Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor of Physical Education, Dance Unit, Islamic Azad University, Darion, Iran

2 Doctor of Sports Management, Secretary of Physical Education, Fars Education

3 Assistant Professor, Department of Physical Education and Sport Sciences, Firoozabad Branch, Meymand Center, Islamic Azad University, Meymand, Iran

Abstract

The study is to analyze the environment and evaluate the position of beach soccer in Iran throug a strategic approach. The research method was descriptive and in the form of strategic studies. This research was applied in terms of purpose and the information was collected in the field in a mixed qualitative and quantitative method. The statistical population in the quantitative part, including prominent managers and coaches of beach soccer in the federation and football delegations, was equal to 75 people and in the qualitative part included 18 experts. Due to the limited membership, the community became equal to the sample. The research instrument was a researcher-made questionnaire containing environmental factors of beach soccer, the validity of which was confirmed by 10 professors of university sports management and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha test (α=83). To determine the strategic position of beach soccer in the country, the internal and external factors evaluation matrix was used.
The findings showed that in the country's beach soccer, there are eight strengths, eight weaknesses, neither opportunities nor threats, and a conservative strategic position was achieved. The officials should take advantage of opportunities and strengths such as the development of scientific centers, government and official support for football, connecting the north and south of the country to the sea, multiple islands and experienced players and coaches, to address weaknesses and reduce the effects of threats. Because of unprofessional management and teamwork, there are lack of basic competitions, lack of a comprehensive system for talent identification and increasing investment of competitors.

Keywords

تحلیل محیطی و ارزیابی موقعیت فوتبال ساحلی ایران با رویکرد راهبردی

سمیه عمادی[1]

 مهدی رستگاری[2]

10.22034/SSYS.2022.1827.2296

 

تاریخ دریافت مقاله: 18/2/1400

                                                                                 تاریخ پذیرش مقاله:24/5/1400

 

مقدمه

کشورها و جوامع در فرایند تدوین راهبرد، خود را با معیارها و شاخص­های واقعی، خود­ساخته و استاندارد مقایسه می­کنند و در نتیجه کم ­و­ بیش به موقعیت راهبردی خود در جهان پی می­برند و برنامه ­ریزی راهبردی خود را بر مبنای تعیین موقعیت راهبردی و رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب که با شاخص­ها و معیار­هایی مشخص هستند، جهت­دهی می­نمایند و در این مسیر سعی می­کنند نقاط ضعف خود را به قوت­ها و تهدیدها را به فرصت­ها تبدیل کنند و از طرف دیگر سعی در تقویت قوت­ها و ارتقای سطح فرصت­ها می­نمایند (مظفری، الهی، عباسی، احدپور و رضایی، 1391: 33-48). بنابراین مدیریت راهبردی به سازمان این امکان را می‌دهد که به شیوه‌ای خلاق و نوآور عمل کند و برای شکل دادن به آینده خود به صورت انفعالی عمل نکند. این شیوه مدیریت باعث می‌شود که سازمان دارای ابتکار عمل باشد و فعالیت ­هایش به­گونه‌ای درآید که اعمال نفوذ نماید (نه اینکه تنها در برابر کنش‌ها، واکنش نشان دهد) و بدین گونه سرنوشت خود را رقم بزند و آینده را تحت کنترل درآورد (عباسی، 1395: 891-905). مدیریت راهبردی، با تکیه بر ذهنیتی پویا، آینده­نگر، جامع­نگر و اقتضایی، راه حل بسیاری از مسائل سازمان­های امروزی است. پایه­های مدیریت راهبردی، بر اساس میزان درکی است که مدیران از موقعیت سازمان خود و سازمان­های هم­تراز دارند و این عوامل، تعیین­کننده موفقیت در دنیای پر تلاطم امروز است (دایان، 2017: 308). در واقع یکی از منطقی­ترین شیوه­ها برای رسیدن به بهره­وری و رشد و توسعه بهینه در سازمان­های ورزشی، دارا بودن برنامه مدون و تبیین راهبردهای رسیدن به اهداف سازمانی است (محمدی خراجو و همکاران، 1399: 91-83).

    توسعه و پیشرفت واقعی کشورها شاخص‌های مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین آن ها ورزش می‌باشد. اهمیت تربیت بدنی و ورزش روز به‌روز در حال افزایش است. ارتباط ورزش با پدیده‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حاکی از اهمیت این پدیده و نقش آن در برنامه‌های توسعه ملی کشورهاست و در یک نگاه کلی توسعه و پیشرفت ورزش در هر کشور با اقتدار و قدرت آن کشور ارتباط نزدیکی دارد (طالب پور،1391). از طرفی ورزش می­تواند نقش ارزنده­ای را برای کاهش استرس­ها و افزایش نشاط و سلامتی افراد و در نتیجه آن توسعه اجتماعی و فرهنگی آن جامعه ایفا نماید (رضایی و همکاران، 1399: 17-35). از سوی دیگر، فوتبال پر مخاطب­ترین رشته ورزشی است و چنانچه مسئولان ورزش کشور و همچنین مسئولان فدراسیون فوتبال و باشگاه ها بخواهند فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی کشور در عرصه رقابت­های منطقه­ای، آسیایی و بین­المللی باقی بماند، باید رویکرد راهبرد­محوری و تفکر راهبردی را سرلوحه کار خود قرار دهند (گوهری و هکاران، 1399: 320-291). سازمان­های ورزشی به لحاظ پیچیدگی­هایی که دارند، باید به مدیریت راهبردی تکیه بزنند. ورزش­های ساحلی، پر مخاطب و جذاب هستند و فوتبال ساحلی ورزشی نوظهور است که ترویج و توسعه آن اهمیت دارد؛ به­طوری­که بلکا (2015) بر این باور است که ورزش­های ساحلی به یک وسوسه­کننده بزرگ نه تنها برای ورزشکاران، بلکه برای مردم تبدیل شده است. در حقیقت یکی از راه­های گذراندن اوقات فراغت، انجام ورزش در کنار دریا می‌باشد (یلکا، 2015: 165- 180). امروزه در سطح جهانی، تمام موسسات بین‌المللی نظیر فدراسیون بین‌المللی ورزش‌ها (IFS[3])، کمیته‌های ملی المپیک (NOCS[4]) و کمیته‌های مدیریتی بازی‌های المپیک (OCOGS[5]) در پیشرفت و ترقی دادن ورزش­های ساحلی مشارکت دارند (رجایی و رجبی، 1385). یکی از ورزش­های ساحلی، فوتبال ساحلی است که در ساحل یا زمین پوشیده از ماسه برگزار می­شود (دوستی، 1395: 219-236).  فوتبال ساحلی یکی از انواع ورزش فوتبال است که در ساحل و یا زمینی پوشیده از شن برگزار می­شود. البته انجام بازی فوتبال در ساحل سابقه طولانی دارد، اما برگزاری مسابقات رسمی و تدوین قوانینی برای این رشته ورزشی به سال 1992و بنیان­گذاری نهادی به نام «فوتبال ساحلی جهانی» در این سال باز می گردد. این ورزش به سرعت در برزیل و به ویژه ریو دوژانیرو محبوبیت یافت و حضور ستارگان فوتبال جهان همچون اریک کانتونای فرانسوی، خولیو سالیناس اسپانیائی و روماریو، زیکو و جونیور برزیلی سهم به سزایی در افزایش پوشش رسانه­ای این ورزش داشته؛ به طوری که مسابقات فوتبال ساحلی در170 کشور دنیا پخش تلویزیونی شده و این رشته نوپا یکی از سریع­ترین رقم­های رشد را در میان ورزش­های حرفه­ای داراست. این رشته ورزشی به­راحتی می­تواند در سواحل، بدون هزینه گزاف مورد توجه قرار گیرد و توسعه یابد. در ضمن در مقایسه با زمین­های آسفالت و سالن­های ورزشی برای بازیکنان خطرکمتری دارد (یزدانی و جهان دیده، 1391).

