مقایسه انگیزه­های حمایت هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه

محمود رسولی هرزند[1]

حمید جنانی[2]

تاریخ دریافت مقاله: 5/10/1395

                                                                                       تاریخ پذیرش مقاله:30/11/1395

مقدمه
امروزه ورزش به صنعت بین المللی و درآمدزا تبدیل شده است (ریمرز^[3] و همکاران، 2018). در عرصة تجارت جهانی، ورزش  استثناء است، زیرا مشتریانی دارد که در ازای تماشای ورزش و نه خرید یا مصرف آن پول پرداخت می کنند (یون^[4] و همکاران، 2017). باشگاه های حرفه ای در سراسر جهان برای تأمین منابع و هزینه های خود از روش های مختلفی همچون: جذب حمایت کنندگان، تبلیغ کالاهای تجاری، فروش بازیکن، فروش بلیت و محصولات ورزشی و ارائة خدمات جانبی  استفاده می کنند (کاتینگهام و پترسن­واگنر^[5]، 2018).

ازجمله فعالیت­های مرتبط با ورزش می توان به تماشای مسابقات ورزشی اشاره کرد؛ جایی که هزاران نفر از افراد مشتاق حضور می یابند. حضور تماشاگران در رویدادهای ورزشی از میان  اقشار گوناگون جامعه اعم از زن و مرد، پیر و جوان و نژادها و قومیت های مختلف گواه این مدعاست. امروزه، تماشاگران ورزشی درصد قابل توجهی از مصرف کنندگان ورزشی را تشکیل می دهند. نتایج مطالعه ای در آمریکا نشان داد بیش از 70 درصد مردم روزانه دست کم یک بار به تماشا، مطالعه یا بحث درباره ورزش می پردازند (وید و کانت^[6]، 2015). امروز، بیشتر بازاریاب های ورزشی اهمیت جلب رضایت تماشاگران و شرکت کنندگان و تأمین تجربة خدمات با کیفیت را می دانند؛ از جمله: شکایت های کمتر، تبلیغ مثبت کلامی زیاد، خرید محصولات اضافی، توجه کمتر به دیگر رقابت کنندگان، کاهش هزینه های داد و ستد و کاهش هزینه های بازاریابی. همة این نتایج مثبت به سوددهی و دیرپایی سازمان های غیرانتفاعی مانند مراکز ورزشی و باشگاه ها کمک می کنند (لووی^[7]، 2014).

وجود خیل مشتاقان ورزش در مسابقات ورزشی، هواداران متعصب و پروپا قرص تیم های ورزشی و هواداران تندرستی و سلامتی که بی وقفه خواهان خدمات مناسب، سریع و متنوع ورزشی می باشند باعث شده که ورزش به عنوان یک صنعت پرطرفدار و پردرآمد شناخته شود و رشد فزاینده آن در تمامی حیطه های ممکن از جمله سرگرمی، بازار فروش، آمادگی جسمانی، ورزش حرفه ای، دانشگاهی، کالاها و صنایع ورزشی، جهانگردی، تفریحات سالم و غیره آن را در رده پردرآمدترین صنایع جهان به ویژه در کشورهای پیشرفته صنعتی درآورده است (برون[8] و همکاران، 2018). وجود مشتاقان و هواداران بی شمار، باعث شده که ورزش به عنوان یک صنعت پرطرف دار و سودآور در جهان شناخته شود. امروزه در دنیا باشگاه های ورزشی به دنبال جذب هر چه بیشتر تماشاگران به سمت تیم های خود می باشند، زیرا این تماشاگران هستند که با حضور در استادیوم های ورزشی و حمایت از تیم های محبوب خود باعث می شوند که سودهای اقتصادی به سمت باشگاه ها جریان پیدا کند (استاوروس[9] و همکاران، 2014). از آنجا که هواداران وفادار باشگاه بیشترین درصد خرید بلیط مسابقات تیم های ورزشی و خرید لوازم مرتبط با باشگاه ها را به خود اختصاص می دهند، امروزه مدیران بازاریابی باشگاه ها به دنبال شناسایی عوامل موثر بر وفاداری هواداران و تقویت آنها می باشند تا از این طریق بتوانند هرچه بیشتر برای باشگاه سود آوری داشته باشند (نظری، 1391).

