Document Type : Original Article
Authors
- Seyyed Mohammad Hossein Sanaee 1
- Farideh AshrafGanjouei 2
- Hamid SadjadiHezaveh 3
- Zahra HajiAnzehaei 3
1 Ph.D.Student in Sport Managment, Physical Education Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Ph.D., Associate Professor, Physical Education Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Ph.D., Assistant Professor, Physical Education Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
Abstract
The research is to explain and analyze the infrastructural policies determining the effective development of Iran's racket federations at the championship level. In this study, a conceptual framework was proposed that could be used to compare the sports policies of the championship of the racket federations. The statistical society consisted of bosses and vice chairman, secretary, heads of provincial departments and specialized committees of four racket federations of the Islamic Republic of Iran. Based on the sampling formula, the sample size of the study were 134 people. The method used was targeted sampling. The questionnaire was formal and informative. The results of factor analysis for this index were extracted at %850. The statistical methods used in this research were Friedman Rank Test for ranking and tied paired T- test and Path Analysis Technique. The exploratory factor analysis method was used. In a second phase, correlations between the exploratory and theoretical factors were calculated.
The results showed that there is a significant difference between the priorities of indicators of performance evaluation of racket federations, and there is a significant difference between the status quo and the desirable situation of the performance evaluation indicators of the racket sports federations. There is a significant difference between the status quo and the optimal situation of the infrastructure indicator for assessing the performance of racket federations (badminton, table tennis, ping pong, tennis, squash). (p <0/05). Also, there is a difference between the average rankings of racket federations (badminton, table tennis, tennis, squash) under the sport racket federations p <0/05. Considering the factors explained, especially the elite sport and the process of talent identification process, can stabilize the status quo, as well as help the progress of Iran's racket federations. Also, the contributing factors can be used as a plan and roadmap by other sports federations for the fastest possible progress.
Keywords
ارزیابی سیاست‌های زیرساختی موثر برموفقیت فدراسیون‌های راکتی ایران در سطح قهرمانی
محمد حسین سنایی[1]
فریده اشرف گنجویی[2]
حمید سجادی هزاوه[3]
زهرا حاجی انزهایی [4]
تاریخ دریافت مقاله: 9/7/1397
تاریخ پذیرش مقاله:15/8/1397
مقدمه
تحقیقات توسعه ورزشی یا سیاست‌های ورزشی، کلیه شرکت‌کنندگان و رشته‌های ورزشی را پوشش میدهد و به سیاست‌ها، فرآیندها و شیوه‌های موجود برای تسهیل مشارکت در ورزش از مشارکت همگانی تا مشارکت نخبگان اشاره دارد (تاکس و همکاران[5]، 2014: 213). تحقیقات پیشین سیاست‌های ورزشی به طور مشخص به تعریف توسعه ورزش، محدودیتهای موجود در کشورهای در حال توسعه، عوامل کلیدی موفقیت برای موفقیت ورزشی ورزشکاران، مقایسه رفتار توسعه ورزشی بین کشورها و همچنین موانع اداری می‌پرداختند (دی بوسچر و همکاران[6]، 2009: 113). توجه به ورزش قهرمانی، لزوم طراحی مقیاسی برای خط مشی‌ها و سیاستگذاریهای موفق عملکردی و درک نظری از اندازه‌گیری، ارزیابی و نظارت بر راهبردهای‌های موثر دولت‌ها را با پیروی از یک مدل منطقی شامل ورودی‌ها، خروجی‌ها، خروجی‌ها، نتایج و تأثیرآنها نمایان می‌نماید (دی بوسچر، 2018: 1). در این راستا یک چارچوب مفهومی شناخته شده به نام «عوامل سیاست‌های ورزشی تاثیرگذار بر موفقیت‌های بین‌المللی ورزشی»[7]برای مقایسه سیاست‌های ورزشی قهرمانی بین‌المللی توسط محققانی از کشورهای بلژیک، هلند و انگلستان در یک تحقیق بین‌المللی طراحی گردید. در بررسی سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه ورزش قهرمانی، نه عامل سیاست ورزشی اثرگذار بر موفقیت و توسعه ورزش قهرمانی در نظر گرفته شد: 1) حمایت مالی؛ 2) رویکرد جامع و یکپارچه به توسعه ورزشها؛ 3) مشارکت ورزشی یافراهم کردن شرایط برای ورزش کردن همة افراد؛ 4) استعدادیابی و توسعه سیستم؛ 5) حمایت شغلی از ورزشکاران در قبل و بعد از دوران ورزشی؛ 6) تسهیلات و تاسیسات آموزشی؛ 7) تدارک مربیگری و ارتقای دانش مربیان؛ 8) رقابت بین‌المللی ؛ 9) انجام تحقیقات علمی مناسب. به نظر می‌رسد که نه عامل سیاستگذاری در این مدل، تأثیر مهمی در موفقیت‌های ورزشی بین‌المللی دارد (دی بوسچر و همکاران، 2009: 113).
شکل1: مدل عوامل سیاست‌های ورزشی تاثیرگذار بر موفقیت
منبع: دی بوسچر، 2015: 33
بررسی وضعیت فدراسیون اسکواش جمهوری اسلامی ایران (1396 تا 1399) حاکی از آن است که آمارهیات‌های استانی شامل 24 هیات و در این مدل حمایت مالی و محیطی، مهمترین ورودی یا درونداد شامل عامل یک و فرآیندها شامل سیاست‌ها یا خط مشی‌های ورزشی از عوامل 2 تا 9 یاد شده می‌گردد. اندازه‌گیری برونداد با سنجه‌هایی مانند تعداد مدال‌ها، کسب رتبه 6 الی8، تعداد سهمیه ورودی و پیشرفت نسبی سنجیده می‌شود. (دی بوسچر وهمکاران، 2009: 13). تحقیقات دیگری بعدها با جمع‌آوری داده‌ها از کشورهای بیشتر و یک تیم تحقیقاتی بزرگتر انجام شد. هدف این بود که تعامل عوامل زیر ساختی موفقیت در پانزده کشور دیگر بررسی شود. (دی بوسچر و همکاران، 2015: 15). با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر حمایت از ارتباط بین موفقیت ورزشی و اولویت‌بندی یا سرمایه‌گذاری در انجمن‌های ورزشی مختلف در یک کشور یافت نشد (دی بوسچر وهمکاران، 2015: 80). داده‌ها نشان داد که کشورهای دارای بودجه ورزشی متوسط نسبت به کشورهای دارای بودجه‌های کوچک به نتایج یکسانی دست یافتند (دی بوسچر وهمکاران، 2015: 136). با توجه به اینکه اماکن ورزشی به عنوان اساسی‌ترین بخش سخت افزاری ورزش و جزئی از تاسیسات و سازمان‌های انسانی به شمار می‌آید، اما بخش وسیعی از آثار مرتبط با ورزش بر جامعه و محیط متأثر از آنهاست. برای دستیابی به توسعه ورزشی در کشور عمل در سه حوزه برنامه‌ریزی، طراحی و تجهیز ضروری است. بنابراین مسئولیت دولت به عنوان مهمترین متصدی ورزش در کشور، علاوه بر عهده‌دار بودن مسائل مربوط به پشتیبانی مالی، مدیریت و راهبری صحیح و عملی اینگونه برنامه‌ها می باشد. مهمترین پیش‌بینی که از وضعیت زیرساخت ها و فضاهای ورزشی کشور در صورت ادامه وضعیت موجود می توان داشت، مسئله تعداد بسیار زیاد پروژه‌های نیمه تمام ورزشی در سطح کشور است (سلطانی فر، 1396: 38).