   فدراسیون فوتبال، بالاترین مرجع ذی­صلاح در رشته­­های ورزشی فوتبال، فوتسال و فوتبال ساحلی در کشور می­باشد و گسترش و توسعه پایدار و همچنین ارتقا، نظارت و کنترل برنامه­های آنها را در سراسر کشور یر غهده دارد. کمیته فوتبال ساحلی، مسئولیت رشد و ارتقای فوتبال ساحلی در کشور را داراست و ار یک رئیس، یک معاون و پنج عضو تشکیل شده است. نظارت بر کار تیم­های ملی فوتبال ساحلی و ارائه گزارش مربوطه به هیئت رئیسه نیز از وظایف این کمیته است (اساسنامه فدراسیون فوتبال، 1390). تحقیقات ویژه فوتبال ساحلی بسیار اندک است و علی رغم این که فوتبال ساحلی ایران در این مدت اندک، پیشرفت قابل توجهی داشته است، اما جهت ترویج و توسعه هرچه بیشتر این رشته ورزشی، موانع متعددی وجود دارد. به عنوان مثال، محسنی فر و همکاران (1397) در تحلیل موانع تامین مالی باشگاه­های فوتبال ساحلی ایران به نبود حق پخش تلویزیونی، عدم ثبات مدیریت در باشگاه­های فوتبال ساحلی، ترس از زیان­دهی و عدم­بازگشت سرمایه برای سرمایه­گذار، عدم حمایت مالی خیرین از باشگاه­های فوتبال ساحلی، نبود مدیران متخصص در راس باشگاه­های فوتبال ساحلی، شرایط نامناسب استادیوم­های فوتبال ساحلی و فرد­محور بودن مسئولان باشگاه­های فوتبال ساحلی کشور اشاره کردند. سلمانی (1396) در پژوهش «موانع جذب حامی مالی در لیگ برتر فوتبال ساحلی» به ترتیب به موانع ساختاری، موانع مدیریتی، موانع سیاسی، موانع اقتصادی و موانع فرهنگی به عنوان مهمترین موانع جذب حامی مالی دست یافتند. در تحقیقات خارج از کشور نیز کمیسیون والیبال ساحلی استرالیا[6] (2011) کاهش تعداد اعضای عضو، فقدان استانداردهای واحد در عملیات، عدم ارائه والیبال ساحلی در سرتاسر کشور و کمبود چشمگیر سرمایه­گذاری در سطوح مختلف والیبال ساحلی را از موانع و مشکلات والیبال ساحلی بیان کرده است. فدراسیون فوتبال نیوزلند[7] (2017) چالش­های پیش روی فوتبال نیوزیلند را دخالت گروه­های مختلف در عرصه فوتبال، ضعف در درآمد­زایی، واکنش به تغییرات جمعیتی، ضعف در نتایج بین­المللی، بی اعتمادی و ضعیف بودن نگرش عمومی و سیستم مدیریتی ضعیف اظهار کرده­اند.

   در فوتبال ساحلی تحقیقات اندکی با رویکرد راهبردی انجام شده، اما تحقیقاتی در مورد مدیریت راهبردی در برخی از فدراسیون­ها و باشگاه­های فوتبال صورت گرفته است که بی ارتباط با فوتبال ساحلی نیست. به عنوان مثال، در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال کویت[8] (2011) به توانایی­های در دسترس بودن مربیان مجرب، تعامل و همکاری با صنایع، بودجه کافی و ضعف­های پاره وقت بودن مربی و دستیار، کمبود زیرساخت و نیز فرصت­های وجود مدارس آموزش­دهنده، همکاری وزارت صنایع، تمایل و اشتیاق مربیان، در دسترس بودن بازیکن، مدارس و دانشگاه خصوصی و توجه به فوتبال و تهدیدهای بی­ثباتی فدراسیون، بی­ثباتی منابع مالی، ذهنیت سنتی جامعه و ناپایداری برنامه توسعه جوانان پرداخته شده است. اتحادیه فوتبال چین (2017) در برنامه توسعه فوتبال این کشور به تعیین موقعیت و شناسایی وضع موجود در بخش­های حرفه­ای و آماتوری، ملی و باشگاهی، مدارس فوتبال، فوتبال زنان، مربیان، داوران، بازاریابی و اتحادیه فوتبال پرداخته و سپس تفکر توسعه­ای ده ساله را در دستور کار قرار داده است. در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال بحرین[9] (2011) به عوامل علاقه­مندی رسانه­ها، قابل دسترس برای همه، وجود استعدادهای فوتبالی، ارتقای روابط و نفوذ در AFC[10]، سرمایه­گذاری در جلب بیشتر حمایت فیفا، امکان دستیابی به راه­های درآمدزایی نوین در بخش عمومی، شکاف بین تخصص و توانایی­ها، محدود بودن در آموزش­ها و توسعه مدیریت منابع انسانی، نبود برنامه­ریزی دراز­مدت، ضعف در درآمدزایی و بازاریابی، کمبود حسابرسی و ارزیابی و نظارت، تغییرات در مدیریت کنونی [11]FIFA و AFC، عدم­ثبات سیاسی و توسعه سریع فوتبال در منطقه اشاره شده است. نظری و همکاران (1393) در طراحی برنامه راهبردی والیبال ساحلی به عوامل برگزاری مسابقات قهرمانی کشور، نبود یک سیستم منظم استعدادیابی، کمبود بودجه و منابع مالی، کمبود تجهیزات، کمبود برگزاری دوره­های آموزشی، کمبود مربیان، وجود خط ساحلی 3000 کیلومتری، وجود جوانان مستعد، شرایط  مناسب برگزاری مسابقات والیبال ساحلی در چهار فصل سال، وجود جزایر متعدد در کشور، سرمایه­گذاری بخش خصوصی در والیبال ساحلی، افزایش تعداد دانش­آموختگان علوم ورزشی و بهره­گیری از آنها، وجود انگیزه­های مالی بیشتر در رشته­های دیگر، آگاهی اندک مردم در مورد والیبال ساحلی، پخش تلویزیونی اندک مسابقات اشاره کردند و موقعیت تدافعی حاصل گردید. گوهری و همکاران (1399) در طراحی راهبرد توسعه فوتبال کشور به عوامل وجود محیط حقوقی مناسب، برگزاری منظم دوره­های آموزشی، وضعیت نسبتا مناسب فوتبال در سطح آسیا، ضعف در بازاریابی و جذب حامیان مالی، ضعف در اجرای یک سیستم یکپارچه و نظام­مند استعدادیابی، کم­توجهی باشگاه­ها به توسعه فوتبال پایه، حمایت مردم و دولت از فوتبال، توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی، استاندارد نبودن بیشتر ورزشگاه­ها، سرمایه­گذاری فزاینده کشورهای رقیب در فوتبال و افزایش رقبای جدی در آسیا، وجود دیدگاه نتیجه­گرایی مردم، رسانه­ها و مسئولان به جای توجه به دیگاه فرایندگرا و وابستگی شدید باشگاه­ها به کمک­های مالی دولت اشاره کردند و به موقعیت راهبردی محافظه­کارانه دست یافتند. عبداللهی و همکاران (1397)، در تدوین راهبرد باشگاه سپاهان به منابع مالی و اعتباری محدود و بی­ثبات، ضعف درآمدزایی باشگاه از طریق فروش بلیط، کالاهای ورزشی، حق­الامتیاز برند و ...، حمایت­های مردم، مسئولان و مدیران شهر اصفهان از باشگاه، وجود استعدادهای نخبه ورزشی در استان، دخالت­های غیرتخصصی برخی از سیاست­مداران در ورزش استان اشاره و استفاده از راهبردهای موقعیت محافظه­کارانه را پیشنهاد کردند. شفیعی و همکاران (1396) در تحلیل راهبردی فوتبال استان گلستان به وجود اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­ها، وضعیت نامناسب مدیریت تیم های حرفه­ای،  تعداد کم تحقیقات، عملکرد ضعیف هیئت فوتبال و تیم­های استان در جذب حامیان مالی، وابستگی شدید به منابع مالی دولتی، وجود استعدادهای فراوان، تأکید بر نتیجه­گرایی نزد مسئولان تراز اول و عدم توجه دولت به خصوصی­سازی باشگاه­ها اشاره و کاربرد راهبرد موقعیت راهبردی تدافعی را توصیه کردند.