مدیری که از انگیزه های تماشاگران آگاه باشد می تواند دلیل رفتارهای آنان را حدس زده و پیش بینی لازم را برای برطرف کردن مسائل و مشکلات بر سر راه حضور تماشاگران در ورزشگاه انجام دهد. تحقیقات مختلفی در این حوزه به انجام رسیده است. ژانگ[10] (2017) اشاره داشت که هواداران به عنوان یکی از ارکان مسابقات ورزشی نقش موثر و مهمی در مسیر توسعه و پیشرفت ورزش دارا می باشند. گووست و لویجن [11] (2017) نیز مشخص نمودند که ضرورت جلب حمایت هواداران از مسابقات ورزشی به خوبی درک می گردد. توجه به انگیزه های حمایت هواداران در رشته های ورزشی مختلف سبب خواهد گردید تا بتوان برنامه ریزی مناسبی در مسیر جلب حمایت آنان داشت. حضور هواداران در ورزش در برخی شرایط به تیم ها و گروه های رقیب بستگی دارد. سوینسون و هویبر[12] (2015) اشاره داشتند که انگیزش های حمایت هواداران در تیم های مختلف ورزشی متفاوت می باشد و درک این تفاوت ها می تواند سبب بهبود خلا در زمینه حمایت هواداران در ورزش گردد.  

انگیزه های حمایت هواداران شامل غرور جمعی، وابستگی به تیم، وابستگی به بازیکن، وابستگی به ورزش، وکالتی، زیبایی شناسانه و  هویّت قومی می باشد (نظری، 1391). در تحقیقات مختلفی به انگیزه های حمایت هواداران پرداخته شده است. کیم[13] و همکاران (2009) در مقایسه بین تیم­های رزمی آمریکا و کره­ جنوبی بیان کردند که بین دو تیم ورزشی از نظر عوامل عرق ملی، پیروزی نیابتی، خشونت و علاقه به ورزش و زیبایی تفاوت معناداری وجود دارد. نظری (1391) در تحقیق خود دریافت که بین انگیزه­های هواداران تراکتورسازی و پرسپولیس تفاوت معناداری وجود ندارد. سومینو و هارادا[14] (2004)، کوریا و استیو (2007) و جالای[15] (2008) نیز اشاره داشتند که غرور جمعی یکی از مهمترین انگیزه های حمایت هواداران در ورزش می باشد. کارنیا و همکاران (1394) دریافتند که انگیزه های حمایت هواداران شامل غرور جمعی و  وابستگی به تیم در ایجاد شناخت تیم در تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران نقش موثری دارند. دهقان­قهفرخی و همکاران (1389)، گالن[16] و همکاران (2009) و ساعت­چیان (1390) هم در تحقیقات خود ضمن بررسی انگیزه های حمایت هواداران پی بردند که انگیزه وابستگی به ورزش از جمله انگیزه های مهم می باشد.

از طرفی، انگیزه های حمایت هواداران در تیم های مختلف ورزشی کمتر از سوی محققان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. سوینسون و هویبر (2015) اشاره داشتند که انگیزه های حمایت هواداران در رشته ها و تیم های ورزشی تفاوت هایی دارد که این تفاوت ها سبب شکل گیری اهداف از سوی هواداران می گردد. لوی (2014) اشاره داشت که انگیزه وابستگی به بازیکنان در ورزش فوتبال بیشتر از سایر ورزش ها می باشد. برون و همکاران (2018) مشخص نمودند که در برخی رشته های ورزشی از جمله والیبال هویت قومی جزو انگیزه های مهم هواداران می باشد. یون و همکاران (2017) نیز مشخص نمودند که غرور جمعی یکی از انگیزه های مهم هواداران در تیم های رقیب می باشد که سبب ایجاد تنش هایی از سوی آنان می گردد.  ریحانی و همکاران (1392) اشاره داشتند که انگیزه های هواداران در تیم های فوتبال لیگ برتر ایران تفاوت محسوسی را دارا می باشد. ساعت چیان و همکاران (1392) نیز مشخص نمودند که انگیزه های حمایت هواداران در تیم های پرطرفدار تفاوت های اساسی دارند و بر اساس برخی ویژگی های باشگاه ها متفاوت می باشند. نظری (1391) نیز دریافت که غرور جمعی، هویت قومی و وابستگی به تیم در میان هواداران باشگاه فوتبال تراکتور سازی بیشتر بوده و سبب گردیده است تا در مقایسه با سایر باشگاه های فوتبال ایران، انگیزه حمایت هواداران این باشگاه متفاوت باشد. تئودراکیس[17] و همکاران (2017) نیز مشخص نمودند که انگیزه وابستگی به بازیکنان در میان هواداران باشگاه فوتبال بارسلونا و رئال مادرید به یک صورت می باشد، اما میزان انگیزه هویت قومی طرفداران باشگاه بارسلونا به علت وجود پیشینه تاریخی در این باشگاه بسیار بیشتر می باشد. 