توجه به سطح و شدت اقدامات جهانی و سرمایه‌گذاری در بخش عوامل زیر ساختی خط مشی‌ها و سیاستگذاریهای موثر ورزشی نشان میدهد که ایران نیز برای بهره مندی از این موقعیت نیازمند تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر در امر ورزش راکتی است. به منظور شناسایی شکاف وضعیت موجود و مطلوب در فدراسیون‌های راکتی، سیاست‌های زیرساختی، رشته‌های مختلف فدراسیون‌های راکتی مورد بررسی قرار می گیرد:
سند برنامه راهبردی چهارساله ورزشی در سال 1389 به 31 هیات ورزشی استانی در سال 1395 رسیده و تعداد هیات‌های ورزشی شهری در سال 1389 از 33 عدد به 76 عدد در سال 1395 افزایش یافته است. وضعیت سالن‌های اسکواش کشور تعداد کورت[8] از 84 عدد به 137 عدد در سال 1395 رسیده است. تعداد استان‌های دارای دارای کورت از 17 عدد به 27 عدد در سال 1395 و تعداد شهرهای دارای کورت از 20 عدد در سال 1389 به 43 عدد در سال 1395 رسیده است. وضعیت هیات‌های فعال استانی و شهرستانی در سال 1395 شامل 76 شهرستان فعال بوده است.. (برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون اسکواش، 20: 1395).
سند برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون بدمینتون جمهوری اسلامی ایران (1396 تا 1399) نیز حاکی از آن است که در گزارش وضع موجود در بخش فرآیند استعدادیابی در بخش پسران از مجموع 7260 نفر فراخوان شده، تعداد 1030 نفر مستعد شناسایی و تعداد 114 نفر جذب شده‌اند. در فرآیند استعدادیابی در بخش دختران از مجموع 6530 نفر فراخوان شده، تعداد 413 نفر مستعد و تعداد 70 نفر جذب شده‌اند. تعداد مربیان فعال استانی 2085 نفر و تعداد داوران 1669 نفر بوده‌اند. وضعیت هیات‌های فعال استانی و شهرستانی نیز در 20 استان و شهرستان‌های زیر مجموعه به ثبت رسیده است. تعداد فضاهای ورزشی اختصاصی این فدراسیون در 15 استان دارای وضعیت فعال بوده است. (برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون بدمینتون، 68: 1395). مستندات سند برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون تنیس روی میز جمهوری اسلامی ایران (1396 تا 1399) حاکی از آن است که در بخش توسعه ورزش قهرمانی در حوزه برگزاری اردوهای داخلی در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت داخلی برای تیم‌های ملی بزرگسالان و امید (آقایان) در سال پایه تعداد 4 اردو و برای سال‌های 96، 97، 98 و 99 نیز هرکدام 4 اردو پیش‌بینی شده است. در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت داخلی برای تیم‌های ملی بزرگسالان و امید (بانوان) نیز در سال پایه تعداد 4 اردو و برای سال‌های 96، 97، 98 و 99 نیز هرکدام 4 اردو پیش‌بینی شده است. در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت داخلی برای تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان (آقایان) تعداد 8 اردو از سال 95 تا 99 برای هریک از سال‌ها، و در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت داخلی برای تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان (بانوان) نیز تعداد 8 اردو از سال 95 تا 99 برای هریک از سال‌ها پیش‌بینی شده است. درحوزه برگزاری اردوهای کوتاه مدت خارجی در فعالیت برگزاری اردوهای داخلی در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت خارجی برای تیم‌های ملی بزرگسالان و امید (آقایان) تعداد 2 اردو از سال 95 تا 99 برای هریک از سال‌ها، در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت خارجی برای تیم‌های ملی بزرگسالان و امید (بانوان) تعداد 2 اردو از سال 95 تا 99 برای هریک از سال‌ها، و در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت خارجی برای تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان (آقایان) و در فعالیت برگزاری اردوهای بلندمدت داخلی برای تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان (بانوان) نیز هر کدام 2 اردو از سال 95 تا 99 برای هریک از سال‌ها پیش‌بینی گردیده است. (برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون تنیس روی میز، 4: 1395). سند برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون تنیس جمهوری اسلامی ایران (1396 تا 1399) نیز حاکی از آن است که در افق 1400 توسعه زیر ساخت‌های ورزش تنیس در تمامی استان‌های کشور متناسب با جمعیت تنیس باز هر استان به میزان 50 تا 100 ورزشکار فعال یک زمین در پایان سال 1399 تخصصیص یابد. پایگاه‌های استعدادیابی در مناطقی از کشور (تهران- رشت یا ساری جزیره کیش یا قشم- بندرعباس) زیر نظر آکادمی تنیس ایجاد گردد. افزایش حضور در کرسی‌های مدیریتی بین‌المللی در کنفدراسیون آسیا با 2 کرسی پیگیری می‌شود. برگزاری بازی های باشگاهی تنیس و تیم‌های لیگ دسته دوم و برتر به میزان 20 درصد سالیانه و برگزاری مسابقات بین‌المللی در سال 1397 9 مسابقه، در سال 1398 تعدا 15 مسابقه و در سال 1399 تعداد 18 مسابقه پیش بینی شده است. با توجه به گسترش اقبال عمومی به ورزش تنیس، زیر ساخت‌های فعلی این رشته پاسخگوی تقاضای آن نیست. جهت شناسایی استعدادها در سنین پایه برنامه منسجمی در فدراسیون تنیس وجود نداشته است که طی دو سال گذشته ارکان فدراسیون گام‌های موثری در این زمینه برداشته است. (برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون تنیس، 6: 1395).
پژوهش حاضر در صدد است با استفاده از نظرات گروه‌های مختلف از جمله مدیران و دست اندرکاران حوزه ورزش قهرمانی کشور، متخصصان و اعضای هیئت علمی و متولیان و بدنه اجرایی ورزش قهرمانی فدراسیون‌های راکتی و با در نظر گرفتن تغییرات درونی و بیرونی سال‌های اخیر در حوزه ورزش راکتی در سطح جهانی، عوامل ومولفه‌های مهم ارزیابی عملکرد در حوزه امکانات زیرساختی فدراسیون‌های راکتی را با رویکرد مقایسه‌ای تعیین نماید.
پژوهش حاضر تصمیم دارد ابعاد و مولفه‌های کلیدی ارزیابی عملکردشاخص امکانات زیرساختی فدراسیون‌های راکتی را از ادبیات پژوهش به ویژه با محوریت مدل کاربردی دی بوسچر و همکاران (2015) و با تطبیق نظام جامع ورزش کشور (1385) تلفیق کند و بر اساس آن به ارزیابی و مقایسه شاخص مذکور در فدراسیون‌های ورزشی راکتی کشور بپردازد. این مقایسه حوزه‌های مختلف ارزیابی عملکرد و روابط بین آنها را نمایش میدهد و تلاش دارد به مدیران، برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون‌های ورزشی راکتی کمک کند تا نگرش سیستمی و جامعی به ارزیابی عملکرد فدراسیون‌های ورزشی داشته باشند. در فرآیند تدوین مهمترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد زیر ساخت فدراسیون‌های ورزشی راکتی، شاخص‌های ارزیابی مورد استفاده توسط وزارت ورزش و جوانان برای ارزیابی فدراسیون‌های ورزشی- بر اساس نظام جامع ورزش کشور در سال 1385 - به عنوان محور در نظر گرفته شدند و هر شاخصی که مازاد بر این شاخص‌ها احصاء شده بود، به مجموعه این زیرمعیارها اضافه گردید. با بررسی شاخص‌ها و در نظر گرفتن همپوشانی‌های آنها، شاخص‌هایی که نزدیکی زیادی با یکدیگر داشتند در قالب یک گروه و تحت یک عنوان مورد بررسی قرار گرفتند.
