حرفه ورزشی با حرفههای رسمی دیگر، عدم اطمینان[13] و ناامنی[14] آن است، بدین معنا که ورزشکار ممکن است در اثر آسیب دیدگی جدی یا عدم گزینش به صورت اجباری از دوره ورزشی خود برکنار شود و این ویژگیها، دوره حرفهای ورزشی را در مقایسه با سایر مشاغل منحصر به فرد میسازد (مکفرسون[15]، 52:1978). با این حال، برخی از ورزشکاران که در قبال حرفه ورزشی خود احساس ناامنی میکنند، ممکن است ترجیح دهند تا ”دورههای حرفهای دوگانه“[16] را تجربه نمایند. مفهوم دورههای حرفهای دوگانه برای ورزشکاران، به چالش ترکیب حرفه ورزشی با تحصیل یا شغل غیرورزشی مانند ”ورزشکاران دانشآموز/ دانشجو“[17] اشاره دارد و این چالش دغدغه اصلی بسیاری از ورزشکاران به شمار میرود (ریبا و همکاران[18]، 125:2015). ناتوانی در ایجاد تعادل بهینه بین دوره حرفهای دوگانه و عدم سازگاری با این شرایط، احتمال عدم موفقیت در ورزش حرفهای یا به همان اندازه عدم موفقیت در تحصیل/کار را ایجاد خواهد نمود (استمبولووا و همکارن[19]، 2015). با این حال در فوتبال حرفهای جهان، به عنوان مثال در لیگ حرفهای آلمان (بوندسلیگا[20])، بازیکنان در ابتدای دوره حرفهای خود با موقعیت تصمیمگیری در خصوص خروج از مدرسه و تمرکز روی فوتبال مواجه هستند و اغلب انتخاب گزینه خروج از تحصیل توسط مزایای بالقوه مورد انتظار از دوره حرفهای ورزشی و قضاوت درباره احتمال دستیابی به دوره حرفهای مورد دلخواه توجیح میشود که ورزشکاران را در معرض خطر قرار میدهد (اشمیت و همکاران[21]، 2017). اخیراً اتحادیه ورزش کمیسیون اروپا مسأله ارائه حمایتهای سازمانیافته در قالب برنامهها و طرحهای حمایتی مختلف را مورد تأکید قرار گرفته و خط مشیهایی به سازمانهای ورزشی برای اتخاذ سیاستهای مناسب برای حمایت از ورزشکاران ارائه شده است، تا از این طریق، برنامههای توسعه ورزش توسط سازمانها با مسئولیتپذیری اجتماعی بیشتری در قبال منابع انسانی درگیر در ورزش قهرمانی و حرفهای اجرا شود (کمیسیون اروپا[22]، 2012). به عبارت دیگر، سازمانهای ورزشی نه تنها میبایست برای توسعه و بهبود منابع انسانی خود در زمینه ورزش برنامههای مدون و مشخصی داشته باشند، بلکه برای آمادگی آنان برای خروج از ورزش نیز میبایست برنامههای معین و حمایتهای سازمانیافتهای را فراهم نمایند تا آسیبهای ناشی از برکنار شدن از ورزش حرفهای را به حداقل رسانند. به عنوان مثال، از جمله اقدامات حمایتی در بخش مشاوره و آموزش، اجرای برنامههای توسعه ورزشکاران از قبیل ”برنامههای توسعه فردی“[23]، ”برنامههای توسعه شغلی“[24] و ”برنامههای توسعه زندگی“[25]میباشند که به صورت نظامند در بسیاری از کشورهای توسعهیافته با هدف توسعه و بهبود ورزشکاران برای ”برنامهریزی حرفهای“[26] مطلوب و تعیین ”مسیر حرفهای“[27] مناسب به ویژه در مقاطع گذار دوره ورزشی ارائه میشود و لازم است تا این برنامهها نیز در ایران مد نظر قرار گیرند. تحقق این مهم در گام اول نیازمند شناسایی الگوی دوره حرفهای در فوتبال و تعیین دوران گذار آنها است که پژوهش حاضر نیز بر این امر مهم تمرکزشده است (استمبولووا و ریبا[28]، 2013؛ لاواللی و ویلمن[29]، 2000: 4 ). با توجه به اینکه در دهه اخیر حرفهای سازی فوتبال به عنوان یکی از پرطرفدارترین ورزشهای جهان، چالش بزرگ سازمانها و مدیران ورزش ایران بوده است، صرف نظر از میزان توفیق دست اندرکاران فوتبال ایران در مسیر حرفهای سازی این رشته ورزشی، نیروی انسانی عدیدهای اعم از ورزشکاران، مربیان و داوران با انگیزه وارد شدن به فوتبال حرفهای در تلاش مستمر بودهاند. در این بین این سوال مطرح است که چند درصد از نیروی انسانی درگیر در فوتبال موفق به حضور در فوتبال حرفهای ایران شدهاند؟ و چند درصد از این نیروی انسانی پس از صرف زمان و منابع مالی چشمگیر، بدون توفیق از فوتبال کنارهگیری کردهاند؟ از یک سو کمبود نظامهای کارامد برای استعدادیابی، استعدادپروری و نخبهپروری وتوجه به بازنشستگی فعالان در سه حوزه بازیکن، مربی و داور، از سوی دیگر دیدگاه مصرفگرایانه سازمانهای ورزشی به نیروی انسانی ممکن است بستری را فراهم سازد که در آن نه تنها استعدادها قادر به کشف شدن نیستند، بلکه در آن، استعدادها به درستی پرورش نیافته و حتی پس از طی شدن دوران اوج، منابع انسانی بدون حمایت سازمانی لازم در جامعه رها میشوند. اگرچه آمار رسمی یا پژوهش نظامندی در خصوص مشکلات نیروی انسانی برکنارشده یا بازنشسته در ایران وجود ندارد، اما نتایج مطالعات خارجی حاکی از آن است که با وجود نظامهای کارامد حرفهای، نزدیک به 28 درصد از ورزشکاران هنگام خروج از ورزش دچار مشکلات مختلفی بودهاند. دلیل این امر آن است که اکثریت ورزشکاران برنامهای برای توسعه قابلیتها و جایگزینهای شغلی خارج از زمینه ورزش ندارند و یا آن را تا زمان کنارهگیری از ورزش به تعویق میاندازند که این امر سبب میشود تا ورزشکار هنگام کنارهگیری یا بازنشستگی فاقد آمادگی لازم برای ورود به دنیای غیرورزشی باشد و از این رو نسبت به مشکلات شغلی، مالی و روانشناختی آسیب پذیر باشد (لالی و کر[30]، 2005: 275). در حال حاضر مسیر کلی دوره حرفهای برای فردی که تصمیم به ورود به دوره حرفهای را دارد مشخص نیست و هیچ تضمینی هم برای موفقیت در این دوره و آینده مطلوب وجود ندارد به این منظور ارائهی الگوی جامع دوره حرفهای از اهمیتی دوچندان برخوردار است و به این منظور هدف از انجام این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر در ورود به دوره حرفهای فوتبال، ویژگی های اصلی و برجسته ای که این دوره حرفهای باید دارا باشد و اثرات و پیامدهای ناشی از دوره حرفهای ، است.