رشته والیبال یکی از پرطرفدارترین رشته­های ورزشی در ایران و البته بسیاری از کشورهای دیگر می­باشد که در مسابقه بین تیم­های مطرح، افراد زیادی برای تماشا به سالن می­آیند. در نگاه اول به نظر می­رسد که همه افراد برای تماشای مسابقات به سوی سالن­های والیبال هجوم می­آورند، اما با نگاهی دقیق و موشکافانه به وجود عوامل متعدد و انگیزه­های متفاوتی برای این کار می­توان پی برد که مشخص کردن این عوامل بر عهده محققان و کارشناسان ورزش کشور است. بی­شک آگاهی و تجزیه و تحلیل انگیزه­های تماشاگران اعم از عوامل روانی، درونی، بیرونی و محیطی برای کاربرد مؤثر راهبرد­ها و طرح­هایشان و افزایش انگیزه­ حضور هواداران و همچنین پیش­بینی­های لازم جهت برطرف کردن مسائل و مشکلات فرا روی تماشاگران و برنامه­ریزی بر مبنای نیازها و علائق اجتماعی و تصمیم­گیری مدیران و محققان مؤثر خواهد بود. برگزاری هر برنامه­ای از جمله برنامه­های ورزشی، نیازمند شناخت دقیق شرایط و نیازهای موجود هواداران است. بی توجهی به انتظارات آنان از خدمات موجب اتلاف هزینه، زمان و نیروی انسانی می­شود و انجام هرگونه فعالیت اجرایی را  بی­ثمر خواهد کرد و مانع رسیدن به اهداف تیم ورزشی و سازمان مربوطه خواهد شد. تیم­های والیبال شهرداری تبریز و والیبال شهرداری ارومیه از بزرگترین تیم­های ورزشی در سطح کشور و دارای هواداران زیادی هستند. این هواداران با هدف­ها و انگیزه­های گوناگون به حمایت از تیم خود می­پردازند و به­نحوی در عملکرد دو تیم تأثیر دارند. مروری بر پیشینه­ تحقیقات انجام شده نشان می­دهد که تحقیقی در زمینه شناسایی انگیزه­های حمایت هواداران تیم­های پرطرفدار والیبال ایران به خصوص تیم والیبال شهرداری تبریز و تیم والیبال شهرداری ارومیه انجام نشده است. لذا در تحقیق حاضر، پژوهشگر بر آن است تا ضمن شناسایی ویژگی­های فردی و اجتماعی هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و ارومیه، انگیزه­های آنان را برای حضور در ورزشگاه مورد بررسی قرار دهد و این انگیزه­ها را در جامعه­ی آماری مذکور مقایسه کند. تحقیق حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سوال بود:

آیا بین انگیزه­های حمایت هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوتی وجود دارد؟

روش شناسی پژوهش

روش تحقیق حاضر، توصیفی از نوع مقایسه ای بود. جامعه­ آماری پژوهش شامل کلیه­ هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه  بود که با توجه به متغیر بودن تعداد جامعه آماری در مسابقات، تعداد جامعه آماری نامشخص می باشد. از این رو، از فرمول حجم نمونه کوکران در شرایط نامشخص بودن جامعه آماری استفاده گردید و تعداد 384 هوادار از هر باشگاه به عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته شد. پس از پخش پرسشنامه ها، تعداد 350 پرسشنامه از میان هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز و تعداد 354 پرسشنامه از میان هواداران تیم شهرداری ارومیه جمع آوری گردید. برای دستیابی به نتایج علمی تر و همچنین متوازن نمودن تعداد نمونه آماری در میان دو گروه (بهتر بودن برابر نمونه آماری در جهت ارائه یافته های علمی تر) تعداد پرسشنامه های مورد تحلیل در میان هواداران باشگاه والیبال شهرداری ارومیه نیز به تعداد 350 پرسشنامه کاهش یافت و در نهایت تعداد 350 پرسشنامه از میان هواداران هر یک از باشگاه های مذکور مورد تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق انگیزه­های حمایت (وکالتی، غرور جمعی، وابستگی به بازیکن، وابستگی به ورزش، وابستگی به تیم، زیبایی­شناسانه، هویّت قومی) متغیر وابسته و هواداری تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه متغیر مستقل بودند. در ﻣﺮﺣﻠﺔ اجرای پژوهش پس از ارائه توضیحات مقدماتی درباره ابزار اندازه گیری و هدف از اجرای آزمون، نحوه پاسخ گویی به آزمون ها برای شرکت کنندگان به طور مفصل شرح داده شد. در مورد ملاحظات اخلاقی پس از کسب رضایت نامه از افراد  و دادن اگاهی های لازم، به آنها اطمینان داده شد که اطلاعات دریافت شده فقط در این پژوهش استفاده خواهد شد و از هرگونه سوء استفاده محفوظ خواهد بود.

برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسش نامه« انگیزه حمایت هواداران» استفاده گردید که این پرسشنامه توسط نظری (1391) طراحی و هنجار یابی گردیده بود. پرسشنامه­ مذکور دارای دو بخش می­باشد که بخش اول مربوط به ویژگی­های دموگرافیک و اجتماعی پاسخ­دهندگان و بخش دوم سؤالات مربوط به انگیزه­ها و اهداف هواداران برای حضور در ورزشگاه و حمایت از تیم است. در این پرسشنامه که بر اساس طیف لیکرت (5 تا1) نمره­دهی شد، مؤلفه­های پژوهش به ترتیب غرور جمعی از سؤال 1 الی 4، وابستگی به تیم از سؤال 5 الی 9، وابستگی به بازیکن از سؤال 10 الی 12، وابستگی به ورزش از سؤال 13 الی 15، وکالتی از سؤال 16 الی 18، زیبایی­شناسانه از سؤال 19 الی 21 و ً هویّت قومی از سؤال 22 الی 27 مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین روایی پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی استفاده شد. بر همین اساس، پرسشنامه اولیه به پنج تن از اساتید و متخصصان مدیریت ورزشی داده شد که همگی آن­ها بر روی 27 سوال اتفاق نظر داشتند و روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. جهت سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. بنابر محاسبه به عمل آمده، ضریب پایایی درونی کل پرسشنامه 869/0 به دست آمد که ضریب مطلوبی می­باشد. جهت تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنف،  یو من- ویتنی و آزمون فریدمن استفاده شد. در کلیه تحلیل ها سطح معنی داری p< 0/05 در نظر گرفته شد.

یافته های پژوهش

نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنف غیر طبیعی بودن توزیع داده ها بود (p< 0/05). بنابراین جهت مقایسه متغیرها در دو تیم از آزمون یو من- ویتنی استفاده شد که نتایج آن در جدول 1 ارائه شده است:

جدول 1: نتایج آزمون یو من- ویتنی برای مقایسه­ انگیزه­ های حمایت بین هواداران تیم تبریز و ارومیه

نتایج جدول بالا نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه های حمایت هواداران 674/3- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه انگیزه­های حمایت در هواداران ارومیه برابر 57/378 و در هواداران تبریز برابر 43/322 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه های حمایت هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه‌های حمایت در هواداران ارومیه به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران تبریز می‌باشد.

نتایج جدول بالا نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه غرور اجتماعی هواداران 269/2- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه انگیزه غرور جمعی در هواداران ارومیه برابر 36/333 و در هواداران تبریز برابر 64/367 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه غرور اجتماعی هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه غرور جمعی در هواداران تبریز به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران ارومیه می‌باشد. نتایج آزمون یو من ویتنی نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه وابستگی به تیم در هواداران 433/3- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه­ انگیزه­ وابستگی به تیم در هواداران ارومیه برابر 49/376 و در هواداران تبریز برابر 51/324 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه وابستگی به تیم هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه­ وابستگی به تیم در هواداران ارومیه به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران تبریز می‌باشد.

نتایج جدول بالا نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه وابستگی به بازیکنان هواداران 201/4- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه­ انگیزه­ وابستگی به بازیکن در هواداران ارومیه برابر 11/382 و در هواداران تبریز برابر 89/318 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه وابستگی به بازیکنان هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه­ وابستگی به بازیکن در هواداران ارومیه به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران تبریز می‌باشد.

نتایج آزمون نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه وابستگی به ورزش در هواداران 967/9- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه­ انگیزه­ وابستگی به ورزش در هواداران ارومیه برابر 02/425 و در هواداران تبریز برابر 98/275 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه وابستگی به ورزش در هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه­ وابستگی به ورزش در هواداران ارومیه به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران تبریز می‌باشد. نتایج آزمون نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه وکالتی در هواداران 824/8- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه­ انگیزه­ وکالتی در هواداران ارومیه برابر 34/415 و در هواداران تبریز برابر 66/285 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه وکالتی در هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه­ وکالتی در هواداران ارومیه به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران تبریز می‌باشد.