     بسیاری از سازمان­های ورزشی که به اهمیت برنامه راهبردی پی برده­اند، ابتدا به شناسایی وضع موجود و تعیین موقعیت راهبردی خود پرداخته و سپس راهبرد مناسب اتخاذ نموده­اند. فوتبال ساحلی جمهوری اسلامی ایران نیز به این مهم پی برده و با توجه به نوپا بودن این رشته ورزشی و سرمایه­گذاری فزاینده رقبا در توسعه فوتبال ساحلی، ضرورت برخورداری از برنامه راهبردی توسعه فوتبال ساحلی را بیشتر نمایان ساخته است، چرا که حرکت در چارچوب راهبرد موجب توسعه و شکوفایی فوتبال ساحلی خواهد شد و موفقیت­های پی در پی و استمرار افتخارات در میادین قاره­ای و بین­المللی را به دنبال خواهد داشت. حال با عنایت به این که طراحی راهبرد اثر­بخش مستلزم تعیین وضع موجود و موقعیت راهبردی می­باشد، تحقیق حاضر با به­کارگیری روش­های علمی متداول، به دنبال پاسخ به این سؤال­هاست:

نقاط قوت و ضعف و همچنین فرصت­ها و تهدبدهای فوتبال ساحلی ایران کدام­اند؟

 امتیاز حاصل­شده از ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی به چه میزان است؟

موقعیت راهبردی فوتبال ساحلی ایران کدام است و به عبارتی دیگر، فوتبال ساحلی ایران از نظر موقعیت راهبردی در کدام جایگاه قرار دارد؟

روش­شناسی پژوهش

روش تحقیق، توصیفی است که به شیوه مطالعات راهبردی انجام شد. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع­آوری اطلاعات، میدانی بود که به شیوه آمیخته (کیفی و کمی) صورت گرفت. اطلاعات تحقیق به صورت مطالعه اسنادی، اینترنتی، مصاحبه عمیق کیفی از جامعه تحقیق تا حد اشباع نظری یه روش پرسش­نامه باز و بسته انجام شد. پس از این که «شورای راهبری فوتبال ساحلی ایران» در «کمیته فوتبال ساحلی فدراسیون فوتبال» تشکیل گردید، اطلاعات اولیه در هر مرحله در گروه کانونی (شورای راهبردی) مورد بحث و تبادل نظر اعضا قرار گرفت و نهایی شد. جامعه آماری تحقیق در بخش کمی متشکل از رؤسا، کمیته فنی و کارشناسان کمیته فوتبال ساحلی فدراسیون فوتبال (8 نفر)، مسئولان کمیته فوتبال ساحلی هیئت­های فوتبال استان­ها (31 نفر)، مدیران و سرپرستان باشگاه­های سطح اول فوتبال ساحلی کشور (20 نفر)، و سرپرستان و مدیران فنی تیم های ملی فوتبال ساحلی (6 نفر) و مربیان برجسته این رشته ورزشیبا سابقه مربیگری حد اقل ده سال در باشگاه­های لیگ برتر و مربیان تیم­های ملی (10 نفر) در مجموع برابر با 75 بودند. در بخش کیفی، نعداد 18 نفر از خبرگان فوتبال ساحلی براساس تخصص، تجربه، تسلط نظری، دسترسی و تمایل به صورت هدفمند انتخاب شدند. پرسش­نامه محقق­ساخته شامل 34 عامل اثرگذار محیطی (سوال) بر توسعه فوتبال ساحلی کشور بود که بر اساس مطالعه جامع منابع، بررسی نظرات نمونه­های تحقیق با استفاده از روش دلفی، طراحی گردید؛ به این صورت که ابتدا موضوع پژوهش، با اعضای پنل دلفی (خبرگان) مطرح شد. سپس بنا بر داده­های حاصل از ادبیات پیشینه، پرسش­نامه باز و مصاحبه­ها، پرسش­نامه اولیه تهیه شد و در اختیار اعضای پنل دلفی قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل و ارائه نظرات اصلاحی توسط اعضای پنل دلفی، پرسش­نامه، بازنگری و اصلاح شد و به منظور اعلام نظر مجدد و تعیین میزان اهمیت هر کدام از گویه­ها، برای خبرگان (اعضای پنل دلفی) ارسال گردید. در پایان به منظور تجدید نظر در مورد عوامل و ترتیب اهمیت آنها، پرسش­نامه برای خبرگان ارسال گردید و توافق کلی اعضا حاصل گردید. روایی محتوایی این پرسش­نامه با استفاده از نظرات 10 تن از اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت. پایایی این پرسش­نامه نیز با استفاده از محاسبه آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت (83/0=α). اطلاعات لازم از طریق مطالعه مبانی نظری، مصاحبه و وصول 70 پرسش­نامه باز و بسته از جامعه تحقیق به­دست آمد.

 ابزار تحقیق شامل موارد زیر بود:

1-«پرسش­نامه شناسایی SWOT[12]» حاوی سوالات باز: این فرم دارای چهار سوال باز بود که به منظور شناسایی کلی قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدهای توسعه فوتبال ساحلی کشور طراحی شد.

2-«پرسش­نامه عوامل درونی و بیرونی»: این پرسش­نامه با استفاده از مطالب مندرج در ادبیات پیشینه، مصاحبه و نظرات خبرگان، به صورت محقق ساخته، حاوی سوالات بسته برای شناسایی قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدهای فوتبال ساحلی کشور با استفاده از روش دلفی، پس از چند بار بازنگری و اصلاح، توسط خبرگان طراحی شد. این پرسش­نامه شامل 8 قوت، 8 ضعف، 9 فرصت و 9 تهدید بود. (طیف 4 گزینه­ای: خیلی زیاد، زیاد، کم و بی تاثیر)

3-«فرم­های ماتریس ارزیابی عوامل درونی ([13]IFE) و ماتریس ارزیابی عوامل بیرونی (EFE[14])»: به صورت پرسش­نامه، تنظیم شد و در اختیار اعضای شورای راهبری جهت تعیین موقعیت راهبردی نظام آموزش و توسعه مربیان فوتبال کشور قرار گرفت.