تا کنون تحقیقات بیشماری در خصوص ارکان دوره حرفهای در سراسر جهان صورت گرفته است زیرا دوره حرفه ای، بخش عمده ای زندگی افرادی را که وارد رشته ی حرفهای می شوند ولی تحقیقی که به صورت کامل ارائه دهنده عوال مؤثر در طراحی دوره حرفهای در فوتبال باشد صورت نگرفته است. صوفی و همکاران(1396) در تحقیقی با عنوان " تحلیل محیط حرفه ای ورزش کشور" نتیجه گرفتند که وضعیت حرفه ای ورزش کشور در موقعیت راهبردی محافظه کارانه قرار دارد. با اهمیت ترین نقطه ی قوت حضور تماشاگران ورزشی و ضعف عمیق در فقدان برنامه تیم های پایهای در باشگاهها وجود دارد. صالحی(1396) در تحقیق خود با عنوان" تجربیات دوران کناره گیری ورزشکاران بازنشستهی ایرانی" بیان کرد که اغلب شرکت کنندگان در دورانی که ورزش حرفه ای را کنار گذاشته اند مشکلات زیادی داشته اند ولی این مشکلات در افرادی که داوطلبانه کنارهگیری کرده و به اهداف خود دستیافته اند تا حدی کمتر و قابل کنترل تر بوده است. نقوی و همکاران (1396) در تحقیقی با عنوان ”شناسایی حوزه ها و عوامل مؤثر بر شکلدهی رفتارهای اجتماعی ورزشکاران حرفهای " هشت مقوله اقتصادی، سازمانی، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی، فنی، اجتماعی، قوانین و مقرران ورزشی و عوامل درونی شکلدهی رفتار شناسایی شدند و بیان شد که این عوامل نقش به سزایی در موفقیت آمیز بودن دوره حرفهای افراد ایفا می کند. پورکیانی و همکاران (1396) در تحقیقی با عنوان" تحلیل اثرگذاری ورزش حرفهای و قهرمانی بر توسعه ورزش" نتیجه گرفتند که در ورزش حرفهای، اولویت بیشتر از آن توسعه نظام استعدادیابی و پرورش ورزشکاران مستعد در توسعه ورزش می‌باشد. بر‌این‌اساس، لزوم توجه ویژه به نظام آموزشی کشور به‌منظور پرورش استعدادها و ورزشکاران درجهت ایجاد زیرساخت‌های ورزشی مناسب ضروری به‌نظر می‌رسد. هاشمی افوس و همکاران (1394) در تحقیق خود با عنوان" بازنشستگی ورزشی" چهار حوزه اصلی مشکلات بازنشستگی پس از خروج از دوره حرفه ای، مرتبط با سلامتی، مرتبط با شغل، خودپندارهای و روحی و اجتماعی را شناسایی کردند و نتیجه گرفتن که تمامی عوامل بر بازنشستگی حرفهای فرد اثرگذارند و پیشنهاد کردند که سازمان های ورزشی برنامههایی را برای سلامت و مشاغل افراد پس از بازنشستگی در نظر بگیرند. موسوی (1393) در تحقیقی با عنوان "بررسی عوامل مؤثر بر پایان دوره قهرمانی ورزشکاران حرفهای نتیجه گرفتند که تنها 24 درصد از ورزشکاران پس از کنارهگیری در کسوت مربی ادامه کار دادند و بقیه کاملا کنارهگیری کرده اند. باند بازی و بی عدالتی در رقابت های انتخابی و حرفهای؛ عدم وجود حمایت های مالی مستمر؛ به عنوان مهمترین عوامل شناسایی شدند. پارکر (1994) در مقاله ای با عنوان"تجربه گذار بازیکنان سابق فوتبال دانشگاهی" گذار از دبیرستان به فوتبال دانشگاهی سطح نخبگی و تغییر در روابطی که بازیکنان با مربیان داشته اند، یادگیری رفتارهایی که به طور مثبت قابل انتقال به دنیای واقعی نیست، موضوعات قدرت و کنترل در حاشیه ساختار فوتبال دانشگاهی و رویهای که بازیکنان آن را درک کرده و به آن پاسخ داده و کنترل شدهاند را مورد بررسی قرار داد. فورچوناتو و مارچنت (1999) در مقالهای با عنوان"الگوسازی تجربه بازنشستگی اجباری از فوتبال حرفهای” به واکنشهای شخصی مانند شکست و اندوه دست یافت که انعکاس دهنده چهار محور 1) از دست دادن هویت، 2) کنترل ادراک شده، 3) مسائل مالی، و 4) حمایت اجتماعی بودند. مصاحبهشوندگان روایتهایی را نقل کردند که آمیخته با شوک، پشیمانی، تلخی، استرس و از دست دادن موقعیت بود. جرینگ (1999) در تحقیق خود با عنوان"هویت روایتی در بازیکنان حرفهای فوتبال" بیانکرد تجربهشغلی بازیکنان [31]نوع خاصی از هویت فردی را شکل میدهد که میتواند برای بهزیستی آتی آنان مشکل آفرین باشد. سازگاری با بازنشستگی از فوتبال حرفهای و ساختاردهی مجدد هویت فردی چالش قابل توجهی برای بازیکنان به شمار میرود. فریک (2012)در تحقیق خود با عنوان "عمر دوره داوری در فوتبال حرفهای" دریافت که عمر دوره حرفهای داوران به طور عمده توسط عملکرد شغلی پیشبینی میشود. سن در زمان شروع دوره حرفهای داوران و فشار رقابتی ارتباط منفی با عمر دوره حرفهای داوران دارند؛ طوری که شروع دوره حرفهای در سنین پایین و تجربه فشار رقابتی پایین با عمر حرفهای طولانیتر همراه است. کونس (2012) در تحقیق خود با عنوان"گذار نقش بازیکنان حرفهای فوتبال"اشاره کرد که هر فاز از دوره حرفهای به طور مستقیم بر کیفیت گذار به خارج از فوتبال، اثرگذار است. تجربه اشتغال غیرورزشی در فصلهای استراحت به بازیکنان این اعتماد به نفس را خواهد داد که قادرند خارج از ورزش نیز زندگی و نقش خود را بنا نمایند. اگرچه تحصیل یک مساله و انتخاب شخصی است، اما بازیکنانی که مهارتهای انظباطی و مدیریت زمان را از طریق تحصیل به دست میآورند چالش کمتری در زندگی بعد از فوتبال حرفهای دارند. بر پایه یافتههای وسیع این پژوهش، برنامههای حمایتی ذیل پیشنهاد شده است: طرح حقوق بازنشستگی،بیمه سلامت دراز مدت برای بازیکنان،طرح راهنمایی و مشاوره فازبندی شده، برنامههای کارورزی، تسهیل حمایت مالی ورزشی، تشویق پیشرفت تحصیلی، حذف قراردادهای دو بخشی (حقوق زمان آسیب دیدگی کمتر لحاظ نشود). داکینگ و بولینگر (2014) در تحقیق خود با عنوان "تأثیر دستمزد بر طول دوره حرفهای" دریافتند که پس از کنترل بهرهوری بازیکنان، افزایش حداقل دستمزد بازیکنان (که با افزایش سالهای بازی در لیگ ملی فوتبال افزایش مییابد) باعث افزایش طول دوره حرفهای بازیکنان فوتبال در ایالات متحده میشود. میشل (2015) در تحقیق خود با عنوان" هویت در فوتبال حرفهای جوانان"ابتدا نشان داد که جو فرهنگی باشگاه 30 درصد از واریانس هویت ورزشی بازیکنان جوان فوتبال را تبیین می کند. هویت اجتماعی در بازیکنان تازه وارد بالاتر از بازیکنان قدیمیتر بود که بیانگر ماهیت هویتزادیی جو فرهنگی باشگاههای فوتبال است. در بخش دوم، مشاوران برنامههای توسعه ورزشکار ویژگیهای ایدهآل برای گذار موفق را خودباوری، تعهد و خودآگاهی عنوان کردند (این سازهها مترادف با هویت فردی میباشند) در حالی که توصیف مشخصی از شرایط کار، فرهنگ سازمانی باشگاهها و شرایط محیطی داشتند که همگی بر کیفیت گذار اثرگذار هستند. در بخش سوم، یافتهها به صورت روایتهایی از بازیکنان گزارش شد که براساس آن استنتاج گردید که داشتن هویت روشن با فراهم کردن انعطافپذیری و پشتکار در لحظههای مهم گذار به بازیکنان کمک میکند. براساس این مطالعه، پیشرفت دوره حرفهای و پایان دادن موفقیتآمیز آن نیازمند توسعه استراتژیهای درون باشگاهی و سازمانی مناسب برای ایجاد هویت فردی روشن در بازیکنان جوان است. لوچر (2016) در تحقیق خود با عنوان"عوامل اثرگذار بر تجربه بازنشستگی بازیکنان فوتبال حرفهای" نشان داد که بر اساس مرور ادبیات عوامل اثرگذار بر تجربه بازنشستگی شامل هویت فردی اولیه، وضعیت سلامت روانی و جسمانی، تصمیم بازنشستگی، معناداری فعالیت بعد از بازنشستگی، وضعیت مالی و منابع حمایتی در دسترس میباشند. بازیکنان شرایط متفاوتی را در گذار به خارج از فوتبال حرفهای تجربه میکنند. کاسیس و همکاران (2017) در تحقیقی با عنوان" ارتباط ویژگیهای شخصیتی و تواناییهای شناختی با موفقیت حرفهای در فوتبال" دریافتند که تمایل کم به بازیکن اصلی بودن به همراه سرعت بالا در پردازش شناختی اطلاعات به طور معناداری قادر به پیشبینی موفقیت حرفهای در فوتبال میباشند. مرکل و همکاران (2017) در تحقیقی با عنوان "تأثیر عدم اطمینان فردی بر ویژگیهای سرمایه انسانی در دوره حرفهای فوتبال" دریافت بازیکنان ارشد و قدیمیتر به طور قابل مقایسهای مطمئن بودند که سرمایه اختصاصی فوتبالشان برای رسیدن به دوره حرفهای سودآور کافی خواهد بود، انرژی کمتری روی سرمایه انسانی عمومی در مدرسه صرف میکنند. عملکرد مورد انتظار فوتبال، بر خلاف معمول، اثر مثبتی بر سرمایه انسانی عمومی در مدرسه به همراه داشت. اشمیت و همکاران (2017) در تحقیقی با عنوان"مبادله دورههای ورزشی و تحصیلی در بازیکنان حرفهای فوتبال" عوامل پیشبینیکننده انتخاب گزینههای شغلی پرخطر جوانان در محیط پررقابت ورزشی را مورد بررسی قرار دادند، جایی که بازیکنان در ابتدای دوره حرفهای خود باید در خصوص خروج از مدرسه و تمرکز روی فوتبال تصمیمگیری کنند. انتخاب گزینه پرخطر خروج از تحصیل توسط مزایای بالقوه مورد انتظار از دوره حرفهای ورزشی و قضاوت درباره احتمال دستیابی به دوره حرفهای مورد دلخواه قابل تبیین بود. با توجه به این که در حال حاضر الگویی جامع برای دوره حرفهای فوتبال در ایران در دست نیست و مسیر دوره حرفهای برای منابع انسانی( مربیان، بازیکنان و داوران) چندان روشن نیست، ضروری است که عوامل مؤثر در طراحی الگوی جامع دوره حرفهای در فوتبال شناسایی گردند. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی این عوامل با استفاده از افراد خبره و متخصص است.
روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی است که با استفاده از نظریه های داده بنیادانجام گرفته است و به لحاظ هدف کاربردی است. به منظور شناسایی عوامل مؤثر در الگوی دوره حرفهای فوتبال، ابتدا تجربه دوره حرفهای منابع انسانی در فوتبال اعم از بازیکنان، مربیان و داوران بر پایه استراتژی نظریه مفهومسازی بنیادی مفهومسازی شد افراد شرکت کننده در تحقیق شامل 7 داور، 7 مربی و 16 بازیکن هستند. شرکتکنندگان به گونهای انتخاب شدند تا طیف وسیعی از اطلاعات مربوط به تجربه دوره حرفهای در فوتبال با توجه به مربیان، بازیکنان و داوران قابل شناسایی و استخراج باشد (بازیکنان، مربیان و داوران در چهار شرایط حرفهای تازه وارد، در حال پیشرفت، در آستانه بازنشستگی و بازنشسته در دو سطح از پیشرفت حرفهای موفق و ناموفق). این افراد با روش غیر تصادفی گلوله برفی انتخاب شدند و به صورت تک تک در محل کار افراد مورد مصاحبه های نیمه ساختار یافته قرار گرفتند. در روش گلوله برفی هریک از افرادی که مورد مصاحبه قرار گرفتند نفرات بعدی را که برای ادامه روند پژوهش مفید بودند را معرفی کردند تعداد افراد انتخابی بر اساس اشباع نظری در کد گذاری باز داده ها ادامه یافت. همزمان با انجام مصاحبه ها کدگذاری باز به صورت همزمان صورت گرفت و کدهای مفهومی استخراج گشتند از نفر بیست و یکم به بعد با موارد تکراری برخورد شد و مصاحبه تا نفر سی ام به منظور اطمینان از یافتههای مصاحبه ادامه پیدا کرد. سپس دادهها مجدد کدگذاری باز شدند و در ادامه با کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی تجزیه و تحلیل شدند. در کدگذاری محوری یافته ها در دسته های گوناگون جایگذاری گشتند و در کد گذاری انتخابی با استفاده از شکل ارائه گردید که نشان دهنده ارتباط عوامل و طبقه ها بود. در این پژوهش از رویکرد گلیزر و استراوس و کوربین به صورت ترکیبی استفاده شد، در روش گلیزر داده ها تا حدی پالایش می گردند که تمامی جوانب پژوهش ظاهر گردد ولی رویکرد استراوس و کوربین رویکردی ساختارمند است. در این پژوهش با ترکیب این دو رویکرد عوامل از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار گرفته و در جداول ارائه شدند. در نهایت 7مقوله 12 مفهوم و 114 عامل مهم در ارائه الگوی جامع فوتبال حرفهای یافت گردید. لازم به توضیح است که نظریه مفهومسازی بنیادی از راهبردهای پژوهش کیفی است که از نوعی رویکرد استقرایی(حرکت از جزء به کل) بهره میگیرد؛ در رویکرد استقرایی، محقق با شناسایی اجزای نظریه به شکلدهی آن میپردازد. نظریه حاصل از این راهبرد به واقعیت نزدیکتر است. پژوهشگر با مسألهای رو به رو است که برای پاسخگویی به آن هیچ جواب و حدس قبلی ندارد. بنابراین، روابط بین متغیرها و مؤلفههای تحقیق از قبل تعیین نمیگردد، بلکه بر مبنای مشاهدات و دادههای گردآوری شده و با توجه به تفاوتها و تشابههای آنها تبیین، و از این طریق، مقدمات لازم برای نظریهسازی فراهم میشود. در پژوهش های کیفی قابلیت اعتمادپذیری جایگزین روایی و پایایی می شود که دارای چهار عنصرباور پذیری، انتقال پذیری، اطمینان پذیری و تصدیق پذیری است. به این منظور پس از انجام کدگذاری ها یافته ها توسط اعضا داوری، تفسیر و ارزیابی شده و از قابلیت اعتماد مناسبی برخوردار بودند.
یافتههای پژوهش
طبق مصاحباتی که با 30 نفر از خبرگان صورت گرفت، این خبرگان متشکل از 7 نفر داور(23 درصد) 7نفر مربی (23درصد) و 16 نفر بازیکن (54 درصد) بودند که میانگین سنی آنها 5 37 است و سابقهی فعالیت ورزشی آنها 5 17 است. سطح تحصیلات شرکت کنندگان در مصاحبه در نمودار1 در ادامه نمایان شده است.
نمودار1: سطح تحصیلات شرکت کنندگان در مصاحبه
در این تحقیق به شناسایی عوامل و ویژگیهای دوره حرفهای در فوتبال پرداخته شد .در جلسات مصاحبه ابتدا پیش زمینهای در مورد دوره حرفهای به افراد داده شد سپس اطلاعات مورد نظر پیرامون دوره حرفهای جــــمعآوری گردید. پس از انجام مصاحبه، کدهای اولیه برای تمامی مصاحبه ها به صورت زیر استخراج شدند، یک نمونه برای مثال در جدول 1 ارائه شده است.
جدول1: استخراج کدهای اولیه در مصاحبه با فرد اول
|
بخشی از مصاحبه با فرد اول |
استخراج کدهای اولیه |
|
جذابیت رشتهی فوتبال اولین گام برای ورود به دورهی حرفهای است، همچنین پخش مسابقات از شبکه های تلوزیونی و بازیکنان و رویه ی عملکردی آن ها نیز موجب ورود نوجوانان و جوانان به عرصهی ورزش حرفهای می گردد. برخی از ویژگیهای دوره حرفه ای نیز موجب جذب افراد میگردد مانند جذابیت مالی برای فرد، ایجاد شخصیت اجتماعی و مشهورشدن فرد. دوره حرفهای محدودیت هایی برای فرد ایجاد می کند که در زندگی فرد اثر زیادی دارد. مشهور شدن و الگو بودن برای افراد جامعه در زندگی عادی فرد محدودیت ایجاد میکند ولی از بعد دیگر کسب رفتار حرفهای و پشتوانه ی حرفهای داشتن باعث پیشرفت در زندگی فرد میگردد. شانس عاملی برای ورود افراد به دوره ی حرفه ای است. پس از داشتن شانس فرد باید دانش مرتبط را کسب کند و آمادگی جسمانی لازم را نیز دارا باشد. شرایط فعلی ورزش ایران با توجه به ده سال گذشته پیشرفت قابل توجهی داشته است ولی خلاء هایی مثل نبودن پزشک و روانشناسان حرفهای در کنار تیم حس می شود همچنین تمامی کادر ورزشی باید از دو دانش کامپیوتر و زبان بهره کافی ببرند. در حال حاضر امنیت شغلی در حوزهی فوتبال وجود ندارد، برنامه ها اجرا نمی گردند، و بهتر است سرمایهگذاری اصلی روی گروه سنی زیر 23 سال صورت بگیرد و زمینهای فراهم گردد که افراد در کنار فعالیت حرفهای تحصیلات تخصص خود را هم دنبال کنند. منابع انسانی درون گروه های خود به شدت با هم رقابت می کنند و گاهی این رقابت رنگ ناسالمی به خود می گیرد زیرا فرهنگ روابط برای آن ها مشخص نیست. افراد در محیط بیرونی باید تلاش کنند تا خود را نجات دهند و به هدف اصلی خود دستیابند. همچنین حسادت در محیط بیرونی دو چندان است و برای افرادی که فعالیت حرفهای دارند مشکلاتی را به وجود می آورند." " در مسیر دوره حرفهای افراد با شکست روحی، شکست شغلی، اختلاف در زندگی شخصی، آسیبهای شدید و آینده ی نامشخص دست و پنجه نرم می کنند از این رو باید شخصیتی قوی و خودساخته برای حضور در دوره حرفه ای داشته باشند". |
1. جذابیت رشته فوتبال 2. پخش مسابقات از شبکه های تلوزیونی 3. عملکرد بازیکنان 4. جذابیت مالی 5. ایجاد شخصیت اجتماعی 6. مشهور شدن 7. ایجاد محدودیت 8. پیشرفت در زندگی 9. شانس 10. آمادگی جسمانی 11. کسب دانش مرتبط 12. شرایط فعلی پیشرفت کرده است 13. وجود پزشک و روانشناسان حرفه ای در کنار تیم 14. بهره بردن از دانش کامپیوتر و زبان 15. عدم اجرای برنامه ها 16. امنیت شغلی وجود ندارد 17. سرمایه گذاری روی گروه سنی زیر 23 سال 18. تحصیلات مرتبط 19. رقابت ناسالم 20. الگوی فرهنگ روابط 21. شکست روحی 22. شکست شغلی 23. آینده نامشخص 24. اختلاف در زندگی شخصی |
پس از استخراج کدها برای تمامی مصاحبه ها، کدهایی که بیشترین تکرار را داشتند به تعداد 114 کد برگزیده شناسایی شدند و از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا 114 عامل یافت شده در 7 گروه اصلی بر اساس کد گذاری باز و محوری دسته بندی شدند. در این دسته بندی با توجه به نظر محقق 114 عامل در هفت گروه اصلی جای گرفتند و این عوامل در طراحی دوره حرفهای مؤثر هستند.