نتایج آزمون نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه زیبایی شناسانه در هواداران 374/2- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه­ انگیزه­ زیبایی­شناسانه در هواداران ارومیه برابر 03/368 و در هواداران تبریز برابر 97/332  و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه زیبایی شناسانه در هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه­ زیبایی شناسانه در هواداران ارومیه به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران تبریز می‌باشد. نتایج آزمون نشان داد که میزان Z مقایسه میان انگیزه هویت قومی در هواداران 447/3- می باشد. با توجه به اینکه میانگین رتبه­ انگیزه­ هویّت قومی در هواداران ارومیه برابر 35/324 و در هواداران تبریز برابر 65/376 و سطح معنی‌داری پایین تر از 05/0 می باشد، می توان گفت که میان انگیزه هویت قومی در هواداران باشگاه های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد که بر این اساس میزان انگیزه­ هویت قومی در هواداران تبریز به طور معنی‌داری بیشتر از هواداران ارومیه می‌باشد.

برای اولویت‌بندی انگیزه­های حمایت از آزمون فریدمن استفاده شد. نتایج آزمون در جدول 2 ارائه شده است:

جدول 2: نتایج آزمون فریدمن برای اولویت‌بندی انگیزه‌های حمایت در هواداران تبریز

مقدار خی‌دو برابر 21/85، درجه­ آزادی برابر 6 و سطح معنی‌داری 001/0 است. چون سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 است، فرض صفر رد می‌شود. بنابراین بین میانگین رتبه‌های انگیزه­های حمایت اختلاف معنی‌داری وجود دارد. انگیزه­های حمایت در هواداران تبریز به ترتیب عبارت اند از: غرور جمعی، هویّت قومی، زیبایی­شناسانه، وابستگی به تیم، وکالتی، وابستگی به بازیکن، وابستگی به ورزش. ملاحظه می‌شود که در هواداران تبریز، انگیزه­ غرور جمعی دارای بیشترین اهمیت و انگیزه­ وابستگی به ورزش دارای کمترین اهمیت است.