در این تحقیق بر اساس مدل برنامه­ریزی راهبردی دیوید به شرح مراحل زیر اقدام شد:

   برای این که خبرگان در یک بحث متمرکز شرکت کنند، از روش گروه کانونی استفاده گردید. مسئولان و خبرگانی که که کاملا به فوتبال ساحلی کشور علم و اشراف دارند مورد مصاحبه­های نیمه ساختار­یافته قرار گرفتند. گروه کانونی در قالب شورای راهبری به نهایی کردن نقاط قوت و ضعف و تهدیدها و فرصت­های فوتبال ساحلی کشور پرداختند. سپس با استفاده از آزمون فریدمن، عوامل شناسایی­شده رتبه­بندی گردید و در نهایت با استفاده از نظر خبرگان و بر اساس درصد فراوانی فرم­های ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی تکمیل و موقعیت راهبردی فوتبال ساحلی کشور تعیین گردید.

یافته­های پژوهش

در بخش کیفی تحقیق (خبرگان)، 7/85 درصد مرد و 3/14 درصد زن بودند. 85/42 درصد دارای مدرک دکترا، 85/42 دارای مدرک فوق­لیسانس و  3/14 دارای مدرک لیسانس بودند. 85/92 درصد دارای سابقه بیش از ده سال مدیریت در فوتبال و 15/7 درصد از خبرگان، کمتر از ده سال سابقه مدیریت در فوتبال داشت. 

   در بخش کمی تحقیق، 57/88 درصد از نمونه آماری، مرد و 43/11 درصد زن بودند. 24 درصد از نمونه، دارای مدرک دکترا و یا دانشجوی دکترا، 44 درصد دارای مدرک فوق­لیسانس و 32 درصد دارای مدرک لیسانس بودند. 69 درصد از نمونه آماری تحقیق دارای سابقه کار بالاتر از ده سال و 31 درصد، دارای سابقه کمتر از ده سال مدیریت در فوتبال بودند.

     بر اساس یافته­ها در فوتبال ساحلی کشور، تعداد 8 قوت ، 8 ضعف، 9 فرصت و 9 تهدید وجود دارد. فهرست عوامل در ادامه در جداول مربوطه درج گردیده است. به منظور بررسی رتبه میانگین مشاهده­شده و اولویت­بندی قوت­های فوتبال ساحلی ایران از آزمون رتبه­ای فریدمن استفاده گردید- نتایج در جداول 1 و 2 درج گردیده است. با توجه به سطح معنی­داری (α=0/001) که از سطح معنی­داری (α≤0.05) کوچکتر است، می­توان نتیجه گرفت که در رتبه میانگین قوت­های فوتبال ساحلی ایران، تفاوت معنی­داری وجود دارد.

جدول 1: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی معنی­داری اختلاف میانگین قوت­های فوتبال ساحلی کشور

شاخص

آماره کای دو

df

سطح معنی­داری

49/76

7

001/0

 

جدول 2: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی اولویت­بندی قوت­های فوتبال ساحلی کشور

قوت­های فوتبال ساحلی کشور

رتبه

میانگین

بازیکنان و مربیان با تجربه و تراز اول

1

81/3

وجود لیگ حرفه­ای فوتبال ساحلی

2

76/3

وجود محیط حقوقی مناسب (اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مصوب)

3

72/3

موقعیت مناسب فوتبال ساحلی ایران در آسیا و جهان

4

68/3

کسب مقام در تورنمنت­های آسیایی و جهانی

5

50/3

اردوهای منظم تمرینی درون و برون کشوری

6

46/3

برگزاری منظم مسابقات مجتمعی و لیگ در کشور

7

33/3

وجود کمیته فوتبال ساحلی و کمیته فنی در فدراسیون

8

26/3

به منظور بررسی رتبه میانگین مشاهده­شده و اولویت­بندی ضعف­های فوتبال ساحلی ایران از آزمون رتبه­ای فریدمن استفاده گردید- نتایج در جداول 3 و 4 درج گردیده است. با توجه به سطح معنی­داری (α=0/001) که از سطح معنی­داری (α≤0.05) کوچکتر است، می­توان نتیجه گرفت که در رتبه میانگین ضعف­های فوتبال ساحلی ایران تفاوت معنی­داری وجود دارد.

جدول 3: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی معنی­داری اختلاف میانگین ضعف­های فوتبال ساحلی

شاخص

آماره کای دو

df

سطح معنی داری

03/74

6

001/0

 

جدول 4: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی اولویت­بندی ضعف­های فوتبال ساحلی

نقاط ضعف فوتبال ساحلی کشور

رتبه

میانگین

کم­توجهی مسئولان فدراسیون و هیئت­ها به پیشرفت فوتبال ساحلی

1

77/3

مدیریت و تیم­داری غیرحرفه­ای

2

73/3

عدم­وجود برنامه راهبردی برای فوتبال ساحلی در فدراسیون و باشگاه­ها

3

65/3

عدم­وجود تیم­های ملی پایه و مسابقات پایه فوتبال ساحلی

4

61/3

عدم وجود نظام جامع استعدادیابی

5

53/3

کمبود مدارس فوتبال ساحلی در کشور

6

40/3

کمبود مربیان با دانش و متخصص در رده­های سنی پایه فوتبال ساحلی

7

32/3

ضعف در معرفی و ترویج فوتبال ساحلی

8

20/3

   به منظور بررسی رتبه میانگین مشاهده­شده و اولویت­بندی فرصت­های فوتبال ساحلی ایران، از آزمون رتبه­ای فریدمن استفاده گردید- نتایج در جداول 5 و 6 درج گردیده است. با توجه به سطح معنی­داری (α=0/001) که از سطح معنی­داری (α≤0.05) کوچکتر است، می­توان نتیجه گرفت که در رتبه میانگین فرصت­های فوتبال ساحلی ایران تفاوت معنی­داری وجود دارد.

جدول 5: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی معنی­داری اختلاف میانگین فرصت­های فوتبال ساحلی کشور

شاخص

آماره کای دو

df

سطح معنی داری

25/86

9

001/0

 

جدول 6 : نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی اولویت­بندی فرصت­های فوتبال ساحلی کشور

فرصت­های فوتبال ساحلی کشور

رتبه

میانگین

توسعه مراکز علمی و توجه اساتید و دانشجویان به تحقیقات مربوط به فوتبال

1

92/3

حمایت دولت و مسئولان از فوتبال

2

84/3

وضعیت نسبتا مناسب فوتبال کشور در سطح آسیا

3

81/3

برگزاری دوره­های آموزشی منظم و مستمر توانمند سازی داوران و مربیان توسط واحد آموزش فدراسیون فوتبال

4

77/3

اتصال ایران در شمال و جنوب کشور به دریا و برخورداری از ساحل (خط ساحلی 3000 کیلومتری)

5

72/3

وجود جزایر متعدد در کشور

6

66/3

افزایش تعداد دانش­آموختگان علوم ورزشی و امکان بهره­گیری از آنها

7

62/3

توریستی بودن اکثر سواحل ایران

8

58/3

وجود جوانان مستعد در کشور

9

53/3

  به منظور بررسی رتبه میانگین مشاهده­شده و اولویت­بندی تهدیدهای فوتبال ساحلی ایران از آزمون رتبه­ای فریدمن استفاده گردید- نتایج در جداول 7 و 8 درج گردیده است با توجه به سطح معنی­داری (α=0/001) که از سطح معنی­داری (α≤0.05) کوچکتر است، می­توان نتیجه گرفت که در رتبه میانگین تهدیدهای فوتبال ساحلی ایران تفاوت معنی­داری وجود دارد.