جدول 2: کدگذاری باز و محوری
|
کدها |
عوامل فردی |
عوامل سازمانی |
عوامل اقتصادی |
عوامل فرهنگی |
عوامل آموزشی |
عوامل انگیزشی |
عوامل دولتی |
|
جذابیت رشته |
|
|
|
|
|
* |
|
|
نقش رسانه |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
جذابیت بازیکنان برای فرد |
|
|
|
|
|
* |
|
|
تماشاچی بودن در فوتبال |
* |
|
|
|
|
|
|
|
حمایت و پشتیبانی خانواده |
* |
|
|
|
|
|
|
|
سرمایه گذاری مناسب |
|
* |
|
|
|
|
|
|
علاقه مندی فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
توان مالی فرد |
|
|
* |
|
|
|
|
|
حمایت های سازمانی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
سن افراد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
الگو قرار دادن بازیکن ها |
|
|
|
|
|
* |
|
|
انگیزه ورزشی |
|
|
|
|
|
* |
|
|
تشویق اطرافیان |
|
|
|
|
|
* |
|
|
داوطلب بودن فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
کسب منافع مالی |
|
|
* |
|
|
|
|
|
وجود اسپانسر |
|
|
* |
|
|
|
|
|
عوامل محیطی و جغرافیایی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
دیدگاه خانواده |
|
|
|
* |
|
|
|
|
استعدادیابی صحیح |
|
* |
|
|
|
|
|
|
امکانات صحیح |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
تفکرات و هدف فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
وجود مربیان و کادر متخصص |
|
* |
|
|
|
|
|
|
عنوان شغل |
|
|
|
|
|
* |
|
|
تلاش و پشتکار فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
برنامه ریزی شخصی |
* |
|
|
|
|
|
|
|
نظم و انضباط فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
شرایط و ویژگیهای محیطی |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
خصوصیات اجتماعی و فرهنگی |
* |
|
|
|
|
|
|
|
شناخت فرد از خود |
* |
|
|
|
|
|
|
|
شانس برای ورود به دوره حرفه ای |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
تمایل به کسب شهرت |
* |
|
|
|
|
|
|
|
داشتن برنامه ی مدون |
|
* |
|
|
|
|
|
|
روشن بودن مسیر |
|
* |
|
|
|
|
|
|
کسب دانش در حوزه ی زبان و کامپیوتر |
|
|
|
|
* |
|
|
|
آموزش دهنده بودن دوره حرفه ای |
|
|
|
|
* |
|
|
|
بالا بردن ظرفیت و گنجایش فرد |
|
|
|
|
* |
|
|
|
آموزش درباره دوره حرفه ای به خانواده ها |
|
|
|
|
* |
|
|
|
فرهنگ دوره حرفه ای |
|
|
|
* |
|
|
|
|
تحصیلات مرتبط |
|
|
|
|
* |
|
|
|
وجود روانشناس در کنار افراد |
|
* |
|
|
|
|
|
|
تبدیل دوره حرفه ای به اولویت زندگی فرد |
|
|
|
* |
|
|
|
|
بالابردن کیفیت زندگی فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
درآمدزایی باشگاه |
|
|
* |
|
|
|
|
|
حرفه ای بودن زیرساخت ها |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
امکانات مخصوص برای هر یک از باشگاه ها |
|
* |
|
|
|
|
|
|
نظارت بر برنامه زندگی فرد |
|
* |
|
|
|
|
|
|
حرفه ای بودن سبک زندگی |
|
|
|
* |
|
|
|
|
آموزش رفتار حرفه ای |
|
|
|
|
* |
|
|
|
راغب سازی بنگاه های اقتصادی |
|
|
* |
|
|
|
|
|
آمادگی ذهنی و جسمی فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
پوشش نیازهای فرد |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
ایجاد اعتماد به نفس در فرد |
|
* |
|
|
|
|
|
|
آکادمیک بودن دوره حرفهای |
|
|
|
|
* |
|
|
|
مسئولیت پذیری فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
آموزش از سنین کودکی |
|
|
|
|
* |
|
|
|
ایجاد مدارس فوتبال |
|
* |
|
|
|
|
|
|
درنظر گرفتن ورزش به عنوان یک شغل |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
زیر پا گذاشتن احساسات |
* |
|
|
|
|
|
|
|
ایجاد امنیت شغلی |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
حمایت در دوره بازنشستگی |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
بیمهی بازنشستگی |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
توجه به اوقات فراغت افراد |
|
* |
|
|
|
|
|
|
تصور و ایجاد برنامه شخصی |
* |
|
|
|
|
|
|
|
توجه به تغذیه و خواب |
* |
|
|
|
|
|
|
|
تبعیض شخصیتی و جنسیتی |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
حفظ منابع توسط گردانندگان |
|
* |
|
|
|
|
|
|
محدودیت های شهرت |
* |
|
|
|
|
|
|
|
ارزش آفرینی توسط تسهیل کنندگان |
|
* |
|
|
|
|
|
|
شرایط فیزیولوژیک فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
مدیریت صحیح |
|
* |
|
|
|
|
|
|
تعیین چرخهی مالی میان تمام افراد و کاراکترها |
|
* |
* |
|
|
|
|
|
روابط میان افراد |
|
* |
|
|
|
|
|
|
بازاریابی صحیح |
|
* |
|
|
|
|
|
|
تصمیم گیری |
|
* |
|
|
|
|
|
|
پایبند بودن به قوانین |
* |
* |
|
|
|
|
|
|
دوره از حواشی |
* |
|
|
|
|
|
|
|
مصدومیت فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
سلیقهی مربیان و عاملان اصلی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
به روز بودن اطلاعات |
* |
* |
|
|
|
|
|
|
تغییر نگرش درباره شکست |
* |
|
|
|
|
|
|
|
کسب تجربه |
* |
|
|
|
|
|
|
|
مشکلات زندگی حرفه ای |
* |
|
|
|
|
|
|
|
تلاش برای دستیابی به هدف |
* |
|
|
|
|
|
|
|
سؤاستفاده از محبوبیت |
* |
|
|
|
|
|
|
|
وارد شرط بندی شدن |
* |
* |
|
|
|
|
|
|
افزایش غرور فرد |
* |
|
|
|
|
|
|
|
سرعت اندک پیشرفت در شرایط فعلی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
استفاده اندک از تکنولوژی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
بهره نبردن از پیشکسوتان |
|
* |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
دردست نبودن الگوی مشخص برای هر رده سنی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
ضعف سخت افزاری و نرم افزاری |
|
* |
|
|
|
|
|
|
فاصله با الگوی جهانی
|
|
* |
|
|
|
|
|
|
عدم توجه به داوری
|
|
* |
|
|
|
|
|
|
حرفه ای نبودن هزینه های صورت گرفته
|
|
* |
|
|
|
|
|
|
عدم حمایت دولتمردان |
|
|
|
|
|
|
* |
|
عدم دریافت حق فدراسیون از رسانه |
|
* |
|
|
|
|
|
|
عدم پرداخت به موقع حق افراد |
|
* |
|
|
|
|
|
|
ورشکستگی باشگاه ها |
|
* |
|
|
|
|
|
|
فرار بازیکن ها، مربیان و داوران از کشور |
|
* |
|
|
|
|
|
|
نیاز به شغل دوم بعد از بازنشستگی |
|
* |
|
|
|
|
|
|
کمبود بودجه |
|
* |
|
|
|
|
* |
|
اداره ی دولتی در حوزه ورزش |
|
|
|
|
|
|
* |
|
عدم شناسایی استعدادها |
|
* |
|
|
|
|
|
|
شایسته سالاری کاذب |
|
* |
|
|
|
|
|
|
نبود مشاورین کنار تیم |
|
* |
|
|
|
|
|
|
فراموش شدن افراد بعد از دوره حرفهای |
|
* |
|
|
|
|
|
|
عدم برگزاری دوره های مناسب |
|
* |
|
|
|
|
|
|
قراردادهای سوری |
|
* |
|
|
|
|
|
|
حسادت میان افراد |
* |
* |
|
|
|
|
|
|
متحد شدن برعلیه اهداف |
* |
* |
|
|
|
|
|
|
رقابت ناسالم |
* |
|
|
|
|
|
|
|
شکست روحی |
* |
|
|
|
|
|
|
|
آینده ی نامشخص |
* |
* |
|
|
|
|
|
|
سیستم پاداش و تنبیه به موقع |
|
* |
|
|
|
|
|
عوامل یافت شده در هفت گروه دسته بندی شدند و بر اساس نظر محقق برخی از عوامل در دو یا سه گروه همپوشانی دارند.