شکل2: چارچوب مفهومی سیاست‌های موثر بر پیشرفت قهرمانی فدراسیون‌های راکتی ایران
منظور از معیار ارزیابی توسعه سیاست‌های زیرساخت ورزش قهرمانی فدراسیون‌های ورزش راکتی (تنیس، تنیس روی میز، بدمینتون و اسکواش) ایران در پژوهش حاضرعبارت است از: توانمندسازی کادر اجرایی فدراسیون وهیات‌های استانی، توسعه کرسی‌های بین‌المللی مرتبط با فدراسیون‌های راکتی، توسعه زیرساخت های اختصاصی هر فدراسیون راکتی، توسعه ورزش قهرمانی راکتی، تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی راکتی، اجرای برنامه سالانه توسعه ورزش، آموزش مدیران در فدراسیون، آموزش ورزشکاران در فدراسیون، رشد میزان سرمایه‌گذاری در رشته مورد نظر، تعداد هیات‌های فعال استانی، ارتقای سطح علمی و فنی مربیان در فدراسیون وتقویت دانش فنی مربیان و داوران، گسترش همگانی ورزش و تغییر نگرش مسئولان و مردم به ورزش‌های راکتی به عنوان یک ورزش کم هزینه و زودبازده.
روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر بر اساس نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی- تحلیلی است. از آنجا که کل مدیران فدراسیون‌های ورزشی (تنیس، پینگ پنگ، بدمینتون و اسکواش) مورد مطالعه قرار می‌گیرند، لذا جامعه آماری شامل 207 نفر روسا و نایب رئیس، دبیر، روسای هییت‌های استانی و رؤسای کمیته‌های تخصصی چهار فدراسیون ورزشی راکتی جمهوری اسلامی ایران است و روش مورد استفاده نمونه‌گیری به روش تصادفی و هدفمند است، زیرا این جامعه آماری تنها کسانی هستند که می‌توانند اطلاعات لازم را بدهند و با معیار خاص مورد نظر پژوهشگر وفق دارند. حجم نمونه تحقیق برابر 134 تعیین گردید.
جامعه آماری فدراسیون‌های راکتی شامل مقادیر زیر بودند:
جدول 1: جامعه آماری فدراسیون‌های راکتی
|
جمع |
هیئت ها |
کمیته ها |
نائب رئیس |
دبیر |
رئیس فدراسیون |
|
|
60 |
32 |
24 |
2 |
1 |
1 |
اسکواش |
|
45 |
32 |
9 |
2 |
1 |
1 |
تنیس |
|
47 |
32 |
11 |
2 |
1 |
1 |
تنیس روی میز |
|
55 |
32 |
19 |
2 |
1 |
1 |
بدمینتون |
|
207 |
|
مجموع |
||||
نمونة آماری ذینفعان چهار فدراسیون ورزشی راکتی جمهوری اسلامی ایران (تنیس روی میز، تنیس، بدمینتون و اسکواش) بودند که به طورنمونه دردسترس وهدفدار انتخاب شدند:
آنگاه طبق فرمول بالا حجم نمونه تحقیق برابر 134 به دست آمد.
درمقاله حاضر برای جمع‌آوری اطلاعات و دستیابی به نتایج، از روش‌های مطالعات کتابخانه‌ای جهت تدوین مبانی نظری و از روش تحقیقات میدانی به منظور گردآوری اطلاعات مورد نظر و برای سنجش متغیرهای تحقیق، از پرسشنامه بهره گرفته شد؛ به طوری که ابتدا برای شناسایی شاخص‌های ارزیابی عملکرد، پیشینه‌های تحقیق مرور گردید و فهرستی از شاخص‌ها تدوین و در اختیار صاحب نظران خبره قرار داده شد. سپس با بهره‌گیری از روش دلفی، اشتراک نظرات خبرگان استخراج گردید و پرسشنامه مورد نظر تدوین و نهایی شد. این پرسشنامه با مقیاس پنج درجه‌ای طیف لیکرت به صورت مقایسه زوجی بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخص‌های ارزیابی عملکرد تنظیم و تدوین شده است. برای تعیین پایایی (قابلیت اعتماد) بین 30 نفر از افراد صاحب نظر و خبره ورزشی از جامعه آماری توزیع گردید. مقدار آلفای کرونباخ 85/0 به دست آمد که نشان‌دهنده پایایی بالا و مطلوب پرسشنامه است. در نهایت، تعداد 134 عدد پرسشنامه توزیع و جمع‌آوری گردید.
از روش تحلیل عامل اکتشافی برای استخراج بارعاملی هریک از مواد و گویه‌ها استفاده گردید. نتیجه به دست آمده نشان میدهد که ضرایب بارهای عاملی استخراج شده برای تبیین شاخص حوزه ورزش قهرمانی ارزیابی عملکردفدراسیون‌ها از انسجام لازم و کافی برخوردار می‌باشد.
در تحقیق حاضر اطلاعات به دست آمده با استفاده از شیوه آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در آمار استنباطی از روش‌های آماری رتبه‌ای فریدمن[9] برای رتبه‌بندی معیارهای کلی و از زیرمعیارهای فدراسیون‌های ورزشی راکتی و آزمون تی زوجی وابسته و تکنیک تحلیل مسیر برای تجزیه و تحلیل داده‌ای آماری استفاده شده است.
فرضیه‌های صفر تحقیق عبارت بودند از:
ü فرض صفر اول: بین اولویت‌های شاخص‌های ارزیابی عملکرد فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس و اسکواش) تفاوت معنی‌داری وجود ندارد.
ü فرض صفر دوم: بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخص‌های ارزیابی عملکرد فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس و اسکواش) تفاوت معنی‌داری وجود ندارد.
یافته‌های پژوهش
بررسی ویژگی های جمعیت شناختی افراد نمونه به قرار زیر است:
جدول 2: توزیع فراوانی مربوط به حجم نمونه بر اساس جنس
|
درصد فراوانی |
فراوانی |
جنس |
|
7/65 |
88 |
مرد |
|
3/34 |
46 |
زن |
|
100 |
134 |
کل |
جدول 2 نشان می دهد 88 نفر از افراد نمونه مرد و 46نفر زن هستند که به ترتیب 7/65 و 3/34 درصد از حجم نمونه را به خود اختصاص دادند.
جدول 3: توزیع فراوانی مربوط به حجم نمونه بر اساس سطح تحصیلات
|
درصد فراوانی |
فراوانی |
تحصیلات |
|
5/4 |
6 |
فوق دیپلم |
|
4/28 |
38 |
لیسانس |
|
3/46 |
62 |
فوق لیسانس |
|
9/20 |
28 |
دکتری |
|
100 |
134 |
کل |
جدول3 نشان می دهد میزان تحصیلات 5/4درصد از افراد فوق دیپلم، 4/28 درصد لیسانس و3/46 درصد فوق لیسانس و 9/20 درصد هم دکتری بوده است.