جدول 7: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی معنی­داری اختلاف میانگین تهدیدهای فوتبال ساحلی کشور

شاخص

آماره کای دو

df

سطح معنی داری

96/80

7

001/0

 

جدول 8: نتایج آزمون رتبه­ای فریدمن برای بررسی اولویت­بندی تهدیدهای فوتبال ساحلی کشور

تهدیدهای فوتبال ساحلی کشور

رتبه

میانگین

کمبود زمین­های استاندارد و کم­توجهی مسئولان به احداث زمین­های فوتبال ساحلی

1

80/3

حمایت ضعیف مالی سازمان­های دولتی و غیر­دولتی از فوتبال ساحلی

2

78/3

عدم­برگزاری مسابقات باشگاهی در سطح قاره آسیا

3

72/3

پخش تلویزیونی اندک و کم­توجهی رسانه­ها نسبت به فوتبال ساحلی

4

65/3

وجود انگیزه­های مالی بیشتر در رشته­های دیگر ورزشی

5

50/3

عدم ­رگزاری رویدادهای قاره­ای و جهانی در رده پایه

6

40/3

دیدگاه نتیجه­گرایی به جای دیدگاه فرایند­گرا در مسنولان و مردم

7

37/3

سرمایه­گذاری فزاینده رقبا در توسعه فوتبال ساحلی

8

32/3

استقبال ضعیف خانواده­ها از فوتبال ساحلی

9

20/3

برای تعیین موقعیت راهبردی فوتبال ساحلی کشور از ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی استفاده گردید. نتایج ارزیابی ماتریس عوامل بیرونی نشان داد که مجموع نمرات به­دست آمده برابر با 74/2 می­باشد. بنابراین فوتبال ساحلی کشور به لحاظ عوامل بیرونی دارای فرصت است. نتایج در جدول 9 آمده است:

جدول 9: ماتریس  ارزیابی عوامل بیرونی فوتبال ساحلی کشور

ردیف

عوامل بیرونی فوتبال ساحلی

ضریب اهمیت

شدت عامل

امتیاز نهایی

1

توسعه مراکز علمی و توجه اساتید و دانشجویان به تحقیقات مربوط به فوتبال

06/0

4

24/0

2

حمایت دولت و مسئولان از فوتبال

05/0

3

15/0

3

وضعیت نسبتا مناسب فوتبال ساحلی کشور در سطح آسیا

06/0

4

24/0

4

برگزاری دوره­های آموزشی منظم و مستمر توانمند­سازی داوران و مربیان توسط فدراسیون

06/0

4

24/0

5

اتصال ایران در شمال و جنوب کشور به دریا و برخورداری از ساحل

05/0

4

20/0

6

وجود جزایر متعدد در کشور

05/0

4

20/0

7

افزایش تعداد دانش­آموختگان علوم ورزشی و امکان بهره­گیری از آنها

06/0

3

18/0

8

توریستی بودن اکثر سواحل ایران

06/0

4

24/0

9

وجود جوانان مستعد در کشور

05/0

3

15/0

10

کمبود زمین­های استاندارد و کم­توجهی مسئولان به احداث زمین­های فوتبال ساحلی

06/0

2

12/0

11

حمایت ضعیف مالی سازمان­های دولتی و غیر­دولتی از فوتبال ساحلی

05/0

2

10/0

12

عدم­برگزاری مسابقات باشگاهی در سطح قاره آسیا

06/0

2

12/0

13

پخش تلویزیونی اندک و کم­توجهی رسانه­ها نسبت به فوتبال ساحلی

05/0

2

10/0

14

وجود انگیزه­های مالی بیشتر در رشته­های دیگر ورزشی

06/0

2

12/0

15

عدم­برگزاری رویدادهای ملی در رده پایه

05/0

1

05/0

16

دیدگاه نتیجه­گرایی به جای دیدگاه فرایند­گرا در مسنولان و مردم

06/0

2

12/0

17

سرمایه­گذاری فزاینده رقبا در توسعه فوتبال ساحلی

05/0

1

05/0

18

استقبال ضعیف خانواده­ها از فوتبال ساحلی

06/0

1

06/0

جمع

00/1

68/2

همان طور که در جدول 9 مشاهده می­شود مجموع امتیازات ماتریس عوامل بیرونی برابر است با 68/2 که نشان می­دهد فوتبال ساحلی کشور از نظر عوامل درونی دارای فرصت نسبی  است و کمی بالاتر از میانگین (5/2) قرار گرفته است. نتایج ارزیابی ماتریس عوامل درونی نشان داد که مجموع نمرات به­دست آمده برابر با 32/2 می­باشد. بنابراین فوتبال ساحلی به لحاظ عوامل درونی دارای ضعف است. نتایج در جدول 10 آمده است:

 

جدول 10: ماتریس ارزیابی عوامل درونی فوتبال ساحلی جمهوری اسلامی ایران

ردیف

عوامل درونی فوتبال ساحلی

ضریب اهمیت

شدت عامل

امتیاز نهایی

1

موقعیت مناسب فوتبال ساحلی ایران در آسیا و جهان

06/0

3

18/0

2

کسب مقام در تورنمنت­های آسیایی و جهانی

05/0

3

15/0

3

وجود محیط حقوقی مناسب (اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مصوب)

06/0

3

18/0

4

بازیکنان و مربیان با تجربه و تراز اول

07/0

4

28/0

5

وجود لیگ حرفه­ای فوتبال ساحلی

06/0

3

18/0

6

اردوهای منظم تمرینی درون و برون کشوری

07/0

3

21/0

7

برگزاری منظم مسابقات مجتمعی و لیگ در کشور

06/0

3

18/0

8

وجود کمیته فوتبال ساحلی و کمیته فنی در فدراسیون

07/0

4

28/0

9

کم ­وجهی مسئولان فدراسیون و هیئت­ها به پیشرفت فوتبال ساحلی

07/0

1

07/0

10

مدیریت و تیم­داری غیر­حرفه­ای

07/0

1

07/0

11

عدم­وجود برنامه راهبردی برای فوتبال ساحلی در فدراسیون و باشگاه­ها

06/0

1

06/0

12

عدم وجود تیم­های ملی و مسابقات پایه فوتبال ساحلی

07/0

2

14/0

13

عدم­وجود نظام جامع استعدادیابی

05/0

2

10/0

14

کمبود مدارس فوتبال ساحلی در کشور

06/0

2

12/0

15

کمبود مربیان با دانش و متخصص در رده­های سنی پایه فوتبال ساحلی

06/0

1

06/0

16

ضعف در معرفی و ترویج فوتبال ساحلی

06/0

1

06/0

جمع

00/1

32/2

همان طور که در جدول 10 مشاهده می­شود ماتریس ارزیابی عوامل  داخلی فوتبال ساحلی نشان داد که مجموع نمرات عوامل درونی برابر با 32/2 بود که حکایت از آن دارد که فوتبال ساحلی کشور از لحاظ عوامل درونی کمی پایین­تر از حد متوسط قرار گرفته و دارای ضعف می­باشد. شکل 1 ماتریس عوامل درونی و بیرونی فدراسیون فوتبالرا نشان می­دهد:                       

موقعیت WO

 

موقعیت SO

 

موقعیت ST

 

 

موقعیت WT

 

50/2

1

50/2

4

عوامل درونی

68/2

32/2

4

 
   

 

 

 

 

 

 

 

شکل 1: ماتریس تعیین موقعیت فوتبال ساحلی کشور

همان طور که شکل 1 نشان داد نتایج حاکی از آن بود که فوتبال ساحلی به لحاظ موقعیت راهبردی با توجه به مجموع امتیازات نهایی 32/2 از عوامل درونی و مجموع امتیازات نهایی  68/2 از عوامل بیرونی در موقعیت WO  (محافظه کارانه) قرار گرفته است. فدراسیون باید با استفاده از فرصت­ها، ضعف­ها را کاهش دهد و به قوت تبدیل کند.