در مرحله بعد عوامل یافت شده مجدداً با توجه به چهار حوزه اصلی مربوط به عوامل زمینهای در دوره حرفهای فوتبال دسته بندی شدند.
جدول3: کدگذاری باز و محوری با توجه به عوامل زمینه ای در دوره حرفهای در فوتبال
|
کدها |
عوامل مؤثردر ورود به دوره |
اثرپذیری از دوره |
ویژگیهای دوره |
پیامدهای دوره |
|
جذابیت رشته |
* |
|
|
|
|
نقش رسانه |
* |
|
|
|
|
جذابیت بازیکنان برای فرد |
* |
|
|
|
|
تماشاچی بودن در فوتبال |
* |
|
|
|
|
حمایت و پشتیبانی خانواده |
* |
|
|
|
|
سرمایه گذاری مناسب |
* |
|
|
|
|
علاقه مندی فرد |
* |
|
|
|
|
توان مالی فرد |
* |
|
|
|
|
حمایت های سازمانی |
* |
|
|
|
|
سن افراد |
* |
|
|
|
|
الگو قرار دادن بازیکن ها |
* |
|
|
|
|
انگیزه ورزشی |
* |
|
|
|
|
تشویق اطرافیان |
* |
|
|
|
|
داوطلب بودن فرد |
* |
|
|
|
|
کسب منافع مالی |
* |
|
|
|
|
وجود اسپانسر |
* |
|
|
|
|
عوامل محیطی و جغرافیایی |
* |
|
|
|
|
دیدگاه خانواده |
* |
|
|
|
|
استعدادیابی صحیح |
* |
|
|
|
|
امکانات صحیح |
* |
|
|
|
|
تفکرات و هدف فرد |
* |
|
|
|
|
وجود مربیان و کادر متخصص |
|
|
* |
|
|
عنوان شغل |
* |
|
|
|
|
تلاش و پشتکار فرد |
* |
|
|
|
|
برنامه ریزی شخصی |
* |
* |
|
|
|
نظم و انضباط فرد |
* |
* |
|
|
|
شرایط و ویژگیهای محیطی |
* |
|
|
|
|
خصوصیات اجتماعی و فرهنگی
|
* |
|
|
|
|
شناخت فرد از خود |
* |
|
|
|
|
شانس برای ورود به دوره حرفه ای |
* |
|
|
|
|
تمایل به کسب شهرت |
* |
|
|
|
|
داشتن برنامه ی مدون |
|
|
* |
|
|
روشن بودن مسیر |
|
|
* |
|
|
کسب دانش در حوزه ی زبان و کامپیوتر |
|
|
* |
|
|
آموزش دهنده بودن دوره حرفه ای |
|
|
* |
|
|
بالا بردن ظرفیت و گنجایش فرد |
|
|
* |
|
|
آموزش درباره دوره حرفه ای به خانواده ها |
|
|
* |
|
|
فرهنگ دوره حرفه ای |
|
|
* |
|
|
تحصیلات مرتبط |
|
* |
* |
|
|
وجود روانشناس در کنار افراد |
|
|
* |
|
|
تبدیل دوره حرفه ای به اولویت زندگی فرد |
|
|
* |
|
|
بالابردن کیفیت زندگی فرد |
|
|
* |
|
|
درآمدزایی باشگاه |
|
|
* |
|
|
حرفه ای بودن زیرساخت ها |
|
|
* |
|
|
امکانات مخصوص برای هر یک از باشگاه ها |
|
|
* |
|
|
نظارت بر برنامه زندگی فرد |
|
|
* |
|
|
حرفه ای بودن سبک زندگی |
|
* |
|
|
|
آموزش رفتار حرفه ای |
|
* |
|
|
|
راغب سازی بنگاه های اقتصادی |
|
|
* |
|
|
آمادگی ذهنی و جسمی فرد |
* |
|
|
|
|
پوشش نیازهای فرد |
|
|
* |
|
|
ایجاد اعتماد به نفس در فرد |
|
* |
|
|
|
آکادمیک بودن دوره حرفهای |
|
|
* |
|
|
مسئولیت پذیری فرد |
|
* |
|
|
|
آموزش از سنین کودکی |
|
|
* |
|
|
ایجاد مدارس فوتبال |
* |
|
|
|
|
درنظر گرفتن ورزش به عنوان یک شغل |
|
|
* |
|
|
زیر پا گذاشتن احساسات |
|
* |
|
|
|
ایجاد امنیت شغلی |
|
|
* |
|
|
حمایت در دوره بازنشستگی |
|
|
* |
|
|
بیمهی بازنشستگی |
|
|
* |
|
|
توجه به اوقات فراغت افراد
|
|
|
* |
|
|
تصور و ایجاد برنامه شخصی |
|
* |
|
|
|
توجه به تغذیه و خواب |
|
* |
|
|
|
تبعیض شخصیتی و جنسیتی |
|
* |
|
|
|
حفظ منابع توسط گردانندگان |
|
|
* |
|
|
محدودیت های شهرت |
|
* |
|
|
|
ارزش آفرینی توسط تسهیل کنندگان |
|
|
* |
|
|
شرایط فیزیولوژیک فرد
|
* |
|
|
|
|
مدیریت صحیح |
|
|
* |
|
|
تعیین چرخهی مالی میان تمام افراد و کاراکترها |
|
|
* |
|
|
روابط میان افراد |
|
|
* |
|
|
بازاریابی صحیح |
|
|
* |
|
|
تصمیم گیری |
|
|
* |
|
|
پایبند بودن به قوانین |
|
|
* |
|
|
دوره از حواشی |
|
|
* |
|
|
مصدومیت فرد |
|
|
|
* |
|
سلیقهی مربیان و عاملان اصلی |
* |
|
|
|
|
به روز بودن اطلاعات |
|
|
* |
|
|
تغییر نگرش درباره شکست |
|
* |
|
|
|
کسب تجربه |
|
* |
|
|
|
مشکلات زندگی حرفه ای |
|
|
|
* |
|
تلاش برای دستیابی به هدف |
|
* |
|
|
|
سؤاستفاده از محبوبیت |
|
|
|
* |
|
وارد شرط بندی شدن |
|
|
|
* |
|
افزایش غرور فرد |
|
|
|
* |
|
سرعت اندک پیشرفت در شرایط فعلی |
|
|
|
* |
|
استفاده اندک از تکنولوژی
|
|
|
|
* |
|
بهره نبردن از پیشکسوتان |
|
|
|
* |
|
دردست نبودن الگوی مشخص برای هر رده سنی |
|
|
|
* |
|
ضعف سخت افزاری و نرم افزاری |
|
|
|
* |
|
فاصله با الگوی جهانی |
|
|
|
* |
|
عدم توجه به داوری |
|
|
|
* |
|
حرفه ای نبودن هزینه های صورت گرفته |
|
|
|
* |
|
عدم حمایت دولتمردان |
|
|
|
* |
|
عدم دریافت حق فدراسیون از رسانه |
|
|
|
* |
|
عدم پرداخت به موقع حق افراد |
|
|
|
* |
|
ورشکستگی باشگاه ها |
|
|
|
* |
|
فرار بازیکن ها، مربیان و داوران از کشور |
|
|
|
* |
|
نیاز به شغل دوم بعد از بازنشستگی |
|
|
|
* |
|
کمبود بودجه |
|
|
|
* |
|
اداره ی دولتی در حوزه ورزش |
|
|
|
* |
|
عدم شناسایی استعدادها |
|
|
|
* |
|
شایسته سالاری کاذب |
|
|
|
* |
|
نبود مشاورین کنار تیم |
|
|
|
* |
|
فراموش شدن افراد بعد از دوره حرفهای |
|
|
|
* |
|
عدم برگزاری دوره های مناسب |
|
|
|
* |
|
قراردادهای سوری |
|
|
|
* |
|
حسادت میان افراد |
|
|
|
* |
|
متحد شدن برعلیه اهداف |
|
|
|
* |
|
رقابت ناسالم |
|
|
|
* |
|
شکست روحی |
|
|
|
* |
|
آینده ی نامشخص |
|
|
|
* |
|
سیستم پاداش و تنبیه مناسب |
|
|
* |
|
در این جدول محقق بر اساس مواردی مانند ورود به دوره حرفهای، ویژگی های دوره حرفهای، عواملی که افراد در طول حرفهای از آن ها تأثیر می پذیرند و پیامد های دوره، یافته های تحقیق را دسته بندی کرده است تا نمود این یافته ها در طرح کلی مشخص گردد. به این منظور هر یک از عوامل در دسته مربوطه مانند عوامل ورود به دوره حرفهای، ویژگی هایی که دوره حرفهای باید دارا باشد، اثراتی که فعالان در طول دوره کســــب می کنند و پیامد های دوره حرفهای قرار گرفته اند.