جدول 4: توزیع فراوانی حجم نمونه بر اساس شاغل در فدراسیون ورزشی راکتی
|
درصد فراوانی |
فراوانی |
شاغل در فدراسیون ورزشی |
|
1/29 |
39 |
اسکواش |
|
6/21 |
29 |
تنیس |
|
4/22 |
30 |
تنیس روی میز |
|
9/26 |
36 |
بدمینتون |
|
100 |
134 |
کل |
یافته‌ها در جدول 4 نشان می دهد 1/29درصد از افراد نمونه آماری از فدراسیون اسکواش، 6/21درصد از فدراسیون تنیس، 4/22درصد از فدراسیون تنیس روی میز و 9/26درصد هم از فدراسیون بدمینتون بوده‌اند.
مشخصه‌های آماری نظیر میانگین و انحراف استاندارد شاخص امکانات زیرساختی فدراسیون‌های راکتی از نظر افراد نمونه آماری استخراج گردید که نتیجه حاصله در ادامه آمده است.
برای تحلیل فرضیه صفر اول از آزمون رتبه‌ای فریدمن بین شاخص‌های ارزیابی عملکرد فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس و اسکواش) در وضعیت موجود و مطلوب استفاده شد.
نتایج جدول 5 حاکی از آن است که از نظر افراد نمونه آماری در چهار فدراسیون ورزشی راکتی بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب در شاخص زیر ساخت ورزشی فدراسیون تفاوت قابل ملاحظه‌ای وجود دارد و با ملاحظه میانگین های موجود این تفاوت در فدراسیون اسکواش بیشتر از سه فدراسیون دیگر است.
جدول 5: مقایسه شاخص زیرساخت های ورزش وضعیت موجودو مطلوب به تفکیک فدراسیون‌های راکتی
|
شاخص |
اسکواش |
تنیس |
تنیس روی میز |
بدمینتون |
||||
|
زیرساخت های ورزش فدراسیون‌های راکتی |
میانگین |
انحراف معیار |
میانگین |
انحراف معیار |
میانگین |
انحراف معیار |
میانگین |
انحراف معیار |
|
وضعیت موجود |
85/2 |
67/0 |
24/3 |
69/0 |
47/3 |
49/0 |
42/3 |
65/0 |
|
وضعیت مطلوب |
22/4 |
48/0 |
01/4 |
82/0 |
16/4 |
74/0 |
40/4 |
59/0 |
بنابر شواهد موجود فرضیه صفر اول رد و فرضیه تحقیق مبنی بر اینکه بین اولویت‌های شاخص‌های ارزیابی عملکرد فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس و اسکواش) تفاوت معنی‌داری وجود دارد، مورد تایید قرار می‌گیرد.
جدول6: آزمون t همبسته (زوجی) بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب زیرساخت های ورزش به تفکیک فدراسیون‌های راکتی
|
زیرساخت های ورزش فدراسیون |
میانگین |
تعداد |
انحراف معیار |
خطای معیار میانگین |
t |
df |
p |
|
|
اسکواش
|
وضع موجود |
85/2 |
39 |
67/0 |
11/0 |
063/10 |
38 |
001/0 |
|
وضعیت مطلوب |
22/4 |
39 |
48/0 |
08/0 |
||||
|
تنیس
|
وضع موجود |
24/3 |
29 |
69/0 |
13/0 |
766/3 |
28 |
001/0 |
|
وضعیت مطلوب |
01/4 |
29 |
82/0 |
15/0 |
||||
|
تنیس روی میز
|
وضع موجود |
47/3 |
30 |
49/0 |
09/0 |
985/7 |
29 |
001/0 |
|
وضعیت مطلوب |
16/4 |
30 |
74/0 |
13/0 |
||||
|
بدمینتون
|
وضع موجود |
42/3 |
36 |
65/0 |
11/0 |
459/9 |
35 |
001/0 |
|
وضعیت مطلوب |
40/4 |
36 |
59/0 |
10/0 |
||||
نتیجه آزمون تی همبسته (زوجی) بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب زیرساخت های ورزش فدراسیون به تفکیک فدراسیون‌ها نشان میدهد t حاصله برای همه فدراسیون‌ها از تی بحرانی جدول (96/1) بزرگتر و بیشتر است (05/0p<). بنابراین می‌توان گفت بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب زیرساخت های ورزش فدراسیون در چهار فدراسیون ((بدمینتون، تنیس روی میز (پینگ، تنیس و اسکواش) تفاوت معناداری مشاهده می‌شود. (05/0p<).
بنابر شواهد موجود فرضیه دوم صفر رد می‌شود و فرضیه تحقیق مبنی بر اینکه بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخص‌های ارزیابی عملکرد فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس و اسکواش) تفاوت معنی‌داری (فرض خلاف) وجود دارد، مورد تایید قرار می‌گیرد.
جدول7: مقایسه رتبه میانگین مولفه‌های زیرساخت های ورزش به تفکیک فدراسیون‌های راکتی
|
زیرساخت های ورزش فدراسیون‌های راکتی |
رتبه میانگین در اسکواش |
رتبه میانگین درتنیس |
رتبه میانگین در تنیس روی میز |
رتبه میانگین در بدمینتون |
|
1- توانمندسازی کادراجرایی فدراسیون وهیات‌های استانی |
49/7 |
74/6 |
65/7 |
21/7 |
|
2- توسعه کرسی‌های بین‌المللی |
41/7 |
41/6 |
23/5 |
67/6 |
|
3- توسعه زیرساخت های اختصاصی |
92/6 |
66/7 |
90/6 |
92/5 |
|
4- توسعه ورزش قهرمانی |
90/7 |
74/7 |
03/8 |
69/6 |
|
5- تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی |
83/6 |
60/7 |
15/9 |
61/7 |
|
6- اجرای برنامه سالانه توسعه ورزش |
97/5 |
45/7 |
80/7 |
60/6 |
|
7- آموزش مدیران در فدراسیون |
95/5 |
07/6 |
95/6 |
36/6 |
|
8- آموزش ورزشکاران در فدراسیون |
37/6 |
52/6 |
92/6 |
28/7 |
|
9- رشد میزان سرمایه‌گذاری در رشته مورد نظر |
15/7 |
31/6 |
05/6 |
31/7 |
|
10- تعداد هیات‌های فعال استانی |
04/7 |
36/7 |
55/7 |
26/8 |
|
11- ارتقای سطح علمی و فنی مربیان در فدراسیون وتقویت دانش فنی مربیان و داوران |
88/8 |
53/7 |
37/6 |
53/7 |
|
12- گسترش همگانی ورزش |
49/6 |
16/7 |
87/6 |
07/7 |
|
13- تغییر نگرش مسئولان و مردم به ورزش‌های راکتی عنوان یک ورزش کم هزینه و زودبازده |
59/6 |
45/6 |
53/5 |
50/6 |
|
میزان خی دو |
320/32 |
207/17 |
170/47 |
962/24 |
|
df |
12 |
12 |
12 |
12 |
|
p |
001/0 |
001/0 |
001/0 |
001/0 |
اطلاعات جدول 7 نشان میدهد بین رتبه‌های میانگین فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس و اسکواش) و زیر ساخت ورزشی فدراسیون‌های راکتی تفاوت وجود دارد p<0/05. با ملاحظه مرتبه میانگین رتبه‌ها در هریک از فدراسیون‌ها مشخص گردید که در فدراسیون ورزشی اسکواش دو زیر مقیاس ارتقای سطح علمی و فنی مربیان در فدراسیون و تقویت دانش فنی مربیان و داوران و توسعه ورزش قهرمانی حائز اهمیت هستند. در فدراسیون ورزشی تنیس دو زیر مقیاس توسعه ورزش قهرمانی و توسعه زیرساخت های اختصاصی حائز اهمیت هستند. در فدراسیون ورزشی تنیس روی میز دو زیر مقیاس تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی و توسعه ورزش قهرمانی حائز اهمیت هستند. در فدراسیون ورزشی بدمینتون دو زیر مقیاس تعداد هیات‌های فعال استانی و تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی حائز اهمیت هستند.