بحث و نتیجه­گیری

فوتبال ساحلی از جمله رشته­های ورزشی نوظهور است که مورد توجه بسیاری از کشو­ها واقع شده است. تاکنون پیرامون برنامه راهبردی فوتبال ساحلی تحقیقی انجام نشده است، اما از آن جا که فوتبال ساحلی یکی از رشته­های تحت پوشش فدراسیون و باشگاه­های فوتبال می­باشد، در تحقیق حاضر از یافته­های تحقیقات برنامه راهبردی این فدراسیون و باشگاه­های فوتبال استفاده شده است. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محیطی و ارزیابی موقعیت فوتبال ساحلی ایران با رویکرد راهبردی بود. نتایج پژوهش نشان داد که در فوتبال ساحلی کشور، 8 قوت، 8 ضعف،9 فرصت و 9 تهدید وجود دارد. بر اساس نتایج رتبه­بندی به ترتیب، قوت­های بازیکنان و مربیان با­تجربه و تراز اول، وجود لیگ حرفه­ای فوتبال ساحلی، وجود محیط حقوقی مناسب (اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مصوب)، موقعیت مناسب فوتبال ساحلی ایران در آسیا و جهان، کسب مقام در تورنمنت­های آسیایی و جهانی، اردوهای منظم تمرینی درون و برون کشوری، برگزاری منظم مسابقات مجتمعی و لیگ در کشور و وجود کمیته فوتبال ساحلی و کمیته فنی در فدراسیون در فوتبال ساحلی کشور وجود دارد. در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال کویت (2011) به توانایی­های در دسترس بودن مربیان مجرب، تعامل و همکاری با صنایع و بودجه کافی، در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال بحرین (2011) به عوامل علاقه­مندی رسانه­ها، قابل دسترس برای همه، ارتقای روابط و نفوذ در AFC و سرمایه­گذاری در جلب بیشتر حمایت فیفا، در پژوهش نظری و همکاران (1393) به قوت برگزاری مسابقات قهرمانی کشور، گوهری و همکاران (1399) در طراحی راهبرد توسعه فوتبال کشور به عوامل وجود محیط حقوقی مناسب، برگزاری منظم دوره­های آموزشی و وضعیت نسبتا مناسب فوتبال در سطح آسیا و در تخقیق شفیعی و همکاران (1394) به وجود اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­ها اشاره شده است. قوت­ها و توانایی­های فدراسیون­های فوتبال کویت (2011) و بحرین (2011) با قوت­های حاصل شده فوتبال ساحلی ایران در تحقیق حاضر در برخی موارد متفاوت است. دلیل این تفاوت ممکن است به دلیل متفاوت بودن ظرفیت­ها، امکانات، وسعت کم جغرافیایی و شرایط این دو کشور حاشیه خلیج فارس باشد، اما یافته­های تحقیق با یافته­های نظری و همکاران (1393)، گوهری و همکاران (1399) و شفیعی و همکاران (1396) همخوانی دارد. مسئولان فوتبال ساحلی باید با توجه به برگزاری منظم لیگ حرفه­ای و بازکنان تراز اول و همچنین موقعیت مناسب فعلی فوتبال ساحلی در جهان، نسبت به بهره­برداری هرچه بهتر از قوت­ها اقدام لازم را انجام دهند و ضمن تقویت و پایداری قوت­ها نسبت به خلق قوت­های جدید جهت بهره­برداری هر چه بیشتر از فرصت­ها در موقعیت­های زمانی و مکانی مناسب تمرکز کنند.

     از دیگر یافته­های پژوهش حاضر، شناسایی ضعف­های فوتبال ساحلی کشور بود. یافته­ها نشان داد که در فوتبال ساحلی کشور به ترتیب اولویت ضعف­های کم­توجهی مسئولان فوتبال ساحلی فدراسیون و هیئت­ها به پیشرفت فوتبال ساحلی، مدیریت و تیم­داری غیر­حرفه­ای، عدم­وجود برنامه راهبردی برای فوتبال ساحلی در فدراسیون و باشگاه­ها، عدم­وجود تیم­های ملی و مسابقات پایه فوتبال ساحلی، عدم­وجود نظام جامع استعدادیابی، کمبود مدارس فوتبال ساحلی در کشور، کمبود مربیان با دانش و متخصص در رده­های سنی پایه فوتبال ساحلی و ضعف در معرفی و ترویج فوتبال ساحلی وجود دارد. کمیسیون والیبال ساحلی استرالیا (2011) به کاهش تعداد اعضای عضو، عدم­ارائه والیبال ساحلی در سرتاسر کشور و کمبود چشمگیر سرمایه­گذاری در سطوح مختلف والیبال ساحلی، فدراسیون فوتبال نیوزلند (2017) به ضعف در درآمد­زایی، واکنش به تغییرات جمعیتی، ضعف در نتایج بین­المللی و سیستم مدیریتی ضعیف، در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال کویت (2011) به کمبود زیرساخت در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال بحرین (2011) به ضعف­های شکاف بین تخصص و توانایی­ها، محدود بودن در آموزش­ها و توسعه مدیریت منابع انسانی، نبود برنامه­ریزی دراز مدت، ضعف در درآمدزایی و بازاریابی، کمبود حسابرسی و ارزیابی و نظارت، نظری و همکاران (1393) به نبود یک سیستم منظم استعدادیابی، کمبود بودجه و منابع مالی، کمبود تجهیزات، کمبود برگزاری دوره­های آموزشی، کمبود مربیان، گوهری و همکاران (1399) به ضعف در بازاریابی و جذب حامیان مالی، ضعف در اجرای یک سیستم یکپارچه و نظام­مند استعدادیابی، کم­توجهی باشگاه­ها به توسعه فوتبال پایه، عبداللهی و همکاران (1397) به منابع مالی و اعتباری محدود و بی­ثبات، ضعف درآمدزایی باشگاه از طریق فروش بلیط و شفیعی و همکاران (1396) به وضعیت نامناسب مدیریت تیم­های حرفه­ای، تعداد کم تحقیقات، عملکرد ضعیف هیئت فوتبال و تیم­های استان در جذب حامیان مالی، وابستگی شدید به منابع مالی دولتی اشاره کرده­اند. ضعف­های شناسایی­شده در یافته­های تحقیقات یاد­شده با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد. مسئولان فدراسیون و فوتبال ساحلی باید با همکاری و تعامل با مسئولان کشور و نیز استفاده از قوت­هایی نظیر قوت­های بازیکنان و مربیان با تجربه و تراز اول، وجود لیگ حرفه­ای فوتبال ساحلی و وجود محیط حقوقی مناسب (اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مصوب)، در اولین فرصت نسبت به رفع این ضعف­ها اقدام نمایند، زیرا این ضعف­ها بر اجرای کلیه فعالیت­ها اثرگذار هستند و مسئولان نیز می­توانند با بهره­گیری از مقدورات بیرونی نظیر ظرفیت و پتانسیل­هایی که در برخی دستگاه­ها و نهادها مانند آموزش و پرورش و شهرداری­ها وجود دارد، تلاش کنند تا ضعف­ها و کاستی­ها را به حداقل ممکن برسانند.