در مرحله بعدی مفاهیم و مقوله ها بر اساس کدهای یافت شده جدول بندی شدند و در 7 مقوله و 12 مفهوم طبقه بندی شدند. عوامل یافت شده نشان دهندهی عوملی هستند که برای ورود به دوره حرفه ای گذار دوره حرفهای و در نهایت بازنشستگی از دوره حرفهای حائز اهمیت هستند. با در دست داشتن این عوامل میتوان الگوی مناسب برای دوره حرفه ای را ارائه کرد.
جدول 4: کدگذاری و شناسایی مفاهیم و مقولهها
جدول فوق یافته های تحقیق را به صورت طبقه بندی شده ارائه می دهد، در این طبقه بندی مفاهیم اصلی و مقوله ها به صورت کامل شناسایی و عوامل مؤثر در طراحی الگوی جامع دوره حرفهای ارائه شده اند. به منظور اطمینان از روایی و پایایی این پژوهش یافته ها توسط اعضا، داوری و ارزیابی شدند و از قابلیت اعتمادپذیری مناسبی برخوردار بودند.
|
عوامل سازمانی |
|
امکانات و تسهیلات |
|
منابع انسانی |
|
ساختار مالی |
|
برنامه ریزی و مدیریت |
|
عوامل دولتی |
|
نقش دولت مردان |
|
عوامل فردی |
|
نقش فرد |
|
نقش خانواده |
|
عوامل رفتاری |
|
عوامل انگیزشی |
|
روابط میان منابع انسانی |
|
رفتارهای اکتسابی در طول دوره |
|
ایجاد انگیزه در طول دوره |
|
پیامد ها |
|
ارتباطات |
|
پیامد های مثبت |
|
پیامد های منفی |
شکل1: طبقه بندی مفاهیم و مقوله ها، کدگذاری انتخابی
در شکل فوق طبقه بندی مفاهیم و مقوله ها، با استفاده از کدگذاری انتخابی ارائه گردیدو نشان دهنده طبقات اصلی و ارتباط هریک با زیرمعیارهای خود می باشد.
یافتههای جداول ارائه شده نشان می دهند که عواملی که در نهایت یافت شدهاند بیشترین تأثیر را در توسعه و بهبود شرایط دوره حرفهای فوتبال دارند و به منظور ارائهی الگوی جامع دوره حرفهای فوتبال این عوامل باید در نظر گرفته شوند.
بحث و نتیجهگیری
با توجه به اهمیت حرفهای سازی فوتبال در ایران و جذابیت این رشته ورزشی برای علاقه مندان ضروری است که مسیر دوره حرفهای برای فعالان روشن باشد و افراد از آینده دوره حرفهای خود مطمئن باشند به این منظور در این پژوهش به شناسایی عوامل مؤثر در طراحی دوره حرفهای فوتبال پرداخته شد و با استفاده از نظر خبرگان، که با استفاده از روش گلوله برفی شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند، این عوامل کدگذاری شده و ارائه گردیدند. بر اساس یافته های تحقیق 7مقوله (عوامل سازمانی، عوامل دولتی، عوامل فردی، عوامل رفتاری، عوامل انگیزشی، روابط میان منابع انسانی، پیامد) و 12 مفهوم (امکانات و تسهیلات، منابع انسانی، ساختار مالی، برنامه ریزی و مدیریت، نقش دولتمردان، نقش خانواده، نقش فرد، رفتارهای اکتسابی در طول دوره، ایجاد انگیزه در طول دوره حرفهای، ارتباط افراد با یکدیگر، پیامدهای منفی، پیامدهای مثبت) و 114 نشان اصلی شناسایی شدند که در ارائهی الگوی دوره حرفهای فوتبال اثرگذارند. شرایط فعلی دوره حرفهای فوتبال از نظر مشارکت کنندگان مثبت ارزیابی نمی گردد بنابراین استفادهی مناسب از عوامل یافت شده و ارائهی الگوی مناسب برای توسعه دوره حرفهای از اهمیت زیادی برخوردار است.
صوفی و همکاران(1396) در تحقیقی فقدان برنامهی تیم های پایه در باشگاهها را ضعف اصلی محیط حرفه ای بیان کردند که در این تحقیق هم به عدم وجود برنامهی مناسب برای تمامی گروههای سنی اشاره شد و بیــان می شود که برای داشتن یک دوره حرفهای موفق الگو و برنامهای مدون به منظور تسهیل دوره حرفهای ضروری است. صالحی(1396) در تحقیق خود بیان کرد که اغلب شرکت کنندگان در دورانی که ورزش حرفه ای را کنار گذاشته اند، مشکلات زیادی داشته اند ولی این مشکلات در افرادی که داوطلبانه کناره گیری کرده و به اهداف خود دستیافته اند، تا حدی کمتر و قابل کنترل تر بوده است. از این رو تعبیهی برنامه ای صحیح برای دوره بازنشستگی ورزشکاران، حمایت دولتمردان از ورزشکاران و عدم فراموشی پیشکسوتان اهمیت فراوانی دارد. در تحقیق نقوی و همکاران (1396) هشت مقوله اقتصادی، سازمانی، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی، فنی، اجتماعی، قوانین و مقررات ورزشی و عوامل درونی شکلدهی رفتار شناسایی شدند که در مقولههای سازمانی، مالی و عوامل فردی با تحقیق حاضر همراستا بودهاند، در این تحقیق نیز بیان شد که عوامل سازمانی و دولتی هر دو در بهبود شرایط دوره حرفهای به یک اندازه تأثیرگذار هستند. در تحقیق پورکیانی و همکاران (1396) اولویت بیشتر از آن توسعه نظام استعدادیابی و پرورش ورزشکاران مستعد در توسعه ورزش می‌باشد و همانند یافته های این پژوهش نیاز به سیستم جامع استعدادیابی برای ورود افراد شایسته به حوزه ورزش را یادآور می گردد. هاشمی افوس و همکاران (1394) در تحقیق خودچهار حوزه اصلی مشکلات بازنشستگی پس از خروج از دوره حرفه ای، مرتبط با سلامتی، مرتبط با شغل، خودپندارهای و روحی و اجتماعی را شناسایی کردند و نتیجه گرفتن که تمامی عوامل بر بازنشستگی حرفهای فرد اثرگذارند و پیشنهاد کردند که سازمان های ورزشی برنامه هایی را برای سلامت و مشاغل افراد پس از بازنشستگی در نظر بگیرند که با یافتههای تحقیق حاضر همراستا است، در این تحقیق یکی از عوامل که در بخش پیامد های دوره حرفهای قرار گرفت مصدومیت افراد بود و این که پس از بازنشستگی افراد به صورت اجباری با مشکلات فراوانی در زندگی شخصی خود مواجه می شوند وبه گونهای برای همیشه فرامـــــــوش می گردند از این رو، توجه به دوره بازنشستگی فرد که به صورت اجباری و یا اختیاری دوره حرفهای را ترک کرده است، بسیار مهم است. همچنین لوچر (2016) در تحقیق خود نشان داد که بعد از بازنشستگی، بازیکنان شرایط متفاوتی را در گذار به خارج از فوتبال حرفهای تجربه میکنند. موسوی (1393) در تحقیقی نتیجه گرفت که تنها 24 درصد از ورزشکاران پس از کنارهگیری در کسوت مربی ادامه کار دادند و بقیه کاملا کنارهگیری کرده اند، با توجه به یافته های پژوهش حاضر نشان دهنده اهمیت طراحی برنامهای برای دوران بازنشستگی افراد ورزشکار است و همچنین برخی از افراد فعال نیاز به شغل دوم دارند. در ادامه بیان کردند که باند بازی و بی عدالتی در رقابت های انتخابی، عدم وجود حمایت های مالی مستمر، به عنوان مهمترین عوامل شناسایی شده اند. با توجه به یافته های این تحقیق نیز رانت خواری، وارد شرط بندی شدن و قراردادهای سوری جزء موارد یافت شده است. پارکر (1994) در مقالهی خود گذار از دبیرستان به فوتبال دانشگاهی سطح نخبگی و تغییر در روابطی که بازیکنان با مربیان داشته اند، یادگیری رفتارهایی که به طور مثبت قابل انتقال به دنیای واقعی نیست، موضوعات قدرت و کنترل در حاشیه ساختار فوتبال دانشگاهی و رویهای که بازیکنان آن را درک کرده و به آن پاسخ داده و کنترل شدهاند را مورد بررسی قرار داد، در این تحقیق