بحث و نتیجه گیری
همه سازمان‌ها ناگزیرند که عهده‌دار مدیریت راهبردی شوند. گاهی راهبردها از موضع قدرت تعریف می‌شوند و زمانی برای فائق آمدن بر مسائل بروز می‌کند. بنابراین برای کسب توانایی رویارویی با موقعیت‌های خاص ایجاب می کند که جهت گیری های راهبردی سازمان‌ها و دلیل اهمیت آنها مورد مطالعه قرار گیرد. به علاوه، آشنایی با چگونگی اتخاذ تصمیم های راهبردی و روش‌ها و فنونی که می تواند در مؤثر واقع شدن آن تصمیم ها نقش داشته باشد، ضروری است. مسئله اصلی این است با توجه به اهمیت برنامه‌ریزی راهبردی در توسعه مقوله‌های مختلف از جمله ورزش قهرمانی، ضرورت توجه به این مهم در کشور ما نیز بیش از پیش واجب است و بدون شک یکی از دلایل عدم توسعه کشورمان در عرصه ورزش قهرمانی، کم توجهی مسئولان به این مقوله مهم و سلیقه‌ای عمل کردن است. هر چند در سال‌های اخیر گام‌هایی در سطح کلان و کشوری در این راستا برداشته شده، اما لازمه موفقیت برنامه‌های کلان این است که این برنامه‌ها در سطح فدراسیون‌های ورزشی و ادرات ورزش استان‌ها خرد و عملیاتی شود.
کلیه نهادها و سازمان‌ها در دنیای پیچیده کنونی به منظور حصول اطمینان از روند رو به رشد فعالیت های خود به دنبال روش‌های ارزیابی دقیق و فراگیر هستند. فدراسیون‌های ورزشی به عنوان یکی از متولیان اصلی ورزش کشور، تا زمانی که برای بقا تلاش می‌کنند و خود را نیازمند حضور در عرصه ملی و جهانی می‌دانند، باید اصل بهبود مستمر را سرلوحه فعالیت خود قرار دهند. فدراسیون‌ها باید با استفاده از ارزیابی، اولویت ها را شناسایی کنند و در توسعه برنامه راهبردی کشور گام بردارند. از این رو پژوهش حاضر با هدف مقایسه و ارزیابی عملکرد شاخص‌های موفقیت در امکانات زیرساختی فدراسیون‌های راکتی (تنیس، تنیس روی میز، بدمینتون و اسکواش) ایران تدوین گردید.
با انجام پژوهش حاضر مشحص گردید مولفه‌های ارزیابی عملکرد موفقیت در حوزه سیاست‌های زیرساختی فدراسیون‌های چهارگانه ورزشی راکتی (تنیس، تنیس روی میز، بدمینتون و اسکواش) جمهوری اسلامی ایران به خوبی حیطه مورد نظر را تبیین می‌نماید و نتایج ضرایب ویژه نشان میدهد همه زیرمعیارهای سیزده گانه می‌تواند این شاخص را تبیین نمایند و لذا به عنوان گویه‌ها و بارهای عاملی مناسب برای امکانات زیرساختی فدراسیون‌های راکتی شناخته می‌شوند. با مقایسه وضعیت موجود و مطلوب مشخص گردید با توجه به اهمیت بالای اولویت‌های هریک از زیر مقیاس‌های مولفه‌های موفقیت در امکانات زیرساختی فدراسیون‌های ورزشی راکتی به عنوان مهمترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد، توجه به کدام زیرمقیاس‌ها باید در اواویت قرار گیرد.
یافته‌های تحقیق نشان داد بین وضعیت موجود ومطلوب فدراسیون‌های ورزش راکتی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در شاخص سیاست‌های زیرساخت ورزشی بالاترین میانگین به میزان47/3 به فدراسیون تنیس روی میز اختصاص دارد و در سیاست زیرساخت ورزشی فدراسیون‌های راکتی کمترین میانگین هم به میزان85/2 به فدراسیون اسکواش تعلق دارد. همچنین بین رتبه‌های میانگین فدراسیون‌های ورزشی راکتی (بدمینتون، تنیس روی میز، تنیس، اسکواش) در زیر مقیاس‌های مولفه سیاست‌های زیر ساخت ورزشی فدراسیون‌های راکتی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در فدراسیون ورزشی اسکواش: ارتقای سطح علمی و فنی مربیان در فدراسیون وتقویت دانش فنی مربیان و داوران و توسعه ورزش قهرمانی؛ در فدراسیون ورزشی تنیس: توسعه ورزش قهرمانی و توسعه زیرساخت های اختصاصی؛ در فدراسیون ورزشی تنیس روی میز: مرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی و توسعه ورزش قهرمانی و در فدراسیون ورزشی بدمینتون : تعداد هیات‌های فعال استانی و تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی حائز اهمیت هستند.
بالاترین رتبه میانگین به ارتقای سطح علمی و فنی مربیان و تقویت دانش فنی مربیان و داوران و پایین‌ترین میانگین هم به تغییر نگرش مسئولان و مردم به ورزش‌های راکتی به عنوان یک ورزش کم هزینه و زودبازده اختصاص دارد.
ارزیابی عملکرد شاخص سیاست‌های زیر ساخت ورزشی فدراسیون‌های راکتی جمهوری اسلامی ایران نشان داد دو زیرمقیاس تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی و توسعه ورزش قهرمانی اولویت مهمی برای چهار فدراسیون راکتی هستند. در مورد زیر مقیاس تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی یافته‌های پژوهش حاضر با بخشی از یافته‌های پژوهش سوتیریادو و بوسچر[10](2018)، سلیمانی دامنه (2012)، حسینی و همکاران (1392)، شریف نژاد (1387) و فراهانی و همکاران (1383) همسویی دارد و با بخشی از یافته‌های فرخی (1390) و سورهات و اردم [11] (2018) ناهمسو است.
بخشی از یافته‌های سوتیریادو و بوسچر (2018) حاکی ازآن است که موفقیت در مرحله اول مرهون انتخاب ورزشکاران با استعداد است. هدف این فرآیند، دستیابی به سنوات عملکرد ورزشی ورزشکاران است. سازمان‌های ورزشی ملی باید ارتباط قوی با ذینفعان مختلف خود ایجاد کنند تا تلاش های خود را در یک جهت هماهنگ کنند و منابع خود را افزایش دهند. نتایج تحقیق سلیمانی دامنه (2012) نیز نشان داد این معیار، مهمترین معیار ارزیابی عملکرد ادارات تربیت بدنی استانی است. در مبحث شاخص توسعه زیرساخت های ورزشی، مولفه تمرکز بر جشنواره‌های کشوری استعدادیابی مهمترین زیرمعیار شناخته شده است. نتایج تحقیق حسینی و همکاران (1392) نشان داد استعدادیابی در ورزش قهرمانی کشور با تنگناها و چالش هایی همچون نگاه مدیران و مسئولان ورزش کشور به ورزش مدارس به عنوان پایة ورزش قهرمانی، فعالیت پایگاه‌های قهرمانی و مراکز استعدادیابی، حضور بخش خصوصی در استعدادیابی ورزش قهرمانی، فعالیت باشگاه‌های ورزشی در پرورش استعداد، تأثیر مسائل سیاسی بر عملکرد سازمان‌ها و نهادهای مجری استعدادیابی، فقدان نظام جامع حمایت از ورزشکاران و مربیان نخبه، فقدان شایسته سالاری در تعیین مدیران و مربیان ورزشی کشور، فقدان طرح یکپارچه، اجرایی و ساختارمند در استعدادیابی وضعیت اقتصادی معیشتی خانواده‌های دارای استعداد، محدودیت های حاکم بر فعالیت های ورزشی بانوان، امکانات و تجهیزات مناسب برای استعدادیابی و آمایش و قطببندی ورزش ها در نقاط مختلف کشور مواجه است. نتایج تحقیق شریف نژاد (1387) نیز نشان داد فرآیند کشف ورزشکاران بااستعداد برای شرکت در یک برنامه تمرینی سازماندهی شده، یکی از مهمترین موضوعاتی است که امروزه در ورزش مطرح است. نتایج پژوهش فراهانی و همکاران (1383) نیز نشان داد موفقیت در ورزش قهرمانی درگرو استعداد ذاتی یا مادرزادی به عنوان یکی از مهمترین عوامل در زمینة ورزش قهرمانی است.