     بر اساس یافته­های تحقیق، فرصت­های پیش روی فوتبال ساحلی کشور شامل توسعه مراکز علمی و توجه اساتید و دانشجویان به تحقیقات مربوط به فوتبال، حمایت دولت و مسئولان از فوتبال، وضعیت نسبتا مناسب فوتبال کشور در سطح آسیا، برگزاری دوره­های آموزشی منظم و مستمر توانمند­سازی داوران و مربیان توسط واحد آموزش فدراسیون فوتبال، اتصال ایران در شمال و جنوب کشور به دریا و برخورداری از ساحل (خط ساحلی 3000 کیلومتری)، وجود جزایر متعدد در کشور، افزایش تعداد دانش­آموختگان علوم ورزشی و امکان بهره­گیری از آنها، توریستی بودن اکثر سواحل ایران و وجود جوانان مستعد در کشور می­باشد. گوهری و همکاران (1399) به حمایت مردم و دولت از فوتبال، توسعه مراکز علمی و تحقیقاتی، شفیعی و همکاران (1396). به وجود استعدادهای فراوان و نظری و همکاران (1393) به وجود خط ساحلی 3000 کیلومتری، وجود جوانان مستعد، شرایط مناسب برگزاری مسابقات والیبال ساحلی در چهار فصل سال، وجود جزایر متعدد در کشور، سرمایه­گذاری بخش خصوصی در والیبال ساحلی، افزایش تعداد دانش­آموختگان علوم ورزشی و بهره­گیری از آنها اشاره کرده­اند که با یافته­های این تحقیق همخوانی دارد. مسئولان باید با استفاده از فرصت­هایی نظیر توسعه مراکز علمی و توجه اساتید و دانشجویان به تحقیقات مربوط به فوتبال، حمایت دولت و مسئولان از فوتبال، وضعیت نسبتا مناسب فوتبال کشور در سطح آسیا، برگزاری دوره­های آموزشی منظم و مستمر توانمند­سازی داوران و مربیان توسط واحد آموزش فدراسیون فوتبال و استفاده از قوت­هایی بازیکنان و مربیان با تجربه و تراز اول، وجود لیگ حرفه­ای فوتبال ساحلی، وجود محیط حقوقی مناسب (اساسنامه­ها، آیین­نامه­ها و دستورالعمل­های مصوب)، نسبت به رفع ضعف­هایی از قبیل مدیریت و تیم­داری غیر­حرفه­ای، عدم وجود تیم­های ملی و مسابقات پایه فوتبال ساحلی، عدم وجود نظام جامع استعدادیابی، کمبود مدارس فوتبال ساحلی در کشور، کمبود مربیان با دانش و متخصص در رده­های سنی پایه فوتبال ساحلی را رفع کنند. چنانچه مسئولان در زمان مناسب و به موقع با بهره­گیری از قوت­ها از فرصت­ها استفاده نکنند، ممکن است به تهدید تبدیل شوند و چالش­های جدیدی در مسیر توسعه فوتبال ساحلی ایجاد کنند.   

    بر اساس یافته­ها، کمبود زمین­های استاندارد و کم­توجهی مسئولان به احداث زمین­های فوتبال ساحلی، حمایت ضعیف مالی سازمان­های دولتی و غیر­دولتی از فوتبال ساحلی، عدم برگزاری مسابقات باشگاهی در سطح قاره آسیا، پخش تلویزیونی اندک و کم توجهی رسانه­ها نسبت به فوتبال ساحلی، وجود انگیزه­های مالی بیشتر در رشته­های دیگر ورزشی، عدم برگزاری رویدادهای ملی در رده پایه، دیدگاه نتیجه­گرایی به جای دیدگاه فرایند­گرا در مسنولان و مردم، سرمایه­گذاری فزاینده رقبا در توسعه فوتبال ساحلی و استقبال ضعیف خانواده­ها از فوتبال ساحلی عواملی هستند که این رشته ورزشی را تهدید می­کنند. در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال کویت (2011) به تهدیدهای بی­ثباتی فدراسیون، بی­ثباتی منابع مالی، ذهنیت سنتی جامعه و ناپایداری برنامه توسعه جوانان، در برنامه راهبردی فدراسیون فوتبال بحرین (2011) به تغییرات در مدیریت کنونی فیفا و AFC، عدم­ثبات سیاسی و توسعه سریع فوتبال در منطقه، در پژوهش نظری و همکاران (1393) به وجود انگیزه­های مالی بیشتر در رشته­های دیگر، آگاهی اندک مردم در مورد والیبال ساحلی، پخش تلویزیونی اندک، در تحقیق گوهری و همکاران (1399) به استاندارد نبودن بیشتر ورزشگاه­ها، سرمایه­گذاری فزاینده کشورهای رقیب در فوتبال و افزایش رقبای جدی در آسیا، وجود دیدگاه نتیجه­گرایی مردم، رسانه­ها و مسئولان به جای توجه به دیگاه فرایندگرا و وابستگی شدید باشگاه­ها به کمک­های مالی دولت و در تحقیق شفیعی و همکاران (1396) بر نتیجه­گرایی نزد مسئولان تراز اول و عدم توجه دولت به خصوصی­سازی باشگاه­ها اشاره شده است. تهدیدهای شناسایی­شده در این تحقیقات داخلی با یافته­های تحقیق حاضر همخوانی دارد، اما ارتقای ارتباطات با فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا در فدراسیون فوتبال بحرین بسیار پر رنگ­تر از یافته­های تحقیقات داخلی است. تهدیدهای مندرج در برنامه راهبردی بحرین (2011) متفاوت با یافته­های تحقیق حاضر است. تمرکز فدراسیون بحرین در اعمال نفوذ است. هر چند که اعمال نفوذ در فیفا اثرگذار است و کسب کرسی­های بین­المللی و افزایش تعاملات ضروری است، اما برای توسعه کافی نیست. الیته مسئولان ما نیز باید نیم نگاهی به این مقوله داشته باشند، چراکه با استفاده از فرصت­هایی همچون توسعه مراکز علمی و توجه اساتید و دانشجویان به تحقیقات مربوط به فوتبال، حمایت دولت و مسئولان از فوتبال، وضعیت نسبتا مناسب فوتبال کشور و قوت­های فوتبال ساحلی، امکان کاهش اثرات تهدیدها وجود دارد. باید گفت که به لحاظ این که تهدیدها از جمله عوامل بیرونی به شمار می­روند، امکان رفع کامل تهدیدها وجود ندارد، اما می­توان با استفاده از فرصت­ها و قوت­ها اثرات آن ها را کاهش داد. 