نیز به اهمیت آموزشی بودن دوره حرفهای، یافتن رابطهی میان مربی و ورزشکار اشاره شده است و بسیاری از مشارکت کنندگان بیان می کردندکه اگر دوره حرفهای آکادمیک و آموزش دهنده باشد می تواند به توانمندی های فرد در دوره حرفهای بیافزاید. فورچوناتو و مارچنت (1999) در مقالهی خود به واکنشهای شخصی مانند شکست و اندوه، دست یافت که انعکاس دهنده چهار محور 1) از دست دادن هویت، 2) کنترل ادراک شده، 3) مسائل مالی، و 4) حمایت اجتماعی بودند، که در دو عامل مالی و حمایت اجتماعی با تحقیق حاضر همپوشانی داشتند به عامل توان مالی فرد هم در ورود به دوره حرفهای اشاره گردید است و هم در انتخاب رشته فوتبال به علت کسب منافع مالی، مورد توجه قرار گرفته است، واژه حمایت در این تحقیق در سه بخش حمایت های سازمانی، دولتی و خانواده بیان شده اند، و همچنین کسب شهرت که یکی از عوامل مؤثر در ورود به دوره حرفهای به شمار می آید. فریک (2012) در تحقیق خود به عامل سن در زمان شروع دوره حرفهای و فشار رقابتی اشاره کرد. در تحقیق حاضر نیز سن یکی از عوامل مهم جهت ورود به دوره حرفهای به حساب میآید و در مصاحبه ها به تکرار بیان گردید. کونس (2012) در تحقیق خود اشاره کرد که هر فاز از دوره حرفهای به طور مستقیم بر کیفیت گذار به خارج از فوتبال، اثرگذار است. تجربه اشتغال غیرورزشی در فصلهای استراحت به بازیکنان این اعتماد به نفس را خواهد داد که قادرند خارج از ورزش نیز زندگی و نقش خود را بنا نمایند. در این تحقیق نیز تحصیلات مرتبط می تواند عاملی برای ارتقاء زندگی حرفهای فرد و اعتماد به نفس برای پیدا کردن مشاغل مرتبط باشد. اگرچه تحصیل یک مساله و انتخاب شخصی است، اما بازیکنانی که مهارتهای انضباطی و مدیریت زمان را از طریق تحصیل به دست میآورند، چالش کمتری در زندگی بعد از فوتبال حرفهای دارند. بر پایه یافتههای وسیع این پژوهش، برنامههای حمایتی ذیل پیشنهاد شده است: طرح حقوق بازنشستگی،بیمه سلامت دراز مدت برای بازیکنان، طرح راهنمایی و مشاوره فازبندی شده، برنامههای کارورزی، تسهیل حمایت مالی ورزشی، تشویق پیشرفت تحصیلی، حذف قراردادهای دو بخشی (حقوق زمان آسیب دیدگی کمتر لحاظ نشود)که موارد بیان شده با عوامل یافت شده همراستا هستند و در این تحقیق نیز بیان می گردد که داشتن برنامه جامع برای بازنشستگی افراد فعال بسیار مهم است. داکینگ و بولینگر (2014)در تحقیقی دریافتند که پس از کنترل بهرهوری بازیکنان، افزایش حداقل دستمزد بازیکنان (که با افزایش سالهای بازی در لیگ ملی فوتبال افزایش مییابد) باعث افزایش طول دوره حرفهای بازیکنان فوتبال در ایالات متحده میشود، در تحقیق حاضر نیز در مصاحبه ها بیان شد که هم اکنون امور مالی میان تمامی کاراکترها گردش ندارد و با ایجاد گردش مالی مناسب می توان منابع انسانی را راضی نگاه داشت و به بحث کسب منفعت مالی در هر سه حوزه مطرحه ( بازیکن، مربی و داور) توجه گردد. میشل (2015) در تحقیق خود نشان داد که مشاوران برنامههای توسعه ورزشکار ویژگیهای ایدهآل برای گذار موفق را خودباوری، تعهد و خودآگاهی، عنوان کردند (این سازهها مترادف با هویــت فردی میباشند)، در حالی که توصیف مشخصی از شرایط کار، فرهنگ سازمانی باشگاهها و شرایط محیطی داشتند که همگی بر کیفیت گذار اثرگذار هستند. در این پژوهش نیز شناخت از خود در ورزشکار یک عامل مهم در تغییر نگرش او پیرامون دوره حرفهای و کسب موفقیت در دوره به حساب می آید. در بخش بعدی نیز، یافتهها به صورت روایتهایی از بازیکنان گزارش شد که براساس آن استنتاج گردید که داشتن هویت روشن با فراهم کردن انعطافپذیری و پشتکار در لحظههای مهم گذار، به بازیکنان کمک میکند. براساس این مطالعه، پیشرفت دوره حرفهای و پایان دادن موفقیتآمیز آن نیازمند توسعه استراتژیهای درون باشگاهی و سازمانی مناسب برای ایجاد هویت فردی روشن در بازیکنان جوان است و در این تحقیق نیز به اهمیت عامل روشن بودن مسیر دوره حرفهای اشاره گردید. کاسیس و همکاران (2017) در تحقیقی دریافتند که سرعت بالا در پردازش شناختی اطلاعات به طور معناداری در موفقیت حرفهای فوتبال اثرگذار میباشددر این تحقیق نیز به روز بودن فعالان و استفاده مناسب از تکنولوژی روز از عواملی است که باید در طراحی الگوی جامع دوره حرفهای مورد بررسی قرار بگیرد. اشمیت و همکاران (2017) در تحقیقی عوامل پیشبینیکننده انتخاب گزینههای شغلی پرخطر جوانان در محیط پررقابت ورزشی را مورد بررسی قرار دادند، جایی که بازیکنان در ابتدای دوره حرفهای خود باید در خصوص خروج از مدرسه و تمرکز روی فوتبال تصمیمگیری کنند. انتخاب گزینه پرخطر خروج از تحصیل توسط مزایای بالقوه مورد انتظار از دوره حرفهای ورزشی و قضاوت درباره احتمال دستیابی به دوره حرفهای مورد دلخواه قابل تبیین بود. متأسفانه در داخل کشور افراد با کنارهگیری از تحصیلات به علت مشخص نبودن مسیر دوره و آینده نامشخص، فرد پس از کنارهگیری از دوره با شرایطی نامشخص روبه رو می شود و دچار ضربه های روحی جبران ناپذیری می گردد. از این رو با توجه یافته های تحقیق و همپوشانی آن با تحقیقات دیگر پیشنهاد میگردد عواملی که در این تحقیق یافت شدهاند به منظور بهبود شرایط فعلی دوره حرفهای در برنامه ریزیها به منظور توسعه منابع انسانی حرفهای در فوتبال ایران مورد استفاده قرار بگیرند. با توجه به در دست نبودن الگویی جامع برای سطوح فوتبال حرفه در تمامی رده بندی های سنی پیشنهاد می گردد برنامه ای جامع ارائه گردد. سیستمی جامع به منظور شناسایی صحیح استعدادها ساخته شود و افراد بر اساس صلاحیت و استعداد خود در هریک از زمینه های مربیگری، بازیکن و داور رشد پیدا کنند و مسیر دوره حرفهای برای آن ها کاملا مشخص باشد تا در گذار حرفهای با سردرگمی مواجه نشوند و نگرانی آینده برای ادامه زندگی شخصی خود را نداشته باشند. پیشنهاد می گردد که افراد فعال، تحصیلاتی مرتبط با رشته ورزشی فوتبال و تربیت بدنی را دنبال کنند تا قادر به برداشتن گام های مثبتی در توانمندسازی خود و دیگران در دوره حرفهای داشته باشند. به این منظور، محقق برای انجام این تحقیق با محدودیت هایی از قبیل عدم دسترسی آسان به افراد و کم بودن وقت مشارکت کنندگان برای مصاحبه مواجه بود و برای جلوگیری از منحرف شدن موضوع اصلی نیازمند مدیریت زمان و هدایت دقیق گفتگو در موضوع مطرحه بود. در نهایت پیشنهاد می گردد به منظور انجام تحقیقات آتی پژوهشگران الگوهایی را با استفاده از عوامل یافت شده برای هریک از رده بندی های سنی ارائه دهند و بر روی سیستم های صحیح استعدادیابی نیز تحقیقات جامعی صورت بگیرد. همچنین در ادامه پیشنهاد می گردد که برنامهای جامع برای بازنشستگی ورزشکاران دوره حرفهای فوتبال مورد بررسی قرار بگیرد.