یافته‌های فرخی (1390) نیز نشان داد ورزش بدمینتون نیز با توجه به شکل فعالیت ها و نیازهای بدنی مرتبط با آن، به نوع بدنی خاصی نیازمند است. به عبارت دیگر، تیپ بدنی اکتومزومورف یا قامتی بلند، کشیده و تا اندازه ای عضلانی، تیپ بدنی مطلوب بازیکن نخبة بدمینتون است. هر چند در بین نژادهای مختلف از نقاط گوناگون جهان تفاوت هایی در این مورد وجود دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که بازیکنان آسیایی تیپ بدنی متوسط دارند و بازیکنان اروپایی و آفریقایی اکتومزومورف (آفریقایی‌ها اکتومورف تر) هستند. با این حال، استثناهای متعدد نتیجه‌گیری را دشوار می کند. مسئلة دیگر این است که اغلب تحقیقات در بدمینتون روی بازیکنان اروپایی صورت گرفته است، در حالی که به کشورهای صاحب نام آسیایی که در صحنة بین‌المللی برتری نیز دارند، کم توجهی شده است.
بر اساس نتایج مطالعه فرخی (1390) در شرایط فعلی که سازمانی در کشور عهـده‌دار اسـتعدادیابی نیسـت، ضـرورت ایجاد تشکیلاتی منسجم با حضور کلیة ارگان های درگیر در استعدادیابی با محوریـت آمـوزش و پرورش احساس می‌شود و نیز چون فرایند اسـتعدادیابی، پیچیـده و از نظـر برخـی متخصصـان بسیار مشکل است، به نظر می‌رسد که برای تحقق آن به پژوهش هـای زیربنـایی دربـارة عوامـل مؤثر بر آن نیاز است.
مطالعه سورهات و اردم (2018) نیزنشان داد سن یک معیار مهم در فرآیند استعدادیابی است. علاوه بر معیار سن، عوامل دیگری چون آمادگی جسمانی، مهارتهای شناختی، ادراکی و حرکتی نیز برای تعیین ورزشکاران با استعداد مهم هستند.
لازم به توضیح است که راهبرد توجه و تمرکز بر اردوهای استعدادیابی و استعدادپروری در برنامه تقویم ورزشی سال 1396 فدراسیون‌های راکتی از جمله بدمینتون قرار گرفته است. با توجه به این نکات در مورداهمیت استعدادیابی، به نظر می‌رسد توجه ویژه به توسعه طرح های ملی استعدادیابی، عاملی مهم در توسعه ورزش فدراسیون‌ها و در نتیجه آن توسعه ورزش کشور است که بر اساس آن بسترهای لازم برای بالفعل نمودن استعدادهای بالقوه ورزشی فراهم می‌شود تا در آینده نزدیک پشتوانه‌های ورزشی کشور بازسازی شوند و زمینه مساعدی برای حضور افراد نخبه درتمامی رده‌های ورزشی کشور فراهم گردد. از طرف دیگر، توجه به این عامل و افزایش توانایی‌های ورزشکاران موجب خواهد شد سایر علوم مربوط برای عقب نماندن از آنها نیز در مسیر پیشرفت گام بردارند و در نتیجه مواد، وسایل، ابزار، روش‌ها، مقررات و سطح علمی کارگزاران فنی مانند مربی، داور و مدیران ورزشی افزایش یابد. اصولااز دیدگاه ورزش قهرمانی، نوع و کیفیت استعداد برای هر یک از رشته‌های ورزشی تفاوت دارد. فرآیند کشف ورزشکاران با استعداد، برای شرکت در یک برنامه تمرینی سازماندهی شده، یکی از مهمترین موضوعاتی است که امروزه در ورزش مطرح است. باید نظام جامع، راهبردی و مدونی بر استعدادیابی در ورزش قهرمانی که بخش عمده‌ای از فعالیت های نظام ورزشی کشور محسوب می‌شود، حاکم باشد. بر مبنای چنین برنامة جامع و راهبردی، استعدادیابی در ورزش قهرمانی خواهد توانست بدون تأثیر پذیری از شرایط مدیریتی حاکم، حرکت توأم با موفقیت خود را استمرار بخشد. استعدادیابی ورزشی در کشور هنوز به صورت کاملاً سنتی و با استفاده از مشاهدة میدانی انجام می گیرد. در کشور ما بنا به مندرجات طرح جامع ورزش کشور، طرحی یکپارچه، جامع و اجرایی برای استعدادیابی وجود ندارد. همچنین، هماهنگی میان نهادهای متولی ورزش قهرمانی در بحث استعدادیابی ضعیف است. پرورش ورزشکار در کشور نیز نظام ساختارمند و یکپارچه‌ای ندارد و نهادهای مختلف هریک به صورت جداگانه به این امر می پردازند و دستگاهی معین به صورت جدی به استعدادیابی نمی‌پردازد. باشگاه‌ها و اماکن ورزشی، هیأت های ورزشی، فدراسیون‌ها و انجمن های ورزشی، وزارت ورزش و جوانان و وزارت آموزش و پرورش، نهادهایی هستند که در زمینة استعدادیابی در کشور فعالیت می کنند. اما این فعالیت ها در این نهادهای مختلف هر کدام مسیر جداگانه‌ای را طی می کنند و یک برنامة راهبردی و نظام جامع که مبنای عمل و برنامه‌ریزی این نهادها در زمینة استعدادیابی قرار بگیرد، وجود ندارد. با توجه به اهمیت شاخص توسعه زیرساخت های ورزشی در عملکرد فدراسیون‌های راکتی، پیشنهاد می‌شود فدراسیون‌های مورد نظر به منظور ارتقای عملکرد خود با جذب کادر تخصصی و کادر اجرایی مجرب به توسعه زیرساخت های ورزشی خود توجه ویژه داشته باشند تا بتوانند سایر حوزه‌ها و حیطه‌های وابسته را نیزارتقا بخشند و در نهایت به عملکرد بهتری دست یابند.
یافته‌های پژوهش حاضر در معیار زیر ساخت ورزش با زیر مقیاس توسعه ورزش قهرمانی با بخشی از یافته‌های پژوهش دی بوسچر، (2018: 1)، دی بوسچر و همکاران (2015: 363)، فراهانی و همکاران (1395)، حسینی و همکاران (1392)، خسروی زاده و همکاران (1388) و ماکاتو و همکاران (2012) همسویی دارد و با بخشی از نتایج و یافته‌های مطالعه برگزگارد و همکاران[12] (2007: 256) همخوان نیست.