    آخرین یافته­های تحقیق حاضر، تعیین موقعیت راهبردی فوتبال ساحلی کشور می­باشد. با توجه به امتیاز حاصل شده از ماتریس عوامل درونی و بیرونی؛ 32/2 از ماتریس عوامل درونی و 68/2 از ماتریس عوامل بیرونی، موقعیت راهبردی فوتبال ساحلی کشور در ناحیه محافظه­کارانه تعیین گردید که باید راهبردهای محافظه­کارانه و بازنگری سرلوحه فعالیت­ها در فوتبال ساحلی قرار گیرد. در یافته­های گوهری و همکاران (1399) و عبداللهی و همکاران (1397) موقعیت محافظه­کارانه و در یافته­های نظری و همکاران (1393) و شفیعی و همکاران (1394) موقعیت تدافعی حاصل شده است. یافته­های تحقیقات مرور­شده نشان می­دهد که این سازمان­ها به لحاظ عوامل درونی دارای ضعف می­باشند و از این نظر با یافته­های تحقیق حاضر همخوانی دارند. اما به لحاظ عوامل بیرونی، یافته­های گوهری و همکاران (1399) و عبداللهی و همکاران (1397) نشان دادند که فدراسیون فوتبال و باشگاه سپاهان اصفهان از فرصت­های فراوانی برخوردارند. والیبال ساحلی ایران در یافته­های نظری و همکاران (1393) و فوتبال استان گلستان در یافته­های شفیعی و همکاران (1396) در تهدید عوامل فراوانی قرار دارند و در واقع فرصت­ها از تهدیدها کمتر است که در این زمینه با یافته­های پژوهش حاضر همخوانی ندارد. علی­رغم نتایج خوبی که تیم بزرگسالان فوتبال ساحلی در رویدادهای قاره­ای و بین­المللی به­دستـ آورده است، نتایج این تحقیق بیانگر وجود ضعف­هایی در کمیته فوتبال ساحلی فدراسیون و هیئت­ها و همچنین مدیریت باشگاه­های فوتبال ساحلی است. از این رو، با توجه به این که فوتبال ساحلی به لحاظ عوامل بیرونی دارای فرصت می­باشد، جهت بهتر نمودن وضعیت فوتبال ساحلی و بهبود عوامل درونی با رفع و کاهش ضعف­ها باید از فرصت­ها حداکثر بهره­برداری گردد.

   با توجه به یافته­ها، مسئولان فدراسیون و هیئت­ها به پیشرفت فوتبال ساحلی توجهی ندارند. بنابراین پیشنهاد می­گردد تا مسئولان، ضمن درک اهمیت این رشته از فوتبال، در برنامه­ها عدالت را مد نظر قرار دهند. عدم وجود نظام جامع استعدادیابی در فوتبال ساحلی یکی دیگر از ضعف­های این رشته ورزشی می­باشد. بنابراین پیشنهاد می­شود ابتدا نسبت به احصای شاخص­های استعدادیابی اقدام لازم صورت پذیرد و سپس نظام جامع استعدادیابی طراحی و اجرا گردد. از دیگر ضعف­های فوتبال ساحلی کمبود تعداد مربی است. لذا پیشنهاد می­گردد که نسبت به توسعه کمی وکیفی مربیان این رشته ورزشی اقدام گردد و در جهت استفاده بهینه از منابع انسانی فوتبال ساحلی و جذب منابع انسانی توانمند از دیگر سازمان­ها به ویژه آموزش و پرورش اقدام لازم صورت گیرد.

 

  • منابع

    • اساسنامه فدراسیون فوتبال. (1390). فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران، روابط عمومی و کمیته امور بین­الملل.
    • دوستی، م. (1395). «شناسایی و رتبه­بندی موانع و عوامل توسعه باشگاه­های فوتبال مازندران». پژوهش­نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. سال 12، شماره 23، صص 219-236.
    • رجایی، م. ع. و رجبی، آ. (1385). «درآمدی بر توریسم ورزشی و تأثیر آن بر توسعه شهرها». مجله تحقیقات جغرافیایی.
    • سلمانی، ا. (1396). «تعیین موانع جذب اسپانسر در لیک برتر فوتبال ساحلی از دیدکاه مدیران و مربیان». همایش ملی دستاوردهای علوم ورزش و سلامت دانشکاه پیام نور.
    • شفیعی، ش.؛ رستمی، ه.؛ ممشلو، ح. و ده پناه، س. (1396). «تحلیل راهبردی فوتبال استان گلستان و ارائه راهبردهای مناسب». مدیریت و توسعه ورزش. سال 6، ش 2، پیاپی 11.
    • رضایی، ش.؛ منظمی، ا. و خالد امین، ه. (1399) «تدوین راهبردهای توسعه فوتسال استان سلیمانیه کشور عراق». پژوهش­های معاصر در مدیریت ورزشی. 10 (19)، صص17-35.
    • طالب پور، م. (1391). «بررسی وضعیت موجود والیبال ایران با ارائه برنامه اجرایی در راستای بهبود مستمر». مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 13.
    • عباسی، ه.؛ خانمرادی، س و عیدی، ح. (1395). «آسیب‌شناسی راهبردی اداره کل ورزش و جوانان استان کرمانشاه در حوزه ورزش براساس مدل SWOT». نشریه مدیریت ورزشی. 8(6)،صص 891-905.
    • عبداللهی، م. ح.؛ حمیدی، م.؛ آقایی، ن. و خبیری، م. (1397). «تدوین و اولویت­بندی راهبردهای باشگاه فولاد ماهان براساس چارچوب جامع تدوین راهبرد». دو فصلنامه پژوهش در مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی. سال 8، پیاپی 16، ش 61.
    • گوهری، ظ.؛ حمیدی، م. و امیر حسینی، س. ا. (1399). «طراحی نقشه راهبردی و جاری­سازی سند راهبردی توسعه فوتبال جمهوری اسلامی ایران با رویکرد BSC و ISM». پایان­نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج.
    • محسنی فر، ع.؛ دوستی، م. و تابش، س. (1397). «تحلیل موانع تأمین مالی باشگاه­های فوتبال ساحلی ایران». علوم ورزش، شماره 32، صص 41-64.
    • -محمدی خراجو، ع.؛ ماجدی، ن. و نادری نسب، م. (1399) «تعیین راهبردهای ورزش همگانی در ایران». مدیریت توسعه و تحول. شماره 42، صص 83-91.
    • مظفری، س. ا. ا.؛ الهی، ع.؛ عباسی، ش.؛ احدپور، ه. و رضایی، ز. (1391). «راهبردهای توسعه نظام ورزش قهرمانی ایران». مجله مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 13،صص 33-48.
    • نظری، و.؛ رضوی، س. م. ح. و حسینی، س. ع. (1393). «طراحی و تدوین برنامه راهبردی والیبال ساحلی ایران». مطالعات مدیرییت ورزشی. شماره 27، صص 64-86.
    • یزدانی، ش. و جهاندیده، ع. (1391). «ورزش­های آبی- ساحلی ایران: گامی برای توسعه گردشگری در چابهار». اولین همایش ملی توسعه سواحل مکُران و اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران.
    • (2011). Bahrain ftootbal federation Association straregic plan. (2011-2015). www BFF.com.
    • Belka, J., Hulka, K., Safar, M.l, Weisser, R. & Chadimova, J. (2015). “Beach Handball and Beach Volleyball as Means Leading to Increasing Physical Activity of Recreation Sportspeople Pilot Study”. Journal of Sports Science, 3:165-170.
    • (2012). China Football Association Development Plan, WWW CFA.com
    • (2011). Kuwait Football Federation's Strategic Planning. (2011-2015). www KFF.com
    • (2017). Shaping Football in New Zealand, Sporty.co.nz.
    • Volleyball Australia Strategic Plan. (2012). .Available from: http://www.avf.org.au