منابع
- پورکیانی، محمد؛ حمیدی، مهرزاد؛ گودرزی، محمود وخبیری، محمد. (1396). «تحلیل اثرگذاری ورزش حرفهای و قهرمانی بر توسعه ورزش». مطالعات مدیریت ورزشی. 9(42)، صص 55-72.
- رضایی صوفی، مرتضی؛ فراهانی، ابوالفضل و شعبانی، عباس. (1396). «تحلیل محیطی ورزش حرفه ای ایران». پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی.1(21)، صص 107-118.
- صالحی، حمید. (1396). «تجربیات کنارهگیری ورزشکاران بازنشسته ایرانی». مدیریت ورزشی.9 (2)، صص 398-410.
- موسوی، جعفر. (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر پایان دوره قهرمانی ورزشکاران حرفهای». پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. صص 143-154.
- نقوی، محبوبه؛ حسینی، سید عماد؛ رمضانی نژاد، رحیم و کشکر، سارا. (1396). «شناسایی حوزه ها و عوامل مؤثر بر شکل دهی رفتارهای اجتماعی ورزشکاران حرفه ای ایران». مطالعات مدیریت رفتار سازمانی . 4(3)، صص 37-53.
- هاشمی افوسی، محمود؛ همتی نژاد، مهر علی؛ بنار، نوشین؛ مومنی پیری، سجاد و نوروزی، سعید. (1394). «بازنشستگی ورزشی». دو فصلنامه پژوهش مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی.
- Ducking, J., & Bollinger, C. R. (2014). “The Effects of Minimum Salaries on Career Length: Evidence from the National Football League (NFL)”. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2466056 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2466056.
- European Commission. (2012). “EU guidelines on dual careers of athletes: Recommended policy actions in support of dual careers in high-performance sport”. (Approved by the EU Expert Group "Education & Training in Sport" at its meeting in Poznań on 28 September 2012, forwarded for approval by the Council of Ministers and published on the ENGSO web site). Brussels: Sport Unit, European Commission.
- European Federation of Sport Psychology. (1997). “Position statement – sports career transitions” [Internet]. Available at www.fepsac.org [Accessed on: July 3, 2018].
- Fortunato, V., & Marchant, D. (1999). “Forced retirement from elite football in Australia”. Journal of Personal and Interpersonal Loss: International Perspectives on Stress and Coping, 4, 269-280.
- Frick, B. (2012). “Career duration in professional football: The case of German soccer referees”. In Kahane, L. H. and S. Shmanske (Eds.), The oxford handbook of sports economics: The economics of sports (Vol. 1, pp. 487-500). England: Oxford University Press.
- Gearing, B. (1999). “Narratives of identity among former professional footballers in the United Kingdom”. Journal of Aging Studies, 13(1), 43-58.
- Glaser, B., & Strauss, A. (1967). The discovery of grounded theory. Chicago: Aldine.
- Haerle, R. (1975). “Career patterns and career contingencies of professional baseball players: an occupational analysis”. In: D. W. Ball & J. W. Loy, (Eds.), Sport and the social order (pp. 461-519). Reading, MA: Addison-Wesley.
- Hastings, D. W., Kurth, S. B., & Meyer, J. (1989). “Competitive swimming careers through the life course”. Sociology of Sport Journal, 6, 278-284.
- Kassis, M., Schmidt, S. L., Schreyer, D., & Torgler, B. (2017). “Who gets promoted? Personality factors leading to promotion in highly structured work environments: Evidence from a German professional football club”. Applied Economics Letters, 24(17), 1222-1227.
- Koonce, Jr., G. E. (2012). “Role Transition of National Football League Retired Athletes: A Grounded Theory Approach (doctoral dissertation)”. Marquette University, Milwaukee, Wisconsin, United States.
- Lally, P., & Kerr, G. (2005). “The career planning, athletic identity, and student role identity of intercollegiate student athletes”. Research Quarterly for Exercise and Sport, 76(3), 275-290.
- Lavallee, D., & Robinson, H. K. (2007). “In pursuit of an identity: A qualitative exploration of retirement from women’s artistic gymnastics”. Psychology of Sport and Exercise, 8, 119–141.
- Lavallee, D., & Wylleman, P. (2000). “Career transitions in sport: International perspectives”. Morgantown, WV: Fitness Information Technology.
- Locher, J. M. (2016). “Factors impacting the retirement experience of professional football players”. Master’s thesis. Vanderbilt University, Nashville, Tennessee, United States.
- McPherson, B. D. (1978). “Former professional athletes' adjustment to retirement”. The Physician and Sportsmedicine, 6(8), 52-59.
- Merkel, S., Schmidt, S. L., & Torgler, B. (2017). “The effect of individual uncertainty on the specificity of human capital: Empirical evidence from career developments in professional soccer”. Applied Economics, 49(21), 2083-2095.
- Mitchell, T. (2015). “Identity in elite youth professional football”. Doctoral dissertation. Liverpool John Moores University, Liverpool, United Kingdom.
- Parker, K. B. (1994). “Has-Beens" and "Wanna-Bes: Transition experiences of former major college football players”. The Sport Psychologist, 8, 287-304.
- Pearson, R. E., & Petitpas, A. (1990). “Transitions of athletes: Developmental and preventive perspectives”. Journal of counseling and Development, 69, 7-10.
- Petitpas, A. J., Champagne, D. E., Chartrand, J. M., Danish, S. J., & Murphy, S. (1997). Athlete's guide to career planning: Keys to success from the playing field to professional life. Champaign, IL: Human Kinetics.
- Rosenberg, E. (1980). “Social disorganization aspects of professional sports careers”. Journal of Sport and Social Issues, 4(4), 14-25.
- Ryba, T. V., Stambulova, N. B., Ronkainen, N. J., Bundgaard, J., & Selanne, H. (2015). “Dual career pathways of transnational athletes”. Psychology of Sport and Exercise, 21, 125-134.
- Salmela, J. H. (1994). “Phases and transitions across sport careers”. In D. Hackfort (Ed.), Psycho-Social Issues and Interventions in Elite Sports (pp. 11-28). Frankfurt, Germany: Lang.
- Schlossberg, N. K. (1981). “A model for analyzing human adaptation”. The Counseling Psychologist, 9(2), 2-18.
- Schmidt, S. L., Torgler, B., & Jung, V. (2017). “Perceived tradeoff between education and sports career: Evidence from professional football”. Applied Economics, 49(29), 2829-2850.
- Stambulova, N. (2003). “Symptoms of a crisis-transition: A grounded theory study”. In N. Hassmen (Ed.), SIPF yearbook 2003 (pp. 97–109). Orebro: Orebro University Press.
- Stambulova, N. B. (1997). “Transitional period of Russian athletes following sports career termination”. In R. Lidor & M. Bar-Eli (Eds.), Proceedings of the 9th World Congress of Sport Psychology (pp. 658-660). Netanya, Israel: International Society of Sport Psychology.
- Stambulova, N. B., & Ryba, T. V. (2013). Athletes' careers across cultures. Abingdon, UK: Routledge.
- Stambulova, N. B., Engström, C., Franck, A., Linnér, L., & Lindahl, K. (2015). “Searching for an optimal balance: Dual career experiences of Swedish adolescent athletes”. Psychology of Sport and Exercise, 21, 4-14.
- Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. Newbury Park, CA: Sage
- Taylor, J., & Ogilvie, B. C. (1994). “A conceptual model of adaptation to retirement among athletes”. Journal of Applied Sport Psychology, 6, 1-20.
- Wylleman, P., & Lavallee, D. (2004). “A developmental perspective on transitions faced by athletes”. In M. Weiss (Ed.), In Developmental sport and exercise psychology: A life span perspective (pp. 507-527). Morgantown, WV: Fitness Information Technology.
)