بحث و نتیجه گیری

هدف پژوهش حاضر، مقایسه­ انگیزه­های حمایت هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه بود. نتایج نشان داد که بین انگیزه­های حمایت هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی، انگیزه­های حمایت هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می­باشد؛ یعنی غرور جمعی، وابستگی به تیم، بازیکن و ورزش، وکالتی، زیبایی­شناسانه و هویّت قومی هواداران ارومیه از هواداران تبریز بیشتر می­باشد که با نتایج تحقیق گوئست و لویتجن (2017)، کیم و همکاران (2004) و نظری (1391) هم­خوانی دارد. عوامل زیادی در حمایت هواداران تیم­های ورزشی تأثیر دارند؛ چنانچه کیم و همکاران (2009) در مقایسه بین تیم­های رزمی آمریکا و کره جنوبی بیان کردند که بین دو تیم ورزشی از نظر عوامل عرق ملی، پیروزی نیابتی، خشونت و علاقه به ورزش و زیبایی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نظری بیان کرد بین انگیزه­های حمایت دو تیم تراکتورسازی و استقلال تفاوت معناداری وجود مشهود است. این در حالی است که نتایج پژوهش حاضر با نتایج تحقیق نظری (1391) که در قسمت دوم پژوهش خود بیان نمود بین انگیزه­های هواداران تراکتورسازی و پیروزی تفاوت معناداری وجود ندارد، هم­سو نیست. به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، برنامه­ریزی و فرهنگ­سازی مختلف در زمینه جذب و نگهداری هواداران تیم­های ورزشی، میزان اهمیت به ورزش و مسابقات ورزشی، نقش رسانه­های جمعی در پوشش­دهی مسابقات ورزشی و تبلیغات در زمینه ورزش و مسابقات، اهمیت زندگی قبیله­ای، میزان غرور و میزان اعتماد به ­نفس هواداران می­تواند دلیل تفاوت در نتایج این پژوهش­ها باشد. سایر یافته ها نشان داد که بین غرور جمعی هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی، غرور جمعی هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه می‌باشد که با نتایج تحقیق نظری (1391) هم­خوانی دارد. محققان بسیاری مانند ریمرز و همکاران (2018)، یون و همکاران (2017)، سومینو و هارادا (2004)، کوریا و استیو (2007)، جالای (2008)، ون و همکاران (2008)، کیم و همکاران (2004)، ساعت­چیان (1390)، ساعت­چیان و همکاران (1391)، ساعت­چیان و همکاران (1392)، ریحانی و همکاران (1392)، کارنیا و همکاران (1394) و شریعت­دوست و همکاران (1394) بر تأثیر عامل غرور جمعی بر میزان انگیزه هواداران برای حمایت از تیم ورزشی خود اشاره کردند. در پژوهش حاضر میزان تخلیه­ هیجان و احساسات، میزان اهمیت برد تیم خودی، میزان حس پیروزی و غرور هواداران تبریز بیشتر از هواداران ارومیه می­باشد؛ یعنی برای هواداران تبریز بیشتر این قضیه مهم است که تیم خودشان، بازی را ببرد و در پی آن به احساس موفقیت، پیروزی و غرور دست یابند. به نظر می­رسد تفاوت در جامعه آماری (تبریز و ارومیه)، چند موقعیتی بودن ارومیه، تفاوت در میزان حس رقابت و غرور در بین هواداران و در مقابل خانواده و دوستان می­تواند دلیل تفاوت در میزان غرور جمعی هواداران ارومیه و تبریز باشد.  بین وابستگی به تیم هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد.، به عبارتی، وابستگی به تیم هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می‌باشد که با نتایج تحقیق نظری (1391) هم­سو می­باشد. همچنین، وید و کانت (2015)، سومینو و هارادا (2004)، نیل و فونک (2006)، وون و کیتامورا (2006)، کوریا و استیو (2007)، جالای (2008)، ساعت­چیان (1390)، ساعت­چیان و همکاران (1391)، فلاحی (1392)، ساعت­چیان و همکاران (1392)، ریحانی و همکاران (1392) و کارنیا و همکاران (1394) عامل وابستگی به تیم را یکی از انگیزه­های هواداران ورزش نام بردند.  بین وابستگی به بازیکن هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی، وابستگی به بازیکن هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می‌باشد که با نتایج تحقیق نظری (1391) هم­سو می­باشد. به گفته­ نیل و فونک (2006) بازیکن در صورتی به انگیزه­های هوادار کمک می­کند که در خدمت تیم قرار گیرد و با آن همکاری داشته باشد. همچنین ژانگ (2017)، استاوروس و همکاران (2014)، کوریا و استیو (2007)، کیم و همکاران (2004)، گالن و همکاران (2009)، ساعت­چیان (1390)، ساعت­چیان و همکاران (1391)، ساعت­چیان و همکاران (1392) و شریعت­دوست و همکاران (1394) بیان کرده­اند که وابستگی به بازیکن تأثیر مستقیم بر میزان انگیزه­ هواداران دارد. این درحالی است که نیل و فونک (2006) بیان می­کنند که وابستگی به بازیکنِ تیم، هیچ تأثیری در انگیزه­ هواداران ندارد. به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، چند موقعیتی بودن جامعه­آماری، سطوح بازی­ها، وجود بازیکنان سرشناس در تیم­ها و تبلیغات می­تواند دلیل تفاوت در نتایج پژوهش باشد. در پژوهش حاضر وجود یک بازیکن یا بازیکنان در تیم و میزان مهارت­های آن­ها از نظر هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه با اهمیت­تر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می­باشد که به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، سطح بازی­ها، چند موقعیتی بودن جامعه­ آماری، تفاوت در نگرش­ها، فرهنگ­سازی و در اختیار گذاشتن میزان اطلاعات و آگاهی در رابطه با بازیکنان توسط عوامل اجرایی و دست­اندرکاران و رسانه­ها، میزان روابط عاطفی بین هوادار و بازیکن، استفاده از بازیکنان مختلف در موقعیت­های تبلیغاتی و مکان­های ترویج (فروشگاه­ها و مراکز خرید)، استفاده از بازیکنان مشهور و سرشناس (جهانی، ملی، استانی و همشهری) در تیم و میزان مهارت بالای آن در بازی­ها، میزان امتیازآوری بازیکن خاص برای تیم و تأثیر در برد تیم در مسابقات حساس می­تواند دلیل تفاوت در میزان انگیزه­ وابستگی به بازیکن در نتایج پژوهش­های ذکر شده و حتی دلیل تفاوت در میزان وابستگی به بازیکنانِ هواداران ارومیه و تبریز باشد.