دی بوسچر (2018: 1) بیان نمود توجه به توسعه ورزش قهرمانی، لزوم طراحی مقیاسی برای خط مشی‌ها و سیاستگذاریهای موفق عملکردی و درک نظری از اندازه‌گیری، ارزیابی و نظارت بر راهبردهای‌های موثر دولت‌ها را با پیروی از یک مدل منطقی شامل ورودی‌ها، خروجی‌ها، خروجی‌ها، نتایج و تأثیرآنها نمایان می‌نماید. همچنین دی بوسچر و همکاران (2015: 363) اظهار داشتند که تغییرات فنی مانند میزان تاکید و توجه بر رویکردهای علمی برای استعداد یابی، میزان پیوستگی سیستماتیک سیاست‌های توسعه ورزش قهرمانی دولتی، مقایسه ورزشکاران و مربیان و دیدگاه و نگرش مردم به ورزش و تصمیم‌گیری‌های خط مشی یا سیاستی در سازمان‌های ورزشی با مقایسه ساختارها و سازمان‌های ورزشی از عوامل اثیر‌گذار در توسعه ورزش قهرمانی به شمار می‌روند.
یافته‌های فراهانی و همکاران (1395) نشان داد فرصت های قابل توجه‌ای برای توسعه ورزش قهرمانی در کشور وجود دارد. برای توسعه ورزش قهرمانی ضروری است که امکانات، تجهیزات و اماکن ورزشی وجود داشته باشد. با توجه به این که دولت عزم جدی و توجه کافی به تکمیل پروژه‌های ناتمام ورزشی و تهیه و تدارک تجهیزات به روز برای ورزش کشور دارد، به نظر می‌رسد که مسئولان ورزش کشور از این فرصت و اعتبارات مختلفی که از بازی‌های المپیک جذب ورزش کشور می‌شود و همچنین وجود تجارب متخصصان علمی کشور می تواند در جهت تقویت نقاط قوت و کاهش ضعف های توسعه ورزش کشور استفاده بهینه‌ای ببرند.
نتایج یافته‌های حسینی و همکاران (1392) نشان داد استعدادیابی در ورزش قهرمانی کشور با تنگناها و چالشهایی همچون نگاه مدیران و مسئولان ورزش کشور به ورزش مدارس به عنوان پایة ورزش قهرمانی، فعالیت پایگاه‌های قهرمانی و مراکز استعدادیابی، حضور بخش خصوصی در استعدادیابی ورزش قهرمانی، فعالیت باشگاه‌های ورزشی در پرورش استعداد، تأثیر مسائل سیاسی بر عملکرد سازمان‌ها و نهادهای مجری استعدادیابی، فقدان نظام جامع حمایت از ورزشکاران و مربیان نخبه، فقدان شایستهسالاری در تعیین مدیران و مربیان ورزشی کشور، فقدان طرح یکپارچه، اجرایی و ساختارمند در استعدادیابی وضعیت اقتصادی معیشتی خانواده‌های دارای استعداد، محدودیتهای حاکم بر فعالیت های ورزشی بانوان، امکانات و تجهیزات مناسب برای استعدادیابی و آمایش و قطببندی ورزشها در نقاط مختلف کشور رو به روست. تدوین برنامة راهبردی و انتخاب راهبردهای مناسب بهمنظور استفادة حداکثر از قوتها و فرصتها و برطرف ساختن ضعفها و تهدیدها و کمک به کاهش آثار برخی از این تنگناها و چالشها بر عملکرد استعدادیابی در ورزش قهرمانی پیشنهاد می‌شود. خسروی زاده و همکاران (1388) نیز به مواردی چون نبود خیرین و حامیان مالی کافی، محدودیت های ورزش بانوان در مسابقات ورزشی، مشکلات حقوقی و ضعف قوانین و مقررات دولتی و توجه به مدال‌آوری اشاره کرده‌اند. نتایج ماکاتو و همکاران[13] (2012) نشان داد عدم توجه به نیروها و منابع انسانی کارامد، ضعف در دوره‌های آموزشی، مشکلات ورزش بانوان، نداشتن کرسی‌ها وپست های بین‌المللی مؤثر و کارامد توسعه ورزش قهرمانی را با مخاطرات مواجه می‌کند.
برگزگارد و همکاران (2007) نیز مطرح نمودند که وجود رابطه خطی بین سرمایه‌گذاری و کسب مدال محل تردید است. ورزشکار قهرمان باید با پیروی از یک راهبرد ملی مدیریت شود. فرآیند پرورش قهرمان در همه رشته‌ها بین 8 تا 10 سال طول می‌کشد و حتی فرآیند تخصصی‌سازی بسیار زود و از 6-5 سالگی شروع می‌شود. بنابراین سازمان‌های ورزشی باید در تمام مراحل رشد آنها را مورد حمایت قرار دهند. مطالعه برگزگارد و همکاران (2007: 256) به وضوح نشان میدهد که ورزش یک پدیده چند وجهی است. سیاست‌های ورزشی منعکس‌کننده نه تنها روند جهانی و تحولات، بلکه منعکس‌کننده هویت ملی و سنت‌ها و ویژگی‌های فرهنگی و سیاسی محلی است. دوگانگی فرآیندهای همزمان تجاری‌سازی و دولتی‌سازی در کانادا، انگلستان، آلمان و نروژ نشان میدهد که حتی در مورد همگرایی نیاز به توضیح و تجزیه و تحلیل تطبیقی سیاست‌های ورزشی احساس می شود.
در تبیین کلی یافته‌های پژوهش حاضر در مورد شاخص زیر ساخت ورزشی می‌توان گفت مروری بر وضعیت و تغییرات شاخص‌های کلیدی عملکرد در بخش زیرساخت‌ها و امکانات ورزشی حسب گزارش بین سال‌های 1392 تا 1395 نشان میدهد سرانه ورزشی سرپوشیده و روباز در سال 1392 به میزان 44/0 متر مربع، در سال 1393 به میزان 5 متر مربع و در سال 1394 به میزان 5/4 متر مربع بوده است. وضعیت تعداد پروژه‌های عمرانی افتتاح شده در سال 1392، 1393، 1394 و 1395 به ترتیب 138، 240، 468 و 343 پروژه بوده است که صرفا در سال 1395 روند کاهشی داشته است. باید توجه داشت که کمبود امکانات و فضاهای ورزشی، توزیع ناعادلانه امکانات و فضاهای ورزشی (جغرافیایی، رشته‌های ورزشی، جنسیتی و بخش‌های ورزشی)، نامناسب بودن سرانه فضاهای ورزشی و تعداد بالای پروژه‌های زیرساختی نیمه تمام ناشی از تعدد نهادها و مراکز تاثیرگذار در سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت در عرصه ورزش، ناکارآمدی ساختار و کمبود نیروی انسانی متخصص، تازه تاسیس بودن وزارتخانه ورزش و جوانان و ابهام در وظایف و جایگاه قانونی آن و عدم تناسب اختیارات و وظایف آن وزارتخانه می‌باشد (مرکز بررسی‌های راهبردی، 1396). در مجموع می‌توان بیان داشت با توجه به اهمیت نسبتا پایین شاخص زیر ساخت ورزشی از دید مدیران فدراسیون‌های راکتی، بهبود شاخص زیر ساخت ورزشی نیز در کنترل مدیران فدراسیون‌های راکتی قرار ندارد. به عنوان نمونه، در اسناد بالادستی وزارت ورزش و جوانان، زیر شاخص‌هایی نظیر توسعه منابع و زیرساخت های رشته ورزشی، توسعه سرانه ورزشی هر فرد، میزان بهره‌وری از امکانات موجود و میزان استانداردسازی تجهیزات، زیرشاخص‌هایی هستند که اگرچه در عملکرد فدراسیون‌های راکتی و توسعه ورزش و بسیاری از شاخص‌های ارزیابی دیگر موثر هستند، اما مدیریت فدراسیون‌های راکتی در بهبود این شاخص‌ها توانایی اعمال کنترل چندانی ندارد، زیرا شاخصی نظیر توسعه منابع و زیرساخت های رشته ورزشی، تحت کنترل شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور و زیر نظرمستقیم وزارت ورزش و جوانان است و در چارچوب اختیارات فدراسیون‌های ورزشی قرار ندارد.