بین وابستگی به ورزش هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد.، به عبارتی، وابستگی به ورزشِ هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می‌باشد که با نتایج کیم و همکاران (2004) و تحقیق نظری (1391) هم­سو می­باشد. هم­چنین جالای (2008)، دهقان­قهفرخی و همکاران (1389)، گالن و همکاران (2009)، ساعت­چیان (1390)، ساعت­چیان و همکاران (1391) و ساعت­چیان و همکاران (1392) به معنادار بودن انگیزه­ وابستگی به ورزش در هواداران اشاره کردند. علاقه به ورزش والیبال و دنبال کردن مسابقات والیبال و تمرینات منظم برای هواداران والیبال ارومیه مهم­تر از هواداران والیبال تبریز می­باشد. به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، سطح بازی و میزان نظم و کیفیت بازی، علاقه به ورزش به ویژه والیبال در سطح شهر، داشتن علم و آگاهی در رابطه با والیبال، ایجاد انگیزه و نگرش متفاوت به ورزش به خصوص والیبال، دارا بودن شغلی مرتبط با رشته­ ورزشی والیبال (مربی، کمک مربی، داور و کمک داور) در سطوح مختلف بین­المللی، ملی، استانی، منطقه و شهر و محله و حتی رشته­ تحصیلی مرتبط با والیبال می­تواند دلیل تفاوت میزان انگیزه وابستگی به ورزش در تیم­های ورزشی باشد.

بین انگیزه وکالتی هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی، انگیزه وکالتی هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می‌باشد که با نتایج تحقیقات نظری (1391) هم­سو می­باشد. فلاحی (1388) بیان کرد اگر تماشاچی از کیفیت بازی تیم و کل بازی راضی باشد، به احتمال زیاد در مسابقات آینده حضور می­یابد. عدم توجه به برد یا باخت تیم مورد علاقه و یا نتیجه­ بازی در هواداران ارومیه­ای بیش­تر از هواداران تبریزی می­باشد. به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، تفاوت در میزان فرهنگ و انگیزه برای شرکت در مسابقات، بی طرف بودن هواداری نسبت به تیم یا ورزش ولیبال در بین تماشاچیان که به طور اتفاقی در سالن حضور داشته و یا برای پر کردن اوقات فراغت خود و گریز از روزمرگی به تماشای بازی پرداخته و پرسشنامه را پر کرده اند، علاقه صرف هواداران به والیبال و مطرح نبودن برد و باخت یک تیم خاص، وجود داوران و مربیان سرشناس در بین هواداران پاسخ­دهنده که بیشتر به کیفیت بازی توجه داشتند تا بازیکنی را برای تیم خود برای لیگ فصل­های آینده انتخاب کنند، می­تواند دلیل تفاوت در میزان انگیزه­ وکالتی هواداران دو تیم باشد.

بین نگاه زیبایی‌شناسانه هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی، نگاه زیبایی­شناسانه هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می‌باشد که با نتایج تحقیقات کیم و همکاران (2004) و نظری (1391) هم­سویی دارد؛ چنان که باوئر (2008)، یانگ­کو و هاردین (2008)، ون و همکاران (2008)، دهقان­قهفرخی و همکاران (1389)، گالن و همکاران (2009)، ساعت­چیان (1390)، ساعت­چیان و همکاران (1391)، فلاحی (1392) و ساعت­چیان و همکاران (1392) عامل زیبایی­شناسانه را در مورد انگیزه­های هواداران مؤثر دانسته­اند.  میزان اهمیت به چهر­ه­ اجتماعی شهر، بیان تیم والیبال شهر خود به عنوان نماد و نماینده در سطح ملی و شاید جهانی، استفاده از فضای ورزشگاه برای ابراز وجود اجتماعی و استفاده از پتانسیل­های ورزشی و امکاناتی جهت زیبا نشان دادن شهر از بعد اجتماعی و کسب موفقیت در منطقه از نظر هواداران ارومیه­ای بیشتر از هواداران تبریزی می­باشد که به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، چند موقعیتی بودن جامعه­ آماری، میزان اهمیت به چهر­ه اجتماعی شهر، میزان تعصب به شهر، فرهنگ­سازی و میزان نگرش نسبت به زیبایی شهر و تیم مورد نظر، بیان تیم والیبال شهر خود به عنوان نماد و نماینده، استفاده از فضای ورزشگاه برای ابراز وجود اجتماعی و استفاده از پتانسیل­های ورزشی و امکاناتی جهت زیبا نشان دادن شهر از بعد اجتماعی و کسب موفقیت در منطقه به سبب حضور تیم مشهور در شهر می­تواند دلیل وجود این تفاوت در میزان عامل زیبایی­شناسانه باشد.

بین هویّت قومی هواداران تیم­های والیبال شهرداری تبریز و شهرداری ارومیه تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارتی، هویّت قومی هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه می‌باشد که با نتایج تحقیقات که با نتایج تحقیقات کیم و همکاران (2004) و نظری (1391) هم­خوانی دارد. جالای (2008)، ریحانی و همکاران (1392) و نیرومند (1392) بیان کردند که هویّت قومی از عوامل مؤثر در انگیزه­های هواداران می­باشد، این در حالی است که صحابی­فرد (1388) بیان کرد بین انگیزش هواداران و هویّت قومی رابطه­ی معناداری وجود ندارد که با نتایج پژوهش حاضر هم­سو نمی­باشد. به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، هویّت قومی، موقعیت و فرهنگ متفاوت در جامعهی آماری دلیل تفاوت در نتایج پژوهش­ها باشد.  احساس تعلق به قومیت خاص و مهم بودن پیروزی قوم خودی در هواداران تیم تبریزی بیشتر از هواداران ارومیه می­باشد که به نظر می­رسد تفاوت در جامعه­ آماری، هویّت قومی و فرهنگی متفاوت هواداران دو تیم، وجود اقلیت­های مذهبی و قومی مختلف در ارومیه و چند موقعیتی بودن آن، میزان فرهنگ­سازی در زمینه ورزش و (به خصوص) رشته­ والیبال در دو شهر، همچنین فرهنگ­سازی در مورد جذب هوادار و حفظ و افزایش آن در دو شهر تبریز و ارومیه و آگاهی از عایدات و خدمات حاصل از هواداری تیم­های مورد نظر می­تواند دلیل این تفاوت در میزان انگیزه­ هویّت قومی دو تیم باشد.

 به طور کلی انگیزه­های حمایت هواداران تیم والیبال ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می­باشد. همچنین غرور جمعی و هویّت قومی هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه می‌باشد، در حالی که وابستگی به تیم، بازیکن و ورزش، وکالتی و زیبایی­شناسانه هواداران تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر از هواداران تیم والیبال شهرداری تبریز می‌باشد. انگیزه­های حمایت در هواداران تبریز عبارت اند از: غرور جمعی، هویّت قومی، زیبایی­شناسانه، وابستگی به تیم، وکالتی، وابستگی به بازیکن و وابستگی به ورزش. انگیزه­های حمایت در هواداران ارومیه به ترتیب عبارت اند از: وکالتی، وابستگی به ورزش، زیبایی­شناسانه، وابستگی به بازیکن، وابستگی به تیم، غرور جمعی و هویّت قومی.

با توجه به یافته های تحقیق حاضر مبنی بر بالاتر بودن میزان انگیزه های حمایت هواداران مشخص گردید در برخی انگیزه ها از جمله وابستگی به تیم و وابستگی به بازیکن در تیم والیبال شهرداری ارومیه بیشتر می باشد. این مسئه می تواند ناشی از جذب بازیکنان شاخص تیم ملی و همچنین افزایش توجه به نظرات هواداران از سوی مدیریت باشگاه می باشد. از این رو پیشنهاد می گردد تا تیم های ورزشی با جذب بازیکنان محبوب و مطرح ضمن استفاده از پتانسیل های آنان، سبب افزایش وابستگی به بازیکن از سوی تماشاگران گردند.

 همچنین پیشنهاد می گردد تا باشگاه های ورزشی با ایجاد سیاست تصمیم گیری مشارکتی و توجه به نظرات و خواسته های هواداران، آنان را به نوعی وابسته به تیم خود نمایند.

با توجه به بالا بودن میزان انگیزه هویت قومی در میان هواداران باشگاه والیبال ارومیه پیشنهاد می گردد تا ضمن بهره گیری از قومیت های مختلف در مدیریت باشگاه و استفاده از دیدگاه های آنان، در کنار افزایش درگیری آنان با امور باشگاه موجبات جلب نظرات گروه ها و قومیت های مختلف و بهبود میزان هویت قومی در هواداران را فراهم آورد.

با توجه به اهمیت انگیزه غرور جمعی پیشنهاد می گردد تا باشگاه های والیبال با کسب موفقیت های ملی و بین المللی و رشد عملکرد خود به صورتی که تماشاگران متوجه پیشرفت و بهبود امور در باشگاه ها باشند، در جهت افزایش غرور و عزت نفس در میان هواداران اقدام نمایند.