پیشنهادها
در پایان، با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهادهای زیر ارائه می‌شود:
- وزارت ورزش و جوانان باید نسبت به مستند‌سازی اطلاعات مرتبط با استعدادهای ورزشی و ورزشکاران نخبه ملّی راکتی اقدام نماید و با راه اندازی بانک اطلاعاتی استعدادهای ورزش قهرمانی راکتی مسیر رشد استعدادها را تا قلّه‌های قهرمانی مشخص و دنبال نماید.
- نظام استعدادیابی کشور به صورت نیمه متمرکز تعریف گردیده است که باید با یک تقسیم کار ملّی، وظایف سازمان‌ها و ارگان‌های کشور اعم از استان‌ها، باشگاه‌ها، فدراسیون‌ها و نهادهای ورزشی کشور تعیین گردد.
- توسعه ورزش قهرمانی مستلزم هماهنگی در بخش‌های مختلف به منظور هدایت اعتبارات موجود در حوزه ورزش می‌باشد. در حال حاضر رقابت‌های مختلف ورزشی توسط نهادهای گوناگون از جمله فدراسیون‌های ورزشی، آموزش و پرورش، آموزش عالی، نیروهای مسلح، وزارت کار و بسیج در حال برگزاری است که هر کدام از نهادهای مزبور هزینه‌های زیادی برای برگزاری رقابت‌های مختلف صرف می‌کنند و به نظر می‌رسد برونداد برگزاری چنین رویدادهایی در توسعه ورزش قهرمانی کشور تاثیر قابل توجهی نداشته است.
- با توجه به این که مسئولیت سازماندهی ورزش در کشور بر عهده وزارت ورزش و جوانان می‌باشد و مسئولیت فنی رشته‌های مختلف نیز بر عهده فدراسیون‌های ورزشی است، پیشنهاد می گردد با تشکیل کمیته‌ای با عنوان «کمیته سازماندهی رقابت‌های ورزشی» نسبت به تقسیم کار هدفمند برای برگزاری مسابقات ورزشی راکتی اقدام شود تا هزینه کرد اعتبارات ورزش قهرمانی راکتی در مسابقات داخلی و آسیایی هدفمند گردد و توسعه ورزش قهرمانی با روند و سرعت مطلوب تری انجام شود.
مهمترین محدودیت پژوهش حاضر، محدودیت تعمیم نتایج است. با توجه به اینکه داده‌های استفاده شده مختص مدیران فدراسیون‌های راکتی ستادی و هیئت‌های فعال استانی مورد مطالعه بوده است، لذا تعمیم نتایج حاصل از آن به سایر رشته‌های ورزشی، نیاز به تحقیق بیشتری دارد.
منابع
- برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون تنیس روی میز جمهوری اسلامی ایران در سال‌های 1396 تا 1399. (1395). گزارش وضع موجود فدراسیون تنیس روی میز جمهوری اسلامی ایران.
- برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون اسکواش جمهوری اسلامی ایران در سال‌های 1396 تا 1399. (1395). گزارش وضع موجود فدراسیون اسکواش جمهوری اسلامی ایران.
- برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون بدمینتون جمهوری اسلامی ایران در سال‌های 1396 تا 1399. (1395). گزارش وضع موجود فدراسیون بدمینتون جمهوری اسلامی ایران.
- برنامه راهبردی چهارساله فدراسیون تنیس جمهوری اسلامی ایران در سال‌های 1396 تا 1399. (1395). گزارش وضع موجود فدراسیون تنیس جمهوری اسلامی ایران.
- حسینی، سیدشاهو؛ حمیدی، مهرزاد؛ قربانیان رجبی، آسیه و سجادی، سیدنصرالله. (1392). «شناسایی قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای استعدادیابی در ورزش قهرمانی جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالش‌های فراروی آن». نشریه مدیریت ورزشی. (2) 5، صص 54-29.
- خسروی زاده، اسفندیا؛ حمیدی، مهرزاد؛ یدالهی، جهانگیر و خبیری، محمد. (1388). «شناسایی قوتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای کمیتة ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران و تنگناها و چالش‌های فراروی آن». نشریه مدیریت ورزشی. (1) 1، صص 19-35.
- · مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری. (1396). گزارش اقدامات و دستاوردهای دولت یازدهم- وزارت ورزش و جوانان.
- فراهانی، ابوالفضل؛کشاورز، لقمان و صادقی، علی. (1395). «تدوین راهبردهای توسعه ورزش قهرمانی ایران». فصلنامه پژوهشهای کاربردی در مدیریت ورزشی. (19) 5، صص 127-142.
- سلطانی فر، مسعود. (1396). برنامه آقای مسعود سلطانی‌فر. وزیر پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان.
- شریف نژاد، علی. (1387). «بررسی وضع موجود و تدوین شاخص‌های استعدادیابی در رشتة دوچرخه سواری». طرح پژوهشی، پژوهشکدة تربیت بدنی و علوم ورزشی.
- De Bosscher, V. (2018). “Effective strategies to develop elite sport in a changing Europe: a mixed methods approach”. In B. Carlsson, T. Breitbarth, & T. Bjarsholm (Eds.), Invited keynote speaker at the 26th European Sport Management Conference: Managing Sport in a Changing Europe (pp. 12- 12). European Association for Sport Management.
- De Bosscher, V., De Knop, P., Van Bottenburg, M., Shibli, S., & Bingham, J. (2009). “Explaining international sporting success: An international comparison of elite sport systems and policies in six countries”. Sport management review, 12 (3), 113- 136.
- De Bosscher, V., Shibil, S., Westerbeek, H., & Van Bottenburg, M. (2015). Successful elite sport policies: An international comparison of the Sports policy Factors Leading to International Sporting Success (SPLISS 2. 0) in 15 nations. Meyer & Meyer Verlag.
- De Bosscher, V., Shilbury, D., Theeboom, M., Van Hoecke, J., & De Knop, P. (2011). “Effectiveness of national elite sport policies: a multidimensional approach applied to the case of Flanders”. European sport management quarterly, 11 (2), 115- 141.
- Makoto, M., Bernardus, V. D. S., Sumayya, K., Alec, M., Gert, O., Fikile, M. (2012). “Strategic plan for the fiscal years 2012 – 2016”. Ministry of Sport and Recreation, South Africa.
- Sotiriadou, P., & De Bosscher, V. (2018). “Managing high- performance sport: introduction to past, present and future considerations”. Quarterly, 18: 1, 1- 7
- Taks, M., Green, B. C., Misener, L., & Chalip, L. (2014). “Evaluating sport development outcomes: the case of a medium- sized international sport event”. European Sport Management Quarterly, 14 (3), 213- 237.
)